Ὁ £6L81000 L9LL 8
BULUM
ΟἹ 30 ALISH3AIN
Digitized by the Internet Archive in 2010 with funding from University of Toronto
http://www.archive.org/details/anthologiagraeca0O0chri
eR » UE ἐς τ ita Cy T » ἘΞ
ΠΑΝΤΗΟΙΠΟΘΙλ GRAECA — —
* ἜΣ ; & sd t - : » E τς * CE à ci CE SEMAETY TY; ἃ : La
- A kr s. T dx
- Á* v pm
- v" yt -
RMINUM. CHRISTIANORUM -
- * " &
ADORNAVERUNT s.
2 LS
d ^
᾿ς W.CHRIST zr M. PARANIKAS.
* /^O*&rs
LIPSIAE, ^ , e A3 IN AEDIBUS B. G. TEUBNERI. P ENS
» ^*^
E m d | ' MDCCOLXXI. . 7-35
ji A VOS AR y
MAY 29 m e, ον» Qr qe
901441.
LIPSIAE: TYPIS B. G. TEUBNERI.
᾿Ξ: *.
18
τὰ
EC ΟΠ PRAEFA TIO.
Mirabundos audio meos amicos quaerentes, quo tandem pacto factum sit, ut a graecorum romanorumque poetarum tersa urbanitate veterumque
scriptorum elegantia atque libertate ad christianorum hymnorum gravitatem
Byzantinorumque spinas atque acumina deferrer. Qui ne vela me retrorsum dedisse transfugamque in aliena castra secessisse suspicentur, paucis iam exponam ; quid rei me impulerit, ut. studiis meis prioribus non relictis sed repositis huic litterarum generi per plus quam biennii spatium impensam operam navarem. Atque metriceam quidem disciplinam Graecorum plene perspici non posse cognoveram, nisi quas vices illa subiisset, accurate quae- situm et distinctum esset. Qua de causa veterum poetarum versus pangendi studiis examinatis, ad recentiora tempora delato ne christianorum quidem vatum artem neglegendam esse duxi. Quid? quod huie carminum generi eo magis animum nos advertere pàr erat, quod inde non nihil subsidii ad difficillimas quaestiones metrieas solvendas redundaturum sperabamus. Nam neque christianos Vates à veterum poetarum arte plane descivisse verisimile est et carmina eorum, quo propiora iis carminibus sint, quorum moduli musiéi etiamnunc exstant, eo plus inde lucis accipere patet. Atque latini quidem hymni et vergentis antiqui et inchoantis medii aevi Dresselii, Danielis, Monii, Wolfii, Schubigeri, aliorum ope tam docte et subtiliter illustrati sunt, ut doctissimorum editorum interpretumque vestigiis tuto insistere possis. At
graeci adeo adhuc neglecti iacebant, ut neque commoda ceriticisque funda-
mentis innixa editio suppeteret neque de metricis rhythmicisque legibus, quibus versus eorum adstricti essent, certius quidquam constaret. Rud. enim Vormbaum, qui in Danielis Thesauri hymnologici volumine tertio
' deleetum carminum ecclesiae graecae edidit, cum leges, quas poetae christiani
in versibus factitandis secuti erant, nullas perspexisset, neque bonorum librorum auxilio in periodis membrisque digerendis adiutus esset, adeo ommia susque deque habuit, ut ne novem odas quidem, quibus singuli eanones constare solent, separaret. antis in turbis quid mirum erat, quod viri docti artem illorum poetarum ut omni impedimentorum genere obstruetam et quasi sepultam expediri posse desperaverunt? Mihi diu multumque rem
frustra tentanti tandem aliquando caligine paulatim diseussa artis lineamenta, a*
IV PRAEFATIO.
numero syllabarum et aecentuum concentu definita, clarius apparere coepe- runt. Inde in meo exemplari Danielis Thesauri hymnologici turbas remo- vere odasque suos in versieulos dividere conabar, eum felici casu tentamina mea duabus de partibus egregie promota sunt. Atque primum quidem Haneberg, reverentissimus coenobii Benedietorum Monacensis antistes, de Pindari periodis versieulisque in academia nostra me disserentem similis artis commonuit, qua byzantinorum poetarum hirmos et troparia composita esse vir doetissimus J. B. Pitra in libro de hymnographia eeclesiae graecae nuper demonstrasset. Continuo librum a collega humanissimo mihi commo- datum perserutatus cum summo gaudio intellexi, lineolas a me ad separandós versiculos positas non modo auctoritate viri litterarum byzantinarum inter paucos periti sed etiam, id quod multo plus valet, fide vetustissimarum membranarum comprobari atque confirmari; cum enim in illis singula cola punetis distineta essent, iam certo οἵ comprobato fundamento indagatio numerorum niti videbatur. "Tantum autem aberat, ut Pitra, quamvis egre- giis subsidiis adiutus esset, artem poetarum ecclesiasticorum plane perspiceret ut mihi iam ante librum eius perlectum certae cuiusdam rei suspicio subnata esset, quam virum doctissimum fugisse non possum non mirari. llle enim, cum strophis eorumque colis ex codicum fide divisis versiculos, qui in sin- gulis strophis sibi invicem responderent, pari syllabarum numero constare recte intellexisset, una numeri syllabarum lege ertem byzantinorum poeta- rum coerceri iudicavit. Hoe cum neque per seipsum probabile esse videre- tur neque analogia hymnorum latinorum commendaretur, tum ex comparatis his octo versibus sibi respondentibus (apud Pitram p. XXXIV et in nostra editione p. 259)
προτυπῶν τὴν ταφὴν τὴν τριήμερον. Τὴν φωνὴν Γαβριὴλ τὴν xopuócuvov. παραδόξως ὑπέμεινας εταύρωειν. ἣ χαρὰ, θεομῆτορ, ἣ ἔνθεος.
τῇ τῶν ζώντων ζωῇ καὶ δεεμούμενος. δι᾽ ἐμοῦ καταργείεθω κατάκριμα.
τὸν δεςπότην, παμμάκαρ, τῆς kríceuc. ὃ θεὸς ᾿Αβραὰμ τῷ προπόάτορι.
satis certe falsum esse coarguitur. Luce enim clarius est, non forte for- tuna accidisse, sed a poeta data opera provisum esse, ut ne omnium octo versuum tertia, sexta, nona quaeque syllaba aecentu careret. n praecla- rum adiumentum, quod hac re percepta lucramur ad artem poetarum byzan- tinorum aestimandam et ad locos corruptos vel lacunosos restituendos. Ac- centuum enim ex concentu colligere possis, utrum earminis numeri assurgant an descendant, utrum sedate incedant an velociter rapiantur; denique rhyth- mum, quem veteres poetae certo ac definito longarum et brevium syllabarum ordine expresserant, a poetis graecis medii aevi accentu indicatum sentias. Equidem eo confidentius hane vim aecentuuim concentui in byzantinis carmi- nibus assignavi, quod idem fere in latinis sequentiis, graecorum tropariorum illis quidem simillimis, aecentus valere inter ommes eonstare noveram. Ne- que tamen haee res in omnibus versibus aeque atque in octo. illis colis in
A
PRAEFATIO. 34
aprico posita erat. Ut enim eorum colorum, quae speciem anapaestici vel dactyliei numeri induerunt, omnes fere pedes accentu significati sunt, ita
longe plurimis in versibus plerosque accentus nullo ordine fluctuare, paucos
certae sedi adhaerere cognovi. Praeterea aliam rem a Pitra neglectam tamquam per nebulam atque caliginem cernere mihi visus sum. Aliorum enim versieulorum confiniis
mediam sententiam haud raro dirimi nec non nominum compositorum partes
diseindi, aliorum cum finibus maiorem quoque interpunetionem tantum non semper coniunctam esse animadverteram; inde versus non omnes pari modo disiungendos, sed plures in singularum periodorum societatem coniungendos esse eo certius conclusi, quo magis haec ratio et veteris poesis analogia et ipsa cantus natura confirmari videbatur.
Haec.eum animo volutabam et veteris disciplinae metrieae vestigiis in- sistens singularum odarum cola atque periodos volgaribus notis deseribebam, doctus quidam iuvenis Graecus, Math. Paranieas, cuius industriam atque multifariam doctrinam iam antea cognoveram, me salutatum venit. Pauca igitur de aliis, de quibus sententiam me rogaverat, rebus confabulatus ser- monem ad eas quaestiones transtuli, ad quas enucleandas totus tum incum- bebam. [lle cupidissime me de cantilenis, quas puer didicerat, disserentem audire et primum vultu, tum voce signifieare, quantopere rationes a me propositas comprobaret. Quid multa? Alta iam voce celeberrima carmina cantare exorsus recte cola ac periodos me diremisse, et quid aeccentuum concentus in melodia valeret, luculentissime demonstravit. Summo igitur gaudio perfusus rem feliciter et inventam et comprobatam amplius persequi literisque mandare constitui, et praeclaro exemplo edoctus, quantum vivae
vocis peritia umbratici doctoris commenta adiuvarentur, Paranicam socium
laboris adscivi. Atque primum quidem modica commentatione lineamenta artis byzanti-
norum poetarum adumbrare exemplisque paucorum carminum illustrare in animo habebam; mox tamen exiguis dissertationis angustiis me virorum doctorum usui parum prospecturum esse intellexi. Neque enim commodus delectus hymnorum christianorum, quo lectores delegarem, exstabat, et xoluminosae editiones Venetae Menaeorum, 'Triodii, Pentecostarii privato censu maiores esse videbantur. (Quam ob rem fines libri prolatare et com- mentationem de arte metrica et musica byzantinorum melodorum eum antho- logia graeca carminum christianorum coniungere decrevi: arduum mehercle et laboriosum opus, quod diu reluctatus et paene invitus suscepi. Nova enim spatia mihi, tot tantisque negotiis alioquin distracto, permetienda esse intellexi et animum meum veterum scriptorum libros elegantissimorumque poetarum carmina in deliciis habentem gravate ad hoc literarum genus avo- cavi. Neque hoc ita dico, tamquam christianae doctrinae gravitatem eum Musarum decora gratia coniungi posse negem, aut sacrae poesis maiestatem prae levitate profanorum carminum spernam atque contemnam., Immo vero
MI PRAEFATIO.
Davidis psalmorum grandem sublimitatem venerabundus admiror, neque latina nostra carmina ecclesiastica ultimum locum inter multiplices Musa- rum foetus obtinere iudico. At homines byzantini ut in reliquis vitae hu- manae studiis, sic in hoc quoque literarum genere artificiosam quandam subtilitatem potius quam veros animi affectus sequebantur, quo factum est, ut plerique melodi, cum divino afflatu et gratae simplicitatis sensu carerent, theologiearum rixarum spinas atque argutias suis carminibus intexerent- Accedit quod canones, quo hymni genere nulli magis studebant, et prolixiores et angusto sententiarum orbe inclusi sunt, unde usu venit, ut et eaedem res usque ad satietatem recoctae taedium animo moveant et compages car- minum plerorumque alienis sententiis admixtis turpiter laxatae dehiscant. Quamquam igitur inter byzantina carmina non deerant, quae et sententiarum gravitate et modorum dulcedine me quam maxime captum tenerent, tamen multo maior pars idiomelorum et canonum animum ita defatigabat, ut plus semel onus gravissimum meis cervicibus impositum .excutere cogitarem. Contra mecum reputabam, quam turpe esset rem, qua literas haud mediocriter me promoturum multisque gratam operam praestaturum esse confisus eram, fastidio quodam animi derelinquere; nec non amicorum ad- hortationes atque indefessa socii mei Paranicae industria animum deficientem denuo erigebant et stimulabant. En, benevole lector, ad umbilicum per- ductum librum, quo thesauros paene reconditos poesis byzantinae reclusimus, singularem quandam versus faciendi artem aperuimus, multas quaestiones de generibus ecclesiasticorum carminum eorumque auctoribus,illustravimus, denique falsas opiniones haud paucas removimus atque redarguimus. Priusquam autem prooemiandi finem faciam, de ambitu huius antho- logiae, de criticis subsidiis, de commentariis et indicibus pauca mihi prae- ' monenda esse video. Atque primum quidem hane anthologiam non intra fines byzantini imperii coercere, sed vetera carmina christiana adiicere mihi visum est. Quamquam enim quaestionibus de byzantinis hymnis pertractatis ad hune librum conscribendum adducti eramus, tamen praeclara illa mo- numenta veteris poesis christianae eo minus excludenda duximus, quo ac- ceptiorem viris doctis commodam eorum editionem futuram esse sperabamus. Namque liber Boissonadii, qui Synesii hymnos et Gregorii odas selectas in quinto decimo tomo Poetarum graecorum sylloges edidit, dudum divenditus est, et Danielis Thesaurus hymnologicus Synesii, Methodii, Naassenorum carminibus caret. Dyzantina vero aetas cum ecclesiasticis melodis fecun- . dissima fuisset, nos ea potissimum carmina selegimus, quae graeca ecclesia in Officiorum libros receperat et sua quasi auctoritate sanxerat. Neque solum ecclesiastica carmina hoc libro edenda curavimus, sed etiam alia quaedam, quae, cum numquam in coetibus hominum christianorum cantata essent, tamen ad sacras res et ad doctrinam christianam pertinere vide- bantur; qua in re vereor, ne in criminationes atque calummias eorum inci- damus, qui haereticorum quoque Naassenorum' psalmo et Synesii hymnis,
N
PRAEFATIO. j vin
quos philosophieos rectius quam christianos dicas, locum concessum esse aegre ferant. At nos, cum nec odio nec studio traheremur, quidquid prae- clari carminis vates christiani divino spiritu inflati composuerant, oblivione obrui noluimus. :
Subsidia autem critica in singulis carminibus recognoscendis partim ex
libris et manu scriptis et prelo excusis hausimus, partim mentis acumine
ipsi peperimus. Atque ecclesiastica. carmina ita hominum animis infixa haerebant et cantorum modis numerorumque legibus ab effusa labe tuta erant, ut codices excussi vulgatas lectiones fere ubique confirmarent, et raro coniecturas ad numeros restituendos aut sententias expediendas tentare coge- remur. Neque tamen ila omni interpolatione vacasse cum libris collatis, tum argumentatione facta plus semel evicimus. Namque et Mariae cultu inde ab nono saeculo in dies latius patente multa theotokia addita sunt, et libri passim ita variant, ut cum alius aliud verbum vel colum exhibeat, tamen utraque lectio et syllabarum numero et accentuum concentu concordet. Quin etiam hic illic per longam saeculorum seriem latius corruptela gliscit, ut troparia sui hirmi numeros non iam sequi viderentur: quod ubi factum est, recentiores Graeci, utpote qui musieas modulationes variandi, quam artem criticam factitandi peritiores essent, veterum magistrorum praeceptis plane neglectis eiusdem odae' alii strophae alios modos aecommodaverunt. Insigne huius rei exemplum in Ioannis canonis septimi versu decimo septimo p. 222 exstat, ubi numeros versus in vulgata lectione et Pentecostarii et Hirmologii Crepéucóv ue, Xpicré, ἐπὶ τὴν πέτραν misere turbatos nos codicis A lectione τὴν ἄςειετον πέτραν revocata feliciter sanavimus. Aliis locis, cum codieum subsidiis parum adiuti essemus, inveterata menda indicare quam removere cautius esse duximus. Neque enim carminum ecclesiasticorum tam amplam et electam critici apparatus supellectilem comparare nobis contigit, ut satis firma ubique fundamenta artis criticae nos iecisse gloriemur, Immo vero alios, quibus Corinthum adire licet, publice admonitos velim, ut Ro- manas, Parisinam, Russicas, Graecas bibliothecas perscrutati nostram penu- riam suis divitiis augeant. Nos quidquid bibliothecae Monacensis et Vindo- bonensis suppeditabant, sedulo rimati neque Triodion neque plena Menaea reperire potuimus, quamquam vel exiguis his subsidiis instructi multos locos partim emendavimus partim perpolivimus. Idem valet de Synesii et Gregorii hymnis, qui, licet codicibus nec bonitate nec vetustate insignibus usi simus, tamen primum in hae editione iusto apparatu critico instructi prodeunt.
Ad postremum ut, quo consilio in libro adornando et partibus digerendis usi simus, edisseram, Prolegomenorum libros quatuor praemisimus, quorum primo eum poetarum recensu historiam christianae poesis graecae contexere, altero de singulis generibus carminum et ritualibus libris disserere, tertio artem versus faciendi poetarum byzantinorum explicare, quarto de musica disciplina disputare visum est; quarum partium paenultimam carminibus aliquot in nostram linguam conversis, ultimam melodiis ab Eustathio The-
VIH PRAEFATIO.
reiano, archimandrita Tergestino, commodatis illustrandam curavimus. Latine quod de his rebus disputavimus, vereor ne multi, praesertim musici, qui, eum parum latine calleant, tamen artem ilam singularem byzantinorum melodorum cognoscere cupiant, vituperent et conquerantur; et multo, si dis placet, lubentius ipse patria lingua usus essem, sed in libro de graecis rebus ad Graécos potissimum mittendo et omnium nationum hominum cele- gantiorum, quibus haec studia cordi sunt, usui destinato cum aut graece aut latine mihi loquendum esse intellexissem, ea lingua uti malui, qua viri docti diversarum nationum et olim in sermonis commerciis usi erant nec nunc uti pus destiterunt.
Carmina ipsa ita digessi, ut vetera a byzantinis seiungerem, in Hs autem ordinandis et genera carminum et poetarum tempora spectarem, Textui verborum lectiones varias codicum et editionum subieci, quo in apparatu quod vel apertos errores optimorum librorum enotavi, ii non reprehendent, qui quam saepe iam ex ductibus literarum vulgo neglectis sagacis viri acumine manus auctoris recuperata sit, usu cognoverunt. Bar- tholomeus enim Cutlumusianus, qui nostra memoria Menaeis et Triodio ecclesiae graecae edendis egregiam operam navavit et vetustissimos codices se excussisse testatur, tamen parum criticam artem promovit restituendaeque genuinae carminum formae profecit, quod neque quos codices contulerit, nec quas quoque loco discrepantes lectiones repererit, plene et accurate adno- tavit. Criticis notis breves indiculos locorum veteris et novi Testamenti a poetis expressorum aut significatorum inserendos curavimus, quos colligendi curam Paranicas meus totam in se receperat. Verba vero carminum ipsa, si formam et versus spectes, primum pleraque in lucem prodire videntur; quamquam enim iam saepe prelo excusa sunt, tamen primum in hoc libro eandem speciem, quam reliquarum nationum carmina, prae se ferunt. Quin etiam Teubnerianae officinae egregiis subsidiis adiutus non solum versiculos, sed etiam periodos im sua cola divisas, id quod ne in latinis quidem nostrisve odis factum vidimus, exprimendas oculisque subiiciendas curavimus. Deni- que corrolarii instar, quod multis exoptatum fore speramus, Paranicae in- dustria duos indices copiosissimos libro subiecit, quorum priore, quo loco euiusque carminis modi scripti sint, altero, quae carmina poetarum byzan- tinorum in libros ecclesiasticos recepta sint, cognoscere possis.
Scribebam Monachii sacra hebdomade anni 1811.
' WiLHELM CHRIST.
PROLEGOMENA.
LIBER PRIMUS.
DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS.
Poetarum agmen in hae anthologia carminum christianorum graecorum ducit Synesius Cyrenaicus. Huie primum locum propterea assignan- dum duximus, quod ipse in exordio hymni septimi primum se canitiqtai Iesu Solymitano, praeclarissimo virginis filio, panxisse gloriatur, Quamquam vereor, ut verius hoc vates Cyrenaicus dixerit, quam poeta Venusinus primum se Aeolium carmen ad Italos modos deduxisse iactavit. Namque ante Syne- sium iam tertio post Christum natum saeculo inter Ophitas Naassenos Valenti- nianos haereticos exstitisse constat, qui versibus christianam, quam profitebantur, doctrinam explicarent (cf. Pitra Hymnographie de l'église grecque p. 40 sq.) et quarto saeculo medio Gregorius theologus gravissimis carminibus morum severitatem christianam commendaverat. Verum haereticorum hymnos, quippe quos ecclesia orthodoxos damnasset, Synesius ne numerasse quidem probatur, et Gregorii carminum notitia e remotis Cappadociae regionibus usque in Afrieanum agrum illo tempore nondum penetrasse videtur. Neque enim ita poetam Cyrenaicum excusarim, ut, quod cantilenae modos (νόμον) se primum in Christi honorem panxisse dixit, vetustiores hymnos, si qui extarent, tamen ad canendum parum accommodatos eum significasse dicam. τ
. Integrum vero librum decem hymnorum quod in hune delectum ecarmi- num christianorum recepimus, merito reprehendere possis, quandoquidem plerique non christianae fidei simplicitatem, sed tumida philosophorum neo- - platonieorum de rebus divinis somnia exponunt. Quid? quod quinque tantum -hymmnos, quintum septimum octavum nonum decimum dico, christianus faetus composuisse probatur; quorum septimo tres magos lesu infanti dona offe- rentes laudat, nono dominum nostrum ad inferos descendentem rursusque de mortuis resurgentem praedicat, quinto Christi, virginis integrae filii, laudes eum philosophorum placitis de lumine omnium rerum fonte coniungit, oetavo, quem ante tertium filium sibi natum (ef. v. 29) i. e. anno 405 aut 406 composuisse probatur (cf. H. Druon Études sur la vie et les oevres de Synesius p. 105 ff. et R. Volkmann Synesius von Cyrene S. 185) suavissimas
X PROLEGOMENA,
preees pro sua, coniugis filiorumque salute fundit. Reliquis sex hymnis poeta christianam fidem adeo non profitetur, ut tertio hymno longissimo, quem paulo post aerumnosam legationem ad imperatoris Arcadii aulam Constanti- nopolitanam susceptam, sive circa annum 400 eum composuisse ex versibus 421 sqq. et 489 sqq. elucet, deorum auxilium imploret supplicemque omnia templa paganorum se adiisse vv. 449 sqq. testetur. Nihilo secius cunctos decem hymnos hoe libro edendos curavimus, quoniam auctor ipse epilogo decimi hymni ommes in unius libri corpus coniungendos significavit, et ex- ordio primi hymni gravitatem atque sublimitatem Musae his decem hymnis expressam levitati carminum, quae iuvenis Aleaei et Anacreontis more (μετὰ Τηΐαν ἀοιδὰν μετὰ Λεεβίαν re μολπάν) luserat, contrariam posuit. Namque hoe ipsum Synesii proprium atque peculiare fuit, quod neoplatoni- corum philosophorum placitis et christianae fidei praeceptis coniunctis οἵ confusis, quae philosophi de deo omnium rerum principio ac radice, de sapientia (λόγος vel cogío) inde prognata totiusque mundi procreatriee et gubernatrice, denique de consilio (βουλὴ vel ὠδίς) inter stirpem et prolem medio intercedente praeceperant (cf. hymn. I, 50 sqq. II, 25 sqq. III, 210 sq. IV, 81 sqq. VI, 1 sqq.), haec ad christianorum praecepta de trinitate dei patris, Christi filii, spiritus sancti illustranda et confirmanda conferebat. Eo lubentius autem omnes decem hymnos in hanc anthologiam recepimus, quod altum et elatum spirant animumque arida carminum byzantinorum tenui- iate fessum sententiarum sublimitate verborumque audacia recreant atque erigunt.
Ex iis, quae modo disputavimus, illud quoque apparet, cur Synesii hymni numquam inter ecclesiasticas odas recepti sint. Quod enim tum temporis sedulo cavebant, ne hymmis noviciis inter ecclesiastica cantica receptis animi christianorum ipsa modorum dulcedine a vera et incorrupta doctrina christiana ad errores haereticos avocarentur, ad huius quoque vatis poemata pertinebat. Sed ea cantata et lyrae fidibus accommodata. fuisse, inde coniicere possis, quod μέλη (L 51; VII, 9, 42; VIII, 51) δὰς (I, 5) μολπὰν (IV, 40; V, 50) νόμους (VII, 1) ea poeta appellat et plus semel cantorum vocis (IL, 4; IV, 7; VIII, 3) et phormingis citharaeque (1, 1, 15; VILI, 52) mentionem facit. Quamvis autem in contrariam partem hoc afferre possis, quod inde ab Horatii aetate poetae lyrici, licet carmina, quae lege- rentur, non canerentur, scripserint, tamen fidium, tibiarum, canorae Musa- rum vocis commemorationem ex 118; quae imitabantur vel aemulabantur, carminibus veteribus ad suas odas transtulisse feruntur, tamen hoc con- cedas oportet, Synesium iis numeris, quibus cantilenarum auctores illo tem- pore vulgo utebantur, et ipsum orationem inclusisse. Namque Anacreonticis modis sive dimetris ionicis
vid ou ca Nn CN Ὅτι Ὁ
in primo et secundo, trimetris ionicis
[UI ττίκωυ T S Rr A Nel uocwrauc ES yb. lo dee Se VERE
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XI
in sexto, logaoedicis versiculis
Gp edu ἐν ute Xi τον ας in septimo oetavo nono, tetrapodiis spondaicis catalecticis in quinto, denique anapaesticis monometris in reliquis hymnis usus est; monometros enim anapaesticos ubique, codicum fidem secutus, constitui, quoniam licentia hiatus et syllabae ancipitis creberrime in fine monometri admissa, ne bina metra sive quaternos pedes in singula cola coniungerem, prohibuit; idem autem quod paucos hypercatalecticos monometros sive cata- leeticas tripodias (III, 41, 141, 166) coniecturis removendas duxi, vereor ne calidius fecerim. Nam Plautum quoque comicum tripodiis anapaesticis cata- lectieis dipodias acatalecticas immiseuisse, nuper in commentariis bavaricae Academiae a. 1871 p. 49 demonstravi.
Quod vero doricas odas se canere (I, 4) et doricis modis lyrae nervos intendere (VIII, 1) Synesius dicit, cave de dorica harmonia doricisve. numeris interpreteris. Unius enim quinti hymni numeri gravitatem doricae harmoniae prae se ferunt; reliqui quantopere ab ea abhorreant, ex iis quae A. Boeckhius de rhythmis doriis in libro de metris Pindari p. 280 disputavit, faeile intellegas. Immo vero doricae odae nomen ad sententiarum severi- tatem atque sublimitatem relatum voluisse poeta videtur, ut hoc grave et decorum poematum genus petulantiae et levitati lusus amatorii Anacreontis Ionis et Aleaei Sapphusque Aeolum obstrepere significaret. Praeterea ionica dialecto, qua Anacreonteorum auctores cum alii tum Gregorius theologus uti consueverunt, spreta doricas formas verborum adhibere maluit, quo magis tumor vocalium doricarum cum gravitate sententiarum concineret. Nam sua patria, quam a Doribus olim conditam esse constat, nihil poeta, ut dorica potissimum dialecto uteretur, commotus esse videtur. Vulgaris autem dia- lecti formas, quae multae in textum hymnorum irrepserunt, removere dori- eisque formis commutare: sine codicum auxilio dubitavimus, quod ancipites haerebamus, quid scribarum sommieulosorum errori, quid poetae ipsius neglegentiae, denique quid limitibus dialectorum parum discretis tribuen- dum esset.
Ad postremum ut, quae critica subsidia in hymnis Synesii recognoscendis habuerim, brevi moneam, tres codices Monacenses excussi, quorum primo (A) saec. XIII vel XIV exarato, sed multis correcturis defoedato iam Can- terus, qui Basileae a. 1567 horum hymnorum editionem procuravit, se usum testatur, alter (M) recentissimus tot varias lectiones, ex alio libro procul dubio enotatas, in margine et supra lineam adsceriptas habet, ut duorum codieum vice fungatur. Pleniorem autem notitiam horum codieum Mona- censium qui desiderat, Hardtii Catalogum codieum manuscriptorum graeco- rum bibliothecae regiae bavaricae vel Krabingeri Synesii operum tom. I praef. X et XIV evolvat. Alio de fonte eoque nonnullis versibus locuple- tiore (IX, 7—11, 15, 21, 21 —29) descendit codex Parisinus n. 1039 (P),
XH PROLEGOMENA.
cuius ope Boissonade in Sylloges poetarum graecorum tomo XV nonnullos locos feliciter emendavit. Atque Boissonadii librum, in hoc quidem terrarum sinu rarissimum diuque a me frustra quaesitum, tandem Zottenbergii off- .ciosa amicitia sub ipsa molimina belli atrocissimi Parisiis mihi transmisit. Ipsius autem codicis pleniorem notitiam quod mancisci mihi non licuit, eo potissimum nomine doleo, quod Boissonade paucas tantum varias lectiones inde excerpsit, neque, sicubi a vulgato textu recessit, utrum emendata lectio codieis fide niteretur an ingenii acumini deberetur, religiose adnotavit. Ne- que J. C. Thylonis, qui lautissimas critici apparatus copias conquisiverat, opera multum adiutus sum, quoniam tam prolixos commentarios conscripsit, ut duobus programmatis non plus quam viginti quinque versus emendaret et illustraret.
Synesii decem hymnos in nostra anthologia carmina sclecta Gregorii sequuntur, eui ab urbe, cuius episcopus fuerat, Nazianzeni, et a docta sapientia, qua fidei christianae integritatem contra haereticos defendebat, theologi cognomen inditum est. Huie quamquam secundum loeum adsigna- vimus, tamen primas deferendas esse, si et temporum rationem et carmi- num indolem spectaveris, supra jam significavimus. Namque medio saeculo quarto eum floruisse et, priusquam Ptolemaidis episcopus hymnos pangere coepisset, anno 389 supremum diem obiisse inter omnes constat. Christianis vero praeceptis iam a parentibus christianis imbutus et acerrimus verae fidei vindex atque defensor factus in carminibus quoque, quae senem se conscripsisse testatus est, christianum fere, non philosophum sese gessit, quo factum est, ut summa apud byzantinos scriptores et melodos auetoritate valeret. De Synesio enim poeta altum silentium, nec Suidas lexicographus ut orationes eius et epistolas, ita hymnos quoque recensuit; Gregorium summum ubique theologum strepunt et praeclarum, quem aemularentur, vatem praedicant. Inprimis Cosmas Hierosolymitanus, celeberrimus canonum et triodiorum poeta, carmina eius divina admirabatur eorumque amplissimos commentarios conscripsit, quos nuper Ang. Maius in Spicil. Rom. tomo II in lucem edidit. Verum enim vero idem Gregorius episcopus, cum rhetorum - et philosophorum scholas Alexandriae et Athenis frequentasset et grammatica disciplina diligentissime institutus esset, perpolitae orationis et limatae artis studiosissimus exstitit. Quin adeo nonnihil ex sententiis veterum philoso- phorum et ipsum hausisse, praestantissimus ὕμνος eic θεόν, qui est secundus in hae anthologia, declarat, quo numen divinum, omnium rerum principium et exitum, quod, cum omnia comprehendat, omnia tamen superet, sublimis- sima oratione praedicans Parmenidis et Empedoclis praeclaros versus feli- citer aemulatus est.
Eeclesiasticis in coetibus Gregorii non magis quam Synesii carmina umquam in usu erant. Praeterquam enim quod Davidis psalmis et sacris can- ticis usu diuturno atque dignitate auctorum sancitis recentiorum poetarum carmina quamvis casta et orthodoxa gravate admiscebant, Gregorii poe-
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XIII
mata ne apfa quidem ad canendum erant. Longe enim maior eorum pars non lyricis cantusque modis accommodatis versiculis, sed longis versibus, daetylieis hexametris vel trochaicis septenariis vel iambicis trimetris, com- posita est. liue accessit, quod episcopus Nazianzenus id maxime suis car- minibus egit, ut hominum animos ab rerum inanium studio effusaque libi- dine ad morum integritatem et christianae vitae severitatem revocaret; rerum autem a Christo et apostolis gestarum memoriae pie semper a Christianis recolendae, in qua celebranda poetae byzantini fere toti versabantur, adeo suam musam non dedicavit, ut tertius hymnus eic Xpicróv μετὰ τὴν εἰωπὴν ἐν τῷ Πάεχα, quo christianorum post longa silentia laetum ob Christi resur- rectionem iubilum expressit, singularem loeum inter eius carmina obtineat. Quid? quod ne martyrum quidem easus, qui tam commodam et copiosam materiem carminibus praebebant et a Damaso et Prudentio, aequalibus poetis latinis, praedicati tantum applausum tulerant, suis versibus referre sustinuit.
Quae eum ita sint, mirum non videbitur, quod in hune delectum poe- matum, quae proprie earmina sive μέλη dicantur, praestantissimi et fecun- dissimi poetae pauca tantum carmina recepimus, epici et didactici generis versibus exclusis omnibus. Atque primum quidem celeberrimum ὕμνον eic Xpicróv et suavissimum carmen eic τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν, Anacreonticis illa qui- dem versiculis composita et cum Synesii hymnis fere coniuncta, in hoe quoque libro reeudi par erat. llis in editionibus plerisque adhaeret hymnus vespertinus (VII), eo nomine insignis, quod antiquissimum rhythmicae quam dicunt poesis exemplum graecum exstat. Numeri enim iambiei huius odae non longis brevibusque syllabis sed accentu verborum expressi sunt. Verum non tam arctis limitibus suam artem poeta circumscripsit, ut, quocun- que loco veteres poetae productam syllabam collocare soliti erant, ipse acutam syllabam ponendam curaret; sed in eo acquiescit, ut in versiculis dimetris eatalecticis, cum secundam quartam sextam syllabam acuere deberet, duas syllabas acuere non supersederet. Atque haec quidem licentia inde satis excusationis accipere videtur, quod veteres quoque poetae et musici non ommibus tribus locis vocem aeque erigebant; illud autem vereor, ne errore librariorum factum sit, quod versuum 2, 17, 23, 26 paenultima syllaba, longe illa gravissima, accentu caret. Similibus numerorum legibus poematis - ultimo loco a nobis collocati, quod ne carmen quidem, sed λόγος πρὸς map- --6€vov παραινετικὸς inscriptum est, periodi illigatae sunt. Hoe autem poema, eum nee sententiarum luminibus nee elocutionis lepore commendetur, his duabus causis in hac anthologia edendum curavimus, quod numeri eius recte intelleeti et viam muniunt ad byzantinorum poetarum artem simillimam explieandam et quae de celeberrimi mimorum scriptoris Sieuli Sophronis arte grammatici memoriae prodiderunt, egregie illustrant. Namque scholion, quod Billius, qui melioribus, certe plenioribus, quam nos codicibus usus est, in sua editione Operum Gregorii huic earmini praefigit “ἐν τούτῳ τῷ λόγῳ
XIV PROLEGOMENA.
τὸν Cupakoóciov μιμεῖται. οὗτος γὰρ μόνος ποιητῶν ῥυθμοῖς τε καὶ κώλοις ἐχρήεατο ποιητικῆς ἀναλογίας καταφρονήςας᾽ ad Sophronem Syracusanum refe- rendum esse collatis Suidae testimoniis de Sophronis mimis (ἔγραψε μίμους ἀνδρείους «oi uíuouc τυναικείους, eici δὲ καταλογάδην) et Ioannis Damasceni canonibus pedestri oratione (καταλογάδην) conscriptis dudum a viris doctis intelleetum est; conf. Bernhardy Grundriss der griech. Litt. IT, 909. Sed quibus tandem numeris Gregorius, Sophronis imitator, in hac oratione ex- hortativa usus est? Ad hane rem expediendam editio Billiana et codex .Vind. V mutuum auxilium praebuerunt, quorum hic, qui inter pedestres orationes Gregorii hanc quoque rhythmicam orationem exaratam exhibet, eola sive membra orationis punctis interiectis distinxit, illa, cum cola neglegat, versus sive periodos separat, consentiens in hae re cum Cosma interprete, qui in commentariis supra commemoratis inter Γρηγορίου ἔμμετρα huius quoque orationis aliquot versus laudat; quo cum aecedat sententia fere post alterum quodque colum finita, orationem ex versibus sive periodis binorum colorum compositam esse patet. Singulae autem periodi cum multae ex quindenis aut bis octonis syllabis constent, Lambeccius in Commentariis de bibliotheca Caesaria III, 181 de versibus tetrametris cogitavit, quibus paulo ante Gregorium etiam Methodium episcopum in carmine virginali usum esse infra demonstrabimus. Αἱ huic sententiae ne caleulum adiicia- mus, maior versuum pars obstaculo est, qui, cuim bis septenis syllabis con- stent, tetrametris et catalecticis et acatalecticis breviores sunt. Nullo vero modo in metrici versus leges verba huius orationis cogi possunt, unde, si qua lege oratio vincta est, accentu, non quantitate syllabarum numeros regi statuas necesse est. Jam si accentibus ducibus rhythmum singulorum colo- rum et versuum definire coneris, non omnes versus iisdem numeris includi, sed alia eola iambicorum, alia dactylicorum, alia et longe plurima logaoedi- corum versiculorum speciem imitari intellegas, quam quidem rem cum in ommibus periodis persequi longum sit, his paucis exemplis comprobare mihi visum est:
v. 41 ἔρως ὅλος πρὸς θεὸν γτνηείως τεταμένος.
v. 02 μή που πλήξης ἢ πληγῆς ἐκ μώμου τοῦ Βελίου.
v. 48 Ἰούδας ἦν προδότης, οἱ δ᾽ ἕνδεκα λαμπτῆρες.
v. 10 οὐ πάντες ἄνδρες τὴν εὴν ἁπλότητα χωροῦει. doc ur cto qe noe EC S
v. ὃ ἵνα λαμπρὰ τῷ λαμπρῷ ευζήεῃς τὸν αἰῶνα.
v. 22 ταύτην καὶ τότε καιροῖς ἐτίμων τοῖς εὐθέτοις.
v. 64 μὴ παρειὰ. παρειαῖς διδότω παρρηείαν.
I EM UA CAU M crum WM] v "Mairie | af IRA eme Raf
v. 88 ἸΠαῦλον πεινῶντα τὸν μέγαν koi ῥιγοῦντα προθύμως.
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS.
el -
v. 54 μᾶλλον αἰδοῦμαι μαργάρων καὶ τῆς (ηριὼν εὐκοεμίας. v. 20 γάμος ευγγνώμη πάθους, ἁγνεία δὲ λαμπρότης. v. 61 ὄψιν δ᾽ ἀρρένων φεῦγε, εἰ θέμις, καὶ «ωφρόνων. , v. 12 καὶ πονηρῶν ἐπάνω παγίδων διαβαίνεις. v. 11 ἵν᾽ ἐκ πάλης καὶ νίκης τὸ crépoc ἀπολάβης. v. 69 τί μοι cápka φυγοῦςα πρὸς cápkac ἐπιετρέφεις; v. 35 μήτε λίαν ce capxóc ἐκφοβείτω fj φύεις. v. 81 οἶδας Θέκλαν ἐκ πυρὸς καὶ θηρίων φυτοῦςαν. v. 9 οἱ πρῶτοι φέρους᾽ ἀκτῖνα τῆς καθαρᾶς οὐείος.
v. 90 ὃς ἐν ἐρήμῳ τρέφειν οἶδε καὶ μυριάδας.
Haec si eui nugatoria et iusto argutiora esse videantur; eum rogatum velim, ut, priusquam severius iudicet omnemque mihi fidem deroget, quae de byzantinis melodis multifarias veterum metrorum formas accentibus simillimum in modum imitantibus infra disseruimus, legat atque examinet. Etenim quod in hac oratione Gregorii magis divinavimus quam probavimus, idem in byzan- tinis carminibus et iisdem formis rhythmicis in pluribus strophis redeuntibus et modulis musicis servatis plane confirmatum atque stabilitum est. Merito igitur Gregorium duobus extremis nostri delectus carminibus byzantinorum poetarum quasi signiferum exstitisse dixeris. Sophron autem mimographus, ut unde deflexit oratio redeat, aeque atque episcopus Nazianzenus, non certo metrorum orbe orationem contexuisse, sed varia cola, quae, cum mixtis ple- raque pedibus constarent, rhythmos scholiasta dixit, ita commiscuisse videtur, ut soluta magis quam vincta oratione eius mimi conscripti esse viderentur.
. Tertium locum in hac anthologia obtinet Naassenorum psalmus, quem Origenes in Philosophumenorum libri V cap. I servavit. ls tertio et . quarto hymno Synesii simillimus est, ut Naassenorum Gnosticorumque. psal-
mos Africano episcopo exemplo fuisse haud inmerito suspiceris. Namque
- Naassenorum quoque poeta cosmogoniam philosophorum commentis ornatam potius quam christianae institutionis simplicitatem referre maluit. Quid? quod simillimo quoque numerorum genere usus est? nam anapaesticos versus logaoedieos, quibus Synesii hymni VII, VIII, IX compositi sunt, hic quoque adhibitos videmus, ita tamen variatos, ut alii aliis longiores sint in hunc modum:
€ Wo -—— wl -- LJ M
τὸ δὲ δεύτερον ἦν τοῦ πρωτοτόκου τὸ χυθὲν χάος.
XSVT PROLEGOMENA. i
ποτὲ μὲν βαειλεῖαν éyouca βλέπει τὸ φῶς.
λαβύρινθον ἐεῆλθε πλανωμένη.
Unius autem codicis, a Mina Graeco non ita pridem reperti, fide cum Ori- ginis liber, unde carmen excerpsimus, nitatur, licet multos in tam parvo carmine librarii errores Milleri, Patricii Cruicii, meis coniecturis removeri- . mus, tamen versus septimum et octavum ne ita quidem perpolire nobis contigit, ut numeros restituere conaremur.
Praeter hune, quem edidimus, psalmum multos Gmosticorum hymnos exstitisse Origenes eodem loco refert (ὕμνοι δὲ eic "Abápav γεγόναει πολλοὶ καὶ ποικίλοι), quorum errores dulci Musarum melli conditi ne in animos hominum furtim sese insinuarent, cum christiani orthodoxi vererentur, minus carminum faciendorum arti studuisse et sacrae scripturae psalmis odisque solis favisse perhibentur. Atque e codice quidem Nazaraeo sive Adami libro octo gnostiea carmina syrica lingua scripta in lucem protracta sunt. Praeterea hymni Ophitarum sex strophae, quas Origenes in libro contra Celsum VI, 31 servavit, e syrica lingua in graecam translatae esse pro- bantur; in graecis enim verbis nec metricarum nee rhythmicarum legum vola aut vestigium indagari potest. Qua de causa ex hoc libro carminum graecorum eas secludendas duximus, praesertim cum sententiae ipsae non solum obscurae, sed etiam inficetae et portentuosae sint.
Ad aliud carminum genus parthenion pertinet, quod Methodius martyr, quem anno 312 pro fide christiana vitam profudisse novimus, dialogo cuu- ποείου ἢ περὶ ἁγνείας inseruit. In illo libro, quo christianus episeopus Pla- tonis philosophi celeberrimum dialogum cognominem imitatus est, decem virgines inducuntur post laetum ac modicum convivium de laude inviolatae virginitatis disserentes et ad postremum assurgentes omnes, ut divino spi- ritu inflatae Christo tamquam optimo sponso suam vitam consecrent. "lhecla igitur virgo, quae eloquentiae castaeque orationis palmam tulerat, carmen canere coepit, reliquae, quae a dextera et sinistra manu adstabant, post unam quamque stropham laetum ephymnium succinentes respondent (ὑπα- xoUouci) Sic quod canendi partes distribuunt, vetustissimum cantus respon- sorii morem sequuntur, quem iam a Therapeutis in Aegypto institutum fuisse Philo in libro περὶ βίου θεωρητικοῦ p. 901 ed. Paris. a. 1640 his verbis ret- Ὁ tulit: καὶ ἔπειτα ὃ ἀναςτὰς ὕμνον ἄδει πεποιημένον εἰς τὸν θεὸν ἢ καινὸν αὐτὸς πεποιηκὼς ἢ ἀρχαῖόν τινα τῶν πάλαι ποιητῶν μέτρα τὰρ καὶ μέλη καταλελοίπαςι ποιηταὶ ἐπῶν, τριμέτρων, προςοδίων, ὕμνων, παραςπονδείων, παραβωμίων, craciyuv, χορικῶν crpogoíic πολυςτρόφοις εὖ διαμεμετρημένων᾽ μεθ᾽ ὃν καὶ οἱ ἄλλοι κατὰ τάξεις ἐν xócuu προεήκοντι, πάντων κατὰ πολλὴν fjcuxiav ἀκροωμένων, πλὴν ὁπότε τὰ ἀκροτελεύτια καὶ ἐφύμνια δειν δέοι" τότε γὰρ ἐξηχοῦει πάντες τε καὶ πᾶςαι. Sed ut Philonis suspectam fidem vilipen-
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XVII
damus, gravissimi scriptores Athanasius De fuga 24, 265 A, Chrysostomus Expos. in psalmum 41 t. V p. 151 B, Theodoretus Hist, eccl. II, 13 (vide Buhl*Der Kirchengesang in der griechischen Kirche bis zur Zeit des Chry- sostomos' in der Zeitschrift für histor. Theol. XVIII, 190. 198) eodem, quo Methodius utitur, nomine ὑπακοῆς versum a toto coetu congregatorum chri- stianorum recitatum nuncupant et psalmo, quem solus praecentor cantabat, contrariam ponunt.
Parthenii titulum Methodii carmini indidimus, quod a virginibus canta- batur et eius auctor, quem veterum scriptorum splendida exempla suis libris aemulari solitum esse satis constat, in hoe quoque poemate "Alemanis et Pindari pervulgata παρθένια imitatus esse videtur. Nec non Theocriti et Catulli carminibus nuptialibus, quibus puerorum puellarumque chori permixti maritos domum prosequebantur, hoc carmen Methodii conferre iuvat. Quo enim pacto romanus poeta virgines, dum pineas taedas manu quatientes novam nuptam flammeo indutam comitantur, notum illud
Hymen o Hymenaee, Hymen ades o Hymenaee suceinentes facit, eodem modo christianae virgines, dum candida veste et lueidis facibus Christo sponso obviam eunt, exultantes itentidem exclamant: "Axveóu cot καὶ λαμπάδας qaecpópouc xparoóüca vuugie, ὑπαντάνω COL.
Constat autem hoc carmen Methodii viginti quatuor strophis. ita in unum orbem coeuntibus, ut litterae initiales ἀκροςτιχίδα κατ᾽ ἀλφάβητον efficiant, quod idem artificium non solum creberrime in byzantinis poematis, sed etiam in Gregorii theologi carmine iambico (p. 186 ed. Colon. a. 1690) occurrit; neque dubium est, quin poetae christiani in hae re exemplum recentiorum hymnorum veteris Testamenti (conf. Ewald Die poetischen Dücher des alten "'estamentes I, 140) secuti sint. Singulae autem strophae ex quatuor versibus longis et brevi clausula consistunt, quae licet Pitrae (Hymnogr. p. 40 *un métre caché, qui échappe à notre curiosit&^) obscuro aliquo metro composita esse videantur, tamen aperte iambicum rhythmum produnt, modo Methodium normam veterum poetarum nonnihil migrasse teneas, ut non solum syllabam longam nusquam in duas breves solveret, sed -etiam interdum brevibus syllabis longarum, nec non longis brevium vim tribueret. Sic literarum positionem in cuv παιδί v. 141 neglexit, verbi μέλπουςκαι v. 40 extremam syllabam contra veterum poetarum usum corripuit, voeabulorum éAa0óunv vv. 25, 26, ἀγάπη v. 33, cogía v. 84, γοερῶς v. 44, φλεγομένη v. 69, πρόδρομος ἀνόμως v. 98, 0cóvuuge v. 115, 0ávaroc v. 112, ἄφοβος v. 130 breves syllabas produxit; quae quidem licentiae eo magis nos offendunt, quod ne accentus quidem vi syllabae illae contra morem productae eriguntur. Praeterea nec versus nec clausulae pari omnes magnitudine sunt, hae in re inaequalitati versuum octavi Gregorii carminis non dissimiles. Quamquam enim fere versus septenarii iambici acatalectici quatuordenum syllabarum, versiculi tetrapodiae acatalecticae octonum syllabarum metrum
CARMINA. CHRISTIANA, b
XVIII PROLEGOMENA,
explent, tamen tam multi una vel etiam duabus syllabis partim longiores, partim breviores sunt, ut coniecturis ommes discrepantias removere veriti simus. Denique caesuram, qua versus longiores in duo membra discinduntur, non eodem loco ubique factam videmus; modo enim post octavam, modo post nonam syllabam versus poeta tam temere incidit, ut stropharum nulla aequabilitas compareat; quo cum accedat numerorum caesura incisionibus sententiarum parum adiuta, divisionem versuum rectis lineis significare in- utile esse iudieavimus. Aegerrime autem tulimus, quod in difficillimo ear- mine recognoscendo nec ipsi codicum subsidia comparare potuimus neque A. Iahnii, qui Methodii opera Halis Saxonum a. MDCCCLXV edidit et adnotavit, opera magnopere adiuti sumus.
Iymnum, qui Methodii parthenion in hae anthologia sequitur, Cle- mentis Alexandrini inscripsi, quamvis non ignorarem fuisse qui celeber- rimum eeclesiae christianae doctorem huius hymni auctorem esse negarent. Sed in re incerta, ne maiores etiam turbae moverentur, dubii quam nullius auctoris nomen praefigere malui. Illud enim mon potest dubitari, quin hymnus libri Clementis de educatione (TToioerurróc), cuius in calee exaratus legitur, integra pars non fuerit; libro enim iusta peroratione iam finito hymnus tamquam alter epilogus adhaeret. Hoc autem tuo iure possis am. bigere, utrum eum a Clemente primum seorsim editum et postea libro Pae- dagogi adiectum, an ab interpolatore aliquo recentiore et factum et Clementi suppositum esse statuas. Sed utut res sese habet, hymnus inter antiquissima et celeberrima monumenta poesis christianae merito numeratur. Quod autem raro nobis in longo labore contigit, ut viam ab aliis patefactam et munitam sequi nobis liceret, id in hoe carmine opera A. Thierfelderi faetum est,. qui subtili dissertatione nuper de christianorum psalmis et hymnis commentatus est. Atque hoe quidem vir doctissimus mihi plane persuasit, binos mono- metros anapaesticos huius carminis vel repugnantibus codieibus in singula cola dimetra coniungendos esse, siquidem versibus paroemiacis, qui codicum consensu tribus locis (vv. 10, 13, 25) comprobantur, inter monometros nullus locus est. Cum autem non solum post singulos monometros nusquam non verbum finiatur, sed etiam hiatus et syllabae ancipitis licentia erebro (14, 15, 16, 26, 28) medio in dimetro admissa sit, interiecta lineola significavi- mus, non tam arcte, quam in veteribus carminibus graecis et latinis faetum novimus, pedes huius hymni coaluisse, Minus iam illud mihi probatur, quod audacissimis coniecturis, modo eiiciendo modo transponendo verba, strophi- eam compositionem, quam vel limatissimi poetae scaenici in anapaesticis systematis fere spreverant, huic hymno restituere conatus est. Plane vero de recta via aberrasse mihi videtur, quod quatuor primos versiculos tamquam alter Procrustes usque adeo torquebat atque vexabat, donee anapaesticae tripodiae formam induerent. Namque eum ab tormentorum iniuria veteres scriptores ommes defendere consuessem, tum tripodiae anapaesticae forma adeo suspecta est, ut recentiori poetae, qualis Clemens fuit vel quisquis hymnum
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XIX
fecit, coniecturis reddi non debeat. Neque tamen magis Cobeti sententiae adstipulor, qui in Aoríu Ἑρμῇ I, 494 resectis ultimis cuiusque versiculi verbis volgares monometri anapaestici formas restituit. Equidem haec qua- tuor cola, eum et obscurissima esse et iis sententiam quinto versu comprehensam infieete dilatari cognossem, ab recentiore aliquo interpolatore, mystiearum nugarum illo studiosiore quam tersae orationis, adiecta esse duxi; quod quo tempore factum sit, inde aliqua ex parte definiri potest, quod iis numerorum legibus, quae apud byzantinos melodos solae valebant, adstrictae sunt. Ne plura, qui anapaestiei metrici versiculi viris doctis visi sunt, mihi dimetri iambici rhythmici oetonum syllabarum esse videntur hoe Bind ordinandi:
ΕΣ τ IPS Nem eso aw
croutov πώλων àbav,
πτερὸν ὀρνίθων ἀπλανῶν,
: ota£ νηπίων ἀτρεκὴς,
ποιμὴν ἀρνῶν βαειλικῶν. Resectis primis quatuor colis, quatuor, quae in codicibus illa sequuntur, suo loco mota post vicesimum primum ita collocavi, ut hymnus, id quod com- mode fieri nemo, si dis placet, infitias ibit, a Βαειλεῦ ἁγίων, λόγε πανδα- μάτωρ initium capiat.
Agmen carminum prioris partis anthologiae ὕμνοι ἀδέςποτοι claudunt, qui cum vere ecclesiastiei dieantur, memoriam carminum sacrorum ecclesiae christianae altius hoe loco repetere mihi visum est. Atque primum quidem Paulus apostolus in epist. ad Ephes. V, 18 (xai μὴ μεθύεκεεθε οἴνῳ, ἐν ᾧ écriv ἀεωτία, ἀλλὰ mAnpoücOe ἐν πνεύματι λαλοῦντες ἑαυτοῖς ψαλμοῖς xoi ὕμνοις καὶ ὠδαῖς πνευματικαῖς ἄδοντες καὶ ψάλλοντες ἐν τῇ καρδίᾳ ἡμῶν τῷ κυρίῳ) et epist. ad Cor. III, 10 (ἐν πάςεῃ cogía bibóckovrec καὶ vouOeroüvrec ἑαυτοὺς ψαλμοῖς ὕμνοις καὶ diboic πνευματικαῖς, ἐν χάριτι ἄδοντες ἐν ταῖς καρδίαις ἡμῶν τῷ 9e) christianos iam antiquissimis temporibus psalmis et hymnis et odis spiritualibus deum celebrasse memoriae prodidit, sed quae ille earmina intellexerit et quid discriminis inter tria, quae commemorat, genera carminum intercesserit, diu multumque a viris doctis disceptatum est. Verba quidem ipsa si spectaveris, nihil sane impedit, quominus nova carmina a vatibus christianis facta iam tum exstitisse et quotidiano usu celebrata esse existimes. Neque enim inepte verba dóàc πνευματικὰς de christianis carminibus ita interpreteris, ut ψαλμοὺς vel ψαλμοὺς koi ὕμνους ad veteres Davidis psalmos referas. At permirum esset, si sacrorum illorum. carminum, ipsa vetustate quasi sacratorum, nihil ad posteros propagatum esset. An christianos memoriam rerum ab apostolis gestarum religiose servandam cu- rasse, carmina antiquissimis temporibus celebrata et ipsa modorum suavitate facilius hominum animis inhaerentia aboleri oblivioneve obrui sivisse putabi- mus? Qua de causa cum de talibus carminibus nihil relatam, nedum integrum servatum sit, omnia tria nomina ad. carmina sacra, quae christiani ab Iudaeo- rum synagogis una cum musicis modis assumpserant, referenda esse iudico.
b*
XX PROLEGOMEHA.
Atque psalmos Davidis duplici nomine ψαλμῶν xai ὕμνων significatos sentio, quod et psalli solebant et laudes dei optimi maximi continebant, reliqua autem carmina veteris Testamenti, velut cantica Mosis et Annae et trium puerorum, apud posteros quoque scriptores odae audiunt (vide meam disser- tationem de hirmo tropario canone in Beitrüge zur kirchlichen Literatur der Byzantiner S. 11) et δαὶ πνευματικαὶ a Paulo apostolo cognominatae esse videntur, quo severam gravitatem eorum a ludieris nugis scoliorum graecorum distingueret. liuic vero rei fidem maxime psalterium christianum antiquis- simum facit, quod in codice Alexandrino versionis graecae veteris Testa- menti servatum esse constat. Etenim in hoc psalterio, quod canticorum librum lingua latina, nostra Gesangbuch interpretamur, Davidis psalmis quatuordecim odae, ex sacris libris veteris aec novi Testamenti excerptae, subiectae sunt, de quibus, cum ad byzantini canonis vim et significationem enucleandam pervenero, explieatius agam. Itaque usque ad quintum sae- eulum, quo codicem Alexandrinum exaratum esse palaeographieae rationes convineunt, christiani in suis coetibus fere iisdem cantibus, quibus Iudaei in suis synagogis, usi esse probantur. Primas autem, ut par erat, partes prae- claris et paene divinis psalmis Davidis assignabant*), qui inde ab illis tem- poribus insignem inter carmina ecclesiastica cum apud ommes christianos, tum apud Graecos locum obtinent; reliquis ex carminibus veteris Testa- menti ea potissimum, quae ad Christum salvatorem futurum referri posse viderentur, selegebant (conf. Duhl l. 1. p. 203) nec non ex novo Testa- mento Mariae post nuntium a Gabriele acceptum laetissimas voces (Luc. l, 46—55) et Zachariae vatieinia (Luc. I, 68—79) Symeonisque senis hymnum (Lue. II, 29—32) adiiciebant.
Verum enim vero praeter haec sacra carmina, in communem omnium christianorum usum recepta, novieiis quoque carminibus Christi ipsius laudes iam temporibus imperatoris Traiani celebratas fuisse veri simile est. Nam notissimus locus Plinii Secundi de christianorum institutis in epist. X, 96 *adfirmabant autem hane fuisse summam vel culpae suae vel erroris, quod essent soliti stato die ante lucem convenire carmenque Christo deo dicere **) secum invicem? ad illa, quae modo recensui, carmina sacra vix, ae ne vix
*) Vide Constitutiones apostolicas II, 57: Mécoc δὲ ὁ áva(vdctnc ἐφ᾽ ὑψηλοῦ τινὸς ἑστὼς ἀναγινωςκέτω và Mucéuc xai Ἰηςοῦ τοῦ Ναυὴ, τὰ τῶν κριτῶν καὶ τῶν βαειλείων, τὰ τῶν παραλειπομένων καὶ τὰ τῆς ἐπανόδου, πρὸς τούτοις τὰ τοῦ "Iu καὶ τὰ ζολομῶντος καὶ τὰ τῶν δεκαὲξ προφητῶν᾽ ἀνὰ δύο λεγομένων ἀναγνωςμάτων ἕτερός τις τοῦ Δαβὶδ ψαλλέτω ὕμνους καὶ ὁ λαὸς τὰ ἀκροςτίχια ὑποψαλλέτω, confer Hippolyti can, XXI nuper ab Hanebergio editum et Theodoreti hist. eccl. II, 24.
**) Hfuie sententiae illud favere videtur, quod Plinius dixisse carmen christianos, non eantasse dicit; at ne plus, quam par est, verbo dicendi tribuas, Horatium constat duobus loeis (Od. III, 4, 1 *Die, age, tibia longum Calliepe melos? et Od. IV, 12, 9 *Dicunt in tenero gramine pinguium eustodes ovium carmina fistula?) dicendi verbo non de formulis quibusdam, sed de iustis carminibus usum esse.
LIB. T. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XXI
quidem referri potest; unde concludas si non omnes, at tamen Bithynos christianos novo quodam carmine Christum deum celebrasse, nisi vero carmen formulas exclamationesque , veluti Κύριε éAéncov et Εὐλογεῖτε τὸν κύριον, recita- tas potius quam cantatas, intellegemus, aut Plinium falso vel parum accurate de rebus christianis rettulisse putabimus. Sed Plinii testimonio alia accedunt minus suspecta. Doctissimus enim pater ecclesiae, Origenes in libro contra Celsum VIIT, 67 christianos orthodoxos hac re ab haereticis differre monuit, quod nisi in deum patrem eiusque filium unigenitum hymnos non dicerent (ὕμνους γὰρ eic μόνον τὸν ἐν müci λέγομεν θεὸν καὶ τὸν μονογενῆ αὐτοῦ). Et quod Eusebius hist. eecl. V, 80, 10 Firmilianum Cappadocem tertio saeculo psalmos in lesum Christum factos abolendos, eorumque loco alios, quibus ipsius praeconium contineretur, hymnos in ecclesiis cantandos curasse dicit, Origenis testimonium per ambages confirmat. Denique idem Eusebius V, 32, 5 ad doctrinae christianae fidem defendendam utitur testimonio psal- morum, ὅςοι ἀδελφῶν ἀπ᾿ ἀρχῆς ὑπὸ macóv γραφεῖςαι τὸν λόγον τοῦ θεοῦ, τὸν Χριςτὸν ὑμνοῦει θεολογοῦντες. :
Inprimis autem haeretiei hymnos pangendi canendique artem alebant, inter quos cum aliorum tum Nepotis episcopi Aegypti (conf. Euseb. hist. eccl. VII, 24, 4: ἀποδέχομαι καὶ ἀγαπῶ Νέπωτα ... καὶ τῆς πολλῆς ψαλμῳ- δίας, fj μέχρι νῦν πολλοὶ τῶν ἀδελφῶν ἐνθυμοῦνται) Ariani (conf. Socratem I, 9 Photium in Philostorg. exc. II, 2) Bardesanis (conf. 'Theodoreti hist. 666]. IV, 29 Sozomeni hist. eecl. VI, 25 et inprimis Aug. Hahnii librum de Bardesane Gnostico Syrorum primo hymnologo) Apollinaris (conf. Sozomeni hist. eccl. VI, 25) carmina pervulgata fuisse perhibentur. Hue Naassenorum quoque psalmus, in hae anthologia p. 32 editus, pertinet, de quo paulo ante fusius commentatus sum. Sed haec ipsa erat causa, cur orthodoxae ecclesiae antistites inde a medio tertio saeculo, ne errorum labes modorum suavitate commendata latius serperet, novicios hymmos exstirpandos, veteres psalmos Davidis et cantica ex libris sacris excerpta unice probanda esse censerent. Insigne huius rei documentum concilii Laodicensis canon .LIX praebet, quo patres congregati caverunt, ne idiotiei psalmi, quos nescio an novicios chri- stianos eodem iure quo subditicios Salomonis intellegas, in ecclesia recitaren- tur, quo cum decreto admonitiones singulornm episcoporum scriptorumque a Buhlio l. l. p. 197 sq. collectae plane conspirant.
Quae cum ita essent, hymni, quibus laudes domini nostri canerentur christianaeque doctrinae mysteria enarrarentur, conscribi cantarique paulatim desierunt. Preces tantum matutinae, vespertinae, cenatoriae, numeris illae quidem liberioribus compositae neque tamen psalmorum gravitati atque sublimitati conferendae, in usu quotidiano permanserunt. Partem earum librarius aliquis Constitutionum apostolicarum libro septimo pridem subiecit, unde eas aliis quibusdam auctas in hoe libro repetendas curavimus.
Atque primo quidem loco praeclarum hymnum matutinum collocavimus, quem a primo vocabulo δοξολογίαν nuncupant et etiamnunc in celeberrimis
XXII PROLEGOMENA.
eeclesiae canticis numerant. [5 quo in honore iam antiquissimis temporibus fuerit, inde intellegere possis, quod vetustissimo psalterio christianorum, quod FUR Alexandrino versionis graecae veteris Testamenti servatum esse supra monuimus, insertus legitur. Illius enim psalterii cum longe amplissi- mam partem Davidis psalmi efficiant, et tredecim odae, quae corrolarii instar psalmis Davidis adiectae sunt, aut ex vetere novoque Testamento petita sint aut iam Alexandrina, quam dicunt, aetate locis quibusdam veteris Testamenti adsutae esse videantur (uU. Z η΄ 0), ex novicus carminibus unus hic hymnus matutinus sive angelicus dignus existimatus est, qui sacris illis odis ultimo loco adiiceretur. Atque insignem hune locum meruisse videtur, quod et sententiis dietisque sacris magna ex parte contextus est ot vene- randa quadam vetustate commendatur. Antiquior vero eius pars quatuor- decim primos versus complectitur, quos quarto saeculo Hilarius Pictaviensis latine vertisse fertur (conf. Daniel Thesauri hymnologici t. II p. 270). Graecam autem eius originem cum alia tum hoc comprobat, quod in latinis membranis iuxta latinam versionem graeca verba exarata inveniuntur, quarum membranarum 'Cegernseenses (T) ipsi exeussimus, Vindobonenses Daniel Thes. hymn. II, 272 descripsit.
Hymnum angelieum in septimo libro Constitutionum apostolicarum hymnus vespertinus et preces cenatoriae excipiunt. Ille ex duabus par- tibus constat, quarum prior voce ἀμὴν concluditur et ab altera separatur; haec altera pars Symeonis senis lesum infantem suis brachiis tenentis verba (Luc. 32) continet, eademque inter quatuordecim odas psalterii codicis Alexandrini recepta est. Usque ad quintum igitur saeculum ipsa verba sacrae scripturae recitari solebant, quibus aevo byzantino novicia carmina addebantur, quae a primis verbis Νῦν ἀπολύεις nomen ᾿Απολυτικίων nancta sunt. ,
Quamquam autem hic, de quo agimus, hymnus vespertinus inter vetu- stissima carmina christianae ecclesiae in Constitutionibus apostolicis receptus legitur, maiore tamen fama alius hymnus Φῶς ἱλαρόν celebrabatur, quem Byzantini inter officia vespertina (ἀκολουθίαν τοῦ ἑςπερινοῦ) receperunt et ipsi in libro 'QpoAoríou saeculo XII exaratum invenimus. Eum num auctor Constit. apost. VIII, 54 “μετὰ δὲ ῥηθῆναι τὸν ἐπιλύχνιον ψαλμὸν προςφωνήεει ὃ διάκονος ὑπὲρ τῶν κατηχουμένων᾽ in animo habuerit, admodum dubium est, quandoquidem et brevior tenuiorque, Ham qui deis titulo insigniatur, esse videtur, et Davidis psalmorum alios, qui vespere, alios, qui mane camne- rentur, constitutos fuisse novimus; conf. Const. apost. VIII, 37 ὡςαύτως ὄρθρου ὃ διάκονος μετὰ τὸ ῥηθῆναι τὸν ὀρθρινὸν καὶ ἀπολο τί αὐτὸν τοὺς κατηχουμένους. Contra certum est a Basilio De spir. sancto e. 29 hune hymnum émüóyviov εὐχαριετίαν nuncupatum esse, quem loeum plene hic exscribere iuvat: ἔδοξε τοῖς πατράςει ἡμῶν μὴ ειἰωπῇ τὴν χάριν τοῦ ἑςπερινοῦ φωτὸς δέχεςεθαι, ἀλλ᾽ εὐθὺς φανέντος εὐχαριετεῖν: καὶ Ócric μὲν ὃ πατὴρ τῶν ῥημάτων ἐκείνων τῆς ἐπιλυχνίου εὐχαριετίας, εἰπεῖν οὐκ ἔχομεν" ὃ μέντοι λαὸς
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XXII
ἀρχαίαν ἀφίηςι τὴν φωνὴν καὶ οὐδενὶ πώποτε dcefeiv ἐνομίεθηςαν οἱ Aéfovrec: Αἰνοῦμεν πατέρα υἱὸν καὶ ἅγιον πνεῦμα θεοῦ. εἰ δέ τις καὶ τὸν ὕμνον τοῦ ᾿Αθηνογένους ἔγνω, ὃν ὑπέρ τι ἄλλο ἐξιτήριον τοῖς cuvoüciv αὐτιὼ καταλέλοιπεν δρμῶν ἤδη τὴν πρὸς τοῦ πυρὸς reAeíuciv, οἶδε καὶ τὴν τῶν μαρτύρων γνώμην, ὅπως εἶχον καὶ περὶ τοῦ πνεύματος. Hoc testimonio multi ita abusi sunt, ut Athenogenem martyrem hymnum Φῶς ἱλαρὸν panxisse dicerent. At paulo attentius Basilii verba perlegentem non fugiet, Athenogenem alius hymmi auctorem significari, in quo et ipso spiritus sancti mentio facta esset. Restat, ut quo iure haec quatuor scripta inter carmina receperim, de- fendam atque exponam. Numeris enim illa soluta nec cantorum modis aptata fuisse facile aliquis dixerit, quod nece certis usitatisque metrorum legibus illigata. sunt et primum atque ultimum in codicibus Const. apost. προςευχαὶ mon doi inscribuntur, qua de re conferas, sodes, apparatum criticum edi- tionis Lagardianae. (Quid? quod preces cenatoriae non solum εὐχὴ, sed εὐχὴ λεγομένη ἐπ᾽ ἀρίετῳ in codicibus dicuntur? Nihilo tamen secius has quatuor preces non solum recitatas, sed etiam cantatas fuisse, si quid aliud, certum atque exploratum est. Namque ut modulationes doxologiae et hymni epilychnii celeberrimas et antiquissimas (vide Πίνακα τῶν μελῶν in fine libri) omittam, doxologia in codice Alexandrino titulum ὕμνου ἑωθινοῦ prae se fert et in psalterium sive canticorum librum recepta est. Difficilior altera quaestio ad discernendum est, quo numerorum genere hi quatuor hymni inclusi esse videantur. Nam cum modulationes eorum protractae in latos cireuitus exspatientur nec verba ipsa presse sequantur, iure tuo suspicari possis, numerorum legibus modulationes illigatas, solutam orationem fuissc. Neque Thierfelderum, cum in libro De christianorum psalmis p.33 carminis $c ἱλαρὸν metrica cola syllabarumque quantitate definita restitueret, operam et oleum perdidisse nego. Ne tamen omni numerorum genere quatuor hymnos solutos fuisse iudicemus, iam illud prohibet, quod hymnus epi- lychnius in Horologio et doxologia in cod. Alexandrino crinbóv exarata sunt. Namque críyoi illi sive. versus, quos in nostra quoque editione ex- primendos curavimus, et numerose clauduntur et similis psalmorum divi- sionis commonent. Singula autem cola eorum hoc quoque nomine Davidis psalmis similia sunt, quod non certis pedum rhythmorumque regulis, ut cetera fere carmina graeca, illigata sunt. Sunt tamen aliquot particulae, inprimis clausulae, quarum numeros, accentibus syllabarum expressos, modo monitus sis, non possis non agnoscere. En perspicua quaedam exempla, quae ita proponere placet, ut numeros notis metrieis expressos adiiciam:
καὶ eic τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. DUE ΣῊ σι adiu εὺ εἶ μόνος ἅὅζιος, alli 1714
cU €i μόνος κύριος. ROSTER αἰνεῖτε, παῖδες, κύριον.
ὑμνοῦμεν πατέρα υἱὸν ἐσ 4L ui
καὶ ἅτιον πνεῦμα θεόν. uL
XXIV PROLEGOMENA.
τῷ πατρὶ καὶ τῷ υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ πνεύματι.
Ὡς ὧν δὲ ΡΣ τ UT
AM ors AU WA i XL ας
DE CARMINIBUS BYZANTINIS.
Quatuor hymni, de quibus extremo loco disputavi, cum relictis veterum graecorum carminum legibus aliam normam sequantur, transitum nobis parant ad carmina ecclesiastica byzantina, quorum delectum in altera parte antho- logiae proposuimus. Byzantina ea nuncupavimus, quod intra fines byzan- tini imperii medio aevo orta sunt; ipsa urbs Byzantium sive Constantinopolis nec plurimos nec fertilissimos melodos tulit; immo tresviri, quibus palmam in hoc genere literarum detulerunt, Cosmas, loannes, Theophanes Hieroso- lymitani fuisse feruntur, quod cum auctoritate, qua sacra sedes et inprimis S. Sabbae monasterium florebat, cohaerere videtur. Nam ritus quoque, quales in coenobio S. Sabbae exculti erant, inde a septimo saeculo paulatim per omnes ecclesias graecas diffundebantur (conf. Leontem Allatium De libris ecclesiasticis graecis p. 6 ed. Paris. a. MDCXLV) et celeberrimi melodi Ioannes et Cosmas magnam vitae partem in illo coenobio egerunt. Inter reliquas imperii byzantini partes Sicilia eminuit, qua in insula, priusquam Arabum ditionis facta est, multi et clari poetae velut Methodius Syracusanus, Georgius Siceliota, Constantinus Siculus octavo et nono saeculo floruerunt. Quid? quod Cosmam maiorem, quo loanncs Damascenus et Cosmas Maiu- mensis magistro usi sunt, in Sicilia ortum et a piratis Damascum perductum esse ferunt? Denique etiam extra fines imperii byzantini in Italia prope Romam urbem monachi exules coenobii S. Nili sacrae poesi studebant, quorum melodorum S. Bartholomaeus, qui duodecimo saeculo florebat, facile princeps exstitit, alii, ut Clemens, Arsenius, Germanus, loannes, losephus, Paulus, Sophronius cognomines summis melodis byzantinis nominantur (conf. Pitra Hymnogr. p. 18 et 62); neque tamen ulla corum carmina parie- tes monasterii Grottaferratae egressa sunt, unde ea cum neque in Menaea neque in Triodium graecae ecclesiae recepta essent, ex hae quoque anthologia excludenda duximus.
Homines autem byzantini quam tenuis et pusilli animi fuerint, inde . maxime intellegitur, quod omnis fere eorum poesis intra angustos ecclesia- stici carminis fines inclusa continebatur. Cum enim monachi et episcopi tam apud reges quam apud populum plurimum valerent et animi hominum spinosis theologiae quaestionibus adeo capti tenerentur, ut altius spirare et praeclara consilia moliri non auderent, turpissima ingeniorum sterilitas et nugatoria quaedam garrulitas cum in aliis literarum generibus tum in poe- ticis studiis nata est. Haec quam late patuerint, ut intellegas, aequalem poesim gentium occidentalis Europae conferre iuvat. Quamquam enim ne illie quidem barbari et rudes homines mentis caliginem plane depellere vale- bant, tamen inexhausta vis Germanarum gentium, tamquam felix sarculum
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS, XXV
effetae arbori insitum, laetos carminum foetus peperit; neque solum epicis carminibus speciosa heroicarum fabularum miracula pandebant, sed etiam lyricos carminum ecclesiasticorum modulos lusibus profanis ot rerum gesta- rum laudibus aecommodabant. 'lTam laetae fecunditatis ingenii et mutui sacrarum profanarumque literarum commercii vestigia frustra apud Byzan- tinos quaesiveris; neque enim ipsi, qua erant animi humilitate viriumque imbecillitate, praeclaras res naviter gesserunt, et parvas amplificandi et prodigiose augendi iuvenili ardore carebant; amare vero et ludere, excan- descere et commiserari, denique naturalibus animi affectibus commoveri prorsus desiisse videntur. Quo factum est, ut in epica, iambica, ludicra poesi aut nihil proerearent aut nihil, quod occidentalium gentium musae con- ferri posset, elaborarent. An Tzetzae Psellique garrulas nugas vel etiam " Georgii Pisidae calamistros cum Nibelungorum nervis et lacertis aut Ana- creonteorum tornatos cincinnos cum Waltheri nostri suco atque simplicitate componere audebimus?
Haec cum ita sint, ecclesiastica carmina fere sola fuerunt, in quibus pangendis homines Byzantini operam collocabant nec mediocrem laudem consecuti sunt; quae quamvis et ipsa labem frigidae subtilitatis et aridi torporis traxerint, tamen magis, quam par erat, a viris doctis adhuc ne- glecta iacebant. Nobis autem eo digniora sunt, quae cognoscamus et per- vestigemus, quod ad poesim cantumque ecclesiasticum occidentalium popu- lorum promovendum plurimum valuerunt. Huius rei documenta ipsa nomina sunt carminum ab graeco fonte derivata; veluti antiphonae et tropi Franco- rum (vide Beitrüge, S. 18 f.) ab antiphonis et tropariis Graecorum originem duxerunt, et sequentiarum latinum nomen a graeco ἀκολουθίας translatum esse apparet, licet genuinam graeci vocabuli significationem Franci Germani- que paululum detorserint. Etiam apertiora graecae originis indicia musica ars latinae ecclesiae praebet; neque enim solum octo toni occidentalium gentium et ὀκτὼ ἦχοι Graecorum sibi invicem respondent, sed etiam nomina authentici et plagii toni graecae originationis notam servarunt. Denique non desunt diserta testimonia scriptorum latina carmina ecclesiastica a graecis promota testantium. Sic Monachus Sangallensis in Gestorum Karoli libro secundo (Monumenta germ. historiae IL, 751) haec memoriae prodidit: *Cum igitur Graeci . . . . secreto in sua lingua deo psallerent et ille occultatus in proximo carminum dulcedine delectaretur, praecepit clericis suis, ut nihil ante gustarent, quam easdem antiphonas in latinum conversas ipsi prae- sentarent. Item Cyprianus S. Caesarium Arelatensem refert adiecisse et compulisse, ut laicorum popularitas psalmos et hymnos pararet altaque et modulata voce instar clericorum alii graece, alii latine prosas antiphonas- que cantarent (vide Gerbert De musica sacra I, 340). Hoc autem cum testimonio conferas Ekkehardum (Casus S8. Galli in Monum. Germ. hist. IT, 125) narrantem Hadvigam ducissam latinam antiphonam *'Maria et flumina? 510 graece vertisse: ᾿θάλαςςαι καὶ ποταμοὶ εὐλογεῖτε τὸν κύριον ὑμνεῖτε πηγῶν
XXVI PROLEGOMENA.
τὸν xüptov: ἀλληλούϊα. Denique non parva farrago graecorum verborum in carmina et liturgiam ecclesiae latinae irrepsit, quorum nonnullis, ut κύριε &Aéncov, etiamnune utimur.
Haec praefati iam ad genera carminum byzantinorum explicanda et vitas singulorum poetarum enarrandas transeamus. Atque formam quidem carminum si spectaveris, duo in genera ea discedunt, quorum altera versibus usitatis et quantitate syllabarum definitis composita sunt, altera novas leges accentuum et numeri syllabarum sequuntur; quod discrimen ut brevi signi- ficem, priora metrica, rhythmica posteriora appellabo. Metrica igitur car- mina ut antiquis temporibus, quibus productas et correptas syllabas vulgo distinguebant, aptissima erant, ita medio aevo artificiosam quandam speciem affectabant. Etenim iam in primis post Christum natum saeculis adeo accentus quantitati syllabarum praevalere coeperat, ut haud raro scriptores quantita- tem neglegerent syllabasque acutas cum longis commutarent. Huius rei per- multa et manifesta testimonia in titulis lapideis aeneisque exstant, in quibus literae Ὁ et Q sexcenties inter se commutatae inveniuntur. ldem crebri errores testantur, quos poetae recentiores syllabas breves pro longis et lon- gas pro brevibus usurpantes commiserunt; qua de re vide indicem errorum: Methodii supra p. XIX confectum et adde Synesii III, 10 θΘύμ᾽ ἀναίμακτον, 39 τὸν ἀπόετροφον, 109 ἐπὶ βαλβῖδας, Gregorii I, 3 δεεπότην, Clementis v. 13 παίδων ἀνεπᾶφων. Nostra vero memoria Graeci ita accentibus mihil non tribuunt, ut et ipsi in Sophoclis Aristophanisque versibus recitandis metricam compagem solvere soleant et nos accentus syllabarum neglegentes aut minus observantes graece loqui negent. Í
Metricae igitur odae byzantinae, cum vetera carmina artificiosa potius subtilitate imitarentur quam hominum aequalium sermonem exprimerent, neque in ecclesiis umquam cantatae neque in libros canticorum canonicos receptae sunt. Cantatas tamen eas esse ne infitias eas, modulationis tonus (ἦχος) carminibus Eliae Syncelli et Photii patriarchae adscriptus prohibet. Quae autem ad canendum destinata erant carmina, iisdem, quibus scriptores Ana- creonteorum veteres delectabantur, versiculis constant, dimetris dico iambieis vel ionicis anaclomenis; quamquam hoc nomine severiori legi illigata sunt, quod quina aut sena cola singulas periodos stropharum efüeiunt. Hoc ut nemo non comprobabit in carminibus ad cantandum factis, ita inutili et in- ficeto lusu eae literae in initiis stropharum positae sunt, quae ordinem viginti quatuor literarum alphabeti reddant. Cumulum vero his artificiosis nugis Syncellus addidit, qui non solum stropharum, sed omnium eiusdem strophae versieulorum initia acrostichidis angustiis coercuit, Praeterea in plerisque carminibus Anacreonticis poetarum byzantinorum dimetris versiculis post tertiam vel quartam quamque stropham duo longiores versus interiecti sunt, quos, ut a strophis sive οἴκοις distinguerent, κουκούλια appellabant (conf. G. Hermannum Elem. doct. metr. 487 sq.). Atque plerique eo modo com- positi sunt, ut versuum Asclepiadeorum exemplum sequi videantur:
LIB. 1. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XXVII
PS acc rio lai ἘΜ
Ρίζα qiAeucegéuv ἔπλεο, Παῦλε,
ἐν χθονὶ τετραπόριμ | γείναο μόεχους. Sed eum choriambiei pedes iambicis et ionieis minus facile admisceantur, trimetros 10nicos, quales in altero Sophronii carmine leguntur,
Ἱεραὶ παρθενικαὶ, racróba Θέκλης
«τεφάνοις ἀθανάτοις «τέψατε νύμφης. priseam et genuinam horum versuum formam fuisse crediderim, quorum in locum choriambicos illos fere supponebant. Utraque autem versus forma non modo pari duodevicenum morarum temporis spatio sed etiam similibus accentibus coniuncta erat, modo caesurae indicia secutus hos ictus primarios utrique versui E.
M AEN τὐὐ ὧν... up Et. m
Seriptores Ánaereonteorum christianorum in cod. Barberino n. 246 saec. XI vel XII, qui byzantina Anacreontea in unum corpus coniuncta continet, nominantur hi: Sophronius Hierosolymitanus, Elias Syncellus, Ignatius, Arethas, imperator Leo; vide Matrangam in Maii Spicil. Rom. IV p. XXXVI sqq. Equidem quatuor tantum carmina, tria Sophronii, unum Eliae, recepi, ut ne huius quidem carminum generis exempla in hac anthologia plane desiderarentur. Etiamsi enim Leo Allatius Sophronii carmina elegantissima, piissima, melitissima praedicaverit et nostra memoria Matranga doctissimo signifero succinuerit, tamen non digna mihi esse videbantur, quae omnia in hoc libro typis repeterentur. Plura qui desiderabit, adeat, quaeso, Maii Spicil. Rom. tom. IV, Matrangae Anecdot. tom. II, Boxiclih Thes. hymnol. vol tertium. Selegi autem praeter bella praeconia ἘΩ͂Ν apostoli οὐ Theclae martyris memorabile carmen de locis venerandis sacrae ürbis Hierosolymo- rum, quo recuso et emendato viris doctis, qui archaelogiae christianae tam egregi operam nostra memoria impendunt, me gratum acceptumque fecisse spero. Sophronius enim hoc carmine pium, quo flagrabat, desiderium sacra loca adeundi ita persecutus est, ut urbis Hierosolymorum eiusque aedificiorum, qualia septimo saeculo erant, lineamenta adumbraret, quae cum ipsa satis notabilia sint, tum in tanta veterum testimoniorum penuria plurimum lucis .ad diffieillimas de topographia Hierosolymitana quaestiones expediendas afferunt; conf. Messmer Mittheilungen der k. k. Centraleommission a. 1867 p. LXVII, Tobler Golgatha p. 344, Bock Die Kirche der Benediktiner- abtei Petershausen, s. f. Inprimis vero memoratu digna sunt, quae poeta in tertia stropha de saero cubo ante scalas, quibus in sepulerum Christi descen- debant, collocato rettulit. Cum autem Matranga locum gravissimum et cor- ruptelis foedatum et laeuna haustum edidisset, ipsi Flaschium, doctum iuve- nem tum Romae commorantem, quem disciplinae Monacensis gratam memo- riam servare noveramus, per litteras rogavimus, ut codicem denuo excuteret
XXVIII PROLEGOMENA.
et num qui apices in loco lacunoso dispici possent, religiose quaereret. Sed haec spes me plane fefellit; ille enim mihi rescripsit versiculi quarti decimi praeter quinque literas rerpa nihil non modo apparere, sed ne scriptum quidem ab librario fuisse. *) Inde ad Messmeri collegae amicissimi doctri- nam atque humanitatem confugi, qui κύβον ἱερὸν lapidem illum intellegendum esse intellexit, qui, cum olim monumentum, in quo corpus domini nostri positum erat, clausisset, postea ante illud monumentum arae instar collocatus esse narratur; tales autem arae cum quatuor columnis cingi et tholo, cui ciborio nomen erat, tegi solitae essent, Sophronium divinavimus scripsisse: ἱερὸν κύβον κατίδιυ μέγαν oUpavocreYóv τε τέτραειν φρακτόν τε ετήλαις.
Sophronii et Eliae carminibus metricis Leontis regis ὠδάριον κατανυ- κτικὸν et Photii patriarchae ὕμνον ἐκ mpocómou Βαειλείου δεςπότου subiunxi, quae carmina Anacreonteorum, quibus in cod. Barberino consociata sunt, formam accentibus syllabarum imitantur; tantum autem aberat, ut omnes pedes horum carminum auctores accentibus exprimerent, ut in paenultima syllaba nusquam non acuenda aequiescerent, quod similiter Gregorium Nazianzenum in carmine septimo instituisse supra p. XV demonstravimus. Praeterea rhyth- micis Anacreonteis adnumerandae sunt Preces Ioannis Damasceni in Danielis Thes. hymnol. III, 94 et carmina Palaeologi Manuelis et Catrarae in Ma- trangae Aneed. II, 675. 682 edita.
Longe maximam autem partem huius libri carmina ecclesiastica byzan- tina implent, quae adeo summam huius anthologiae efficiunt, ut quae adhuc enarravimus carmina tamquam pro corollario habenda sint. Ea in quae genera dividenda, cui numerorum arti illigata, quibus musicis modulis in- structa sint, tribus peculiaribus libris infra edisseram; in hoc libro histo- riae huius poesis lineamenta adumbrare et poetarum vitas succinete enarrare decrevi. !
Tertio igitur et quarto saeculo patres ecclesiae cavisse supra docuimus, ne praeter psalmos Davidis et sacra cantica quidquam carminis in ecclesiis caneretur. Veteres autem ili hymni, quamvis divini hominumque animis commovendis erigendisque idonei essent, tamen lis, quae christiani sentie- bant et sibi propria venerabantur, illustrandis praedicandisve facti non erant. Qua de causa postquam turbis ecclesiae compositis minus verendum fuit, ne noviciis carminibus christianae fidei integritas corrumperetur, fieri non potuit, quin et poetae divino instinctu compulsi Christi domini Mariaeque matris dei laudes canerent et populus has cantilenas comprobaret ae quasi
*) Hae occasione oblata, quibus locis Flaschius alia atque Matranga e cod, Barbe- rino enotaverit, referam: v. 92 νῦν ἐθέλων omisso δή — 6 αἰὲν ἡμῖν κραδίην — 19 ἐπαναξίου — 91 dxpokpuvo xpucóuoppov — 39 παμμέδων τεχύνη κεχαραγμένω γραφῆος εἰκόνι cépac — 46 ἕλει — uébouca — 50 κάλαμος ς«πόγγος τε λόγχη — 53 χορεία — 74 πέτρης — 81 βαίνων — 93 ὑγιὴν — 95 τρυφοίην τεμένωδε πᾶν τὸ εὦὧμα — 98 Μαρίην — 102 οὐρανὸν ἴδεν.
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XXIX
sinu foveret. Eo accedit, quod ritibus christianis auctoritate publica com- probatis publicisque Ue m adiutis canticis quoque atque musicae sacrae maiorem operam impendere splendoremque addere coeperunt. Inprimis in urbibus reges et magistratus, ne in christianis sacris adornandis pecuniae pareiores quam in paganis esse viderentur, magnifica aedificia exstruebant et pompam rituum omni modo augebant. Quid? quod plebeculae quoque aliquid dandum fuit, quae sacrorum splendore modorumque dulcedine ad
ehristianas ecclesias frequentandas alliciebatur? id quod anachoreta quidam,
qui quinto saeculo in solitudinem Nitrearum secesserat, diserte testatur apud Pitram Hymnogr.«p. 49: καὶ τὸ τροπάρια xai κανόνας ψάλλειν καὶ ἤχους ueM-
Gv τοῖς κατὰ kócuov iepeücí τε καὶ λοιποῖς ἁρμόζον διὰ τοῦτο τὰρ καὶ ὃ λαὸς
ἐν ταῖς ἐκκληςίαις ευναθροίζεςεθαι εἰώθη. Inde factum est, ut quinto et sexto saeculo christiani in duas partes discederent, quorum alteri veterum institu- torum venerandam simplicitatem tuebantur mordicusque tenebant, alteri rerum divinarum dignitatem externo quoque splendore augeri fas esse putabant. Neque minimas lites nova illa carmina cantusque modi artificiosiores move- bant. Luculentum huius rei testimonium praebet festiva narratio de abbatis Pambonis eiusque discipuli colloquio, quae Alexandriae in ecclesia S. Mara iam quinto saeculo tropariorum cantum floruisse docet. Abbo enim suum diseipulum Alexandriam miserat, qui opera suis manibus faeta in urbe divenderet. Is per sex dies, quibus in urbe morabatur, in vestibulo eccle- siae S, Marci pernoctabat, ubi officia ecclesiastica cognoscebat et troparia discebat. In cellulam redux tristitiam mente vultuque prae se ferebat, quod ubi Pambo animadvertit, sollicitus ex eo quaerit, quid tandem ei acciderit, cur maestus et demissus incederet. llle, quid mirum, inquit, quod in hac solitudine animum despondeam, cum neque troparia neque canones canamus, quorum suavitate Alexandriae deliniebar? Cui superciliis contractis abbas: vae nobis, mi fili; video enim tempora instare, quibus monachi hane seve- ram disciplinam relinquant, et carminum modis ducantur; tum pietatem morumque sanctitatem homines exuent magnaque calamitate affligentur. *)
*) Hane narrationem e codice Vindobonensi ab Gerberto in Scriptor. eccles. de musica editam et a me in Beitr. p. 33 repetitam hiec quoque plene subiicere visum est:
'O ἀββᾶς ἸΤαμβῶ ámécreie τὸν μαθητὴν αὐτοῦ ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ πρὸς τὸ πωλῆςαι τὸ ἐργόχειρον αὐτῶν. ποιήεας δὲ ἡμέρας δεκαὲξ ἐν τῇ πόλει, ὡς ἔλεγεν ἡμῖν, τὰς νύκτας
ἐκόθευδεν ἐν τῷ νάρθηκι τῆς ékkAncíac ἐν τῷ ναῷ τοῦ ἁγίου Μάρκου" καὶ ἰδὼν τὴν ἀκο-
Χουθίαν τῆς ἁγίας ἐκκληςίας ἀνέκαμψε πρὸς τὸν τέροντα᾽ ἔμαθε δὲ καὶ τροπάρια.
Λέγει οὖν αὐτῷ ὁ γέρων ὁρῶ cce, τέκνον, τεταραγμένον᾽ μή τις πειραςμός cor ευνέβη ἐν τῇ πόλει; λέγει ὁ ἀδελφὸς γέροντι φύτει, ἀββᾶ, ἐν ἀμελείᾳ δαπανῶμεν τὰς ἡμέρας ἡμῶν ἐν τῇ ἐρήμῳ ταύτῃ, καὶ οὔτε κανόνας, οὔτε τροπάρια ψάλλομεν᾽ &meA0óvroc γάρ μου ἐν ᾿Αλεξανδρείᾳ εἶδον τὰ τάγματα τῆς ἐκκληείας, πῶς wáAAouci, καὶ ἐν λύπῃ γέγονα πολλῇ, διατί καὶ ἡμεῖς οὐ ψάλλομεν κανόνας καὶ τροπάρια,
Aérea οὖν αὐτῷ ὁ τέρων οὐαὶ ἡμῖν, τέκνον, ὅτι ἔφθαςαν αἱ ἡμέραι, ἐν αἷς ὑπολεί- woucv οἵ μοναχοὶ τὴν «τερεὰν τροφὴν τὴν διὰ τοῦ ἁτίου πνεύματος ῥηθεῖςαν καὶ ἐξακο- λουθήςουειν ἄεματα καὶ ἤχους ποία yàp κατάνυξις, ποῖα δάκρυα τίκτονται ἐκ τῶν τροπα-
UXX PROLEGOMENA.
.
Eodem autem tempore in Cappadocia etiam per monasteria eundem troparia eanendi morem increbuisse, alia narratiuncula docet, quam Pitra, quo duce in hae parte libri utimur, ex codice Vallieell. E, 21 fol. 518. rettulit. Paulus enim abbas, cum quinto saeculo Persae Cappadociam invasissent, primum Constantinopolin, deinde Alexandriam aufugit et ad postremum in solitudinem Nitrearum recessit. Nihil autem in nova sede aegrius tulit, quam quod a contubernali anachoreta prohibitus est, quominus quae in Cappadocia psallere consuerat troparia caneret. Neque ab antistite anacho- retarum impetrare potuit, ut sibi soli in sua cellula psalmodiae carminum- que ecantui vacare liceret. Severioris enim ille disciplinae patronus monacho, qui suae saluti bene consultum vellet, cantilenarum illecebras fugiendas esse monuit.
Sed quae tandem carmina ecclesiastica quinto saeculo florere et percre- bescere coeperunt? Hae de re colloquia ab loanne et Sophronio cum Nilo abbate in mente Sina conserta *) nos certiores faciunt. Nam eorum, quae
ρίων; ποία γὰρ κατάνυξις τῷ μοναχῷ, ὅταν ἐν ékkAncia ἢ ἐν κελλίῳ ἵεταται kai ὑψοῖ τὴν φωνὴν αὑτοῦ ὡς οἱ βόες; Εἰ γὰρ ἐνώπιον τοῦ θεοῦ παριετάμεθα, ἐν πολλῇ κατανύξει ὀφείλομεν ἵεταςθαι καὶ οὐχὶ ἐν μετεωριεμῷ ᾿καὶ γὰρ οὐκ ἐξῆλθον οἱ μοναχοὶ ἐν τῇ ἐρήμῳ ταύτῃ, ἵνα παρίετανται τῷ Oed) καὶ μετεωρίζονται καὶ μελῳδοῦςειν ἄεματα καὶ ῥυθμίζουειν ἤχους καὶ cetouct χεῖρας καὶ μεταβαίνουςι πόδας, ἀλλ᾽ ὀφείλομεν ἐν φόβῳ πολλῷ καὶ τρόμῳ δάκρυςί τε καὶ creva[uoic μετὰ εὐλαβείας καὶ εὐκατανύκτου καὶ μετρίας [τἀπεινῆς] φωνῆς τὰς προςευχὰς τῷ Oed) mpocqépetv* Ἰδοὺ γὰρ λέγω cot, τέκνον, ὅτι ἐλεύςονται ἡμέραι, ὅτε φθείρουειν οἱ Xpicriavoi τὰς βίβλους τῶν ἁγίων εὐαγγελίων καὶ τῶν ἁγίων ἀποετόλων καὶ τῶν θεςπεείων προφητῶν, λεαίνοντες τὰς γραφὰς τῶν ἁγίων καὶ γράφοντες τροπάρια καὶ ἑλληνικοὺς λόγους καὶ χυθήςεται ὁ νοῦς εἰς τρόπους καὶ eic τοὺς λόγους τῶν Ἑλλήνων" διὰ τοῦτο καὶ οἱ πατέρες ἡμῶν εἰρήκαςειν, ἵνα μὴ γράφωειν οἱ ἐν τῇ ἐρήμῳ ταύτῃ ὄντες καλόγραφοι τοὺς βίους καὶ λόγους τῶν γερόντων ἐν μεμβράναις, ἀλλ᾽ ἐν χαρτίοις" μέλλει γὰρ ἡ ἐρχομένη γενεὰ λεαίνειν τοὺς βίους καὶ λόγους τῶν πατέρων καὶ γράφειν κατὰ τὸ θέλημα αὐτοῖς.
Καὶ εἶπεν ὁ ἀδελφὸς" τί οὖν; ἀλλαχθήεονται τὰ ἔθη καὶ ai παραδόςεις τῶν Χριετιανῶν καὶ οὐκ ἔεονται ἱερεῖς ἐν τῇ ἐκκληςείᾳ, ἵνα ταῦτα γένηται; καὶ eimev ὁ γέρων᾽ ἐν τοῖς τοι- ούτοις καιροῖς ψυγήςεται ἡ ἀγάπη τῶν πολλῶν καὶ ἔεται θλίψις οὐκ ὀλίγη ἐθνῶν.
*) Haee quoque colloquia a Pitra in Iuris eccles. graec. historia et monumentis tom. II p. 220 primum edita et à me loco laudato repetita hic subiicienda euravimus:
Διηγήςατο ἡμῖν ὁ ἀββᾶς Ἰωάννης καὶ ὁ ἀββᾶς Cuqgpóvioc Aéfovrec* ὅτε ἀπήλθομεν πρὸς τὸν ἀββᾶ Νεῖλον διαφοιβούεης τῆς ἁγίας κυριακῆς εἰς τὸ ὄρος Civá: fjv δὲ ὁ γέρων ἡςευχάζων ἄνω εἰς τὴν κορυφὴν τοῦ ὄρους ἔχων ἄλλους δύο μαθητάς. Ἐλθόντων δὲ ἡμῶν εἰς τὰ ἑςπερινὰ ἤρξατο ὁ γέρων τὸ Δόξα πατρὶ εὑν τοῖς ἑξῆς. Καὶ εἰπόντων τὸ Μακάριος (Ps. 1) καὶ τὸ Κύριε ἐκέκραξα (Ps. 140) χωρὶς τῶν τροπαρίων, καὶ [εἰπόντες] τὸ Φῶς ἱλαρὸν καὶ τὸ Καταξίωςον, ἤρξαντο τὸ Νῦν ἀπολύεις civ τοῖς é£fjc (Luc. 2). καὶ TeAécavrec τὰ ἑςπερινὰ παρέθηκεν ἡμῖν τράπεζαν. καὶ μετὰ τὸ δειπνῆςαι ἠρξάμεθα τοῦ κανόνος. καὶ μετὰ τὸν ἑξάψαλμον καὶ εἰπόντες τὸ ἸΤάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς ἠρξάμεθα τοὺς ψαλ- μοὺς ἀνέτως. καὶ εἰπόντων τὴν πρώτην «τάειν τῶν πεντήκοντα ψαλμῶν ἤρξατο ὁ γέρων τὸ ἸΤάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς [καὶ νΊ καὶ τὸ Κύριε ἐλέηςον. καὶ καθίςαντες ἀνέγνω εἷς τῶν μαθητῶν αὐτῶν (an αὐτοῦ) τὴν καθολικὴν Ἰακώβου. xai ἀναςτάντες πάλιν ἠρξάμεθα τὴν δευτέραν «τάειν τῶν ν΄ ψαλμῶν, καὶ πληρώςεαντες τοὺς ν΄ ψαλμοὺς ἔδωκε τῷ ἄλλῳ ἀδελφῷ καὶ ἀνέγνω ἐκ τοῦ αὐτοῦ βιβλίου TTérpou τὴν καθολικὴν ἐπιςτολήν᾽ καὶ
L3
11}. L DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XXXI
modo rettulimus, testimoniorum seriptores non modo mihil certi de hac re memoriae prodiderunt, sed etiam mentionem canonum, qui aliquanto post inclaruerunt (conf. Beitrüge S. 26 ff), falso interpolasse videntur. Abbates igitur Ioannes et Sophronius die dominica in cacumen montis Sina ascen- derunt, ubi Nilus senex cum duobus discipulis agebat. Hos cum sub vesperum convenissent, mirati sunt severae et antiquae disciplinae addictos
. omnem carminum modorumque suavitatem respuere. Vespertina enim officia
postquam Nilus senex verbis Δόξα τῷ πατρὶ xoi τῷ υἱῷ xoi τῷ ἁγίῳ πνεύ- ματι exorsus est, psalmos Davidis primum et centesimum quadragesimum sine tropariis recitaverunt et preces notissimas Φῶς ἱλαρὸν et Καταξίωςον et ad postremum Symeonis verba Νῦν ἀπολύεις x. τ. À. subiunxerunt. Deinde cenati magna officia, quae canonis nomine significantur, peragere coeperunt. Atque primum quidem hexapsalmum sive psalmos 3, 37, 62, 87, 102, 142 recitarunt recitatisque preces TTárep ἥμῖν ἐν τοῖς οὐρανοῖς x. τ. À. addiderunt. Tum omnes centum et quinquaginta psalmos submissa voce ita dixerunt, ut in tres partes (cráceic)*) eos partirentur et post primam catholieam epistolam Iacobi, post secundam Petri, post tertiam loannis legerent. Finitis psalmis et catholicis epistolis novem cantica sacra recitare coeperunt, neque post
tertium et sextum canticum mesodia, sed preces Πάτερ ἡμῶν et Κύριε ἐλέη-
cuv intertexuerunt. Deinde psalmorum recitatione denuo facta atvouc sive psalmos CIIL. CIL. CL dixerunt, ne his quidem troparia adiicientes. Ad postremum doxologiam recitarunt et precibus aliquot adiectis finem officiis fecerunt.
Haec igitur officia ab abbate Nilo in monte Sina sexto saeculo obser- vata, a quibus quae etiam nune in usu sunt officia vespertina (écmepivá) et matutina (ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου) non multum differunt, tropariis et cathis-
ávacrávrec ἠρξάμεθα τὴν γ΄ cráciv, καὶ πληρίώςαντες τοὺς pv ψαλμοὺς xai εἰπόντες τὸ ἸΤάτερ ἡμῶν καὶ τὸ Κύριε ἐλέηςον, ἐκαθέετημεν καὶ ἔδωκεν ἐμοὶ ὁ γέρων τὴν βίβλον καὶ ἀνέγνωκα τὴν καθολικὴν Ἰωάννου καὶ ἀναςτάντες ἠῤξάμεθα τὰς ὠδὰς ἀνέτως ἄνευ τροπα- ρίων, καὶ οὔτε εἰς τὴν Y' ὠδὴν, οὔτε εἰς τὴν ς΄ ἐποιήςαμεν μεςῴδιον, ἀλλὰ τὸ ΤΤάτερ ἡμῶν καὶ τὸ Κύριε éAéncov: καὶ εἰπόντες τοὺς αἴνους ἄνευ τροπαρίων ἤρξαντο τὸ Δόξα ἐν ὑψί- «τοις cüv τῇ πίςετει καὶ τὸ TTárep ἡμῶν καὶ τὸ Κύριε ἐλέηςον: προςέθηκεν οὖν ὁ γέρων λέχων: Ὑιὲ καὶ λόγε τοῦ θεοῦ Ἰηςοῦ Xpicré, ὁ θεὸς ἡμῶν, ἐλέηςον ἡμᾶς καὶ βοήθηςον καὶ có)cov τὰς ψυχὰς ἡμῶν. καὶ εἰπόντων ἡμῶν τὸ ᾿Αμὴν ἐκαθέεςτημεν.
Καὶ Aépw τῶ γέροντι’ διατί, ἀββᾶ, οὐ φυλάττετε τὴν τάξιν τῆς καθολικῆς καὶ ἀπο- τολικῆς ékkAncíac; καὶ λέγει μοι ὁ γέρων" ὁ μὴ φυλάττων τὴν τάξιν τῆς καθολικῆς καὶ ἀποετολικῆς ἐκκληςίας ἔετω ἀνάθεμα καὶ ἐν τῷ νῦν αἰῶνι καὶ ἐν τῷ μέλλοντι. Καὶ λέτω αὐτῷ" πῶς εὑ αὐτὸς οὐ ψάλλεις εἰς τὰ ἑςπερινὰ τῆς ἁγίας κυριακῆς οὔτε εἰς τὸ Κύριε ἐκέκραξα τροπάρια, οὔτε εἰς τὸ Φῶς ἱλαρὸν τροπάριον, οὔτε εἰς τὸν κανόνα τὸ Θεὸς κύριος, οὔτε εἰς τὴν ςετιχολογίαν τῶν ψαλμῶν καθίεματα ἀναπαύειμα, οὔτε εἰς τὰς ᾧδὰς τῶν τριῶν παίδων τροπάρια; ἀλλ᾽ οὔτε εἰς τὸ Μεγαλύνει τὸ Tlüca πνοὴ, ἀλλ᾽ οὔτε εἰς τὴν δοξολο- γίαν τὴν ᾿Ανάςταειν τοῦ εὠτῆρος;
*) Cróceic psalmorum partes audiebant, quod, cum sedentes epistolarum praelectionem audirent, stantes psalmos recitabant, quem morem testimoniis veterum scriptorum allatis ' interpretes Cassiani Instit. IT, 5 illustraverunt,
XXXII PROLEGOMENA. H
matis, psalmorum et canticorum recitationi interponendis, carebant. Sed haec ipsa troparia loannes et Sophronius abbates adeo desiderabant, ut Nilum communem ecclesiae christianae normam migrasse criminarentur. Sexto igitur saeculo in omnibus fere ecclesiis atque monasteriis graecis tropariorum cantus florebat, quae psalmis odisque sacris veteris Testamenti inserebant, ne novi Testamenti mysteria, quae véav xápiv Sophronius Hierosolymitanus in Comment. liturg. c. 12 dixit (vide Maii Spicil. Rom. t. IV p. 40: Χρὴ δὲ γινώεκειν, ὅτι ἐν ἀρχῇ mácnc ἑωθινῆς τε xai Auxvikfjc τελετῆς πρῶτον τῆς παλαιᾶς ψάλλονται οἱ ψαλμοὶ, εἶτα τῆς νέας χάριτος ἄεματα, ἵν᾽ ἔχοιεν εἰδέναι πάντες, ὡς eic καὶ αὑτὸς ὃ θεὸς καὶ δεςπότης ἐςτὶν ὁ ταῦτα κἀκεῖνα νομοθε- τήςας Xpicróc) suo praeconio earerent. Atque ita haee nova carmina cehri- stiana placebant, ut mox eorum usus multo latius pateret, neque solum iis, quos in colloquio trium abbatum commemoratos novimus, locis sed etiam singulis psalmorum, canticorum sacrorum, doxologiae versibus troparia νέας χάριτος intertexerentur. Neque solum in graeca ecclesia, sed etiam in latina hune morem psalmis canticisque veteribus novicios versus intercalandi viguisse edietum papae Adriani {1 (867—812) docet, quod Leboef Chants eccles. p. 103 ex cod. Parisino 4660 (conf. Ferd. Wolf Ueber die Lais, Sequenzen und Leiche S. 94) edidit: *hie constituit per monasteria ad missam maiorem in solemnitatibus praecipuis non solum in hymmo angelico «Gloria in excelsis deo» canere hymnos interstinctos, quos Laudes appellant, verum etiam in psalmis Davidicis, quos Introitus dicunt, interserta cantica decantare, quae Romani festivas laudes, Franci tropos appellant? A Graecis vero hune morem originem duxisse et inde ad occidentales regiones propagatum esse, ipsum nomen troporum satis manifesto demonstrat, quod a graeca radice derivatum esse et cum graeco vocabulo rpomopíou arete cohaerere infra docebimus.
Tropariorum poetae antiquissimi Anthimos et Timocles fuisse feruntur, quos Cedrenus p. 349 C anno quadringentesimo sexagesimo quarto floruisse testatur: Ἄνθιμος xai Τιμοκλῆς oi τῶν τροπαρίων ποιηταὶ ἐγνωρίζοντο. Nullum autem eorum carminum, quae ad hane aetatem duraverunt, Anthimi aut Timoelis nomen praefixum habet; neque Cyrilum, strenuum Alexandriae episcopum (1 444), quem ἀκολουθίας τῶν “Ὡρῶν τῆς μεγάλης mapeckeufjc aueto- rem esse Triodi libri testantur, troparia quoque, psalmis intericienda, com- posuisse pro certo affirmare ausim. Locupletissimis autem testimoniis anti- quissimum troparium Ὃ μονογενὴς υἱὸς καὶ λόγος τοῦ θεοῦ (p. 52) ab impe- ratore lustiniano (521—565) compositum esse constat; conf. Sophronium in Maii Spicil. Rom. IV, 41: τὸ δὲ Ὃ μονογενὴς υἱὸς παρὰ τοῦ βαειλέως Ἰου- ςτινιανοῦ ἐμπεφώνηται, et Cedrenum Hist. compend. p. 511 A: Τούτου τῷ β΄ ἔτει ἀνεκαίνιςεν ἐκ θεμελίων ᾿ἸἸΙουετινανὸς τὴν τοῦ θεοῦ μεγάλην ἐκκληςείαν κάλ- λος καὶ μέγεθος ὑπὲρ τὸ πρότερον, παραδοὺς xoi τροπάριον αὐτῇ ὑπ᾽ αὐτοῦ μελιεθὲν ψάλλεεθαι “ Ὃ μονογενὴς υἱὸς καὶ λόγος᾽, ἐποίηςε δὲ καὶ τὸ ὡρολότγιον τοῦ μιλίου. Contra minime dubito, quin neque Anatolium neque Syceotam
LIB. IL. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XXXIII
his antiquissimis auctoribus tropariorum adnumerare liceat. Amatolium enim, euius multa et egregia troparia tam in libros canonicos ecclesiae graecae quam in hane anthologiam recepta sunt, falso patriarcham Constantinopoli- num saeculi quinti diei infra demonstrabimus, et Syceotam, qui plura idio- mela 15. Ian. 5. Febr. 6. Mart. composuisse dicitur, ne cum cognomine Sy- ceota, episcopo Anastasiopolitano (conf. Cuva£ápia 29. Ἀπριλ.) confundas, gra- vissimum argumentum prohibet; nam idiomelon diei sexti Martis memoriam oppidi Amorii ab Agarenis sub imperatore Theophilo capti conservat. Hoe quoque dubium est, num praeclarum troparion Symeonis (25. Octob.)
Τῆς γῆς cuvrapaccouévnc τῷ τῆς ὀργῆς cou φόβῳ
βουνοὶ καὶ τὰ ὄρη ευςςείονται, κύριε"
ἀλλ᾽ εὐςπλαγχνίας ὄμματι ἐφ᾽ fjuüc ἐπιβλέψας
μὴ τῷ θυμῷ cou ὀργιςθῆς ἡμῖν.
ἀλλὰ «πλαγχνιςθεὶς ἐπὶ τὸ mÀócua τῶν χειρῶν cou
τῆς φοβερᾶς ἣμᾶς τοῦ ςειεμοῦ ἀπειλῆς ἐλευθέρωςον
ὡς ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος.
ab Symeone Thaumastorita, quem sub finem sexti saeculi duodeviginti annos in summa columna stetisse narrant (conf. Cuvo£ópia 24. Μαΐου) compositum sit. Terrae enim motus, qui hoc et aliis eiusdem diei carminibus indicatur, longe post Symeonis illius obitum sub imperio Leontis Isaurici anno 140 aecidisse Synaxaria testantur; qua de causa nisi antiquum carmen hoc novo terrae motu resucitatum esse statuas, alium Symeonem huius troparii aucto- rem dicas necesse est. Contra inter antiquissima troparia καθίςματα, ἀπο- λυτίκια,. cruxnpà αὐτόμελα numeraverim, quae, cum sine nomine auctoris ferantur, hac ipsa re remotam originem produnt. Neque solum veneranda vetustate illa insignia sunt, sed etiam grata quadam numerorum simplicitate sententiarumque gravitate, quo factum est, ut multos imitatores invenirent, qui iisdem numeris modisque usi similia troparia (TTpocóuoia) componerent. Atque adeo horum modorum suavitate vulgo delectabantur, ut nullus fere dies festus tropariis ad exemplar eorum factis careret. Haec cum ita essent, καθίεματα et ετιχηρὰ προςόμοια primo loco in hac anthologia collocanda et in tertio libro, quo de numeris carminum byzantinorum commentatus sum, in- primis illustranda duximus. Neque dubito, quin multis idem, quod mihi, aecidat, ut cum poetarum a Byzantinis maxime laudatorum prolixos canones "on sine taedio perlegerint, ad gratam simplicitatem brevium horum carmi- num iterum iterumque redeant. . Poesis igitur christiana medio aevo a singulis versibus modicisque stro- phis, quas tropos vel troparia appellabant, faciendis initium cepit. "Tanto opere enim christiani primis saeculis medii aevi psalmorum cantui, patrum institutis quasi consecrato, favebant, ut nova cantica integra comprobare non auderent, sed in brevibus strophis psalmorum versibus intexendis vel adfigendis acquiescerent. Ampliorem autem huic novo poesis generi campum officia matutina et vespertina quam liturgia sive missa praebebat. Quod
UÜARMINA. CHRIPTIANA. c
XXXIV PROLEGOMENA.
enim maxime his tropariis agebant, ut ne psalmorum cantu solo probato christiana mysteria neglegerentur, hoc in liturgia, qualem Chrysostomus et Basilius adornaverant, cum aliis rebus tum exclamationibus (ἐκφωνήςεει) insertis satis iam provisum esse videbatur; conf. Sophronium in Maii Spic. Rom. IV, 31: Μετὰ δὲ τοὺς θεηγόρους ἀποετόλους τινὲς τῶν θείων πατέρων ἰδιάζοντες ἕκαετος εὐχὰς ἐπόιεῖτο καὶ ἐκφωνήςεις καὶ ἀπηρτιεμένην ἱερουργίας ἀκολουθίαν: ὡς ὃ ἐν ἁγίοις ἐπιφανὴς Ἐπιφάνιος καὶ ὃ μέγας Βαείλειος καὶ ó θεῖος Xpucócrouoc. Quid vero? quod illas exclamationes, quarum non- nullae ut
Δόξα πατρὶ καὶ υἱῷ xoi ἁγίῳ πνεύματι
νῦν καὶ ἀεὶ καὶ. εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.
Ἐν εἰρήνῃ τοῦ κυρίου δεηθῶμεν, κύριε ἐλέηςον.
Coi τὴν δόξαν ἀναπέμπομεν, τῷ πατρὶ καὶ τῷ υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ πνεύματι. tam numerose clauduntur, ut rhythmicam earum naturam non agnoscere non possis, tropariorum exempla et originem haud immerito dixeris. Nova autem troparia cum dierum festorum officiis, quae ἀκολουθίας Graeci appellabant, tam arcte coniuncta erant, ut qui haee concinnaverant, carminum quoque auctores fere perhiberentur. Inde causa repetenda esse videtur, cur quo nomine Graeci totum officiorum orbem appellaverant, in latina ecclesia car- mina sola significata sint. Etenim et nomen sequentiarum a graeco nomine ἀκολουθίας translatum esse manifestum est et verborum significatio mutuo linguarum commercio paululum detorta nihil novi aut inauditi habet.
Atque haec quidem tropariorum poesis, cum iam quinto et sexto saeeulo florere coepisset, et numero Sanctorum aucto et sacris ritibus locupletatis latius in dies patebat. Postquam vero maiorem populi applausum noviei poetae tulerunt, non solum alteram et tertiam stropham addere, sed etiam integra carmina, quae seiuncta a psalmis cantarentur, pangere coeperunt. Longiora haec carmina, quae partim res in evangeliis relatas poetico decore ornabant, partim martyrum Sanctorumque laudes celebrabant, fere viginti quatuor strophis constabant et acrostichide aut poetae nomen aut literas alphabeti continebant. Versuum metrorumque genere non eodem omnes. utebantur, sed qui Anacreontieos versiculos continuabant, syllabarum quan- titatem, qui varios et liberiores numeros miscebant, accentuum vices obser- vabant. Atque adeo tum temporis rhythmicorum carminum dulcedine magis quam metricorum artificiosa subtilitate homines delectabantur, ut Anacreontea carmina legere, non cantare solerent, rhythmica et in ecclesiis cantarent et psalmorum eanticorumque saerorum dignitati cedere nollent. —Peeuliaria nomina his carminibus ipsis nulla fuisse videntur, vulgaribus enim motisque nominibus alia ποιήματα, alia ψαλμοὺς, alia ὕμνους, alia αἵνους, alia deni- que ἔπη nominabant, strophas autem proprio et obscuro nomine Οἴκους appellabant.
Summi huius carminum generis auctores Sophronius Hierosolymitanus, Sergius patriarcha Constantinopolitanus, Romanus, Anastasius fuerunt, qui
ἢ
LIB. 1. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XXXV
omnes septimo saeculo floruisse perhibentur. Atque Sophronii quidem prae- ter parva quaedam idiomela tria longiora carmina Anacreontea metrica, de quibus supra p. XXIX iam disputavimus, Sergii ὕμνον ἀκάθιετον, qui solus innotuit, Romani celeberrimi et fecundissimi vatis psalmum apostolorum hoe libro exeudendum curavimus. Anastasii autem, qui Romano paene gemellus et ipse humilem (ταπεινόν, conf. Romani psalmi acrostichidem p. 136) in acrostichide sese praedicat, unum carmen novimus, cuius strophas aliquot ex cod. Corsiniano Pitra in Iur. eccl. graeci hist. et monum. II, 284 primus edidit et nos tamquam anapaestici numeri exemplum infra afferemus. Praeterea alios poetas, velut Cosmam, Georgium, Cyriacum, Demetrium, Eliam, Romanum melodum quasi corona cinxisse ex iis, quae Pitra Hymnogr. p. 49 ex vetere tropologio codicis Corsiniani rettulit, apparet. Sed omnis haec poesis mox adeo in oblivionem abiit, ut praeter rudera aliquot stropharum, quae sub nominibus κοντακίων et οἴκων in libros cano- nicos receptae etiamnune in honore sunt, pleraque carmina interierint. Aliud enim carminum genus inde ab octavo saeculo suo fulgore vetera carmina obseurare eoepit, canonum dico poesis, de quibus iam mihi disserendum est.
Canones nonas aut octonas odas complectuntur, quarum pleraeque ex tribus pluribusve strophis constant. Numerus odarum cum novem canticis saeris cohaeret, quae christiani inde ab antiquissimis temporibus psallere consueverant. lorum canticorum versibus cum similiter atque psalmorum singula troparia intertexerent, aliae novem odae ortae sunt, quas canonis nomine comprehendebant. Quo autem tempore haee canonum poesis florere coeperit, ideo difficile ad diiudicandum est, quod et nominis canonis multi- fariae significationes erant et recentiores scriptores, si quos carminibus ecclesiasticis studuisse acceperant, alia carmina quam troparia et canones non intellegebant. Atque Pitra quidem, cum Pambonis discipulum in ecclesia Alexandrina troparia et canones cantatos audiisse et Paulum abbatem in Nitrearum cellulis sua troparia et canones desiderare (cf. p. XXXI) legisset, dicere non dubitavit canonum cantu iam quarto saeculo christianos graecos deleetatos esse. At huic opinioni multae et gravissimae res refragantur. Primum enim omnium, cum latinorum canonum nulla vestigia exstent, graecos eanones tum demum ortos esse verisimile est, cum latinae et graecae eccle- siae commercia solvi coepta sunt. "lroporum certe, quos quinto saeculo
Constantinopoli floruisse constat, et usum et nomen'a Graecis ad Latinos propagatum esse novimus. Deinde in colloquio trium abbatum supra p. XXX
relato, quo quibus carminum generibus sexto saeculo christiani usi sint, docemur, et nomen κανόνος alia significatione usurpatum est, et mesodia non omnibus novem canticis sacris subiicienda, sed tertio tantum et sexto inter- texenda commemorantur. Denique plurimum valet, quod meque Anthimi neque Timoclis neque Romani neque alius ex vetustioribus poetis canones exstant au& commemorati inveniuntur. Quae cum ita sint, interpolatorem
nescio quem marratiuneulis illis de Pambone Aegyptio et Paulo Cappadoce
c *
XXXVI PROLEGOMENA.
mentionem canonum falso immiscuisse veri simillimum est. Primi autem cano- num scriptores, Andreas Cretensis, loannes Damascenus, Cosmas Hieroso- lymitanus octavo saeculo floruerunt; atque duo posteriores summa fama apud Byzantinos celebrabantur et etiamnune celebrantur, eorumque carmina adeo aequalibus et posteris probabantur, ut in omnibus ecclesiis graecis canta- rentur neque umquam cantari desinerent. Ipsorum vero auctoritas formae quoque canonis, qua tantum non omnia sua carmina incluserunt, dignitatem auxit, quo factum est, ut non solum carmina illorum ipsa, sed etiam forma eorum canonico quodam iure frueretur.
Atque loannes et Cosmas praecipuis ecclesiae graecae solemnitatibus, τῆς ὑψώςεως τοῦ craupoO, τῶν Xpicrov[évvuv, τῆς Ocogavíac, τῆς ὑπαπαντῆς τοῦ κυρίου, τῶν Βαΐων, τῆς πέμπτης τῆς μεγάλης ἑβδομάδος, τοῦ μεγάλου «αββάτου, τοῦ ἸΠάεχα, τοῦ ᾿Αντιπάςεχα, τῆς ἀναλήψεως xoi μεταμορφώςεως Χριςτοῦ, τῆς κοιμήςεως τῆς θεομήτορος, τῆς Πεντηκοετῆς, denique τῆς κυρια- κῆς canones composuerunt. Locum autem a principibus melodis intermissum multi, qui praeclaram eorum artem aemulabantur, mox ita explebant, ut nullus dies festus suo canone careret nec pauci duobus pluribusque instrue- rentur. Praeterea Cosmas in secundum tertium quartum diem magnae heb- domadis breviora carmina fecit, quae secundum numerum odarum διύδιον, τριώδιον, τετραώδιον appellabat. Atquein hac quoque arte imitatores invenit Theodorum et Iosephum, qui in aliarum quoque hebdomadum singulos dies triodia composuerunt. Neque tamen in tanta poeticorum studiorum fecun- ditate tropariorum stieherorumque poesis prorsus neglecta iacebat, immo vero qui longos canones pangendi aut otio aut facultate carebant, brevibus idiomelis orthodoxiae fautores et patronos sese iactabant. Quid? quod femi- nae quoque, quod in magno studiorum ardore usu venire solet, cum viris concertare conabantur. neque male iis conatus cessisse videtur, siquidem Casiae hirmos Mareus monachus dignos esse existimavit, quorum modulos in suis tropariis sequeretur; conf. adnot. ad Cosmae can. XIII. Reges quo- que non solum melodos honoribus et beneficiis ornabant, sed etiam ipsi carmina pangebant et psallendi artem promovebant. Sic de rege Theophilo, quem iconoclastarum partibus favisse constat, Zonaras Epit. hist. XV, 21 haec refert: ἐφιλοτιμεῖτο δὲ καὶ uieAujetv* λέγονται μὲν οὖν xoi ἕτερα ποιήματα, πρὸς τοῖς ἄλλοις δὲ καὶ τὸ κατὰ βαϊοφόρον ἑορτὴν ἀδόμενον ςτιχηρὸν τὸ ᾿Ἐξέλ- θετε ἔθνη, ἐξέλθετε καὶ λαοὶ, καὶ θεάεαεθε εήμερον, τὸν βαειλέα τῶν οὐρανῶν, ὡς ἐπὶ θρόνου ὑψηλοῦ, ἐπὶ πώλου εὐτελοῦς, τὴν Ἱερουεαλὴμ ἐπιβαίνοντα᾽ γενεὰ Ἰουδαίων, ἄπιςετε καὶ μοιχαλὶς, δεῦρο θέαςαι, ὃν εἶδεν 'Hcoíac ἐν «αρκὶ or ἡμᾶς παραγενόμενον, πῶς νυμφεύεται ὧς εώφρονα τὴν νέαν (ιὼν, καὶ ἀποβάλλεται τὴν κατάκριτον εὐναγωγήν ὡς ἐν ἀφθάρτῳ δὲ γάμῳ καὶ ἀμιάντῳ, ἀμίαντοι cuwébpauov εὐφημοῦντες, oi ἀπειρόκακοι παῖδες, μεθ᾽ ὧν ὑμνοῦντες Bofücuuev, ὕμνον τὸν ἀττελικόν: «Ὡςαννὰ ἐν τοῖς ὑψίετοις, τῷ ἔχοντι τὸ μέτα ἔλεος᾽ (Τριῳδ. ςελ. 539), quocum conferas Cedrenum Hist. compend. p. 922 B similia de eodem Theophilo referentem: ἐφιλοτιμεῖτο koi μελῳδὸς
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS, XXXVII
εἶναι" διὸ καὶ ὕμνους ποιῶν τινὰς καὶ ςτιχηρὰ μελίζων ἄδεςεθαι mpoerpémero: μεθ᾽ ὧν καὶ τὸ τοῦ τετάρτου ἤχου “Εὐλογεῖτε᾽ ἐκ τοῦ κατὰ τὴν ὀγδόην δήν᾽ “Ἄκουε κόρη᾽ (vide p. 240) μεθαρμοςάμενος καὶ ῥυθμὸν ἕτερον παραςχὼν ἐν τῇ τοῦ θεοῦ ἐκκληείᾳ εἰς ἐπήκοον ἄδεςεθαι διωρίςατο: φέρεται δὲ καί τις λόγος, ὡς ἔρωτι τοῦ μέλους βαλλόμενος κατὰ τὴν μεγάλην ἐκκληςίαν ἐν φαιδρᾷ πανη- γύρει (φαιδραῖς πανηγύρεει ed. Paris.) οὐ παρῃτήςατο τὸ χειρονομεῖν; δοὺς τι κλήρῳ ὑπὲρ τούτου xpucíou λίτρας ἑκατόν᾽ καὶ τὸ ςτιχηρὸν δὲ τὸ κατὰ τὴν βαϊοφόρον τὸ “ἐξέλθετε ἔθνη, ἐξέλθετε καὶ λαοί᾽ τῆς ἐκείνου φαεὶν εἶναι τόκον ψυχῆς. Magno vero in honore habentur orthodoxorum regum Loeontis Ἑωθινὰ et Constantini Porphyrogennetae Ἐξαποετειλάρια, quae in notissimos libros graecae eeclesiae, Octoechum, Paracleticum, Horologium recepta ne ex hac quidem anthologia seclusimus. Quamquam, ut quid sentiam eloquar, non meum pulehri venustique sensum, sed hominum byzantinorum iudicium sive potius ambitionem, in hac re secutus sum. Sunt enim illa carmina, si quid aliud, putida et inficeta neque tantam dignitatem consecuta essent, nisi Byzantini, quo erant abiecto et servili animo, regia auctoritate rei tenuitatem fulciri posse arbitrati essent.
Sed ut ad poesin canonum redeam, graeci poetae usque ad nonum saeculum iidem et carmina panxerunt et musicis modulis instruxerunt. ΑἹ- que musici partes tanti vulgo faciebant, ut clarissimos poetas, velut Roma- num, loannem μελῳδοὺς, id est modulationum (ueAóv) compositores appel- larent, et poetae quoque nomine vetere more (conf. Bergk Poetae lyr. gr. p. 820 ed. III) ad auctorem et verborum et modorum significandum uteren- tur. Sed haec scriptoris et musici societas saeculo nono οὐ decimo solvi coepta est, unde auctoribus quoque canonum non μελιμδῶν, sed ὑμνογράφων 'eognomen indiderunt. Atque haee quoque res cum auctoritate, qua Ioannis et Cosmae canones florebant, arcte coniuncta est; eo magis enim novi cano- nes placebant, quo similiores probatis hirmis illorum melodorum* esse vide- bantur. Accedit, quod modorum nimia varietas et cantoribus haud medio- crem difficultatem parabat et auditoribus parum accepta erat. Ut enim verba et sententias alias alii dies festi flagitabant, ita modorum decor et laetitia fere omnibus festivitatibus ecclesiae, et quae Christi domini Mariaeque matris vitam spectabant et quae martyrum praemia celebrabant, idonea atque ac- commodata erant. Quo factum est, ut iam Theophanes, quem eum Cosma et Ioanne carminum ecclesiasticorum auctores Byzantinis, ut. Homerum et Hesiodum veteribus Graecis mythologiae, exstitisse Cedrenus p. 456 D refert, in suis canonibus loannis probatis modis quam movis uti mallet. Eius exemplum, qui insequentibus temporibus canones conscripserunt, omnes secuti sunt, ut Iosephus hymnographus, Metrophanes, Georgius, Arsenius, Basilius, Clemens, Ignatius, Stephanus, Tarasius, alii. Ne in minoribus quidem poematis poetas huius aetatis antiquos numeros modosque aspernatos esse losephi et TTheophanis ετιχηρὰ ad exemplar veterum hirmorum expressa demonstrant; quamquam in hac parte musicae studia magis exercita esse
XXXVIII PROLEGOMENA.
amplus numerus idiomelon testatur, quae quidem ab hac re ipsa, quod pro- priis, non veteribus modis aptata erant, cognominata sunt.
Post undecimum saeculum fecunda poetarum ecclesiasticorum vena pau- latim deficere et exarescere coepit. Nec mirum illud quidem; nam canoni- bus et minoribus carminibus paene innumeris factis et omni laudum materia exhausta poetae non habebant, in quo amplius vires exercerent. Huc accessit, quod decimo saeculo publica auctoritate libri, qui celeberrima omnium solem- nitatum carmina vel, ut graecis vocabulis utar, ἀκολουθίας ἀςματικὰς com- plectebantur, componi coepti sunt. Carmina vero his libris, quorum nomina et argumenta in secundo libro enucleate exponemus, recepta in omnibus ecclesiis cantabantur, unde ea Cedrenus p. 456 D τὰ ἐν ταῖς ἐκκληείαις τῶν Χριςτιανῶν rerumupéva ψάλλεεθαι dixit. Quae cum ita essent, operam non perdere non poterant, qui sua musa carmina communi consensu probata et summa auctorum auctoritate commendata loco movere molirentur. Et quod certissimum venae poetarum exarescentis documentum esse solet, iam unde- cimo saeculo in veteres canones Cosmae, loannis, Theophanis prolixos com- mentarios conseribere coeperunt. Sic Zonaras, quem Alexi Comnena impe- ratore (1081— 1118) floruisse constat, de canonibus anastasimis loannis Damasceni commentatus est, quibus ex commentariis gravissimam commoen- tationem de nominibus κακόνος eipuoó τροπαρίου in Beitr. S. 1—10 nuper edidimus. Sequenti autem saeculo Theodorus Prodromus Ἐξήγηςιν eic τοὺς ἐν ταῖς θείαις xoi δεςποτικαῖς ἑορταῖς μελουργηθέντας κανόνας παρὰ τῶν ἁγίων καὶ εοφῶν μελῳδῶν Κοεμᾶ καὶ Ἰωάννου τοῦ Δαμαςκηνοῦ conscripsit, quam in membranis paene aequalibus bibliothecae Vindobonensis cod. gr. theol. n. 121 perlustravimus, et a Gregorio Corinthio auctam atque locupletatam in codice bombycino Monacensi (A) perlegimus. Raro autem οὐ praeter consuetudinem accidit, ut post carmina ecclesiastica vetera in libris Octoechi, Triodii, Menaeorum colleeta et commentariis virorum doctorum illustrata recentiora cantica communi consensu comprobarentur comprobataque libris ilis canonicis insererentur. Eximium hune honorem quarto decimo saeculo meriti sunt Philotheus, clarissimus patriarcha Constantinopolitanus, quem ἀκολουθίας φεματικὰς S. Gregorii Palamae (Tpwó. 170) et S. Golinduchis martyris (123. Iul.) composuisse ferunt et multi alii canones codicis Vindob. theol. n. 187 auetorem perhibent, et Nicephorus Xanthopulus, Callisti filius et Cuvo£apiuv auctor, cuius ἀκολουθίαν eic τὴν Oeorókov intra carminum Pentecostari delectum iam constitutum postea receptam esse scholion Pentec. p. 15 his verbis adnotavit: ψάλλομεν τὴν παροῦςαν ἀκολουθίαν τὴν γεγονυῖαν παρὰ κυρίου Νικηφόρου Καλλίετου τοῦ Ξανθοπούλου εἰς τὴν ὑπεραγίαν καὶ κυρίαν Θεοτόκον, τὴν ζωοδόχον πηγήν οὐ γὰρ εὕρομεν ὑπὸ τυπικοῦ τὴν τοι- αύὐτην ἀκολουθίαν, ἀλλ᾽ ἐτέθη δι᾽ ἀγάπην τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου; conf. Barth. Cutlumusianum in praef. Pentec. €. Recentissimus vero, quod sciam, auctor carminum ecclesiasticorum saeculo sexto decimo Nicolaus Malaxus Pelopon- nesius exstitit, cuius ex multifariis carminibus in codicibus Venetis n. 188
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XXXIN
et 198 servatis (conf. Barth. Cutlumusianum Pent. Z) pauca tantum frustula in Pentecostario et Menaeis relicta sunt.
Alia ratio monachorum graecorum coenobii Grottaferratae fuit , qui cum decretis patriacharum imperi byzantini non tenerentur, multa nova carmina ecclesiastica composuerunt; sed cum neque novo artis splendore eminerent nec a reliquis Graecis comprobarentur, nomina melodorum supra p. XXVI rettulisse satis habuimus.
Societate musicae et poeticae artis soluta poesin post brevem fecundi- tatem paulatim defecisse cognovimus, musica autem ilamquam molesta socie- iate liberata laetius efflorescere coepit οὐ sorori multum superstes ne post interitum quidem imperii byzantini pullulare desiit. Eadem autem cum necessitudine poesis non iam cocerceretur, modestiae et pudoris fines egressa latius evagari et maiores gyrorum ambages in dies ducere coepit. Cosmae enim et loannis Damasceni aetate verborum numeri et cantus modi adeo coniuneti erant, ut singulae syllabae fere singulis vocis flexibus responde- rent, at extremis temporibus medii aevi gratam illam simplicitatem modula- lionum fastidiebant et maxime protractis modis delectabantur. "Quin adeo musica ars de sua origine degeneravit, ut haud raro plus vicenos vocis flexus uni syllabae tribuerent;.quo more probato nihil iam verborum numeri valebant et sententiae omni et quantitatis et accentus lege solutae in musicos modos cogi poterant. ΠΑΡ ΒΒ πιο autem verba, quibus modulationum flexus accommodarent, ipsi panxerunt, quod ubi factum est, ut in Manuelis Chry- saphis idiomelo a nobis ex cod. bibliothecae universitatis Monacensis (U) primum edito (p. 105), et verba et modulationes (τά τε γράμματα καὶ τὸ μέλος) eiusdem auctoris esse monuerunt. "Vulgo psalmorum Davidis veterumque tam canonum quam sticherorum verba suis modulationibus ornabant, nec non verba invertentes et veteres modos dilatantes ludebant, unde modulatio huius generis in cod. Vindob. phil. n. 194 fol. 138 audit μέλος μετατεθὲν καὶ καλλωπιςθὲν koi πλατυνθὲν ἔν re χειρονομίαις καὶ μέλεει koi ἰδιώμαει παρὰ τοῦ μακαρίτου ἐκείνου λαμπαδαρίου κυρίου Ἰωάννου τοῦ Κλάδα. Musici ipsi μαΐετορες, quod nomen de latino nomine magistri fluxisse patet, vel patres musicae, unde ars musica τέχνη παπαδικὴ a (3raecis dicta esse videtur, eQgnominari soliti sunt. Maximam autem famam inter eos consceuti sunt Μανουὴλ Xpucágnc, ᾿Ανανεώτης, Ἰωάννης Γλυκὺς, "wávvnc Κουκουζέλης, Ἰωάννης Κλάδας. Praeterea multa barbara musicorum nomina, ut Μπερίτη, TZakvonoóAou, aliorum occurrunt (conf. Pitra Hymnogr. p. 65); quamquam valde dubito, num cum Pitra inde colligere liceat, graecae musicae integri- tatem his ultimis temporibus imperii byzantini Persarum. Arabum Turcorum sordibus corruptam et inquinatam esse, Equidem enim huius rei documenta adeo desidero, ut multo verisimilius esse existimem musicam artem a Graecis ad barbaras illas gentes translatam esse. Omnino autem graecae musicae historia spississima caligine adhuc obruta est, et lineamenta tantum tenuis- sima Chrysanthus in libro Θεωρητικὸν μέτα τῆς ἑλληνικῆς μουεικῆς inscripto
XL PROLEGOMENA.
p. 38 sqq. adumbravit. Nec meum fuit in hoc libro, quo carmina ipsa emendata edere eorumque historiam contexere institui, hanc quoque provin- ciam, meis viribus maiorem, administrare. Qua de causa Graecos ipsos iterum iterumque rogatos velim, ut eius artis, cuius monumenta inter prae- clarissima decora suae gentis merito iactant, historiam ex membranarum situ eruere conentur.
Poesis ecclesiasticae byzantinae nascentis, pubescentis, deficientis histo- ria succincta oratione enarrata, ad poetarum, quorum carmina in hanc an- thologiam recepimus, vitam et opera aperienda mihi transeundum est; rem adgredior difficilem, cum nec ipse in literis byzantinis ita versatus sim, ut ad fontes vitarum ipsos aditus mihi pateat, nec alii viam satis patefece- rint. Qui enim huie rei illustrandae maxime idoneus erat, Leo Allatius, tractatum de melodis graecis, quem conscribendi consilium non modo se inlisse, sed etiam perfecisse in commentatione De libris eccles. Graecorum p. 81 dixit, numquam in lucem emisisse videtur. Fabricius autem in Bibl. graecae novae t. XI p. 16 sqq. et Chrysanthus in Oeupmt. τῆς μουεικῆς p. 33 sqq., qui soli, quantum comperi, post Leontem Allatium huie rei operam navarunt, in eo acquieverunt, ut nominum poetarum indicem, ab illo iam concinnatum, paucis et brevibus additamentis ampliarent. Maiores copias Synaxaria Sanctorum graecae ecclesiae, a Nicephoro Callisto Xanthopuli filio conscripta, mihi suppeditaverunt. Multi enim melodi digni post mortem existimati sunt, quorum memoria annuis diebus festis resuscitaretur. Prae- terea lexicographorum et historicorum notissimis testimoniis adhibitis vitas poetarum ita adumbravi, ut hanc provinciam aliis non explendam, sed red- integrandam relinquerem, multis tamen lectoribus gratum et acceptum me fecisse confiderem. Opera vero singulorum poetarum si quis plene recensere in animum induxerit, eum non solum libros prelo excusos, sed etiam codices manu scriptos evolvere oportebit; amplae enim eorum copiae, luce clariore .vix dignae, adhuc in bibliothecarum tenebris latent, quas inspiciendi cum nobis copia non esset, Paranicas meus tantum eorum carminum, quae in libros canonicos Menaeorum, 'Triodii, Pentecostarii recepta sunt, indicem confecit et huie libro subiunxit. Priusquam autem alphabeticum ordinem secutus poetarum vitas enarrem, brevi praemoneo primas partes melodis Cosmae Hierosolymitano et Ioanni Damasceno, secundas hymnographis 'Theophani et Iosepho a Byzantinis assignatas esse, quam quidem rem Cedrenus p. 456 D testatur: 'O ócioc Ἰωάννης xoi μελῳδὸς ὠνομάεθη μετὰ Kocuá τοῦ ἐπιεκόπου τοῦ Μαιουμᾶ καὶ Θεοφάνους ἀδελφοῦ Θεοδώρου τῶν Γραπτῶν διὰ τὸ αὐτοὺς μελῳδῆςαι τὰ ἐν ταῖς ἐκκληείαις τῶν Χριςετιανῶν τετυπωμένα ψάλ- λεεθαι atque etiam apertius Typici auctor cap. VII: "lcréov δὲ καὶ τοῦτο, ὡς εἴπερ ἔχει τὸ Μηναῖον ἐν μνήμῃ ἁτίου τινὸς κανόνας διαφόρων ποιητῶν, εἰ μέν écri κανὼν ὃ τοῦ κυρίου Κοεμᾶ, προκριτέος᾽ εἰ δὲ τοῦ κυρίου Ἰωάννου καὶ ἑτέρων, ὃ τοῦ Ἰωάννου προκρίνεται΄ εἰ δὲ τοῦ κυρίου Θεοφάνους καὶ éré- τῶν, ὃ τοῦ κυρίου Θεοφάνους mpokpiveroi: προτιμητέος γάρ ἐςτι τῶν ἄλλων."
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XLI
εἰ δὲ τοῦ κυρίου 'ucip, οὗτος τῶν λοιπῶν προτετίμηται ποιητῶν. Denique his testimoniis Nicephori Xanthopuli versus, quibus celeberrimi melodi recensentur, conferre iuvat:
Oi τὰ μέλη πλέξαντες ὕμνων ἐνθέων : - ἣ λύρα τοῦ πνεύματος Κοεμᾶς ὃ ξένος,
Ὀρφεὺς νεαρὸς fj Δαμαςκόθεν Χάρις, καὶ Θεόδωρος, Ἰωςεὴφ οἱ (τουδῖται ὄργανα τὰ kpüricra τῆς μουςουργίας, ξένη τε Ceiprv "luci ὑμνογράφοοε, μέλος παναρμόνιον ᾿Ανδρέας ἐκρότεις, καὶ Θεοφάνης, ἣ μελιχρὰ κινύρα, Γεώργιος, Λέων τε, Μάρκος, Καεία.
᾿Ανατόλιος. In Menaeis et Octoecho plus centum carmina exstant Anatoli nomine inscripta; omnia eum minorum carminum generi adnume- randa sint, plurimis singulae tantum strophae sunt; qui pluribus strophis constant, non iisdem in omnibus strophis numeris modisque utuntur. Sed qui Anatolius ille fuerit, et qua aetate floruerit, neque certi quidquam memoriae proditum inveni neque ab aliis ditatutdr quaesitum novi. Quid? quod Anatolium, ut alterum Orpheum, adlata fuisse inde non inepte aliquis colligat, quod haud raro in libris illa carmina ςτιχηρὰ ἀνατολικὰ inscribuntur. Cum enim ςτιχηρὰ alia ἀναεςετάειμα, alia κατανυκτικὰ, alia νεκρώςιμα, alia alio nomine ex carminis cuiusque argumento ducto dicantur, illum quoque titulum ab argumento, non ab homine derivandum esse suspiceris. Sed animum ad hane sententiam pronum et nomen 'AvaroMou aliis locis in libris plene ex- aratum et res in illis carminibus expositae revocant. Ad remotissima autem tempora inscriptione 'AvaroMou πατριάρχου in Octoechi editione Veneta a. 1869 obvia ducimur; Anatolius enim patriarcha quinto saeculo floruit et concilio Constantinopolitano, quo Eutychis errores anno 450 damnati sunt, praefuit. At patriarchae cognomen nos quidem in nullo codicum, lieet satis magnum numerum inspexerimus, adscriptum invenimus, nec ullam ei fidem habendam esse argumenta certissima evincunt. Carmine enim, quod 24. Octob. vulgo cantatur, Anatolius Arethae martyris, quem Iustiniano imperatore in Aethiopia mortem pro sua patria occubuisse Synaxaria narrant, et alio, quod 12. Novemb. eantatur, loannis Eleemonis, qui septimo saeculo ineunte Alexandriae archie- piscopus factus est, laudes praedicat. Ex altera parte Anatolium post octa- vum saeculum floruisse veri dissimile est. Namque cum in Octoechi libris duo cuiusque toni (ἤχου) ςετιχηρὰ ἀναςτάειμα ferantur, Anatolii, quae secundo loco collocata sunt, librarius codicis Monacensis D a prioribus ita distinxit, ut ἀπὸ τῶν παλαιῶν ea inscriberet. lam priora ab Ioanne Damasceno, qui omnium Octoechi carminum, quae aliis non nominatim tribuuntur, auctor esse probatur, composita esse veri simile est. Ergo ante loannem Damascenum vel ante medium saeculum octavum Anatolium vixisse merito concludere
XLI PROLEGOMENA.
nobis videmur. Nolo tamen silentio praetermittere in cod. Vindob. theol. n. 181 anno 1221 exarato, in quo similiter atque in cod. Vindob. theol. n. 136 priora crixnpà ἀναςτάειμα plane omissa sunt, illa ςτιχηρὰ;, quae vulgo Anatolii esse feruntur, ποίημα Ἰωάννου μοναχοῦ inscripta esse. Nec tamen dubito, quin hune librariorum esse errorem dicam, qui aliorum quoque carminum auctores referentes persaepe erraverunt, aut duo nomina coniungentes (vide cod. E innumeris locis et Menaea 2. Febr. p. 12 et 30. Nov. p. 197) ancipitem iam sua aetate virorum doctorum opinionem fuisse testantur. Coniuncta autem cuiusque toni duo carmina ita explico, ut alia aliis locis antiquitus cantata fuisse, Octoechi autem scriptorem, ut utriusque partis usui consuleret, utra- que carmina copulasse statuam. Quae si recte disputavi, illud quoque pro- babiliter coniiei potest, in. qua terrarum parte Anatolius floruerit. Duas enim tum temporis, quae reliquis eminerent, sedes ecclesiae graecae fuisse constat, alteram Hierosolymitanam, alteram Constantinopolitanam. | Iam Ioannis Damasceni, quippe qui coenobii S. Sabae presbyter fuisset, Hiero- solymis et in orientalibus partibus imperii byzantini summa auctoritas erat. Inde Anatolium Constantinopoli vixisse aut patriarchae Constantinopolitani favore usum esse suspicor. Haec literis iam mandaveram, cum in magno Horologio Venetiis anno 1850 edito Darth. Cutlumusianum p. 301 adnotasse cognovi fuisse, qui Anatolium poetam Theodori Studitae discipulum epistola Anatoli etiamnunc servata probarent, quod si recte adnotatum est, non video, quomodo Anatolii ςτιχηρὰ in cod. D ἀπὸ τῶν παλαιῶν inscribi potue- rint, nisi forte ea quae priore loco scripta sunt criynpà non ab loanne Damasceno, sed ab alio quodam recentiore poeta composita esse statuas.
᾿Ανδρέας Κρήτης Damasci natus Hierosolymitani cognomen sortitus est, quod iuvenis patriarchae Hierosolymitano ab epistulis fuit, Cretensis, quod provecta aetate sub finem septimi saeculi Cretae insulae archiepiscopus factus est. Doctrinae autem copia et morum integritate ita excelluit, ut inter sanctos patres ecclesiae reciperetur eisque memoria non solum eo, quo vita defunctus est, die (4. Iul.), sed etiam aliis temporibus (vide troparia in An- dreae honorem scripta in Triod. p. 84 et 260) in honore haberetur, Quam- quam autem permultos libros conscripsisse fertur, tamen praeter aliquot orationes, una cum Amphilochii et Methodii operibus a Cambefisio Parisiis a. 1644 editas, nihil novimus quam idiomelon et canonunr haud exiguum numerum. Inter canones celeberrimus est magnus canon (ὃ μέγας κανών), cuius amplitudo apud Graecos in proverbium abiit. Is cum ex quatuor par- tibus et ducentis quinquaginta strophis constet, unam partem (τμῆμα) in hoc libro edere satis esse duximus; magis enim Andreas, quod primus canones Scripsit, quam sententiarum lepore modorumve dulcedine magnum nomen nanctus est.
'"'Avopéac Tlupóc, quem rectius TTuppóc sive lTupcóc scribi putamus, quo tempore vel in qua regione vixerit, equidem explorare non potui. Ex octo idiomelis, quae in Menaeis sub eius nomine feruntur, suavissimas laudes
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XLIIT
apostolorum Petri et Pauli dignas esse existimavimus, quas in hanc antho- logiam reciperemus. *
Βυζάντιος et BüZac nescio an eiusdem poetae nomina fuerint. Sed ne- que hoe neque illud nomen viam mihi aperuit certius aliquid de vita melodi, cuius minora tantum carmina exstant, cognoscendi; quamquam ex eo, quod canones eius nulli feruntur, concludere possis vetustioribus eum potius quam recentioribus vatibus esse adnumerandum.
Γερμανὸς nobili gente prognatus fuit, quae cum ab imperatore He- raclio crudelissime vexaretur, pater trucidatus et filius eviratus est. Inde ordini clericorum adscriptus totam vitam rerum sacrarum studio consecravit, Mox ad summa honorum fastigia evectus primum Cyzici episcopus, deinde Constantinopolis patriarcha factus est. "Tum temporis christiani imperii byzantini luctuosis litibus de imaginum veneratione inter se dissidebant; nec minimas partes in illis rerum turbis Germanus patriarcha sustinuit. Cum enim acerrimus vindex imaginum Christi et Sanctorum exstitisset, ab imperatore Leonte Isaurico (717—741), qui theologorum altercationibus auc- toritatem publicam pessimo exemplo interponens imagines removendas de- lendasque censebat, coactus est, ut dignitate patriarchali sese abdicaret οἱ privatae vitae otium amplecteretur; conf. Cedrenum p. 456 sq. Eo maiorem apud posteros laudem et famam consecutus etiamnune die XII mensis Maii inter sanctos patres ecclesiae colitur. De ecclesiastica autem musica idem magnopere meritus est, quod non solum imaginum signorumque splendore ecclesias decorasse, sed etiam carminum modulationumque dulcedine vigilia- rum asperitatem mitigasse dicitur; conf. Synaxaria 12. Maii: πανητυρικοῖς καὶ ἐτκωμιαςτικοῖς λόγοις τὰς τῶν πιςτῶν ÉkkAncíac éqaíópuve καὶ μελῳδίαις καὶ ἄεμαει τὸ ἐν ταῖς ἀγρυπνίαις ckAnpóv τε καὶ cóvrovov κατέθελξεν. Huius rei documenta multa idiomela exstant, quae altum animum certaminumque ardo- rem spirant. Quatuor autem canones (2. 13. Sept. 17. Ian. 16. Aug.), quibus Germani nomen praefixum est, ab recentiore aliquo poeta cognomine com- positos esse iudico, quandoquidem alienis hirmis utuntur, id quod et recen- üioris aetatis et tenuioris "ingenii est.
Ἐφραὶμ cognomine Καρίας a notissimo melodo Syrorum distinguitur et Cariae aut civis aut episcopus fuisse declaratur. Praeterea nihil certi de eius vita memoriae proditum novimus, ex co autem, quod nulli canones eius, sed idiomela tantum exstant, octavo saeculo, quo maxime idiomelorum studia fervebant, eum vixisse probabiliter coniicias.
Θεόδωρος (159—826), qui Crovbíirnc, quia Studii, monasterii Con- stantinopolitani notissimi, antistes fuit, cognominatur, frater maior losephi episcopi Thessalonicensis erat ect similiter atque ille ab impiis regibus Con- stantino Copronymo et Leonte Armenio (813—820) verberibus et omni in- iuriarum genere vexatus est. Eo maiorem constantiae et virtutis. famam consecutus etiamnunc die XI mensis Novembris pia memoría colitur. Rituum
XLIV PROLEGOMENA.
autem frequentiam et dignitatem ita amplificavit, ut, cum Cosmas et Ioannes tantum diei dominicae et praecipuarum solemnitatum carmina instituissent, ipse cum fratre Iosepho minorum quoque dierum triodia et idiomela pangeret, quae primum monasterio Studii destinata, postea in ommibus imperii parti- bus comprobata et recepta sunt.
Θεοφάνης ὃ lpomróc eum loanne Damasceno et Cosma Hierosolymi- tano cantum ecclesiasticum instituisse atque ordinasse dicitur a Cedreno p. 456 D: ὃ ὅειος Ἰωάννης xoi μελῳδὸς ὠνομάςθη, μετὰ Kócua τοῦ ἐπιεκόπου τοῦ Μαϊουμᾶ καὶ Θεοφάνους ἀδελφοῦ Θεοδώρου τῶν Γραπτῶν διὰ τὸ αὐτοὺς μελῳδῆςαι τὰ ἐν ταῖς ἐκκληείαις τῶν Χριςτιανῶν τετυπωμένα ψάλλεεθαι. - Omnes tres melodi cum Hierosolymis maiorem vitae partem agerent, veri simile fit ritus sacros, quales in sacra urbe primum instituti sunt, postea ab alis ecclesiis comprobatos et receptos esse. "Theophanes autem cum paene cen- tum annis post praeclarissimos antecessores, loannem et Cosmam, floreret, turbarum, quae de imaginibus sacris motae erant, fluctibus iactatus est. Constantinopolin enim cum "Theodoro fratre missum, ut causam imaginum defenderent, "Theophilus rex (829—842) crudelissime in vincula coniecit eorumque frontibus impios versus iambieos inuri iussit, unde Γραπτῶν cognomen obtinuerunt. Postquam autem anno 842 synodo Constantinopolitana lites compositae sunt, Theophanes Methodii patriarchae favore Nicaeae metro- polita factus summa quiete die XI mensis Octobris mortem obiit. In eccle- siasticis vero carminibus maioribus minoribusque, quae plurima in Menaeorum et Triodii libros recepta sunt, alienis modulis usus sententiarum gravitate stilique elegantia insignem laudem merito tulit.
'"loucriviavóv imperatorem (527—565) antiquissimum troparium, cuius quidem auctorem noverimus, 'O μονογενὴς υἱὸς καὶ λόγος (vide p. 52) com- posuisse Sophronii et Cedreni testimoniis supra p. XXXIV a nobis allatis constat; neque defuisse Germanus in Commentario liturgico (vide Goar Eau- chologion p. 107^) dicit, qui carmen venerandae vetustatis a losepho et Ni- codemo, cum Christi corpus sepelirent, cantatum esse fabularentur.
JE A^auacknvóc cum Cosma Hierosolymitano laudem sacrae poesis provectae participat eumque multiplicis doctrinae copia superat. Eius vitae et studiorum pleniorem notitiam vita, a Lesquieno loannis ope- rum editioni praemissa, suppeditat, meliorem Synaxariorum auctor, qui fabulosis narratiuneulis minus captus tenebatur. Nobili igitur loco Damasci natus ab Cosma Siculo, quem pater ab Arabibus captum redemerat, una cum Cosma melodo institutus est. luvenis paterna domo relicta cum Cosma Hierosolyma perrexit et in coetum coenobii celeberrimi S. Sabae receptus est, quo in coenobio usque ad vitae finem presbyteri dignitate ornatus per- mansit. Industria autem eius intra parietes monasterii adeo non contineba- tur, ut orationibus libris carminibus acerrime pro integritate fidei christianae contra reges Leontem Isaurieum (117—141) et Constantinum Copronymum (141— 115), qui a partibus Iconoclastarum stabant, propugnaret (conf.
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XLV
Cedrenum p. 456 C). Senex octogesimo quarto vel, ut alii tradunt, cente- simo quarto aetatis anno quarto die mensis Decembris vita defunctus est, quo die ecclesia graeca eius laudes grata memoria prosequitur.
Ut veteres Graeci Pindarum et Aeschylum a Baecho, quo divinum eorum furorem significarent, ad carmina scribenda compulsos esse fabulabantur, sie Mariam virginem antistiti coenobii Sabaitiei in somniis suadere visam esse narrant, ut iuvenem loannem suam musam laudi Christi consecrare iuberet. Eius admonitionibus obsecutus favore populi et ipsis turbis eccle- siae non mediocriter adiutus est. Tantum enim aberat, ut in psalmorum veterumque canticorum cantu etiamtum acquiescerent, ut ea quam maxime carmina desiderarent, quae christianis mysteriis et theologicorum placitis aperiendis eonfirmandisque inservirent. Cum Cosma igitur econdiscipulo et contubernali Ioannes in dies dominicas et praecipuas solemmitates Christi domini et Mariae matris tot carmina piissima et duleissima composuit, ut auctores miusicae ecclesiasticae a suis gentilibus praedicarentur. uius rei auetor locupletissimus Suidas lexicographus refert haec: Ἰωάννης ὃ Δαμα- cknvóc, ὃ ἐπικληθεὶς Mavcobp, ἀνὴρ xoi αὐτὸς ἐλλογιμώτατος οὐδενὸς δεύτερος τῶν κατ᾽ αὐτὸν ἐν παιδείᾳ λαμψάντων᾽ ευγγράμματα αὐτοῦ πάνυ πολλὰ καὶ μάλιςτα φιλόςοφα, εἴς τε τὴν θείαν γραφὴν παράλληλοι κατ᾽ ἐκλογὴν καὶ oi ἀεματικοὶ κανόνες ἰαμβικοί τε καὶ καταλογάδην " ευνήκμαζε δ᾽ αὐτῷ xoi Κοεμᾶς ὃ ἐξ Ἱεροςολύμων, ἀνὴρ εὐφυέετατος καὶ πνέων μουεικὴν ὅλως τὴν ἐναρμόνιον " oi γοῦν ἀεματικοὶ κανόνες Ἰωάννου τε kai Κοςμᾶ εὐγκριειν οὐκ ἐδέξαντο οὐδὲ δέξαιντο ἂν, μέχρις ὃ καθ᾽ ἡμᾶς βίος περαιωθήςεται. Hoc autem cum testi- monio conferre iuvat, quae Cedrenus loco supra iam laudato p. 456 D me- moriae prodidit: 'O ὅειος Ἰωάννης xoi μελῳδὸς ὠνομάςεθη μετὰ Κόεμα émi- «κόπου τοῦ Μαϊουμᾶ καὶ Θεοφάνους ἀδελφοῦ Θεοδώρου τῶν Γραπτῶν διὰ τὸ αὐτοὺς μελωδῆςαι τὰ ἐν ταῖς ἐκκληείαις τῶν Χριςετιανῶν τετυπωμένα ψάλλεεθαι᾽ ἦν yàp. ὃ ἅγιος- Ἰωάννης οὗτος τῷ βίῳ καὶ τῷ λόγῳ διδάςκαλος ἄριετος πάεης γνώςεως θείας τε καὶ ἀνθρωπίνης ἐμπεπληςμένος. Ab his duobus scriptoribus loannis et Cosmae laudes aequiparantur, sed nimius est in suo scriptore praedieando Ioannes patriarcha, qui in Vita Ioannis;Damasceni c. 24 Cosmam quasi ministrum ae satellitem Ioannis fuisse dicit: οὗτος Kocuác τοῖς ἐν ácuaci πνευματικοῖς πόνοις τὸν Ἰωάννην ἐμιμήςεατο cuverüc xoi ὑπῇςε λιτυρὰς τῇ ék-
᾿κληςίᾳ ἁρμονίας. Immo vero Cosmas adeo non imitator alieni operis exstitit, “αἴ aequales homines ei primas deferre non dubitarent; qua de re vide testi- monia in vita Cosmae infra allata. Quamquam loannis odarum modos multo magis placuisse inde patet, quod recentiores poetae Cosmae hirmis rarissime, Ioannis creberrime usi sunt.
Iam ut Ioannis de poesi ecclesiastica merita singillatim persequar, sum- imam famam eo consecutus est, quod Octoechi libri, quo nullus canticorum liber magis apud Graecos pervulgatus est, maximam partem composuit. Ne enim omnis Octoechi, quod vulgo narrant, Ioannem auctorem dicam, canones triadici Metrophani et stichera multa Studitae et Anatolio diserte in meis
XLVI PROLEGOMENA.
codieibus attributa prohibent. 'lamen loannem non solum maiorem libri partem composuisse, sed etiam carmina secundum octo tonos, quos ἤχους Graeci dicunt, digessisse, ordine ςτιχηρῶν τῶν κατ᾽ ἀλφάβητον, quae Ioannis nomen in fronte gerunt, manifesto demonstratur. Sic enim viginti horum carminum strophae per octo libri partes distributae sunt, ut eodem ordine, quo literae alphabeti, sese excipiant. Memoratu vero dignum est, quod ve- tustissimum Paracleticon, quod e codice Grottaferratae n. 15 Romae anno 1136 in lueem editum est, sola Ioannis earmina nullis aliis admixta teste Pitra Hymnogr. p. 59 continet. Praeterea praecipuarum solemnitatum ecclesiae canones loannes composuit, quorum nobilissimos, a Theodoro Prodromo et Gregorio Corinthio prolixis commentariis illustratos, in hanc quoque antho- logiam p. 205—236 recepimus. Horum tres priores, quos iambicos Suidas loco laudato nominat, miro quodam artificiosae diligentiae lusu memorabiles sunt. Vere enim eos vincta oratione scriptos dixeris, siquidem tripliei vin- culo poeta ipse sese coercuit. Namque primum iambicos trimetros ita panxit, ut leges quantitatis non minus religiose quam veteres poetae graeci obser- varet. Deinde poetarum byzantinorum more, ut vocis flexus accentibus ad- iuvaret, non modo syllabas longos nusquam in duas breves solvit, sed etiam certis sedibus cuiusque versus accentuatàs syllabas collocavit, euius rei ut exemplum oculis subiiciam, en primi canonis primae odae primi et tertii versus schemata:
I OT MEE STURM Pe OR écuce λαὸν θαυματουργῶν δεεςπότης. ἤνεγκε γαςτὴρ ἡγιαςμένη λόγον. ἔδειξεν ἀςτὴρ τὸν πρὸ ἡλίου λότον. - ΣΉ eu lee ἑκὼν δὲ τεχθεὶς ἐκ κόρης τρίβον βατήν. μιγέντα μορφῇ τῇ βροτηείᾳ θεόν. ςαφῶς πενιχρὸν eic «πέος τὸν ευμπαθῆ.
LI
Denique literas initiales singulorum non tropariorum, sed versuum acrosti- chidis sententia coniunxit, quam, ut cumulum artificioso lusui adderet, duo- rum distichorum dactylicorum numeris inclusit: laboriosum mehercle et By- zantinorum argutiis dignum opus. "Tantis autem angustiis non coercitus, sed* paeue vinctus non mirum est, quod non solum molestam hymnos pangendi artem dicebat (I, 118), sed etiam grammatices leges haud raro violabat, velut αἰγλῆντα φύειν IL, 107 πυρῶδες ἦχος III, 30 πνεῦμα... ὃν III, 60. Tam obseure vero eloeutus est, ut Heracliti libros difficiliores ad interpungendum quam hos canones fuisse negem. Denique loannes praeter longos canones minora quoque carmina multa, quormn nonnulla hoe libro p. 117—121 edi- dimus, et Κανόνιον. ἢ γραμματικὴν τῆς uoucikfjc conscripsit, saltem eonseripsisse fertur. Hune enim libellum de musica, quem Philoxenus in Lexico musices p. 113 commemorat, frustra in bibliothecis Monacensi et Vindobonensi quae-
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS, XLVI
sivi; eo enixius eos, quibus ampliores copias codicum byzantinorum ad- eundi facultas facta est, rogatos velim, ut e bibliothecarum tenebris hunc antiquissimum tractatum de musiea in publicam lucem emittant.
Magnas turbas in genuinis carminibus loannis Damasceni segregandis cognomines loannes moverunt. Atque Ioannem quidem, cui ᾿Αρκλᾶ cognomen fuit, a Damasceno non diversum fuisse Darth. Cutlumusianus in Pentec. p. 5 probabiliter demonstravit. Monachi quoque cognomen non est, quod ab eodem loanne Damasceno alienum fuisse arbitremur, quandoquidem coe- nobii S. Sabae per maximam vitae partem sodalis fuit. Sed cum canones, qui Ἰωάννου μοναχοῦ nomine inscribuntur, alienis modulis utantur, neque in commentariis modo laudatis commemorentur, recentiorem aliquem poetam Damasceno cognominem significari veri similimum est. Magnopere vero erravit Ang. Maius, qui canones, quos in honorem Chrysostomi, Basilii, Nicolai, Petri, Georgii, Blasii compositos e cod. Vaticano in Spicil. Rom. t. IX edidit, ab celeberrimo melodo loanne Damasceno compositos esse putavit. llli enim ommes alienis modulis utuntur et acrostichide poetae ipsius nomen produnt, qui quidem mos ab Iosepho hymnographo profectus esse videtur. Sed ut recentiorem aliquem monachum illorum canonum auctorem esse certum atque exploratum est, ita quem ex magno loannum numero selegam, anceps haereo. Unum hoe adseverare possum in duobus
eodicibus Vindobonensibus n. 146 et 186 Ἰωάννου μοναχοῦ Maupómoboc,
quem primum monachum, deinde metropolitam Euchaitarum medio undecimo saeculo fuisse Fabricius Bibl. graeca VIII, 627 docet, multos canones ex- stare; sed qui in: cod. 186 canon in honorem S. Chrysostomi compositus exstat, diversus est a canone eiusdem Chrysostomi, quem Maius loco laudato edidit.
Ἰωςήφ. Nicephorus in iambis supra p. XLIII allatis duos Iosephos hym- norum. scriptores recenset, quorum alterum Studiorum monasterii socium, alterum peregrinum dicit. Priorem intellego Iosephum fratrem minorem "Theodori, Studiorum antistitis, cuius memoriae dies XIV mensis Iulii con- seeratus est. Is ob morum integritatem et doctrinae laudem "T'hessalonicensis ecclesiae archiepiscopus electus a Theophilo rege (829—842), qui in cultores imaginum saeviebat, in vincula coniectus et omni tormentorum genere adeo
*. * * * Ω vexatus est, ut in careere mortem occumberet. Alterius losephi, qui pro-
-prie ὑμνογράφος audit, memoriam die IIl mensis Aprilis ecclesia graeca eoncelebrat. Is peregrinus (ξένος) ab Nicephoro dictus esse dieitur, quod -ex Sieilia insula oriundus erat et patria ab Arabibus eapta et vastata eum matre et fratribus primum in Peloponnesum, deinde Thessalonicem confugit, qua in urbe nionachorum disciplinae severissimae sese addixit. Mox ubi leonoelastae in ecclesia byzantina superiores agere coeperunt, Homam petens a piratis deprensus in Cretam insulam. avectus est. Multis aerumnis exantlatis Constantinopolin redux in summis rerum ecclesiasticarum tum- multibus modo honoribus ornatus, modo exilio multatus est, donee turbis
XLVIII PROLEGOMENA.
Theodorae reginae ope et consilio compositis in summa quiete diem supre- mum obiit.
Iosephi nomine plus ducenti eanones Menaeorum inscripti sunt, et ne ulla auctoris dubitatio subnasceretur, ipsius poetae nomine acrostichide prodito cautum est, Cum enim principes melodi Ioannes et Cosmas praecipuarum so- lemnitatum Christi et Mariae eanones confecissent, Iosephus id potissimum egisse videtur, ut Sanctorum quoque memoriam canonibus celebraret. Praeterea Iosephus Ioannis Octoechum ita amplificavit, ut, cum ab illo diei dominicae canones et stichera octo tonorum confecta essent, ipse reliquorum quoque cuiusque hebdomadis dierum canones, triodia, stichera componeret. Sie sexies octoni sive quadraginta octo canones losephi, secundum octo tonos digesti, feruntur, quos in cod. Monacensi D et cod. Vindob. theol. n. 909 saec. XII exaratos repperi. *) Denique Triodion a Iosepho et Theodoro ita amplifieatum est, ut triodiis magnae hebdomadis, a Cosma melodo compo- sitis, reliquarum quoque hebdomadum τῆς Teccepaxocríjc triodia adiicerent, quod Nieephorus his verbis testatus est: Οἱ λοιποὶ τῶν πατέρων καὶ μᾶλλον τῶν ἄλλων Oecóbupóc τε καὶ Ἰωεὴφ oi (τουδῖται κατὰ ζῆλον τοῦ Kocuü κἀν ταῖς λοιπαῖς ἑβδομάει τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης Teccepakocríjc εὐυνταξάμενοι τῇ αὑτῶν μονῇ τοῦ (τουδίου πρῶτον παραδεδιίκαειν ἐπὶ μᾶλλον τὰς ὠδὰς κατα- τάξαντες καὶ ῥυθμίςαντες.
Illud autem difficillimum est ad diiudicandum, utri losepho singula carmina ecclesiastica adsignanda sint. Atque triodia illa, de quibus modo disputavi, teste Nicephoro losephus, Theodori frater, composuit, quem eun- dem Octoechum modo exposito amplifieasse veri simillimum est. Praeterea quinque canones Pentecostarii, cum nomen Ἰωςὴφ Oeccolovíec in fronte inscriptum prae se ferant, losepho Studitae potius quam losepho Siculo tribuendos esse patet. Sed canonum Sanctorum in Menaea receptorum omnium losephum Siculum auctorem esse duxerim; is enim cum maiorem laudem poeticae facultatis meruisset, cognomine ὑμνογράφου ornatus est et Sanetorum laudes cecinisse in Synaxaris perhibetur. Ingenii autem uber- tate et arte res multifariam variandi eum facile Cosmam et Ioannem superet, eo potissimum nomine principibus illis melodis inferior est, quod musicae artis parum gnarus modis ab illis inventis suorum hymnorum verba aec- commodavit.
Kacíav monacham, quae eadem Kaciavi] quoque nominari videtur, qua- tuor priorum odarum canonis magni Sabbati (vide notas p. 196) hirmos composuisse Theodorus Prodromus in commentariis illius canonis his verbis testatur: 'O παρὼν κανὼν ποίημα μέν écriv ἄχρι τῆς πέμπτης ὠδῆς Μάρκου ἐπιςκόπου '"loópoüvroc, ἐκ δὲ ταύτης ἄχρις ἐννάτης τοῦ μεγάλου ποιητοῦ Κοεμᾶ᾽ ἀλλὰ πολὺ πρότερον, ὡς ἐξ ἀγράφου ἔχομεν παραδόςεως, γυνή τις τῶν Εὐπα-
*) Id tamen hae opportunitate oblata moneo in cod. Vindobonensi nune extremis paginis rescissis octo canones ἤχου mA. δ΄ desiderari.
LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. XLIX
τριδῶν ςοφὴ xoi παρθένος. Kacía τοὔνομα, τοῦ τε μέλους ἀρχηγὸς ἐχρημάτιςε καὶ τὸν κανόνα cuvemepávaro' οἱ δὲ Ücrepov τὸ μέλος μὲν ἀγιαςάμενοι, ἀνάξιον δ᾽ ὅμως κρίναντες γυναικείοις ευμμίξαι λόγοις τὰ τοῦ ἥρωος ἐκείνου μουεουρ- γήματα, τὸ μέλος παραδόντες τῷ Μάρκῳ καὶ τοὺς εἱρμοὺς ἐγχειρήςεαντες τὴν πλοκὴν τῶν τροπαρίων τούτῳ μόνῳ (scribe μόνων τούτῳ) ἐπέτρεψαν. Ex hae narratiuncula, eui non est cur fidem derogemus, illud simul apparet, Casiam feminam ante aetatem Leontis Sapientis, quo rege Marcus episcopus Hidrun- tinus vixisse fertur, floruisse hirmosque composuisse. Eidem Casiae plura idiomela in Menaeis tribuuntur, quorum duo in hac anthologia p. 103 sq. edidimus. Ab hac Casia monacham €ixacíav, quae Theophilo rege celebre coenobium condidisse suumque nomen indidisse narratur, differre Chrysan- thus Oeupnr. p. 27 monuit. Sed cum Εἰκαςία et ipsa carmina composuisse dicatur et nomina Kacíac et Ἰκαςίας in libris commutentur, priusquam de ceodieum antiquissimorum fide quaesitum sit, rem in medio relinquendam esse censeo.
Kocuác princeps melodorum graecorum octavo saeculo medio floruit, loannis Damasceni aemulus et contubernalis. Etenim a patre loannis me- lodi, eive nobilissimo Damasci, adoptatus una cum Ioanne filio educatus et institutus est. Magistro autem optimo et doctissimo utebantur Cosma maiore, quem ex Sicilia oriundum et ab Arabibus captum pater loannis redemerat redemptumque in libertatem vindicaverat. Cognomines hi Cosmae magnas turbas cum aliis tum Gerberto moverunt, qui in libro De cantu et musica saera II, 9 Cosmam Siculum plurimorum, qui sub Cosmae nomine feruntur, canonum auetorem facit. At cum Cosmas ille maior magister, non melodus audiat, ne tu celeberrimo melodo suas laudes detrahas alienasque magistro tribuas. Illud quoque caveas, ne quod celeberrimi melodi graeci Cosmas et loannes ab Siculo magistro instituti esse feruntur, musicam artem ex Sieilia et Italia in orientem apportatam esse iudices. Etenim iam ante hos melodos Constantinopoli et Hierosolymis poesi ecclesiasticae operam mnava- tam esse ipsa nomina Anthimi, Timoclis, Sophronii, Andreae, aliorum lucu. lentissime demonstrant. Literarum igitur artiumque honestarum disciplina egregie instituti: Cosmas iuvenis cum loanne condiscipulo Damasco relicta saeram urbem Hierosolymorum petierunt et coenobii celeberrimi S. Sabae cónsortes facti sunt. liuius coenobii in otio postquam literis et sacrae musae diu vacavit, anno septingentesimo quadragesimo tertio episcopus Maiumensis ín agro Phoenicio electus est, a qua sede episcopali Maiumensis (Κοςμᾶς ὁ Μαϊουμᾶ), ut ab coenobio S. Sabae Ἱεροςολυμίτου vel ᾿Αγιοπολίτου cogno- men aecepit. Vita vero defuneti gratam memoriam ecclesia graeca etiam- nune die XIV mensis Octobris (non Novembris, ut Fabricius falso refert) conservat. -
᾿ς Magnum nomen Cosmas canonibus et triodiis in. solemnitates praecipuas heriles compositis meruit. Praeter hos canones, quos ad nnum omnes in hane anthologiam recepimus, Gregorii theologi, quem unum maxime e poetis
CARMINA. CHRISTIANA, d
L PROLEGOMENA.
et scriptoribus colebat et aemulabatur, canonem (24. Ian.) et nonnulla idio-
mela confecit modisque musieis instruxit. Diligentiae quoque, qua Gregorii libros perserutatus est, documentum esse voluit ζυναγωγὴν xai ἐξήγηειν ὧν éuvrjcón ἱετοριῶν ὃ θεῖος Γρηγόριος, nuper a Maio in Spicil. Rom. tomo II in lucem protraetam. Eodem autem honore, quem Gregorii carminibus impertivit,.mox ipsius canones digni existimati amplis commentariis illustrati sunt, de quibus vide nos supra p. LX disputantes et Fabricium Bibl. gr. IX, 142. Qua vero laude gravitas sententiarum et modorum dulcedo eius in coelum sublata sint, eius rei ex multis testimoniis unum "Theodori Prodromi ex cod. Vind. theol. n. 18 fol. 1" decerptum hie apponam: TTapa- τήρει μοι παρ᾽ ὅλον δὴ τὸν παρόντα κανόνα (sc. τῶν Xpicrourévvuv) τὸ πο- λυμαθὲς τοῦ μελῳδοῦ καὶ μεγαλοφυὲς καὶ περὶ τὸ δόγμα εὐςεβές, καὶ ὅπως ὡς ἐξ ἀεινάου πηγῆς καὶ ἀθολώτου τῶν θείων λόγων τοῦ τῆς θεολογίας ἐπωνύμου καὶ ἀρίετου διδαςκάλου τῆς ὀρθοδοξίας Γρηγορίου τοῦ πάνυ τὰ πλείονα τῶν γοημάτων ἀναρρύεται, πρὸς δὲ καὶ πάεης εχεδὸν τῆς θείας γραφῆς ὑφαίνων ἡμῖν μελῳδίας icróv ὄντως θεοπρεποῦς ἢ μᾶλλον ἀεςμα παναρμόνιον πλέκων τῷ ποικίλῳ τιν icropubv. Vereor tamen, ut multi tam effusas laudes hodie comprobent: typologiae enim argutiae, quibus eum in ceteris tum in primo canone mysteria crucis, baptismatis, aliarum rerum christianarum vetere Testamento iam significata esse docet, mysticum theologum magis quam divinum poetam decent; frigida vero quam maxime atque ieiuna sunt, quae poeta VIII, 7—10. 380—935 de dupliei natura Christi et munere apostolis iniuncto praecipit. Denique doctoris theologiae placita subtiliter explieantis, quam poetae hominum animos commoventis et orationis lumini- bus delectantis partes agit.
Non celeberrimum melodum, sed cognominem quendam Cosmam mona- chum auctorem canonis sabbati Lazari (Τριῴδ. p. 321) esse iudico. Cum enim Cosmas Maiumensis, ut qui non hymnographi, sed melodi palmam tulerit, et verba et modos carminum fecerit, illius canonis odae ommes alienis modis aecommodatae sunt. ldem valet de canone in honorem Davidis et lacobi eomposito (26. Dec.), qui eum vulgo Kocuá inscribebatur, Barth. Cut- lumusianus in suo codice Ἰωάννου μοναχοῦ inscriptum esse adnotavit. Hune autem recentiorem Cosmam monachum eundem esse coniicio, quem Mont- faucon Palaeogr. graeca p. ib Kocuáv μοναχὸν τοῦ TTavapérou nominat et saeculi deeimi quarti scriptorem dicit. Praeterea tertii et, ut videtur, vetu- stioris Cosmae carmina Pitra Hymnogr. p. 49 in 'Tropologio bibliothecae Corsinianae se invenisse testatur.
Kuvcravrívou Πορφυρογεννήτου regis (913—959) insignia merita de literis antiquis conservandis nemo non novit. Minus pervulgatum est eundem patrem suum Leontem Sapientem aemulatum carmina quoque eccle- siastica, quae ᾿ξξαποςτειλάρια ἀναςτάειμα dicuntur, composuisse. Ea quod undecim numero composuit, ideo fecisse videtur, quod Christus undecies suis diseipulis post resurrectionem apparuisse. dieitur. Quamquam autem
Ay omm
- LIB. I. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. LI
omnibus undecim carminibus totidem versus iidemque numeri sunt, tamen
modi eorum ita inter se discrepant, wt alia alius toni indolem referant. Singulis Exaposteilariis theotokia in libris adhaerent, quae quod non ab Constanting rege ipso adiecta esse videntur, ex hac anthologia seclusimus. Cum enim in verbis '€£omocreuapíuv referendis libri fere inter se conspirent, ih theotokiis in diversissimas partes ita discedunt, ut alii alias strophas ex- hibeant. Q«uare veri simile esse ducimus crescente in dies Mariae cultu; eum his carminibus non aeque atque canonum odis singula theotokia sub- iuncta esse moleste ferrent, vario modo has lacunas expletas esse.
Λέων ὃ βαειλεὺς (886—912) Sapientis cognomen meruit, quod litera- rum artiumque studia promovebat et ipse carmina componere conatus est. Praeter odam deprecatoriam Anacreonticis versibus compositam et a nobis p. 48 sq. editam sex idiomela (12. Sept. 17. Oct. Triod. p. 207, 519, 320 Pent. 187) et undecim carmina matutina (ωθινὰ ἀναςτάςιμα) composuit. Primum carmen Anacreonteum, quod imaginem terrorum extremi iudicii vividis coloribus depingit, elatum quiddam et fervidum spirat; reliqua quam- quam humi repunt, tamen ieiunis carminibus imperatorum Constantini Por- phyrogennetae et Justiniani, quos collegas in poeticis studiis habuit, longe praestant.
Mápkoc, primum monachus, tum episcopus Hidruntinus, ab Leonte rege adductus esse narratur, ut Cosmae tetraodio magni sabbati quatuor odas praefigeret, quo plenus ac iustus canon efficeretur; conf. Cedrenum p. 599 D. Hane provinciam ita administravit, ut Casiae monachae hirmis uteretur, de qua supra iam disseruimus.
Me8óbioc magnum nomen in historia ecclesiae graecae meruit, quod a synodo Constantinopolitana anno 842, postquam fractis Iconoclastarum opibus Ioannes grammaticus patriarchatu se abdicavit, patriarcha Constantinopoli tanus factus est, unde diem eius supremum (14. Iun.) una eum recordatione atrociüm ecclesiae turbarum eius consilio et industria compositarum grata memoria etiamnune prosequuntur. In Menaeorum libros duo idiomela patri- archae clarissimi recepta sunt, quorum unum in hoc libro p. 99 repetendum curavimus.
- Ῥωμανὸς inter vetustiores melodos graecos principem locum obtinuit, postea autem, cum Sabaitarum et Studitarum canones maiore favore excepti essent, paulatim submoveri et in oblivionem venire coepit. Memoriam eius
. quod graeea ecelesia primo die mensis Octobris conservat, factum est, ut -Synaxariis notitiam de eius vita quamvis exilem debeamus. Emesae igitur,
in urbe Syriae, natus esse et Anastasio rege Constantinopolim venisse dicitur. ^ Aegre autem ferimus, quod non accuratius definitum — est, utrum Anastasium primum, qui 491—518, an Anastasium secundum, qui 713—719 regnavit, nos intellegere oporteat. Neque quidquam ad. hane litem dirimendam ecclesiis Constantinopolitanis ἐν τοῖς Κύρου et BAÀa-
χερνῶν commemoratis lueramur, quandoquidem utraque iam ante Anasta- d *
LII PROLEGOMENA.
sium primum condita est. Verum enim vero, si quinto saeculo poesin ecclesiastieam nasci et primos surculos emittere «coepisse reputarimus, Romanum magnarum odarum auctorem Amastasio secundo potius quam Anastasio primo floruisse iudicabimus. Sed utram sententiam amplectimur, Romanum Emesanum confundere non licet cum Romano Italo, quem una cum Petro. Hadrianus I precibus Caroli Magni adductus Roma in urbem Mediomatricorum (Metz) misisse fertur, ut Germanos arte musica institue- rent; conf. Καὶ. Bartsch Die lateinischen Sequenzen des Mittelalters S. 2. Romanus igitur Emesanus, quem item atque Ioannem Damascenum ab Maria matre dei ad carmina pangenda in somniis stimulatum esse fabulantur, auctor plus mille contakiorum in Synaxariis esse perhibetur. Itaque iam Nicephori aetate aecurata cognitio formae et ambitus carminum Romani plane oblite- rata fuit. Namque nostra memoria Pitrae praeclara industria intellectum est, κοντάκια illa parva rudera esse e naufragio carminum Romani servata. In vetusto enim tropologio, quod in duobus codicibus, uno Mosquensi, altero Corsiniano servatum vir clarissimus quasi de inferis resuscitavit, plus viginti carmina eius longissima exstant, quorum singulae strophae excerptae sub nomi- nibus κοντακίου et οἴκου in Menaeorum et Triodii libros receptae sunt. Sie eius psalhni, quem in hoc libro p. 131—158 typis exscribendum curavimus, prima et secunda strophae, quarum priorem, cum aliis atque reliquae stro- phae numeris composita sit, proodon rectius dixeris, inter sextam et septi- iam odam canonis in honorem apostolorum compositi (30. Iun.) mediae sub titulis κοντακίου et οἴκου intercalatae sunt. Atque similiter celeberrimum contakion Ἢ παρθένος εήμερον, quod p. 91 vulgavimus, magni psalmi Nati- vitatis Christi partem fuisse Pitra Hymnogr. p.47 testatur. Hoc autem ita institutum esse coniicio, ut hymni, quem antiquitus totum cantabant, temporibus mutatis unam tantum vel duas strophas retinerent. lllud tamen vehementer dubito, num omnia contakia Romani ex maioribus carminibus excerpta sint. Certe contakia ipsa collecta exstant in duobus codicibus monasterii insulae Patmi, quos Guérin Déscription de l'ile de Patmos his verbis recenset: n. 88 Ῥωμανοῦ τοῦ μελῳδοῦ κοντάκια ἀρχόμενα ἀπὸ τῆς η΄ "Oxrwfpíou μέχρι τῆς η΄ Αὐγούετου — n. 211 Ῥωμανοῦ τοῦ μελῳδοῦ κοντάκια εἰς τοὺς ἁγίους. Cele- berrimi melodi quod unum tantum psalmum in hac anthologia edidimus, erunt qui querantur et reprehendant. Neque hoc mea aut amicorum culpa faetum est. Duo enim amici curam plures psalmos ex codice Corsiniano transceri- bendi mihique mittendi in, se receperánt, sed codicem inspieiendi ex- cutiendique copiam frustra quaerebant, quia Pitra, qui totum "Tropologion propediem in lucem se emissurum esse pollicebatur, suis manibus eum non dimisit. |
ζέρτγτιος, qui Heraclio rege (610—641) gubernacula ecclesiae Constan- tinopolitanae tractabat, ὕμνου ἀκαθίετου auctor in codice bibliothecae Mar- cianae, quo Darth. Cutlumusianus usus est, perhibetur. Hymnus celeberri- mus, qui ab eo, quod stantes, non sedentes eum cantabant, ἀκάθιετος dictus
LIB. 1. DE POETIS CHRISTIANIS GRAECIS. LIH
est, grata memoria praesidium Mariae matris dei prosequitur, quo adiuti Posniinr anno 630 Persas eorumque regem Chaganum, urbem Constantino- polin invadere molientes, muris deiecerunt, deiectosque fuderunt fugarunt- que. Hoe auctor Synaxarii testatur, qui, postquam stragem Persarum ret- alit, sic pergit: ὅ γε μὴν θεοφιλὴς κι νεταγείησυ λαὸς τῇ θεομήτορι τὴν χάριν ἀφοειούμενος ὁλονύκτιον τὸν ὕμνον καὶ ἀκάθιετον αὐτῇ ἐμελώδηςαν, ὡς ὑπὲρ αὐτῶν ἀγρυπνηςάςῃ καὶ ὑπερφυεῖ δυνάμει διαπραξαμένῃ τὸ κατὰ τῶν ἐχθρῶν τρόπαιον᾽ ἐκ τότε οὖν εἰς μνείαν τοῦ τοςούτου καὶ ὑπερφυοῦς θαύματος fj ἐκ- KAncía τὴν τοιαύτην ἑορτὴν παρέλαβε τῇ μητρὶ ἀνατιθέναι τοῦ θεοῦ τῷ παρόντι καιρῷ, ὅτε καὶ τὸ τρόπαιον τῇ θεομήτορι γέγονεν ἀκάθιετον δὲ ὠνόμαςαν διὰ τὸ τότε οὕτω πρᾶξαι τὸν τῆς πόλεως κλῆρόν τε καὶ λαὸν ἅπαντα. Equidem Sergium hunc hymnum composuisse dixi, quamquam non ignoro Georgium Pisidam vulgo eius auctorem perhiberi. Sed haec opinio Quercii Florentini coniectura eaque futilissima nititur, qui in Appendice Corp. hist. byzant. Georgii limatum carmen de bello Avarico edidit, eiusque versus 502 sqq.
ἄεωμεν οὖν coi ὕμνον οὐκ ἐν τυμπάνοις
ἄρρυθμα Boufricavrec, ἀλλ᾽ ἐξ ὀργάνων
τῶν ἔνδον ἡμῖν μυςτικῶς ἡρμοεμένων ad hunc ὕμνον ἀκάθιςτον referendos esse opinatus est. At nemo non videt incertissimam hane coniecturam esse, qua fides codicis non modo everti, sed ne sollicitari quidem possit.
Cognominem Sergio patriarchae esse iudico auetorem complurium idio- melon (vide indieem secundum), qui quod "ArtomoAMrnc i. e. Hierosolymitanus vocatur, hoe ipso cognomine a patriarcha Constantinopolitano distingui videtur.
Cugppóvioc, quem anno 629 Hierosolymorum patriarcham factum esse Cedreni p. 420 D testimonio constat, cum aliis rebus tum poeticis studiis praeclare de ecclesia graeca meritus est. Neque enim solum carminibus Anacreonteis, quae supra p. XXVII iam commemoravi, laudes Christi, aposto- rum, martyrum cecinit, sed etiam idiomela, quae in solemnitatibus ecclesiae canerentur, composuit modisque musicis instruxit. Horum duo in Menaea (24. Dec. 6. Jan.), tertium in Horologium p. 134 receptum est. Praeterea in cod. Vind. theol. n. 196 fol. 223 cóvra£w τῶν Ὡρῶν τῆς μεγάλης mapa- σκευῆς, quam vulgo Cyrillo tribuunt, a Sophronio archiepiscopo Hieroso- lymitano factum esse adnotatum est. Nuper vero Ang. Maius in Spicilegii . Romani tomo quarto canonum quoque et triodiorum Sophronii magnum nu- merum ex codice Vaticano edidit. Sed virum clarissimum turpiter lapsum esse et omnia ista carmina non a Sophronio patriarcha, sed ab Iosepho hymnographo composita esse Paranicas meus acutissima et doctissima com- mentatione evicit, quae cum in commentariis Academiae bavarieae a. 1870 edita esset, etiam Paranicae libello *Beitrüge zur byzantinischen Literatur" inserta. legitur.
Φώτιος patriarcha Constantinopolitanus (t 891), cuius doctrinae copias omnes novimus et admiramur, poeticae quoque arti, quod minus pervulga-
LIV PROLEGOMENA.
tum esse video, operam impendit. In lucem autem edita sunt duo carmina Anacreontea rhythmica, primum a Maio Spic. Rom. t. IX. vulgata, et duo idiomela in honorem Methodii patriarchae composita et tam in Menaea quam in hane anthológiam p. 99 recepta.
LIBER SECUNDUS. DE GENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM.
Saepe iam in primo libro hirmi, troparii, contakii, aliis nominibus usus sum, quorum signifieatio vereor ne multos, qui literis byzantinis impensam - operam non impenderint, fugiat atque lateat. Horum usui ut consulam, hoe altero libro varia carminum ecclesiasticorum genera eorumque nomina ex- plieare mihi visum est, rem diffieilem et obseuram, quoniam multorum nominum genuina significatio adeo rebus mutatis obseurata est, ut in origine eorum expedienda plerique caecutiant aut hariolentur. Licet. enim ritus eeclesiae graecae minores vices quam latinae subierint, tamen nonnihil labis ex longa annorum serie traxerunt. Accedit quod primis medii aevi saeculis in carminibus eorumque partibus denominandis mysticas quasdam rationes secuti esse videntur, quas nobis, a nugis istis quam maxime abhorrentibus, enucleare vix contingat. Viam autem in hac parte. illustranda mihi muniverant Arcudius in libris VII de concordia ecclesiae occidentalis et orientalis, Paris. 1626, Leo Allatius in commentatione de libris ecclesiasticis Graecorum, Paris. 1646, Goar in Euchologio sive Rituali Graecorum, Venet. 1750, Du Cange in Glossario ad scriptores mediae et infimae Graecitatis, Lugd. 1688; Philoxeni quoque Λεξικὸν τῆς ἑλληνικῆς ἐκκληςιαςτικῆς uoucikfjc, euius primum faseieu- lum vidi, ut non sine fructu, ita cum summa cautione consului. Ipse vero quaestiones gravissimas de canone eiusque partibus peculiari dissertatione (ex Commentariis Academiae bavaricae a. 1870 t. II separatim edita in meo libello Beitráge zur kirchlichen Literatur der Byzantiner) adhibitis Zonarae commentariis de canonibus anastasimis Octoechi illustravi, ad. quem librum delego, si quis accuratius rem cognoscere et examinare velit.
Priusquam autem ad nomina carminum explicanda me accingam, de officiis divinis ecclesiae graecae, quibus carmina intexebantur, pauca mihi praemonenda sunt. Constitutionibus igitur apostolicis, quas quarto taeculo conscriptas esse constat, christiani sexies in quoque die preces fundere iubentur: tempore matutino, hora tertia, hora sexta, hora nona, vesperi, gallieinio (vide Const. ap. VIII, 33: εὐχὰς ἐπιτελεῖτε ὄρθρου καὶ τρίτη ὥρᾳ καὶ ἕκτῃ καὶ ἐννάτῃ καὶ écmépa xoi ἀλεκτοροφωνίᾳ), quarum preeum institutio paulo post ita amplificata et mutata est, ut vesperi ἀπόδειπνον adiiceretur et preces gallicinii ampliatae sub nomine τοῦ μεςονυκτικοῦ primo loco pone-
LIB. H. DE GENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LV
rentur. Sed cum omnibus his temporibus in ecclesiis congregari nimis mo- lestum esset, iisdem Constitutionibus provisum est, ut duae preces praeci- puae, vespertinae et matutinae, in ecclesiis maiore cum cura ct studio fierent (vide II, 36: τῆς XpicroO ἐκκληείας μὴ ἀπολείπου, ὀρθρίζων εἰς αὐτὴν πρὸ παντὸς ἔργου, καὶ πάλιν écmépac ἀπάντα, εὐχαριςτῶν τῷ Oed ὑπὲρ ὧν coi τὴν “ζωὴν κεχάριεται; conf. II, 59). Vespertinis vero matutina officia splendore atque dignitate eminebant, praesertim postquam precibus psalmisque matu- tinis sacrificium. divinum (λειτουργία) additum et Chrysostomi Basiliique praeceptis ordinatum est. His cum officiis, matutinis et vespertinis, in graeca et latina eeclesia usque ad nostram memoriam conservatis, omnis christianae poesis et initia et incrementa arctissime cohaerent. Etenim iam antiquissi- mis temporibus cum precibus et lectione sacrae scripturae-cantum psalmorum coniunetum fuisse Constitutionum apost. (II 59) testimonio constat: ἑκάςτης ἡμέρας cuvaOpoíZecOe ὄρθρου καὶ écmépac ψάλλοντες καὶ mpoceuxóuevot ἐν τοῖς κυριακοῖς, ὄρθρου μὲν λέγοντες ψαλμὸν τὸν ξβ΄, ἑςπέρας δὲ τὸν pu, quo cum loco conferas 11, 57: ἀνὰ δύο λεγομένων ἀναγνωςμάτων ἕτερός τις τοῦ Δαβὶδ ψαλλέτω ὕμνους καὶ ὃ λαὸς τὰ ἀκροςτίχια ὑποψαλλέτω. Psalmorum autem a temporibus, quibus recitabantur, alterum ὀρθρινὸν, alterum ἐπιλύχνιον voca- bant; conf. Const. ap. VIII, 34, 37. Postea autem amplificato divini cultus splendore et studio versus Ἐν ΠΗ͂Σ excitato alios psalmos addere et psalmis canticisque sacris novieia troparia intexere coeperunt. Quomodo vero officia matutina et vespertina paulatim aucta et constituta sint exponere neque huius loci neque mei muneris est; unum hoc moneo, sexto iam saeculo, id quod ex celeberrimo illo trium abbatum colloquio (vide p. XXX) colligitur, officia illa fere eodem modo, quo nostra memoria, ordinata et disposita fuisse. Atque nune quidem matutina officia (ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου), ut praecipuas eorum partes recenseam, ab hexapsalmo sive psalmis 9, 31, 62, 81, 102, 142 legendis initium faciunt, quorum psalmorum sexagesimus SPran τὰ , lam anti- quissimis temporibus mane recitari solitus, óp0pivóc cognominatus est. Post hexapsalmi lectionem variis precibus et cantu troparii Θεὸς κύριος interiectis versus aliquot. psalmorum alternis vicibus recitant, quam recitandi rationem .cmyolofíac dicunt. Atque antiquitus versus omnium psalmorum, in tres partes (cráceic) divisorum, recitari solitos esse colloquio trium abbatum do- cemur; nunc paucos tantum versus recitant, sed tripertita divisione servata . post unam quamque criyoloyíav troparium intereimunt. Deinceps versibus -gradualibus (ἀναβαθμοί) cantatis et evangelio lecto eam officii partem per- agere incipiunt, quae plurimum valuit ad poesin ecclesiasticam promoven- dam. Cum enim antiquitus ipsa novem cantica sacra in hac parte cantassent, inde ab octavo saeculo veteribus canticis parem numerum noviciarum odarum, quas canonis nomine comprehendunt, subiungere coeperunt. Canone peracto et pusillis tropariis, quae Φωταγωγικὰ et Ἐξαποεςτειλάρια dicunt, adiectis iterum ad psalmorum recitationem reversi psalmos 148, 149, 150, quos a verbo αἰνεῖτε saepius repetito aívouc nuncupant, ita recitant, ut quatuor
LVI PROLEGOMENA.
plurave troparia intertexant. Denique tropario, quod '€w6ivóv appellant, et magna doxologia cantatis finem faciunt matutinorum officiorum (ὄρθρου) et λειτουργίαν sive missam subiungunt. Huius autem partes enarrare eo magis supersedere possum, quo minorem locum verba a Chrysostomo et Basilio Magno instituta et usque ad hune diem religiosissime servata carminibus novis interserendis dederunt.
Vespertini autem officii (ἀκολουθίας τοῦ ἑςπερινοῦ ἢ ἐπιλυχνικοῦ) breviores duae partes sunt. Atque ἢ priore parte postquam anagnosta psalmum paroe- miarum sive centesimum tertium legit, psalmum CXI Κύριε ἐκέκραξα, qui in Const. apost. VIII, 34 (conf. II, 59) ψαλμὸς ἐπιλύχνιος audit, modulata voce canunt. Huius psalmi ultimis versibus iam sexto saeculo novicia troparia intertexere coeperunt, quae cum versibus (ςτίχοι) adhaererent, versiculos (crxnpà) appellabant; et tum quidem temporis psalmis vetustissimum hym- num Gic ἱλαρὸν et preces Καταξίωςον subiungentes finem officii vespertini faciebant. Postea autem institutum est, ut post illas preces plures versus legerentur singulisque versibus subiuncta τροπάρια ἀπόεςτιχα canerentur, deni- que sub finem officii verba Symeonis senis Νῦν ἀπολύεις uno: alterove tro- pario adiecto recitarentur.
Haec potissima officia ecclesiae graecae sunt, quae melodis byzantinis largam copiam troparia et longiora carmina componendi fecerunt. Neque tamen omni cantus carminumque decore reliqua officia carebant, ut baptis- matis, communionis (μεταλήψεως), horarum, exequiarum (ἀκολουθίας τοῦ ἐξοδιαςτικοῦ), alia. Sie Sophronius Hierosolymitanus egregia quaedam troparia horarum officiis inseruit, Anastasius praeclarum cantum exequiarum compo- suit, communionis et funerum canones alii fecerunt.
Amplissimus vero campus poesi christianae singulis hebdomadis diebus memoriae praecipuarum partium vitae Christi consecratis et solemnitatibus herilibus et Sanctorum institutis aperiebatur. Atque Constitutionibus aposto- licis VIIT, 32 iam praeceptum est, ut sabbato quoque dei omnium rerum creatoris, dominica resurrectionis Christi memoria celebraretur: ἐργαζέεθω- cav oi δοῦλοι πέντε ἡμέρας, cápBarov δὲ καὶ κυριακὴν cxoAoZérucav ἐν τῇ ἐκκληςίᾳ διὰ τὴν διδαςκαλίαν τῆς eücefetac: τὸ μὲν γὰρ cópporov εἴπομεν δη- μιουργίας λόγον ἔχειν, τὴν δὲ κυριακὴν Gvacráceuc. Praeterea iisdem tempo- ribus totam magnam hebdomadem, qua Christus capitis damnatus cruci affixus est, diem paschalem, quo de inferis resurrexit, pentecosten, qua apostolis discipulisque sanctum spiritum demisit, nec non natalicia (γενεθλίων ἑορτήν), assumptionem (ἀνάληψιν), baptisma (θεοφανείων ἑορτήν) Christi pie recolebant. Quid? quod apostolorum quoque et Stephani protomartyris dies celebrare christiani apostolicis illis constitutionibus iubentur? Insequentibus vero saeculis Mariae quoque et martyrum sanctorumque, qui pro fide chri- stiana atrocissimos cruciatus sustinuerant aut sancta morum integritate emi- nuerant, laudes grata memoria prosequebantur, unde solemnitatum ecclesiae numerus adeo suecrevit, ut nullus fere dies suo patrono careret, multi plu-
p-—
LIB. II. DE GENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LVIH
"
rium Sanctorum, memoriam conservarent. Melodi .autem christiani in eo elaboraverunt, ut sua cuique diei festo troparia et canones suppeterent.
Atque primum quidem diei dominicae et praecipuarum solemnitatum herilium officia instituerunt, postea autem ad profestos dies hebdomadis et. minores solemnitates annuas delapsi paene innumerabilia carmina ecclesiastica pro-
- euderant, laudabili illi quidem studio, eo tamen nomine reprehendendi, quod
prolixos canones quam brevia Bibbia faeere malebant, quo fieri non po- tuit, quin easdem res iterum iterumque recoquerent verborumque inanem strepitum sectarentur.
Divinorum officiorum ecclesiae graecae partibus succincta oratione enar- ratis viam mihi patefeci ad singula carminum genera illustranda. Quoniam autem initia et incrementa poesis ecclesiasticae iam priore libro adumbravi- mus, rem ita pertractabimus, ut alphabetieum ordinem in nominibus expli- candis sequar.
᾿Ακολουθία cum a verbo τοῦ ἀκολουθεῖν descendat, proprie consequen- tiam quandam significat, quae addito casu genetivo vel nomine adiectivo accuratius definienda erat. Vulgo systema quoddam precum et carminum certo quodam ordine sese excipientium intellegebant, quo sensu órmnpricuévn
ἱερουῤγίας ἀκολουθία a Sophronio in Comm. liturg. e. I'et ἀκολουθία ἀεματικὴ
τοῦ ἁγίου Γρηγορίου in Triodio p. 110 dieta est. Paulatim autem genetivo omisso ipsi vocabulo ἀκολουθίας eandem vim ita assignabant, ut ἀκολουθίαν TOU ὄρθρου, ἀκολουθίαν écmepivi]v, ἀκολουθίαν τῶν (pv et similia dicerent. Graecum vocabulum Latini medio aevo sequentiam interpretabantur, sed significationem, ut.in peregrinis verbis usu venit, paulo detorquebant. Illi enim sequentias primum melismata intellegebant, quibus in missa post gra- duale extremam syllabam iubili alleluia. protrahebant, deinde carmina, quae
"modulationis illius flexibus aptata erant; conf. F. Wolf Ueber die Lais Se-
quenzen und Leiche S. 50, K. Bartsch Die lateinischen Sequenzen des Mit- telalters S. 1 ff. Cum igitur de fonte graeco latinum vocabulum procul B B l dubio descenderit, Durandus in Rationali IV, 22 aliique errarunt, qui originem ms : , 1 qd 8g latinam serutati sequentiam inde dictam esse opinabantur, quod iubili pneuma graduale et epistolam sequeretur. - "Avaga80uoi tria antiphona, ex binis psalmorum versibus et singulis tropariis constantia, dicuntur, quae in offieiis matutinis (ἀκολουθίᾳ τοῦ ὄρθρου ? ) Ἵ
- recitationem psalmorum sequuntur. Nomen ἀναβαθμῶν illa antiphona sortita
20
sunt, quod. versus ex psalmis 119—133 sumpti sunt, qui psalmi in versione
Alexandrina δαὶ τῶν ἀναβαθμῶν audiunt, quem quidem titulum inde ob- tinuerunt, quod apud Iudaeos in quindecim scalis, quae de mulierum in virorum vestibulum traducebant, cantati esse feruntur. "Tria autem anti- phona coniungebantur, ut similiter atque exelamatio ἅγιος. ter repetita et tripertita stichologia officii matutini imaginem dei trinitatis referrent. In Oetoeeho eum octo ἀναβαθμοὶ octo tonorum (fxuv) exstent, unius toni ex-
' exemplum in hae anthologia p. 53 sq. proponere satis habuimus. Latinum
LVIHI PROLEGOMENA.
graduale, quod huie graeco vocabulo respondet, et ipsuu antiphoniam ex psalmorum versibus interiectisque tropis constantem significat, dupliei tamen nomine a graeco differt, primum quod missae, non matutini officii partem efficit, deinde quod a scalis altaris, in quibus cantatur, dictum esse per- hibetur; conf. F. Wolf Ueber die Lais S. 283 A. 108.
᾿Ἀντίφωνον, quod, eum nomen adiectivum sit, plene ἀντίφωνον μέλος dicitur, cantum versuum cum aliorum canticorum tum psalmorum significat ita inter duos choros distributum, ut alter alteri invicem respondeat. Morem autem cantum inter duos choros distribuendi antiquissimum iam apud veteres Graecos pervulgatum fuisse ipsa nomina «τροφὴ et ἀντιςτροφὴ, ἐπίρρημα et ἀντεπίρρημα dilucide ostendunt. "Therapeutas quoque in Aegypto similiter cantum instituisse Philo De vita contempl. p. 102 ed. Paris. a 1640 memoriae tradidit: δύο γίνονται τὸ πρῶτον χοροὶ, ὃ μὲν ἀνδρῶν, ὃ δὲ γυναικῶν" εἶτα doouct πεποιημένους εἰς τὸν θεὸν ὕμνους πολλοῖς μέτροις καὶ μέλεει, τῇ μὲν ευνηχοῦντες, τῇ δὲ ἀντιφώνων ὕμνοις καὶ ἁρμονίαις ἐπιχειρονομοῦντες καὶ ἐπορχούμενοι καὶ ἐπιθειάζοντες. Christianis vero huius cantus generis probandi et recipiendi auctores Flavianum. et Diodorum Antiochenses fuisse Theodoretus hist. eccl. II, 24 his verbis testatur: οὗτοι πρῶτοι διχῆ διελόντες τοὺς τῶν ψαλλόντων χοροὺς ἐκ παραδοχῆς ἄδειν τὴν Aabibud]y ἐδίδαξαν μελῳδίαν" καὶ τοῦτο ἐν ᾿Αντιοχίῳψ πρῶτον ἀρξάμενον παντόςε διέδραμε καὶ κατέλαβε τῆς οἰκουμένης τέρματα a quo testimonio Georgius apud Photium bibl. c. 96 p. 81 ed. Bekk. paululum discedit, qui in eadem urbe Antiochia, sed ab Ignatio Theophoro, quem imperatore Traiano vixisse ferunt, antiphonorum cantum primum in- stitutum esse refert. "antopere autem UB hic cantus placuit, ut ab Antiochia primum per omnes ecclesias graecas et postea S. Ambrosii ope et consilio per latinas quoque disseminaretur. Medio vero aevo institutum est, ut non solum psalmorum versus, sed etiam movicia carmina, προςόμοια, ςτιχηρὰ, κανόνες. omne denique odarum genus a duobus choris per vices cantarentur, quem morem ecclesia graeca, utpote quae veterum institutorum multo quam latina tenacior fuerit, usque ad nostram memoriam tuetur at- que observat. Cum igitur omnia carmina graeca antiphonice canantur, tamen proprie ἀντίφωνα dieuntur tria illa cantica, quae in liturgia minorem in- iroitum (μικρὰν etcobov) et epistolam praecedunt. Ea ex quaternis: psalmo- rum versibus (críyoic) et ephymnio post unumquemque versum interserendo constant. Psalmis autem ephymnia, quae Christi novaeque gratiae praeconia . continent, subiunguntur, ut veteris et novi Testamenti conexus et vicissitudo significetur; qua de re Symeon Thessalonicensis *De templo? haec praecipit: ψαλμικὰ μὲν προλέγοντες, εὐνάπτοντες δὲ koi ἐκ τῆς χάριτος (i. e. τῆς νέας χάριτος) τοὺς ὕμνους, διὰ μὲν τῶν ψαλμῶν προκηρυχθεῖεαν καὶ τοῖς πάλαι, οἷς καταγγέλλουει, τὴν τοῦ θεοῦ cópxucwv καὶ διὰ τῶν ἐφυμνίων αὐτὴν παριετῶει τὴν χάριν τετελεεμένην καὶ τὸν τοῦ θεοῦ υἱὸν copkuÉvra τε καὶ πάντα ὑπὲρ ἡμῶν ἐνεργήςαντα. ;
Haec igitur antiphona partem λειτουργίας sive missae efficiunt, neque
LIB. 1I. DE GENERIBVS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LIX
tamen eadem omnibus in diebus in usu sunt. Diebus enim dominicis psalmi CI et CV et μακαριςμοὶ cantantur, diebus profestis ea, quae p. 51 sq. edidimus antiphona, denique praecipuis solemnitatibus peculiaria quaedam antiphona, quorum unum exemplum p.53 proposuimus. Priora antiphona longe vetustis- sima, quae iam Sophronius Hierosolymitanus in Comment. liturg. c. 12 com- memorat et enarrat, quominus ad Chrysostomum auctorem tota referamus, alterius antiphoni ephymnium 'O μονογενὴς, quod imperatorem lustinianum composuisse supra p. XXXII demonstravimus, prohibet. Cum autem antipho- nis iam antiquissimis temporibus locus in λειτουργίᾳ sive missa concessus esset, non mirum est, quod Latini, qui etiamtum mutuo commercio cum Graecis coniuncti erant, antiphonorum cantum a graeca ecclesia mutuati sunt. Quid? quod similes quoque mutationum vices antiphona in utraque ecclesia subierunt? Cum enim Caelestinus papa in introitu missae, ut psalmi alternatim recitarentur, praecepisset, postea Gregorius papa, ne prolixa psal- morum recitatio taedium hominibus moveret, antiphonas ad introitum missae composuit, quo factum est, ut primus versus eius psalmi ad introitum can- taretur, qui olim totus recitari solitus erat; conf. Goar Euchologium p. 107*.
᾿Απολυτίκιον breve troparium intellegitur, quod sub finem officii vespertini (τῶν écrepwwó)v) cantatur. "Talia apolytikia octo, secundum octo tonos (ἤχους) ordinata, in Octoecho leguntur; praeterea in Menaeis et 'Triodio .peeuliaria praecipuarum solemmnitatum eeclesiae apolytikia ex- stant, quorum delectum in hae anthologia p. 86 sqq. proposuimus. Nomen autem haec troparia non tam ἀπὸ ἀπολύςεως sive ab dimissione officij, ut Goar Euchol. p. 25 opinatur, originem duxisse videntur, quam a verbis Sy- meonis senis, quae, dum Christum infantem braechiis tenet, laetabundus loquitur apud Lucam II, 290—532: Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν cou x. τ. A. Ipsa haee verba evangelii usque ad sextum saeculum sub finem vespertini officii recitata esse narratiuncula de colloquio trium abbatum supra p. XXX cdita docemur. Postea autem illis Symeonis verbis troparium, quod ad diei, quo cantabatur, proprietatem relatum erat, adiectum et eodem nomine ἀπολυτί- Ktoy nuncupatum est,
᾿Απόετιχα carmina alterius partis officii vespertini dieuntur; hane enim alteram partem nomine críyou a priore parte, quam Κύριε ἐκέκραξα appellant, vulgo distinguunt, quoniam prior pars a centesimo quadragesimo psalmo Κύριε ἐκέκραξα initium capit, in altera autem parte non pleni psalmi, sed singuli tantum versus (ςτίχοι) recitantur. "Amócrya carmina ipsa ex tribus, si minima, ex quinque, si maxima, tropariis constant, quibus omnibus sin- guli psalmorum versus coniuncti sunt. Ut exemplo rem illustrem, carmini archangelorum Michaelis et Gabrielis, quod p. 64 edidimus, in Menaeis titulus praefixus est: Εἰς τὸν críyov ςτιχηρὰ προςόμοια; atque priori tropario versus 'O ποιῶν τοὺς ἀγγέλους αὐτοῦ, alteri Εὐλόγει f] ψυχή uou τὸν κύριον, tertio Δόξα πατρὶ καὶ υἱῷ καὶ ἁγίῳ πνεύματι subiicitur.
Αὐτόμελον troparium appellatur, quod suos propriosque modos habet,
LX PROLEGOMENA.
nec alius carminis modulatione utitur. Vulgo hoc nomine ea troparia in- signiuntur, quorum ad exemplar cruynpà προςόμοια composita sunt. Sie tro- parium antiquissimum Ἔδωκας εημείωςιν τοῖς φοβουμένοις ce, κύριε p. 68 automelon audit, quod quae sequuntur criynpà προςόμοια. omnia iisdem et numeris rhythmicis et modis musicis utuntur.
€ipuóv sive hirmum Zonaras in Commentariis canonum loannis (Bei- trüge S. 2) sic interpretatur: 'O μὲν οὖν eipuóc ἁρμονία τίς écrt μέλους ἐν cuvóécer φωνῆς évápOpou τε koi cnuavrikoO d(picuévu τινὶ μέτρῳ καὶ TOC) μεγέθους περιγτραφομένη᾽ ἥτις ἁρμονία προωριςμένη τε καὶ προεγνωςμένη πρου- πόκειται, πρὸς ἣν τὰ λεγόμενα τροπάρια ἀναφέρεται οἱονεὶ γὰρ ἀρχὴ τῶν τροπαρίων écri καὶ κανόνων, ἐπεὶ τὰ τροπάρια διὰ τοῦ εἱρμοῦ κανονίζεται καὶ ῥυθμίζεται, πρὸς αὐτὸν ὡς προὐπόδειγμα ευντιθέμενα καὶ ἁρμοζόμενά τε καὶ μελῳδούμενα. Simillimam igitur vim atque significationem eum hoc vocabu- lum atque illud, de quo modo diximus, habeant, ita tamen'inter se differunt, ut eipuóc ad.odas canonis, αὐτόμελον ad ςτιχηρὰ mpocóuoi referatur. Sic loannis primi canonis iambici primae odae prima stropha "€cuce λαόν p. 205 hirmus, secunda "Hverke γαςτὴρ et tertia Ἔδειξεν ἀςτὴρ troparia audiunt. Difficilius est ad. dicendum, quae vocabuli originatio et primaria significatio fuerit. Atque similitudine latini vocabuli 'traetus?, quo medio aevo iubili alleluia protractam modulationem significabant (conf. F. Wolf Die Lais S. 91), facile aliquis induci possit, ut graecum vocabulum et ipsum ab vocis flexi- bus in infinitum protractis simili modo impositum esse arbitretur, quo Ari- stoteles in Rhet. IIL, 9 eipouévnv λέξιν, quae clausulam non habeat definivit οἱ λέξει κατεετραμμένῃ contrariam ponit. Sed cum hirmi canonum antiquis- simi adeo non protraeti sint, ut singulas syllabas singulis vocis flexibus reddere soleant, equidem potius de sonis in unam periodum, tamquam in catenam coniunctis, cogitaverim. Atque haec etymologia vetere usu vocabuli powuboó0 fuleitur, quem scholiasta Pindari Nem. II, 2 scite his verbis exponit: - τοὺς ῥαψωδοὺς oi μὲν ῥαβδῳδοὺς ἐτυμολογοῦςει διὰ τὸ μετὰ ῥάβδου δηλονότι τὰ Ὁμήρου ἔπη διεξιέναι. ... οἱ δέ φαειν, ὁπότε ῥαψῳδοῖεν, εἱρμῷ τινὶ καὶ ῥαφῇ παραπλήειον ποιεῖν εἰς ἕν αὐτὴν ἄγοντας. Utram autem explicationem probaveris, hoc certum est vocem εἵρμοῦ antiquitus cantus modulationem significasse et postea ad carmina modulationi illi accommodata significanda translatam esse. Plura autem nosse si cuius intererit, adeat libellum meum Beitráge zur kirchlichen Literatur der Byzantiner S. 12 ff.
᾿Ἐξαποετειλάριον troparium intellegitur, quod in matutinis officiis inter canonem οἱ atvouc sive psalmos 148—150 cantari solet. Nobilissima sunt undeeim ἐξαποςτειλάρια ἀναςτάειμα ἃ Constantino Porphyrogenneta composita et in extrema Octoecho et Paracletice collocata; praeter haec praecipuarum solemnitatum propria ἐξαποςτειλάριαυ in Menaeis exstant. Nominis origo obseura est; Nicephorus quidem eam inde repetendam esse censuit, quod haee carmina antiquissimo iropario “ Ἐξαπόετειλον τὸ φῶς cov, Xpicré ὃ θεὸς, καὶ φώτιςον τὴν καρδίαν μου, mpocracíoic τῶν ἀεωμάτων, καὶ εὥςεόν με’ suc-
LIB. II. DEGENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LXI
cessisse viderentur. Sed cum incerta haec coniectura sit, et numerus unde- narius carminum Constantini cum Christo undecies post resurrectionem suis apostolis et discipulis comparente cohaereat, equidem ab apostolis potius in omnes terras a domino nostro, postquam de inferis resurrexit, dimissis, ἀπὸ τοῦ ἐξαποετέλλεςεθαι, carmina denominata esse duxerim. Neque tamen silentio práetermitto, hane originationem ut Constantini carminum primis versibus (vide p. 110) commendari, ita reliquis exaposteilariis, in quibus de apostolis dimissis altum silentium est, si minus refutarl, at tamen labefactari. Sed multo eiiam minus aliae etymologiae mihi probantur, quas Goar in Eucho- logio p. D? proposuit. - | Ἑωθινὰ sive τροπάρια sive μέλη in officiis matutinis, id quod ipsum nomen declarat, post psalmos 148—150, qui αἶνοι sive laudes audiunt, can- tantur. Celeberrima sunt octo ἑωθινὰ ἀναςτάειμα et ipsa a rege poeta, Leonte Sapiente, composita. ; Θεοτοκίον, quod, eum θεοτόκιον dicere debeant, falso accentu vulgo Ocorokíov dieunt, a nomine 0eorókoc derivatum troparium in honorem Mariae matris dei compositum significat. Mariae cultu inde ab octavo'saeculo in dies magis aucto, innumera θεοτοκία fungorum instar orta sunt, quae, cum reliquae sui carminis parti magis adsui quam coniungi soleant et eiusdem non solum rerum, sed etiam verborum tenuitatis gyros usque ad taedium varient, inficetissimam partem literarum byzantinarum dicere non dubito. Atque primum quidem ab Ioanne Damasceno institutum est, ut in canonibus trinorum euiusque odae tropariorum ultimum Mariae laudes contineat; Geor- gius vero (vide Triod. p. 171 et 9 Dec.) Malaxus (vide 4. Iun.) Philotheus (vide 26. Oct.) adeo haec theotokia primariam canonis partem esse volue- runt, ut eorum literis initialibus acrostichidem canonis efficerent. Neque solum canonis odis, sed etiam aliis carminibus theotokia intexuerunt, et si quae carmina iis carere animadverterant, inepta interpolatione supposuerunt ; inepta dico interpolatione, quoniam pleraque theotokia, ut in Leontis odario p. 49, ipsis acrostichidis indiciis spuria atque suppositicia coarguuntur. Pauca tantum antiqua et bona θεοτοκία αὐτόμελα feruntur, ut Τῶν οὐρανίων ταγμά- τῶν p. 64 et Ἢ τοῦ παραδάξου θαύματος p. 81; hoc postremum troparium craupoOeorokíov audit, quod Mariam sub cruce filii stantem inducit. Ἰδιόμελον carmen dicitur, quod non alienis modis utitur, sed suos et proprios modos habet. Hoc nomine eum ab automelo non differat, id diseri- minis inter duo vocabula intercedit, quod αὐτόμελον troparium est, cuius modis alia utuntur, ἰδιόμελον ut alienis modis non utitur, ita ne aliis quidem exemplum et protypum fuit. Praeterea pleraque idiomela ex pluribus stro- phis constant, quae eum ommes inter se dissimiles nec raro diversorum to- norum modis instructi sint, summam difficultatem dividentibus versus et cola parant. Ommia vero idiomela eum versibus (ςτίχοις) ita coniuncta cantantur, ut singulis versibus singulae strophae subiieiantur; hoc autem non ratione institutum, sed consuetudine faetum usuque eomprobatum esse videtur, quod
uu
*
LXI PROLEGOMENA.
inaequalibus potius quam similibus strophis post versus psalmorum 148—150 et exclamationes Δόξα πατρὶ καὶ υἱῷ xoi ἁγίῳ πνεύματι οἱ Καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων uti consueverunt.
Κάθιεμα. Hoe verbum inprimis animo meo obversabatur, cum carmi- num ecclesiasticorum nomina rebus mutatis obscurata esse dixi. Namque ab etymologia vocabuli, quod a verbo sedendi (τοῦ καθίζεσθαι) derivatum esse patet, profecti nihil ad eius vim cognoscendam lucramur. Koícuora enim vulgo troparia intelleguntur et quae post tertiam aut post tertiam et sextam quamque odam canonum intertexuntur, et quae in matutinis officiis psalmorum tripertitam recitationem (ςτιχολογίας α΄ β΄ Y") claudunt, et quae in offieio sabbati magnae hebdomadis post tres stationes encomiorum (Triod. p. 408) cantantur. Sic cathismata Τὸν τάφον cou εὠτήρ (vide p. 54) post. primam stichologiam diebus dominicis, ^H μνήμη cou ἔνδοξε (v. p. 58) post primam et Τὸν cuuma8écrarov (v. p. 5T) post tertium stichologiam die festo S. Demetrii, (ινδόνι καθαρᾷ xoi ἀρώμαει θείοις (v. p. 5D) post encomia magni sabbati cantantur. Sin autem cur illa earmina sessoria (καθίςματα) dicta sint quaesiveris, nomen ὕμνου ἀκαθίετου et cráceic τῶν ψαλμῶν in rectam viam te dedueent. Ut enim ὕμνον ἀκάθιεςτον inde denominatum esse novimus, quod stantes eum reeitabant (vide p. LIII), sie κάθισματα illa troparia ideo dieta esse veri simile est, quod antiquitus sedentes ea cantabant. Hoe vero inprimis ex colloquio trium abbatum in monte Sina instituto (v. p. XXX) apparet, quod colloquium saepe numero jam ad obscuras rituum graecorum partes aperiendas adhibuimus. "Tum enim temporis in nocturnis officiis psalmos in tres partes divisos*) ita reeitabant, ut post unamquamque partem, quam crácv dicebant, alii epistolam legerent, alii rpomópiov ἀναπαύειμον intereinerent. Quid inde consectaneum est? Nimirum homines, dum psal- mos recitarent, stetisse, dum troparia canerent, sedentes requievisse, et tro- paria ipsa ab sedendo καθίεματα nominata esse. Haec autem vocabuli origo prorsus iam obscurata et obliterata est, siquidem nune contrario modo in- stitutum est, ut dum stichologias recitant, sedeant, dum canere incipiunt, e sedilibus exsurgant. Quae cum ita sint, in psalterio quoque psalmi Davidis non jam in tres cróceic, sed in viginti ko6ícuara vulgo dividuntur, qua de re conf. Leo Allatium de libris eccles. Graecae p. 55.
Kavuv. De Scylla in Charybdim incidimus; a nomine enim obscurato ad nomen spissa caligine cireumfusum devenimus. Atque primum omnium,
*) Hie mos psalmos dividendi iam in concilio Laodicensi commendatur canone XXXVII: περὶ τοῦ μὴ δεῖν ἐπιευνάπτειν ἐν ταῖς cuváEeci τοὺς ψαλμοὺς, ἀλλὰ διὰ uécou καθ᾽ ἕκαετον ψαλμὸν γίνεςθαι ἀνάγνωςιν, quod praeceptum sie commentantur: τὖὧν ψαλμῶν ἀναγινως- κομένων λαοῦ ἀποκάμνοντος κἀντεῦθεν ἀκηδιῶντος ἀπὸ τοῦ κόπου καὶ ἐξερχομένου τῆς ἐκκληείας, ὥριςαν οἱ πατέρες μὴ εὐναπτῶς ἐν ταῖς cuvázecw ἐκφιωνεῖεθαι τοὺς ψαλμοὺς, ἀλλὰ διὰ μέεου γίνεεθαι καὶ ἀναγνώςεις ἐπὶ τῶ ἀναπαύεεθαι τὸν λαὸν πρὸς μικρὸν καὶ πάλιν ψάλλειν.
LIB. I. DE GENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LXIII
ut de vi atque significatione vocabuli disseram, canonem amplum canticum novem vel octo odas complectens intellegunt, quae novem odae non tam sententiis in unum orbem coeuntibus quam tono (ἤχῳ) omnium communi con- iunguntur atque copulantur. Cuius enim toni primae odae modulatio est, eiusdem omnium reliquarum sunt, unde usu venit, ut fronti canonis toni nofatio praefigatur. Praeterea haud raro cum aliorum poetarum, tum Cosmae, Ioannis, losephi, Theophanis canonum partes acrostichide ita concatenantur, ut literae initiales omnium aut tropariorum aut versuum (vide Ioannis can. 1. II. III) aut theotokiorum (v. p. LXII) unam sententiam efficiant vel seriem literarum. alphabeti (ἀκροετιχίδα κατ᾽ ἀλφάβητον) compleant. Nonarius vero odarum numerus cum novem canticis sacrorum librorum cohaeret, quibus novem canticis novem canonis odae contextae sunt. Novem autem illa cantica sunt Ma- riamis post rubrum mare feliciter traiectam (Exod. XV), Mosis populum Israeli- tarum supremo vitae die exhortantis (Deuteronom. 32), Annae post Samuelem filium natum exultantis (Reg. I, 2), Habbacuci Salvatoris futuram gratiam divi- nantis (Habb. 3), lesaiae lucem iustitiae exorientem praedicantis (les, 26), Ionae tertio die a monstro marino exsputi (lon. 5), trium puerorum dei auxilium implorantium (Dan. 3) eorundemque im medio igne conservatorum (ibid.), denique Mariae post laetum nuntium a Gabriele angelo acceptum et Zachariae post Ioannem filium prognatum (Luc. 1) laetantium et iubilantium. Haec igitur cantica, quae cum quinque aliis coniuncta in vetustissimo psal- terio eodicis Alexandrini exstant, in summo honore apud christianos inde a remotissimis temporibus habebantur, et cultu divino rite instituto et dis- posito primum in officio nocturno, postea matutino cantabantur. Atque sexto quidem saeculo hoc ita institutum fuisse, colloquio trium abbatum (v. p. XXX) docemur, qui novem has odas similiter atque psalmos in tres partes partiti post tertiam et sextam odam preces Πάτερ ἡμῶν et Κύριε ἐλέησον interpo- suerunt. Postquam autem mos versibus veteris Testamenti troparia novae gratiae (rfc νέας χάριτος) adiiciendi increbuit, item novem illis canticis novem odae noviciae succrescere coeperunt. Atque primum, ut ex magno eanone Andreae Cretensis colligimus, noviciae odae fere tot troparia, quot versus veteri cantico, erant, mox autem numerus stropharum ita diminutus est, ut extremis versibus cantieorum solis nova troparia subiicerentur. loan- mis Damasceni vero auctoritate factum est, ut inde ab nono saeculo fere trinis strophis unaquaeque oda constaret. Harum prima in iis canonibus, qui suis, non alienis modis utebantur, eipuóc, reliquae τροπάρια, ultima, cum matris dei laudes contineret, θεοτοκίον vel craupo0eoroxíov dictae sunt. Prae- terea veterem morem secuti post tertiam et sextam odam mesodia, sive ca- thismata sive contakia, interseruerunt. Sententiae autem ipsae novem oda- rum, quo antiquiores canones sunt, eo magis veteribus canticis sese appli- cant, unde in Cosmae Hierosolymitani et Ioannis Damasceni canonibus prima oda rubri maris feliciter traiecti: Aegyptiorumque in eo sepultorum, septima trium puerorum dei beneficia praedicantium mentionem fere faciunt. Numeri
LXIV PROLEGOMENA.
quoque et modi musici, cum veterum canticorum discrimina prae se ferant, in tribus ultimis odis ad effusae laetitiae iubilum assurgere solent. Post- quam autem conexus novem odarum canonis et novem veterum canticorum obliterari coeptus est, in rebus quoque praedicandis atque illustrandis poetae aretos illos fines egredi ausi sunt, id quod ex Theophanis, Iesephi , Metro- phanis eanonibus manifesto apparet.
Novem cum eantica sacra sint, novem quoque odas cuiusque canonis exspectamus; sed licet ultima oda nusquam non nona audiat, tamen longe plurimi canones ex octo, non novem odis ita constant, ut secunda oda inter- ceciderit. Novem enim odae paucis canonibus sunt, ut Andreae Cretensis magno canoni (vide p. 148), Iosephi canonibus κατανυκτικοῖς et ἀποετολικοῖς, denique duobus canonibus ab Ang. Maio Spice. Rom. IV, 181—4 editis et falso ad Sophronium auctorem relatis. Praeterea non numquam faetum esse, ut secunda oda ab librariis eiiceretur, ex illustri exemplo losephi canonis de terrae motu p. 242 elucet. Literas enim initiales tropariorum si college- ris, aerostichidis "€ Xpicré τῆς τῆς τὸν κλόνον maócov τάχος, Ἰωσήφ partem laeuna ita haustam esse intelleges, ut syllabae.re τῇ desiderentur. Atque eiecta oda secunda hanc lacunam ortam esse, nemo, opinor, modo monitus sit, infitias ibit; sed quo illud tempore faetum e equidem codieum sub- ΘῈ destitutus definire non potui. Ne hoe quidem pec est, utrum librariorum arbitrio volgarem formam canonis revocantium, an obscura quadam causa secunda oda abiecta sit. Habeo enim suspitionem quandam, quam virorum doctorum iudicio proponam. Canon ille Iosephi terrae motum, quo Leonte Isaurico rege anni 140 mensis Octobris die XXVI Constantino- polis urbs vehementer concussa est,'in memoriam revocare fertur; cum autem - losephus uterque multis annis post florere coepisset, illum canonem primum alium terrae motum indicasse et postea ad celeberrimum illum motum relatum esse veri simile est. Face illum motum tempore τῆς Teccapakocrfíjc accidisse, et idoneam eausam habebis, cur secunda oda primum addita et postea canone ; ad aliud tempus translato omissa sit.
Sed ut huius canonis losephi et fortasse aliorum quorundam secunda stropha non a poeta, sed a librario omissa sit, plurimi tamen et clarissimi canones secunda oda carent, et semper caruisse ipsa acrostichide probantur. Causam huius rei Zonaras a tristi natura secundi cantici sacri, qua Moses Israelitarum impietatem et impotentiam increpat, merito repetiisse videtur. Harum enim admonitionum et minarum severitas ut a tristitia et gravitate canonum τῆς Teccepakocrfc non aliena erat, ita a laetitia et hilaritate reli- quarum solemnitatum ecclesiae quam maxime abhorrebat.
Quo tempore haec canonum poesis floruerit et qui primi canones com- posuisse et dignitatem huius literarum generis auxisse ferantur, iam in priore libro exposuimus. Reliquum igitur est, ut rem obseurissimam, originem et primam significationem nominis aperiamus. Atque Zonaras quidem hane quaestionem bene ita instituit, ut ad poetici canonis vim explicandam reli-
LIB. II. DE GENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LXV
quas huius vocabuli significationes in auxilium advocaret. Grammatici igitur canones dicuntur, quibus dieendi norma declinandique verba regulae conti- nentur, iuris vero ecclesiastici conciliorumque canones, quibus rerum sacra- rum fideique ehristianae leges definitae sunt; hanc utramque autem notionem 'ab regula (κανών), qua fabri in lignis exaequandis utuntur, translatam esse apparet. Inde carmina quoque canonis nomen obtinuisse probabile est, quae certam quandam legem aut constituebant aut constitutam sequebantur. Sed quae tandem fuit illa lex? In proclivi quidem est de artis musicae legi- bus, quibus odarum modi illigati erant, cogitare, praesertim cum eam mu- sicae partem, qua intervallorum (διαςτημάτων) tonorumque (εἰδῶν vel τρόπων τῆς διὰ macóv) disciplina tradebatur, a veteribus Graecis τέχνην κανονικὴν appellatam esse M. Terentii Varronis apud A. Gellium Noct. att. XVI, 18 testimonio constet. Huc accedit, quod cantores musici in decimo septimo canone concili Laodicensis (περὶ τοῦ μὴ δεῖν πλὴν τῶν κανονικῶν ψαλτῶν τῶν ἐπὶ τὸν ἄμβωνα ἀναβαινόντων καὶ ἀπὸ διφθέρας ψαλλόντων ἑτέρους τινὰς ψάλλειν ἐν τῇ ἐκκληςίᾳ) ab artis musicae peritia canonici dieti esse videntur. At musices legibus omnia carminum genera adstricta erant, neque intellegi potest, quo pacto quod omnium commune fuit, certo cuidam generi nomen dederit. Canonicorum vero cantorum nomen nescio an aliis et probabiliori- bus rationibus explicari possit. In codice enim Alexandrino versionis grae- cae veteris Testamenti psalmi, qui interdiu et qui noctu recitentur, kavóci fiuepivoic ψαλμῶν et κανόει vuxkrepivoic τῶν ψαλμῶν definiuntur. Delectus igitur psalmorum legitime constitutus cum ad similitudinem κανόνων τῶν ἐπικῶν, τῶν λυρικῶν, τῶν ῥητόρων, a veteribus grammaticis constitutorum, canon dictus esset, aptissime nomen κανονικῶν ψαλτῶν ad canones illos psalmorum referri videtur. Neque solum psalmorum, sed etiam aliorum canticorum et precum delectum canonem dictum esse ex colloquio trium abbatum apparet, in quo homines post coenam officia nocturna exordientes dpxec0o1 τοῦ κανόνος di- euntur. Quamvis igitur diserta testimonia afferre nequeam, tamen admodum veri simile est nonarium quoque numerum canticorum saerorum canonem dietum esse. Cum enim, quo tempore codex Alexandrinus exarabatur, qua- tuordecim cantica sacra ferebantur, paulo post, quinto vel sexto saeculo, nonarius numerus odarum mysticis rationibus constitutus et definitus esse videtur; confer Zonaram p. 4: καὶ τοῖς ὕμνοις τούτοις τὸ τοῦ κανόνος ἐξεί- ληπται ὄνομα, ὅτι ὡριεμένον καὶ τετυπωμένον τὸ μέτρον τοῦτό écriv ἐν ἐννέα ἰδαῖς ευντελούμενον καὶ ταύτας μὴ ὑπερβαῖνον. Quod autem immnysticis ratio- nibus illum numerum definitum esse dixi, et ad ternarii numeri areanam dignitatem ter repetitam et ad novem choros angelorum deum sine inter- missione praedicantium (conf. Dionysium De coeli hierarchia e. VI et VII) speetat. Postquam autem novem cantica sacra canon dici coepta sunt, novi- eias quoque novem odas eodem nomine comprehendi par erat. Rei capita hoc loco attigi; qui plura cognoscere et Zonarae tractatum perlegere velit, libellun meum Beitrüge S. 1—234 evolvat.
ÜARMINA CHRISTIANA, Ὁ
LXVI PROLEGOMENA.
Καταβαεία eandem rem, quam eipuóc, significat, unde in Triodio p. 8 adnotatum est: καταβαείαν δὲ λέγομεν τοὺς εἱρμοὺς τῶν κανόνων. Nomen autem ortum esse videtur quo tempore troparia canonis legere, non cantare coeperunt, quod quotiescumque faciunt, post troparia cuiusque odae pronun- tiata veterem hirmum modulata voce canunt. Atque eum quidem hirmum fere canunt, cuius numeris troparia quaeque utuntur; tamen hie illie, ut apud Pitram Hymnogr. LXXXV, institutum esse accepimus, ut alieni hirmi καταβαειῶν locum oecuparent. Hos autem hirmos xarofacíac dicunt, quod, . dum troparia leguntur, sedere, ubi hirmi cantari incipiuntur, de altis sedili- bus descendere solent.
Κοντάκια, sive κονδάκια troparia dicuntur, quae in officiis matutinis post sextam canonis odam cantantur. Pleraque Romani melodi esse feruntur et primum facta erant, quae proodorum instar longo carmini, ex viginti quatuor pluribusve strophis (οἶκοι) constanti, praemitterentur, qua de re copiosius supra, cum de Romano melodo ageremus, disputavimus. Sed alio- rum quoque poetarum contakia perhibentur, ut Sergii hymni acathisti pro- odus Τῇ ὑπερμάχῳ ετρατητγιὺ τὰ νικητήρια (v. p. 140) contakii viee die XXV mensis Martii fungitur. Nominis origo spissis tenebris involuta est. Atque vocabulum κόνταξ, a quo diminutivum κοντάκιον derivatum esse patet, cum vulgo iaculum significet, facile aliquis induci possit, ut proodos illas tam- quam missilia e poetae mente emissa signifrearl] dicat, cuius interpretationis aáudaciam ne insolitam esse arguas, Pindarus sua carmina cum sagittis com- paravit loco notissimo Ol. II 97: ἔπεχε νῦν ckomü) τόξον dye θυμὲ, τίνα βάλ- λομεν ἐκ μαλθακᾶς αὖτε φρενὸς εὐκλέας oicroUc ἱέντες; Sed multo probabilior Areudii explicatio est, qui in libro de concordia eccl. occ. et orient. p. 433 sq. κοντάκιον tenuem membranam rotundo bacillo, quasi iaculo, cireumvolvi ab antiquis solitam interpretatur et hunc dicendi usum multorum exemplorum nube collecta et similitudine latini vocabuli "breve? advocata illustrat et con- firmat; conf. Du Cange in glossario graeca loca ab Arcudio indagata recu- dentem. Quodsi canone XVII concilii Laodicensis (vide p. LXV) cantores ut ἀπὸ διφθέρας cantarent admonitos esse reputaveris, veri simile fit κον- τάκιον primum librum haud ita magnum, quo carmina antiquissima collecta exstabant, postea autem singula quoque carmina illius libri appellata esse.
Maxapicuoi primi versus evangelii Matthaei V 3—12 “Μακάριοι oi πτωχοὶ τῷ πνεύματι κ. T. A^ a. primo vocabulo in initio cuiusque versus repe- iito dicebantur. Posteaquam autem in liturgia dierum domticarum et prae- cipuarum solemmitatum singulis versibus evangelii singula troparia subiungi coepta sunt, haee quoque troparia idem nomen sortita sunt.
Μεγαλυνάρια proodiei versus dicuntur, qui in summis ecclesiae solem- nitatibus nonae odae canonis praemittuntur. Hoc autem nomen ex eo ob- tinuerunt, quod nona oda a verbis Μεγαλύνει ἣ ψυχή uou τὸν κύριον exordi- tur. Talia megalynaria duo, gratissima numerorum simplicitate conspicua, in hane anthologiam recepimus.
LIB. II. DE GENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LXVII
Οἶκοι longorum carminum singulae strophae vocantur, neque tamen omnium, sed Romani, Sergii, Anastasii, aliorum, qui septimo vel octavo sae- eulo, priusquam canonica poesis praevalere coepisset, floruerunt. Eodem no- mine Anacreonteorum quoque carminum strophas medio aevo nuncupatas esse ᾿ iam supra p. XXVI docuimus; utrum autem ecclesiastici poetae dicendi usum
.profanorum, an vice versa profani ecclesiasticorum secuti sint, in medio
relinquendum esse censeo. Hoc tamen moneo Anacreonteorum summum auetorem, Sophronium, fere eodem, quo Romanum, tempore floruisse videri. Postquam autem Romani, Anastasii carmina displicere et canonibus cedere coeperunt, sinpulae tantum strophae cum suis proodis (κοντάκια) relictae sunt, in officiis matutinis post sextam odam canonis recitandae; quae singulae strophae, quamvis seiunctae a reliquis strophis eiusdem carminis, tamen nomen oikuv retinuerunt. Origimem unde haec denominatio duxerit, non minus obscurum est, quam cur duo longiores versus inter strophas Ana- cereonteorum interiecti κουκούλια dicta sint. "Tamen si in re obscura suspi- tionem promere licet, οἴκους cellulas vel sacella magni aedificii interpretor, quorum similitudinem partes magni poematis referre satis illi quidem inficete significaverunt; haec autem originatio inde aliquid commendationis accipere videtur, quod graecum οἴκους Itali stanze interpretati sunt.
ITpocóuoia, quae ὅμοια quoque audiunt, troparia dicuntur aliorum ita similia, ut iisdem numeris modisque utantur. Tlpocóuoia igitur ut automeli exemplar sequuntur, ita contraria sunt idiomelis, quae suis modulis utuntur nec aliis exemplo sunt. Suum autem loeum habent in vespertinis officiis, ita tamen ut nec a matutinis officiis prorsus exclusa sint et pluribus tropa- riis similibus haud raro dissimile quoddam (ἰδιόμελον) adiiciatur,
Crixnpé. Huius nominis explicatio à primitivo nomine críyou recte intellecto pendet. Críyouc igitur psalmorum canticorumque sacrorum versus aliosque ad illorum similitudinem factos, ut Δόξα πατρὶ καὶ υἱῷ xai ἁγίῳ πνεύματι, vulgo intellegunt, qui dicendi usus non dubium est quin cum libris saeris ctixnoóv exaratis cohaereat. Christianae autem poesis ea erant initia, ut veterum psalmorum versibus novicia ephymnia vel troparia succi- nerentí, quorum cognationem cum versibus ita significabant, ut illos críyouc, haec crynpà appellarent. Sed ne nimia prolixitate cantus taedium homini- bus moverent, non ommibus, sed ultimis tantum versibus psalmorum troparia
-uecinere consueverunt, id quod verbis icrávoi críyouc Υ΄ vel € vel ς΄ in
libris significatum est. Sic, ut exemplo rem illustrem, ante crixnpà mpocó- μοια S. Georgii, quae p. 70 edidimus, in libris Menaeorum scriptum est: Εἰς τὸ κύριε ἐκέκραξα ἱετῶμεν criyouc ς΄ xai ψάλλομεν criynpà mpocóuoia τοῦ ᾿Αγίου, quibus verbis psalmi Κύριε ἐκέκραξα primos versus nulla intercapedine faeta recitare, sex autem extremis versibus singula troparia subiicere cantores iubentur. Quodsi in aliis ecclesiis, id quod cedicis Monacensis F testimonio constat, tres tantum strophae illius carminis in honorem S. Georgii compositi innotuerunt, aut tribus psalmi versibus ultimis troparia subiieiebant, aut, e*
LXVIII PROLEGOMENA.
. quod non raro fieri accepimus, singulas strophas bis cantabant (ψάλλομεν criynpà τοῦ ᾿Αγίου, δευτεροῦντες αὐτά).
Τριῴδια, Τετραῴδια, Διῴδια minora cantica sunt, quae non nonis, ut canones, sed trinis aut quaternis aut binis odis constant. Cum enim in minoribus solemnitatibus ecclesiae omnia novem cantica sacra una cum no- vielis odis cantari nimis prolixum esset, pluribus abiectis duo aut tria tan- tum relinquere coeperunt. "lantum autem aberat,.ut prioribus canticis ser- vatis posteriora semper abiicerent, ut fere primum, octavum, nonum canticum selegerent et triodiorum odas primam octavam nonam numerarent. Auctor huius carminum generis Cosmas Hierosolymitanus esse perhibetur, cuius exemplum losephus et Theodorus ita imitati sunt, ut cum magnae hebdo- madis ille triodia fecisset, ipsi omnium hebdomadum τῆς Teccepaxocríjc trio- dia componerent, qua de re cod. Vindobon. theol. n. 296 fol. 1^ haec rettulit: πρῶτος δὴ πάντων τοῦτ᾽ ἐπενόηςε, τὰς τρεῖς φημὶ τῶν δῶν, eic τύπον, οἶμαι, τῆς ἁγίας καὶ ζωαρχικῆς τριάδος ὃ μουεικώτατος καὶ πνευματικὸς τῷ ὄντι νέος Ὀρφεὺς, ó μέγας ποιητὴς Kocuác ἐν τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ τῶν παθῶν τοῦ κυρίου καὶ θεοῦ καὶ εωτῆρος ἡμῶν ᾿ἸἸηςοῦ Χριετοῦ ἑβδομάδι... ἐξ οὗπερ καὶ οἱ λοιποὶ τῶν πατέρων καὶ μᾶλλον τῶν ἄλλων Θεόδωρός τε koi Ἰωεὴφ οἱ (τουδῖται κατὰ ζῆλον ἐκείνου κἀν ταῖς λοιπαῖς ἑβδομάει τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης Teccepoxocrfjc ευνταξάμενοι τῇ αὑτῶν μονῇ τοῦ (τουδίου πρώτως παραδεδώκαει; haec si vere relata sunt, triodiorum quae nomine ᾿Ανδρέου feruntur (vide indie. II) An- dreas Cretae episcopus auctor esse non potest. Omnia, quae modo signifi- cavi, triodia partem libri Triodii efficiunt, qui ab illo carminum genere suum nomen sortitus est; praeterea pauca tantum triodia in Menaeis exstant, ut Nativitatis Christi (Dec. p. 138, 147, 153, 162) Epiphaniorum (lan. p. 21) Transfigurationis (Aug. p. 26). Cosmae vero tetraodion magni Sabbati adiectis a Mareo monacho quatuor odis plenus ac iustus canon factus esse fertur, qua de re conf. p. LI.
Τροπάριον diminutiva forma primitivi τρόπου est, ut ᾧδάριον ab ὠδὴ derivatum esse constat. Tpómov autem iam veteres Graeci modum quendam 'antus voeabant, unde Pindarus dixit Ol. III, 4 νεοείγαλον εὑρόγτι τρόπον, et Ol. XIV, 11 Λυδίῳ γὰρ ᾿Αεώπιχον ἐν τρόπῳ ἀείδων ἔμολον " et cum fidibus lyrae aliter dispositis alii cantus modi fierent, varias harmonias τρόπους dicebant, ut Daechius p. 12 ed. Meib.: Oi τοὺς τρεῖς τρόπους dbovrec τίνας ἄδουει; λύδιον. φρύτιον, δώριον᾽ oi δὲ τοὺς ἑπτὰ, τίνας; μιξολύδιον, λύδιον, φρύγιον, δώριον, ὑπολύδιον, ὑποφρύγιον, ὑποδώριον. Latini quoque Graecorum usum dicendi secuti vulgo modulationem carminis modos vel modulos dicebant; medio vero aevo non solum modum Ottinc, modum Liebine, alios (vide F. Wolf Die Lais 8. 313) autumabant, sed etiam carmina ipsa secundum modum aliquem cantata tropos appellabant, ut auctor Vitae Anastasii apud Wolf p. 94: con- stituit interserta cantica decantare, quae Romani Festivas Laudes, Franci Tropos appellant. Apud Graecos quoque vocabulum tropi antiquitus in usu fuisse, titulus libri TporoAortou ostendit, quo de infra disputabo; vulgo autem
LIB. IT. DE GENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LXIX
forma diminutivi rpomopíou ,utebantur, quippe quae brevitati horum carmi- num magis accommodata esse videretur. Maxime vero haec derivatio ana- logia simillimi vocabuli idyllii firmatur. Nam et εἰδύλλιον diminutivum pri- mitivi nominis εἴδους esse patet, et εἴδη primum harmoniae sive scalae genera (εἴδη τῆς διὰ παςῶν) dieta sunt; unde cum longa carmina Pindari modis musicis instructa εἴδη audissent, εἰδύλλια brevia carmina Theocriti nuncupata esse in eommentatione de nomine eibuJMou (vide Verhandlungen der Philologenver- sammlung in Würzburg a. 1869 S. 49—58) demonstravimus. Quae cum ita sint, non est, quod Durandum Rat. div. off. IV, 114 tropum a conversione (ἀπὸ τοῦ τρέπεεθαι) dietum esse statuentem aut F. Wolfium germanicum vocabulum *Kehre? conferentem longa oratione redarguamus. Ne strophae quidem vocabulum, quamvis a cognata stirpe descendat, cum troparii ori- gine confundere licet; hoc enim ad cantorum sonos, illud ad saltationis mo- tus spectat. -
Ὑπακοή. Supra p. XVI iam docuimüs Methodii parthenii eum versum, quem totus chorus virginum Theclae praecinenti succinebat, ὑπακοὴν dietum esse. Latini eum et ipsi hane canendi rationem probassent, ephymnia a toto populo eantata responsoria vocabant, quod vocabulum ex graeco óma- κοῆς expressum esse iam Gerbert De musica sacra I, 47 monuit. Cum autem haud raro universus populus psalmi, quem a praecantore modulate pronuntiatum acceperat, ipsam clausulam referret, Eusebius in hist. eccl. II, 17 responsoria illa ἀκροτελεύτια nominavit: ἑνὸς μετὰ ῥυθμοῦ xocuíuc ἐπιψάλλοντος oi λοιποὶ καθ᾽ ἥευχίαν ἀκροιύμενοι τῶν ὕμνων τὰ ἀκροτελεύτια ἐξηχοῦςι" confer Const. apost. II, δ: ἕτερός τις τοῦ Δαβὶδ ψαλλέτω ὕμνους καὶ ὃ λαὸς τὰ ἀκροςτίχια ὑποψαλλέτω. Neque quidquam hoc cantu respon- sorio frequentius antiquissimis temporibus fuit, quo instituto et ne homines rudes canendique imperiti turbas moverent et ne populi frequentia a cantu prorsus exclusa esse videretur, caverunt. Medio quoque aevo a Graecis hune morem servatum esse cum alia tum Tropologion codicis Corsiniani de- monstrat; compluribus enim ephymniis in calce illius codicis collectis titulum criyoAoríov τῆς ὑπακοῆς praefixum esse Pitra Hymnogr. p. 50 testatur. Nostra autem memoria, ut cantus responsorii ratio obsolevit, ita nomen ὑπακοῆς servatum est. Ὑπακοὴ enim nune troparium dicitur, quod in offieiis matu- tinis post psalmum CXVIII Μακάριοι oi ἄμωμοι magis recitatur quam can- tatur; praeterea illud quoque troparium, quod post tertiam odam canonis cantatum vulgo κάθιεμα dicitur, hic illie ὑπακοὴ nuncupatur, ut in Menaeis lun. p. 108, ubi recentissimus editor Barth. Cutlumusianus adnotat: "créov, ὅτι, ὅτε λέτεται ὑπακοὴ, κάθιεμα οὐ λέγεται. Atque ipso hoe vocabulo pro- babile fit rem ita antiquitus institutam fuisse, ut psalmi et cantica sacra ab uno praecantore, troparia ab universo populo, praecantori quasi respondente, cantarentur. Sed rebus mutatis genuina quoque significatio nominis adeo obseurata est, ut in eo explicando Goar Euchol. p. 46 in omnia avia ab- erraret.
LXX PROLEGOMENA.
Postquam genera carminum ecclesiasticorum eorumque nomina exposul- mus, indicem librorum, quibus carmina ecclesiastica comprehenduntur, ad- iiciamus.
Ψαλτήριον sc. βιβλίον psalmos et cantica sacra complectitur; vetustis- simum in codice Alexandrino versionis graecae veteris Testamenti exsíat, cuius saepe numero iam in hoe libro mentionem feeimus; praeter psalmos quatuordecim odae in eo scriptae sunt, novem dico cantica postea sola comprobata et προςευχὴ '€Zexíov, προςευχὴ Mavaccfc, προςευχὴ "AZapíovu, mpoceuyi (υμεὼν, ὕμνος ἑωθινὸς, quorum canticorum tria priora aetate Alexandrina a doctis Iudaeis, ut loeis veteris Testamenti, Paralip. II, 33 et Dan. 3, insererentur, composita esse perhibentur, quartum sub nomine ἀπολυτικίου in officia vespertina postea receptum est, quintum denique etiamnune in ecclesia graeca variis temporibus cantatur. hecentiora autem psalteria, et quae manu scripta et quae prelo excusa sunt, Davidis psalmos in viginti xa6(cuara divisa et novem cantica sacra comprehendunt. :
Τροπολότιον, si vocis originem spectes, liber tropos vel troparia complectens intellegitur, et eo tempore, quo canonum poesis nondum pere crebuerat, tamquam supplementum psalterii fuisse videtur. Sed iam in anti- quissimo tropologio, euius notitiam Pitra Hymnogr. p. 49 ex codice Corsi- niano hausit, praeter brevia troparia longa carmina hRomani, Anastasii, alio- rum secundum menses anni digesta exstabant. Postquam autem loannis Damasceni, Cosmae Hierosolymitani, Theophanis canonibus vetera illa car- mina loeo mota sunt, nomen ad Octoechum translatum esse codice Vindob. theol. n. 146 saec. XV docemur, euius in fol. XXIV hic titulus scriptus est: Τροπολότγιον ἤτοι ὀκτώηχος περιέχουςεα τά τε ςτιχηρὰ καθίεματα τῶν ὀκτιὼὺ ἤχων, τοὺς μακαριεμοὺς, τὰ ἑωθινὰ καὶ λοιπὴν πᾶςαν ἀκολουθίαν cuvijüuc ψαλλο- μένην. "Typis exscriptum Tropologion novi nullum.
Ὀκτώηχος se. βίβλος nomen inde accepit, quod carmina seeundum octo tonos (ἤχους) musicae ecclesiasticae disposita continet; neque tamen omnia carmina sacra, sed ea tantum, quae in officiis diei dominieae (τῆς κυριακῆς) cantantur, complectitur; hoc autem die quod ressurrectionis (ἀναςτάςεως) Christi memoriam celebrant, canones et troparia Octoechi ἀναςτάειμα audiunt. Auctorem libri vulgo Ioannem Damascenum esse perhibent, sed carminibus Ioannis, cui dispositio libri secundum octo tonos debetur, postea Amatolii, Metrophanis, Constantini, Leontis canones et troparia addita esse supra p. XLV demonstravimus.
Παρακλητικὴ sc. βίβλ οἷς et ipsa carmina secundum octo tonos digesta habet, sed praeter diei dominicae aliorum quoque dierum hebdomadis car- mina continet. Amplifieati libri auctores Theodorus et losephus Studitae in codicibus dicuntur, carmina autem ipsa dierum aliorum alia nomina sortita sunt; ut enim diei dominicae canones ἀναετάειμοι, ita secundi et tertii diei κατανυκτικοὶ, quarti et sexti craupüciuot, quinti ἀποετολικοὶ, septimi μαρτυ- ρικοὶ cognominantur. Nomen libri Leo Allatius de libr. eccl. Graec. p. 68
LIB. I. DE GENERIBUS CARMINUM ECCLESIASTICORUM. LXXI
inde derivandum esse censet, quod omnia, quae in eo contineantur, eo maxime spectent, ut peccatorem consolentur. Nos in carminibus, quae ex Paracletico in hane anthologiam recepimus, recognoscendis codice Monacensi bombycino n. 205 saec. XIII (D) usi sumus.
Μηναῖα annuarum solemnitatum carmina secundum menses (μῆνας) - disposita complectuntur, a quibus mensibus nomen Mnvaíuv obtinuerunt; ex- orditur autem liber in duodecim partes divisus a mense Septembri, ditpott
. qui in indictionibus lustinianeis primum loeum occupet. Carminibus suc-
cincta enarratio vitae Sanctorum et causarum cuiusque solemnitatis inserta est, quam ex Nicephori Callisti Cuvazapiuv libro depromptam post sextam odam canonis cuiusque diei collocaverunt. Plenum Menaeorum codicem nec Monacensis nec Vindobonensis bibliothecae in amplissimis copiis indagare mihi eontigit, sed pluribus codicibus, qui unius alteriusque mensis carmina amplectebantur, usus sum. nter eos principem locum sibi vindicant duo eodiees Vindobonenses membranei optimae notae (G), qui, cum mensium Martii et Maii carmina contineant, amplissimi operis duodecim voluminum partes fuisse videntur. Praeterea bibliotheca Vindobonensis mihi suppedi- tavit eod. theolog. n. 33 bombycinum (F), qui carmina alterius partis anni sive mensium Marti, Aprilis, Maii, Iunii, Iulii, Augusti exarata et idio- mela notis musicis instructa exhibet, cod. theol. n. 183 (J) et cod. theol. n. 186 (K), quorum prior lanuarii Februariique, alter Novembris officia continet. Monacensis vero bibliotheca nuper duos codices Menaeorum mem- braneos n. 586 et 587 nacta est, qui mensis Decembris pleraque carmina neglegentissime seripta eomplectuntur. "Typis Menaea saepe exscripta sunt, novissime Venetiis a. 1869 cura Barth. Cutlumusiani Imbrii, qui multis mendis priorum editionum partim codicum ope, partim ingenii acumine sub- latis praeclare de his libris meritus est. Praeterea hic illic editionem prin- cipem, quae Venetiis anno 1595 a Georgio Dlasto sacerdote Cretensi ador- nata prodiit, inspexi.
Τριώδιον et ITevrnkocrápiov supplementa quaedam librorum Me-
—maeorum sunt; eum enim Menaea solemnitatum, quae statis diebus fiunt
(τῶν ἀκινήτων éoprü)v), carmina contineant, in Triodio et Pentecostario eorum djerum, qui una cum die paschali moventur, carmina adiecta sunt. Atque Triodion quidem officia τῆς Teccapaxkoctfjc, id est a dominica Pharisaei usque ad sabbatum magnae hebdomadis, amplectitur, quibus diebus cum tristi et
humili oratione uti christianos deceat, liber ipse deprecatorius (Τριύδιον
'κατανυκτικόν) cognominatur. Sed in nonnullis codicibus, ut in cod. Vaticano,
quo Ang. Maius in Spic. rom. t. IV usus est, carmina insequentium quoque
dierum usque ad pridiem Pentecostes eodem libro comprehensa sunt. Trio-
dii autem nomen liber obtinuit, quod triodia sive cantica trinum odarum, in Menaeis illa quidem rarissima, crebro in eo occurrunt. Pentecostarii vero liber, euius nomen explicatione non indiget, officia reliquorum dierum mo- bilium inde a die paschali usque ad diem festum Omnium Sanctorum continet.
LXXII "PROLEGOMENA.
Ὡρολόγιον nomen accepit a prima et praecipua parte, qua preces et carmina septem horarum (uecovukrixoO, ὄρθρου μετὰ τῆς πρώτης ὥρας, τρίτης ὥρας, ἕκτης ὥρας, ἐννάτης ὥρας, ἑςπερινοῦ, ἀποδείπνου) continentur. Huic parti duae aliae adiectae sunt, quarum prior τροπάρια, ἀπολυτίκια καὶ κον- τάκια omnium dierum anni collecta exhibet, altera ἀκολουθίας τοῦ ἀκαθίετου ὕμνου eic. τὴν ὑπεραγίαν Oeorókov, τῶν δύο παρακλητικῶν κανόνων eic τὴν ὑπεραγίαν θεοτόκον, τῆς θείας μεταλήψειυς (communionis) et canones aliquot - amplectitur. Mihi in hac anthologia conscribenda Horologii duae editiones Venetae a. 1831 et 1850 et codex Monacensis n. 320 saec. XII (F) praesto erant. :
Qui hucusque a me libri recensiti sunt; carmina ipsa ecclesiae graecae exarata habent; praeter eos alii libri cantorum usul ita accommodati sunt, ut verba cum notis musicis contineant. Horum quoque librorum indicem sub finem huius libri proponam:
Εἱρμολότιον hirmos odarum canonum corpore unius libri collectos continet. Talis libri iam Suidas lexicographus mentionem facit, inani tamen explicatione addita: Εἱρμολόγιον᾽ βιβλίον τι. Manu scriptum. hirmologium nulum vidi, sed bibliothecae imsulae Patmi codici n. 206 titulum. €ippo- λόγιον μουςικὸν praefixum esse ex Guerm Déscription de l'ile de Patmos cognovi. "Typis autem hune librum exsceribendum nuper loannes Lampada- rius curavit: Εἱρμολόγιον τῶν καταβαειῶὼν Πέτρου τοῦ TTeAomovvnciou μετὰ τῶν κανόνων τοῦ ὅλου ἐνιαυτοῦ καὶ ευντόμου εἱρμολογίου, ἐξηγημένα κατὰ τὴν νέαν τῆς uoucikfjc μέθοδον, ἐπιθεωρηθέντα ἤδη καὶ ἀκριβῶς διορθωθέντα παρὰ Ιωάννου Λαμπαδαρίου. ἔκδοεις γ΄. Κωνεταντινοπόλει, ἐκ τῆς τυπογραφίας Θάδ- δαίου Τιβιτειάν 1850. Hunc autem in hbrum praeter hirmos canonum etiam modulationes TTpocouoíwv receptae sunt.
Crixnpápiov verba et notas musicas versiculorum (crixnpó)v) cum alio- rum tum eorum, qui suis et propriis modis utuntur, complectitur; tales codi- ces multi in bibliothecis reperiuntur, ipse unum codicem .Monacensem mem- branaceum n. 471 saec. XI (E) et tres codices Vindobonenses theol. n. 136 - saec, XII (H), theol. n. 181 saec. XIII, theol. n. 33 saec: XIII (P) im^
speximus.
Κεκραγάρια Leo Allatius de libris eccl. Graec. p. 105 inter libros canticorum recenset. Equidem peeuliarem librum hoc nomine inscriptum nullum novi, sed codicis Vindob. theol. n. 330 hune titulum notavi: ἀρχὴ ... τῆς ὀκτωήχου cüv τοῖς κεκραγαρίοις kai τοῖς ἑωθινοῖς αὐτιῶν, quo ex eodem codice apparet κεκραγάρια varios modos intellegi verborum Κύριε ἐκέκραξα πρὸς CÉ' eicákoucóv uou: κύριε ἐκέκραξα πρὸς cé: eicákoucóv pou: πρόςεχε τῇ φωνῇ τῆς δεήςεώς μου ἐν τῷ κεκραγέναι με πρὸς cé: εἰεάκουςόν μου, κύριε.
Denique libros canticorum prelo Θχοῖιβοβ. adhibuimus hos:
᾿Αναςταειμάριον carminum, quae die dominica cantantur, modos com- pleetens, quod Ioannes Protopsaltes Constant. a. 1863 edendum curavit.
^
LIB. HI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. LXXII
-Ao£acrápiov a Gregorio Protopsalta Constant. a. 1849 iterum editum duobus voluminibus eorum idiomelorum modulationes continet, quae cum verbis Δόξα πατρὶ koi vi) καὶ ἁγίῳ πνεύματι: Koi νῦν koi ἀεὶ koi εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ἀμήν coniuncta sunt.
- ΤΠανδέκτη ab Ioanne Lampadario et Stephano Domestico Constant. 1848 edita quatuor voluminibus cunctam, ut ipsum nomen declarat, dem sticam hymnodiam totius anni Gobmpleckitur; huius libri in praefatione p. ? omnes modulationum libros, qui hucusque typis vulgati sunt, enumerates invenies.
LIBER TERTIUS.
DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM.- bBYZANTINORU M.
Carminibus ecclesiasticis byzantinis, quorum delectum in hoe libro ad- ornavimus, eadem fere forma est, quae prosis ecclesiae latinae. Neque hanc similitudinem viros doctos medii aevi fugisse cum nomina tropi οὐ prosae inter se commutata (vide F. Wolf Die Lais S. 93) tum Cypriani in vita S. Caesarii latinas prosas et graeca carmina coniungentis testimonium demon- strat. Voluit, mquit ille, Caesarius atque etiam compulit laicos et populares homines psalmos et hymnos promere altaque et modulata voce instar cleri- corum alios graece, alios latine prosas et antiphonas decantare. Idem vero Suidas lexicographus comprobat, qui loannis Damasceni refert ευγγράμματα πάνυ πολλὰ xai μάλιετα quiiócoga . . . . καὶ ot ἀεματικοὶ κανόνες, ἰαμβικοί τε καὶ καταλογάδην. lambicos enim dicit canones jambicis trimetris compositos
Nativitatis Christi, Theophaniorum, Pentecostes; reliquos omnes prosa ora- tione conscriptos esse significat. His autem reliquis canonibus summa similitudo cum Cosmae, boopbaiis Iosephi, aliorum non solum canonibus sed etiam tropariis intercedit. Neque mirum est, quod graeci et latini scriptores talia antica prosae orationi potius quam versibus adnumerabant, namque non solum carminum metricorum, quae sola vincta veteres grammatici dixerant, legibus non illigata erant, sed ne aliarum quidem legum eas notas impressas prae se ferebant, quae sensus hominum ferirent. Oedipum moehercle sagacitate et acumine superaret, qui loannis, Cosmae, Metrophanis versuum, quales in Danielis Thesauro hymnologico descripti sunt, leges primo aspectu per- spiceret. Ne ii quidem, qui rectius divisi sunt, versus tanta aequabilitate conspieui sunt, quanta Homeri hexametri aut Ovidii elegiae, ut quae vel imperitum et rudem hominem certae cuiusdam legis commoneant.
LXXIV PROLEGOMENA.
Altera ex parte cantiei natura a solutae orationis genere adeo abhorret, ut carminis et vinctae orationis notiones vulgo confundant, id quod cum in omnia carmina cadit, tum in ea, quae ut cantarentur, non legerentur facta et destinata erant. Nam quod nostra memoria plerosque canones Octoechi recitare potius quam psallere solent, a consilio poetae et vetere instituto degenerarunt. Et profecto, modo plura troparia, quorum iidem modi musici sunt, inter se contuleris, byzantina quoque illa carmina ad amussim facta esse facile intelleges. Primum igitur omnium προςόμοια et odae canonum examinanda sunt, ut leges byzantinae poesis cognoscantur; et quo plura troparia eosdem modos sequuntur, eo plus ad artis leges aperjendas valent. Quibus autem modis quodque carmen aptatum sit, ut in latinis sequentiis saepe obscuratum nee sine difficultate eruendum est, ita in graecis carminibus apertum et in aprico positum est. Namque si quod troparium alienis modis utitur, in libris et manu scriptis et prelo excusis ita indicatum est, ut aut plenum exemplar aut prima eius verba praefixa sint. Neque rara carminum alienis modis utentium exempla sunt; immo antiquissimorum tropariorum et loannis hiriorum modi adeo ommibus placebant, ut sexcen- {165 saepe idem exemplar expressum sit. Qua de causa mpocopoíoic et loan- nis canonibus praeter cetera carmina animum advertimus. Neque hoc ita dico, tamquam idiomela minus severae normae illigata esse sentiam; sed cum similium stropharum indiciis non comprobari possit, num idiomelon versiculi recte in codicibus divisi sint, certis et exploratis quam dubiis et ancipitibus exemplis uti maluimus.
Atque primum quidem tropariis similibus collatis pari unamquamque stropham numero versiculorum sive membrorum (κώλων) constare apparet. Atque singulae quidem strophae vulgo ita divisae sunt, ut nova stropha a nova linea et litera initiali maiore nec raro minio pincta ordiatur; quod vero in codicibus DE finis sirophae insuper paragrapho cum duobus punctis in hune modum iuncta :— significari solet, ex veterum grammaticorum disci- plina receptum esse videtur. Hephaestione enim (p. 157 ed. alt. Gaisf.) teste
lyriea carmina ita a grammaticis dividebantur, ut post unamquamque stro-
pham paragraphum ponerent. Quid? quod ea quoque paragraphi vis, qua Heliodorum in comoediis Aristophaneis personarum chorique partium vices significasse constat (conf. Hense Heliodoreische Studien S. 49), in carmina byzantina ecclesiastica quadrat, siquidem duo chori alternis vicibus singula troparia canere solent. Stropharum vero singula cola ut dividerent, librarii codieum post unumquodque colum punctum aut auream stellulam, quam quidem in.codiee Mosquensi interpositam esse Pitra Hymnogr. p. 12 testa- tur, collocabant. Hune puncta interiiciendi morem a veteribus editoribus servatum recentiores ita mutaverunt, ut loco punctorum commata interpone- rent. Quamquam autem in nullo libro colorum divisiones plane omissas esse novi, tamen saepe numero aliter aliis in codicibus cola divisa sunt. Sed ne ex discrepantia librorum alios aliis carminum modis membrorumque divi-
LIBRI 11. DE RHYTHMICIS LEGIRUS CARMINUM BYZANTINORUM. | LXXV
sionibus usos esse calidius colligas, longe plurimis locis neglegentia et osci- tantia scribarum peccatum est. Atque ut alio alius librarius in literis exa- randis religiosior et diligentior erat, sic cola quoque in codicibus D E accu- ratissime, in A C neglegentissime distincta sunt. Maximae vero turbae in colis dividendis ambiguitate notarum ortae sunt; cum enim in colis nume- rorum distinguendis iisdem, quibus in membris orationis interpungendis, notis uterentur, neque semper utriusque rei eaedem rationes essent, fieri non potuit, quin librarii in errores inducerentur. Sed hi quoque errores pluri- bus similibus tropariis inter se collatis facile plerique removeri possunt. Numero versieulorum magnopere troparia inter se differunt, sed raro infra quatuor membra descendunt aut supra viginti progrediuntur; fere iis- dem igitur finibus, quibus strophae veterum poetarum lyricorum et sceni- corum includuntur. Praeterea hac quoque re veteres strophae et byzantina troparia concordant, quod singuli versiculi plerumque disparis magnitudinis sunt et rarissime tria quatuorve membra eiusdem strophae gemina inveniuntur.
DE COLIS SIVE VERSICULIS.
Prima igitur lex byzantinorum carminum erat, ut quae troparia iisdem modis utebantur, pari versiculorum numero constarent. lam illud quaeritur, quibus tandem legibus forma singulorum membrorum ipsa illigata fuerit et quibus rebus faetum sit, ut quae in duobus pluribusve tropariis membra sibi respondebant, sui similia esse viderentur. Atque hoc quidem, si Ioan- nis tres canones iambicos exceperis, in propatulo est similitudinem. quanti- tatis syllabarum nullam esse nec certo ordine syllabas longas et breves sese excipere. Hoc igitur nomine byzantina carmina ab odis veterum Graecorum plane differunt; quo cum accedat, quod hiatus, quem limatissimus quisque poetarum veterum religiosissime vitabat, saepe admissus est, Suidas ca- nones byzantinos prosa oratione (καταλογάδην) conscriptos esse iudicavit. Sed ut melodi christiani iis, quibus veteres poetae, legibus non astricti fuerint, certa tamen aliqua norma eos coercitos fuisse ipsa versus natura clamat. Atque Pitra in libro saepe iam laudato nuper luculentissime de- monstravit versieulos, qui sibi invicem responderent, totidem syllabis con- stare numerumque syllabarum artis vatum christianorum quasi cardinem fuisse. Sed ut hoc rectissime vir clarissimus perspexit, ita neque causas huius rei bene aperuit et nimia severitate in versibus ad istam normam exigendis usus est. Namque codicum fidem si sequimur, satis magnus ver- sieulorum numerus exstat, qui, cum nullam interpolationis corruptelaeve suspitionem admittant, eos, qui iis respondent, versus una alterave syllaba superant. Neque in graecis carminibus solis hoe factum est, sed latinarum quoque sequentiarum simillimam licentiam €. Bartsch in libro Die lateini- schen Sequenzen des Mittelalters S. 24—46 indagavit. Qua de causa nisi nimia audacia in arte critica exercenda uti malis, severitatem in pari numero
LXXVI PROLEGOMENA.
syllabarum exigendo paululum remittas et licentiae illius causas et fines rimeris oportet. Sed ne filum argumentationis inceptae interrumpamus , infra de hac inaequabilitate colorum eiusque causis copiosius disseramus. Plane vero recta via Pitra aberravit, quod nimio ardore fidei catholicae defenden- dae inflammatus byzantinos melodos hac paris numeri syllabarum lege constituta cavisse dixit, ne verbis adiecüis aut omissis sua placita interpolari et in contrariam partem detorqueri possent. Licet enim principes melodi Ioannes Damascenus et Cosmas Hierosolymitanus non solum poetarum, sed etiam theologorum partes tuiti sint neque ab argutiis nugisque suae aetatis ab- stinuerint, tamen in carminibus pangendis eorumque textura instituenda artis poeticae potius quam theologicae subtilitatis leges secuti sunt. Iam si byzan- tina carmina ad canendum faeta eaque modorum simplicitate antiquissimis temporibus usa esse reputamus, ut singulae syllabae fere singulis voeis flexi- bus pronuntiarentur, causam paris syllabarum numeri ex natura modorum repetendam esse apparet. Hoc autem eo minus in dubitationem vocare licet, quia lam veteres poetae lyrici in carminibus ad canendum destinatis non solum pedum morarumque, sed etiam numeri syllabarum aequabilitatem spectabant; unde factum est, ut grammatici iam eo tempore, quo metricae leges rhythmieis nondum cesserant, nonnullos versus, velut Coamqikà évoe- καςτύλλαβον καὶ πεντεκαιδεκαεύλλαβον, ᾿Αλκαϊκὸν δωδεκαςύλλαβον numero syllabarum definirent. Quo magis autem diserimina longarum et brevium syllabarum minui et obliterari coepta sunt, eo minus poetae syllabam longam in duas breves solvere ausi sunt, quo factum est, ut etiam in trimetris iam- . bicis, qui recitationi potius quam cantui facti erant, certum numerum duo- denum syllabarum egredi vererentur. Quodsi medio aevo qui veterum poe- tarum vestigia legebant, syllabarum numerum in versibus pangendis non neglegebant, melodos, qui insuper modorum matura coercebantur, multo etiam magis cavere par erat, ne versus sibi respondentes disparis magni- tudinis essent.
Altera igitur lex, quam byzantini poetae in carminibus faciendis obser- vabant, ad numerum syllabarum pertinebat. Neque hanc legem tamquam suam et sibi propriam constituerunt, sed et vetustiores poetae Syri et aequales scriptores sequentiarum latini eadem norma artis usi sunt, Sed ne in hae una re observanda eos aequievisse putemus, ipsa versuum modorumque na- tura prohibemur. Namque nobis quidem cum notione versus numerorum sive rhythmi vis'adeo coniuncta esse videtur, ut versum nullum esse sentiamus, quin cantoris vel recitatoris vox certis intervallis modo erigatur, modo depri- matur. Verum ne quod in latinis nostrisque versibus usu venire novimus, in byzantinis quoque factum esse temere colligamus, pedetemptim et caute nobis progrediendum est. Nam ut psahnorum versus in pares numerorum pedes nec umquam divisos nec ullo modo dividendos mittam, latini quoque poetae medii aevi duo carminum genera, hymnos et prosas, ita differre statuebant, ut prosae non iisdem, quibus hymni, legibus rhythmi tene-
LIB. HI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. LXXVII
rentur. Quin adeo lyrici poetae graeci versus, quorum pedes ex vario pedum genere mixti essent, frequentius quam versiculos aequabiliter decurrentes pangere soliti erant. Quamvis enim fieri potuerit, ut inaequabilitas pedum, quae in syllabis earminum lyricorum conspicua est, cantoris voce minueretur et plane tolleretur, tamen parum caute et cireumspecte nostra memoria agunt, qui suum magis arbitrium quam veterum scriptorum fidem secuti omnem inaequabilitatem pedum multifarüs artificiis, modo protrahendo syllabas, modo corripiendo removere conantur. Verum enim vero ut aequabilitate pedum lyrici versiculi carere potuerint, omnes tamen ictu vocis in plures pedes dividebantur; quaeritur igitur, num byzantinorum quoque tropariorum versieuli non solum pari numero syllabarum, sed etiam pedum ictuumque similitudine sibi invicem responderint.
Atque primum quidem quisquis plures strophas similis carminis (τῶν προςομοίων) a cantore vel imperitissimo cantatas audiet, continuo versicu- lorum sibi respondentium certas quasdam syllabas maiore ictu erigi anim- advertet. Si vero melodiarum libros inspexerit, easdem illas syllabas fere duplici nota instructas videbit, quarum altera altitudinem, altera intentionem vocis indicat. Atque in eo quidem scribendi genere, quo nune modos mu- sicos exprimere solent, duabus notis ad ietum vocis indicandum utuntur. Harum altera, cuius usus latissime patet, yngicróv audit, et idem fere quod Italorum marcato valet*); ut in versu
ex ἡ Can τ πε B. hos d τδιπτρ ναημάνην ines EK υμνοις α ci Yrnroic μέγα λυ vo o μεν hae nota ter posita cantores syllabas uu yn λὺ vehementiore ietu pronuntiare
iubentur. Multo rarius nota βαρείας utuntur, quae, eum descendente modu- latione plerumque coniuncta, vocis gravitatem significat**); ut in versu
και χὰ μαι αι Zn) ov φρο vn μα. secunda syllaba vocabuli χαμαίζηλον gravitatis nota instrueta ad rei humi- litatem significandam quasi altius demittitur. Praeterea tertia nune nota musica utuntur, quae altitadinem eademque intentionem vocis indicat. Cum enim tribus notis κεντήματος, ὀλίγου, πεταςτῆς vocem a cantore uno inter- vallo erigendam esse moneant, ultimam notam, quod ipsum nomen declarat, 115. locis usurpant, quibus vox volatu quodam ad altiorem gradum feratur,
*) Confer Philoxenum Θεωρητικὸν croixeubbec τῆς uoucikfjc p. 88: Τὸ ψηφιςτὸν εἰς τοὺς χαρακτῆρας, ὅπου ὑπογραφθῇ, κατὰ τὴν ἑαυτοῦ δύναμιν καὶ ἐνέργειαν θέλει và δείξῃ εἰς αὐτοὺς δύναμίν τινα καὶ ζωηρότητα ἐκτὸς τῆς φυσικῆς ὀξύτητος, ἣν ἔχει ὁ χαρακτὴρ ἐκεῖνος.
**) Philoxenus ibid. p. 87: Ἡ μὲν βαρεῖα θέλει νὰ προφέρηται μετὰ βάρους ὁ φθόγγος τοῦ χαρακτῆρος, ὅπου κεῖται ἔμπροςθέν της, (ὥςτε và διακρίνηται ἡ ζωηρότης του τόςον ἀπὸ τὸν ἡγούμενον, ὅςον καὶ ἀπὸ τὸν ἑπόμενον.
LXXVIII PROLEGOMENA.
neque ulla in graecis modulationibus hac intendendae vocis nota crebrior est, veluti in exordio carminis celeberimi Τὴν ὡραιότητα:
RS 3 CC LLX)5)w--—-—»5*)2) —3—— 53)» E» -9 Tnv uw por o τητὰ α τῆς map 0e vi ac cou kat τὸ vu περλαμπροον Pj TO τῆς arvet ας cov. .
quatuor syllabas o vi mep vet petastae nota insignitas ita pronuntiant, ut vocem vehementius in altitudinem rapiant. Hoc quoque memoratu dignum est, quod nota xAácuaroc signo petastae subiecta cantores quatuor illas syl- labas non solum erigere sed etiam ita protrahere iubentur, ut duplum tem- poris spatium sive duas moras expleant. Sed quamquam saepe protractio vocis eum petastae nota coniuncta est, tamen caveas, ne ubique hoe faetum et plenam similitudinem inter syllabam hae nota byzantina instructam et syllabam produetam veterum poetarum intercedere arbitreris. Similiter etiam eae syllabae, quae eum gravitate (μετὰ βάρους) pronuntiandae sunt, si minus omnibus locis, at tamen plerisque duplum temporis spatium explent.
His igitur notis nostra memoria secundum praecepta novae disciplinae musicae (τῆς νέας μεθόδου) ad ictum sive intentionem vocis signifieandam utuntur; in codicibus notas τῆς βαρείας xoi τῆς meracríjc fere iisdem locis, quibus in libris prelo exeusis, usurpatas, yngicróv autem multo rarius adhi- bitum repperi. Neque tamen res ipsa ulla ex parte mutata esse videtur; codieum enim librarii praeter tres, quae etiam nune in usu sunt, quarta nota, qua voeem uno intervallo erigendam esse monerent, utebantur, et hane quartam notam, cui et nomen et signum accentus acuti (ὀξείας) erat, fere iis locis, quibus nune ὀλίγον cum ψηφιςτῷ coniungunt, adhibebant. Quo autem tempore veterem illam notationem abiecerint novamque adsciverint, equidem in mea librorum penuria accuratius definire non potui, qua de eausa Graecos, quibus carminum libros plures inspiciendi et rectius inter- pretandi copia facta est, admonitos velim, ut hanc quoque rem examinent et ad liquidum perducant.
Ex iis, quae hueusque disserui, apparet byzantinos musicos ictus in- tentionisque vocis vim adeo non fugisse, ut certas quasdam motas ad eam significandam invenirent. Quid vero? mihilne poetae musicos adiuverunt? nullane musicorum et poetarum mutua commercia erant, praesertim iis tem- poribus, quibus iidem et carmina scribere et modos facere solebant? Hoc cum ipsum satis improbabile sit, tum modorum signis cum verbis carminum collatis apparet nisi syllabam acutam intentionis nota non insignitam esse. uno exemplo ut hane rem illustrem, tropariorum, quae carminis Τὴν ὡραιό- τητὰ modulos sequuntur (vide p. 56), primos versus ita hic apponam, ut syllabas nota petastae instructas pinguioribus literis exscribendas curem :
LIB. III. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. LXXIX
Τὴν ὡραιότητα | τῆς παρθενέας cou || καὶ τὸ ὑπέρλαμπρον | τὸ τῆς ἁγνεέας cov. Τὸ ἀναλλοέωτον | τὸ τῆς θεότητος || xai τὸ ἑκούειον | πάθος cou, κύριε. Τὸ ἀκατάλληκτνν | τὸ τῆς «ταυρώςεως || koi ἀνερμήνευτον | τὸ τῆς éf£pceuc. (ήμερον &maca | κτίεις ἀγάλλεται, | ὅτι τὸ χαῖρε cot | φωνεῖ ἀρχάγγελος. ᾿Επιφανέντος cou | ἐν Ἰορδάνῃ, εωτὴρ, | καὶ βαπτιεθέντος cou | ὑπὸ προδρό- uou, Xpicré. Τὸν cuuma8écrarov | κύριον μάρτυρα || ἐκδυεωποῦμέν ce | πιετῶς, Δημήτριε. Ocouaxepicce | μῆτερ ἀνύμφευτε || τὴν ἀεθενοῦςάν μου | ψυχὴν 0epermeucov. En summum nulloque loco turbatum concentum musicae notae πεταςτῆς et syllabae acuto aecentu pronuntiandae. Adeo autem hane societatem accen- tuum et mueicarum notarum iam codicum librarii persenserant, ut quoties- cunque notis musicis verba carminum instruebant, accentus syllabarum seri- bere supersederent. Nihil vero referre videmus, utrum cireumflexus, an aeutus accentus syllabae sit; nimirum cum discrimine syllabae productae et correptae evanescente illa quoque accentus circumflexi et acuti differentia obliterari coepta est. Contra nulla indicia apparent societatis: inter vocis sonum elevatum et syllabam longam intercedentis. Immo vero metrieae com- positionis legibus spretis et abiectis poesis byzantina rhythmici carminis naturam totam induerat. Atque iam quarto saeculo Gregorium Nazianzenum in duobus carminibus ab metrieis ad rhythmieas rationes transire coepisse supra p. XIII monuimus, et etiam multis annis ante Gregorium Babrius, fabu- larum scriptor, quamvis severe in versibus claudis faciendis leges me- tricas observaret, tamen accentui quoque hoe dandum esse epistimavit, ut paenultimo loeo cüiusque versus nusquam non acutam syllabam poneret; conf. Westphal Griechische Metrik 2. Aufl. II, 54. Praeterea mutata pro- nuntiatione et vocalium brevium longarumque discrimine primum minuto, deinde sublato, cuius rei errores titulorum primis saeculis post Christum natum inscriptorum inseulptorumve larga documenta suppeditant, fieri non potuit, quin rhythmiea carmina in dies magis placerent maioremque applau- sum ferrent. Nescio tamen an etiam plus exemplum psalmorum et ecanti- ' eorum hebraicorum valuerit. Etenim psalmorum cantus in ecclesia graeca usque ad nostram memoriam insignem locum obtinet et christianorum can- tiea proeul dubio ex synagogis Iudaerum tamquam capite et fonte proflu- xerunt. Mirum igitur, ni hebraica poesis similium earminum pangendorum -studia apud christianos excitaverit. Hac antem re in difficillimas quae- tiones de rhythmica forma psalmorum canticorumque sacrorum incidimus, quibus diu multumque a viris doctissimis disceptatis meum iudicium inter- ponere non temerarii, sed impudentis hominis esset. Verum accentibus syllabarum summam vim in modulationibus hebraicis tributam esse a peri- tissimis iudicibus concedi audio, quorum ex numero unum BDelitzschium testem hoc loco afferre iuvat: Das musikalische Element der hebriüischen Grammatik ist das accentuologische.... Jeder Vers des alttestamentalischen 'lextes bildet eine durch die Tonzeichen geregelte, aus Vorder- und Nach-
LXXX PROLEGOMENA.
satz mit ihren Cadenzen bestehende musikalische Periode (Delitzsch Zur Geschichte der jüdischen Poesie S. 23 u. 48, vergl. Fétis Histoire de la musique I, 440).
Tertiam igitur legem a melodis byzantinis observatam esse*novimus, ut troparja sibi respondentia certis quibusdam locis accentu syllabarum con- cinerent. Atque hane quidem legem, quam Pitrae sagacitatem fugisse magno- pere miror, fundamentum artis poetarum byzantinorum dicere non dubito. Neque ego primus hanc legem in lucem protraxi, sed multis abhine non annis sed saeculis grammaticus quidam byzantinus pronuntiavit. In libro enim de prosodia, cui titulum "Theodori grammatici Alexandrini falso prae- fixum esse alio loco (Beitr. S. 27) demonstravi, hoc praeceptum legimus: Ἐάν τις θέλῃ moifjcat κανόνα, πρῶτον δεῖ μελίςαι τὸν εἱρμὸν, εἶτα ἐπαγαγεῖν τὰ τροπάρια ἰςοευλλαβοῦντα καὶ ὁμοτονοῦντα καὶ τὸν ckomóv ἀποςεώζοντα. Nam quae grammaticus de canonum odis praecipit, etiam ad reliqua carmi- num byzantinorum genera pertinet, et qua accentus congruentia hirmus et troparia cuiusque odae coniunguntur, eandem inter αὐτόμελον et προςό- uoix intercedere par est. Accedit, quod etiam in iambicis politicisque versibus faciendis seriptores byzantini similes rationes ita secuti sunt, ut duobus pluribusve locis cuiusque versus syllabam misi acutam non ponerent, et latini melodi medii aevi quantitate syllabarum neglecta ac- centuum regula in versiculis faciendis utebantur; conf. Struve Ueber den politischen Vers der Mittelgriechen, Henrichsen Ueber den sogenannten politischen Vers bei den Griechen, K. DBartsch Die lateinischen Sequenzen des Mittelalters. Denique ne hoc quidem neglegendum est, quod graecorum vocabulorum accentus, quales Aristophanis et Herodiani grammaticorum temporibus fuisse novimus, usque ad nostram memoriam immoti manserunt, id quod eo plus admirationis habet, quo mobilior et inconstantior natura accentus in aliis linguis est. Neque dubito mirae huius constantiae graeci sermonis causam ex insigni vl repetere, quam in carminum cum aliorum tum ecclesiasticorum arte accentus obtinuit. Quamquam enim Fallmereierum nostrum, quod suos Slavos a sacerdotibus monachisque usum graeci ser- monis accepisse statuit, probabilitatis limites evagatum esse iudicamus, tamen eeclesiastica carmina nonnihil ad integritatem sermonis et accentuum ser- vandam valuisse veri simillimum est.
Sed ut ad quaestionem, unde profecti sumus, redeamus; versuum rhythmus ictu certis quibusdam intervallis redeunte efficitur. Sie hexametrum dacty- licum veteres graeci dicebant, quod non uno duobusve, sed sex locis aequo intervallo distantibus pereutiebatur. Et ut glyconei, pherecratei, logaoedici versuum alios pedes trium, alios duarum vel duarum et dimidiae morarum spatium explesse ducamus, tamen omnes, modo syllabarum longarum indicia sequamur, plus semel ietu feriebantur, unde horum quoque lyricorum versuum similitudinem quandam rhythmi ictibus si minus paribus, at tamen similibus intervallis redeuntibus fuisse dicimus. lam ex iis, quae supra exposuimus,
LIB. HI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. LXXXI
apparere videtur in byzantinis carminibus syllabam acutam vel accentuatam locum syllabae productae obtinuisse. Quaeritur igitur, num haec quoque carmina syllaba aeuta paribus vel similibus intervallis redeunte modulate deeurrerint. Priusquam autem ad hane quaestionem difficillimam | solven- dam aggrediamur, pauca nobis praemonenda sunt.
Atque primum omnium admirationem movet, quod byzantini melodi, quamvis paene innumeras notas musicas excogitaverint, quibus non solum altitudinem vocis, sed etiam temporis spatium et vocis varios flexus notarent, tamen nullo signo ad rhythmum numerosque indicandos usi sunt. Sed ne magistri quidem, qui de arte musica commentati sunt, hane partem, quae . nobis quidem gravissima esse videtur, periractant, et sicubi rhythmi men- tionem iniiciunt, ita fluctuant, ut eius vim magis fama accepisse, quam usn percepisse videantur. Sie Philoxenus Oeup. p. 45, postquam rhythmi natu- ram in legitimo ordine arsis et thesis positam esse recte definivit, paulo post rhythmum eum acceelerato aut retardato motu vocis, quem ἀτωτὴν veteres magistros dixisse constat, commutavit: Ἐκεῖνο δὲ, τὸ ὁποῖον τίνεται ἐκ τῆς τακτικῆς cuuguvíac μιᾶς uoucikfjc διὰ τῶν πολλῶν ὀργάνων ἢ ψαλτῶν διὰ τῆς ἑνώςεεως τοῦ ἀργοῦ καὶ γτοργοῦ, ὡς ἐκ τῆς κινήεεως τῆς ἄνω καὶ κάτω φορᾶς ἑνὸς εώματος εἰς δεῖξιν κρότου καὶ ἠρεμίας τῆς ἄρεεως xai θέεεως, ἢ ἐκ τοῦ μετρήματος τοῦ βραχέος καὶ μακροῦ χρόνου, ὀνομάζεται ῥυθμὸς. ὅπερ λέγεται κατὰ μὲν τοὺς Ἄραβας οὐςεούλ, κατὰ δὲ τοὺς Cópumaíouc τέμπο. Eustathios quidem 'Thereianos, qui aliquot carminum modos nostris notis musicis expressos officiose nobis commodavit, nostro more etiam singulos pedes lineis rectis divisit, sed neque graecorum characeterum exemplum in hae re adornanda secutus est, neque nihil, ut numerosius modi percurrerent, novavit. Ipse enim per literas mihi significavit se numerorum gratia tem- porum spatia hie illie partim contraxisse, partim dilatasse: οὐδὲν δ᾽ ἄλλο, ἔφη, €moínca ἢ rpoc8agaipéceic τινῶν χρόνων ἐπὶ τὸ ῥυθμικώτερον. Cantores vero graeci quod dextero pede, dum carminum modos canunt, humum pereutere solent, neque ad pedes dividendos neque ad id rhythmi genus, quod nos vulgo intellegimus, significandum pertinet. Nos enim similiter atque veteres Graeci pedis manusve ictu syllabam intenta voce pronuntiandam esse ita significamus, ut intervallis modo maioribus, modo minoribus intermissis plures syllabas uno pede comprehendamus; recentiorum Graecorum in can- -tilenis fere singulae syllabae singulis ictibus pedis feriuntuür, rarissimeque duo soni correpti uno ictu comprehenduntur; confer Philoxenum 1. l. p. 11: ὃ δὲ ἀπὸ τὴν μίαν κροῦειν ἕως eic τὴν ἄλλην é£oóevóuevoc καιρὸς Aorapiá- ζεται εἷς χρόνος εἷς χαρακτὴρ, ὅςτις φανερόνει ἕνα φθόγτον, ἐξοδεύει ἕνα χρόνον. Creberrimi igitur hi ictus pedis, etiamsi et ipsi cantorem in inter- vallis temporum rite servandis adiuvent, tamen toto coelo ab intersecivis illis ictibus differunt, quibus veteres Graecos ad pedes numerorum signi- fieandos usos esse novimus,
Nihil igitur Byzantinorum nec musicis notis nec pedis ictibus ad rhythmum
CARMINA. CHRISTIANA. {
LXXXlIl PROLEGOMENA.
cuiusque carminis eognoscendum adiuvamur. ltaque fundamento signorum ad intentionem vocis significandam adhibitorum aecentuumque verborum con- centus nos inniti oportet. Sed praeter eas versuum sedes, quae in nulla stropha syllaba aeuta non explentur, aliae quoque, in quibus syllaba acuta plerunque collocata est, in censum vocandae sunt. Si enim TTpocou. lV versiculos sextos p. Οἵ et TTpocou. VI versiculos primos p. 10. inter se contuleris :
Koi τῶ πόθῳ ἠπείγετο. Ὡς γενναῖον ἐν μάρτυειν.
οἱ μοχλοὶ ευνετρίβηςαν. ῥωμαλέῳ φρονήματι.
τὰ θανάτου ἀπέκλειςας. τῷ εωτῆρι ευνέπαθες.
καὶ τὸν λίθον τοῦ μνήματος. τῷ τῆς πίετεως θώρηκι.
Γεωργίου τοῦ μάρτυρος. ὡς ἀετέρα πολύφωτον.
Koi θυείαν εὐπρόςδεκτον. ἐν θαλάςεςεῃ με πλέοντα. à καὶ ςοφῶς ἀποθέμενος. τὴν χρυεήλατον «ςάλπιτγα.
καὶ διώκων ψυχώλεθρον. τὸν ἀςτέρα τὸν ἄδυτον.
tertia et sexta sede cuiusque versus numquam non, prima plerumque sylla- bam aeutam positam esse videbis; neque cgusa huius discriminis te fugiet, si modos versiculorum examinaveris
ὝΝ T πτὦ»ὉὉ 5i A απ, xo ES (e-— Abo eL —— 5, —3X35y6& καὶ TU ποθῷ ἡ mel γε τὸ ὡς γεν vat ov ev pap TU εἰν
Hane igitur rem ita notis exprimere visum est, ut plenum concentum trinis, imperfectum binis punctis in hune modum notaremus:
Eo magis autem hune ancipitem quoque concentum notare constituimus, quod simillima quaedam inconstantia in nonnullis versibus veterum poeta- rum occurrit, ut in pherecrateis Aeschyli Sept. adv. Thebas vv. 296, 313, glyconeis Sophoclis Philoctetis vv. 1126, 1148:
πανδαμὶ πανομιλί. τὰν ἐμὰν μελέου τροφάν. θεοὶ τοῖει μὲν ἔξω. φυγᾷ μ᾽ οὐκέτ᾽ ἀπ᾽ αὐλίων. et in phalaeciis Catulli I, 1—4 : Quoi dono lepidum novum libellum arida modo pumice expolitum ? Corneli, tibi: namque tu solebas meas esse aliquid putare nugas. Quod quo luculentius perspicias, schemata illius versus byzantini et versus glyconei iuxta posita conferas: |
mus, multos versiculos byzantinos numerose cadentes et manifestam simili- tudinem cum metricis colis veterum poetarum prae se ferentes videbimus. En satis amplam messem talium versiculorum schematis byzantinis et vete- ribus iuxta positis illustratam:
LIB. HI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. LXXXIII
COLA ANAPAESTICA ET ANAPAESTICA LOGAOEDICA :
πα αὶ οἰ se ete. € εὖᾳ
p. 239:
v. 2: προτυπῶν τὴν ταφὴν τὴν τριήμερον. v. 4:
τὴν φωνὴν Γαβριὴλ τὴν χαρμό- CUVOY.
ἣ χαρὰ. θεομῆτορ, ἣ ἔνθεος.
or ἐμοῦ καταργείςεθω κατάκριμα.
ὃ θεὸς ᾿Αβραὰμ τῶ προπάτορι,
"€gónce προτυπῶν Pitra XXXIV, Theophanis ean. I od. ς΄ vv. 2,
4, 6
Ἰωνᾶς ἐν τῷ κήτει δεόμενος.
εὐφροςεύνης ἐνθέου πεπλήρωμαι.
πᾶςα κτίεις κραυγάζει, θεόνυμφε.
δι᾿ ἐμοῦ τὸ ὀφείλημα εήμερον.
ἐν τῷ cmépuari τούτῳ τὰ ἔθνη. ἁγνή.
v. 0: Ἰηςοῦ βαςειλεῦ τῶν δυνάμεων. καὶ χαρὰν καταγγέλλεις τὴν ἄληκτον. τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ προωρίεθης, ἁγνή. τὸ ἀρχαῖον δοθήτω πληρέετατον, ἣ ὑπόεςχεεις δέχεται εήμερον.
Cosmas ean.Il od. € v.1 p.167, Ioannes Damasc. can. IV od. ς΄ v. 1 p. 219: θεὸς dv εἰρήνης πατὴρ οἰκτιρμῶν. ἐν δούλοις τῷ Kaícapoc δόγματι. ἰδοὺ ἣ Wapocvae ; m πάλαι 5 sei
κατῆλθες ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς τῆς. φυλάξας τὰ εήμαντρα εᾧα, Χριετέ. εὠτήρ μου τὸ ζῶν τε καὶ ἄθυτον.
ΕΑ Ἢ ΜΕΣΤᾺ, τ ΕΤΕΣ ΣΝ χε εν, Ci UM NIU
Ὕμνος ἀκάθιετος v. ὃ p. 140 sqq. vicies quater repetitus : καὶ cüv τῇ ἀεςωμάτῳ φωνῇ.
τὸ cé βρέφος ἐκείνης εὐθύς.
ἐξ ἀςπόρου βλαετήςας γαετρός. ὃ γὰρ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς.
COLA DACTYLICA ET DACTYLICA LOGAOEDICA : colon prius versus hexametri: νοῦν. 1:
ἣ βαειλὶς τῶν ὡρῶν. πύλαι θανάτου, Χριετέ.
"Outre wr. td e- WM A o Ww NM uL
Ioannes Damase. can.
ácupev πάντες λαοί. aded n ψυχῶν.
"Po we ὦ ν᾽ a — HM ὧδ S om NP
Tipocog. II v. 1 p. 64 et IX v. 2 p. 16:
τῶν οὐρανίων ταγμάτων.
ὁ ταξιάρχης τῶν vu.
ὑπὸ τὴν ckémnv τῶν θείων.
ἐν οὐρανοῖς τὴν ἐλπίδα. τὴν ἐπὶ γῆς φθειρομένην. ἐν ἑαυτῇ τὴν τριάδα,
δε ἐν 4$. * s» A-—-— f um A S ὦ ὦ m
TIpocou. VI v. 5 p. 70, Ioannes Damasc. ean. IV od. θ΄ v. ὃ: xópeue νῦν xai ἀγάλλου, Cuv. μέχρι τερμάτων aidvoc, Xpicré. δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον.
ὅτι τὸν δρόμον τετέλεκας. ὑπερορῶν μὲν τοῦ εώματος. τοῖς ἐναντίοις ἀνάλωτος.
í*
LXXXIV PROLEGOMENA.
Ioannes Damasc. can. apostolorum Petri et Pauli (29. Iun.) od. ς΄ v. 5: ἐν ὁμονοίᾳ φυλάττων τὴν ποίμνην cov. τερατουργῶν παραδόξως τῇ χάριτι. τὴν τῶν θαυμάτων ἐπλούτηςε δύναμιν. τι. ὦ Versus-Adontus.
loannes Damasc. can. I od. y' v. 1, 9' v. 1; n v. 1:
veücov πρὸς ὕμνους. icoc προῆλθες. μήτραν ἀφλέκτως. νύμφη πανάγνου. ἔθνη τὰ πρόεθεν. λύμην guroóca. ὕψους ἀνάςεεων. ῥίζης φυεῖςα. ἥκεις πλανῆτιν.
COLA GLYCONEA ET PHERECRATEA ET LOGAOEDICA:
Tipocog. VIII v. 8 p. 14: ὅθεν τὴν παναγίαν cou. (& καὶ νῦν παριετάμενος. ὅθεν καὶ τὸν τῆς νίκης cou. δεῖξον τῆς ὡραιότητος. Κάθιεμα VIII v. 1 p. 62: τὴν cogpíav καὶ λότον. εὖ υἱὸς ἐπεκλήθης. τῶν παθῶν τοῦ κυρίου. παναγία παρθένε. Ká&icua II v. 1 p. 56: τὴν ὡραιότητα τῆς παρθενίας cou. τὸ ἀναλλοίωτον | τὸ τῆς θεότητος. ςήμερον &maca | xrícic. ἀγάλλεται. θεομακάριετε | μῆτερ ἀνύμφευτε. : 3 v v. v-— e Versus Áristophanicus.
* J| ἐκ δ αἰδιδ. ὁ jm -Ξ-
Cosmas can. XIII od. τ' v. 1 p. 196, Octoechus p. 1605 od. a v. 1:
c€ τὸν ἐπὶ ὑδάτων. ἄεωμεν. τῷ κυρίῳ. εύμβολα τῆς ταφῆς cou. ἄχραντε θεοτόκε.
ἥπλωςας τὰς ἀγκάλας. βότρυν ce Zumgópov.
Ioannes Damasc. can. VII od. α΄ v. 1, Kó&icua I v. 11:
ἀνοίξω τὸ cróua μου. ὧς μόνος φιλάνθρωπος. παρθένοι νεάνιδες. τοῦ εὥςαι τὸν ἄνθρωπον. ἀξίως ὡς ἔμψυχον. ευμφώνως προςφέρομεν.
IAMBICA ET TROCHAICA COLA:
Cola, quae iambicorum colorum similitudinem ita referrent, ut unoquoque pede acutam syllabam loco longae haberent, equidem nulla novi. Neque hoe quidem mirum est, quandoquidem veteres quoque Graeci, ne crebrescente vocis ictu
118. ΠΙ. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. LXXXV
petulantes et illepidi versiculi fierent, singulis ictibus binos pedes iambicos trochaicosve comprehendere solebant, quo factum esse constat, ut versum sex pedibus iambieis eonstantem non hexametrum sed trimetrum vocarent. Quodsi veterum Graecorum vestigiis institimus, ea quoque cola iambica vel trochaica dicere nobis licet, quorum secunda et sexta aut prima et quinta syllabae acutae sint et intenta voce cantoris erigantur. "Atque hoc etiam confidentius dice- mus, sicubi medias syllabas, quartam dico iambicorum et tertiam trochai- corum colorum, plerumque acui cognoverimus.
aL eM ee. el ". ὁ MALUM
Cosmas can. XIV od. θ΄ vv. 7, 8:
δοχεῖον τοῦ dcrékrov. χωρίον τοῦ ἀπείρου. ἐξ ὕψους ἀποετόλους. ὑφ᾽ ἧς καταλαμφθέντες. λαοὶ φυλαὶ koi YA ccou. τὰ θεῖα μεγαλεῖα.
Ww seca. s — MW oL ῳ -.-.- wo
Μεγαλυνάρια vv. 1, 2 p. 84:
ἀκατάληπτόν ἐεςτιν τὸ τελούμενον ἐν coí. ἀγκαλίζεται χερεὶν ὃ πρεεβύτης (υμεών. βουληθεὶς ó mAacroupróc iva ccu τὸν ᾿Αδάμ. γένος ἅπαν τῶν βροτῶν μακαρίζει ce, ἁγνή.
ΟἿ ΟὟ οὐ δροιο diu Pa dV M I ὦ .-.ὦ .-.-ὺὔ ο--
Octoechus p. 120 od. 4' v. 1, Ioseph can. I od. y' v. 1:
οὐκ ἔςετιν ἅγιος ὡς CU. ἣ γῆ μαετίζεται ἡμῶν. θεὸν εταυρούμενον «εαρκί. cucceicac, κύριε, τὴν γῆν. θανάτῳ θάνατος λυθείς. γεννήςας θάνατον πικρόν. τοῦ θείου τόκου cou, ἁγνή. ἣ μόνη oUca ἀγαθή. à Tpocou. IX v. 9: ὑπήκοοι γενόμενοι Χριετῷ. ετρεβλώςεεων μαςτίγων καὶ πυρός. ὑμνήεωμεν ἀξίως ἑορταῖς. ςτεφάνους καὶ τὴν δόξαν τοῦ Χριετοῦ. ᾿ς Ioannes Dam. can. IV od. (' v. 1: δεῦτε πόμα πίωμεν καινόν. χθὲς ευνεθαπτόμην cor, Xpicré.
Tipocou. III v. 1: "Q τοῦ παραδόξου θαύματος. ςήμερον, πιςτοὶ, χορεύεωμεν.
Ed e v τ v uu e— W^ “ ἀᾳᾧ “ὦ o ὼ m ὦ
Ioannes Dam. VI od. (' v. 1:
τοὺς COUC ὑμνολότους θεοτόκε. ἐξ ὀςφύος προαχθεῖςα.
Eorum, quae hueusque recensuimus, colorum rhythmum iambicum vel trochaicum tribus quatuorve locis ducibus constituimus; sunt autem
LXXXVI PROLEGOMENA.
alia breviora, in quibus concentus duorum locorum idem arguere vide- tur, velut:
XUL IND ZZ uy
Otüeabs p. 121 od. 6 v. 1, Jdoséplt can. I od. ?' v. 1: . Xpicróc μου δύναμις. ςαλεύεις, κύριε. τὸ ξύλον ἤνθηςε. τῇ θείᾳ νεύςει cov. κυθίμα I v. 1: τὸν τάφον COU, εὠτήρ. τὰ πάθη τὰ ςεπτά. «ταυριὺ προεηλωθείς. ἐξέετηςαν χοροί.
: Η * 4.5/4 28.2 wd. μας 4 —€—-
TTpocou. II v. 5:
ἄχραντε mapéve. φύλακα καὶ ῥύετην.
μίαν εὺὑν ἀγγέλοις. ο΄ φύλαττε καὶ εκέπε.
IM Ic dE E τ΄ SAP UP XE KóO0icua V. v. 6, TTpocou. IX v.
νίκας χορηγῶν αὐτοῖς. ὅλην ἀποθέμενοι.
ἕτοιμοι ευνέλθωμεν. ὕλην ἐβδελύξαντο.
c€ τὸν ποιητὴν ἡμῶν. nxncouct ςάλπιγγες.
Καθιομα VI v. 1: κατεπλάγη "lucnp. ἐκ τῶν ἄνω κατελθών. ἑκουςίᾳ cou βουλῇ. μετὰ κλάδων νοητῶς.
"ADDS MWORG $5 ων κα ET re
Κάθιεομα VII v. 9: €£icrapot κραυγάζειν cot. eic τοῦτο γὰρ ἐλήλυθας. Octoechus p. 22 od. $' v. 2: προβλεπτικῶς ó ᾿Αββακούμ. «τεφηφοριὺν ἐξ ἀκανθῶν.
—9 71 1 LI
TIpocou. VI v. 4: εὐφημοῦμέν ce. ce γινώεκομεν. μιμηςάμενος. πρὸς τὴν ἄθληειν. τὰ ςετρατεύματα. ευμφραξάμενος.
Praeter anapaestica, dactylica, iambica, trochaica cola, quae byzantinis melodis accentuum concentu adducti reddidimus, vereor ut alia numerorum genera probaverint. Nam ionici dimetri, quos iam veteres poetas cum iambieis tetrapodiis commutasse constat, in rhythmica poesi Byzantinorum ab iambicis vel trochaicis colis vix diste poterant. Cum enim non om- nibus locis, quibus veteres syllabam loci posuerant, acutam Byzantini collocarent, dimetrum ionieum a minore sie ab iis exprimi par erat:
LIB. 11. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. LXXXVII
hoe autem sehema eodem iure trochaicae tetrapodiae Ὁ, . ὦ ο con- ferri posse ex iis, quae modo exposuimus, apparet.
Baechiacis vero quod colis conferri possit, unum colon apud Ioannem Bamascenum can. IV od. θ΄ v. 1 novi:
φωτίζου, φωτίζου. ὦ θείας, ὦ φίλης. ᾿ ὦ πάεχα τὸ μέγα. neque modi huic opinioni obstare videntur: : ἘΞ — X9 GR -ῦῦος 3 i Qu Tt Zou qu tt t! 1 Zov. sed cum alia exempla huius rhythmi non suppetant*), nescio an rectius hune versiculum in duo pusilla cola quríZou | φωτίζου dirimas. Eodem
vero modo aliquot dochmiaci rhythmi exempla removeri posse videntur, velut Andreae Pyrrhi crx. v. 1:
. ποίοις εὐφημιῶν ετέμμαει. ποίοις ὑμνῳδιῶὼν ἄνθεει.
NUI τον QS A si ΤΣ Cosmas can. XIV od. € v. 1:
τὸ διὰ τὸν φόβον cou ληφθὲν κύριε. ἣ ἐπιφοιτήςαςα ἰεχὺς εήμερον. AL Nte Ἔτι ouis ΤᾺ aro. are md Cosmas can. VI od. α΄ v. 6:
τῷ εὖ ἄδοντας μονογενεῖ. μεθ᾽ ὧν, ἄχραντέ, cou τὴν «ςεπτήν.
4 v MEM o^ a yu inpia TIL IILMMOP NEL INE OAL
Cosmas can. XIII od. n v. 3: ἰδοὺ. γὰρ ἐν νεκροῖς λογίζεται. νεκρὸν τὰρ καὶ γτυμνὸν θεώμενος. im . | ww. : "n Va. ὭΣ (ὍΛΩΣ | [T PL Te De a ape
Ioannes Dam. can. III od. θ΄ v. 5: voeiv* ὅθεν ce εὺν πόθῳ δοξάζομεν. πατρὸς πέπομφε τὴν χάριν τοῦ πνεύ- ματος.
Namque in duobus prioribus carminibus extrema trisyllaba, in duobus posteri- oribus prima disyllaba vocabula ita a reliqua parte versus separare licet, ut suum membrum efficiant et duo membra, id quod non raro accidit, ad- - versa fronte collidant. Atque haee quidem divisio modis versus Cosmae -.ean. XIV odae quintae (vide Hirmol. p. 400) patum commendari videtur, reliquorum autem versuum modulationibus tantum non efflagitatur, siquidem duplum temporis spatium, quod priori syllabarum collidentium assignatur, suum loeum in fine colorum habet. Quidquod in alio exemplo dochmiaci
*) Unum posthac cognovi versienlum similibus numeris decurrentem, Κοντάκιον I v. 1 p. 90: ψυχή uou, ψυχή uou àvácta, τί καθεύδεις;
LXXXVIII PROLEGOMENA.
rhythmi TTpocou. IX. v. 6 tertiae syllabae acutae in similibus tropariis duae syllabae respondent
rele AP CH AP SE Eyalcoed e TET VOR δωρεὰν ἔλαβον. ὡς κρουνοὶ βλύζουει. καὶ ςεπτὸν εὐμβολον. ἣ ὁμόφρων cócknvoc. τῇ Υτὰρ κτίςει, δέεποτα. οἱ προφῆται, κύριε.
unde byzantinis quoque temporibus creticam basin é£ócquov fuisse con- iicias.
Sub finem huius capitis de colis eorumque numeris ut summam quae- stionis complectar et quibus numerorum legibus carmina illigata fuerint, brevi definiam, byzantini melodi et cantores scrupulosa illa diligentia, qua veteres Graecos tritorum versuum, ut hexametri dactyliei et tetrametri ana- paesticl, pedes dimetiendos et exaequandos curasse constat, spreta et neglecta non rhythmum, sed rhythmi quandam umbram consecuti sunt. Atque adeo numerorum matura eos latebat, ut nec magistri cola in pedes dirimenda esse monerent, nec musici lineis aliisve adminiculis ad modos in aequales particulas dissecandos uterentur. Pedum igitur divisionem cum spernerent, colorum divisio ultima erat, eaque tantum aberat ut aequabili- tatem quandam partium spectaret, ut pleraque cola eiusdem troparii non modo numerorum genere, sed etiam magnitudine sibi dispares et dissimiles essent. Neque eadem, qua nostri musici, necessitate byzantini ad modos in pares pedes sive tactus dividendos adducebantur, quandoquidem ommia eorum carmina unisona erant neque nostra memoria in iis ecclesiis, quae. vetera instituta observant, polyphonia in usu est. Neque vero corporis motus cum cantu consociati, quo veteres Graeci inprimis commovebantur, a christianis melodis ratio habenda erat: quantum autem illa societas ad pedes numero- rum dimetiendos valuerit, ex nomine βάςεως, qua dipodiam iambicam trochaicamve significabant, et discrimine anapaestorum et melicorum poe- matum optime intellegas. Nam anapaesti, quorum sub ictibus choreutae in- cedebant, summa pedum aequabilitate conspicui erant, melici poetae trochaicos pedes eum daetylicis vel, si mavis, rationales pedes cum irrationalibus pedibus miseebant. Byzantini igitur musici neque cola in pedes dividebant neque rhythmi notionem eam, quam nos mente concipimus, noverunt; qua cum re illud quoque cohaeret, quod pausae spatium, maius an brevius sit, num- quam indicant.
Quamquam autem et quantitatem syllabarum neglegebant et severis rhythmi legibus coerceri reluctabantur, tamen accentus in versibus faciendis ita disponebant, ut cola similitudinem quandam veterum versiculorum refer- rent; quae quidem res tam late patet, ut omnes lyricorum et scenicorum poetarum versus byzantinis modis aptari posse confidam. Neque equidem dubito, quin veterum cantilenarum modos, nut qui carminibus ipsis super- stites esse soleant, byzantini melodi imitati sint, et servatorum modorum luce tenebrae veteris artis si minus discutiantur, at certe rarescant. Sed
LIB. HT. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM,. LXXXIX
ne similitudinem illam maiorem esse statuas, accentus non ea vis erat, ut syllaba et ictu erigeretur et duplum temporis spatium expleret. Licet enim acutas syllabas melodi non raro producerent, tamen maiori parti pedum dactylicorum byzantinorum non quaternae, ut veteribus, sed trinae tem- poris morae erant. Quin etiam hae ipsa re, quod acutae syllabae passim protrahebantur, rhythmi concinnitas turbata est. Sic ut exemplo rem illu- strem, versui loannis can. IV supra allato
"d
33x35: isa Eod Qum
XO fpeue vu u uv και α γαλλου Ct uv. si verborum accentum spectamus, aequales pedes sunt hi:
VITRE RE, τ ἐν ἃ. al X OWULIOW AIO Ww I|
sed haec aequabilitas mes hoc rs" ih turbata est:
ἢ | e 365 ͵ id e À e iced Etiam magis rhythmi Eünsinuiius veh versiculi αν de rom RD εν O HO νοι αφυλαττῶὼν την ποιμνὴν CoU syllaba acuta modo producta modo correpta turbatur, id quod ex schematis et verborum et modorum iuxta ἘΝ i elucebit :
j j ^ ip ΓΗ cze€eest | ee | z
Plurimum vero in protractis melodiis (àpraic ἡξπι δ διαὶ musici ab iis, qui verbis expressi erant, pedibus discedebant, ita tamen ut ne hic quidem vim accentus plane neglegerent.
Denique haec erat praecipua lex melodis christianis proposita nec um- quam siolata, ut singula eola uno saltem loco syllabam acutam haberent; neque pauci versiculi in tropariis byzantinis occurrunt, quorum accentus uno excepto omnes fluetnant. Sed in iis quoque versieulis, quorum accentus pluribus locis coneinunt, unus reliquis eminere et in modulatione clarius distingui solet. Atque ex hae causa illud quoque derivandum est, quod vérsus politici, utpote qui ex binis membris constent, duobus locis syllabam aeutam numquam non babent. Plerumque autem insignis ille aecentus in 'extrema versiculi parte positus est, quod cum in aliis numerorum generibus, tum in anacreonticis versibus apparet, qui eum secunda et quarta sede saepe, sexta numquam non acuuntur, ut in Photii carmine p. 41:
᾿Απὸ χειλέων ὕμνον Βάθος cou τῆς εοφίας προςφέρω cot, τί κτίεῃ, κριμάτων τὰς ἀβύεεους ἀπὸ καρδίας βάθους τίς λότος ἐξυμνήεει, cot δόξαν ἀναπέμπωῳ. δέςποτα τῶν ἁπάντων;
Quae cum ita sint, modorum indoles in clausulis colorum maxime con- spieua fit, et cantoris vox, cum in priore parte versus a pronuntiandi
XC PROLEGOMENA.
tenuitate vix recedat, hic flecti et modulate moveri coepit. Clausularum autem in brevioribus melodiis (cuvrógotc μέλεςι), neque si numeros, neque si sonos spectamus, magna varietas erat; plurima his schematis compre-
henduntur: v v
ls | | ] | | | bis yllabae ! TET] 1
v v γ
"l SV | | | | Ι | | | | tr 15. llabae ! ᾿ ! 1 | | | | 3 | | | | | | | | | | E € E € l l
quate: nariae l l l
unaquaeque autem clausula quod modo breviore, modo prolixiore modula- tione expressa est, hoe cum discrimine colorum, quae priorem vel medium et eorum quae extremum periodi locum obtinent, cohaeret, qua de re se- quenti capite fusius disputabimus.
Hunc igitur clausularum concentum praecipuam legem artis byzantinae esse monui, eandemque ab arte veterum poetarum graecorum haudquaquam abhorrere iudico. Aíque hoc quidem in propatulo est, tria quae proposui clausularum genera aptissima esse versibus veteribus, velut . primum dactylico hexametro, Sapphico hendacasyllabo, paroemiaco anapaestico, alterum trimetro iambico, trochaico septenario, dochmiaco, tertium choriam- bieis versibus et galliambis. Plus iam illud valet, quod veteres quoque Graeci praecipuum accentum ab exordio versus removere consueverunt, id quod cum ex duobus ultimis pedibus versus dactylici ita a politioribus poetis.latinis fere compositis, ut ictus versus cum accentu verborum comn- cimeret, tum ex maiore licentia primi pedis aeolicorum et glyconeorum ver- suum apparet. Nam si poetae graeci ordini logaoedico, dactylico, choriam- biceo pedem dissyllabum ἀδιάφορον, quam basin G. Hermannus vocavit, praemittunt ;
e * — VJ Ww oL ὦ τε-
UU Lcu “Ὁ "Ξε λα ML uI SAL
causa huius licentiae inde repetenda esse videtur, quod primus pes ictu vocis, apud veteres Graecos cum syllaba longa fere coniuncto; ita carebat, ut nihil referret, utrum iambico an trochaico vocabulo, spondeo an pyrrichio explereretur. Contra si elegantissimus quisque poeta latinus discrepantiam ictus numerorum et accentus verborum in clausula hexametri et versus Sapphiei vitavit, hoc ea de causa fecisse probantur, quod quo maior vis ictus erat, eo magis repugnantia accentus hominum aures offendebat. Maxime vero meam opinionem de vicissitudine inter cola byzantinorum et veterum poetarum graecorum intercedente praecepta veterum scriptorum artis inetricae de pedibus compositis confirmare videntur. Illi enim pluribus pedibus sim- plicibus unum pedem compositum (πόδα cóvOerov) effici et pedis compositi vim fere eandem, quam coli sive membri esse docuerunt, qua de re nuper
LIB. lI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. XCI
in libro Die metrische Ueberlieferung der pindarischen Oden S. 51—54 commentatus sum. lam cum ea pedis natura sit, ut ex duabus partibus, arsi et thesi, constet, cola glyconea, ithyphalliea, paroemiaca, prosodiaca nomen pedum ea re meruisse necesse est, quod singula singulis ietibus per- eutiebantur. Hoc autem aliter fieri non potuit, quam ut aut unam syllabam longam cuiusque coli solam ictu ;pereussam esse aut unius pedis simplicis ictum reliquorum pedum simplicium ictus depressisse dicamus. Hoe alterum cum et ipsum veri similius sit, tum ex similitudine modorum carminum by- zantinorum probabile fit, quod ut facilius perspiciatur, compluria schemata
byzantinorum et veterum colorum oculis lectorum subiiciamus:
"Axpavre παρθένε ET ϑς - Τὴν ὡραιότητα A 2:4. - Ὅλην ἀποθέμενοι ΤΣ iA s z Οὐκ ἀπ᾿ ἀνθρώπων — Q Ξ Καὶ τῶ πόθω ἠπείγετο τε στα τον E
i
od
i
DE VERSIBUS ET PERIODIS.
Versiculi, de quibus hueusque disputavimus, fere membra maioris ver- sus vel periodi sunt. Quo modo enim psalmorum versus constant, eodem modo christianorum quoque tropariorum versus, psalmorum canticorumque sacrorum versibus illi quidem intermixti, rarissime ex singulis, plerumque ex binis trinisve colis sive membris compositi sunt. Sie quarti
cathismatis duo primi versiculi et tres insequentes Ταχὺ mpokaróAofe | πρὶν δουλωθῆναι ἡμᾶς
v
[7€
'
.-
v
defe]
ex pluribus membris
ἐχθροῖς βλαςεφημοῦει ce καὶ ἀπειλοῦειν ἡμῖν | Xpicré ὃ θεὸς ἡμῶν. singulas periodos efficiunt. Neque solum hebraicorum psalmorum, sed ve- terum. quoque Graecorum carminum similitudine plura membra in unius versus vel periodi corpus coniuncta firmantur. Nam plerosque versus vete- res, ut dactylicum hexametrum, iambieum trimetrum, anapaestieum tetra- metrum, galliambicum et priapeium ex binis membris constare et qui maio- rem in longitudinem excreverint et tribus pluribusve membris constent, periodos sive circuitus appellari novimus. Lyricos vero poetas versibus in .suaà cola dirimendis magis quam pedibus numerorum diimetiendis animum advertisse cum ex aliis rebus, tum ex caesura hexametri tantum non sem- per observata apparet. Namque si Aristoxenus Mario Victorino II, 2 teste hlexametrum aut in sex pedes per monopodiam aut in tres per dipodiam dividi aut in duas partes per cola duo dirimi statuit, ultima divisio ad artem lyricorum poetarum, cuius colorum divisio propria erat, treferenda
*) Alterum, non tertium pedem huius versiculi eur primario ictu feriri monuerimus,
non tam ex accentibus, quam ex modis supra allatis apparet; nam cum et tertia et sexta
syllaba huius versiculi acuta sit, tertiae vis dupla temporis mora augetur.
XCII PROLEGOMENA.
esse videtur. Hoc quoque memoratu dignum est, poetas graecos et latinos, quo recentiores aevoque christiano propiores fuerint, eo maiorem diligentiam versibus eerto quodam loco incidendis caesuraque in cola dividendis impen. disse. Poetae igitur byzantini quod binos pluresve versieulos in singulos versus coniungebant, vestigiis artis et hebraieorum et graecorum poetarum insistebant. ,
Priusquam autem de versuum periodorumque compositione disseramus, nos exponere par est, quibus rebus cognosci possit, quae membra coniun- genda sint et quo loco versus cuiusque finem constitui oporteat. Atque primum omnium in libris et manu scriptis et typis repraesentatis ut cola lineolis punetisve divisa, ita versus nullo modo descripti sunt. Neque hoc quidem mirum est, siquidem iis, qui quomodo et colorum et versuum divi- sionem significarent nesciebant, colorum divisio potior non videri non po- tuit. Perpauei tantum versus ita in libris digesti sunt, ut versus finis magis quam colorum divisio appareat, versus dico canonum iambicorum Ioannis, quorum artificiosa compositio trimetris versibus in sua cola solutis obliterata esset*), et Theophanis vel Ioannis duorum carminum (v. p. 240 sq.), quae ita adornata sunt, ut literae initiales versuum acrostichidem efficiant.**) Idem igitur in byzantinis tropariis, quod in carminibus poetarum lyricorum et scenicorum usu venit; nam haec quoque carmina in codicibus inde ab grammaticorum Alexandrinorum temporibus ita exarata esse constat, ut cola sive membra divisa, versuum fines non significati sint. Quod igitur Boeck- hius, cuius memoriam pie semper colam, in Pindari carminibus edendis in- stituit, ut quibus ex periodis quaeque stropha constaret, primus indagaret et oculis lectorum subiiceret, idem ego in his carminibus christianis digeren- dis spectavi, ut et versus et cola dividenda curarem. Neque tamen iisdem, quibus ille, indiciis in periodis dirimendis usus sum. Veteres enim poetae lyrici et scenici versus fine numquam vocabulum ita dissecabant, ut priorem verbi partem priori, sequenti versui posteriorem tribuerent; praeterea in fine versus sive periodi neque ancipitem syllabam neque hiatum, quem aliis locis sedulo vitabant, admittere dubitabant. His igitur tribus indiciis in veteribus carminibus utimur, ut, quo loco singuli versus finiantur, cognos-
*) Uno tamen' loco, can. III od. θ΄ v. 4, 5 melodia Hirmologii p. 407 ab iamborum divisione in hune modum recessit: versuum divisio: Ἰλιγγιῷ δὲ νοῦς ἅπας cou τὸν τόκον voeiv: ὅθεν ce civ πόθῳ δοξάζομεν. modorum divisio: Ἰλιγγιᾷ δὲ νοῦς ἅπας cou τὸν τόκον voeiv: ὅθεν ce εν πόθῳ δοξάζομεν. *
**) In hoe quoque carmine melodia Hirmologii p. 309 a divisione versuum, qualem acrostichis indicat, ita discrepat, ut quarta periodus ab διὸ καὶ yaípuv, non ab εὐλογεῖτε πάντα, ut debebat, initium capit. Qua autem ratione Theophanes vel loannes (vide notas p. 236) in hoe carmine usus est, eam Georgium Siculum et S. Bartholomeum imita- tos esse Pitra Hymnogr. p. 18 monet. ;
LIB. HI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. ΧΟΙΠῚ
eamus. At in troparüis byzantinorum melodorum neque ex ancipite syllaba neque ex hiatu quidquam concludi potest, siquidem et quantitatem syllaba- rum prorsus neglegebant et hiatum non eadem, qua veteres poetae, diligen- tia fugiebant. Neque finito voeabulo-(reAeíg λέξει) tantum hic, quántum in veteribus poetis, adiuvamur. Illi enim et inprimis princeps poetarum lyri- corum, Pindarus, eum saepe duo cola verbo continuato coniungerent (cuví- yay), numquam hae licentia in fine periodorum abusi sunt; byzantini melodi, recentiorum poetarum graecorum latinorumque exemplum secuti, rarissime fine coli vocabulum diremerunt, unde finitum vocabulum tenuissimum indi- 'cium finis versus vel periodi factum est. Ne tamen umquam vocabulum in duo cola dissectum esse negem, nonnulli loci prohibent, ut
Ioannis can. I od. ν᾿ 18 5 33: φέρων τε παντεπόπτα | τῆς ἁμαρτίας. ἰδεῖν ἀφράετως | ἀξιωθεὶς τὸν τύπον.
Ioannis can. III od. ζ΄ v. 82 δ 92: céBetv τὸ xpucóreukrov | ἄψυχον βρέτας. ἔνθους Ἰωὴλ | τοῦ θεαρχικωτάτου.
Ioannis can. IV od. ἅ v. » 9: καὶ ἐκ γῆς πρὸς οὐρανὸν | Xpicróc ὃ θεός. ἐξαςτράπτοντα | καὶ χαίρετε φάςκοντα.
Ioannis can. IV od. € v. 49 » 53: koi ἀντὶ μύρου τὸν ὕμνον | mpocoicouev τῷ δεεπότῃ. οἱ ταῖς τοῦ ἅδου ςειραῖς | ευνεχόμενοι δεδορκότες.
; Cosmae can. V od. α΄ v. 4 5» 16. v. Hirmologium p. 321: óucueveic ὁρῶντες | ἐν abri) ὑποβρυχίους. ὡς ὀφθήςομαι | λαμπρότερον ἡλίου é£acrpóámruyv.
Cosmae can. VI od. à' v. 4 δ 10: : é£apxyoócnc Μαριὰμ | μετὰ χορῶν καὶ τυμπάνων. ἐκ περάτων, θεοτόκε, | coi παρέετηςαν ἄρδην.
Sergii v. 11 » 83 » 202: é£ícraro καὶ ἵετατο | κραυγάζων πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα. ἐν τῆ ταςετρὶ Μαρίας βοςκηθέντα, | ἣν ὑμνοῦντες εἶπον. ἡμεῖς δὲ τὸ μυετήριον θαυμάζοντες πιετῶς βοῶμεν. His autem in versibus canendis non verba dissecant, id quod ex ea, qua nos in periodis veterum poetarum dividendis utimur, ratione concludere pos- sis, sed nune hoe, nunc illo loco, ut lineolis rectis significavimus, cola divi- dunt, ut ἐν τελείᾳ λέξει unumquodque colum finiatur. — Neque hoc in iis
XCIV PROLEGOMENA.
versibus solis faciunt, qui eodem loco dividi nequeunt, nisi verbum disse- eare velis, sed etiam in aliis, in quibus mobili caesura rectius sententia dividitur, ut in Ioannis can. VIII od. ξ΄ v. 126 5» 139: , * ki , ^ "m^ ^ » € , πέτραι δὲ écyícOncav: | διὰ craupoO γὰρ ἤρθη ὃ δίκαιος. χαῖρε fj πατγκόεμιος χαρὰ, | δι᾽ ἧς ἡμῖν ἐξανέτειλεν.
Ioannis ean. IV od. «y v. 99 » 109, conf. Hirm. p. 9580: ἐν ἣ εὐλογοῦμεν | Xpicróv eic τοὺς αἰῶνας. ὑμνοῦντες αὐτὸν ὡς θεὸν εἰς τοὺς αἰῶνας.
Quod vero aliam nos in veteribus carminibus dividendis rationem inimus, nescio an falso faciamus et veteres cantores Pindari Ol. I, vv. 1, 31 varie dividentes eandem, quam byzantini, rationem secuti sint:
"Apicrov μὲν ὕδωρ ὃ δὲ | xpucóc αἰθόμενον. πῦρ. χάρις δ᾽ ἅπερ ἅπαντα τεύχει | τὰ μείλιχα θνατοῖς.
Librarii certe codicum quod saepissime respondentes versus strophae et anti- strophae sie diviserunt, ut ne vocabuli partes discinderentur, non oscitasse, sed morem sua aetate comprobatum secuti esse videntur.
His igitur subsidiis, quibus Pindari Aeschyli Aristophanis cantica divi- dentes adiuvamur, in tropariis christianorum poetarum digerendis destituti, modorum indiciis, manifestioribus illis quidem sed magis fluctuantibus, utimur. Haee igitur Paranicas meus secutus, quo loco coli, quo versus finis statuendus esset, mihi indicavit cantuque comprobavit. Modulationum vero libros perserutatus rationes amici fere ubique μαρτυρίαις, id est altitudinis vocis explieatis notationibus, periodis modorum interpositis, confirmatas in- tellexi; neque tamen numquam Paranicae et librorum divisiones secum pugna- bant, quod non mirabitur, qui quantopere cantores omnium temporum modu- lationes paululum ex suo arbitrio variare soleant, reputaverit. Denique licentiae quaedam metricae, ut pes creticus : . . cum choriambico : . . ., vel spondaieus i . cum cretico : .. in fine periodi commutatus, dé quibus infra explieatius disseram, viam a Paraniea meo patefactam muniverunt. Atque hae quoque licentiae eum modorum natura cohaerent; mediis enim in versibus eola brevioribus clausulis claudebant, in ultimis, cum prolixioribus vocis flexibus syllabarumque numerum superantibus uterentur, nihil obstaculo erat, quominus pro tribus syllabis quatuor ponerent,
Colorum vero et versuum divisionem ut animis oculisque hominum pate- facerem, duplieem rationem inii: aut unum in versum cola ita coniunxi, ut lineola membra versus distinguerem, aut secundum et tertium membrum amplius a margine removi; neque certis quibusdam causis, ut alteram utram rationem sequerer, commotus sum, sed typothetarum commodis nec non arbitriis obtemperavi. Sic primi versus loannis can. VII et losephi can. II, quamvis iisdem modis utantur, modo hoe, modo illo modo exarati sunt:
LIB. 111. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. XCV
᾿Ανοίξω τὸ cróua μου καὶ πληρωθήςεται θαύματος. Χριετοῦ βίβλον ἔμψυχον | ἐςφραγιεμένην ce πνεύματι. Praeterea cum duorum vel trium versuum modi haud raro ita cohaereant, ut maior incisio in fine extremi versus fiat, hanc quoque rationem ty pipes adminieulis hoc duplici modo indicavi p. 81 et 199: "Q τοῦ παραδόξου θαύματος ὦ μυετηρίου καινοῦ! ὦ φρικτῆς ἐγχειρήςεως! , ἣ παρθένος ἔλεγεν. Βαειλικῶς μοι ὑπέγραψας | ἐλευθερίαν βαφαῖς épuOpaic τῶν δακτύλων cou | αἱματώςας, δέεποτα.
Atque hane quidem complurium versuum comprehensionem, quam vetere nomine περικοπῆς dieere mihi liceat, veteribus quoque poetis cognitam et usurpatam fuisse nuper intellectum et ab Rossbachio Westphalio Brambachio Sehmidtio subtili iudicio demonstratum est. Atque in veteribus quidem carminibus huius rei argumenta ex numerorum indole et sententiarum fini- bus repetenda sunt, in byzantinis aperta et luculenta testimonia modulatio- nes praebent, sed ne sententiarum quidem indicia plane desunt; pleraeque enim pericopae maiore interpunetione clauduntur, id quod strophis cum aliis tum TTpocouotuv IV inter se comparatis manifestum fit.
Huie secundo capiti de versibus et periodis hunc finem imponere con- stituimus, ut aliquot exempla versuum cum suis schematis apponerem, qui- bus in exemplis selegendis id potissimum egi, ut byzantinos melodos vete- rum poetarum versus suo more imitatos esse demonstrarem. Modos autem versuum qui cognoscere velit, ex indiee carminum, quo quaeque melodia exstet, cognoscat.
4. VERSUS DACTYLICI ET ANAPAESTICI. τὸ ΠΟ ΣΎ AM dui. MESE ρος ΧΕ ΥΥ ὙΕῚ ΜΕ τ ΤῊ ΤΠ]
ἣ μετὰ τόκον παρθένος | καὶ μετὰ θάνατον ζῶςεα (Cosm. VI θ΄, 5) ΕΣ br 5, δ RN πο XR p 3:6
αἵ μυροφόροι τυναῖκες | óp0pou βαθέος (Ἴδιομ. τοῦ TTácya v. 15) Ἐν ΡΣ 2445292 2L 2 RASA Δωρ uui
τῶν οὐρανίων ταγμάτων | τὸ ἀγαλλίαμα (TIpocou. IL, 1) VT EST CP TIERE TZ MERO S m o
ἣ βαειλὶς τῶν ὡρῶν | τῇ λαμπροφόρῳ ἡμέρᾳ (Ioan. V, α' 9, Hirm. 385)
^ Y WS $* $» $2 n
ἐκ πατρὸς γεννηθέντι | ἀρρεύετως υἱῷ (Cosm. VI θ΄, 5) *)
*) Hie versus utrum in duo cola dissecandus sit neene, dubitari posse video, quoniam nec modis (vide Hirm. 261), ut versum dividamus, cogimur, et quaternum pedum παρε δε paesticornm colis nihil frequentius apud veteres poetas fuisse constat. Sed eaesura post
XCVI PROLEGOMENA.
Ly NES | SOC OE 3^ XA ns MEARUM Lea EC κου MALA PES QN RUE CAL es ^ , , ^ , , εἰκόνι λατρεύειν | μουεικῆς ευμφωνίας (Ioan. V, ζ΄, 11) POE EL Ac ἢν | S VERI e rt» Ἐ7 τς υλῷ» τὸν νέα" ἀντ π EE
ταχὺ προκατάλαβε, | πρὶν δουλωθῆναι ἡμᾶς (Κάθιεμα IV, 1)
vob TROCHAICI ET IAMBICI:
SOR. TI.li J USE UüUeisnamjdroeh-tucataleclaceus:
ὃ BouMjce ἅπαντα ποιῶν | ὁ καὶ perackeuáZuv (Ioan. VIII, η΄, 146) EM AL. M S e tetram. troch. catal.
paecquao edet διαπρυςείως λέγοντα (Ioan. IV, δ΄, 50) ΣΦ v^ AUREIS RT Ner tetram. troch. catal.
πάντας ευνηγάγετο | πρὸς εὐφροεύνην τοὺς πιςτούς (Cosm. VI, o, 3) LOS NUR DP T) rS Rates At hexapodia trochaica.
écuce λαὸν | θαυματουργῶν δεεπότης (loan. 1, α΄, 1) WIRE RE hexapodia trochaiea.
ῥᾷον auwmnüv: | τῷ πόθῳ δὲ, παρθένε (Ioan. I, θ΄, 117) DAC L2 3 EEUMES Pret hexapodia trochaica,
ἄγων ἅπαντας | πρὸς céAac ζωηφόρον (Ioan. 1, δ΄, 59) - De CSI {λέ Ὁ ἘΜ hexapodia trochaiea.
εύμφωνον EBORE | ὀργάνων μέλος (Ioan. III, z, 81) aoro pA tede M ere s hexapodia trochaica.
φωταυγὸς ἐξώρουςεν | ἀνθρώπων γένους (Ioan. II, ς΄, 69) τῆς τούροσι wi e δ Ἐν oin tetram. iamb. catal.
τὸν λίθον SUDO | ἀποκέκυλιςμένον (Constant "€zamocr. v. 8) Atc eM rct scc cbram-eramb-.supabal-
crepnoopü)v ἐξ RAE | πεφοινιγμένος τὴν «τολήν (Ioan. VILI, δ΄, 52) πο 24 Ὁ RETL AE heptapodia iambiea. —— "
τῇ ὑπερμάχῳ «ετρατηγῷ | rà νικητήρια (Sergius cont. v. 1)
: SEULS EI ruWndetram2 ἀπ hypereéatal
é£icraro καὶ ἵετατο | κραυγάζων πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα (Sergius hym. acath.5) 06» eT TUE DE OO S iE Uoc] gap p
τῇ τῶν δείων | τριφθόγγῳ λύρᾳ | ἀντιφθεγγόμενος (Cosm. VI, ζ΄, 104)
septimam syllabam nusquam non facta divisioni versus favere videtur; quod indicium secutus persaepe etiam alias minutiora cola dividere possis, ut Theophanis criX. v. 1 p. 122: πανεύφημοι μάρτυρες | ὑμᾶς. οὐδεὶς ἀναμάρτητος, | οὐδείς. ςοῦ, εὥτερ, δεόμεθα | τῆς εῆς ὑπὲρ τὰ ὁρώμενα | τὰ cà. Neque codices in his minusculis colis dividendis non variant, Sic primi versus duae ex- iremae syllabae a reliquo versu in libris prelo excusis non separantur, in codice D dis- iunetae inveniuntur. Causa autem huius inconstantiae inde repetenda esse videtur, quod in prolixibribus (ἀργοῖς) melodiis versum in plura, in. brevioribus melodiis (ευντόμοις) in pauciora cola dividi par erat.
LIB. III. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. XCVII
Eur p MITT BISTASLED US Mio uper die οὐκ éAárpeucav [τὴν κτίειν oi θεόφρονεε! παρὰ τὸν κτίςαντα (Ioan. VIL, Z', 94) : o de e E De ecu sce ah potet es CELL τότε μὲν τυπούμενος, | νῦν δὲ ἐνεργούμενος (Ioan. VII, η΄, 116) : v uae p NONU C UENIT ur o τὴν ἐκ παρθένου ον Χριετὲ, | φέγγος ἀετραπῆς cou (Cosm. VI, δ΄, 39)
zw πιο w^. da SE Cr FEATURE, CURE Dr Oa En
kai μετεμιρήξας | Bexerue Bpíooucav (Octoech. p. 100 od. γ΄ v. 2)
τὴν εἰρήνην | παράςχου μοι, φιλάνθρωπε (Cosm. XII, α΄, 4).
Duobus in ultimis versibus duo cola ita collidunt, ut eorum coniunctione id numerorum genus efficiatur, quod aliis exemplis iam illustrabo:
TEE πο ET MIXTI: VEA RH M COEGNSCES COMO TOR ONOR ΤῚΣ ΨΥ SUCI ὃ τοῦ φωτὸς διατμήξας | τὸ πρωτόγονον φάος (Cosm. V, ε΄, 62) un NET GM Ecos Mu ene ko o τὴν ὡραιότητα | τῆς παρθενίας cou (Κάθιεμα 11, 1) ἘΣ A5 pd EROS EUDNO reri Un vóv coi τελοῦειν | ὕμνον ὡς εὐεργέτῃ (loan. I, ε΄, 53) JU apis duse ide Lage Ro ἘῸΝ do ads ea Ὁ ἘΠ ἔλθοις πορίζων | εὐχερῆ τε τὴν τρίβον (Ioan. I, ε΄, 4) DRE OE d 9 τὸν ἘΞῊΞ τιμο CX πε CORTA Lot acte Rant PP ALGO Σ ἔδωκας cnuetuciy | τοῖς φοβουμένοις ce, κύριε (TIpocou. V, 1) : on tO MM NS C MEME ITE qe A] Ὁ ΘΟ πε λον" ὁ τὸν τάφον cou, cup, | ςτρατιῶται τηροῦντες (Κάθιεμα 1, 1)
- 5 H H H SRI ES MAL LL few EIUS εν σα E REN θεῖς e art MEER NE Les Iro eR. A
an. VILI, «5 1)
ἘΣ} ἀπο το ἐδ ἂν AD HRS δ ας ἀν orem
ὅτε τὸ BENE | «κότος ἠμαύρωςε (TTpocou. VII, 3)
τῷ ἀρχητῷ τῆς ζωῆς εἰ Χριςτῷ cuvóvrec παῖδες (Cosm. V, ζ΄, 110) : ced beris c e ul! RP τόν ἐν P PN ede EARS e χαῖρε, λυχνία καὶ cráuve, | μάννα qépouca (Ios. II, δ΄, 45) ZI DXU(qut... n wie UCM Uv ὧν τὸ a oda o cut eine ῥάβδος eic τύπον | τοῦ μυετηρίου | παραλαμβάνεται (Cosm. 1, γ΄, 99) που νου οτος, ωῶρὸ Ί Οξ ἔχω ῳ ωυ
παρθένος τίκτει | καὶ μετὰ τόκον | πάλιν μένει παρθένος (Καθ. VI, 8).
Antequam ad tertium caput huius libri, quo de compositione stropharum agam, progrediar, hoc loco commentationem de locis legibus numerorum
UÜARMINA CHRISTIANA. gE
XCVIII PROLEGOMENA.
repugnantibus inserere visum est. Nam qui carmina byzantina edenda sus-. ceperit, eum legibus, quas de numero syllabarum, aecentuum concentu, cae- surae constantia exposul, tamquam regula in versibus digerendis et verborum textu constituendo uti par et consentaneum est. Equidem non solum illas leges primus aperui, sed etiam earum norma in multis locis, qui turbati et cor- rupti in editionibus ferebantur, emendandis et rectius disponendis nec non in variis lectionibus codicum 'examinandis usus sum. Quamvis enim libri in vulgaribus carminibus magnopere inter se dissidere soleant, tamen ple- rumque res ita comparata est, ut neutra lectio legibus numerorum repugnet. Sic, ut unum ex multis exemplum afferam, in TTpocou. II, γ΄, 11 hoe modo codices G et F variant: ;
ὥςπερ δὲ πλῆκτρον τὴν γλῶτταν ἀνακινῶν | τῇ βροντοφώνῳ cou γλώττῃ.
ὥςπερ δὲ πλῆκτρον τὴν Υλῶτταν ἀναφωνῶν | τῇ βροντοφόρῳ cou γλώττῃ. En duo verba aliter alio in codice scripta, ita tamen variata, ut utraeque lectiones syllabarum et numero et accentu concinant. Sed praeter eos locos, quibus libri varias nec modis obstrepentes lectiones suppeditabant, et praeter ilos, quorum errores facile removeri poterant, alii occurrebant, qui cum leges numerorum turbarent, tamen corruptelae suspitionem non admittere videbantur. Atque minus quidem illa troparia animum offendebant, quorum accentus non ex omni parte concinebant. Nam cantores graecos cantilenas ita canentes ipsi audivimus, ut non solum praecipuos accentus, quorum con- centu numeri modique cuiusque versus continentur, clara et distincta yoce exprimerent, sed ne reliquos quidem prorsus neglegerent, quos cum aliis locis aliis in tropariis ponere poetae non dubitarent, factum est, ut etiam numeri versuum sibi respondentium paululum variarent. Idem autem etiam apud veteres Graecos usu venisse, inde concludas, quod duarum formarum versus glyconei altera, ut quae assurgentem vocem melius adiuvet, fere-in exordio stropha- rum, priore in mediis et ultimis periodis utebantur, euius rei cum innumera documenta afferri possint, unum carmen Pindari Nem. II laudo. Praeterea hoe quoque accidit, ut cum protypi carminis alios alii praecipuos accentus esse ducerent, harum discrepantium opinionum notae in similibus (mpocopoíoic) troparlis expressae sint. Sie versiculi celeberrimi Ὅλην ἀποθέμενοι (vide p. (6) alii praeter quintam syllabam primam quoque numquam non acue- bant, alii, cum in quintae syllabae accentu solo*legem modorum positam esse sensissent, secundae quam primae syllabae secundas partes tribuere malebant, id quod ex primis versiculis duorum similium carminum clarius elucebit :
crx. Z. ὅλην ἀποθέμενοι. crux. €. ὃ πλάςετης uou κύριος. ὅλως ἀγαπήςακεα. «τολὴν θεοὔφαντον. παΐδων ἐετερήθητε. παρόδειςε πάντιμε.
et simile quiddam in tertio colo eiusdem carminis factum est:
LIB. HI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. XCIX
criy. β΄. καὶ τῷ θείῳ πνεύματι. ετιχ. ς΄. τοῦ πνεύματος ὄργανα. τοῦ ἁγίου πνεύματος. ᾿" πυρὸς κατεφρόνηςας, καὶ θυμὸν κινήςαντες. ὄνυξι ξεόμενοι.
Sed hae discrepantiae versuum sibi respondentium leviusculae sunt et ex modorum variationibus facilem explicatum habent. Multo gravius illud est, quod etiam numero syllabarum sat multi versus sibi respondentes differunt, cuius rei supra iam mentionem inieci. Atque longe plurimae quidem disere- pantiae ad clausulas versuum pertinent, et cum protractis modis clausularum cohaerent. Inprimis pes creticus, ut metrica nomina ad rhythmica carmina transferam, tam saepe cum choriambico commutatus invenitur, ut pauca exempla afferre satis esse ducamus:
Καθ. IV, 1: ταχὺ προκατάλαβε | πρὶν δουλωθῆναι ἡμᾶς. τὰ ῥεῖθρα ἡγίαςεας | τὰ Ἰορδάνεια. Καθ. IV, 6: μόνε φιλάνθρωπος. ῥύςαι ἣμᾶς πειραςμῶν. TTpocou. II, 1: τῶν οὐρανίων ταγμάτων | τὸ ἀγαλλίαμα. . f θεοκίνητος λύρα | τῶν οὐρανίων δῶν. Roman. vv. 6, 47: καὶ διδάεκων, φηεὶν, | οὗτος μέγας ἐετίν. καὶ μικρὸν ὡς δειλοῖς | αἰνιττόμενος. conf. vv. 11. 19, "Theophan. I, τ΄, 4: fj τῶν ἐθνῶν ἐλπὶς ὁ Χριετός. [22, 24. τὸ πνεῦμα δὲ τὸ ἅγιον. conf. €, 4. ς΄, 6. ζ΄, ὃ. η, 2, ὃ. Ioannes VIL, ζ΄, ὃ: ἀλλὰ πυρὸς ἀπειλὴν | ἀνδρείως πατήςαντες. . τὴν μνήμην céBoóvrec | πρεεβύται καὶ ἄρχοντες, Cosm. XIII, α΄, 3: ὑπὸ γῆν ἔκρυψαν | τῶν cecucuévuv οἱ παῖδες. . ἐν κατωτάτοις τῆς γῆς | ἀπὸ γάρ cou οὐκ ἐκρύβη. Cognata huic diserepantiae altera est, qua hos pedes - ι τσ — et -- » — — in clausulis commutaverunt; sed ut illius creberrima, sic huius paucissima exempla sunt, velut Καθ. VII, 1: τὸ npocrax0év μυετικῶς. ὁ ἐπὶ θρόνου Χερουβίμ.
loan. VI, α΄, 1: τῷ εωτῆρι θεῷ | τῷ ἐν θαλάεςεῃ λαόν᾽
A Διεωμεν πάντες λαοὶ | τῷ ἐπὶ ὥμων Χερουβίμ. Andr. I, α΄, 2: θεὸς τοῦ πατρός μου | καὶ ὑψώεω αὐτόν. τῇ νῦν θρηνῳδίᾳ | ἀλλ᾽ ὡς εὔεπλαγχνός μοι δός.
Plus offensionis commutatio pedis spondaici cum cretico in clausulis versuum habere videtur, et erat, cum coniecturis huius discrepantiae exempla removere tentarem. Sed cum protracta spondaieae clausulae modulatione haee quoque commutatio exeusari videatur et simillimae licentiae exempla in latinis sequentiis crebro occurrant (conf. K. Bartsch Die latein. Sequen- zen des Mittelalters S. 41 f.), non iam versus tentare conabor, quales sunt
Καθ. VI, 2, 10: ἐν τῇ ἀςπόρῳ ευλλήψει cov, | θεοτόκε. τὸν διὰ λόγζτου τὰ πέρατα | εὐςτηςάμενον.
PROLEGOMENA.
(eo
Ioan. IV, η΄, 1: αὕτη ἣ κλητὴ xoi ἁγία ἡμέρα. δεῦτε τοῦ καινοῦ τῆς ἀμπέλου γεννήματος. Ioan. V, Y', 2: τῶν ἐντολῶν cov. ὃ ἀπερίγραπτος. . Cosm. V, θ΄, 1: ὃ τόκος cou ἄφθορος ἐδείχθη. καινὰ κατιδόντες καὶ παράδοξα. Denique ad clausulae licentias hos quoque pedes — 9 — » οὐ. ὦ — » com- mutatos rettulerim, ut Καθ. VI, ὃ: ἐν τῇ ἀςπόρῳ ευλλήψει cou | θεοτόκε. καὶ πῶς γὰρ τοῦτον οὐκ ἔμελλον φρίξαι καὶ δῦναι. Ioan. V, α΄, 1: ἄεωμεν πάντες λαοὶ | τῷ ἐκ πικρᾶς δουλείας. ἣ βαειλὶς τῶν ὡρῶν | τῇ λαμπροφόρῳ ἡμέρᾳ. Cosm. V, θ΄, 4: ἐπὶ γῆς καὶ ἀνθρώποις ευνανεετράφη. καὶ βραχίων, δεξιὰ ὑφίετου, cOÉvoc.
Quidquid licentiae hueusque comprobavi, cum prolixitate modorum clausularum ita cohaeret, ut cum in aliis tropariis una syllaba cum duplici vocis flexu pronuntianda esset, in aliis duo illi soni in.duas syllabas dis- pertirentur. Simili autem licentia veteres quoque poetas graecos usos esse certis numerorum indiciis concludi potest. Neque enim casu aut temere faetum est, ut in dochmiacis periodis pro pede cretico ultimi dochmii mo- lossum ponerent, ut Aesch. Choeph. 955, Eur. lon 678, Orest. 1490:
ἔμολε μὲν δίκα | TTpiautoóaic. χρόνῳ | βαρύδικος ποινά.
ὅταν ἐμὰ τύραννον εὐπαιδίαν | πόειν ἔχοντ᾽ εἰδῇ.
ἔμολε δ᾽ à τάλαιν᾽ | Ἑρμιόνα δόμους | ἐπὶ φόνῳ χαμαιϊπετεῖ ματρὸς,
ἅ] νιν ἔτεκεν τλάμων.
Nam eum modorum varietatem syllabarum quantitate exprimere studerent nee tamen longius ab recepta pedis dochmiaci forma recedere auderent, pro- tractam clausulae modulationem lenissimo indicio syllabae ancipitis » — — v — indicaverunt. Quamquam prolixas clausularum | modulationes latius apud veteres poetas patuisse et ad simplieiores versuum formas variandas pluri- mum valuisse mihi persuasum est; sed hane quidem rem ea, qua par est, diligentia persequi non huius loci esse videtur.
Licentiae in fine versus admissae contraria est alia multo rarior, qua usi melodi aut anaerusi versum auxerunt aut modo ab iambico, modo ab anapaestico pede exorsi sunt. Sic Romanus in longa oda viginti quatuor stropharum quod octavo versui nune decem, nune undecim syllabas inclusit, hane duplicem formam
82 cravpü) ἁλιεύειν διδάχθητι. 49 ἐγὼ μόνος τὸν κόςμον νενίκηκα.
ante oculos habuisse videtur, quo simili modo veteres poetas primo pede trimetri modo iambico, modo anapaestico usos esse constat, Confer prae- terea Cosm, ΧΙ, Z, 4; TTpocop. VIIL, δ΄, 1.
LIB. HI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. CI
Denique ne media quidem pars versus ea licentia prorsus caret, ut ana- paestus iambi, vel dactylus trochaei locum obtineat, velut Tipocou. I1, 3: ἄχραντε παρθένε | cicov ἣμᾶς. φύλακα καὶ ῥύετην | ὑμνοῦμεν πιετῶς. - Ioan. VI, α΄, 1: τῷ εὠτῆρι θεῷ. ἄεωμεν πάντες λαοί. "Theophanes I, η΄, 1: ἄκουε κόρη παρθένε ἁτγνή. τ γόμος οὗτος θεόθεν βροτοῖς. And. I, ς΄, 3: καὶ ἀνήγαγεν ἐκ φθορᾶς | τὴν ζωήν μου. ἵνα μὴ τὸ χάεςμα τῆς τῆς | c& ευγκαλύψῃ. Sed rara sunt huius licentiae exempla nec scio an librariorum errori 460 6- antur, praesertim cum ne modis quidem satis excusationis habeant. Negle- gentia vero melodorum factum est, ut hie illic versus toto pede abundet, ut Cosm. I, α΄, 5: Φαραὼ τοῖς ἅρμαειν | κροτήςας fjvucev. κατελύθη φρύαγμα, | ἀπάτη ἀνετράπη δέ. Cosm. IV, η΄, 3: τῇ φλογὶ δὲ μὴ λωβηθέντες. πρὸ προεώπου τοῦ θείου. Cosm. V, α΄, 4: δυςμενεῖς δρῶντες ἐν αὐτῷ ὑποβρυχίους. ἐπιγνώςεςεθε φωτὶ, ὡς ἐξαετράπτω ἀπροείτῳ. Ioan. VIII, ζ΄, 5: ἐν τῇ ταςτρί cou ὁλόκληρον, δι᾿ ἧς ἡμῖν ἐξανέτειλεν. ᾿ διὰ «ταυροῦ γὰρ ἤρθη ὃ δίκαιος καὶ κραταιᾷ χειρὶ cuv- conf. Ioan. IV, n, 1; VI, αἷς 4; Theoph. I, 6, 1. [evécrmcac. Sed in his omnibus locis ne subtiles rationes musicas scruteris, poeta grata quadam neglegentia severitatem legis violasse videtur, qua in re hoc mirum accidit, quod in latinis sequentiis similiter totos pedes contra nume- rorum regulam interpositos DBartschius l. 1. indagavit.
: DE STROPHARUM COMPOSITIONE.
Pluribus ex versibus coniunetis strophae sive, ut byzantino nomine utar, troparia effieiuntur. Veterum Graecorum strophae aut paribus aut dispari- bus versibus constabant, sed longe plures disparum versuum erant, siquidem pares versus in epicis poematis et diverbiis (ἐν ποιήμαςι κατὰ críyov) conti- nüare, dispares in lyrieis carminibus stropharum periodis includere consue- verant. Christiani autem melodi ita in duas partes discesserunt, ut latini et syri fere ex paribus, graeci ex disparibus colis versibusque strophas componerent. Nam praeter Anaereontea, quae, cum veteris ludicrae poesis formam imita- rentur, ex dignitate carminum ecclesiasticorum exeludebantur, unum tantum carmen gráecum novi, cuius strophae ex paribus colis constant, megalynaria dico die festo τῆς ἀπαντῆς Χριςτοῦ (2. Febr. vide p. 84) cantata:
᾿Ακατάληπτόν écriv ᾿Αγκαλίζεται xepciv τὸ τελούμενον ἐν coi ó πρεεβύτης (ζυμεὼν καὶ ἀττέλοις καὶ βροτοῖς, τὸν τοῦ νόμου ποιητὴν
μητροπάρθενε ἁγνή. καὶ δεςπότην τοῦ παντός.
CH PROLEGOMENA.
Huius enim carminis strophis ex quatuor trochaicis dimetris catalecticis com- positis cum hymnis latinis summa similitudo est, nulla cum byzantinis car- minibus, quo aegrius ferimus neque auctorem carminis memoriae proditum esse, neque quo tempore scriptum sit liquere. Canonum autem iambicorum Ioannis Damasceni strophae et ipsae ex paribus versibus constare videntur; nam singulae strophae, si syllabarum quantitatem spectamus, ex quinque irimetris lambicis constant, quorum quintus quasi epodi vice fungitur stro- phae et antistrophae, ex binis versibus illis quidem compositis, subiuncti ; sed ne species artificiosae compositionis metricae te fallat, canonum illorum cantus accentibus verborum ita aptatus est, ut ex dissimillimis versibus sin- gulae strophae constent, quod quo luculentius appareat, secundi canonis iambici primae strophae rhythmicum schema metricis notis expressum hic apponam:
a UN Ὁ SC M EST cet owns
τ ΞΟ ΞΘ A e oat dv.
(τείβει 00Àóccnc κυματούμενον cóov,
ἤπειρον αὖθις | Ἰεραὴλ δεδειγμένον᾽
μέλας δὲ πόντος | τριετότας Αἰγυπτίων
ἔκρυψεν ἄρδην | ὑδατόετρωτος τάφος
ῥώμῃ κραταιᾷ | δεξιᾶς τοῦ oecmórov. Quid? quod hoe quoque paene singulare et proprium horum canonum iam- bicorum est, quod singuli versus ex pari numero syllabarum constant; ple- rorumque enim tropariorum versus non modo numeris modisque, sed etiam magnitudine dispares sunt, neque plura quam duo carmina ex hae parte ;ambicis illis canonibus comparanda novi, Sergii troparium Τῇ ὑπερμάχῳ «τρατηγῷ (vide p. 140) ex sex versibus compositum, qui eum versus septe- narii jambiei speciem imitentur, modo tredecim, modo quatuordecim syllabis constant, et Constantin: Porphyrogennetae '€zamocreupia p. 110 sqq., quo- rum ex septenis versibus quini (1. 2. 3. 4. 7) trochaici tetrametri cataleetiei sive quindecim syllabarum magnitudinem habent, bini reliqui (5. 6) coniuncti totidem syllabarum sunt.
Denique ne rhythmi quidem genere cola atque versus singulorum tro- pariorum ita inter se concinunt, ut lisdem numeris sive dactylicis sive iam- bicis sive logaoedicis vox cantoris ab initio usque ad finem decurrat. Nulla igitur carmina byzantina exstant, quae veterum Graecorum εὐςτημάτων ἐξ ὁμοίων similia sint; quamquam hoe nonnumquam factum videmus, ut unum quoddam rhythmi genus praevaleat et strophae certam quandam notam rhyth- micam imprimat. Sie in Anastasii carmine a Pitra lur. eccl. graeci hist. IL, 286 edito quatuor primi et duo extremi versus anapaesticos numeros prae se ferunt:
LIB. III. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM.
Ἰδοὺ νῦν, ἀδελφοὶ, ficuxácare , τῷ κειμένῳ λοιπὸν μὴ ὀχλήςατε, ἠρεμήςεατε, θόρυβον ὃ) Aócare, ἡ
"xai τὸ μέγα μυετήριον βλέπετε,
-- φοβερᾷ ὡρᾷ curmrcare, ἵνα μετ᾽ εἰρήνης ἣ ψυχὴ ἐξέλθῃ,
εἰς ἀγῶνα γὰρ μέγαν ευνέρχεται,
καὶ φόβῳ πολλῷ δυεωπῇ τὸν Xpicróv.
i
i
i»
M
I
M
Prosodiaci vero sive dactylici versus anacrusi aucti canonis Ioannis Damasceni sunt:
egregiae primae odae septimi
o o€
---'τ;
E CA o
V wu
.-
wu
M
M
I
v
|
I
-— ΣΝ NL
I
᾿Ανοίξω τὸ cróua μου | καὶ πληρωθήεςεται καὶ λόγον ἐρεύξομαι | τῇ βαειλίδι μητρί᾽
καὶ ὀφθήςομαι | φαιδρῶς πανηγυρίζων,
καὶ dcu γηθόμενος | ταύτης τὰ θαύματα.
Iambica autem dicas aposticha p. 84:
Λυθέντες τῶν δεεμῶὼν τῆς πάλαι καταδίκης,
πιςτοὶ ς«ταυροῦ τῷ ξύλῳ τὸν ἐν αὐτῷ πατγέντα
Xpicróv. δοξολογήςομεν.
v
I
.
-
".
-.
iT
CIIH
plerique versus
πνεύματος,
Jambici eum trochaicis versibus consociati sunt in Theodori cn. p. 85:
Τὴν μνήμην ἐκτελοῦντες τῶν μαρτύρων κυρίῳ ἀναπέμψωμεν τοὺς ὕμνους
ςήμερον | ἐνθέως εὐφραινόμενοι. et inverso ordine in ἐγκωμίοις magni sabbati (Τριωδ. 405):
: Δεῦρο mca κτίεις
ὕμνους ἐξοδίους
προςοίςομεν T) κτίετῃ.
το in pusillo tropario Τριῳδ. p. 295:
Τὸν craupóv cou mpockuvoüuev, δέςποτα, καὶ τὴν ἁτίαν cou ἀνάεταειν δοξάζομεν.
v
ὧν» τῷ ML
-.
v
—— Auf mee Nm
v
— o o A S ο« χυὅυ ---ο-
.
MV
»Ὕ
I
.-
A om
Hoe quoque nonnumquam factum est, ut iambici vel trochaiei versiculi loga oedica clausula elaudantur, ut in apolytikio II p. 88:
suit, aliaque numerorum legibus non perspectis temere mutavit
Ὁ) θορύβου Pitra; idem falso ἡ ψυχὴ ἐξέλθῃ post eic ἀγῶνα γὰρ μέγαν cuvépyerar po
CIV PROLEGOMENA,
'O εὐεχήμων Ἰωεὴφ αὐ τως ρόδες ἀπὸ τοῦ ξύλου καθελὼν ἘΠῚ Ἐπ wg EST 10 ἄχραντόν cou εὦμα ἘΦ e EPIS civoóvi. καθαρᾷ UC CMM εἰλήεας xoi ἀρώμαει VOD dreht ge ἐν μνήματι καινιὺ VR uc κηδεύςας ἀπέθετο. τὰ τς MEE IE et in tropario Paschatis p. 88: Xpicróc ἀνέετη ἐκ νεκρῶν SUC obo ἘΨΆΟΣ 9avéáru θάνατον πατήςας VE OEIL EET καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμαει EU EN προ τς ζωὴν χαριςάμενος. E code SUNSET ἐν
Plerumque autem ne haec quidem aequabilitas numerorum servata est, sed ut in versibus iambici pedes cum anapaesticis, trochaici cum dactylicis fere coniuncti sunt, sic etiam pleraeque strophae ex colis versibusque varii rhythmi promiscue positis constant. Eadem igitur varietas numerorum, quae strophis veterum poetarum lyricorum et scenicorum, byzantinis quoque tro- pariis est. Quod autem nostra memoria viri docti stropharum veterum partes, quamvis dissimiles esse videantur, tamen ad symmetriae leges syl- labis artifieiose protractis et intervallis interpositis revocabant, id modis byzantinorum tropariorum, qui cum et codicum et cantorum fide servati sint, ista artificia non admittunt, parum. probatur. Plurima enim troparia, praesertim principum melodorum loannis Damasceni et Cosmae Hierosolymi- tani ita composita sunt, ut frustra eorum cola aequabilitatis cuiusdam legi- bus includere coneris. Sola antiquissima carmina perspicuam quandam sym- metriam prae se ferunt, quam insignibus aliquot exemplis iam illustrabo:
'€£amocreiápiov in. Pentec. p. 4:
Capxi ὑπνώςας ὡς θνητὸς PIU DAC τσ οι a ὃ βαειλεὺς koi κύριος SMS Hal a τριήμερος ἐξανέετης, ΠΤ Τ ΣῊ IUIUS ᾿Αδὰμ ἐγείρας ἐκ φθορᾶς "v m om - καὶ καταργήςας θάνατον. vd Lc ubi er τ ITácya τῆς ἀφθαροείαε, | τοῦ. kócuou curápiov. -«-e--el|]z-2----c€
Kó&icua 1 p. 54: v ilu dee. MEER E up ccs ΣΟΊ ἘΞ x RET ὥς ὦ Ἀν S
LIB. HI. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM.
Τὸν τάφον cov, εωτὴρ, | ετρατιῶται τηροῦντες νεκροὶ τῇ ἀςετραπῇ | τοῦ ὀφθέντος ἀγγέλου ἐγένοντο κηρύττοντος | τυναιξὶ τὴν ἀνάεταειν᾽ c€ δοξάζομεν τὸν τῆς φθορᾶς καθαιρέτην, coi προςπίπτομεν | τῷ ἀναςτάντι ἐκ τάφου καὶ μόνῳ θεῷ ἡμῶν.
Κοντάκιον I p. 90:
E tus V A ἰῷ 2 qr ὠς ὡς ; uta WP ζὦ Φῶς NL DE — VM —— “νων — Wl CIR - “ ὦ ἕῳ o e M ω ο..-.-. MS o NS UN — MNA a NÉ — b NACER AU τὸ RET ἀν ---ἰ,ἰω ων τ Nf pm }
δ C71 or PE NE c RETE CENT,
€i καὶ ἐν τάφῳ κατῆλθες, ἀθάνατε, ἀλλὰ τοῦ "Aibou καθεῖλες τὴν δύναμιν, καὶ ἀνέετης ὡς νικητὴς, | Χριςετὲ ὃ θεός, γυναιξὶ μυροφόροις φθεγξάμενος, χαίρετε, καὶ τοῖς ςοῖς ἀποεςτόλοις εἰρήνην δωρούμενος, ὃ τοῖς πεςοῦει παρέχων ἀνάεταειν.
Κάθιεμα IV p. 58:
MIX bu vr SUP Sancto, d oro το γος, τον τι e, τ
FIND E b NOD,
MM M S .- S uA c — WA ῳ LLL Ld |
“Φφῳῳ -.. WM UL wu vau eo NO Yet v Ui)
wie To iq uero ol EU E, aman.
Ταχὺ προκατάλαβε, | πρὶν δουλωθῆναι ἡμᾶς,
ἐχθροῖς βλαςφημοῦεί ce | καὶ ἀπειλοῦειν ἡμῖν, Χριςτὲ ὃ θεὸς ἡμῶν.
ἄνελε τῷ εταυριὺ cou | τοὺς ἡμᾶς πολεμοῦντας"
γνώτωςαν, πῶς ἰεχύει [ ὀρθοδόξων ἣ πίετις πρεεβείαις τῆς θεοτόκου, | μόνε φιλάνθρωπε.
Κάθιεμα IL. p. 56: I Uo mod ἢ a. eit Lass B n [9 δ
Oi τῳ ὦ. Ὁ ᾧ οὖ ν πω 0
αὐ ον. ἠ ψῳ uuum.
ΟΥ
CVI PROLEGOMENA. Τὴν ὡραιότητα | τῆς παρθενίας cou καὶ τὸ ὑπέρλαμπρον | τὸ τῆς ἁγνείας cou ὃ Γαβριὴλ καταπλαγεὶς | ἐβόα coi, θεοτόκε᾽ ποῖόν cot ἐγκώμιον | προεαγάγω ἐπάξιον; τί δὲ ὀνομάεω ce; [ἀπορῶ xai ἐξίεταμαι᾽ διὸ, ὡς προςετάγην, βοῶ cov | χαῖρε fj κεχαριτωμένη. Κάθιεμα VII p. 61: a. Uu E rage a sou p RA EE I. Wis νς οἰ ἀγα τον ῷ vow S3 wA c oe ed qe: cen i 7 oris 9 το σΘ em Kp ERA b Ue cer 2n AS SATUS ptt uto nt US eum Ἔρος, kd d OMA Ἐν S ICE ADU RE οῦχεν, 12 Τὸ mpocray0év μυςτικῶς | λαβὼν ἐν γνώεει ἐν τῇ «εκηνῇ τοῦ Ἰωςὴφ | «πουδῇ ἐπέετη ὃ ἀεώματος Aépuv τῇ ἀπειρογάμῳ᾽ ὃ κλίνας τῇ καταβάςει | τοὺς οὐρανοὺς χωρεῖται ἀναλλοιώτως | ὅλος ἐν coí, ὃν καὶ βλέπων ἐν μήτρᾳ cou | λαβόντα δούλου μορφὴν ἐξίεταμαι κραυγάζων cov | χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε. Κάθιεμα IHE p. δύ: Θείας πίετεως | ὁμολογίᾳ — we 6c DE ἄλλον Παῦλον cé | ἣ ἐκκληεία ΟΞ e e RENE ζηλωτὴν ἐν ἱερεῦςειν ἀνέδειξε" — M LoEe cos Do eU RENE cuvekBoG cor xai Ἄβελ πρὸς κύριον “ΟΞ τ τ s καὶ Ζαχαρίου τὸ αἷμα τὸ δίκαιον" ME πάτερ ὅειε, | Xpicróv. τὸν θεὸν ikéreue - - -----τ΄---ν- 4 δωρήςαεθαι ἡμῖν τὸ μέτα ἔλεος. Susa dao co $2 NEN : Τροπάριον apud Pitram Hymnogr. p. XXXIV: "€pónce ὙΠ Ὲ προτυπῶν τὴν ταφὴν τὴν τριήμερον ᾿ ΞΟ ΟΞ τ τ ὃ προφήτης ae oe Ἰωνᾶς ἐν Tí) κήτει oeóuevoc: τουςε--ο---.-.. ἐκ φθορᾶς με ῥῦςαι, ἐς ΠΑ τ ΣΥΝ Ἰηςοῦ βαειλεῦ τῶν δυνάώμεων. ον τ νας
Praeterea in iis quoque hirmis et tropariis, quorum membra, quamvis
numerose sese excipiant, tamen ad certas proportionis regulas revocari ne- queunt, saepe duo versus vel periodi similitudine et numerorum et senten- tiarum sibi respondent, velut
LIB. III. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM. CVII
Ῥωμανοῦ κοντάκιον p. 90: — M Áo . ὦ ««-΄- | — VON LG
— ῳ .. ὦ .- ὡ,.-.. | -— FA ῳ ... V SM a MP *H παρθένος εήμερον | τὸν ὑπερούειον τίκτει, καὶ ἣ γῆ τὸ «πήλαιον | τῷ ἀπροείτῳ προκάγει.
᾿Απολυτίκιον II p. 88:
Οἱ τῶν ἀποςτόλων mpuróOpovot o. Fc νος καὶ τῆς οἰκουμένης διδάςκαλοι. UMEN RUM UE
Κάθιεμα VIII p. 62:
d coregpe s cua Au ce E Eo FEES Ut
aM dU coto so mm er
καὶ ἐν ἀγκάλαις écyec | τὸν πάντα ευνέχοντα, τὸν τροφοδότην πάντων καὶ πλάετην καὶ κύριον.
Κάθιεμα VI p. 60:
βάτον ἐν πύρὶ ἀκατάφλεκτον, BIN P ΟΘΝ ΤΟΣ ῥάβδον ᾿Ααρὼν τὴν βλαετήςαςαν. ἘΞ eec ΟΡ iic e
Προεόμοια VII p. 72:
Ὅτε τὸ ἐπίγειον | «κότος ἠμαύρωςε OO IUS Sutton dtes o Ἐ- τοὺς ὀφθαλμούς cou τοῦ εώματος, d UP Ee o τῆς dcepetac ita δημοςιεῦον | τὴν εκυθρωπότητα, τ NT CERE τότε τὸ οὐράνιον | φῶς περιήετραψε eco dis CODE Ub ux cfjc διανοίας τὰ ὄμματα, . εὐ Ue Raus τῆς εὐςεβείας E d ue ce v» ἀνακαλύπτον | τὴν ὡραιότητα. Ave ΞΡ ῊΝ loot po TES
Troparium in Triod. p. 356: ; SIME τ UE TU T uu. » HM. repe E d Μακάριος ὁ δοῦλος, | ὃν εὑρήςει τρητοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, | ὃν εὑρήςει ῥᾳθυμοῦντα.
Atque haec quidem similitudo versuum non tam de graeco fonte, quam de hebraicorum canticorum parallelismo, quem dicunt, derivanda esse vide- tur. in fine vero huius libri, ut quae de arte byzantinorum melodorum commentatus sum, meo exemplo comprobem, aliquot carmina in theodiscam linguam numeris graeci exemplaris servatis conversa proponam, quae si cui recitata minus numerose cadere videntur, cantata mescio an magis placeant.
CVIIHI
PROLEGOMENA.
Lied auf die Mürtyrer von Nikopolis (S. 63).
Gepriesene Glaubenszeugen, euch
nimmer birgt der Erde Schooss;
beim Vater droben ist euer Sitz,
es óffnen zum Empfang
sich des Himmels Pforten;
in des Paradieses Glanz
geniesst die Frucht vom Daume des Le- bens ihr;
von Christus dort erfleht,
dass uns Erdenpilgern werd zu Theil
Seelenfrieden und der Gnade Heil.
Gepriesene Glaubenszeugen, ihr
von der Steine Wucht erdrückt bekanntet Christus den Felsen laut, den unzerbrechlichen.
Mit des Sieges Krünzen
durch die Huld des Herrn geschmückt, nun jubelt ihr im Chor der Engel dort; mit ihnen fleht zumal,
dass uns Erdenpilgern werd zu Theil Seelenfrieden und der Gnade Heil.
Des Glaubens gekrónte Zeugen, ihr
in des Kerkers dunkler Nacht
bliebt treue Wüchter für Gottes Wort; vom heissen Durst gequált
fandet ihr Erquickung
in dem Thau dem góttlichen,
der euch die Seele labte im Jammerthal ; von Christus drum erfleht,
dass uns Erdenpilgern werd zu Theil Seelenfrieden und der Gnade Heil.
Ihr Zeugen des Glaubens, unberückt
suchtet ihr des Lebens Born,
der stets und immer von neuem quillt;
den ungerechten Tod
durch den Spruch der Frevler
ihr ertruget unverzagt;
und jubelt froh jetzt mit der DBekenner Sehaar;
allsammt erfleht vom Herrn,
dass uns Erdenpilgern werd zu Theil
Seelenfrieden und der Gnade Heil.
Lied auf Charfreitag (S. 67).
Als du in das neugebaute Grab
warst zu unser aller Erlósung
gelegt, o Heiland des Alls,
und der Hades nah'n dich sah,
erschrack er und erblich:
es zerbrechen die Siegel all,
es bersten die Steine,
alte Grüber thun sich auf,
und Todte auferstehen.
Adam da in Dankesgefühlen
rief mit lautfrohlockender Stimme:
stets gepriesen sei dein Tod, du Menschen- freund !
Als Arimatheas deinen Leib
nahm herab vom 8tamme des Kreuzes, des Lebens ewigen Quell,
hüllt er dich in Linnen ein,
und salbt mit Myrrhen dich.
Mit den Lippen da wollte er
im heissen Verlangen
küssen deinen hehren Leib,
den unvergünglichen.
Da erfasst von heiligem Schauer
rief;er mit frohlockender Stimme:
stets gepriesen sei dein Tod, o Menschen- freund!
Als sie legten deinen hohen Leib in des Grabes düstere Enge,
und rings umschlossen du lagst, du der unermesslich
und ohne Schranke ist,
da erbrachst du des Hades Reich, allmüchtiger Heiland!
canz entleertest du sei Haus und stürztest seine Macht.
Seit der Zeit ertónt am Sabbat allwürts in der Christengemeinde deines Ruhmes Preis im hohen Lobgesang.
Als die Engel von da oben sahen, . wie dich ruchlos hóhnte und schmáühte der Sünder gottlose Schaar,
LIB. III. DE RHYTHMICIS LEGIBUS CARMINUM BYZANTINORUM,.
staunten sie die Langmuth an, mit der den Schimpf du trugest, und im Unmuth aufwallten sie, dass frevelnde Hünde,
die durchstochen deinen Leib,
-
ΟΙΧ
das Grab versiegelten.
Doch ob der Menschen Erlósung
riefen sie mit jubelnder Stimme: stets gepriesen sei dein Tod, o Menschen- . freund.
Auf den Mürtyrer Georgios (S. 70).
Als den Helden der Mürtyrer, ehrenreicher Georgios ,
preisen wir dich allzumal ,
heut an deinem Fest.
- Siegreich ja hast du den Lauf vollbracht, den Glauben bewahret treu.
Drum des Sieges Ehrenkranz
ward zum Lohne dir dort zu Theil ;
fleh zu Christus jetzt ,
dass von Leiden und Noth erlóset werden alle, die in reinem Glauben
heute gedenken in Ehren dein.
Wie ein Lówe mit kühnem Muth
fest du schrittest zum Glaubenskampf, ohne Zaudern, stark bewehrt
mit des Glaubens Schild.
Nicht in den Kümpfen du achtetest des Leibes Vergünglichkeit;
weise warst du nur bedacht
auf das ewige Seelenheil.
In der Feuergluth
von unsüglichen Peinen ward gelüutert deine Seele, gleich dem Golde siebenfach , hehrer Georgios! TR
Wie der Heiland, ruhmreicher Held, gingst nach freiem Entschlusse du
in den Tod und littest gleich
unserm Jesu Christ.
Drum du auch thronest im Himmelreich im Glanze des Lichtes gleich ihm,
mit des Blutes Purpurkleid
und dem Seepter des Thatenruhms kóniglich geschmückt.
Auf dem Haupte des Sieges Krone tragend glünzst du grosser Glaubenszeuge
ewige Zeiten, Georgios!
Auf Kreuzerhóhung (δ. 81).
O der übergrossen Wunderthat ,
das lebenspendende Holz,
der vielheilige Kreuzesstamm
stehet aufgerichtet hoch
uns zum Heile und Segen heut. *
Alle Geschópfe in Andacht beugen sich,
alle Dàmonen in Furcht erbeben bleich;
o welch ein Gnadenborn
ist geschenkt den Menschen all!
durch seine Kraft
rette unser Seelenheil erbarmungsvoll, o Herr!
O der übergrossen Wunderthat !
das Kreuz zeigt heute sich uns,
das den hóchsten des Weltenalls,
das des Segens Inbegriff
. ausgespannt an dem Querholz trügt. Es hat vom Tode die Menschen erlóst, es hat zerstóret des Hades Allgewalt;
o hehres Wunderholz,
alle die verehren dich
und Jesu Christ,
werden einst beglücket mit des Paradieses Lust.
O der übergroszen Wunderthat !
gleich ist an Grósse das Kreuz
dem unendlichen Himmelsraum,
da von seiner Gnade Kraft
wird geheiligt der Menschen Stamm.
In ihm zerbricht sich des Feindes stolze Macht,
in ihm sich festigt des Kónigs Herrscher- stab.
O Himmelsleiter du,
deine Sprossen führen uns
aufwürts zum Herrn,
wenn wir singen liederfroh dem Heiland
j Jesu Christ.
PROLEGOMENA.
Osternlied (S. 221).
Erglünze, erglünze,
du neues Hierusalem !
Denn die Sonne des Herrn
ist erstrahlt ob deinem Haupt.
Tanze, Sion, und frohlocke dem Herrn! Dich auch erfreu, reine Gottesmutter , der von den Todten erstandene Sohn.
O hehres, o liebes,
o honigsüsses Wonnewort , das uns gab die Verheissung, dass du werdest unter uns
Heute ist der Herr erstanden,
jubelt alle vereint!
Heil uns, o Heiland! Heil uns!
zum Leben hat von Grabes Nacht,
von der Erd zum Himmelreich geleitet uns der Herr.
Drum lasst uns anstimmen jetzt
das frohlockende Siegeslied !
Mit des Geistes reinen Sinnen werden heute wir schaun Christus, den Herrn der Welten, im unnahbaren Strahlenglanz
weilen, o Herr, bis zum Ende der Zeit ; stets wird es sein unsrer Hoffnung Anker, den wir festhalten in Sturm und Noth.
O Ostern! o Christus!
o neues, hehres Opferlamm,
Gottes Allmacht und Weisheit
ist in dir geoffenbart.
Gib uns den Dienern
noch hóheren einst
Antheil an dir, an dem abendlosen Tage des himmlischen neuen Reichs.
seimer Auferstehung, und die Worte seiner Huld
vernehmend anstimmen laut
das frohlockende Siegeslied.
Auf, ihr Himmel, lasst erklingen
lauten Jubelgesang!
Jauchzend stimm' em die Erde,
und was im weiten Weltenraum
sichtbar ist und unsichtbar zieh' an das Festgewand;
denn Christus erstanden 1st
zu dem Heile der Christenheit.
3 LIBER QUARTUS.
DE ARTE MUSICA BYZANTINA.
Saepe numero iam monuimus carmina ecclesiastica a melodis byzantinis facta esse, quae canerentur, non quae legerentur. Qua de causa cum in libro de saera poesi byzantina ne modos quidem carminum artemve musicam neglegi par esse intellexissemus, hoc quoque munus, quamvis nostris viribus maius, subire ausi sumus. Neque hoc nisi rerum necessitate coactus feci; vereor enim, ne impudentiae crimine me haud immerito lacessant, quod ipse docendus alios docere conatus sim. Sed lineamenta tantum rei, lippis quo- que oculis conspicua, adumbrabo; plura qui scire velit, eum ad libros mo- dorum supra p. LXXII iam allatos delego et ad Philoxeni Λεξικὸν τῆς ἑλλη- vikfjc ἐκκληςιαςτικῆς μουεικῆς et Chrysanthi, Margaritae, Philoxeni Θεωρητικὰ τῆς μουεικῆς.
Duplici de fonte musica ars christianorum orta esse videtur, de modis psalmorum et de arte atque disciplina Graecorum. Ut enim cantus eccle- siae christianae ex synagogis Iudaeorum profecta est, ita arte et praeceptis Graecorum perfecta et perpolita esse videtur. Sed cum graecarum canti- lenarum modi tantum non omnes deperditi et Iudaeorum artis aenigmata magis quam documenta servata sint, difficillimum est dictu, quid christiana ars Graecis, quid Iudaeis accepta debeat, nec ex tantis tenebris alia, ut fieri solet, quam signa quaedam speciosa eminent. Atque toni (ἤχου) quidem notatio euique carmini praemissa*) similis moris a ludaeis in psalmis obser- vati (vide Ewald Die poetischen Bücher des alten Testamentes 1, 172 ff.) nos commonefacit; sed ne huic rei iusto plus tribuamus, Byzantini octo tonis, novem vel decem modulationum generibus ludaei utebantur, neque quidquam de vicissitudine inter utraque intercedente memoriae proditum est. Plura atque certiora indicia veteris artis Graecorum ad Christianos propa- gatae exstant. Neque enim solum in narratiuncula. de Pambone abbate (v. p. XXIX) troparia graecae originis esse significantur (qOeípouciv οἱ Xpi- cnavoi τὰς βίβλους τῶν ἁτίων εὐαγγελίων... γράφοντες τροπάρια xoi ἑλλη- νικοὺς λόγους καὶ χυθήςεεται ὁ νοῦς εἰς τρόπους καὶ εἰς τοὺς λόγους τῶν Ἑλλήνων), sed etiam octo toni sive ἦχοι ἃ byzantinis scriptoribus iisdem nominibus, quibus veteres Graeci suas harmonias vocabant, significabantur; conf. Westphal Metrik der Griechen (2. Aufl.) I, 310 f. Sed ne haec qui- dem res satis certa et explorata est; neque enim octo, sed septem modorum generibus veteres Graecos vulgo usos esse DBacchii p. 12 Meib. testimonio
*) Idem in cantilenis christianis Syrorum factum esse docet A. Hahn Bardesanes p. 32.
CXII PROLEGOMENA.
constat, et nomina illa Aupíou, Au8tov, Φρυγίου τρόπου Byzantini non a suis maioribus tradita accepisse, sed doctrinae speciem ut venditarent e Ptolemaei veterumque musicorum libris eruisse videntur. Quid? quod ipsum nomen ἤχων novum est nec a veteribus scriptoribus ad genera modorum, quae τρόπους vel εἴδη vocabant, significanda usurpatum fuit. Notis quoque alis, quam veteres Graeci, ad modos literis mandandos utebantur; sed hoc ne mireris, veterum Graecorum notae musicae tam implicatae et tam diffi- ciles et ad intellegendum et ad scribendum erant, ut novas et faciliores notas ne mutata quidem artis musicae disciplina sollertes homines commen- tos esse neutiquam veri dissimile sit.
Ut autem radices artis musicae byzantinae spissa caligine obtectae sunt, ita propagatio eius ad latinas gentes et ad occidentales partes Europae in aprico posita est. Una enim cum graecis carminibus, quae etiam in Gallia inclaruisse supra p. XXV docui, cantus quoque et musica institutio a Graecis ad Latinos translata sunt. Atque huius quidem rei apertissima testimonia octo tonorum, qui graecae et latinae ecclesiae communes erant, nomina prae- bent. Neque enim solum distinctio tonorum plagiorum (ἤχων πλαγίων) et authentorum (ἤχων αὐθεντῶν sive κυρίων) graecae originis est, sed etiam tonum primum latini magistri vulgo tonum protum dicebant, ut ne in re latino quidem nomine facile dicenda graecae stirpis vestigia relinquerent. Quo autem tempore haec disciplina octo tonorum exculta, quo ad Latinos perlata sit, in tanta testimoniorum penuria difficile ad disceptandum est. Hoe certum est octavo saeculo, quo loannes Damascenus carmina Oetoechi secundum octo tonos disposuit, hanc disciplinam iam pervulgatam fuisse. Sed cum eathismata et troparia anonyma multo vetustiora esse videantur, nescio an iam Anthimi et Timoclis aetate, qui quinto saeculo tropariorum poetae floruisse feruntur, fundamenta huius artis iacta sint.
Graeci vero non solum musicam artem ecclesiasticam excoluerunt ex- cultamque ad Latinos pertulerunt, sed etiam multo integriorem, quam La- tini, conservaverunt, unde multa, quae in occidentalibus partibus Europae dudum oblivione obruta sunt, apud Graecos usque ad hune diem perdura- runt. Sie neumatum scriptura apud nos medio aevo ad finem vergente ob- literata et alia seribendi modos musicos ratione submota est; Graeci veteri- bus notis musicis, quae neumatis cognatae sunt, etiamnunc vulgo utuntur. Latinas vero sequentias, graecis tropariis simillimas, postquam iam diu in ecclesia cantari desierunt, nostra memoria viri docti ex bibliothecarum tene- bris denuo in lucem protraxerunt; graecis in ecclesiis vetera cathismata et troparia, quae sequentiis illis vel vetustiora sunt, iisdem modis, quibus ante plus quam mille annos, etiam hodie eantantur. Quae cum ita sint, cantus ecclesiae graecae multa singularia habet, ex remotissimis temporibus quasi hereditate accepta nec multum his temporibus variata, quae iam suceincta oratione exponam.
Atque primum quidem vetustissimo more antiphonici cantus servato
LIB. IV. DE ARTE MUSICA BYZANTINA. CXIII
usque ad hunc diem apud Graecos institutum est, ut omnia carmina ecclesiastica a duobus choris.per vices cantentur; quodsi carmen una stropha constat, eadem stropha primum a dextro, deinde a sinistro choro cantatur: Uterque autem chorus ex uno praecentore et quatuor vel quinque pueris constat; dextri chori praecentor πρωτοψάλτης, sinistri λαμπαδάριος dicitur; utrique in maioribus ecclesiis singuli apparitores, qui δομεςτικοὶ audiunt, additi sunt. lta autem inter praecentorem et pueros cantus partitus est, ut, dum praecentor vocem modulate flectit, pueri sonum principalem usque retinent, qui eum ícov vocetur, ipsi icokparoüvrec audiunt. Hac de causa omnibus melodiis in libris modulationum nota soni illius prineipalis praefixa est, multique sunt scriptores artium in vi et notione illius ἴσου definienda. Can- tores autem antiquitus in excelso loco collocati erant, qui ἄμβων ab seripto- ribus vocatur. Eius iam in concilii Laodicensis can. XVII mentio fit: Περὶ τοῦ μὴ δεῖν πλὴν τῶν κανονικῶν ψαλτῶν τῶν ἐπὶ τὸν ἄμβωνα ἀναβαι- νόντων καὶ ἀπὸ διφθέρας ψαλλόντων ἑτέρους τινὰς ψάλλειν ἐν τῇ ἐκκληείᾳ : confer Sophronium Com. lit. apud Maii Spic. Rom. IV, p. 42: Εἶτα οἱ ψάλ- ται ἀνέρχονται ἐν τῷ ἄμβωνι, ψάλλουει δὲ “τὸ δεῦτε ἀγαλλιαςόμεθα τῷ κυ- ρίῳ᾽ “ τούτῳ ευμφωνοῦει καὶ οἱ κάτω, δεικνύντες τὴν cuuguvíav τῶν ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων eundemque quarto decimo saeculo in cod. Vind. phil. n. 194 fol. 489 “ἀνέρχονται δὲ oi ψάλται ἐπὶ ἄμβωνος καὶ ψάλλουει τὰ ἀπολυτίκια τῆς ἡμέρας’ commemoratum inveni. Nune hune morem aboluisse accepimus.
Alterum signum veteris canendi moris in ecclesiis graecis servati hoc est, quod omnia carmina assa voce canunt. Atque hae quidem in re Chri- stiani a more Iudaeorum, quos instrumentis musicis usos esse inter omnes con- stat, desciverunt. Nam patres ecclesiae quo magis animos hominum verbis atque sententiis carminum adverterent, fidium tibiarumque cantum omnesque aurium delicias removendas euraverunt. Cum hoc more assa voce canendi convenit, quod lyrae et tibiarum, totiens a Sapphone Pindaro Horatio com- memoratarum, in carminibus byzantinis fere nusquam mentio fit; nam quod p. 65 Ioannes apostolus praedicatur 'dóet τερπνῶς, τὰ μὲν χείλη κινῶν ὡς veupüc, ὥςπερ δὲ πλῆκτρον τὴν γλῶτταν ἀνακινῶν non ita interpretari licet, ut illud carmen ad lyram cantatum esse concludas. In latinis quoque eccle- siis instrumentorum usum sero increbuisse narrant, quo magis notatu dig- num est, quod Monachus Sangallensis in Gestorum Karoli libro secundo (Monum. Germ. hist. II, 751) Germanos a legatis graecis organis uti didi- cisse refert: *'Cum igitur Graeci post matutinas laudes imperatori celebratas in octava die Theophaniae secreto in sua lingua deo psallerent et ille oceul- tatus in proximo carminum dulcedine deleetaretur, praecepit clericis suis, ut nihil ante gustarent, quam easdem antiphonas in latinum conversas ipsi praesentarent... Adduxerunt etiam iidem missi omne genus organorum et variarum rerum secum; quae cuncta accuratissime sunt in opus conversa et praecipue illud musicorum organum praestantissimum, quod doliis ex aere conflatis follibusque taurinis per fistulas aereas mire perflantibus rugitum
CARMINA CHRISTIANA, h
CXIV PROLEGOMENA.
quidem tonitui boatu, garrulitatem vero lyrae vel eymbali dulcedine coaequabat ". :
Cum autem organis Graeci carerent, certe in eeclesiis non uterentur, manuum variis motibus (xeipovouíg) cantum dirigebant; quod munus ne imperatorem quidem Theophilum subire aspernatum esse Cedrenus p. 522 B refert. His manuum motibus quod altitudinem, depressionem, flexus vocis significabant, notae musicae, multo post illae quidem inventae, nomine xetpovo- μίας comprehendebantur; conf. Beitráge S. 61. Quin etiam formas notarum motus manuum imitari Chrysanthus Μέγα Oeupnr. p. 9154. rectissime monet, velut πεταςτὴ manus quasi ad volatum levatae et κέντημα digiti tamquam ad pungendum porrecti similitudinem refert. Simillimo vero modo Indos quoque vocis flexus manibus digitisque significare et adiuvare familiaris meus Martinus Haug mecum communicavit.
Non minus veneranda simplicitas cantus ecclesiae graecae in eo con- spieitur, quod usque ad hune diem intra fines veteris imperii byzantini eon- centum plurium vocum sive polyphoniam spreverunt. Solis in ecclesiis Vin- dobonae, Odessae, Londinii, Tergestis auribus incolarum, polyphoniae tumori assuefactis, hoc dandum esse existimaverunt, ut a tenuitate unisoni cantus desciscerent. Eandem autem cantus simplicitatem in latina quoque ecelesia usque ad duodecimum saeculum viguisse nec etiamnune prorsus abiectam esse inter omnes constat. Cum unisono cantu autem illud quoque cohaeret, quod puellarum mulierumque voces virorum cantul non admiscentur. Quam- quam in Therapeutarum coetibus unum chorum virorum, alterum mulierum fuisse Philo De vita contempl. p. 902 ed. Par. a. 1640 retulit; verum in eanone XVII concilii Laodicensis modo laudato cantores, neque tamen can- trices commemorantur.
Cantorum modi ipsi antiquissimis temporibus simplicissimi fuisse viden- tur; sedulo enim caverunt, ne modorum dulcedine et varietate homines magis permulcerentur, quam rerum gravitate commoverentur. . Neque deerant, qui omnes cantilenarum pellecebras a severitate et austeritate christianorum morum alienas esse opinarentur. Huius rei testimonia supra p. XXX. Pambonis et Nili abbatum edicta attulimus, idem vero locupletissimus auctor S. Augu- stinus in Confess. X, 33 his verbis significavit: "Interdum melos omne can- tilenarum suavium, quibus Davidicum psalterium frequentatur, ab auribus meis removeri velim atque ipsius eeclesiae, tutiusque mihi videtur, quod de Alexandrino episcopo Athanasio saepe mihi dietum commemini, qui tam modieo flexu vocis faciebat sonare lectorem psalmi, ut pronuntianti vieinior esset quam canenti? Neque non concilio ecclesiastico a. 692 congregato can. LXXV provisum est, ut ne cantores pudoris et modestiae terminos egrederentur: τοὺς ἐπὶ τῷ ψάλλειν ἐν ταῖς ἐκκληςείαις παραγινομένους βουλό- μεθα μήτε βοαῖς ἀτάκτοις χρῆςεθαι μήτε τι ἐπιλέγειν τῶν μὴ ἐν ἐκκληςίᾳ ἁρμο- δίων τε καὶ οἰκείων. Hane autem normam procul dubio summi melodi octavi saeculi, Ioannes Damascenus et Cosmas Hierosolymitanus secuti sunt, quo-
LIB. IV. DE ARTE MUSICA BYZANTINA. | CXV
rum hirmi tam modicis flexibus vocis cantantur et accentibus sermonis adeo aecommodati sunt, ut fere in clausulis solis liberiores motus melismatum ad- mittant. Sed brevi post qui modulationum varietate et petulantia delecta- bantur, adeo auctoritate praevalere coeperunt, ut verba carminum ipsa prae strepitu modorum vix exaudiri intellegive possent. Hoc Zonaras, gramma- tieus et historicus duodecimi saeculi, in interpretatione canonis laudati his verbis testatur: xekAacuéva μέλη koi μινυρίεματα καὶ ἣ περιττὴ τῶν μελῳδιῶν ποικιλία εἰς ὠδὰς ἐπιτρεπομένη θυμελικὰς καὶ eic ἄςματα πορνικὰ τὰ νῦν ἐν ψαλμῳδίαις ἐπιτηδευόμενα μάλιςτα. Idem vero codicibus quarti decimi et quinti decimi saeculi confirmatur, qui protractis modulationibus et inficetis artificlis teretismatum (Triller) scatent.
Inde factum est, ut duo modorum genera distinguantur, alterum tenue et breve, χύμα sive cóvrouov μέλος vocatum, alterum flexuosum et protra- ctum, quod ab tarditate motus ἀργὸν μέλος dicebant. Neque solum aliae odae aliis modorum generibus utebantur, sed etiam pleraque carmina bre- vioribus eademque tardis modis instructa sunt. Cum autem breves illi modi à sermocinationis tenuitate parum differrent, canones et stichera, quorum modi plerique breves sunt, dici (λέγεςθαι) vulgo feruntur, et in Triod. p. 425 “τὸν αὐτὸν ἦχον ψάλλομεν ἐν ἑνὶ ἑκάςτῳ τῶν ἑπομένων críyuv τοῦ ψαλμοῦ πα΄, λεγομένων παρὰ τοῦ ἀναγνώετου χύμα᾽ cantus troparii et modulata lectio versuum psalmi contraria ponuntur. Vocabulo autem χύμα iam veteres Graeco similiter usos esse Aristides Quintilianus de mus. p. 32 ed. Meib. testatur: μέλος μὲν γὰρ νοεῖται κατ᾽ αὐτὸ μὲν τοῖς διαγράμμαει καὶ ταῖς ἀτάκ- τοῖς μελῳδίαις, μετὰ δὲ ῥυθμοῦ μόνου, ὡς ἐπὶ τῶν κρουμάτων καὶ κώλων, μετὰ δὲ λέξεως μόνης ἐπὶ τῶν καλουμένων κεχυμένων ἀεμάτων. Nam Byzantino- rum quoque μέλη κατὰ χύμα λεγόμενα liberis rhythmis volvebantur. Denique multis carminibus tertium genus modorum est, quod cum mediam viam inter -brevem et lentam modulationem teneat, μικτὸν sive ἀρτγοεύντο- μον audit.
Aliis et obscurioribus rationibus saepe a byzantints magistris artium- que scriptoribus μέλη ςτιχηραρικὰ, εἱρμολογικὰ, παπαδικὰ distinguuntur. Duo priora nomina facilem explicatum habent ex iis, quae de Sticherariis et Hirmologiis secundo libro p. LXXII disseruimus; παπαδικὰ μέλη, quae tardis et protractis adnumerantur, nec apertae originis sunt nec a magistris per- -Spieue definiuntur. Chrysanthus enim, quem reliqui sequuntur, ne dicam ex- pilant, in eo acquievit, ut diceret p. 179: παπαδικὸν μέλος εἶναι τοιοῦτον, oiov eópíckerat eic τὰ Κοινωνικὰ καὶ Χερουβικά, neque multum lucramur ex eod. Vind. phil. n. 194, in cuius fol. 161, quo loco carminis melodia finitur et inanium sonorum (Triller) longa series orditur, adnotatum legimus: τέλος τῆς παπαδικῆς τέχνης καὶ ἀρχὴ τῆς καλλοφωνίας. Hoc autem patet, tria haec melodiarum genera cum vicibus, quas ars musica Byzantinorum et octo tonorum diseriminatio subiit, arctissime cohaerere. Alio enim sono criyn-
ραρικὰ, alio εἱρμολογικὰ, alio παπαδικὰ μέλη cuiusque toni claudi aliosque h*
^ CXVI ε PROLEGOMENA.
aliorum sonos praecipuos (φθόγγους δεςπόζοντας) esse diligentissime magistri praecipiunt. Sed haec enucleanda et cum historia progressuum artis mu- sicae coniungenda aliis peritioribusque viris relinquo; ipse in eo acquieseo, ut viam aliis monstrasse videar.
DE GENERIBUS ET SCALIS MUSICAE BYZANTINAE.
Ut veteres scriptores musici tria genera musicae (τρία γένη μουεικῆς) esse statuerant, ita recentiores quoque magistri γένος διατονικὸν, χρωματι- κὸν. ἐναρμόνιον distinxerunt; sed praeter nomina nihil fere veteribus et byzantinis generibus musicae commune est, et ut in multis aliis partibus mu- sieae disciplinae, sic in hae quoque re recentiores scriptores, quod veteribus nominibus suae artis discrimina notabant, speciem doctrinae ac eruditionis captasse et patriae decori consuluisse videntur. "Tria igitur genera musicae ita inter se differunt, ut aliud alia scala utatur. Atque ut a primario genere diatonico exordiar, hanc eius scalam esse docent:
2 3 o [o] τς u c 3S E ca. bU 9 x 3 2 E
[39 | T LU TIRTUS T SPI | Ec mcLRSd.ocNALUEZ quae quidem scala sonos medios vocis humanae, sive nostrae scalae d — d complectitur. Hos sonos cum obscuris nominibus olim nominassent (conf. Chrysanthum l. l p. 107), auctores novi systematis artis musicae Γρηγόριος πρωτοψάλτης, Χρύςανθος TTpoócnc, Χουρμούζιος χαρτοφύλαξ septem primis literis alphabeti ita appellarunt, ut vocalibus consonantem praefigerent, con- sonantibus vocalem subiungerent in hune modum:
TÀ Bou [a Ai x€ Zu vH.
Atque his quidem nominibus nostra memoria melodi et magistri vulgo utun- tur Manuel autem Bryennius, qui quarto decimo saeculo Harmonieorum libros tres doctius quam scitius conscripsit, cum doctrinae speciem affectaret, nominibus veteribus et Ptolemaei systemate pentekaidekachordi usus est. Neque auctor affectatae huius doctrinae ille exstitisse videtur, siquidem iam ante eum latini scriptores nominibus alieni systematis male intellecti prae- cepta de arte musica magis obscuraverunt quam illustraverunt; confer West- phal Metrik der Griechen I, 269 et 310—320 et commentationem meam "Ueber die Harmonik des Manuel Bryennius und das System der byzantini- schen Musik? in Beitrüge S. 35— 60.
Praeter haec autem nomina lineis scalae diatonicae supra descriptae notae quaedam, quas μαρτυρίας graeci magistri vocant, ex adversa parteadscriptae sunt. Harum notarum unaquaeque ex duabus partibus constat, quarum superiorem prima quaque litera nominum sonorum effici patet, inferiorem ad sonos principales octo tonorum referendam esse in commentatione modo laudata p. 59 demonstravi. Nam primae martyriae inferior pars toni primi et reeti
LIB. IV. DE ARTE MUSICA BYZANTINA. CXVII
et plagii, secundae toni legeti, tertiae toni tertii, quartae toni quarti et
recti et plagii sonum finalem literis veteris scripturae indicat. Has autem
notas μαρτυρίας dicunt, quod in libris melodiarum et manu scriptis et prelo
"excusis singulis versibus periodisque interponuntur, ui altitudo vocis et toni
modulatio definiatur et confirmetur. lisdem vero notis, modo accentu acuto
auctis, modo inverso ordine scriptis, utuntur ad duplicem scalam sive εύετημα δὶς διὰ παςῶν significandum hoc modo:
; 2
VIG M M Ὲ;»:8.
| |
fonds onde
.ο 4 EUNMEEue ip uui
B. ΞΞ ES Bec ud mod ug 2 ΗΝ “-ι-ς Ε' τ" ἜΣ 09.5
Hoc autem in schemate acuto accentu notas augent, ut altos sonos à gravibus distinguant, et scalam principalem inter graviorem sonum Zu sive nostrum H et altiorem Zu sive nostrum h contineri statuunt, quod horum octo
sonorum terminis melodiae octo tonorum fere includuntur. lis autem, quae iam
P explieavi, notis unam notam ce — Zw additam vides, cuius inferiore parte
litera 8 sive sonus finalis ἤχου βαρέος indicatur.
Venio iam ad difficiliorem. huius rei partem. Numeri enim in scala diatonica singulis lineis interpositi, quibus Graeci, quanto intervallo duo soni distent, significant, multum admirationis nobis habent. Primum enim non duo intervallorum genera, toni dico et semitonii, ut a veteribus Graecis et a nostris musicis, sed tria τόνου μείζονος, τόνου ἐλάςεςονος, τόνου ἐλα- Xícrou distincta sunt. Quamquam haec quidem res non prorsus nova et in- audita est, quia iam veteres philosophi (conf. Ptolemaei Harm. 1, 10, 11) invenerant et recentiores mathematici confirmaverunt eos sonos, qui uno tono distare dicerentur, non plane aequali intervallo, sed plus minus distare. Verum: ne scalam Byzantinorum cum scala Eratosthenis et Ptolemaei (v. Westphal Metrik I, 423) prorsus concordare opineris, in illa maximum intervallum imum, minus secundum, minimum summum locum, in hac semi- tonii intervallum imum, maioris toni secundum, minoris toni summum locum tetrachordi obtinet; quodsi plenum concentum duarum scalarum efficere velis, byzantina ita tibi invertenda est, ut a sono ou initium facias et sic inter- valla disponas:
ἣν Suae :- - 2 οἷν δε : - » e D E xo 52.03 U 292-322 doo. ww 04 3E uU (ὦ E ESI Σου ΕΠ τ τὸς δοξυθεε ESSA ΘΘ πε Ε 2 Ξ - rJ E Av € E o 3 T w uU £ o EEIOISE PU IQ] (48.8..5 δῷ Ε BOX D B Mal: 7 Θ | wd elelà&lis!e!?!l L5 p124- 9| 7 | 12 4-9--]
e t δ a h i
d e
CXVIU PROLEGOMENA.
Magis nos numeris ipsis offendi par est. Tota enim ratio, qua byzan- iini magistri intervalla sonorum satis inscite definiverunt, a docta argumen- iatione Ptolemaei et mathematicorum discrepat. Illi enim, quae proportio inter motus vibrantium fidium (Saitenschwingungen) intercederet, subtili computatione eruerunt, Byzantini cum toni intervallum duodecim particulis (διαςετήματα) constare statuissent, minori tono novem, semitonio (ἡμιτονίῳ sive λείμματι) septem. particulas adsignaverunt. Atque quod minimum inter- vallum (τόνον éAóyicrov) dimidiam partem intervalli toni paululum superare statuerunt, id plane eum praeceptis Ptolemaei (vide Harm. I, 15) convenit; quod autem tonum minorem novem, maiorem duodecim partieularum esse docent, et a disciplina mathematica Ptolemaei et a rei probabilitate abhorret. Cum enim mathematici maiorem tonum et minorem tam exiguo discrimine, ut magis matherhaticis rationibus inveniri quam aurium iudicio percipi posset, differre docuissent et nostri musici pusillo illo discrimine prorsus neglecto aut tono aut semitonio sonos distare vulgo statuant, recentiores Graeci minorem tonum (éAóccova τόνον) minimo propius quam maximo accedere definiunt. Quo cum aecedat, quod et Manuelis Bryennii aetate, qui quarto decimo saeculo Harmonicorum libros tres conscripsit, praecepta illa de inter- vallis septem, novem, duodecim particularum prorsus inaudita fuisse pro- bantur, neque quibus caleulis et mensuris illa discrimina inventa sint quid- quam memoriae proditum est, in commentatione de Man. Bryennio totam illam doctrinam commenticiam et ab recentiore aliquo magistro parum scite excogitatam esse iudicavi. Probatur autem huius sententiae audacia ipso cantu Graecorum; lieet enim Chrysanthus p. 9 et 102, commenticia illa disciplina, cui fidem derogare non ausus est, in errorem, ut videtur, inductus, suum τόνον ἐλάχιετον ab semitonio Europaeorum differre dicat, tamen peritissimi iudices Graecos iisdem intervallis, quibus nos, scalam decantare mihi asse- veraverunt. Neque tamen silentio praetermittere fas est collegam doetissi- mum Schafháutl, veteris musicae ecclesiasticae inter paucos peritum, secus sentire et lyram (Guitarre) sollertissime adornasse, cuius nervi intervallis et nostrae et Byzantinorum et veterum Graecorum scalae resonent.
Haetenus de scala diatoniea, qua Graeci in plerisque cantilenis et prae- sertim in ommibus toni primi et recti et plagii et toni quarti recti utuntur. Praeter hane autem scalam genera enharmonium et chromatieum suas et proprias sealas habent, quarum expositionem melius cum octo tonis musicis coniungemus.
DE OCTO TONIS (HXOIC) MUSICIS.
Nulla re vicissitudo, quae inter graecae et latinae ecclesiae artem mu- sicam intercedit, magis perspicua fit, quam similitudine octo tonorum lati- norum cum octo ἤχοις Graecorum; atque in hae parte, quod raro fieri novi- mus, latinae ecclesiae ars perspecta plurimum lucis ad graecam artem plene
LIB. IV. DE ARTE MUSICA BYZANTINA. CXIX
intellegendam affert. Quamquam enim Latini a Graecis artem musicam accepisse probantur et graeca ecclesia veterum institutorum multo tenacior fuit, tamen latiui scriptores iam aliquot saeculis prius quam Graeci quae usu et experientia didicerant literis mandarent, de arte musica praecepta dare coeperant. Quo cum accedat, quod antiquissimus auctor graecus, Man. Bryennius, artem musicam ecclesiasticam non solum multis partibus iam immutatam invenit, sed etiam ineptis involucris affectatae eruditionis obscu- ravit, vis et natura octo ἤχων nisi latinis scriptoribus in auxilium vocatis plene explicari non potest. Byzantini igitur aeque atque Latini octo musi- cae tonos esse statuerunt, et eorum quatuor authentos sive κυρίους, quatuor πλαγίους appellaverunt. Haec denominatio veteribus Graecis incognita fuit, sed simile quoddam harmoniarum discrimen illi nominibus bupicri et ὑπο- δωριςτὶ, qpuyricri et ὑποφρυτιςτὶ significasse videntur. Medio autem aevo quo pacto authenti et plagii toni primitus discriminati fuerint, optime ex Huebaldi et Oddonis testimoniis (vide Gerbert Seriptores ecclesiastici de musica p. 116 et 258 sq.) apparet, qui tonum authentum a suo finali usque in nonum sonum ascendere, descendere autem in sibi vicinum et aliquando . ad semitonium vel ad tertium, plagium autem usque in quartum descenden- tem ad quintum ascendere docent. Inde hoc quoque patet, cur authenti toni alti (ὀξεῖς), plagiales graves (βαρεῖς) vulgo audiant, quae quidem res in multis melodiis nune adeo obseurata est, ut ordo inwertisse videatur.
Singuli toni a Byzantinis et Latinis nominibus ordinalibus primus (πρῶτος) secundus (δεύτερος) tertius (τρίτος) quartus (τέταρτος) "appellantur, excepto tono tertio plagio, qui non ἦχος πλάγιος τρίτος sed ἦχος βαρὺς a Graecis vocatur, quem dicendi usum eo tempore natum esse probabile est, quo systemate octo tonorum mutato non iam primus et secundus tonus plagius, sed tertius maxime ad gravitatem descendere coeperit, nisi forte ex veterum Graecorum systemate, qui septem non octo modorum genera vulgo statuebant, causam huius rei repetendam esse censeas. Certe nominibus ordinalibus ad singulas harmonias distinguendas iam multo ante byzanti- nos scriptores extremis saeculis imperii romani vulgo utebantur; conf.
Westphal Metrik 1, 85 et 318.
In ommibus igitur libris melodiarum, quos inspiciendi mihi quidem copia facta est, tonus eniusque carminis ea, quam modo exposui et in hac anthologia retinui, ratione indieatus est. Verum ii, qui eruditionis gloriolam venati artem suae aetatis eum praeceptis Ptolemaei et veterum scriptorum coniun- gebant, antiquis nominibus gpvricri bupicri similibus ne mutata quidem vetere musica uti desierunt. Sed cum alii alias rationes vel errores in anti- quis nominibus ad ecclesiasticos tonos transferendis sequerentur, aliis nomi- nibus Hucbaldus et veteres scriptores latini, aliis Manuel DBryennius qui quarto decimo saeculo vixit, aliis denique recentissimi scriptores Chrysanthus, Philoxenus, Margarites utuntur in hune modum:
CXX PROLEGOMENA.
Hucbaldus. Bryennius. Script. recentiores ἦχος dà ^ dorius ὑπερμιξολύδιος δώριος ἦχος B phrygius μιξολύδιος ᾿ λύδιος ἦχος Y . lydius λύδιος : φρύγιος ἦχος δ΄ τ ΧΟΪ γα τι5 φρύγιος μιξολύδιος ἦχ. πλ. α΄ hypodorius sive aeolius δώριος ὑποδώριος ἦχ. πλ. β΄. hypophrygius ὑπολύδιος ὑπολύδιος Tx. βαρύς hypolydius ὑποφρύγιος ὑποφρύτγιος Tx. πλ. 9 hypomixolydius. ὑποδώριος. ὑπομιξολύδιος.
Atque recentiores scriptores graeci, cum in reliquis partibus eum Huocbaldo conspirent, nomina λύδιον et ppUviovinverterunt, quod nescio an errore, oscitantia scriptorum illo quidem propagato, factum sit. Bryennium autem artificiosius. quam verius octo tonos disposuisse, nec non musica sua aetate magna ex parte immutata in errores inductum esse in commentatione de Man. Bryennio nuper demonstravi. Denique ne Hucbaldus quidem veteresque scriptores latini antiqua nomina recte ad tonos ecclesiasticos transtulerunt, quoniam pentekaidekachordo utebantur, quod quamvis veteris pentekaidekachordi et speciem et nomina mutuatum esset, tamen aliter nervos dispositos habebat, quam rem Westphal I, 219 ingeniosissime dilucidavit.
Nihil igitur ex antiquis illis nominibus ficticiis, quae vis et natura octo tonorum fuerit, concludi potest. "Testimonia autem latinorum scriptorum si sequimur, antiquitus octo toni sono finali hoc modo differebant:
"x. α΄ et rx. πλ. α΄ sono finali utebantur ma (d)
"x. P et "x. zB .- - : Bou (e) "x. Y et "x. βαρύς - - - γα (f) "nx. 9 et nx. m. 8 - - - δι (g).
Sed cum melodi graeci in tenuitate priscorum modorum non acquiesce- rent et maiori modulationum varietati studerent, brevi factum est, ut discri- minatione illorum finalium sonorum turbata multae melodiae ἤχου α΄ in xe, ἤχου δ΄ in Bou, ἤχου βαρέος in Zu finirentur. Hue accessit, quod, ne nimia modorum simplicitate taedium hominibus moverent, non omnes eiusdem toni periodos eodem sono finali finiebant; quamobrem tria genera καταλήξεων esse statuerunt, τελικῶν in fime tropariorum, évrelóv in fine periodorum mediis in carminibus, denique ἀτελῶν in fine colorum et commatum, quo loco cum melodiae magis suspenderentur quam clauderentur, maxima licentia uteban- tur Huius mutatae artis locupletissimus testis Man. Bryennius est, qui octo ἤχους scalis et duplicibus sonis finalibus hoe modo discriminavit:
κλίμαξ ὑπάτη μέεςεη ἦχ. α΄ μέεη — νήτη ὑπερβολαίων --- ὃι --- δι΄ — g— g c KE πα΄ ἦχ. β΄ λιχανὸς μέςων --- παρανήτη ὑπερβολ. — ya — qa —f —f δι vn
LIB. IV. DE ARTE MUSICA BYZANTINA. CXXI
ἦχ. τ΄ παρυπάτη uécuv — τρίτη ὑπερβολ. --- Bou — gov/— e— e τα ζω fix. δ΄ ὑπάτη μέεων --- νήτη διεζευγμένων --οπα---πα — d —d βου κε fix. πλ. α΄ λιχανὸς ὑπάτων --- παρανήτη διεζ. — νη -- vj—c—e πα δι fx. πλ. β΄ παρυπ. ὑπάτων -- τρίτη διεζ. — ζω — Zu — H -- ἢ νη τα ἦχ. βαρὺς ὑπάπη ὑπάτων --- παραμέεη --- κε — xe — A — a ζω βου ἦχ. πλ. δ΄ rpochauBavóuevoc — μέεη --- δι --- δι -- G — g Kc — ma.
Sed ne cum Westphalio iusto plus scriptori byzantino confidas, non solum Ptolemaei systematis, quo tamquam fundamento argumentationis usus est, intervalla aliter disposuit, sed etiam multa, ne artificiosa dispositio octo ἤχων turbaretur, partim omisisse, partim mutasse probatur.
Praeter Bryennium exigua admodum et parca testimonia mutatae vis octo tonorum nobis suppetunt. Atque certissima quidem indicia in μαρτυ- pídic posita sunt, quas supra p. CX VIiam attigimus. Hic enim Zu tamquam sonus finalis ἤχου βαρέος significatur, et Bou novi cuiusdam toni sonus fina- lis ita statuitur, ut ἤχ. B et ἤχ. πλ. β΄ alii soni finales, extra gradus scalae diatonicae positi, assignentur. Cum his autem indiciis μαρτυριῶν hoc con- spirat, quod praeter octo ἤχους duos novos constituerunt, alterum Λέγετον vocatum et eas melodias ἤχου δ΄, quibus βου sonus finalis erat, complecten- tem, alterum Βεγζαγω dictum et partem modorum ἤχου mA. β΄ compre- hendentem.
Nostra vero memoria ad octo tonorum discriminationem redierunt, sed in multifaria varietate melodiarum non unum soni finalis signum, sed plura signa cuiusque toni esse docent, ἀπήχημα dico sive mpoerouiuacíav τοῦ ψαλ- θηςομένου μέλους, ícov sive βάειν, quam pueri icoxparoüvrec (vide p. CXIII), dum praecentor carmen modulatur, retinent, καταλήξεις sive sonos finales, τόνους becmóZovrac sive sonos in quoque carmine praecipuos, ad postremum κλίμακα sive scalam cuiusque toni. Horum signorum certissima esse dicunt τὰ ἀπηχήματα, quae in brevissimo compendio artis musicae, quod Gerbert De cantu et musica sacra tom. Il tab. VIII in lucem edidit, omnia per- seripta sunt. Soni autem finales cuiusque toni quantopere fluctuent, ex hoc indice finalium sonorum, quem ex libris recentiorum magistrorum excerpsi, optime intellegas:
nx. o: εἱρμολογικῶς πα, crunpapixüc fere πα, παπαδικῶς fere ma et xe. Tix. πλ. α΄: fere πα. εἱρμολογικῶς xe. ἦχ. 8: - fere βου et δι, εἱρμολογικῶς ἤα.
ἦχ. πλ. β΄: ετιχηραρικῶς et παπαδικῶς δι et πα, εἱρμολογικῶς βου. nx. Y: γα. "x. βαρύς: ετιχηραρικῶς et εἱρμολογικῶς βου, παπαδικιὼς δι. ἦχ. δ΄: ςτιχηραρικῶς πα et Bou, εἱρμολογικῶς βου, παπαδικώς δι. ἦχ. πλ. δ΄: νη οἱ τα. Scalarum autem, quamvis suam cuiusque ἤχου esse statuant, tamen tres tantum species sunt, quae cum tribus generibus musicae cohaerent. Atque
CXXII 3 PROLEGOMENA.
diatonica quidem scala, qua de in superiore capite disserui, ἤχου α΄, ἤχου πλ. α΄, ἤχου δ΄ communis est, nec non in plerisque melodiis ἤχου mA. δ΄ ad- hibetur. Non multum ab diatonica scala differt κλίμαξ évapuóvioc, quae tertii ἤχου propria est. Quoniam enim scala quae ab sono va orditur E) E yd es οὐ τ ul [2 32:1 9:3 NO E23 915303 ipsa parum modulata est, ad similitudinem eius scalae, quam nos fdur dici- mus, immutatur, quae quidem immutatio in libris melodiarum ita indicatur, ut notis musicis Zu et Bou signum ,? addiiciatur. Hace igitur de parte scala enharmonia Byzantinorum nihil novi habet; praeterea autem hoc proprium cantilenarum ἤχου Y' est, quod soni ke et ma infirmissima voce (ἀδυνάτῳ φωνῇ) eantari solent, quam rem cum plerique ex minuto intervallo repe- tendam esse censeant, hanc scalam enarmoniam tertii toni esse dicunt: - 3 ΕΞ E ca. S
i ὩΣ: [je 19 [15 3 ] 13] 121 8 | 18
Peculiarem vero locum sibi vindicat κλίμαξ χρωματικὴ Byzantinorum, quae ἤχου β΄ οἱ ἤχου mA. β΄ propria est et adeo Europaeis novum et insoli- tum sonat, ut cantilenae horum tonorum nostris notis musicis plane exprimi nequeant; quo molestius ferimus, quod graeci scriptores ipsi in intervallis huius scalae definiendis sibi non constant; alii enim eam κατὰ διφωνίαν 516 progredi docent:
S — |
| 4:1 12.1.2132 | 93 alii, ut Margarites, subtilius haec intervalla statuunt:
[511 113432] 9) 34 [3€ Videtur autem hoc proprium esse huius scalae chromaticae, quod alterum quodque intervallum semitonii est; quoniam autem scala chromatica non minus quam diatonica a quolibet sono initium capere potest, perversa illa distinctione intervallorum duodecim, novem, septem particularum compro- bata fieri non potuit, quin in spinas et salebras musici scriptores in- ciderent.
Veteres philosophos suam cuique harmoniae vim ad animos hominum commovendos tribuisse constat. Ridicule autem recentiores scriptores, cum vetera harmoniarum nomina ad octo tonos ecclesiasticos falso translata esse non perspexissent, Platonis Aristotelis Plutarchi dicta ad res diversissimas trahunt. Omnino tot ét tantas vices singuli ἦχοι subierunt, ut certam quandam indolem cuique tono tribuere difficillimum sit. Equidem satis habeo versus Octoechi, satis illos quidem inanes- et inficetos, hoc loco apponere:
E
fix. α΄ Τέχνη μελουργὸς coc d[acOeica κρότους πρώτην νέμει coi τάξιν" ὦ τῆς ἀξίας!
LIB. IV. DE ARTE MUSICA BYZANTINA. CXXIIH
ἦχος ὃ πρῶτος uoucikf κληθεὶς τέχνῃ πρῶτος παρ᾽ ἡμῶν εὐλογείεθω τοῖς λόγοις" τὰ πρῶτα, πρῶτε, τῶν καλῶν λαχὼν φέρεις: πρωτεῖα νίκης πανταχοῦ πάντων ἔχεις.
Κἂν δευτέραν εἴληφας ἐν τάξει θέειν, ἀλλ᾽ ἡδονὴ πρώτη cor τῷ μελιρρύτῳ᾽" τὸ ςὸν μελιχρὸν καὶ γλυκύτατον μέλος ὀετᾶ πιαίνει καρδίας τ᾽ ἐνηδύνει.
Ceipfjvec ἦἧδον δευτέρου πάντως μέλη᾽ οὕτω πράως cot ῥεῖ μελιεταγὲς μέλος.
"x. T €i xoi τρίτος có, πλὴν πρὸς ἀνδρικοὺς πόνους εύὔνεγγυς ei πως τοῦ mpoópxovroc, τρίτε᾽" ἄκομψος, ἁπλοῦς, ἀνδρικὸς πάνυ, τρίτε, πέφηνας ὄντως, καὶ cé τιμῶμεν, τρίτε᾽ πλήθους κατάρχων icapiOuou cor, τρίτε, πλήθει προςεήκεις προεφυῶς ἡρμοεμένῳ.
ἦχ. δ΄ ΤΠανηγυριετὴς καὶ χορευτὴς ὧν φέρεις τέταρτον εὔχος" μουεικωτάτῃ kpícet: εὺ τοὺς χορευτὰς δεξιούμενος πλάττεις (Ὁ), φωνὰς βραβεύεις καὶ κροτῶν ἐν κυμβάλοις᾽ ςἕ τὸν τέταρτον ἦχον, ὡς εὐφωνίας πλήρη, χορευτῶν εὐλογοῦει τὰ ςτίφη.
Tx. πλ. α΄ Θρηνῳδὸς ei εὑ καὶ φιλοικτίρμων ἄγαν, ἀλλ᾽ εἰς τὰ πολλὰ καὶ χορεύεις εὐρύθμως. ὃ μουεικὸς νοῦς, ὃν ἐγνώριςεν τέχνη; τίς fj παρεκκλίνουςα κλῆςεις πλαγίων, πέμπτον ce τάξις (an τάξιν Ὁ), ἀλλὰ πρῶτον τοῦ μόνου (Ὁ) ἔχει ce καὶ λέγει ce, πρῶτε πλαγίων.
ἦχ. πλ. β΄ Ἕκτος μελῳδὸς, ἀλλ᾽ ὑπέρπρωτος πέλεις, ὃ δεύτερος εὑ δευτερεύων τῶν μελῶν᾽ τὰς ἡδονὰς cü διπλοευνθέτους φέρεις, τοῦ δευτέρου [cU] muc δευτερεύων δευτέρως" c€ τὸν μελιχρὸν, τὸν γλυκὺν, τὸν τέττιγα, τὸν ἐν πλαγίοις δεύτερον τίς οὐ φιλεῖ;
ἦχ. βαρύς Ὁπλιτικῆς φάλαττος οἰκεῖον μέλος ὃ τοῦ βαροῦς cU xMjav εἰληφὼς φέρεις" ἦχον τὸν ἁπλοῦν τὸν βαροῦς ἐπώνυμον ὃ τοὺς λογιςμοὺς ἐν βοαῖς μιεῶν φιλεῖ, ἀνδρῶν δὲ ἄςμα, δευτερότριτε, βρέμεις, ὧν ποίκιλος δὲ τοὺς ἁπλοῦς ἔχεις φίλους.
CXXIV PROLEGOMENA.
Tx. πλ. δ΄ Ἤχων coparic, rérapre εὺ τῶν πλαγίων, ὡς ἐν ςεαυτῷ πᾶν καλὸν μέλος φέρων. ἀνευρύνεις εὺ τοὺς κρότους τῶν ἀεμάτων, ἤχων κορωνὶς ὡς ὑπάρχων καὶ τέλος" ὡς ἀκρὸν ἐν φθόγγοις τε καὶ φωνῶν ετάεει ἀκρόν ce φωνῆς δὶς καλῶ ce καὶ τέλος.
DE NOTIS MUSICIS.
Multi vereor, ne a byzantina musica ecclesiastica tractanda proprietate notarum musiearum deterreantur, quae cum a nostra ratione modos scri- bendi toto coelo differant, non exiguam nobis difficultatem parant. Illi enim nec lineis nec notis nostris utuntur, sed continuis signis, quanto intervallo insequens sonus a praecedente distet, significant. Itaque unicuique melodiae basim praefigunt, a qua quantum primus sonus modorum distet, prima mota indi- cant, deinceps reliquis notis ascensionem et descensionem vocis significant. Praeterea aliis peculiaribus signis utuntur, quibus intensio vocis, temporum productio aut correptio, toni mutatio (ἤχου φθορά) denique varii vocis flexus exprimantur. Atque haec quidem notarum scriptura, quae neumatis in oc- cidentalibus partibus Europae medio aevo usurpatis simillimae sunt, ex manuum motibus (xeipovouía), ut supra p. CXIV monuimus, orta est, sed iam decimo saeculo et exculta et in codicibus usurpata esse videtur. Quod autem ab Ioanne Damasceno eam inventam esse Chrysanthus p. 3l asse- verat, nullo testimonio confirmatum invenimus. Neque nihil annis volven- tibus hanc scripturam mutatam esse codices vel obiter in:pecti persuadent, sed nullo, quod sciam, libro haec res accuratius et copiosius pertractata est. Quae autem scribendi ratio quinto decimo saeculo in usu fuerit, ano- nymi cuiusdam ψαλτικὴ τέχνη et loannis Cucuzelis carmen de signis (μέλος περὶ cnuaóíuv), a Gerberto in libro de musica sacra tom. II tab. VIII (conf. . Beitrige S. 61—04) edita, docent. Magnopere vero initio huius saeculi ab auctoribus novae methodi musicae Chrysantho, Gregorio, Churmuzio immu- tata est, qui multis supervacaneis signis abiectis artem simpliciorem faci- lioremque ad intellegendum reddiderunt, Atque ea quidem, quam emenda- tores illi musicae disciplinae constituerunt, ratio scribendi in libris melo- diarum in secundo libro extremo a nobis recensitis usurpata est.
lam ut summa huius artis capita succincta oratione percurram, gravis- sima signa ea sunt, quibus ascensio et descensio vocis indicatur. Sonorum (φθόγγων) autem ascendentium et descendentium signa decem numero sunt, sex ascendentium (ἀνιόντων) et quatuor descedentium (κατιόντων):
c icov parem sonum nec ascendentem nec descendentem signi- ficat, — ὀλῖτον sonum uno intervallo altiorem,
LIB. IV. DE ARTE MUSICA BYZANTINA. CXXV
«) πεταςτὴ sonum uno intervallo altiorem exsultimque ascendentem,
w δύο κεντήματα sonum uno intervallo altiorem punctimque ascendentem,
X κέντημα sonum duobus intervallis altiorem,
Α ὑψηλὴ sonum quatuor intervallis altiorem,
- 4 ἀπόετροφος sonum uno intervallo graviorem,
|J ὑπορροὴ sonum duobus intervallis graviorem sensimque descen- dentem,
€. ἐλαφρὸν sonum duobus intervallis graviorem mediumque sonum supersalientem,
G. χαμηλὴ sonum quatuor intervallis graviorem.
Praeterea decem haec signa vario modo coniunguntur, ut vocem tribus vel quinque intervallis ascendere aut descendere indicent; quo autem pacto con- iungenda sint, quae partes superiorem (cnueia ἐπιτακτικά), quae inferiorem loeum (cnu. ὑποτακτικά) obtineant, singulatim praecipiunt; eaque signa, quae nisi aliis imposita non inveniuntur, ut κέντημα et ὑψηλὴν, πνεύματα, quae aut sola scribuntur aut aliis subiunguntur, ut ὀλίγον et πεταςτὴν, εώματα appellant.
Decem quae enarravi signa ad altitudinem vocis spectant, quam graeci scriptores ποςότητα μελῳδίας parum accommodate dicunt, his undecim alia accedunt, quae qualitatem melodiae (ποιότητα μελῳδίας) indicare dicuntur. Ex his quatuor, cum ad temporis spatium pertineant, ἔγχρονα audiunt:
τ Κλάεμα 7] ἀργόν [ τοργόν * ἁπλῆ.
Atque primum quidem signum, in commentariis illius anonymi iam com- memoratum, ultimis sonis cuiusque coli et periodi additum sonum sylla- bamque ita producendam esse monet, ut duplicem temporis moram expleat. Veteribus in membranis hoc signum frustra quaesivi, unde ne temere con- cludas eius vim in clausulis protrahendis antiquitus neglectam esse; immo vero cum productio syllabarum clausulae in ipsa rerum matura posita esse videretur, apertam rem signis indicare supersedisse probantur. Contraria Sibi sunt duo sequentia signa, etiam extra fines clausulae usurpata, γοργὸν et ἀργόν, quorum prius corripiendam, alterum producendam syllabam, cui additum est, monet. Atque posteriore quidem nota uni sono duas moras C) tribuendas esse significatur, prioris autem vis etiam ad sequentem sonum ita pertinere dicitur, ut duo soni coniuncti unius temporis moram expleant (2). Quartum signum, et inutile et raro usurpatum, prorsus eandem vim habet atque ἀργὸν et xAácua. Praeterea tribus extremis signis duplicatis vel triplicatis duplici vel triplici parte syllabam aut producendam aut corripien- dam esse indicant.
Septem alia signa, cum ad solam qualitatem soni spectent, dypova dicuntur:
CXXVI PROLEGOMENA.
X βαρεῖα p» ἕτερον ἢ cóvbecuoc - ὁμαλόν 19» ἐνδόφωνον
— ἀντικένωμα -- cravupóc.
2 ψηφιετόν
Horum duo, βαρεῖα et yngicróv, quam vim ad.aecentus syllabarum acuen- dos habeant, iam in tertio libro p. LXXVII fuse explicavi. Simile quiddam duo alia signa ἀντικένωμα et ὁμαλὸν valent, quorum prius undulatum motum vocis e faucibus non sine vehementia erumpentem (xuuaricuóv τῆς φωνῆς ἐκ τοῦ Aápurroc μετὰ ἀνεπαιςθήτου ὀξύτητος) significat, alterum, coniunctis, signis ὀλίγου et ἀποετρόφου subiectum, sonum ὀλίγου erigit, ut paene idem, quod signum πεταςτῆς, valere videatur. Cóvbecuoc autem duo sonos con- iungit, craupóc divellit, ἐνδόφωνον denique vocem ore occluso per nasum emittendam esse indicat. Atque haec quidem signa etiamnunc in usu sunt, antiquitus autem multo pluribus ad vocis varios flexus significandos uteban- tur, quorum nomina hie afferre et cum similibus notis Notkeri (vide Gerbert Seriptores eccl. de mus. p. 95 sq.) componere satis habemus: ícov, διπλῆ, παρακλητικὴ. κράτημα, κύλιεμα. ἀντικενοκύλιεμα, τρομικὸς, ἐκετρεπτὸν, τρομι- κοεύναγμα, ψηφιςτοεύναγμα, Oeuoricuóc ἔεω, 8euaricuóc ἔξω, ἐπέγερμα. παρα- κάλεεμα, ξηρὸν, οὐράνιεμα, ἀπόδερμα, θὲς καὶ ἀπόθες, θέμα ἁπλοῦν, χόρευμα, ψηφιςτοπαρακάλεοεμα, τρομικοπαρακάλεεμα, πίεεμα, ceicua, εύναγμα, ἔναρξις, λύτιεμα, ετράγγυςεμα, xoAagicuóc, βυθογρόνθιεμα, xoipericuóc, ἀνατρίχιεμα.
Denique musici byzantini peculiaribus signis utuntur, quibus ab uno tono ad alterunr transeundum (ςημεῖα φθορᾶς ἤχου) et ab usitatis scalarum intervallis paululum deflectendum esse significant; eosdem autem et pedum et pausarum notationibus carere supra iam diximus.
Ne autem hae arida enarratione signorum hune librum finirem, insigni benevolentia archimandritae Tergestini Eustathii Thereiani cautum est, qui celeberrimas melodias nostris notis musicis expressas nobis commodavit, quas hoe loco publico usui proponere visum est. Licet enim et ipse fieri posse negem, ut proprietates graecarum melodiarum cum aliarum tum chromati- carum nostris notis musicis plane reddantur, et Timotheus Milesius nuper in commentatione περὶ τῆς uoucikfjc τῶν νεωτέρων Ἑλλήνων (vide Πανδώρα 1. Ian. 1871) omnem conatum graecos modos nostris notis exprimendi dam- naverit, tamen futurum esse spero, ut, si rem in aprica luce positam con- spicere non liceat, ne umbra quidem rei contemnatur. Minusautem discriminibus sealarum diatonicarum Europaeorum et Byzantinorum me commoveri supra iam indicavi; magis me difficultates mollitiem vocis quorundam sonorum enharmonici et chromatici generis reddendi conturbant. Rhythmici vero pedes vereor ne magis oculis lectorum rectis lineis indicati esse videantur, quam auribus auditorum sese insinuent; denique illud dubito, num aegre ferant, quod vocem per nares emittendam, id quod in cantu Graecorum mostras aures maxime offendit, notis nostris significare neque potuimus neque voluimus.
Κανὼν τοῦ μεγάλου caBBárov. p. 196.
ἦχος mA. β΄. Andante. " OLEI LE Sugiere Dae Cru C 2- ΓΞ ——]tr'ri-e Eu rer. YECn T ONT ἢ ᾧδὴ o A——HAET —EEIEGSE mw τ € Κυ- μα -τι θα-λὰ - - ccqc τον kpu - yav-ra. πα - - χὰ δι-
τς El. s IE
UK-TrnV TU - pav - vov U- TO γὴν € - Kpu-yav τῶν Ce - CU-CU€ - VU-V OI παι- δες
ΞΞΞΞΞΞ ΞΞΞΞΞΞ ΞΞΞΞΞΕΞ ΞΞΊΞΞΙΞΙ: ΞΞΞΞΞ ΞΕ ΞΞΞΞΞ
αλ - λη - μεῖς ὡς αἱ νε-α - νι - δες vU Κυ-ρι-ῳ α - cu - μεν ev Uxor Es
^c ÉEBCSEESEESE- SERERE E-SEEERE d Ce τον ε- θην Ὡς A aun ΚρΕε-μὰ - cav-Tà Trà - CQV τὴν Yrnv a-
—.
Erg EE EESE-
ΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ ΞΞΞΞΓΞΞΕΙΞΞΞΞ
eo €X€ - - τως n kTi-ciCc κα - - τι- δου ca. ev τῳ Kpa-vi - - - uU κρε-μα- 2... GER ΞΘ ἘΞ * μέ-νον θάμβει πολλῳ εὖ - νεῖ - χε- τὸ οὐκ ε - (τιν ἃ ΤΥι -᾿ - - OC πλὴν cou
ἘΞ ΞΕΞΗΡ ΞΞ ΞΕΡῸ ΞΞΞΕ ἘΞΞΞΞΞΞΞΞΞ ———
Κυ - ρι - ε COD C τυ PR
CXXVIIT
Τὴν ev crau-pu cou - - θει -αν Ke- vu-ctv προ-ο - puv
EXH-GE-GERCRE ΞΕΞΞΞΞΞ.
ya -c κρα-τος α-Υγα -θε Oo - μι-λὼν τοῖς εν ᾳ - - δῇ ὡς παν-το-
Ee-H ΞΞΕ ΞΞΕΞΕΞ ΞΞΞΞ οὐὰ
ὃυ - να - - po - c.
τὸ hg τ
- φα-νει-ας cou Χρι-ετε τῆς προς ἢ - μας cup - πα-θὼς EE EI :Ά. τες TREE
γε - - vo- ge - νης H£- ca - 1 - ac.quc 1-óuv α - ve - «πε - pov εκ νυ- ΞΕΞΞΞΞΕΞΞΞΞΞ ΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ ΞΞΞΞΞΞΞ ΞΘ ΞΞ--
κτοζορ -θρι - - cac e- ide pus α.- να -(τῇ - - - - COV-TQOl Ol νε- LE e -e- —E— ΞΕ ca 151: 4-3 ls -e- ἘΞ, ἘΞ κροι καὶ € - γερ - θη - cov - ται OL ἐν τοι-ς μνὴ - μεῖ-οἷἋἋᾳ καὶ TQ -- - - Y- [A
Eee
TU-OIC l-U- vac cou γὰρ TOV TU - πον pe-pu)v Tou πάα-θον-τος καὶ τᾶ - φῇ -
60-0€ - - - - v ToC Uc εκ θα-λα - - uou tov Cos d α - ve - θο - pe. Tpo-ce-
φώ-νει Oe τῇ kou - ετω-δι- α
kat ψευ-δη ε-λε-ον αυ-τοιῖς ΕΥ̓͂ -κα-τε -λι - - - - πε - - τε. c EEEREXEREHTGECXEIEEEEE A-«qpacrov θὰ - u- μὰ O εν κα - μι - - - νῷ pu - ca-ue - voc
τους ο-εἰ - - OU - ς παῖδας εἰ φλο-γος ev τα - QU ve-kpoc ἀπνοὺς κα - τα
ΞΞΙΞΕΙΞΞΞΞ
τι-θε ται εἰς ὦ -τὴ - pt - ἂν ἢ -- μῶν τῶν με - - λώ-δουν τῶν λυ-τρῳ - τα
E S ESESEE-— — — — —
o θε-ος es CE - γητ-τος εἰ.
db» η΄. EET —SERR be | * e ERE IE T ALL x
€-x ετηθι φριττῶν ov-pa - ve καὶ CQ-Aeu-Onru - cav τα θε-
ΞΕ ἘΞ stes π- τὸ
με-λι - α τῆς γῆς ι - δου - - - γὰρ εν νέε-κροιῖς o-vi-Ce- TüL ο €v - yt - «τοῖς οι-
OEpESEed τς EE
Uv και TG-qU Cut-kpu) Ee - vo - - 6o-xei- Tat ov. παιϊδες €u-Ao-et-T€. 01- € - eic
ΕΞ--- ΠΝ GEH e ἢ} 3d |
«* * VyU-LVEI-T€ λα-ο - - U - πέ-ρυ - VOU - - τε εἰς TTrüdV TüC τους αιτι- νας. ÜARMINA CHRISTIANA. i
CXXX
bini T€ CE ES EE he m
- πὸ -δυ-ρου μοι μὴ - Tep — ka-800 - pu) - ca
ΞΕΞΞΞΕΞΞΞ
ο-ν εν τα-ετρὶ à - veu crro-pac cu - νε-λα - Bec ut - ον α - và - «τὴ
23pwESEREE edo E ESSERE
γὰρ και 60-EQg-cOn-co- uai Kat u - yu - - cu ev 0o - - - £y a-raucrUc uc 6e - oc [ap y j
TOUCEV πὶ - ετει καὶ TO----Óu ce με-γὰ - λυ - - - vo-v - τας.
Κανὼν τῆς "Avacráceuc. p. 218.
ἦχος α΄. Andante. porn — e di EGER de - EB -tixbe d] —— m. - CcTQC€ - ὡς ἡ - ue-pa λαμπρυν- τῶ t μεν λα - ot πα - cya Ku- ——— € Ξ Eu —-- ΞΙΞ E EEG EGESESESESE pi-OU πα - - (χὰ εκ γαρ θα - varou προς ζω -ν καὶ εκ γης προς oUu-pa-vov Xpr-cro-c
5--.
δὴ γ΄. Fe bee -e—g- SESEHES ΞΞΕ ΞΞΞΞΕΞΕ.
Acute πο-μα πι-ὦ - μεν Kül- VOV οὔκ €K πε-τρας Q - YO - - VOU TE-
EHEGEES
pa-Toup[ouue - vov αλ-λα - φθαρει-αςε πὴ -γῆν εκ 1a- Qou op - τ ΞΕ τος Χρι- ΕΞ ἘΞ ΞΕ Ξε. τξ- . e:—,. -..— — ———————————
CTOU vuU CcTe-pe - d
- πι της dde τας φυ- as knc ὁ θε-η - Yo - poc M. Ba - κουμ
— zi Idee He EEIEERERH
qa-€-cqopov αγ΄γε- λον ài - ἀ-πρυ- cuc cc ER E E Ξε: 5:2} — gm à cEGERUHIESEE Eee Ae-Tov-Ta «ἢ - Me pov CU-TH- pl - - d TU KO-C HU O - τι α - νε - - cti χρι-
«τος ὡς πᾶντο - OU - - να - - μος.
me BEEEREGEGESHEEEEERERESESYERE
Κα-τηλθες εν τοις KQ-TU) - TQ. - TOIC τῆς γῆς καὶ CU νε-τρι-ψας μο-
EESERXZISEGEESEESE
XÀovu-C α᾽ι - U Vl-- - OUC Kd- TO -- youc tte - T€-0r - H€ - - νους χρι - «τε Kat τρι- tu —— — —— E EINE ἼΞΞΞΞ Ei: n-ge - poc UC εκ knrouc l-u - va-c ε-ξα - ve - «τῆς του τα - - - φου.
EHE xd ae — E
ect ΞΕ ΞΞΕΡΣΙΕΕ ΙΕ HESSE
παι - δας εκ κα - μι - νου pu-ca- ue - voc fe - VO - - -
ec uL. ey - MCI.
᾿Ξ: ΞΞΞΕΞΞΞΞΞΞΕ ΞΙ ΞΞΕΞΞΙΞΞΞΞΞΕΞΞΞΞΞΞ ESELTM UH eeEEE CFESEEIG Ac ἘῈ 48:
i με- voc av-0pu - πος Tü-Cyet ὡς θνη-τος kai δι-α παθους To Óvr-Tov αφθαρ- d EET 1|-- ἘΞ} ἘΦ jq Hi -—4- -| IZGEGEHGEGEEBAEESGEGEEREX:
» - ας ev - bu - - - εἰ eu mpermei-av Oo HO- νος εὖ-λο - γὴ - -C τῶν πα-
EESLIGEGLIDIEGEEEe————
T€ -- - - ρὼν 0e-ockat vu-Te-pe-v 5o - - Eoc.
CXXXII
^ EEEEESESEEEEEEEE SH ESE
Au-iT] ἢ kKh-T] - - καὶ α -γἱι- --τ-α ἢ --μ - - ρὰ n-umu-a — js pes SLE dp ES Ee EL Ex: s dGESBESEEE xt E EES "A [9 —9- τῶν Cap-ga - -τῶν ἢ βα-ει-λις και-κυ-ρι - €-0p- τῶν €-op- Tn kat πα- ΞΞΗ.:- EET Ie
EXSRENREGpESECIBOTrERSBEEDSS v]-YTU-plC € - Ct! - - - πα-νη - YU - pe - uv €- v] €u-Ào- you - - uev Xpi-
dbi nro BE EE TM “τς ΕΣ EDeeda ie ED ^ BEEEIEEESEEEE ECIRE)
Qu - τι - Cou qu - ὅκως ὩΣ -νε - ἃ l|-e-pov-ca - Anu
ET d É— — —— ——— E-L EHE D EETELEE mS FE SEEEREBES y-—3- — n γὰρ oo - £a κυ -ρι- - - ov ε-πι C€ Q - νε-τει-λε Xo - peue vu-v PE E -ἘἼΞ.------- ς-- cede ΠΕ nbus —— cR ——— καὶ α - γαλ - ou Ct - ὧν cu -- δε a - vn - - τερ-που 0c-0- τ —L TEE -Φ B .—s BEI Ee τῇ € - Yep - cet TOU TO - - κου - CQU. Tfpocópuoia.
Allegro.
τ: ΞΞΞΙΞΞΕΞΕΞΞΞΞΞΞΞΞΞΈΞΞΕιΞξε
TTa - veu - φη-μοι μαρ-τῦυ - pec ἢ - μᾶς οὐχ ἡ Υγή κα-τε - κρυ-
ERGEGEGEGESESESEGECSEESESS]
-.3.—--
we QÀ-Aou-paü- vo-c υ-πε-δε-ξα - TO ἢ - vot-[0-cav n - μιν. πα - pa - δει- cou
CXXXTII
Eur. — EESEEERSEE IEFRERIEERERER TU -- Àat καὶ ἐν-τος γε- vo-ue-voi ToU. ξυ-λου τῆς ZU - ]-c α-πο-λαῦε - τε Χρι- Bue El. EE IÉREEESGESRESS CTUJ Trpecpeuca - τε bu-pn - θη - - var - ταῖς ψυ-χαῖς ἡ - μὼν τὴν €t - pn-vnv καὶ το
Oi-xoc Tóu €u-gpa-00 ἢ πόο-λις n---a-m-a τῶν προφη- ἘΞ Ξ | ] ERE EEGSESEGGEEEGERHI U* 3 : E REC -΄ .»—e- RENS ELO " —À, E —— TU-V ἢ δο-ξα εὖ - τρε-πι-εον" TOV EC ---- D ἐ € - VU TO Oct - OV τι-κτε-ται.
ΞΞΙΞΞΞΞΞΞΙΞΞΞ Tz
τι Tap κεῖν - ται καὶ πνεῦμα - TO Ac --U. κου. -α - και κα - Trprn - cav ex- EE u—[e-*—— ΞΞΞ.Ξ τς το, ἜΣ ΠΈΣΟΙ Σ᾿ per EEEGESEG TSBEEGb-EREE 0pou τὴν ε-ξου -εἰ - - --- - - αν T] Ti-CTe| TC TQ - G8 - - -ὃδὸς Q - YU-VI - ca-ue- —— x MM vot U - T€ep TIC €-U - ce - - pet - ac. 20 m Ja -— LrBcerEREE Tema n - EE H Dd -Àov ba-kpu-civ ε-ξα-λει-ψαι TU V € - μὼν TTTOICHOTU)V — KU-
EXER HEetkREREEESGGA iE -ERLEPRL j
fpi-€ το X&l- po-fpa-qov io το U-Tm0 - λοιπον τῆς Zu - nc μου δι - με-τα-
CXXXIV
νοι - - ας €U-Q-pe-cTH-COl COL δἰ: » €x-0poc α-πα - τα-με x πο - Àe-uet L—— EEdERHEHCSHEGEREGEERSGEGEEHE Nw 1-4—* £E— E EE. FEDeto peo w qp pee m Ξ-- Hsc τὴν ψυ-χὴν μου κυ - - ρι-ε πρινεῖς τε - b c à - TO - uv. -MOl CUJ-COV με.
LEE zc ΞΞΞΞΞΞΕΞΞΞΞΞΞΞ:ΞΞΞ ΞΞΞΞ
Χαι-ροις α - «κη-τι - ku-v αἀ-λη-θὼῶς α - γώ-νις- μα - τῶν TO ευ-
ΕΞ Ile 3 e—xiet i* Ff "r3 ipe s.d i
PLE d τ΄--“- 1 8 π᾿ Τ δ᾽ 1X
U) - - - δες kei- μη-λι - ον CTQUpov γὰρ € - πώ-μων α - - pac-kat τῷ δε - cmO - τῃ Χρι-
ΞΞΕΞΞΞΞΕΞΕ ἘΞΞΞΞΞΞΕΞΞΈΞΞΞΙΞΞ Ξ:-.
«τῳ ςε - αὺ -τον παμ-μα- - - καρ αἀ-να-θε-μὲε- νος ςαρ-κο-ς κα -τε- πα-τη-
ΞΞΞΞΞ- -- - -
cac τὸ χα - μαι - - Zn- Àov ppo-vn-pgaà ταις Q - ρε-τᾶι - C δε τὴν yu-
EXHIBE Ts cz PiRE ἜΞ ΕΞ ΞΞΞΞΞΞΞΞΕΞΞΙ: Ξ E
Xn-v Ka-re-Aaumpu-vac xairrpoc ev 06e - ov Q-v€- πτε -ρῴώςας €-pu-Tà .
ΞΞΞΞΞ ΞΞΞ ΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΈΞΞΕΕΘ τ΄
O--Oe-v τὴν πᾶ-να - γι-αἂν εοὺ κυ-κλουν-τες πα-νευ-φη-με λαρνα - κα (αβ-βα της
ἘἘΞΕΞΕΞΞ ΞΕ ΞΕ ΞΕΈΈΞΕΕΙ: ΞΕ Ξε NN
θει - - - ας φι - ÀavOpu-m1 - ας αἱ -του-με - θα τυ-χεῖν ταῖς πρες-βει - - oic
ἘΞ ΞΕΕΞΞΗΞΞΞΊΞΞΞ ἢ Heer pe
καὶ τῷ κοεβῳ δω-ρη - θη - - vot To με-γα ε-λε - oc.
CXXXV
O-Aqv α-πο -θε-με- νοὶ εν ou-pa-voic τὴν €À- mi - δὰ 0n-cav
"-- E IxEEIERGE zu ZEE XE ἘΞΕΞΈΕΞΕΞΞΕ pov a - cu-Àn- τὸν EOD EET ERES θη - «αυ-ρι - cav bu - pe EA o ααθν ES ce
α-ν €-Àa-Bov ó$u-pe-a-v δι-δου-ει τοις VO-COU-CL τὰ Ll - α-μα - τὰ χρυ
ἘΠ Ξ ΕΣ ΞΕ ΞΕ ΞΗΡΞΈΞΕΞΕΞΕ
τον ἢ αἀρ-τὺυ - pov εὖ αὐ -γε-λι- κῶς οὐκ e-xrr cav-ro ἀνθρώποις T€ καὶ κτῆνε-
EEGHWEG EGREGIE
ει τας €U-€p- € - εἰ - ας με-τεδω-καν ι-νὰα δι-α πάαν-τῶν υ - πη -κο - Οἱ γέ - VO - με-
ἘΞ ἘΞΙΕΞΗΞΕΞΙΞΗ Ξ ΞΗΞΞΞ ΞΤΗ
vot Xpictu) εν map-pn-ct - - ᾳ πρεεβευ- -εἷν υπερτῶν yU-XU-V Y - - HU - V. We βαρύς, EIE TIEGEEBSGIESERESGECT! Ou-xe - τι ku- Àu-0- ue-0q. Eu - AouZu - nc τὴν ελ - mi - δα EEEGE: RGESEGIGEGHEEREENE- ΞΞ €-- EE orrec TOU «ταυρου COU KU -- fi-€ Oo -- Ea - - cot.
τ: ΞΞΞΞΞΞΕΞΕΞΞΕΞΞΕΞΞΞΞ ΞΞΞΕΞΞΞΞΞΞΕ
Ku --- ρι-ε εἰ xat κρι-τῇ - pt - - -ᾧ πα -ρε - - - Crcvu - πὸ πι-
ἘΞΕΕΞΞΈΙΞΗΕ ΞΕ ΞΕ ΕΞΙ ΞΕ ΠΕΡ D
λα - TOU κρι-νο- με-νος αλλουκ α-πε- ol του Ópo - - vou τῳ πα-τρι CY - Ka - θε-
CXXXVI
m E Emu ET RS ΓΕ τ ἃ -2—»- NW T --
Co-ue-voc καὶ Q-và-cCtü-C εκ νέ-κρὼν TOV KOCHOV m-AÀeu-0e-pu)-cac εκ τῆς δου-
ἘΣ ΞΣΕΠΕΕ ΈΞΕΕΙΞΕ
ΠΗ͂]
λει - - - ac ToU αἀλ-λο -τρι - -' ov ὡς Ol-KT10-MUJV καὶ φι - Ad-v - 0pu) - - πος. ἦχος o' Ξ ΞΈΞΞΞΞ E eb dE ἘΞ ΞΕ . E rJ] s Tuv ov - pa-vi - ὧν vaY- MT --TUV TO αἀτ-Υγάαλιλι-α - - μὰ TUV €- ENT RT recur D o Pap TUE ECRLT Eur Wmraem Eq dee ano Ups] Dm E: [Hp τι πες] EET --- -- - -- ES Huge 9$ - Ti γῆς ἀν-θρω-πὼν κρα-ται -α TpO-CTQ-Cl - α d-xpav-re παρ-θε-νε cu--- £e T rA Ew [i-em s pesce peine - RT —H-E *hc bonc EexERSERESEESES COV ἢ-μας X TOUCEIC CE- - - κα - τάα-φευ-γον - τας O- τι εν CO! TOC ελ - πι- cmm — ——— eI grec I eum cxx E ΞΞΞΙΞΙΞΞΞΞΞΕΞΞΞΞΞΞΕ .. δα-ς Jos EE. θε-ο - το-κε a-ve-0e---yue- - - θα. Andante. Lee TE MES n Ups E. [om ΞΞΙΞΞΞ ΞΞΕΙΞΕ: Bl ppm | 4— e EUER REL - Ο- -- τε ek TOU a ὧι ce ik κρον γῇ H* pi- μα - 6e - ας xa- pe EXERCERE EXER ——| EE 9 3|455 bai, ΞΕ ΖΞ, πρὶ ΞΞΡΠΥ ἘΞ θει - λετὴν τωνα - πᾶ-ν - τῶν ζω - ἣν HR καὶ εἰν -δο-νι ce Xpr-cre €- - νεῖ - - ---. T —E cum x sg EERES ME Na o δὲ 7 λη -- - ce καὶ TU πο - OU ἢ - πεῖ-Υγε - TO kdp-Oót-q καὶ χεῖ- λει ΞΞ---
ETE SEEN zu duh rit ἜΞΞΕΞΞΞ: E
CU-Hà TO d - κη-ρᾶ-τον COU m ρι - πτυ - - - ξα - C - θαι ο--μὼ-ς οωυ- creo
CXXXVII
Ào - ue - voc qo - Bu xoi-puv aà-ve-xpauya-Ze 9o - £a τῇ εὐγ-κα - τα-
Ἐ ΞΗΞΕΞΕΕ ΞΕ ΞΕ ΞΘ ΕΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ
βα - «εἰ cou qgi-Aav-Opu-re
Andante. wc BEESBESESESESIERBRGLEGEXEGÓ : —-0-J-a —d- ὡς Yev-vat-ov ev gap - 1U-ci- v α-θλο-φο - pe Γε - up-qt-€ CU-V€À- - δ ΟΞ Sae. ME ΞΘ PR E ΞΕ ΞΕ ΞΕ ΞΕ ΞΕ lisi θον-τες cr - - μέτρον eu-qn- μου-μεν ce Ο - τι τον δρο-μον τε - τε -λε - κας ty REM ERE SIEEESEEERSEEEEZESSEESEES πὶ - - - ετιν τε - τη-ρη-κας καὶ € - óe-Eu εκ 0c - οὐ TOV τῆς νι - κῆς CoU cre-qa- EUER ΞΕΞΞΈΞΞΕΕΞΕΕΕΗ νον ον τ - κε-τευ-Ε εκ q00-pa -c καὶ κιν - bu - vuv λυ-τρω-θη-ναι τοὺς εν
EESESEEIESEge———
Ti-CT€t €k-T€ - λοὺν - τας τὴν α -εἰ - ce - fa-crov μνητ-μὴν cov.
Andante. vet pite e EE ii ds am vn se EE ee re eret Hen | Q Tou πα-ρα - δοτξου θαυ-μα-τος ὦ μυ-ετη-ρι - - OU Qpi-KTOU
5 -.---Ξ-
Ο τῇ φυ - cer à - θατνα -τος mucev ξυ-λῳ κρεμα-ται πὼς θα να - του νυν γεὺυ - €-
[Eier ἘΞ ΕΞ ἘΞ ΞΕ ἘΞ ERE ΕΞ
ται πὼς κα τα - κρι- - - νε-ται ο α - νευ-θυ - νος κρυ-ψον τὸ Qu-c cou καὶ φριξον
CXXXVIII
EripcupenetperperpRERERE
7 t pBe------ TU TO τολ-μὴ - μα ἡ παρ-θε-νος e-AÀe- Tev ev I ET E UEMUITNEADI I E pro "ἡ edem
LUI Ἢ -ΞΞΕΓ Θ -ὠτΊ͵΄. Hut βλε που-«α kpe-ua-ue-vov Χρι-ετονον ε - - - τε - - κεν ΙΔΙΟΜΕΛΑ. M . LE PReno scies : ἦχος πλ. δ΄. Ξ- emi: ETT ΞΕ -ὸ- ΞΕ Ξ E. EM Og κυ - -ρι - -Ε οἱ - δα - - πο - - - κα - “ἘΞ Ee ERE SES IE Luke s-c g—* τῶ -et- E E RD -e —9-1— — OUL E vay mo TOU OU Rho LESS KpU ------ à €-ce- ---Q0-v CEA Seed -A-]-4 Ex ERE 13:51. -Φ- ν -ὶ Φ
γάρ εκ τῶν TIU - Ἴδα του θα -νᾶὰ - - -τοῦ α-
TREE mcr LU EEUEES Eus ΞΞΞΞΞΞ -- ΞΕ τ ἘΞΞ ΠΕΞΞΞΕΞΞΞῚ ERIT mus ΞΡ rca: ὃ - IJ: τὴ -- V 4 -- μαρ - TU) - - - λον εκ τῶν xpo- Wl ET TTOl-C HQ - τῶν ερ- LU PWED zr RROORO VOR AO z Ξξ--- d LE EE E 2 d xc. -Ξ ΞΞΞΞΞΞΞΞΙΞΞ ΞΞΕΕ ΤΕ 9g. 9 (cU -Ξ---.- c TIRE Len TER een TOV δε τε - - τ - τ τ νήῆνυ - περ τον Qa-pic-
και - - cav και δε ------
“τ ΒΕ E cac € - --λε-
rail p DE. i - : —— aaa — À M — ( — ÀÀ— Mrs — "n en— — e À——Ó— - ιν.
. zi mum SF gaccoE e- Ξ — ————— --π CN NE e qe dace occisos Ὁ * “ΖΦ c9!
qo bbc SC ME v με.
CXXXIX Adagio.
er BEER; ἩΕΞΕΙ ΞΡ ΤΕΞΡῚ
πὸ - - cu-v -γὰ -- τ-τθὼνο ἃ - - - - - - - θλι
ET Pas Ἂν Wa YT ROSE
ERIS SERES EGEEBSESRÉEES ----- OC € - uQU - TO- V --CTE --- pn - ca ΠΣ πο το - die.
UI IT TUNER μδὰ Ξ-
EeREGEHERE PEDES ens -“..- SESS S ------- -λει - -- ας e- ξε-- - ca 0o τα -λαι - - Ξ--
Ξ ΞΘ tede ind
τον πλου-τον ἢ - να - -λὼ -«α ο - -ν περ BE Qo c — crEeckeseEb- Ere due dene pov. τὴν ev-T0.- Àp--- v - πα΄“: -pe-- τ΄ -τα. -- -, ----------Ξ-- Exct ken ΞΕΞ ΞΕ ΞΞΞΞΞΞΙΞΞΞ [ΞΕ ΞΕΞΕΈΕ ΞΘ βην 01--------- μοι τὰ -Àdi-- và. ψυ - - Ὡς -- --- ἢ τῳ πυ- Ξ ΞΞΞΞΞΞΞΞ I FEEGEEGEFEOEEGERERSS p àd----- -vy--U Ào-TO-VvV kKa-T1T0----- δι - κα - - - - - 511... --
"Ξ-- ΕΞ ΕΕΞΗΡΞ npe pem
---.----- iu 51-70 Tpo τε ον -ovu-c po----m------cov
E EE CEERESEREHE spe eek selon
E —— Xps-cenp “τ - - τῷ 00---u ὦ wu UJ U-U - U - U : Te zr Lion eEetese] EmdpeRETEREGEREE Her CEEIIIEI. UCTOV ἃ --cU----TOvV δε - ξαὶ -- με Ut--- θε- --ο- --ς
EmptedeHechreB3gpbrd4p— — —
αι € AAEO -^X4 m. -xCg "5 ἸΔΊΑ ὦ - V με.
CXL
Adagio. vr E ECHETE SES GERE ce bn] €-xa---001---cc-v A--- aua-nmevav-al-- ——À de- ΞΞΞΕ Τ - τῶν M. — 0p ep roc POE ΞΕΞΙ͂ΞΞΙΞΞΞΞΞ Hg EECHMECSREEM T0U---Tld------- pà --4-Ó6e« --*-- coU καὶ ἀτήνν - s 0b - το" αν —- E COE UNCE T ΞΕ τι T caia adis PARE L SCUAMECMETREUEK φτοῦ ERES EIE TUÉS uvuU - - - - - - cv 0pq-vU-v ὦ - - - δυ - -- -- pe----10 Becpsssenpe ΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞΞ E οι -------- μοι τον α - πα - -τῇ πὸ - - - - νη - - ρᾷ πεῖ εθεν - τᾶ - - - ode pee ————————————X— zr » EE SEES Ee DE Hune EIEI “ΞΕ: -c Eg 2 xj Kül------ κλα - -πε-ν τα- - -καιδο - - - -ξ Enc ΠΣ -- kpu-v- 0€ - - - - - - ἘΞ [ἘΞ ee——be——H—E derebe pe E sieh τα οι- --- -- -- -- μοι τὸν ἃ - πλὸ -- - τῇ τι - TU-- - - μνον me Ó—H'E ΤΣ EE πανὶ, EEER Eee gir ---v 0€----m-mo--pn He -2---- gd ἘΠ᾿ ErepE REG Tec ERERITE ES zu P zr ρα.- --- δει - - --- τε οὐκ -ε --τι, COU της TQU-D1-C o Q0------- -λα -- cech epe e pee n se EE CU OUK-€---- Tl - - Vo - - - - μαι TOV OM ον και - - 0e - eL j “--- Its ΒΞ etes -Ξ--Ξ pe ee -- --- - ν μου - - και α -- -- - - ετὴν ec γη - -ν v DOTT α - πε-
E ida anESSEGER EH
λεξῦ 07 —- - - HUM ἘΣ ΖΞ Tuc τον προ - - τον Ce ARE-— CANONE qn - v
EXIEGeEE Be e
€-àe-n--- μῶν Ot ---ktip- uU ---- v Bo--u----.- cot € - Àe- n-
-ETIL-———— "t rtr ye.
(pu m0 2
Ι- - ρα - - ηλ vuvóe Tov Xpgicrov € - - - (€e-V-vj - - cev α - - - cmo - pu-c
MM csi V Lan peur C cta, RR ᾿ΞΕΞΙΞΞΕ eRSEERB ÓG
EM ------.----- -.-un€------- M-TTOC Hu€-TÀd τὴν κυ - ἢ - εἷν
CXLII
και φᾶά-νεις UC α - v - 0pU - πος
DN BASES DIU RE Ser — πὶ T —opnsabcceecedes
U ---- V και - - προ - - UV
po U - — — ERE eG pe mE 135.058 06--0---c Soci COV T) MO - ἘΞ E EE
«ou: mo'
eREamoumucouh
cod.
eod.
cod. cod. eod. cod. cod. cod. Sylloge poetarum graecorum. cur. Boissonade. Paris. a. 1825.
Gregorii Nazianzeni opera ed, Billius. Paris, 1609.
cod. cod. cod. cod. eod. cod, cod. cod. cod. cod, cod.
CODICUM ET EDITIONUM IN PRIORE PARTE ANTHOLOGIAE ADHIBITORUM.
Monacensis, olim Augustanus, bombycinus n. 476 s, XIII vel XIV. conf.
p-—XL. Monac. Monac. Monac. Monac.
Monac.
Vindobonensis. theolog. bombycinus n. 18 s. XIV. conf. p. XIV.
. CODD. ET EDD. IN ALTERA PARTE ANTHOLOGIAE ADHIBITORUM.
Monac. bombycinus n. 226 s, XIII vel XIV. conf. p. XXXVIII,
. bombycinus n. 263 s. XIII vel XIV.
membraneus n. 587 s. XII vel XIII. conf. p. LXXI.
bombycinus n, 205 s. XIII. conf, p. LXXI.
.; olim Augustanus, membraneus n, 471 s. XI vel XII conf. p. LXXII
Monac Monac. Monac, Monac
Vind. theol. bombycinus n. 33 s. XIIL. conf. p. LXXI. Vind. theol. membran. n. 332 et 338 s. XII, conf. p. LXXI. Vind. theol. membran. n, 136 s, XII, conf. p. LXXII.
Vind, theol. bombycinus n. 183 s. XIV. conf, p. LXXI. Vind. theol, chartaceus n. 186 s, XV. conf. p. LXXI.
Mon. bombycinus n. 201 s. XIII.
CONSPECTUS.
membraneus n. 320 s. XII vel XIII. conf, p. XXII et LXXII. bombycinus n. 416 s. XII vel XIII.
chartaceus n. 323 s. XVI.
chartaceus n. 87 s. XVI. conf, p. XI.
chartaceus n. 29 s. XVI. conf. p. XI.
Parisinus n. 1039. conf, p. XI.
CXLIV — - CONSPECTUS.
M — cod. Mon, chartaceus n. 25 s. XVI. conf, p. V — cod. Vind. theol. membran. n. 121 s. XIL. conf. p. XXXVIII. Barth. — ed. Veneta Menaeorum et Pentecostarii, cur. Barth. Cutlumusianus. Venet. a. 1869. Triod. — ed. Triodii. Venet. a. 1869. Oct. — ed, Octoechi, Venet. a. 1869. Hor. — ed. Horologii. Venet, a. 189].
Ven. — Mnvaia ἐπὶ διορθώςει Γεωργίου BAacroü. '€verinav aq Mg'. Dan. — Thesaurus hymnologicus. ed, H. A. Daniel. Pit. — Pitra Hymnographie de l'église grecque Rom. 1867. Beitr. — Beitrüge zur kirchlichen Literatur der Byzantiner, von W. Christ, aus den. Sitzungsber. der bayr. Akademie vom J. 1870. o6
Hirm. — €ipuoAóT[tov παρὰ Ἰωάννου Aaumaóaptou. Kuvcravr. 1856.
PARS PRIOR. —— CARMINA CHRISTIANA
“δ
CYNECIOY YMNOI.
"Are μοι, λίγεια φόρμιτγξ. μετὰ Τηΐαν ἀοιδὰν,
μετὰ Λεεβίαν τε μολπὰν γεραρωτέροις ἐφ᾽ ὕμνοις
5 κελάδει δώριον ὠδὰν, ἁπαλαῖς οὐκ ἐπὶ νύμφαις ἀφροδίειον γελώςαις, θαλερῶν οὐδ᾽ ἐπὶ κούρων πολυηράτοιςειν ἥβαις"
10 θεοκύμονος γὰρ ἁγνὰ ςοφίας ἄχραντος ὠδὶς μέλος ἐς θεῖον ἐπείγει κιθάρας μίτους épécceiv, μελιχρὰν δ᾽ ἄνωγεν ἄταν
15 χθονίων φυγεῖν ἐρώτων.
τί γὰρ ἀλκά, τί δὲ κάλλος,
τί δὲ χρυςός, τί δὲ φάμα, βαειλήϊοί τε τιμαὶ ᾿ παρὰ τὰς θεοῦ μερίμνας: 20 ὃ μὲν ἵππον εὖ διώκοι, ὃ δὲ τόξον εὖ τιταίΐνοι,
77'6 δὲ θημῶνα quAáccot
κτεάνων, χρύξειον ὄλβον᾽
ἑτέρῳ δ᾽ ἄγαλμα χαίτη
καταειμένη τενόντων,
πολύυμνος δέ τις εἴη.
παρὰ κούροις, παρὰ κούραις
ἀμαρύγμαειν προςώπων᾽
ἐμὲ δ᾽ ἀψόφητον εἴη
80 βιοτὰν ἄεημον ἕλκειν, τὰ μὲν εἰς ἄλλους ἄεημον τὰ δὲ πρὸς θεὸν εἰδότα. ςοφία δέ μοι παρείη ἀγαθὰ μὲν νεότατα,
ὅ ἀγαθὰ δὲ γῆρας ἕλκειν, ἀγαθὰ δ᾽ dvacca πλούτου᾽ πενίαν δ᾽ ἄμοχθος οἴςει ςοφία γελῶςα πικραῖς ἄβατον βίου μερίμναις.
40 μόνον εἰ τόςον παρείη, ὅεον ἄρκιον καλιῆς ἀπὸ γειτόνων ἐρύκειν, ἵνα μὴ χρεώ με κάμπτοι ἐπὶ φροντίδας μελαίνας.
45 κλύε καὶ τέττιγος ὠδὰν δρόςον ὀρθρίαν πιόντος.
n2 Qt
lj c
Synesii in carminibus recognoscendis adhibuimus cod. Monacensem n. 476 s. XIII olim Auguetanum (A), cod. Mon. n. 87 s. XVI (M), cod. Mon. n. 29 s. XVI (N), denique quae Boissonade ex cod. Parisino 1039 (P) excerpsit. — Cuvecíou ὕμνοι éuuerpot AMN; sin- guli hymni hoc ordine sese excipiunt in A; 6. 2. 7, 8. 1. 2, 3. 4. 10 omissis 5. 9, in N: 3. 4. δ. 6. 2. 7, 8. 9. 1 omisso 10, in M: 3. 4. 5. 6. 2. 7. 8. 9. 1. 10 — I v.17 φάμαι M — 18 βαείλειοί τε τιμαί τε AM — 20 εὖ ἵππον A, M ex corr. — διώκει Α — 21 τιταίνει A. — 24 ἑτέρα M — 26 τις N: κεν A τις in xév corr. M — 31 ἐς MN fort.: ἄλλους ἐς — 41 kaAoiciv A καλιῆς in xaAoictv corr. M — 43 κόποι A κάμπτοι in κόπτοι corr. M
1*
ὃ καταιβάτας ἐς ὕλαν νόος ἄφθιτος, τοκήων θεοκοιράνων ἀπορρὼξ,
4 CYNECIOY Ἴδε μοι βοῶει veupoi ὀλίγα μὲν, ἀλλ᾽ ἐκείνων. ἀκέλευετα, καί τις ὀμφὴ 85 ὅλος οὗτος εἷς τε πάντῃ, περί 1^ ἀμφί τέ με ποτᾶται. ὅλος eic ὅλον δεδυκὼς,
50 τί ποτ᾽ dpa τέξεταί μοι κύτος οὐρανῶν ἑλίεςει᾽ μέλος à θέεκελος δίς; τὸ δ᾽ ὅλον τοῦτο quAáccuv Ὃ μὲν αὐτόεεουτος ἀρχὰ, νενεμημέναιςει μορφαῖς ταμίας πατήρ τ᾽ ἐόντων, 90 μεμεριεμένος παρέετη. ἀλόχευτος ὑψιθώκων ὃ μὲν ἀετέρων διφρείαις,
55 ὑπὲρ οὐρανοῦ καρήνων ὁ δ᾽ ἐς ἀγγέλων χορείας" ἀλύτῳ κύδεϊ γαίων ὁ δὲ koi ῥέποντι δεεμῷ θεὸς ἔμπεδος θαάςεει, χθονίαν εὕρετο μορφάν᾽ ἑνοτήτων ἑνὰς ἁγνὴ; 95 ἀπὸ δὲ «ταθεὶς τοκήων μονάδων μονάς τε πρώτη, δνοφερὰν ἤρυςε λάθαν,
60 ἁπλότητας ἀκροτήτων ἀλαωποῖει μερίμναις évóuca καὶ τεκοῦςα χθόνα 0auuócac ἀτερπῆ ὑπερουείοις λοχείαις" θεὸς ἐς θνητὰ δεδορκώς. ὅθεν αὐτὴ προθοροῦςα 100 Ἔνι μάν, ἔνι τι φέγγος διὰ πρωτόεπορον εἶδος κεκαλυμμέναιςει γλήναις᾽"
65 μονὰς ἄρρητα xuOeica ἔνι καὶ δεῦρο πεεόντων τρικόρυμβον ἔεχεν ἀλκάν. ἀναγώγιός τις ἀλκά, ὑπερούειος δὲ παγὰ ὅτε κυμάτων φυγόντες ς«τέφεται κάλλεϊ παίδων 105 βιοτηείων ἀκηδεῖς ἀπὸ κέντρου τε θορόντων, ἁγίας ἔετειλαν οἴμους
τὸ περὶ κέντρον τε ῥυέντων. πρὸς ἀνάκτορον τοκῆος. Μένε μοι θραςεῖα φόρμιγξ,᾿ μόκαρ ὅετις βορὸν ὕλας μένε, μηδὲ φαῖνε δήμοις προφυγὼν ὕλαγμα, καὶ γᾶς τελετὰς ἀνοργιάετους. 110 ἀναδὺς ἅλματι κούφῳ ἴθι καὶ τὰ νέρθε φώνει" ἴχνος ἐς θεὸν τιταίνει.
τὸ τὰ δ᾽ ἄνω εἰτὰ καλύπτει, μάκαρ ὅςτις μετὰ μοίρας, ὁ δὲ νοῦς οἴοιειν ἤδη μετὰ μόχθους, μετὰ πικρὰς μέλεται voepoici κόςμοις᾽ χθονογηθεῖς μελεδῦνας ἀγαθὰ γὰρ ἔνθεν ἤδη 115 ἐπιβὰς νόου κελεύθων βροτέου πνεύματος ἀρχὰ βυθὸν εἶδεν θεολαμπῆ.
80 ἀμερίετως ἐμερίεθη, ΤΤόνος éc0' ὅλαν τανύεθαι
κραδίαν ὅλοιει ταρςοῖς ἀναγωγίων ἐρώτων. 120 μόνον ἐμπέδωςον ὁρμὰν
49 ἀμφί τέ με Boissonade: ἀμφί με codd. — 53 τε ὄντων vulgo, correxit Boiss. — 61 €vóuca nos: évócaca ἃ ἑνώςαεα MN — 62 ὑπερουείαις Α — 66 τρικόρυμνον A τρικόρυβον N τρικόρυβον in τρικόρυμνον corr, M — εἶχεν Α — 74 ὅθι N, M var. lect. — 75 καλύπτει A MN: καλύπτοι vulgo — 77 vóoia codd. voepoic suadente Boissonadio scribere ausi sumus, nescio tamen an praestet νόοιο — 96 om. A; δ᾽ ἐετάθη codd, aut δὲ cra0eic aut δνοφερὰν δ᾽ puce scribendum esse monuit Boiss. — 97 óAawmoic A: ἀλαωπῆςει P ἀλαωπίει MN — 100 fort. ἔτι μάν, cf, ΠῚ 57? — 107 ἀνάκτορνον M. — 108 βορὸν in βάρος corr. M — 117 ἔςεθ᾽ nos: ἐς A m. pr. eic À ex corr. MN — τανύεθαι N: τανύςαι A. τανύςεθαι in ravücoi corr. M
voepnoópoictv. ópuaic:
ὃ δέ τοι πέλας φανεῖται γενέτας χεῖρας ópe[vuc: προθέοιςα γάρ τις ἀκτὶς
195 καταλάμψει μὲν ἀταρποὺς, πετάςει δέ τοι νοητὸν πεδίον, κάλλεος dpxáv. "Ave μοι, ψυχὰ, πιοῖςα ἀγαθορρύτοιο παγᾶς,
180 ἱκετεύςταςα τοκῆα ἀνάβαινε μηδὲ μέλλε χθονὶ τὰ χθονὸς λιποῖςα᾽ τάχα δ᾽ ἂν μιτεῖςα πατρὶ θεὸς ἐν θεζὺ χορεύςαις.
di ΠΠάλι φέγγος, πάλιν óc, πάλιν ἁμέρα προλάμπει μετὰ νυκτίφοιτον ὄρφναν᾽ πάλι μοι λίγαινε, θυμὲ, θεὸν ὀρθρίοιςειν ὕμνοις, ὃς ἔδωκε φέγγος dol, ὃς ἔδωκεν ἄετρα νυκτὶ, περικοςμίαν χορείαν. πολυκύμονος μὲν ὕλας 10 ἐκάλυψε νῶτον αἰθὴρ πυρὸς ἐμβεβὼς ἀώτῳ, ἵνα κυδίμα ceAóva πυμάταν ἄντυγα τέμνει᾽ ὑπὲρ ὀγδόαν δὲ δίναν ἑλίκων ἀςτροφορήτων ῥόος dcrépuv ἔρημος * ὑποκολπίους ἐλαύνων πτύχας ἀντίον Oeoícac μέγαν ἀμφὶ νοῦν χορεύει. 20 ὅς ἄνακτος ἄκρα κόςμου πολιοῖς ἔρεψε ταροοῖς. τὰ πρόεω μάκαιρα cr[ó,
got
το Q
YMNOC a'—g
τῷ ὧι
* 0
-
σι
νοερῶν τε καὶ νοητῶν ἄτομον τομὰν, καλύπτει. Μία πατὰ, μία ῥίζα τριφαὴς ἔλαμψε μορφά᾽ ἵνα γὰρ βυθὸς πατρῷος, τόθι καὶ κύδιμος υἱός, κραδιαῖόν τι λόχευμα, ςοφία κοςμοτεχνῖτις᾽ ἑνοτήςειόν τε φέγγος ἁγίας ἔλαμψε πνοιᾶς.
. μία παγὰ, μία ῥίζα
o2 Qt
—
rm Qt
50
I NL
60
ἀγαθῶν dàvécyev ὄλβον
5 ὑπερούειόν τε βλάςεταν
γονίμοις ζέοιςαν ὁρμαῖς" τά τ᾽ €vouciuv προλάμπει μακάρων ἀγητὰ gér[rm. ὅθεν ἐγκόεμιος ἤδη
χορὸς ἀφθίτων ἀνάκτων γενετήριόν τε κῦδος
τό τε πρωτόεπορον εἶδος
voepoic ἔμελψεν ὕμνοις" πέλας εὐμενῶν τοκήων
5 «τρατὸς ἀγγέλων ἀγήρως
τὰ μὲν ἐς νόον δεδορκὼς δρέπεται κάλλεος ἀρχάν, τὰ δ᾽ ἐς ἄντυγας δεδορκὼς διέπει βένθεα κόεμου,
τὸν ὕπερθε κόεμον ἕλκων νεάτας καὶ μέχρις ὕλας, ἵνα δαιμόνων ὅμιλον φύεις ἱζάνοιςα τίκτει πολύθρουν. καὶ πολυμήταν᾽ ὅθεν ἥρως, ὅθεν ἤδη
περὶ γᾶν cmapeica πνοιὰ χθονὸς ἐζώωςε μοίρας πολυδαιδάλοιςει μορφαῖς" τὰ δὲ πάντα ceio βουλᾶς ἔχεται" εὺ δ᾽ ἐςεὶ ῥίζα
133 τάχα δ᾽ ἂν corr. in τάχος ἄν M — yxopeócaic P: χορεύςοις A ex corr. χορεύςεις MN, quod & tueri volueris, τάχα δ᾽ ἀμμιγεῖςα emendare debebis — II 1, 4. III 143. VIII 51 πάλι À ex corr.:: πάλιν MN — 4 λίταινε Δ: λίταινε N λίγαιναι ex λίταινε corr, M — 13
Téuv] N, M var. lect. — 21 épeye A:
ἔτρεψε Ν᾽ épeye ex ἔτρεψε corr. M. — 30 kocyo-
τεχνῆτις ΜΝ — 34 ávécyev cum var. lect. ἔδειξεν M. — 35 βλάςταν ex BAácrov corr. M — 47 ἀλκάν MN — 53 τίκτη N — 57 nescio an ἐζόωςε Synesius scripserit
-l
80
παρεόντων, πρό τ᾽ ἐόντων, μετεόντων, ἐνεόντων᾽
εὺ πατήρ, cU δ᾽ écci μάτηρ, cU δὲ ἄρρην, εὺ δὲ θῆλυς, cU δὲ φωνά, εὺ δὲ ειγά, φύςεεως φύεις γονῶςα,
εὺ δ᾽ ἄναξ, αἰῶνος αἰών. τὸ μὲν ἣ θέμις Boácoi: μέγα χαῖρε, ῥίζα κόεμου, μέγα χαῖρε, κέντρον ὄντων, μονὰς ἀμβρότων ἀριθμῶν προανουείων ἀνάκτων. μέγα χαίροις, μέγα χαίροις, ὅτι πὰρ θεῷ τὸ χαίρειν᾽
ὅ ἐπ᾿ ἐμοῖς ἵλαον oUac
τάνυςον χοροῖειν ὕμνων᾽ ςοφίας ἄνοιγε φέγγος, κατάχει κύδιμον ὄλβον, κατάχει χάριν λιπῶςαν βιοτᾶς γαληνιώςας, πενίαν ἐκτὸς ἐλαύνων 'χθονίαν τε κῆρᾳ πλούτου μελέων ἔρυκε voUcouc, παθέων δ᾽ ἄκοεμον δρμὰν ὅ φρενοκηδεῖς τε μερίμνας ἀπό μοι Ζζωᾶς ἐρύκοις, ἵνα μὴ τὸ νοῦ πτέρωμα ἐπιβρίςῃ χθονὸς ἄτα᾽ ἄνετον δὲ ταρεὸν αἴρων περὶ cüc ὄργια βλάετας τὰ πανάρρητα -χορεύεω.
ΠῚ
"A[€ uot ψυχὰ ἱεροῖς ὕμνοις ἐπιβαλλομένα ὑληγενέας
5 εὔναςον oícrpouc:
CYNE€CIOY
10
n2 Qt
o ex
A
θώρηςςε δὲ νοῦ ζαμενεῖς ὁρμάς, BacMji θεῶν : πλέκομεν crépavov, θῦμ᾽ ἀναίμακτον, ἐπέων λοιβάς.
Cé μὲν ἐν πελάτει, cé δ᾽ ὑπὲρ νάεων, c€ δ᾽ ἐν ἀπείροις, ἐπί τε πτολίων κραναῶν τ᾽ ὀρέων, καὶ κατὰ κλεινῶν ὁπόταν πεδίων crácu διδύμους γυίων TOpcoUc,
cé, μάκαρ, μέλπω, γενέτα xócpou.
ςοὶ νύξ με φέρει τὸν ἀοιδὸν, ἄναξ᾽ coi δ᾽ ἁμερίους, coi δ᾽ ἀώους,
ςοἱ δ᾽ écrmeptouc ὕμνους ἀνάτγω. icropec αὐταὶ πολιῶν ἄετρων μώνας τε δρόμοι᾽ καὶ μέγας ἴετωρ ἅλιος ἁγνῶν ὄετρων πρύτανις, δείαν ψυχᾶν ἅγιος ταμίας.
Ἐπὶ εὰς αὐλὰς; ἐπὶ coUc κόλπους τὸν ἀπόετροφον ταναᾶς ὕλας ταρςὸν ἐλάφρουν, χαίρων ἵνα cov προμολὰν ikóuav, γῦν ἐπὶ ceuvác
64 δὲ ἄρρην A sed € ἄ in ras. — 68 εἰ θέμις M. — 12 mpoavaciuv MN — 78 et 79 κάτέχει ΑΜ — III 6 νόου AMNP, praeterea in A δὲ erasum — 10 θῦμ᾽ contra veterum poetarum usum corripuit Synesius — 32 ícrup ex ἴτωρ corr. MN — 35 óciav AP: óciuv MN — 59 vocabuli ánócrpogov paenultimam syllabam produxisse videtur poeta ; οἵ, v. 109, 280 — 41 ἐλάφρουν tentavimus, nisi πόδ᾽ ἐλάφριζον malis ἐλαφριζόντων ΑΝΙΝ ἐλαφρίζων vulgo
&
45 τελετηφορίας εηκοὺς ἁγίους Ἱκέτας ἔμολον: νῦν ἐπὶ κλεινῶν
- κορυφὰν ὀρέων
50 ἱκέτας ἔμολον᾽" νῦν ἐς ἐρήμας αὐλῶνα μέταν Λιβύας ἔμολον, πέζαν νοτίαν᾽
55 τὰν οὔτ᾽ ἄθεον πνεῦμα μολύνει, οὔτε χαράεςεει ἴχνος ἀνθρώπων ἀςτυμερίμνων "
60 ἵνα cot ψυχὰ
καθαρὰ παθέων,
λύςεαςα πόθους, λήξαεα πόνων, λήξαςα γόων, θυμῶν, ἐρίδων, óca κηριτρεφῆ ἀποςειςαμένα καθαρᾷ γλώεςεςᾳ γνώμῃ θ᾽ δείᾳ τὸ τὸν ὀφειλόμενον ὕμνον ἀποίςῃ. Εὐφαμείτω αἰθὴρ καὶ à: «τάτω πόντος, τὸ «τάτω δ᾽ ànp* λήγετε πνοιαὶ βαλίων ἀνέμων, λήγετε ῥιπαὶ γυρῶν ῥοθίων,
e Qt
80 ποταμῶν Tpoxoai,
κρανααὶ" λιβάδες. ἐχέτω Cr(d κόεμου λατόνας. ἱερευομένων
5 ἁτίων ὕμνων᾽
"s e
YMNOC μἈ΄--τ'
90
100
105
110
115
120
-— τῷ 21
48—53 om. A — 51—53 om. P — 98—102
που MNP
δύτω κατὰ τᾶς ὀφίων cupuóc, δύτω κατὰ τᾶς καὶ πτανὸς ὄφις, δαίμων ὕλας, νεφέλα ψυχᾶς, εἰδωλοχαρὴς, εὐχαῖς ckülaxac ἐπιθωὔςεων.
ὅ εὺ πάτερ, cU μάκαρ,
εὺ ψυχοβόρους ἀπέρυκε κύνας ψυχᾶς ἀπ᾽ ἐμᾶς, εὐχᾶς ἀπ᾿ ἐμᾶς, ζωᾶς ἀπ᾽ ἐμᾶς, ἔργων ἀπ᾿ ἐμῶν. ἁ δ᾽ ἁμετέρα πραπίδων λοιβὰ coic ἐριτίμοις μελέτω προπόλοις, πορθμεῦει ςοφοῖς ἁγίων ὕμνων. Ἤδη φέρομαι
ἐπὶ βαλβίδας ἱερῶν ἐπέων᾽ ἤδη καναχεῖ ὀμφὰ περὶ νοῦν. Μάκαρ, ἵλαθί μοι, πάτερ, ἵλαθί μοι, εἰ παρὰ κόεμον, εἰ παρὰ μοῖραν τῶν «ὧν ἔθιτον. τίνος ὄμμα cogóv, τίνος ὄμμα πολύ, ταῖς εαῖς creporaic ἀνακοπτόμενον, οὐ καταμύεει; ἀτενὲς δὲ δρακεῖν ἐπὶ εοὺς πυρεοὺς θέμις οὐδὲ θεοῖς᾽ πίπτων δὲ νόος
— IV 948—282 — 115 εἰ A in ras:
-
εἴ
ἀπὸ cÓc ckormiüc τὰ πέλας caívei, ἀκίχητα κιχεῖν
180 ἐπιβαλλόμενος,
προειδεῖν αἴγλαν ἀκάμαντι βυθῷ ἀμαρυςςομέναν᾽ ἀβάτων δ᾽ ἀποβὰς
ὅ ἐπὶ πρωτοφανὲς
εἶδος ἐρείδει
ὄμματος δλκάν: ὅθεν αἰνύμενος ἐπὶ ςοὺς ὕμνους
1:0 ἄνθεα φωτὸς ἀορίετοις ἀνέμοις ἀναπαῦςαι βολάν, τὰ cà coi πάλι δούς. τί γὰρ οὐ cóv, ἄναξ:
145 πατέρων πάντων πάτερ, αὐτοπάτωρ, προπάτωρ, ἀπάτωρ. υἱὲ ςεαυτοῦ. ἕν ἑνὸς πρότερον,
150 ὄντων ςπέρμα,
πάντων κέντρον,
προανούειε νοῦ,
Kócuuv ῥίζα
τῶν ἀρχεγόνων,
ἀμφιφαὲς φῶς,
ἀτρέκεια Coqó, παγὰ ςοφίας, κεκαλυμμένε νοῦ ἰδίαις αὐταῖς,
160 ὄμμα ςεεαυτοῦ πρηςτηροκράτορ, αἰωνοτόκε, αἰωνόβιε, ἐπέκεινα θεῶν,
165 ἐπέκεινα νόων᾽
με Q2 σι
eL Ct σι
132 ἀκάματι MN — 137 ἀλκάν N, M var tactos, Boissonade et ἀνέπαυςε et ἀέρος ἀνέ A — 153 κόσμου M vulgo — 166 θἄτερα no ἁπάντων AMN — 197 in vett. edd
CYNECIOY L.
110
180
190
200
. lect. uoic àvémveuce βολάν tentavit — 143 ταῦτα coi nos: ἐπὶ θἄτερα codd. émícnc Boiss. — 181 δ᾽ ante Boiss, casu, ut videtur, excidit
θἄτερα νωμῶν.
νοερητόκε νοῦ.
ὀχετηγὲ θεῶν,
πνευματοεργὲ
καὶ yuxorpóge:
παγὰ TOv,
ἀρχῶν ἀρχά,
ῥιζῶν ῥίζα"
μονὰς ei μονάδων,
ἀριθμῶν ἀριθμὸς,
μονὰς ἠδ᾽ ἀριθμὸς,
νοῦς καὶ νοερὸς
καὶ τὸ νοητὸν
καὶ πρὸ νοητοῦ᾽
ἐν καὶ πάντα,
ἕν διὰ πάντων,
ἕν τε πρὸ πάντων,
ςπέρμα τὸ πάντων, ῥίζα καὶ ὄρπαξ, φύεις ἐν νοεροῖς, θῆλυ καὶ ἄρρεν᾽ μύετας δὲ νόος
τά τε καὶ τὰ λέγει, βυθὸν ἄρρητον ἀμφιχορεύων.
(ὺ τὸ τίκτον ἔφυς, εὺ τὸ τικτόμενον, εὺ τὸ φωτίζον,
εὺ τὸ λαμπόμενον, εὺ τὸ φαινόμενον, CU τὸ κρυπτόμενον, φῶς κρυπτόμενον ἰδίαις αὐγαῖς:
€v καὶ πάντα
€v καθ᾽ ἑαυτὸ
καὶ δι᾽ ἁπάντων. εὺ γὰρ ἐξεχύθης, . ἀρρητοτόκε,
ἵνα παῖδα τέκῃς
— 141. 2 versus corruptos reliquimus in-
Lu YMNOC 1 0 205 κλεινὰν cogíav παρὰ ceto πατρί᾽ δημιοεργόν᾽ 245 οὐδ᾽ ὃ βαθύρρους προχυθεὶς δὲ μένεις χρόνος οἶδε γονὰς ἀτόμοιει τομαῖς τὰς ἀρρήτους᾽ - μαιευόμενος. aiv δὲ γέρων 210 Ὑμνῶ ce, μονάς, τὸν ἀμήρυτον ὑμνῶ ce, τριάς" 250 τόκον οὐκ Eon: μονὰς εἶ τριὰς ὦν, ἅμα πατρὶ φάνη τριὰς εἶ μονὰς dv: γενόμενος αἰῶν᾽ "voepà δὲ τομὰ ὃ γενηςόμενος. 215 ἄεχιετον ἔτι Τίς ἐπ᾿ ἀφθέγκτοις τὸ μεριςθὲν ἔχει. 255 ἐβράβευςε τόλμαν; ἐπὶ παιδὶ χύθης ἀλαῶὼν μερόπων ἰότατι ςοφᾷ, δαιδαλογλώςσςων αὐτὰ δ᾽ ἰότας ἄθεοι τόλμαι᾽ 220 βλάετηςε uéca εὺ δὲ φωτοδότας φύεις ἄφθεγκτος, 260 φωτὸς νοεροῦ᾽ τὸ προούειον ὄν. ckoMác δ᾽ ἀπάτας , οὐ θέμις εἰπεῖν ἀνέχεις δείων δεύτερον ἐκ coó: πραπίδας μερόπων 225 οὐ θέμις εἰπεῖν ἐς ζόφον ὕλας τρίτον ἐκ πρώτου. 265 μὴ καταδῦναι. "Qoic ἱερά, Cé, πάτερ κόεμων, ἄρρητε γονά, πάτερ αἰώνων, ὅρος εἶ φυείων αὐτουργὲ θεῶν, 230 τᾶς τικτοίςας εὐαγὲς αἰνεῖν. καὶ τικτομένας. 210 (ὲ μὲν οἱ voepoi ςέβομαι voepuv μέλπουειν, ἄναξ, κρυφίαν τάξιν᾽ c&€ δὲ κοςμαγοὶ χωρεῖ τι μέςον ὀμματολαμπεῖς 235 οὐ καταχυθέν. νόες àcrépiot Ἄφθεγκτε γόνε 215 ὑμνοῦει, μάκαρ, “πατρὸς ἀφθέγκτου, oUc πέρι κλεινὸν ὠδὶς διὰ cé, ci χορεύει. διὰ δ᾽ ὠδῖνος ; πᾶςά ce μέλπει 240 αὐτὸς ἐφάνθης, γενεὰ μακάρων, ἅμα πατρὶ φανεὶς 280 οἱ περὶ κόεμον. ἰότατι πατρός᾽ οἱ κατὰ KÓCHOV, ἰότας εὖ δ᾽ ἀεὶ οἱ Ζωναῖοι, 214—216 — IV 116 sqq. — 217 χύθης Doissonade: χυθείς codd, — 235 καταχθέν MN — 943 cé δέ MNP unde cb δέ BDoiss.: in ras. et varia leet. in M — 252 γενόμε- voc αἰῶν᾽ nos: αἰὼν γενόμενος AMN vulgo; si elisio in clausula versieuli facta te offen- det, poteris γένόμενος αἰέν scribere — 255 éfpápeuce 0pácoc mavult Boiss. — 277 χορεύει
À: xopeócei ΓΜΝ
10
r2 oo Qu
290
ot τ᾿ ἄζωνοι κόεμου μοίρας ἐφέπουει cogoi, ἀμφιβατῆρες
οἱ περὶ κλεινοὺς οἰηκοφόρους᾽ οὗς ἀγγελικὰ προχέει ςειρὰ τό τε κυδῆεν
CYNECIOY
[ov] [S oi
τρύγα τὰν κόεμου κορυφαῖς ἐρίςαι᾽ τὸ δὲ ταχθὲν ὅλως ἐς χορὸν ὄντων οὐκέτ᾽ ὀλεῖται ἄλλο δ᾽ ἀπ᾿ ἄλλου, διὰ δ᾽ ἀλλήλων πάντ᾽ ἀπολαύει᾽ ἐξ ὀλλυμένων
γένος ἡρώων, 330 κύκλος ἀΐδιος ἔργα τὰ θνητῶν ταῖς ςαῖς πνοιαῖς κρυφίαιειν ὁδοῖς ἀναθαλπόμενος. 295 διανιςςόμενον, Col διὰ πάντων [ἔργα βρότεια] . ἵετηςσι χοροὺς ψυχά τ᾽ ἀκλινὴς 335 μάτειρα φύεις καὶ κλινομένα ἰδίαις χροίαις, ἐς μελαναυτγεῖς ἰδίοις ἔργοις 300 χθονίους ὄγκους. δαιδαλλομένων, (ὲ μάκαιρα φύεις ἐκ δὲ ζώων φύςεώς τε τονὰ, 840 ἑτεροφθόγγων μάκαρ, ὑμνέει, μίαν ἁρμονίαν τὰς ζειδιύροις ὁμόφωνον ἄγει. 305 ἐφέπεις πνοιαῖς, ςοἱ πάντα φέρει ἀπὸ cüv ὀχετῶν αἶνον ἀγήρων, καταςευρομέναις, 345 ἀὼς καὶ νύξ, προκυλινδομέναις᾽ «τεροπαὶ, νιφάδες, CU γὰρ, ἀχράντων οὐρανὸς αἴθων 310 ἡἥγέτα κόεμων, καὶ γᾶς ῥίζαι, φύεις εἶ φυείων ὕδωρ, ἀήρ, εὺ φύειν θάλπεις, 350 εὕματα πάντα, γένεειν θνατῶν. πνεύματα πάντα, τᾶς ἀενάω ςπέρματα, καρποὶ, 315 ἱνδαλμῶνα, φυτὰ καὶ ποῖαι.᾿ ἵνα καὶ πυμάτα ῥίζαι, Boróvat, μερὶς ἐν κόεμῳ 355 βοτὰ καὶ πτηνὰ λελάχῃ ζωᾶς καὶ νηχομένων ἐπαμειβομένας᾽ νεπόδων ἀγέλαι. 320 οὐ γὰρ θέμις nv Ἴδε καὶ ψυχὰν 2817 παρά Doiss. — 292 ἄλμα γένος ἡρώων MN — ?96 varia lectio versiculi 293 esse videtur — 299 μελαιναυγεῖς AM — 303 μάκαρ, ὑμνέει nos, nisi ὑμνείει malis: ὑμνέει μά- καρ codd. ὑμνέει ce μάκαρ Boiss. — 308 προκυλινδομέναις Α sed ok in ras. mpocguA. MN
— 815 ἰνδαλμῶνα nos analogiam κευθμῶνος secuti: ivbaAuóvac AMN ivboAuóva vulgo — 318 λελάχη ζωᾶς λελάχη ζωαῖς AN — 328 ἀπολαύειν MN — 339 Cwuóv AMN — 344 ὕμνον A et var. lect. in M. — 347 αἴθων nos: αἰθήρ A in ras. ἀκμὴς αἴθων MNP — 353 πόαι AMN
s
ὀλιτοδρανέα, 360 ὀλιτηπελέα ἐπὶ cüc Λιβύας, ἐπὶ cüc ςεπτᾶς - ἱερηπολίας δείαις εὐχαῖς 365 ἐπιμεμβλομέναν, τὰν ἀμφιπολεῖ νέφος ὑλαῖον᾽ cóv δ᾽ ὄμμα, πάτερ, κοπτικὸν ὕλας. 310 Νῦν μοι κραδία τοῖς coic ὕμνοις πιαινομένα ἐθόωςε νόον πυρίαις ὁρμοῖς᾽ 315 cU δὲ λάμψον, ἄναξ, ἀνάγωγα φάη. γεῦςον δὲ, πάτερ, ca φυγοῖςαν μηκέτι δῦναι 380 ἐς χθονὸς ἄταν. ὄφρα δὲ ζωᾶς ὑλοδιαίτου δεςμοῖει μένω, πραεῖα, μάκαρ, 385 Bóckot με τύχα᾽ μηδ΄. ἐμπόδιον - πνεύςειε νόου φροντίει λυγραῖς δάπτοιςα βίον, 890 ἵνα μὴ τὰ θεοῦ ““ἄςχολος εἴην, μηδ᾽ ἔτι τοίοις ἐναλινδοίμαν, ὅθεν ἐκπροφυγὼν 395 διώροιει τεοῖς ςτέφος εὐατέων ἀπὸ λειμώνων
YMNOC τ΄
coi τοῦτο πλέκω, coi τόνδε φέρω
400 αἶνον, ἀχράντων
ἡγέτα κόεμων, καὶ παιδὶ ςοφῷ, αὐτᾷ ςοφίᾳ,
τὸν ἀπ᾿ ἀρρήτων
105 ἔχεας κόλπων,
ἐν coi δὲ μένει cé0ev ἐκπροθορών, ἵνα πάντα cogaic ἐφέπῃ πνοιαῖς,
410 διέπῃ πολιῶν
βάθος αἰώνων, διέπῃ ταρςοὺς κραναοῦ κόεμου μέχρι καὶ νεάτου
415 πυθμένος ὄντων
χθονίας μοίρας, δείαις πραπίειν ἐλλαμπόμενος, λύῃ δὲ πόνους
420 ἠδὲ μερίμνας
-— τῷ σι
{δι
διερῶν μερόπων, ἀγαθῶν κράντωρ, ἐλατὴρ ἀχέων.
τί δὲ θαῦμα, θεὸν : τὸν κοςμοτέχναν ἰδίων ἔργων κῆρας ἐρύκειν ; Τόδε coi, μεγάλου κοίρανε xócuou, τίεων ἔμολον χρέος ἐκ Θρήκης, ἵνα τὰν τριέτιν ᾧκηςα τύαν
παρ᾽ ἀνακτόριον γαίας μέλαθρον᾽ ἔτλαν δὲ πόνους.
Li
n
365 ἐπιμελπομέναν AM émiueAouévav N — 315 8q. — δ98 84. et 698 sq. — 377. 319— 984 — 726. 728— 134 — 398 πλέκων et 399 φέρων MN — 403 αὐτᾷ A in ras. cóv αὐτᾷ MN εὺὑν τᾷ Boiss. — 410 διέπει MN et infra λύει MNP, quas leetiones tuetur Boiss, —
420 ἠδέ nos: καί AM cóv τε Boiss, ἀγυιάν AN, nisi quod ἡ in 1 corr, A
— 432 τριέτην MN — 433 ὥκηςα γτύαν Doiss.: ὥκης᾽
12 CYNECIOY ἔτλαν δ᾽ ὀδύνας ςτυφελιζομέναν, πολυδακρύτους, τὰν ἐξ ἀχέων ὥμοιςει φέρων écracac, ἄναξ,
440 ματέρα πάτραν. 180 αὐτὸς ἀγήρως, ῥαίνετο μὲν τᾶ κοίρανε κόεμου. ἱδρῶτι μελῶν ᾿ ἤδη ψυχᾶς ἀεθλευόντων ἀποτρυομένας, ἅμαρ ἐπ᾿ ἅμαρ᾽ ἤδη μελέων
445 ῥαίνετο δ᾽ εὐνὰ 485 κατερειπομένων κανθῶν λιβάειν ὑπέρειεας ἐμὰν ὀλοφυρομένων ἄρθρων δύναμιν, νύκτ᾽ ἐπὶ νύκτα. τλάμονι ψυχᾷᾶ νηοὶ δ᾽ ómócot μένος ἐμπνεύςας᾽
450 δέδμηντο, ἄναξ, 490 καμάτων δὲ γλυκὺ ἐπὶ caic ἁγίαις εὕρεο τέκμωρ τελετηφορίαις, κατὰ θυμὸν ἐμὸν, ἐπὶ πάντας ἔβαν, ἔργοιςειν, ἄναξ, πρηνὴς ἱκέτας ὀπάςεας δολιχῶν
155 δάπεδον βλεφάρων 495 ἄμπαυμα πόνων. δεύων νοτίει, τὰ εὺ πάντα, μάκαρ, μή μοι κενεὰν Λιβύεςει cóáou ὁδὸν ἀντᾶςαι᾽ ἐς μηκεδανὸν Ἱκέτευεα θεοὺς μήρυμα χρόνου,
400 δρηςτῆρας, ὅςοι 500 διὰ εἂς μνάμαν γονόεν Θρήκης εὐεργεείας, κατέχουει πέδον, διά τε ψυχὰν οἵ τ᾽ ἀντιπέρην αἰνὰ παθοῖςαν᾽ Καλχηδονίας ἱκέτᾳ δὲ δίδου
465 ἐφέπουει γύας, 505 βιοτὰν Gif] oUc ἀτγελικαῖς λύε με μόχθων, ἔετεψας, ἄναξ, λύε με νούεων, αὐταῖει, τεοὺς λύε μεριμνᾶν ἱεροὺς προπόλους. κηριτρεφέων *
410 cÓv μοι μάκαρες 510 νεῦςον νοερὰν
{τὸ
ἐλάβοντο λιτᾶν. εὖν μοι πολέων ἐλάβοντο πόνων. οὔ μοι ζωὰ Tüuoc δὲ φίλα διὰ τᾶν πατρίαν
ct —
προπόλῳ Zwáóv. μή μοι χθονίους ὄμβρους ἀφένου κρήνειας, ἄναξ, ἵνα μὴ τὰ θεοῦ ἄεχολος εἴην ᾿"
450 δέδμηντο nos: δόμηδεν AMN δώμηθεν P —. 461 γονόην MNP γόνιμον Α in ras. — 465 Tuiac codd. γύας hoc versu et 433. 679 reposuit Boiss. — 467 ἔτρεψας À écrpeyac in érpeyac corr. M — 491 τέκμορ M — 514 κρήνειας nos: κρίνειας AMN vulgo
. ice ὐλῆνν,
— ——————— —- « *
PP "
μηδὲ κατηφὴς πενία μελάθροις ἐγχριμπτομένα 520 περὶ τᾶν ἕλκοι φροντίδα θυμοῦ. ᾿ ἄμφω ψυχὰν
YMNOC τ'
560
cóv «πέρμα φέρω, εὐητενέος ςπινθῆρα νόου.
ἐς βάθος ὕλας κατακεκλιμένον *
εὺ γὰρ ἐν κόεμῳ
βρίθει περὶ τᾶν᾽ 565 κατέθου ψυχάν, ἄμφω δὲ νόου διὰ δὲ ψυχᾶς 525 ἐπίληθα πέλει, ἐν εώματι νοῦν ὅτε μὴ εὑ, μάκαρ, ἔεπειρας, ἄναξ. ὀρέτοις ἀλκάν. τὰν cüv κούραν Naí, πάτερ, ἁτνᾶς 510 ἐλέαιρε, μάκαρ᾽ πατὰ cogíac, κατέβαν ἀπὸ coo 530 λάμψον πραπίειν χθονὶ θητεῦςαι᾽ ἀπὸ «ὧν κόλπων ἀντὶ δὲ Onccac νοερὸν φέγγος" γενόμαν δούλα᾽ ς«τράψον κραδίαᾳ 515 ὕλα με μάτοις ἀπὸ cüc ἀλκᾶς ἐπέδηςε τέχναις. 535 ςοφίας αὐτὰν ἔτι μὰν ἔνι μοι καὶ τὰν ἐπὶ coi βαιόν τι μένος ἱερὰν ἀτραπόν᾽ κρυφίας γλήνας᾽ cóvOnua δίδου 580 οὔπω πᾶςαν ςεφραγῖδα τεάν, ἔεβεεεν ἀλκάν᾽ 540 κηριτρεφέας κέχυται δὲ πολὺς δαίμονας ὕλας ἐφύπερθε κλύδων, ςεύων Luc ἀλαῶπα τιθεὶς εὐχᾶς τ᾿ ἀπ᾽ ἐμᾶς" 585 τὰν θεοδερκῆ. καὶ ς«ῶμα ςάου ἐλέαιρε, πάτερ, 545 dpreuéc, ἐχθραῖς κούραν ἱκέτιν, ἄβατον λώβαις᾽ τὰν πολλάκι δὴ καὶ πνεῦμα «ςάου νοεραῖς ἀνόδοις ἀμόλυντον, ἄναξ. ὅ90 ἐπιβαλλομέναν ^. ^H μὰν ἤδη λαμυρᾶς ὕλας 550 δνοφερὰν ὕλας ἵμερος ἄγχει. κηλῖδα φέρω᾽ εὺ δὲ λάμψον, ἄναξ, ἔχομαι δὲ πόθοις, ἀνάτωγα qn: χθονίοις δεςμοῖς. 595 ἅψον δὲ ςέλας (ὺ δὲ ῥύειος εἶ, καὶ πυρκαϊάν, 555 c0 καθάρειος et cnépua τὸ βαιὸν ἀπόλυε κακῶν, αὔξων ἐν ἐμῷ ἀπόλυε νόεων, κρατὸς ἀώτῳ. ἀπόλυε πέδας" 600 θρόνιςόν ue, πάτερ, 533 κραδίᾳ nos: καρδίαν AMN vulgo — 537 voUcuv AMN
14 φωτὸς ἐν ἀλκᾷ ζωηφορίου, ἵνα χεῖρα φύεις οὐκ ἐπιβάλλει, 605 ὅθεν οὐκέτι γᾶ, οὐ μοιραία κλῶεις ἀνάγκας παλίνορεον ἄγει. λιπέτω, φυγέτω 010 δολερὰ γένεεις θεράποντα τεόν᾽ ἐμέθεν δὲ, πάτερ; χθονίου τε κλόνου πῦρ uécov εἴη. 615 νεῦςον, γενέτα, veücov προπόλῳ ἤδη νοεροὺς πετάςαι TOQCOUC ἤδη φερέτω 620 εφραγῖδα πατρὸς ἱκέτις ψυχά, δεῖμα μὲν ἐχθροῖς δαίμοειν, oi γᾶς ἀπὸ κευθμώνων ἀναπαλλόμενοι πνείουςει βροτοῖς ἀθέους δρμάς, cóvOnua δὲ coic ἁγνοῖς προπόλοις, 080 οἱ κατὰ κλεινοῦ βένθεα κόεμου πυρίων ἀνόδων κληϊδοφόροι, ἵνα μοι φάεος 635 πετάςωει πύλας ἔτι δ᾽ ἀλεμάτας ἐπὶ γᾶς ἕρπων μὴ χθονὸς εἴην᾽ πυρίων δ᾽ ἔργων 040 καὶ τῇδε δίδου μάρτυρα καρπὸν, ὀμφὰς ἀτρεκεῖς
c τῷ [5]!
CYNE€CIOY
c E σι
650
655
660
665
610
615
680
ὅςα τ᾽ ἐν ψυχαῖς τὰν ἀμβροείαν ἐλπίδα θάλπει. Μετά μοι μέλεται χθονίας Biorüc ἔρρετε λῆμαι ἀθέων μερόπων, πτολίων τε κράτη᾽ ἔρρετε πᾶςαι ἅται γλυκεραὶ ἄχαρίς τε χάρις, οἷειν ψυχὰν θωπευομέναν
τᾶ λάτριν ἔχει" ἁ μέτα δειλὰ ἰδίων τ᾽ ἀγαθῶν ἔπιεν λάθαν, μέχρις ἐγκύρεῃ φθονερᾷ μερίδι" δοιὰς γὰρ ἔχει μαςετροπὸς ὕλα᾽ ὃς δὲ τραπέζας ἐπορεξάμενος μελιχρῶν ἔθιγεν, ἢ μέτα κλαύεει πικρὰν μερίδα τῶν ἀντίξων ευνεφελκομένων᾽ ὅδε γὰρ χθονίας θεςεμὸς ἀνάγκας διχόθεν θνατοῖς βίον oivoyxoei: τὸ δ᾽ ἀκηράειον ἀμιγές τ᾽ ἀγαθὸν θεὸς ἢ τὰ θεοῦ. Μεθύοιςεα γλυκεῖ κρητῆρι γύας ἔψαυςα κακῶν, ἐνέκυρεα πάτγᾳ, ἐδάην ἄταν ἐπιμηθειάδα᾽ ςτυγέω δὲ νόμους
648 ἔρρεται MNP — λῆμμα P λύμαι coni. Boiss. — 663 μαςτρωπὸς M
me wn
TUUM
ww
685 ἀλλοπροςάλλους, ἐς τὸν ἀκηδῆ λειμῶνα πατρὸς ςπεύδων τανύω
. φυγάδας ταροούς,
090 φυγάδας διδύμων ὕλας δώρων.
Ἴδε με, Zwüc νοερᾶς ταμία, ἴδε càv ἱκέτιν
695 ψυχὰν ἐπὶ γᾶς νοεραῖς ἀνόδοις ἐπιβαλλομέναν᾽ cU δὲ λάμψον, ἄναξ, ἀνάγωγα φάη
-100 πτερὰ κοῦφα διδούς᾽
ἅμμα δὲ κόψον, χάλαςον περόναν διδύμων παθέων, οἷειν ψυχὰν 5 δολόεεςα φύεις κάμπτει κατὰ τᾶς᾽ δός με φυγοῖςαν ςεώματος ἄταν θοὸν ἅλμα βαλεῖν 110 ἐπὶ ςὰς αὐλάς, ἐπὶ ςοὺς κόλπους, ὅθεν ἁ ψυχᾶς προρέει παγά. λιβὰς οὐρανία τιῦ κέχυμαι κατὰ τᾶς᾽ παγᾷ με δίδου, ὅθεν ἐξεχύθην φυτὰς ἀλῆτις. —. veücov προτόνῳ 720 φωτὶ μιγῆναι᾽ veücov δ᾽ ὑπὸ coi ταμιευομέναν εὺν ἄνακτι Xopi ἀνάτειν δείως
- i] e
^
YMNOC τ΄. δ’ 15
725 νοεροὺς Üuvouc:
veücov δὲ, πάτερ, φωτὶ μιτεῖςαν μηκέτι δῦναι ἐς χθονὸς ἄταν. 130 ὄφρα δὲ ζωᾶς ὑλοδιαίτου δεςμοῖει μένω, πραεῖα, μάκαρ, βόεκοι με τύχα.
é .
NE IV
Cé μὲν ἀρχομένας, |. c& δ᾽ ἀεξομένας, cé δὲ ueccoícac, cé δὲ παυομένας ἀοῦς ἱερᾶς, ζαθέας νυκτὸς μέλπω, γενέτα, παΐων ψυχῶν, παίων γυίων,
10 δῶῶτορ cogíac, ἐλατὴρ νούεων, διῦτορ ψυχαῖς ἀπόνου βιοτᾶς, ἃν μὴ ετείβει
5 χθονία φροντίς, μάτηρ ἀχέων, μάτηρ παθέων, ὧν μοι ζωὰ καθαρὰ μενέτω,
30 ἵνα τὰν πάντων
κρυφίαν ῥίζαν ὑμνοῖςα λέγω, μηδ᾽ ἀπατωτγοῖς ἄτῃςει θεοῦ
25 γοςφιζοίμην.
Cé, μάκαρ, μέλπω,
»
σι
m σι
710—713 - IV 292—295 — 111 οὐρανίους ΑΜ — 718 ἀλήτης AN ἀλήθης corr. in ἀλήτης M — 122 πατρὶ ταμιευομέναν MN ταμιευομέναν A. cum ras, ante ταμ. — IV 3 μες- «oícac nos: uecoícac codd. — 13 βιοτῆς M — 16 ἀρχέων M — 22 ὑμνοῖςα ex εὐμενοῖςα eorr. M
κοίρανε xócuou'
τᾶ crpáTU)
ἐπὶ coic ὕμνοις. 30 ἐπὶ coic εὐχαῖς
εὐφαμείτω
óca κόεμος ἔχει"
cà γὰρ ἔργα, πάτερ᾽
καταπαυέεθω 35 ἀνέμων ῥοῖζος. ἦχος δένδρων, θρόος ὀρνίθων" ἥευχος αἰθὴρ, ἥευχος ἀὴρ κλυέτω μολπᾶς" ὑδάτων δὲ χύεις ἄψοφος ἤδη «τήτω κατὰ τᾶς. οἱ δ᾽ ἐμπόδιοι 45 ἁτίων ὕμνων κευθμωνοχαρεῖς καὶ τυμβονόμοι δαίμονες ἤδη φυγέτωςαν ἐμὰν δείαν εὐχάν: ἀταθοὶ δ᾽ ὁπόςοι μάκαρες νοεροῦ πρόπολοι γενέτου κατέχουςει βάθη ἄκρα τε κόςμου, ὕμνων ἵλεῳ πεύθοιντο πατρός, ἵλεῳ δὲ λιτὰς ἀνάτοιεν ἐμάς. ὁ0 Μονὰς ὦ μονάδων, πάτερ ὦ πατέρων, ἀρχῶν ἀρχά, παγῶν παγά, ῥιζῶν ῥίζα, 65 ἀγαθῶν ἀταθόν, ἄετρων ἄετρον. κόεμων κόςμε.
EE
ct
c ς
ΓΥΝΕΟΙΟΥ :
ni
—
-I [i
90
100
105
ἰδεῶν ἰδέα. βύθιον κάλλος, κρύφιον «πέρμα. TüTE€D αἰώνων, πάτερ ἀφθέγκτων νοερῶν κόεμων, ὅθεν ἀμβροεία «ταλάοιςεα πνοὰ, ες«ώματος ὄγκοις ἐπινηξαμένα, δεύτερον ἤδη KÓcuov ἀνάπτει. Ὑμνῶ ce, μάκαρ, καὶ διὰ φωνᾶς, ὑμνῶ ce, μάκαρ, καὶ διὰ cr[Gc: Oca τὰρ φωνᾶς, τόςεα καὶ εἰγᾶς ἀΐεις νοερᾶς. ὑμνῶ δὲ γόνον τὸν πρωτόγονον καὶ πρωτοφαῆ. Γόνε κύδιετε πατρὸς ἀφθέγκτου, cé, μάκαρ, μεγάλῳ πατρὶ ευνυμνῶ, καὶ τὰν ἐπὶ col
95 ὠδῖνα πατρός,
γόνιμον βουλάν, μεεάταν ἀρχάν, ἁγίαν πνοιάν, κέντρον γενέτου, κέντρον δὲ kópou: αὐτὰ μάτηρ, αὐτὰ γνωτά, αὐτὰ θυγάτηρ μαιωςαμένα κρυφίαν ῥίζαν ᾽ ἵνα γὰρ προχυθῇ ἐπὶ παιδὶ πατήρ. αὐτὰ πρόχυεις
98 τᾶ δὲ σγάτω AMN — 33 ἔργα πάτερ nos: ἔργ᾽ ὦ πάτερ. AMN, vide Hermanni . Elem. metr. p. 370 — 49 qeurérucav AMN — 56 ἵλεων ἃ
τ "LAT
YMNOC δ΄ iw
εὕρετο βλάεταν᾽ ἀπέλαυςε πατρὸς
110 ἔετη δὲ uéca 150 ἀγαθῶν δώρων θεὸς ἔκ τε θεοῦ᾽ γονίμου ζωᾶς. [διὰ παῖδά τε καὶ Coi μὲν ἀγήρως
- διὰ τὰν κλεινὰν ἄπονον τροχιὰν
πατρὸς ἀθανάτου ςφαῖρα κυλίνδει᾽
115 πρόχυειν υἱὸς 155 ὑπὸ càv τάξιν εὕρετο βλάεταν.] κύτεος μεγάλου Μονὰς εἶ τριὰς ὦν, βριαραῖς δίναις μονὰς ἅ τε μένει. ἑβδομὰς ἄετρων καὶ τριὰς εἶ δή. ἀντιχορεύει᾽
120 νοερὰ δὲ τομὰ 160 τὰ δὲ πολλὰ μίαν ἄςχιετον ἔτι πτύχα καλλύνει τὸ μεριςθὲν ἔχει" φέγγεα κόεμου προθορὼν δὲ μένει διὰ τὰν βουλάν, γόνος ἐν γενέτα, γόνε κύδιςετε᾽
125 καὶ πάλιν ἔξω 165 cü γὰρ ἀμφιθέων τὰ πατρὸς διέπει κύτος οὐράνιον, κόςμοις κατάγων δρόμον αἰώνων ὄλβον Ζζωᾶς, ἄλυτον ευνέχεις᾽ ὅθεν αὐτὸς ἔχει᾽" ὑπὸ coic δὲ, μάκαρ.
180 λόγος, ὃν μεγάλῳ 110 ἁγίοις Oecuoic πατρὶ CUVULVÜ), ἐν àmeipopa8oóc νόος ἀρρήτου αἴθρας λαγόει τίκτει ce πατρός᾽ πολιῶν ἄετρων καὶ cU κυηθεὶς ἀγέλα νέμεται.
135 λόγος εἶ γενέτου. 1τὸ CU μὲν οὐρανίοις, πρῶτος πρώτας cU δ᾽ ἐνηερίοις,
᾿ προθορὼν ῥίζας, cU δ᾽ ἐπιχθονίοις,
ῥίζα δὲ πάντων εὺ δ᾽ ὑποχθονίοις τῶν μετὰ κλεινὰν ἔργα μερίζεις,
140 τὰν ςὰν τένναν᾽ 150 ζωάν τε νέμεις. “μονὰς ἄρρητος, εὺ νόου πρύτανις cmépua τὸ πάντων ταμίας τε θεοῖς ς«πέρμα ce πάντων θνατῶν θ᾽ ὁπόςοι
ἐςπέρμηνεν᾽ νοερᾶς μοίρας 145 εὖ γὰρ ἐν πᾶει᾽' 185 écracav ὄμβρους"
διὰ coU δὲ φύεις cU ψυχοδότας
ὑπάτα, μεςάτα, οἷς ἐκ ψυχᾶς
νεάτα τε θεοῦ τέταται ζωὰ
vv. 112 —116 ab interpolatore ad explicandos vv. 105—9 additi esse videntur — 113 τὰν κλεινάν nos: kAewáv codd, — 114 mvc AMN — 118 ἅ τε μένεις nos: ἃ δὴ μένει codd,
— 118 sq. conf, IIT 212 &q. — 124 ἐν revéra nos: ἐς evérav codd, e
CARMINA CHRISTIANA. 2
18
καὶ cic ἀκμής᾽"
190 ἀλαὸν ψυχᾶς βλάετημα τεᾶς
κρέμαται ceipüc: χὠπόςα τᾶς cüc ςτέρεται πνοιᾶς,
290
CYNECIOY
ὄἄγνωςτε νόῳ, ἄρρητε λόγῳ, νόος ἐςεὶ νόου, ψυχᾶν ψυχά, φύεις εἶ φυείων. γόνυ cot κάμπτων,
195 ἀπὸ εὧν κόλπων 235 ἴδε τοῦτο, λάτρις δρέπεται ευνοχὰν πίπτω κατὰ τᾶς πορθμευομέναν Ἱκέτας dÀaóc: διὰ cüc ἀλκᾶς εὺ δὲ, φωτοδότα ἐξ ἀρρήτων φωτὸς νοεροῦ,
200 πατρικῶν κόλπων 240 ἐλέαιρε, μάκαρ, κρυφίας μονάδος, ἱκέτιν ψυχάν᾽ ὅθεν ó ζωᾶς ςεῦε δὲ νούςους, ὀχετὸς προρέων ςεῦε μερίμνας φέρεται «μέχρι γᾶς τὰς ψυχοβόρους,
205 διὰ cüc ἀλκᾶς, 245 ςεῦε δ᾽ ἀναιδῆ δι᾿ ἀτεκμάρτων κύνα τὸν χθόνιον, νοερῶν κόεςμων᾽ δαίμονα γαίας ἔνθεν δέχεται ψυχᾶς ἀπ᾽ ἐμᾶς, καταβαίνοιςαν εὐχᾶς ἀπ᾿ ἐμᾶς,
510 ἀγαθῶν κράναν 250 ζωᾶς ἀπ᾽ ἐμᾶς, νοεροῦ μορφά, ἔργων ἀπ᾽ ἐμῶν. KÓcuoc ὁρατός. εώματος ἔξω, "AMtov οὗτος πνεύματος ἔξω, δεύτερον ἔεςχεν πάντων ἔξω
215 ὑςτεροφεγγοῦς 355 τῶν ἁμετέρων φωτὸς τενέταν, δαίμων μενέτω᾽ ὀμματολαμπῆ λιπέτω, φυτέτω τᾶς γινομένας δαίμων ὕλας, καὶ φθειρομένας παθέων ἀλκὰ,
220 ταμίαν ὕλας, 260 ἀνάγωγον ὁδὸν υἱοῦ νοεροῦ διατειχίζων, τύπον αἰεθητόν, τὰς θεοδιφεῖς ἀγαθῶν παροχὰν βλάπτων Ópudc: ἐγκοςμογενῶν ἕταρον δὲ δίδου
220 διὰ ςὰν βουλάν, 265 ξυνωνὸν, ἄναξ, γόνε κύδιετε. ἁγίας ἅγιον ΠΠάτερ ἄγνωετε, ὄἄττελον ἀλκᾶς, πάτερ ἄρρητε, ἄγτελον εὐχᾶς 193 τᾶς cüc nos: mrerácac AMP mácac Boiss. — 197 πορθμευομένων MN — 205 — 198
— 911 μορφάν AMN — 218 γενομένας AMN — 221 υἱοῦ nos: υἱόν codd. — 227 ἄγνωτε A
221 et 229 ἄγνωετε in ἄγνωτε corr. M — 238 φωτοδότα ex φωτοδότας corr. M — 243
ςεῦε μερίμνας NP: ceüe δὲ uep. AM — 248—252 — III 98—102 — 259 an παθέῶων ἀρχά ?
τᾶς θεολαμποῦς, 210 φίλον ἐεθλοδόταν, φύλακα ψυχᾶς," φύλακα ζωᾶς, εὐχᾶν φρουρόν, * ἔργων φρουρόν᾽ 215 cua δὲ εώζοι καθαρὸν νούεων, πνεῦμα δὲ εώζοι καθαρὸν λώβας, ψυχᾷ δ᾽ ἐπάτοι 380 παθέων Aá8av, ἵνα καὶ ζωὰν τὰν γαιοτραφῆ τοῖς ςοῖς ὕμνοις πιαίνηται 285 ταρςὸς ψυχᾶς" ἵνα καὶ ζωὰν τὰν μετὰ μοίρας, τὰν μετὰ δεςμοὺς τοὺς χθονοβριθεῖς,
290 καθαρὰν ὕλας,
ὅςον ἐξανύω ἐπὶ εὰς αὐλάς, ἐπὶ ςοὺς κόλπους, ὅθεν ἁ ψυχᾶς 395 προρέει παγά. (ὺ δὲ χεῖρα δίδου, εὺ κάλει, cU, μάκαρ, ὕλας ἄναγε ἱκέτιν ψυχάν.
t V
Ὑμνῶμεν κοῦρον νύμφας, νύμφας οὐ νυμφευθείςας ἀνδρῶν μοιραίαις κοίταις" ἄρρητοι πατρὸς βουλαὶ 5 ἔεπειραν Χριετοῦ γένναν. ἁ ceuvà νύμφας ὠδὶς
YMNOC $5'—e
1
E c
2 -
τῷ [51
d y 395
4
—- Z'
ἀνθρώπου gfjvev μορφάν, ὃς θνατοῖειν πορθμευτὰς ἦλθεν φωτὸς παταίου"
ἁ δ᾽ ἄρρητος ceu βλάετα αἰώνων οἶδεν ῥίζαν. αὐτὸς φῶς εἶ παταῖον,
᾿ουλλάμψας᾽ ἀκτὶς πατρί,
ῥήξας δ᾽ ὀρφναίαν ὕλαν
5 ψυχαῖς ἐλλάμπεις ἁγναῖς᾽
αὐτὸς μὲν kócuou κτίετας, κλεινῶν ςφαιρωτὰς ἄετρων, κέντρων Taiac ῥιζωτάς, αὐτὸς δ᾽ ἀνθρώπων εωτήρ. coi μὲν Τιτὰν ἱππεύει, “- - ἀρῦς ἄεβεετος παγά,
coi δ᾽ ἁ ταυρῶπις μήνα τὰν νυκτῶν ὄρφναν λύει coi καὶ τίκτονται καρποί, coi xai βόεκονται ποῖμναι. ἐκ Ccüc ἀρρήτου παγᾶς ζείδωρον πέμπων αἴγλαν, πιαίνεις kÓócuuv ταρεούς᾽ ἐκ εὧν βλάετηςεν κόλπων
30 καὶ φῶς καὶ νοῦς καὶ ψυχά"
τὰν ςὰν οἴκτειρον κούραν Υυίοις εἱρχθεῖςαν θνατοῖς, μοίρας θ᾽ ὑλαίοις μέτροις" νούεων ἐκεώζοις λώβας ἀςκηθῆ γυίων ἀλκάν. Neóücov μὲν μύθοις πειθώ, veücov δ᾽ ἔργοιειν κῦδος ἀρχαίαις πρέψαι φάμαις τᾶς Κυράνας καὶ (πάρτας᾽ λύπαις δ᾽ ἄςτιπτος ψυχὰ πραεῖαν ζωὰν ἕλκοι θρέπτειραν, διςςὰς γλήνας ἐς ςὃν φέττγος τείνοιςα, ὡς ἐξ ὕλας φοιβαθεὶς ἀςτρέπτους οἴμους crmeUcu, φύξηλις γαίας μόχθων,
19
276 sq. om, AP -- 282 θεοτραφῆ A τεοτρεφῆ N γαιοτρεφῆ in Ταιοτραφῆ corr. M — 291 fort, ὅταν — 292—295 — III 710—713 — V
Tpa
BE
ὃ ἔεπειραν (ἡ. Hermann: écrépav codd, — 8 ἐν 6varoia MN — 10 ἄρρητος εὐβλάετα MN — 13 ευλλάψας MN — 34 λαβὰς MN — 41 élav ἕλκοι ζωὰν MN — 43 τείνοιςα φέγγος M
20 CYNECIOY
μιχθῆναι ψυχᾶς πατγᾷ. ἃ 10 ἐν παγᾷ δὲ uévouct καὶ χυθέντες. Τοίαν ἄχραντον Zuàv ςοφία νόου πατρὸς, κάλλεος αὐγὰ, τῷ «εᾧ κραίνοις φορμικτῇ, coi τεχθέντι πατὴρ ἔνευςε τίκτειν,
50 εὖτ᾽ ἄν coi «τέλλων μολπόάν, εὺ τὸ κρυπτὸν εἶ πατρὸς «ςπέρμα τὰν cày κυδαίνων ῥίζαν, προλάμπων᾽" μήκιετον πατρὸς κῦδος, ςὃ γὰρ ἀρχὰν γενέτας ἔδωκε κόεμοϊς, καὶ τὰν CUvOUXOV πνοιὰν 15 κατάγειν ἐκ νοερῶν εώὠμαει μορφάς" uéctav ῥίζας καὶ βλάετας, ςεὺ μὲν οὐρανοῦ εοφὰν ἄντυγα νωμᾶς,
55 καὶ πατρὸς μέλπων ἀλκὰν τὰν δ᾽ ἄετρων ἀτγέλαν ἀεὶ νομεύεις: : τοῖς ςοἷς ὕμνοις ἀμπαύω cU δὲ τᾶς ἀγγελικᾶς, ἄναξ, χορείας κλεινὰν ὠδῖνα ψυχᾶς. καὶ τᾶς δαιμονίας φάλαγγος ἄρχεις, Χαίροις, ὦ παιδὸς πατά, 20 cU δὲ καὶ φύειν φθιτὰν ἀμφιχορεύεις, χαίροις, ὦ πατρὸς μορφά᾽ ἀμέριετον περὶ [àv πνεῦμα μερίζεις,
00 χαίροις, ὦ παιδὸς κρηπίς, καὶ παγᾷ τὸ δοθὲν πάλιν ευνάπτεις, χαίροις, ὦ πατρὸς ςφρηγίς᾽ θνατοὺς ἐκ θανάτου λύων ἀνάγκας. χαίροις, ὦ παιδὸς κάρτος, "Mikoic ἐπὶ εὧν ςτέμμαςειν ὕμνων, χαίροις, ὦ πατρὸς κάλλος᾽ 35 βιοτᾶς ὑμνοπόλῳ νέμων γαλάναν᾽" χαίροις δ᾽ ἄχραντος πνοιά, εὐρίπων προχοὰν ετᾶςον ἀλῆτιν,
65 κέντρον κούρου καὶ πατρός᾽ Tepcatvuv ὀλοοὺς κλύδωνας ὕλας" τάν μοι πέμποις CUV πατρὶ ψυχᾶς καὶ μελέων ἔρυκε voUcouc: ἄρδοιςαν ψυχᾶς ταρεούς, παθέων οὐλομέναν κοίμιςον δρμάν᾽ κράντειραν θείων δώρων. 80 πλούτου καὶ πενίας ἄλαλκε κῆρας"
: ἔργοις κυδαλίμαν ὄπαςςον ὀμφάν᾽ VT ἐν λαοῖς ἀγαθὰν ἄνοιγε φάμαν
πειθοῦς πραὐλόγῳ «τέφων ἀώτῳ, ἵνα uoi νόος δρέπῃ ςχολὰν ἀκύμων, μηδ᾽ ἐν ταῖς χθονίαις crévu μερίμναις" ἀλλ᾽ ἐκ εὧν ὀχετῶν ὑψιφορήτων ὠδῖςειν ςοφίας νόον xarápou.
Μετὰ παγᾶς ἁγίας αὐτολοχεύτου ἀρρήτων ἑνοτήτων ἐπέκεινα
θεὸν ἄμβροτον, θεοῦ κύδιμον υἷα, μόνον ἐκ μόνου πατρὸς παῖδα θορόντα ςτεφανώςομεν ςοφοῖς ἄνθεειν ὕμνων, ὅν βουλᾶς πατρικᾶς ἄφραετος ὠδὶς
o
Qt
Ct
ἀγνώετων ἀνέδειξε παῖδα κόλπων, Vii
ἃ πατρὸς λοχίους ἔφηνε καρποὺς Πρῶτος νόμον εὑρόμαν
καὶ φήναςα φάνη μεςςοπαγὴς νοῦς᾽ ἐπὶ coi, μάκαρ, ἄμβροτε,
51 τὰν càv kubaivuv ῥίζαν om, M m. pr. — 65 cf. IV 99 sq. — κόρου ΜΝ — ΥἹ ὃ
ἄμβροτον AP: ἀμβρότου N, utrumque M — 4 υἷα ex παῖδα corr. M, κύδιμον παῖδα in ras. À, cuius cod. multifarias hoc in carmine correcturas ad numeros difficiores expediendos
factas iam silebo — 5 «τεφανώςομεν MNP: cregavücu A, unde ετεφανώςω ce G. Her- mannus El. metr. p. 490 coniecit — ceuvoüc A — 6 ὠδὶς ágpacroc M — € ἄγνωτον A ἀγνώετων corr. in ἄγνωτον M — παῖδα ἀνέδειξε AM — 8 λοχίους corr. in λοχία M. —
9 μεςςοπαγής ANP: μεςςοπαγεῖς M — 12 éméveuce θεός" εὖ A — 13 πατρὸς ei κρυπτόμε- vov Α — προλάμπων N: προελάμπων M, om. A — 16 cogàv μὲν οὐρανοῦ M — 18 εὖ ὦναξ χορείας τᾶς ἀγγελικᾶς, sup. lin. addito ὦναξ M — 19 τᾶς om. M — 20 θνητάν A, M ex corr. — 23 ἀνάγκας λύων M — 26 crücov P: crfjcov A, M ex corr. «τάς Ν — 28 ἔρυκε in épükoic corr. M — 30 κῆρας ἄλαλκε M. — 31 ómaccov ὀμφὰν πο5: “ὀμφὰν ὀπάεων MN ὀμφὰν ὀπάςαις ἃ Boiss. — 32 ἄνοιγε corr. in ἄνυε M — 33 πραυλόγου crépuv M — 34 δρέποι MN — 35 crévu AP: «τένων MN
. YMNOC ε΄“--η΄ 21
-
γόνε κύδιμε παρθένου. καὶ δέχνυςο μουεικὰν
Ἰηςοῦ (ολυμήϊε, ἐξ εὐαγέων μελῶν. 5 νεοπαγέειν ἁρμογαῖς ᾿κρέξαι κιθάρας μίτους. VIH — ᾿Αλλ᾽ εὐμενέοις, ἄναξ, . Ὑπὸ δώριον ἁρμογὰν “καὶ δέχνυςο μουεικὰν ἐλεφαντοδέτων μίτων ἐξ εὐαγέων μελῶν. | crácu. Avfupüv ὄπα 10 ὑμνἤςομεν ἄφθιτον ἐπὶ coi, μάκαρ, ἄμβροτε, θεὸν υἷα θεοῦ μέγαν, ὅ γόνε κύδιμε- παρθένου. αἰωνοτόκου πατρὸς cU δέ μου βιοτὰν cáou τὸν κοςμογόνον κόρον. παναπήμονα, κοίρανε, τὰν παντομιτῆ φύειν, λύπαις ἄβατον διδοὺς 15 ςοφίαν ἀπερείειον, καὶ νύκτα καὶ ἁμέραν. τὸν ἐπουρανίοις θεόν, 10 λάμποις πραπίειν ςέλας τὸν ὑποχθονίοις νέκυν. : νοερᾶς ἀπὸ πατᾶς᾽ Ἐχύθης ὅτ᾽ ἐπὶ χθονὶ ςθένος ἀρτεμέων μελῶν ο΄ βροτέας ἀπὸ νηδύος, ς καὶ κῦδος ἐπ᾿ ἔργμαει 20 μάγος à πολύφρων τέχνα νεότατι νέμοις ἐμᾷ" ἐξ ἀςτέρος ἀντολᾶς : "m λιπαρὸν δὲ φέροις ἔτος θάμβηςεν ἀμήχανος, ἐς γήραος ἁδονάν, ' τί τὸ τικτόμενον βρέφος, : ἐρίτιμον ἀέξων τίς ὃ κρυπτόμενος θεός, 4j. « πινυτὰν cv ὑτείᾳ. 25 θεὸς ἢ. νέκυς ἢ βαειλεύς᾽ |" ^ TVUTOÓV .δὲ QuAÀóccoic, ἄτε δῶρα κομίζετε 20 τόν μοι νέον, ἄφθιτε, ς ' εμύρνης ἐναγίεματα. ἤθη χθονίαν πύλαν ᾿ χρυςοῦ τ᾽ ἀναθήματα, παραμειβόμενον ποδὶ kr λιβάνου τε θύη καλά. ἄψορρον ἀνήγαγες, ἣν A so θεὸς €t,.Mpavov δέχου᾽ ἐμὰ κήδεα καὶ γόους, xpucóv βαειλεῖ φέρω" 35 ἐμὰ δάκρυα καὶ φρενῶν ο΄ (μύρνῃ τάφος ἁρμόεει. cBécac αἰθομέναν φλόγα᾽ Καὶ τᾶν éxóOnpac, ἐβίωςας καὶ νέκυν F — .Kül πόντια κύματα. διὰ CÓv, πάτερ. ἱκέταν. - ἢ καὶ δαιμονίας ὁδούς, : γνωτάν τε cuvu ioa ῥαδινὰν χύειν ἀέρος, 80 τεκέων τε φυλάςοοις. E καὶ veprepíouc μυχοὺς, ὅλον ἥευχίδαν δόμον P^ φθιμένοιει βοηθόος ὑπὸ CÓ χερὶ κρύπτοις" 1 θεὸς eic ἀΐδην craAeic. καί μοι Ζυγίων, ἄναξ. ς΄ 40"AAX εὐμενέοις, ἄναξ, ξυνήονα δεμνίων E-. VII 5 νεοπαταῖειν A. — 15 ἀπειρέειον AMN — 16 et 17 om, P. — 25 nescio an lateat ' |. $ βαλήν — 26 κομίζεται A in ras. I — 32 fort.: μύρον τάφῳ --- 36 οἱ 81 om. P — 40— τ΄ 42—5—9 — VIII 2 μίτων λύρας N — 8 λύπας A — 12 ἀρτιμελέων Α, M var. lect. — 13 ἐν P, M var. lect. — 16 ἡδονήν A οὐδόν coni. Boiss, — 18 ὑγιείᾳ P — 27 fort. ἐβιώςαο
— 30 τεκέων φυλάττοιςο A — 31 ἡςυχίδα P, qua in leetione nomen proprium latere videtur — 82 fort, κρύπτων — 33 ζυγίων in Zufíav corr. M
CYNE€CIOY
QT ÓVOUCOV, ἀπήμονα, ἐρίηρον, ὁμόφρονα, κρυφίων ἀδαήμονα ὀάρων ἄλοχον «ςάου᾽ ὅειον o" ἐφέποι λέχος'
^ 50 Αἴδας ὃ παλαϊγενής, -
El θάνατος véuev ἔθνεα. φρίξεν ce γέρων τότε
καὶ λαοβόρος κύων μι. Jis
(uut ἀνεχάεεατο βηλοῦ
3S D» v? 0 he
D
WT -
10 πανακήρατον, eUd[éc, λύεας δ᾽ ἀπὸ πημάτων Á »s7 » , ^ e; 2d Ξε * » ἄδικοις docct πόθοις. ὶ QU OctoMEM ρους pun fua" «/ 3 ψυχὰν δὲ λυθεῖςαν 25 θιάτοιειν ἀκηράτοις (een , χθονίου βιότου πέδας ὕμνους av die πατρί. E ἐξαίνυςο πημάτων [crepavngópe, κύδιμε, 1
45 καὶ λευγαλέας ἄτας. ct, πάτερ, παῖ παρθένου d cUv δ᾽ εὐαγέων χοροῖς ὑμνῶ (ολυμηΐδος.] r ὕμνους ἀνάγειν δίδου 30 ᾿Ανιόντα ce, κοίρανε, ' ἐπὶ κύδεϊ «οὔ πατρὸς - τὰ κατ᾽ ἠέρος ócmera καὶ κάρτεϊ cO, μάκαρ. {εὐ τῥέςεεν ἔθνεα δαιμόνων,
50 πάλιν ὑμνοπολεύςω, θάμβηςε δ᾽ ἀκηράτων [opes πάλι cot μέλος Gicu, χορὸς ἄμβροτος àcrépuv' τάχα καὶ κιθάραν πάλιν 35 αἰθὴρ δὲ γελάςςας, 1 πανακήρατον ἁρμόςω. , coqóc ἁρμονίας πατὴρ, E.
ἐξ ἑπτατόνου λύρας |
IX ἐκεράεςατο μουεικὰν , ἸΤολυήρατε, κύδιμε, poo V "| ἐπινίκιον ἐς μέλος. |y d 3 cé, μάκαρ. γόνε παρθένου 40 μείδηςεν '€ucgápoc, hold : ὑμνῶ (ολυμηΐδος, ὃ διάκτορος ἁμέρας, : Ξ ὃς τὰν δολίαν πάγαν, καὶ xpóceoc Ἕεπερος, ἰὼ E.
5 χθόνιον μεγάλων ὄφιν κυθερήϊος ἀεςτήρ᾽ | πατρὸς ἤλαςεας ὀρχάτων᾽ ἁ μὲν κερόεν céAac .) * [ὃς καρπὸν ἀπώμοτον 45 πλήεαεα ῥόου πυρὸς ud i | τροφὸν ἀργαλέου μόρου ἁγεῖτο ceÀáva,- πόρεν ἀρχεγόνῳ νοεράν. ποιμὴν νυχίων θεῶν. F
10 crepavngópe, κύδιμε, τὰν δ᾽ εὐρυφαῆ κόμαν "m c£, πάτερ, παῖ παρθένου Τιτὰν ἐπετάςςατο * ὑμνῶ (ολυμηΐδος.] 50 ἄρρητον ὑπ᾽ ἴχνιον᾽ ᾽ Κατέβας μέχρι καὶ χθονὸς ἔγνω δὲ γόνον θεοῦ, 3 ἐπίδημος ἀραμέροις [esiittt) τὸν ἀριετοτέχναν νόον, *
15 Bpóreov qopéuv δέμας. ἰδίου πυρὸς ἀρχάν. 5 κατέβας δ᾽ ὑπὸ Tóprapa, -: -" Ci δὲ rapcóv éAáccac - ψυχῶν ὅθι μυρία 55 κυανάντυγος οὐρανοῦ : 45 fort. ἄλας — 52 κιθάραν ἀνάεω A — 53 πανακήρατον Boiss. ex cod. P ut videtur: D
πάλιν ἀκήρατον AMN — ápuóce N ἁρμοςείω M — IX 5 μέγαν P — vv. 7 — 11 om. MN, u
add. ex cod. P Boissonade — 9 voepáv cod. P: fort. φθοράν — v. 11 corruptum reli- .
quimus — 13 κατέβας P: καταβάς MN — v. 15 om. MN ex P add. Boiss. cod. scriptura
βρότειον φέρων emendata — post v. 21 versiculum ὁ βαρυςθενὴς δημοβόρος add. P — 34
ψυχᾶν P quo recepto v. 17 quoque doricam formam revocavit Boiss. — 25 ἐν ἀκηράτοις E:
maluit Boiss. — 27—29 om, MN, ex P add. Boiss. --- «τεφανηφόρος P. — 38 πάτερ om. P
m
" ὑπερήλαο νώτων, ὑψιμέδοντος, εφαίρῃει δ᾽ ἐπέπτας ., οἰκέτεω «ςεῦ, e voepaiciv ἀκηράότοις, 5 κῆρ᾽ ἀλιτροῖο ο ἀγαθῶν ὅθι παγά, Q Τάδε γράψαντος᾽ 60 εὐγώμενος οὐρανός᾽ ^ καί not ὄπαςεοον /: ἔνθ᾽ οὔτε βαθύρροος λῦειν παθέων E "8. ἀκαμαντοπόδας χρόνος κηριτρεφέων, χθονὸς ἔκγονα εύρων, . 10 τά μοι ἐμφυῆ οὐ κῆρες ἀναιδέες : ψυχᾷ ῥυπαρᾷ᾽ | 65 βαθυκύμονος ὕλας" δὸς δὲ ἰδέεθαι, Je" 4 ἀλλ᾽ αὐτὸς ἀτήραος εὥτερ Ἰηςοῦ. ! αἰὼν ὃ παλαιτενής. ζαθέαν αἴτλαν νέος ὧν ἅμα καὶ γέρων 15 ςὰν, ἔνθα φανεὶς τᾶς ἀενάω μονᾶς μέλψω ἀοιδὰν τὸ ταμίας πέλεται θεοῖς, παίονι ψυχᾶν, M X matovi τυίων, Μνώεο Xpicré, πατρὶ cüv μεγάλῳ οἰ Ocoio 20 πνεύματί θ᾽ ἁτνῷ. ; d REBEL FPHFOPIOY TOY NAZIANZHNOY YMNOI ΚΑΙ €1AAI. - I YMNOC Εἰς XPICTON. uS T 4 C& τὸν ἄφθιτον μονάρχην᾽ 10 δι᾽ ὃν ἄνθρωπος ὃ ceuvóc δὸς ἀνυμνεῖν, δὸς ἀείδειν. ἔλαχεν νοεῖν τὸ θεῖον, τὸν ἄνακτα, τὸν δεςπότην. λογικὸν ζῶον ὑπάρχων᾽ δι᾿ ὃν ὕμνος, δι᾿ ὃν αἶνος, cU γὰρ ἔκτιεας τὰ πάντα, ^5 δι᾿ ὃν ἀττέλων χορεία, παρέχων τάξιν ἑκάετῳ,. δι᾽ ὃν αἰῶνες ἄπαυετοι, 15 ευνέχων τε τῇ προνοίᾳ᾽ δι᾿ ὃν ἥλιος προλάμπει, λότον εἶπας, πέλεν ἔργον H δι᾿ ὃν ὁ δρόμος ςελήνης. ὁ λότος cob, θεὸς vióc ] δι᾿ ὃν dcrpuv μέτα κάλλος, ὁμοούειος γάρ ἐςτιν, fea valent 57 émémTac nos: émerácónc codd. — 69 ivváu MN — X 4 ce nos coll. V 10: coü
Em c —-—
' Ἴ
YMNOC η--ἰ. — FPHFOPIOY YMNOC α΄ 23
Boissonade praeeunte Hermanno Elem. metr. p. 370: céo AM — 6 γράψαντος τάδε ἃ — 11 ψυχᾶν παίονι codd., corr. Boiss. collato IV 8.
— Gregori in carminibus recognoscendis usi sumus cod. Monacensi bombycino n. 416 5, XIII (G), quo in codice alterum tertium ultimum carmen non extat; hoe ultimo in car- mine praeter editionem Dillianam cod. Vindobonensem bombycinum theol. n. 18 s. XIII (V) et eod, Monacensem chartaceum n. 323 $. XVI (ΠῚ contulimus. — I ὕμνος διὰ λυρικοῦ μέτρου G — 3 δυνάςτῆν coni. Boissonade — 5 χορεῖαι Boiss,
» hau tono I" " r emn peemMS
ὁμότιμος τῷ τεκόντι. Πάτερ, ἵλεως γενοῦ μοι,
ed ert [ 30 ὃς ἐφήρμοςεν τὰ πάντα. fet διὰ παντὸς θεραπεύειν
5 ἵνα πάντων pacueUco:
περιλαμβάνον δὲ πάντα τὰ δ᾽ ἁμαρτήματα ῥύψον. ^) H - ἤφϑωνι ἅγιον πνεῦμα. τὸ θεῖον. get 10 τὸ εὐυνειδὸς ἐκκαθαίρων pejenl nt μεν προνοούμενον φυλάεεει. ἀπὸ πάεης κακονοίας, | 35 Τριάδα Ζῶςαν ἐρῶ ce, ἵνα δοξάεω τὸ θεῖον, i
ἕνα καὶ μόνον uovápxnv, N φύειν ἄτρεπτον, ἄναρχον, upmpl ἵνα Xpicróv εὐλογήςεω, φύειν οὐείας ἀφράετου {"
ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
τὸ céBacua τοῦτο δός μοι.
ὁείας χεῖρας ἐπαίρων,
H- Qt
γόνυ κάμπτων iKETEUCUJ,
ςοφίας νοῦν ἀνέφικτον, ji» ran τότε προελαβεῖν ue δοῦλον, 80 κράτος οὐρανῶν ἄπαυετον. ὅταν ἔλθῃ βαειλεύεων, ἄτερ ἀρχῆς, ἀπέραντον, Πάτερ, ἵλεως γενοῦ μοι, E ἀκαταςκόπητον αὐτήν, ἔλεον καὶ χάριν εὕρω, , ἐφορῶςαν δὲ τὰ πάντα, 50 ὅτι δόξα καὶ χάρις ἐν ue | βάθος οὐδὲν ἀγνοοῦςαν Ι
32 ἀπὸ
W^
15 (ὦ πάντων ἐπέκεινα. τί γὰρ θέμις ἄλλο ce μέλπειν;
ἄχρις αἰῶνος ἀμέτρου /^ p) γῆς μέχρις ἀβύεοου. H 3 YMNOC €IC O€ON.
"Q πάντων ἐπέκεινα᾽ τί τὰρ θέμις ἄλλο ce μέλπειν; to da eh
πῶς λόγος ὑμνήςει ce; εὑ τὰρ λόγῳ οὐδενὶ ῥητός e
πῶς νόος ἀθρήςει ce; εὑ γὰρ νόῳ οὐδενὶ ληπτός,
μοῦνος ἐὼν ἄφραετος, ἐπεὶ τέκες ὅεςα λαλεῖται; sj 5 μοῦνος ἐὼν ὄἄγνωετος, ἐπεὶ TÉkec Ócca νοεῖται. : 1
Tlóvra ce καὶ νοέοντα καὶ oU νοέοντα γτεραίρει᾽
ξυνοὶ γάρ τε πόθοι, ξυναὶ δ᾽ ὠδῖνες ἁπάντων
ἀμφί ce, coi δὲ τὰ πάντα προςεύχεται᾽ εἰς c& δὲ πάντα. Ξ
εύνθεμα cóv νοέοντα, λαλεῖ εἰγώμενον ὕμνον.
(οὶ ἔνι πάντα μένει᾽ εὖ δ᾽ ἀθρόα πάντα θεάζεις
Καὶ πάντων τέλος ἐςεὶ, καὶ εἷς καὶ πάντα καὶ οὐδείς.
οὐχ ἕν ἐὼν, οὐ πάντα᾽ πανώνυμε, πῶς ce καλέςςω, F
τὸν μόνον ἀκλήϊετον, ὑπερνεφέας δὲ καλύπτρας ge
τίς νόος οὐρανίδης εἰεδύςεται; ἵλαος εἴης"
idus ΠῚ X XS NUN OE ΕἸΕΨΧΡΊΕΙΤΘΙΝ μετὰ τὴν ciummv ἐν τῷ TTácyxa. Y
Xpicre ἄναξ. c& πρῶτον, ἐπεὶ λόγον ἠέρι δῶκα,
δηναιὸν κατέχων, φθέγξομ᾽ ἀπὸ «τομάτων, ᾿ E" ox :
-^s "
24 φυλάςεη G -- 30 ἅἄπταιετον ed. Billiana — 39 ῥίψον G — 45 κάμπτον G — 46 ὅτε G — 47 ἔλθης ἃ — Il 2 ῥητὸς nos: ῥητὸν Bill. — 8 coi nos: εὖ Bill. — 10 θεάζεις nos: θεάζει Dill, ;
v.
10
3
2t
* 80
40
YMNOC α΄--τ'
ἁγνοτάτου iepfjoc ἁγνὸν θύος, ei θέμις εἰπεῖν, τόνδε λόγον προχέων ἡμετέροιο νόου.
Tlarpopaéc μεγάλοιο νόου λόγε, φέρτερε μύθου, φωτός τ᾽ ἀκροτάτου φῶς ἄκρον, οἰογόνε, —
εἰκὼν ἀθανάτοιο πατρὸς, καὶ ςφρηγὶς ἀνάρχου, πνόδματι τῷ μεγάλῳ cuugaéc, εὐρυμέδον,
αἰῶνος πείρημα, μεγακλέες, ὀλβιόδωρε, ὑψίθρον᾽, οὐράνιε, πανεθενὲς ἄεθμα νόου,
νωμητὰ κόεμοιο, φερέεβιε, δημιοεργὲ ὄντων, ἐεςομένων᾽ coi γὰρ ἅπαντα πέλει,
ὃς κόεμοιο θέμεθλα, καὶ ὁππόςα écrl, θέλοντος δηςάμενος φορέεις νεύμαςειν ἀπλανέως.
Coi μὲν, ἄναξ, Φαέθων ὑψίδρομος ἄετρα καλύπτει, κύκλον ὑπερτέλλων ἔμπυρον, ὡς εὺ νόας.
col ζώει φθινύθει τε ἀμοιβαδὶς ὄμμα τὸ νυκτός, μήνη πληειφαὴς αὖθις ἐπερχομένη.
coi δὲ ζωοφόρος τε κύκλος καὶ μέτρα χορείης ὥραις μέτρα φέρει ἤπια κιρναμέναις.
ἀπλανέες τε πλάνοι τε παλίμπορον diccovrec dcrépec ἠταθέης εἰεὶ λόγος ςοφίης.
Cóv φάος εἰεὶν ἅπαντες, ὅςοι νόες οὐρανίωνες μέλπουειν τριάδος δόξαν ἐπουρανίης.
cóv βροτὸς αὖ κλέος écriv, ὃν ἄγγελον ἐνθάδ᾽ ἔθηκας ὑμνοπόλον τῆς εῆς, ὦ φάος, ἀγλαΐης.
"Aufporé uot, βρότεέ τε παλιγγενὲς, ὕψος ἄςεαρκον, ὑςτάτιον θνητῶν πήμαςει capkogópe,
COl ζῶ, coi λαλέω .. coi δ᾽ ἔμπνοος εἰμὶ θυηλή. fj μούνη κτεάνων λείπετ᾽ ἀφ᾽ ἡμετέρων᾽
coi καὶ τλῶεςαν ἔδηςα, καὶ οὔαει μῦθον ἔλυςα᾽ λίεεομαι, ἀλλὰ πόροις ἀμφότερ᾽ εὐαγέῶς.
Φθέτξομαι, ὅςες᾽ ἐπέοικεν ἃ δ᾽ οὐ θέμις, οὐδὲ vorjcu.
ecu uoprápeov, βόρβορον ὠεάμενοξ:». xpucóv ἀπὸ ψαμάθοιο, ῥόδον κραναῆς ἀπ᾿ ἀκάνθης. λέξομ᾽ ἀπ᾽ dcrayUuv cirov, ἀφεὶς καλάμην. Ταῦτά coi ἡμετέροιο θαλύεια. Xpicré, πόνοιο τλῶςς᾽ ἀπερευγομένη πρῶτον ἀνῆψεν ἔπος. (ήμερον ἐκ νεκύων Xpicróc μέγας, οἷειν ἐμίχθη. ἔγρετο καὶ θανάτου κέντρον ἀπεεκέδαςε, καὶ ζοφεροὺς πυλεῶνας ἀμειδήτου ᾿Αἴδαο ῥήξατο καὶ ψυχαῖς διῦκεν ἐλευθερίην.
20
III 5 εὐρυμέδου Bill. — 27 βρότεέ τε: nos: βρότε εἴτε Dill. — 41 ζοφερούς Bill: l ζωφόρους Dan, typothetarum, ut videtur, errore,
96 lPHTOPIOY | 3
εήμερον ἐκ τύμβοιο θορὼν pgepómecct φαάνθη, oic γένεθ᾽, οἷει θάνεν, οἷς ἔγρετ᾽ ἐκ νεκύων, 45 ὥς κε παλιτγενέες τε καὶ ἐκ θανάτοιο φυγόντες coi ευναειρώμεςθ᾽ ἔνθεν ἀνερχομένῳ.
-εήμερον αἰτλήεις ce μέγας χορὸς ἀμφιγέγηθεν
ἀττελικὸς, μέλπων ὕμνον éricrégiov.
εήμερον ἦχον émveuca μεμυκότα
χείλεα εἰγῇ
50 Aócac, ἀλλὰ u^ ἔχεις ὑμνοπόλον κιθάρην. Νῷ νόον ἔνδον ἔρεξα, λόγῳ λόγον" αὐτὰρ ἔπειτα ῥέξω καὶ μεγάλῳ πνεύματι. ἢν ἐθέλῃ.
IV
€IC THN €AYTOY WVYXHN.
Tí co1 θέλεις γτενέεθαι; l ψυχὴν ἐμὴν ἐρωτῶ. —— τί cot μέτ᾽ ἢ τί μικρὸν 3 τῶν τιμίων βροτοῖει:
5 ζήτει μόνον τι λαμπρόν, καὶ δώςεομεν προθύμως.
Θέλεις τὰ Γύτεώ coi τοῦ Λυδίου τενέεθαι ; 35 καὶ δακτύλῳ τυραννεῖν,
τοιτὴν ςφενδύνην ἑλίεςεων,
? ἐκρύπτουςαν, εἰ κρύπτοιτος, φαίνουςαν, εἰ φαίνοιτο:
Θέλεις τὰ Μίδεώ coi 4 τοῦ πλουείως θανόντος;
15 () xpucóc ἦν τὰ πάντα. xpucoüv φέροντα λιμόν eel εὐχῆς δίκην ἀμέτρου. (5 Θέλεις λίθους ue TUA πλάτη τε τῆς Mmenc, e^t
20 xoi ποιμνίων i un βοῶν τε xai καμήλων;
Οὐ ταῦτα δώςομέν cot: λαβεῖν τὰρ οὐδὲ xpeiccov: 50 ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ἔμοιγ᾽ ἀνυετόν.
35 ἔρριψα γὰρ μερίμνας, ἀφ᾽ οὗ θεῶ ΣΡ ΣΤ ἘΒ Θέλεις θρόνους τε κἀρχάς,
—
καιροῦ φρύαγμα πῖπτον ;
ἵν᾽ αὔριον καθεεθῆῇς uj κάτω βλέπων ταπεινόν, (4... “15
ἄλλου τραχηλιῶντος, ὃς ἦν παραεςτάτης «τοι τυχὸν δὲ καὶ κακῶν τις. . Θέλεις τάμω δεθῆναι,
βλακεύμαειν ἀνάγνοις,
καιροῖς τε ευςτραφῆναι; -
θέλεις vócov τλυκεῖαν, A εὐτεκνίας μέριμναν; - ἷ εὐτεκνίαν δ᾽ ἂν εἴπω ^" 7 δυςτεκνίαν, τί φήεεις; Θέλεις λόγοις BoácOat, : καὶ ευλλέγειν θέατρα; ,'
ποθεῖς νόμους rapáccetv
οὐκ ἐνδίκοις παλαιεμοῖς:
φέρειν τε καὶ φέρεεθαι
πρὸ βημάτων ἀθέεμων ;
Αἰχμὴν θέλεις τινάςεειν, j πνέων ἀρήϊόν τι; solely καὶ créuuar! ἐξ ἀγώνων s θηροκτόνον τε κάρτος;
ΤΤοθεῖς κρότους πολίχνης
καὶ χάλκεος τυποῦεθαι;
(κιὰν θέλεις ὀνείρων, μεταρρέουςαν aUpav,
Lo 52 ῥέξω nos: ῥήξω Bill — IV eic τὴν ἑαυτοῦ ψυχήν. ετίχοι ἱμίαμβοι G — 7 E. €UJC et 13 Mibeuc G — 11, 12 κρύβοιτο et φάνοιτο tentavit Boissonade — 16 xpucoóv mopiZuv λιμόν G fortasse vere, conf. vv. 11.12. 138. 145. 107.169 — 23 λῷον ed. Bill. — 32 cov G — 396 δέ ed. Bill. — 43 πιπράςκειν éd, Bill. — 51 κρότους ἐν &cret ed. Bill.
9
á ; YMNOC γτ΄--δ'΄ — 21 y 55 ῥοῖζον βέλους ἀνίχνου, 95 τὸν μαινόλην ἑτοίμως ψόφον χειρὸς kporoucnc. ὑποφλέγοντες οἶνον. τί τὰρ μέτ᾽ εὖ qpovoüct —34 Ταῦτ᾽ εἰ θέλεις παρ᾽ ἡμῶν, τῶν εήμερον μὲν ὄντων, / ἔχοις μὲν, ἀγχόνην δέ. ἐς αὔριον δ᾽ ἀπόντων, ; τοιαῦτα τοῖς ἀπλήετοις 1 60 ὧν καὶ κακοῖς μέτεετιν, 100 ἐγὼ φίλοις, πορίζω", ὧν οὐ ευνέρχεταί τι “ οἶκός ce πέτρινός τις : ἐντεῦθεν ἐξιοῦει:. E αὐτώροφος καλύπτοι. Τί οὖν, ἐπεὶ τάδ᾽ οὐχί, He ἢ μικρὸν ἔργον ὥρας, τί coi θέλεις γτενέεθαι; εἰ δεῖ τι καὶ πονῆςαι᾽ 65 θέλεις θεὸς γενέεθαι, : 105 τὸ δ᾽ ἔεθος ἢ καμήλων E. θεὸς θεοῦ μεγίετου τρίχες νόμῳ δικαίων, παραςτάτης φαέννός, eed qiti] | ἢ καὶ δέρος, παλαιᾶς cüv ἀγγέλοις χορεύων; γυμνώςεεως κάλυμμα. Ἴθι, πρόβαινε ταρεοῖς «τιβὰς μὲν fj ruxoüca, Δεν iden τὸ ὀξυπτέρου μενοινῆς 110 πόαι, κλάδοι τετάεθων l7 κυκλουμένη πρὸς ὕψος. ἅπλωμα πορφυροῦν τι ἐγὼ πτερὸν καθαίρω, καὶ ευμπόταις ἀταρβές᾽ 1 ἐγὼ λόγοις ἐπαίρω, ὲ τράπεζα δ᾽ αὐτόθεν cot ὡς εὔπτερόν τιν᾽ ὄρνιν γλυκὺ πνέους᾽ ἀνείεθω, 3 τὸ ἐς αἰθέρα προπέμψω. 115 ἃ γῆ φίλη δίδωειν εἴ Co δ᾽ εἰπέ μοι, κάκιετον 5s ἄτεχνα δῶρα πᾶειν. T ὦ copxtov δυςῶδες, duisde, e Ἐπεὶ δ᾽ ἐθήκαμέν ce, ᾿ ἐπεὶ ευνεζύγην coi, καὶ θρέψομεν προθύμως. ἣ δέςπότις μαγείρῳ, θέλεις φατεῖν, ἔχ᾽ ἄρτον, L 80 τί cor θέλεις γενέεθαι. 120 ἔχ᾽ ἄλφιτ᾽, εἰ παρείη" E πρὸς τὸ πνοῇ xpareicOat; ἅλες δέ cot τὸ πέμμα, οὐ γὰρ πλέον χρεωετῶ ,- 4^ θύμόν θ᾽ ὃν οὐ μετροῦμεν κἂν πόλλ᾽ ἔχειν βιάζῃ. , ἀπραγμάτευτον Oyov: Θέλεις τράπεζαν εὔπνουν ἔνδεια δ᾽ ἄλλο μεῖζον. 85 μύρων τε καὶ ματείρων 125 θέλεις πιεῖν; βρύει coi * . X cogícuacv περιςοοῖς; ὕδωρ, κρατὴρ ἀείρρους, καὶ βαρβίτων χερῶν τε ποτὸν μέθης ἄποιον, κροτήματ᾽ οὐκ ἄνοιςτρα, ἀκλήματον τάνυεμα. ἁβρῶν κλάςεις τε παίδων ζητεῖς δὲ καὶ τρυφᾶν τι. 90 κινουμένων ἀνάνδρως, 130 μηδ᾽ ὀξίνης φθονείεθω. καὶ παρθένων ἑλιτμοὺς Ἀλλ᾽ οὐ τάδ᾽ ἀρκέεει cot, τυμνουμένων ἀθέεμως; τετρημένῳ ποθεῖς δὲ ἃ τοῖς πότοις τυποῦειν πίθῳ κακῶς ἐπαντλεῖν Τὰ ὅςοι φιλοῦςειν ὕβριν, τὰς ἡδονὰς dmAncruc. 65 θεὸς τενέεθαι θεός om. G --- 69 ταρεοούς ed, Bill, — 71 κυκλουμένης G — 81 πνοὴν ed, Bill, — 85 fort. μύροις — 86 περιττοῖς G. — 87 χειρῶν G. — 89 παίδων κλάςεις ἁβρῶν τε G. — 92 ἀτύμνως ἃ — 95 τήν αἰ — 102 αὐτόφορος καλύπτῃ G — 110 κλάδοι T€
θάμνων ed, Bill, — 122 θῦμος θ᾽ Boissonade: καὶ θύμον G
ΠΟ oo
135 ἄλλον πόθει ποριςτήν ^A ἐμοὶ γὰρ οὐ εχολή ce θάλπειν εύνοικον ἐχθρόν, ἵν᾽ ὡς ὄφις κρυμωθεὶς, θέρμῃ δ᾽ ἔπειτα λυθεὶς
140 ἐγκόλπιός με τρώεῃς. Θέλεις δόμους ἀμέτρους, χρυςωρόφους γραφῆς τε καὶ ψηφίδος cogicuoUc κινουμένων εχεδόν τι,
145 πλακός τε λάμψιν ἁβρᾶς ἀντίχροον, πολύχρουν ; θέλεις περιρρέουςαν écOfjra τῶν ἀθίκτων, ἐν δακτύλοις τε πλοῦτον.
150 γελώμενόν τε κάλλος τοῖς cugpoveiv μαθοῦειν, ἐμοὶ δὲ καὶ μάλιετα,
ὦ κάλλος écriv εἴςειυ; Τοῖς μὲν κάτω δὴ ταῦτα,
155 ὑμῖν Bporoici φάεςκωῳ, οἵ ζῆτε τὸ πρὸς ὥραν, μηδὲν πλέον βλέποντες.» τοῖς δ᾽ εὐγενῶς βιοῦειν,
ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
ἐπαξίως τε μοίρας
100 τῆς ἐκ θεοῦ δοθείςης τῷ πηλίνῳ πάχει μου, ςκόπει πένητος ὄγκον, οἵαν τροφὴν xopm[ü. Δίελθέ μοι φλογώδη
165 ῥομφαίαν, ὦ θεόφρον᾽ θείων γενοῦ γεωργὸς φυτῶν, λόγων θαλλόντων, ὧν μ᾽ ἐετέρηςεν ἐχθρὸς, δι᾿ ἡδονῆς ευλήςας.
110 ξύλῳ πάλιν πρόςελθε ζωῆς ἀεὶ μενούεης᾽ ἣ δ᾽ ἐετίν, ὡς ἀνεῦρον, γνῶεις θεοῦ μεγίετου, φάους ἑνὸς τριλαμποῦς,
1τὸ πρὸς ὃν τὰ πάντα τείνει. Οὕτω μὲν αὐτὸς αὑτῷ πᾶς τις ςοφῶν λαλήεει, ὃς δ᾽ οὐ θέλει λαλῆςαι. μάτην βίον παρῆλθεν.
180 εἴπερ μάτην παρῆλθε, μὴ εὺν κακῷ μεγίετῳ.
€YXH €90INH.
Ὄρθριος δίδωμι τῷ θειὺ. μου δεξιὰς,
μηδὲν «κοτῶδες ἢ ópáceif ἢ αἰνέεειν.
ἀλλ᾽ ὡς μάλιετά cor θύςειν τὴν ἡμέραν. : μένων ἄςειετος koi παβιὺν αὐτοκράτωρ᾽
5 αἰεχύνομαι τὸ γῆρας, ἂν κάκιετος ὦ,
καὶ τὴν τράπεζαν, ἧς παραςτάτης ἐτγώ. ὋὉρμὴ μὲν αὕτη, Χριςτέ μου, εὺ δ᾽ εὐόδου..
VI
"€yeucáüunv ce τὴν ἀλήθειαν, λότε. coi τὴν παροῦςαν ἡμέραν καθαγνίεςας. Οὐ πάντα φωτεινόν με νὺξ ἐδέξατο᾽
139 fort.: λυθεὶς δ᾽ ἔπειτα --- 145 πλακός τε λάμψιν ἁβρᾶς ed. ΒΠ].: λάμψιν πλακός τ᾽ ἀνθηρόν G -- 153 κάλλος ἕν τὸ eicu Boiss, — 155 βροτοῖει φάεκω ed, Bill: φάεκω βροτοῖει G λέτω Bporoia Boiss. — 160 δοθείςης Boiss: κρατείςης G, unde κρανθείςης coni, Halm — i67 θαλούντων Boissonade — 177 ςοφός vulgo — V 1 ὄρθρος G; nos ὄρθριος scribere ausi sumus, possis tamen etiam ὄρθρου tentare — ὃ θύκαι ἃ — 4 ácraroc ed. Bill,
" YMNOC $'—n' 29
ἢ μὴν προςηυξάμην Te koi τοῦτ᾽ ᾧόμην,
ὅ ἀλλ᾽ ἔςτιν οὗ μοι καὶ προςέπταιςαν πόδες: ζόφος γὰρ ἦλθε βάεκανος εωτηρίας. Λάμποις τὸ φῶς μοι, Χριςτὲ, καὶ πάλιν φανείς.
VII ; d ἜΝ S C CTIDTCBPUN QC 15 λαμπρότητος τῆς ἄνω καὶ κάτω θεὶς εἰκόνα, ἵνα φωτὶ βλέπῃ φῶς
Cé καὶ νῦν εὐλογοῦμεν, Xpicré uou, λόγε θεοῦ. φῶς ἐκ φωτὸς ἀνάρχου, καὶ πνεύματος ταμία, καὶ γένηται φῶς ὅλον. τριττοῦ φωτὸς εἰς μίαν ςὺ οὐρανὸν φωετῆρειν δόξαν ἀθροιζομένου : 20 κατηύγαςας ποικίλοις" ὃς ἔλυςας τὸ «κότος, εὺ νύκτα καὶ ἡμέραν ὃς ὑπέετηςας τὸ φῶς, ἀλλήλαις εἴκειν πράως iv? ἐν φωτὶ τὰ πάντα ἔταξας, νόμον τιμῶν ᾿ 1ὸ καὶ τὴν ἄετατον ὕλην ἀδελφικῆς qiMac: «τήςῃς, μορφῶν eic kócuov τῇ μὲν ἔπαυεας κόπους καὶ τὴν νῦν eUxocutay * τῆς πολυμόχθου capkóc, ὃς νοῦν ἐφώτιεςας ἀνθρώπου τῇ δ᾽ ἤγειρας εἰς ἔργον λόγῳ τε καὶ ςοφίᾳ καὶ πράξεις TÓC coi φίλας.
οι
L2 Cx
z ASA VII ΠΡΟ TTAPOENON TTAPAINECTIKOC. M Παρθένε, νύμφη Xpicrot, Δεεμὸς ἐνταῦθα καὶ λύεις.
δόξαζέ cou τὸν νυμφίον᾽
2 ν
ἀεὶ κάθαιρε εαυτὴν ἐν λόγῳ καὶ copia, ἵνα λαμπρὰ τῶ λαμπρῷ
εὐζήεῃς τὸν αἰῶνα᾽
Kpeíccuv γὰρ αὕτη πολλῷ
- . τῆς φθαρτῆς cuZvríac.
Ἐν εώματι τὰς voepüc δυνάμεις ἐμιμήεω,
ἀττελικὴν μετῆλθες
ἐπὶ γῆς πολιτείαν.
σι
Koi εώματ᾽ ἐκ CUJGTUY
ἄνω δ᾽ ἑκάετη μονὰς οὔποτε λυομένη,
Oi πρῶτοι φέρους᾽ ἀκτῖνα τῆς καθαρᾶς οὐείας,
10 πνεῦμα καὶ πῦρ, λειτουργοὶ
τῶν θεοῦ προςταγμάτων.
ὕλη δὲ μῖξιν ἐξεῦρεν ἀεὶ péouca φύεις,
ἣ μέτρον (pice θεὸς, γάμον νομοθετήςας᾽"
VII. ὕμνος ἑςπερινός ἱμιάμβοι G. — 4 πνεύματος ταμία G: πνεῦμα ἐξ ἀνάρχου Dan, —
5 τρίτου Dan. --- 9 ἐν φωτὶ κτίεῃς vulgo, nos κτίςῃς eiecimus, quamquam v. 13 quoque duae syllabae abundant — 17 βλέπει τὸ φῶς G — 19 οὐρανὸν qucrfjpciv nos: φιυςτῆρειν οὐρανόν G — 22 ἥκειν G — πράως nos: ἠπίως G — 24 ἀδελφικῆς nos: ἀδελφότητος καί (ὦ — 25 cá nos: xai τῇ G — VIII. Ἔν τούτῳ τῷ λόγῳ τὸν Cupakoüciov μιμεῖται᾽ οὗτος γὰρ μόνος ποιητῶν ῥυθμοῖς τε καὶ κώλοις éxpricaro ποιητικῆς ἀναλογίας καταφρονήςας, schol. ed. Bill, —
4 πολύ Bill. — 5 caesuram non significatam imvenimus et huius versus et vv. 9. 10. 15. 17. 24. 96. 99. 31. 35. 41. 44. 53. 51. 58. 65. 66, 70. 72, 76. 10, 78. 85. 86. 87. 90. 98—97. 100 — 6 μετῆλθες ἐπὶ τῆς VH: ἐπὶ γῆς μετ. Bill, — 9 φέρουει VH. — καθαρᾶς τριάδος VH
— 10 πνεύματα V Bill, *
Ὁ
τῷ Qt
3 P4
εὺ δ᾽ ἔργον ὕλης φυγοῦςα τοῖς ἄνω cuvnpuócenc, ὡς νοῦς ἁρμόζεται νοὶ τὴν θείαν ἁρμονίαν " καὶ «αρκὶ πολεμοῦςα βοηθεῖς τῇ εἰκόνι" πνοὴ γὰρ ἔφυς θεοῦ τῷ χείρονι ευνδεθεῖςα. ἵν᾽ ἐκ πάλης καὶ νίκης τὸ «τέφος ἀπολάβῃς, ἄνω Oeica καὶ τὸν χοῦν καλῶς ὑποταγέντα. Αἰνείεθω «οι καὶ γάμος, πρὸ γάμου δ᾽ ἀφθορία᾽ γάμος ευὐγγνώμη πάθους, ἁγνεία δὲ λαμπρότης᾽ γάμος πατὴρ ἁγίων, ἁγνεία δὲ θυεία. Ταύτην καὶ τότε καιροῖς ἐτίμων τοῖς εὐθέτοις, ᾿Αδὰμ ἐν παραδείεῳ, Μωεῆς ἐν ὄρει Cíva, λειτουργῶν Ζαχαρίας ὃ πατὴρ τοῦ προδρόμου. Γάμος καὶ παρθενίας ῥίζα τῆς θεοῦ νύμφης, ἀλλ᾽ ἔετιν ὅμως capkóc καὶ βράεματος δουλεία. Ὅτ᾽ ἦν νόμος καὶ ckioi καὶ πρόςκαιροι λατρεῖαι, τότ᾽ εἶχε πρῶτα καὶ γάμος, ὡς ἔτι νηπιώδης. Ὅτε δ᾽ ὑπεξῆλθε τὸ γράμμα, τὸ πνεῦμ᾽ ἀντειςήχθη,
δὲ τὸ πνεῦμα VH δε 31 ἔλαμψεν Bill. — 32 ὅν orm, Η -- ευνανελθόντι Bil. — 33 ἀπο- εῴζου VH: ἄνω cou Bill. — 34 BAéync VH: ἀποβλέψῃς Bill|— ἁλὸς παγῆς H — 35 et 36 μηδέ Bill. — 35 ἡ qvac ἐμφοβείτω Bill. — 5 om. ΝῊ — 36 ἐκπλαθῆναι Dill. — 37
cBévvva Bill — 39 πόθος H — 40 xai mpoceuy V — 43 πίπτων VH: πεεών Bill. — 44 τό nescio an eiciendum sit; quamquam versus bis octonum syllabarum infra quoque leguntur vv. 54. 73 — τῆς eic Xpicróv ἐλπίδος V — 46 πλεῖςτοι VH: πλείους Bill,
15 τῇ om, H. — 16 cuvre0cica V — 17 ὥςτε ἐκ H. — dmoAáfnc nos: ἀπολαύης V Bill. ἀπολαβεῖν Η — 18 καὶ om, VH — ὑποταγέντα. τῶ πνεύματι VH. — 19 xai πρὸ γάμου ἀφθ. VH — ?0 δέ VH: καί Bill, — 21 ἁγνείας δὲ λατρεία ΒΗ]. — 23 Μωςῆς ἐν ὄρει Cwà Bill: Mucfjc νόμῳ προεάγων VH — (ινᾶ Bill. Cíva quod reposui, numeris commendatur — 24 λειτουργῶν om, Η — ὁ Ζαχ. Dill. — ?5 παρθενία V — ῥίζα τῷ θεῷ φίλης Bill. — 26 écri νόμος Bill. — 928 πρῶτα ὁ γάμος H. — 29 τὸ πνεῦμ᾽ ἀντειςήχθη Bill. ἀντειςήχθη
FPHFOPIOY
30 καὶ Xpicróc. ἔπαθε capi προελθὼν ἐκ παρθένου. τότ᾽ ἐξέλαμψεν ἁγνεία cuvréuvouca τὸν κόεμον, ὃν ἐκεῖ δεῖ μεταβῆναι Χριετῷ ευνανελθόντα. Καλῶς ὁδεύεις, παρθένε, εἰς ὄρος ἀποεώζου: —— μὴ πρὸς (όδομα βλέψῃς, μὴ «τήλη πατῇς ἁλός: μήτε λίαν ce capkóc ἐκφοβείτω ἣ gcc, μήτε θαρρήςεῃς ἄγαν, |» ὥςτε ποτ᾽ ἐκλυθῆναι. (πινθὴρ ἀνάπτει καλάμην, εβεννύει δ᾽ ὕδωρ φλόγα. Ἔχεις φάρμακα πολλὰ τῆς ςεμνῆς mapOevetac: θεοῦ ce φόβος πηγνύτω, γηςτεία ce κενούτω, ἀτρυπνία, προςευχαὶ, δάκρυα, χαμευνία, ἔρως ὅλος πρὸς θεὸν γνηείως τεταμένος, πάντα κοιμίζων πόθον. ἀλλότριον τῶν ἄνω. Ὃ πίπτων Ἐἐτγειρέεθω, ὃ ναυαγῶν ἐλεείεθω᾽ εὺ δ᾽ εὐπλόει τὸ ἱετίον πετάεαςα τῆς ἐλπίδος᾽ 45 οὐ τῶν κάτω τὸ πίπτειν, τῶν δ᾽ ἄνω φερομένων. Ὀλίγοι πτερορρυοῦειν,
[4v] οι
4t
οἱ πλεῖετοι δ᾽ eboponuoóctv*
bi
YMNOC γ΄ s 91
ἔπεςεν Ἑωςφόρος, | 65 μηδέν coi καὶ τῇ τεύςει ἀλλ᾽ οὐρανὸς ἀγγέλων. ξύλου τοῦ κατακρίτου, ᾿Ιούδας ἦν προδότης, μή ςε ξύλου τῆς ζωῆς oi δ᾽ ἕνδεκα λαμπτῆρες. ὁ ὄφις ἔξω βάλῃ. - Μόνον ὅλως ςεαυτὴν Καὶ τοῦτο πείθου, παρθένε, ἁγνὴν τήρει, παρθένε, μὴ ευνοίκει προςτάτῃ, 50 μή πως ςπιλώεῃς Xpicroó Xpicróv ἔχουςα νυμφίον᾽ τὸν ἄςπιλον χιτῶνα. ζηλοῖ cou τὴν ἁγνείαν. Ὄμμα cot εωφρονείτω, . Τί μοι ςάρκα φυγοῦςα Υλῶςςα παρθενευέτω πρὸς ςάρκας ἐπιετρέφεις: μὴ νοῦς πορνεύῃ, μὴ γέχως, τὸ Οὐ πάντες ἄνδρες τὴν cv μὴ ποὺς ἄτακτα βαίνων. ἁπλότητα χωροῦειν᾽ Τὴν πιναρὰν «τολήν του, ὡς ῥόδον ἐν ἀκάνθαις, καὶ τὴν αὐχμηρὰν κόμην οὕτως ἐν πολλοῖς ςτρέφῃ᾽ μᾶλλον αἰδοῦμαι μαργάρων καὶ πονηρῶν ἐπάνω καὶ τῆς (ζηρῶν εὐκοεμίας. παγίδων διαβαίνεις. 55 Καλὸν ἄνθος fj αἰδὼς 'O μὲν ἐγείρει παεςτάδας, καὶ μέγας kócuoc ὠχρότης᾽ ἣ δ᾽ ἐκκομίζει νυμφίον, καὶ πλέγμα καλὸν ἀρεταὶ ; ἄλλος γίνεται πατὴρ, πᾶςαί ce crepavoócat. ἄλλος ἄπαις ἀθρόως᾽ Ἄλλη χρώμαειν εἰκόνα , 15 Ócov κακὸν ὠδῖνες τὴν θεοῦ νοθευέτω, ἀτέλεετοι πολλάώκις; πίναξ ἔμψυχος αἰεχρῶν ὅςον ζῆλος ευζύγου, κατήγορος τῶν ἔνδον᾽ κλαπῆναι ποῦ φιλίαν; cU δ᾽ ἧς ἔχεις εὐμορφίας ἐκθρέψαι δὲ καὶ παιδεῦςαι νεκρούεθω cor τὸ mÀeicrov* ἔπειτ᾽ ἀτιμαεθῆναι, 60 κάλλος δὲ λάμπρυνε ψυχῆς καὶ πικρὰς ἀντιλαβεῖν ἐκ θεοῦ κοςμουμένης. τῶν πόνων ἀντιδόςεις; Ὄνψιν δ᾽ ἀρρένων φεῦγε, coi δὲ μέριμνα μία εἰ θέμις, καὶ cugpóvuv, πρὸς θεὸν ἀεὶ βλέπειν. μή που πλήξῃς, ἢ πληγῆς 80H χρεία δ᾽ ἔετω ὀλίγη μάζα ἐκ μώμου τοῦ Βελίου᾽ καὶ μικρὰ ckémm, " ὄμματ᾽ ὄμμαει μὴ δίδου, ἀφ᾽ ἧς πεῖραν καὶ Xpicrü μὴ πλέκε λόγῳ λότον᾽ προςεήγαγεν ὃ πειράζων, μὴ παρειὰ παρειαῖς λίθους αἰτῶν εἰς ἄρτους διδότω παρρηείαν * πεινῶντα μετατρέψαι᾽
49 ὅλην Bill. — 50 μή που ῥυπιίύεῃς Bill. — 51 cou Bill. — 52 πορνεύῃ Bill: πόρνος H — τέλως ádkóAacroc H. — 53 «τολὴν cov Bill.: cov ΡΟΝ VH — 54 μαργαριτῶν V — 56 πάςαις ἀρεταῖς «τεφανοῦεθαι Dill. — 57 ἄλλη Bill.: ἄλλος μέν VH — 58 αἰςχρῶν nos: aicxpóc V αἰγῶν Bill, om, H — 60 κάλλει δὲ λάμπε Bill. — kocuouuévn Bill. — 62 BeMa Bill, — 63 ὄμμα δ᾽ óu. VH — δούλου Bill, — μήδ᾽ ἕλκε λόγον λόγῳ Bill. — 66 τοῦ ξύλου VH — 67 co map8éve Bill. — ευνοικῆςαι VH. — προςετάτην Η -- 69 cápxac quy. Bill, — τὸ ἄνδρες om, VH --- λαμπρότητα H — 12 ἐπάνω πονηρῶν Bill, — 73 μὲν γάρ Η — 13 ὁ δὲ κομίζει Bill. — 14 δ᾽ ἄπαις Bill, — 76 ócov nos: ócoc VH ócov δὲ Bill. — cózvyov... φιλία V — 18 ἀντιλαβεῖν V: ἐπιλαβεῖν Η ἀπολαύειν Bill. — 82 πεινῶντι ueracrpéyoi VH
με ecce)
ὧν μή ποθ᾽ ἕνεκα μηδὲν τῶν αἰςεχρῶν ὑπομείνῃς.., Οὐ χείρων εἶ πετεινῶν 7 ςχεδίως τρεφομένων ᾿ 85 οὐκ ἐκλείψει cot καμψάκης ἐλαίου πιςτευούςῃ᾽ κόραξ ςε θρέψει, καθάπερ Ἠλίαν ἐν ἐρήμῳ. Οἶδας Θέκλαν ἐκ πυρὸς καὶ θηρίων φυγοῦςαν᾽ ΤΤαῦλον πεινῶντα τὸν μέγαν καὶ ῥιγοῦντα προθύμως, ἵνα εὺ μάθῃς, παρθένε, πρὸς θεὸν μόνον βλέπειν, 90 ὃς ἐν ἐρήμῳ τρέφειν οἶδε καὶ μυριόδας. Μαραίνεται τὸ κάλλος, ἣ δόξα παρατρέχει"
ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ
ὃ πλοῦτος dmicrov ῥεῦμα, τὸ δύναςεθαι δ᾽ ὀλίγον᾽ ἷ δὲ τοῦ πλάνου κόεμου τὰς τρυφὰς ἐκφυτγοῦςα ᾿ εἰεῆλθες eic τὰ ἅγια τῶν ἁγίων γελῶςα, 95 καὶ εὺν ἀγγέλοις Xopeucetc τὴν ἄπαυετον χορείαν, κρείςεονα τόπον λαχοῦςα υἱῶν καὶ θυγατέρων: ἀλλ᾽, ὦ παρθένοι, Xpicróv μένοιτε romn[ropoüocat, καὶ φαιδραῖς τὸν νυμφίον δέχοιςθε ταῖς λαμπόάειν, ἵνα ευνειςελθοῦςεαι τὸ κάλλος τοῦ νυμφῶνος 100 ἴδητε καὶ μιγῆτε τοῖς ἄνω μυετηρίοις.
^
CU
NAACCHN9N VAAMOC.
Νόμος ἦν τενικὸς τοῦ παντὸς ὃ πρύώ- τιςτος vóoc*
τὸ δὲ δεύτερον ἦν τοῦ πρωτοτόκου τὸ χυθὲν χάος.
τριτάτη δ᾽ ἔλαχεν ἐργαζόμενον ψυχὴ νόμον᾽
διὰ τοῦτ᾽ ἐλαφρὸν μορφὰν περικει- μένη
5 κοπιᾷ θανάτῳ μελέτημα κρατουμένη᾽
ποτὲ μὲν βαειλείαν ἔχουςα βλέπει τὸ
φῶς,
“ποτὲ δ᾽ εἰς ἔλεον ἐρριμμένη κλάει" ποτὲ δὲ [κλαίει] χαίρει, ποτὲ δὲ [κλαίει] κρίνεται᾽ ποτὲ δὲ [κρίνεται ποτὲ δὲ] Ovrjcket, ποτὲ δὲ γίνεται. 10 ἀνέξοδον f] μελέα κακιὼν λαβύρινθον ἐεῆλθε πλανωμένη᾽ εἶπεν δ᾽ Ἰηςοῦς᾽ écópa, πάτερ, ἄθλημα κακῶν τόδ᾽ ἐπὶ χθόνα ἀπὸ εῆς πνοιῆς ἀποπλάζεται" 15 ζητεῖ δὲ φυγεῖν τὸ πικρὸν χάος,
83 τι τῶν VH — ὑπομένῃς Bill. — 84 om. V — $6 κόραξ ἐκθρέψει Bill. —. 81 ὁρᾷς
ΒΗ], — 88 τὸν μέγαν πεινῶντα Β1]] — προπροθύμια Η -- 89 θεόν om. Η — 90 óc VH: θεός Bill. — ὀλίγων codd. — 93 πλάνου Bill : ταπεινοῦ VH. — 94 εἴςελθε V — 95 xopeboic V — τήν om, H — 96 xpeíccov γάρ Η - 97 μένητε H Bill. — 98 δέξαςεθε Bill. — 99 νυμφίου Bill.
Origimes Philosophumenorum l. V c, 1 de Naassenis haec refert: ψαλμὸς αὐτοῖς écye- δίαςται οὗτος, δι᾿ οὗ πάντα αὐτοῖς τὰ τῆς πλάνης μυεςτήρια δοκοῦςειν ὑμνῳδεῖν οὕτως. Νόμος κ. T. λ. — 1 πρώτιετος Miller: πρῶτος codex -- 3 ψυχὴ δ᾽ ἔλαβεν ἐργαζομένην cod. quae verba transposul et praeeunte Patricio emendavi — 4 ἐλαφρόν nos: “ἔλαφον cod. ἐλάφου Miller ó5apóv Patricius — 6 μέν add, Miller — 7 eic ἐλεείν᾽ ἐκριπτομένη Patricius — 10 ἀνέξοδον nos: ἀνέξοδος cod, καὶ ἀνέξοδος Patricius — 11 εἰεῆλθε cod. — 12 écópa Miller: écóp cod. — 13 ἄθλημα Patricius: ζήτημα cod, -- Ο τόδ᾽ om, cod, add, Miller ἔτ᾽ add. Patricius
E.
*
M€OOAIOY 33
κοὐκ οἶδεν ὅπως διελεύςεται᾽ 20 μυετήρια πάντα δ᾽ ἀνοίξω, τούτου με χάριν πέμψον, πάτερ᾽ μορφὰς δὲ θεῶν ἐπιδείξω" ςφραγῖδας ἔχων καταβήςομαι, τὰ κρυπτά τε τῆς ἁγίας ὁδοῦ, αἰῶνας ὅλους διοδεύεω, γνῶειν καλέεας, παραδώςω.
EL S 2d
M€OOAIOY TTAPOENION.
Ἄνωθεν, παρθένοι, βοῆς é[epctvekpoc ἦχος
ἦλθεν νυμφίῳ Taccuói ὑπαντάνειν Aeuxaicí τε
καὶ λαμπάειν πρὸς ἀντολάς᾽ ἔγρεεθε, πρὶν φθάεῃ μολεῖν εἴσω θυρῶν ἄναξ.
ὕ ἁγνεύω cor καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦςα, νυμφίε. ὑπαντάνω τοι.
Βροτῶν πολυςτένακτον ὄλβον ἐκφυτγοῦςα καὶ
βίου τρυφῆς ἔρωτα μωρὸν, coic ὑπ᾽ ἀγκάλαις. — . . Cungópoic ποθῶ εκέπεεθαι καὶ βλέπειν τὸ cóv 10 κάλλος διηνεκῶς, μάκαρ.
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους xporoüca, |» . γυμφίε, ὑπαντάνω τοι.
Γάμων λιποῦςα θνητὰ λέκτρα καὶ δόμον, ἄναξ, διὰ cé πολύχρυςον ἦλθον ἀςπίλοις ἐν εἵμαει, . 15 ὅπως φθάςω κἀγὼ θαλάμων τῶν πανολβίων εἴεω εὺν coi poAeiv:
ἁγνεύω cor καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦεα, νυμφίε, ὑπαντάνω τοι.
Δόλους δράκοντος ἐκφυγοῦςα μυρίους, μάκαρ, 20 θελκτηρίους᾽ ἔτλην δὲ καὶ δεινὴν πυρὸς φλόγα —— pity
16 kai οὐκ οἷδε πῶς cod., corr, Miller — 20 δ᾽ ἀνοίξω Miller: ó&iavot£w cod, — 22 τὰ κρυπτά τε Miller: καὶ τὰ κεκρυμμένα cod,
Methodius Symposii 1, XI c. 1 p. 49 ed, Alb. Jahn praemittit haec: Ταῦτα οὖν εἰποῦςαν
ἔφη κελεῦςαι πάςας ἀναςτῆναι τὴν ᾿Αρετὴν ἡ Θεοπάτρα καὶ πάεας ὑπὸ τὴν ἄγνον εὐχαρι-
᾿ς erhpiov ὕμνον πρεπόντως ἀναπέμψαι τῷ κυρίῳ, ἐξάρχειν δὲ τὴν Θέκλαν καὶ προὔὐφητεῖεθαι.
dc οὖν ἀνέετηςαν, τὴν Θέκλαν μέςην μὲν τῶν παρθένων, ἔφη, ἐκ δεξιὼν δὲ τῆς ᾿Αρετῆς
crücav κοςμίως ψάλλειν, τὰς δὲ λοιπὰς ἐν κύκλῳ καθάπερ ἐν χοροῦ εχήματι cucrácac ὑπα-
κούειν αὐτῇ. Ψαλμός. ἄνωθεν παρθένοι κ. τ. À. — 2 τε nos addidimus — vv. quinto et
sexto vulgo praefigitur titulus Ὑπακοή — 8 μωρὸν addidimus, ut medius versus primo et
: tertio par fieret — 15 θαλάμων τῶν πανολβίων nos; πανολβίων θαλάμιων vulgo; forsan etiam in clausula post μολεῖν voeabulum ἄναξ exciderit — 20 δεινὴν addidimus
B. CARMINA. CHRISTIANA. 3
AR E
34 TTAPOCNION
καὶ θηρίων àvnuépuv ὁρμὰς Bporog9ópouc, cé προεμένους᾽ ἀπ᾿ οὐρανῶν.
ἁγνεύω cor καὶ λαμπάδας φαεεφόρους xparoüca, νυμφίε, ὑπαντάνω τοι.
r2: C
Ἐλαθόμην πάτρας, mo000ca cv χάριν, AóYe,
ἐλαθόμην καὶ παρθένων ὁμηλίκων χοροὺς,
μητρός τε καὶ γένους φρύαγμα πάντα γὰρ εὖ μοι αὐτὸς cU, Χριςτὲ, τυγχάνεις.
---
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦεα, 80 νυμφίε, ὑπαντάνω COl
Ζωῆς χοραγὸς, Χριςτὲ, χαῖρε, φῶς ἀνέεπερον, ταύτην δέδεξο τὴν βοήν᾽ χορός ce παρθένων |, προςεννέπει, τέλειον ἄνθος, ἀγάπη, χαρὰ, ογλπαν φρόνηεις, ςοφία, λόγε.
8ῦ ἁγνεύω coi καὶ λαμπάδας φαεςφύόρους κρατοῦςα,
vuugíe, ὑπαντάνω τοι. :
᾿Ἠϑοιγμέναις θύραις, ἄναεςα, φαιδρόκοςμ᾽ ἡμᾶς δέδεξο,
ἀχραντόεςωμε, καλλίνικε, νύμφα καλλίπνου᾽
ὁμόετολοι παρήμεθα Χριςτῶ, πανόλβιε, r 40 μέλπουςαι cóv γάμον, θάλος.
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦςα, νυμφίε, ὑπαντάνω COL.
Θρηνοῦςει νῦν βαρύετονοι κόραι πυλῶν πικρῶς γυμφῶνος ἔξω καὶ βοῶει γοερῶς, ὅτι 45 τὸ λαμπάδων ἀποεβέεαςαι φῶς οὐκ ἔφθαςαν᾽ χαρᾶς ταμεῖον εἰειδεῖν.
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους kparoóca , νυμφίε, ὑπαντάνω τοι.
Ἱερᾶς ὁδοῦ γὰρ ἐκτραπεῖςαι πρὸς βίου πόρους 50 κτήςαςθ᾽ ἔλαιον ἠμέληςαν ἄθλιαι πλέον vekpàüc δὲ φλογεροῦ πυρὸς φέρουςαι λαμπάδας crévouciv. ἔνδον ἐκ φρενῶν. N
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους xparoüca , νυμφίε, ὑπαντάνω cot. 26 Psalm. XLIV 10 — 37 ἡμᾶς δέδεξο nos: δέδεξ᾽ ἡμᾶς vuleo — 39 πανόλβιε nos;
πανόλβιαι vulgo — 40 fort: «ὧν γάμων θάλος aut cóv γόνον, θάλος — 43 Matth, XXV 11 91 φλογεροῦ πυρὸς qépoucai nos: πυρὸς φέρουςαι φλογεροῦ vulgo
M€OOAIOY 25
ex [911
Κρατῆρες ἁδυπληθέες πρόκεινται vékrapoc: πίνωμεν οὐράνιον γάρ ἐετι πόμα, παρθένοι, ὃ νυμφίος ὅπερ τέθεικε τοῖς μετ᾽ ἀξίας
εἰς τὸν γάμον κεκλημένοις.
τ ἁγνεύω coi καὶ λαμπάδας φαεςφόρους xparoüca, 00 νυμφίε, ὑπαντάνω τοι.
Λαμπρῶς τὸν θάνατόν cou "AfeÀ προτυπῶν, μάκαρ. ἔλεξεν αἱματοςταγὴς βλέπων eic οὐρανούς" ἀνηλεῶς ue ευγγόνου τετρωμένον χερὶ
δέξαι, λιτάζομαι, λόγε.
ὁῦ ἁτγνεύω cor καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦςα, νυμφίε, ὑπαντάνω Cot.
Μέγιετον ἄθλον ἁγνείας cou παῖς Ἰωςὴφ ἀνείλετο " γυνὴ γὰρ αὐτὸν eic dOecua λέκτρα εἵλκυςεν φλετομένη πόθοις, ὃ δ᾽ οὐδὲν ἐντραπεὶς
το ἔφευγε γυμνὸς ἐκβοῶν᾽
ἁγνεύω Cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦας, γυμφίε, ὑπαντάνω τοι.
€
Νεοςεφαγῆ ó Ἰεφθάε κόραν ἦτεν [8ucíav] θεῷ
ἄπειρον ἀνδρὸς ἀμφὶ βωμὸν ἀμνάδος δίκην᾽
fj δ᾽ εὐγενῶς cou τὸν τύπον τῆς copkóc, ὦ μάκαρ. τελοῦς᾽ ἔκραζε καρτερῶς"
-ι
σι
ἁγνεύω cor καὶ λαμπάδας φαεςφόρους kparoóca , . vuugíe, ὑπαντάνω COL.
Ξένων «τρατηλάταν ὄχλων εὔτολμος εὐεςτόχοις 80. Ἰουδὴθ δόλοις καρατόμηςε᾽ κάλλεος τύποις θέλξαςα τοῦτον, οὐ χράναντα εώματος μέλη, νικαφόροις ἔφη βοαῖς᾽
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦςα, νυμφίε, ὑπαντάνω cor.
8ῦῷ Ὁρῶντες εἶδος εὐπρεπὲς ὑφῆς δύο κριταὶ Coucávvac ἐμμανεῖς ἔρωτι λέξαν ὦ τύναι,
- 61 Genes, IV 10 --- τὸν θάνατόν cou nos: cou τὸν θάνατον vulgo --- προτυπιὼν nos: προεκτυπῶν vulgo — μάκαρ in initio sequentis versus vulgo collocatum in finem proximi retraximus — 67 Genes, XXXIX 12 — 69 fort.: aicypoic φλεγομένη πόθοις --- 73 Iud, XI 38 — θυείαν uncinis inclusimus — 79 Iudith VIII 1 — 80 xaparóurce nos: καρατομήςαςα vulgo — 82 fort, νικαφόροις δ᾽ ἔφη deleto post καρατόμηςε maioris interpunctionis signo — 85 Daniel XIII 19
8*
90
95
100
105
120
IIAF OCINIUIN
κρυπτῶν γάμων λέχη ποθοῦντες ἥκομεν, oia: ἣ δ᾽ ἐντρόμοις ἔφη βοαῖς"
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦςα, vuugíe, ὑπαντάνω τοι.
ἸΤολλῷ με κατθανεῖν ἄμεινόν écriv. ἢ λέχη
προδοῦςαν, ὦ γυναιμανεῖς, ὑμῖν αἰωνίαν
δίκην ὑπ᾽ ἐμπύροις θεοῦ τιμωρίαις παθεῖν" ςὥςόν με, Xpicré, τῶνδε νῦν.
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦςα, vuugíe, ὑπαντάνω COL.
"Poaic καθαρείοις λούων πλήθη βροτῶν ὁ cóc πρόδρομος ἀνόμως κακοῦ πρὸς ἀνδρὸς eic ς«φαγὴν ἤχθη ov ἁγνείαν, λύθρῳ δὲ φοινίῳ κόνιν
δεύων ἔκραζέ cot, μάκαρ᾽
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους kporoüca , νυμφίε, ὑπαντάνω τοι.
Coó xoi ζωητόκος χάρις [ἄθικτος] ἄτεγκτος, dcmíAouc:
τὰς εὰς γονὰς ἐν dcmópu qépouca νηδύϊ
μορφὴν ὑπέεχεν ὡς προδοῦςα λέκτρα παρθένος᾽ ἔλεξε δ᾽ ἔγκυος, μάκαρ᾽
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦςα, νυμφίε, ὑπαντάνω τοι.
Τὴν εὴν, μάκαρ, γαμήλιον ποθοῦντες ἁμέραν
ἰδεῖν, ócouc ἄνωθεν αὐτὸς, ἀγγέλων ἄναξ,
κέκληκας, ἥκουειν μέγιετα δῶρά cot, λόγε, φέροντες ἀςπίλοις ετολαῖς.
ἁγνεύω «οι καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦςα, vuugíe, ὑπαντάνω Cot.
"Yuvoic, μάκαιρα 0cóvuuge, θαλαμηπόλοι
αἰὲν γεραίρομέν ce νῦν, dere mapOéve,
ἐκκληςία xiovócupe, κυανοβόετρυχε, εὥφρον, ἄμωμ᾽, épacuía.
ἁγνεύω cor καὶ λαμπάδας qaecpópouc xparoüca , vuugíe, ὑπαντάνω COL.
L
97 Marc. VI 27 — 103 Matth. 1 18 — ἄθικτος uncinis inclusimus — 110 Matth. II 1 — 116 αἰὲν ce vulgo, nos pronomen eiecimus — 117 aut xvavofócrpuxe coalescentibus duabus vocalibus primis recitandum, aut iofócrpuxe emendandum est
ΜΕΘΟΔΙΟΥ ov
Φθορὰ πέφευγε kai vócuv πόνοι bakpucrareic,
θάνατος ἡρέθη, ὄλωλε πᾶς᾽ ἀφροεύνη,
λύπη τέθνηκε τηξίφρων, ἔλαμψε δ᾽ f] θεοῦ [Xpicroó] χάρις βροτοῖς ἄφνω πάλιν.
120 ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας qaecpópouc κρατοῦεα, γυμφίε, ὑπαντάνω cot.
Χῆρος βροτῶν ὃ παράδειςός ἐςτιν οὐκέτι" πάλιν γὰρ αὐτὸν ἐκ θείας, ὥςπερ τὸ πρὶν, ταγῆς οἰκεῖ τέχναις ὃ ποικίλαις δράκοντος ἐκπεεὼν,
130 ἄφθαρτος, ἄφοβος, μάκαρ.
ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας qaecqópouc xparoüca , vuugie, ὑπαντάνω cot.
Ψάλλων τὸ καινὸν Gcua vOv χορός ce παρθένων vobi τ οὐρανοὺς, ἄναεςα, ςαφῶς ὅλος 135 ἐεςτεμμένος λευκοῖς κρίνων κάλυξι καὶ φλόγας χερεῖν ςελαεφόρους φέρων.
ἁγνεύω cor καὶ λαμπάδας φαεςφόρους κρατοῦκεα, νυμφίε, ὑπαντάνω COL.
'Q τὰς ἀχράντους οὐρανοῦ, μάκαρ, ναίων ἕδρας, 140 ἄναρχε, πάντα ευγκρατῶν αἰωνίῳ κράτει, δέξαι εὑν παιδὶ c), mópecuev, ἔνδον eic ζωῆς πύλας, πάτερ, καὶ ἡμέας. —
* ἁγνεύω cot καὶ λαμπάδας φαεεφόρους xparoüca , νυμφίε, ὑπαντάνω COL.
KAHMENTOC AA€ZANAPINOY YMNOC.
[Cróutov. πώλων àábadov, ποιμὴν ἀρνῶν βαειλικῶν πτερὸν ὀρνίθων ἀπλανῶν, (5) τοὺς ςοὺς ἀφελεῖς | παῖδας ἄγειρον οἴαξ νηπίων ἀτρεκὴς, αἰνεῖν ἁγίως, | ὑμνεῖν ἀδόλως 123 λύπη ex fine proximi versus in huius initium retraximus --- Xpicroó uncinis in- elusimus — 127 ὁ ante mapábeicoc addidimus — 134 fort: dávacca, φωςφόρος
Clemens Alex, Paedagogi l. ΠῚ c, XII sub. finem haee: Ἐπεὶ δὲ eic τὴν éxkAnciav ἡμᾶς καταςτήςας ὁ παιδαγωγὸς αὐτὸς ἑαυτῷ παρακατέθετο Tü) διδαςκαλικιῦὺ καὶ πανεπιςκόπιυ pre: καλῶς ἄν ἔχοι ἡμᾶς ἐνταῦθα Yevouévouc μιςθὸν εὐχαριςτίας δικαίας κατάλληλον
ἀκάκοις CTÓJLOCLV παίδων ἡγήτορα Xpicróv.]
Βαειλεῦ ἁτίων, | λόγε πανδαμάτωρ πατρὸς ὑψίετου, | cogpíac πρύτανι, ᾿τήριγμα πόνων | αἰωνοχαρὲς, βροτέας γενεᾶς | εὥτερ ᾿Ιηςοῦ, ποιμὴν, ἀροτὴρ, | οἴαξ, ε«τόμιον, πτερὸν οὐράνιον | πανατγοῦς ποίμνης, ἁλιεῦ μερόπων | τῶν cuZouévuv, πελάγους κακίας | ἰχθῦς ἁγνοὺς κύματος ἐχθροῦ
γλυκερᾷ Zufj δελεάζων.
Q
1
Ἡγοῦ, προβάτων | λογικῶν ποιμὴν:
38 KAHMENTOC AA€ZANAPINOY YMNOC — YMNOI
ῥεκτὴρ ἀρετῆς, ςεμνὴ βιοτὴ | θεὸν ὑμνούντων, Χριετὲ Ἰηςοῦ, γάλα οὐράνιον
20 μαςτῶν γλυκερῶν | νύμφης Χαρίτων,
ςοφίας τῆς εῆς, ἐκθλιβόντων, τοὺς coüc ἀφελεῖς | παῖδας ἄγειρον, αἰνεῖν ἁγίως, | ὑμνεῖν ἀδόλως ἀκάκοις ετόμαειν
παίδων ἡγητόρα Χριετόν.
τῷ Q
Oi νηπίαχοι | ἀταλοῖς cróuactv ἀτιταλλόμενοι | θηλῆς λογικῆς, πνεύματι δροςερῷ | ἐμπιπλάμενοι αἴνους ἀφελεῖς, | ὕμνους ἀτρεκεῖς
ἅγιε, ἡγοῦ, βαειλεῦ παίδων ἀνεπάφων.
Ἴχνια Χριετοῦ, | ὁδὸς οὐρανία, 15 λόγος ἀέναος, | αἰὼν ἄπλετος. φῶς ἀϊΐϊδίον, | ἐλέους mr. 3i
Hi , "s d λαὸς CUQpUV, ψάλλωμεν ὁμοῦ | θεὸν εἰρήνης.
Qt
Y-N:N O3. A ACE CTI-07T O05
YMNOC €Q20INOC. Δόξα ἐν ὑψίετοις θεῶ, xai ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία" i Αἰνοῦμέν ce, εὐλογοῦμέν ce, εὐχαριετοῦμέν cot, προςκυνοῦμέν ce, δοξολογοῦμέν ce 5 διὰ τὴν μεγάλην cou δόξαν.
ἀςτείου παιδαγωγίας aivov ἀναπέμψαι κυρίῳ. Ὕμνος τοῦ εὠτῆρος Χριςτοῦ τοῦ ἁγίου Κλή- 'uevroc — 3 οἴαξ νηῶν Canter, at conf, prolezg. — 4 βαειλεῦ Thierfelder, βαειλείων G. Din- dorf — vv. 1—4 extremam quamque vocem rescindit Cobet in Λογίῳ Ἑρμῇ I 494; nos in Prolegg. docuimus primos quatuor versus ab recentiore poeta additos, proximos quatuor post v. 29 collocandos esse — 10 γὙλυκερῇ codd, — 12 ἁγίων coni. Thierfelder — 13 ἄνε- φάπτων coni, G. Dindorf — 14 ἴχνια Xpicroó ab interpolatore nescio quo addita esse iudicat 'Thierfelder — 21 ἐκθλιβόντων nos: ἐκθλιβόμενον codd. — 35 ψάλλωμεν Canter: ψάλωμεν codd, — θεὸν αὐτόν veri similiter coni, G. Dindorf.
Matutinum hunc hymnum vetustissimum ex cod, Alexandrino versionis graecae T'esta- menti veteris expressimus; consuluimus praeterea cod. Mon. gr, n. 320 membr. s. XII (F), quo vetus Ὡρολόγιον continetur, et cod, Mon. lat, N. 19440 s. XII olim Tegernseensem (T), qui folio secundo hunc hymnum usque ad v. 14 notis musicis instructum exhibet; denique significavimus magnas discrepantias codicum Constitutionum apostolorum, quarum libro septimo hie hymnus subiectus est. — vv, 1, 2 — Luc, II 14 — 2 eudokias F — 3. 4 εὐχα- picroüuev ce mpockuvoüuev ce (om, δοξ. ce) F prosk. se dox, se euch. soi T αἰνοῦμέν ce, .
MUERTE
AAECTIOTOI 39
Κύριε βαειλεῦ. ἐπουράνιε. θεὲ πατὴρ παντοκράτωρ. κύριε υἱὲ μονογενὲς, Ἰηςοῦ Xpicré, καὶ ἅγιον πνεῦμα" Κύριε ὁ θεὸς, ὃ ἀμνὸς τοῦ θεοῦ, ὃ υἱὸς τοῦ πατρὸς, αἴρων τὰς ἁμαρτίας τοῦ κόεμου, éAéncov ἡμᾶς" αἴρων τὰς ἁμαρτίας τοῦ κόςεμου, πρόςεδεξαι τὴν bénav ἡμῶν: ; καθήμενος ἐν δεξιᾷ τοῦ πατρὸς, éAéncov fuüc: Ὅτι cU εἶ μόνος ἅγιος, εὺ ei μόνος κύριος, Ἰηςοῦς Xpicróc, εἰς δόξαν θεοῦ πατρός. ᾿Αμήν.
o^
10.
Q^ O^
15 Ka0' ἑκάετην ἡμέραν εὐλογήεω ce καὶ aivécu τὸ ὄνομά cou eic τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. Καταξίώςον κύριε, καὶ τὴν ἡμέραν ταύτην ἀναμαρτήτους φυλαχθῆναι ἡμᾶς. 20 Εὐλογητὸς εἰ κύριε ὃ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν καὶ αἰνετὸν καὶ δεδοξαςμένον τὸ ὄνομά cov εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν. Εὐλογητὸς εἰ κύριε, δίδαξόν με τὰ δικαιώματά cou. Εὐλογητὸς ei κύριε, δίδαξόν με τὰ δικαιώματά cou. 25 Εὐλογητὸς ei κύριε, δίδαξόν με τὰ δικαιώματά coU. Κύριε καταφυγὴ ἐγενήθης ἡμῖν ἐν γενεᾷ καὶ γενεᾷ" ἐγὼ εἴπα᾽ κύριε ἐλέηςόν με, ἴαςαι τὴν ψυχήν μου, ὅτι ἥμαρτόν τοι. Κύριε πρὸς cé κατέφυγα᾽ δίδαξόν ue τοῦ ποιεῖν τὸ θέλημά cou, 80 ὅτι εὺ εἶ ὁ θεός μου, ὅτι παρὰ coi πηγὴ ζωῆς. Ἐν τῷ φωτί cov ὀψόμεθα φῶς" παράτεινον τὸ ἔλεός cou τοῖς γινώεςκουείν ce.
YMNOC €CTI€PINOC. T
Αἰνεῖτε, παῖδες, κύριον, αἰνεῖτε τὸ ὄνομα κυρίου
ὑμνοῦμέν ce, εὐλογοῦμέν ce, δοξολογοῦμέν ce, προεκυνοῦμέν ce, διὰ τοῦ μεγάλου ἀρχιερέως,
᾿ςὲ τὸν ὄντα θεὸν, ἀγέννητον ἕνα, ἀπρόειτον μόνον, διὰ τὴν μεγάλην cou δόξαν codd. Const,
apost, — 6 πάτερ παντοκράτορ F — 7 sqq. κύριε ὁ θεὸς ὁ πατὴρ τοῦ Χριετοῦ τοῦ ἀμιύμου ἀμνοῦ, ὃς αἴρει τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόεμου, mpócbe£at codd. aliquot Const. apost, — 7 μονο- γενὲς ex μονογένῆ corr. cod, Alex, — 8 om. T — 10. 11 τὴν ἁμαρτίαν FT — 11 πρόςδεξαι FT: éAéqcov ἡμᾶς πρόςδεξαι cod. Alex, — 12 καθήμενος ἐπὶ τῶν Χερουβείμ codd, aliquot Const, apost, — καὶ éAéncov F — 13 cU ei μόνος Üwicroc post κύριος add. FT — 14 Xpi- «τὸς τοῦ θεοῦ mácnc τεννητῆς φύςεως, τοῦ βαειλέως ἡμῶν, δι᾽ οὗ cor δόξα, τιμὴ καὶ cépac codd, aliquot Const, apost. — xpicre εἰν αγιὼ πνευμαθι τς δωξαν θηου ma0puc αμιν T — 15—33 om, T et Const, apost, — 18 ἐν τῆ ἡμέρα F — 19 ἀναμαρτήτως cod, Alex, — 34 εὐλογητὸς ei bécmora cuvéricov (corr, in cuyé8icov) ue τὰ δικαιώματά cou F — 25 εὐλογη- τὸς εἶ ἅτιε φώτιςόν με τοῖς δικαιώμαεί cou F — 29 κατέφυγον F — exspectamus τὸ ποιεῖν
Superiori hymno hic hymnus vespertinus subiectus est in calce libri septimi Constitu- tionum apostolicarum, unde repetendum eum curavimus
40 YMNOI AAECTIOTOI
αἰνοῦμέν ce, ὑμνοῦμέν ce, εὐλοτοῦμέν ce διὰ τὴν μεγάλην cou δόξαν. ’ 5. Κύριε βαειλεῦ ὃ πατὴρ τοῦ Χριετοῦ τοῦ ἀμώμου ἀμνοῦ. ὃς αἴρει τὴν ἁμαρτίαν τοῦ κόσμου, (οὶ πρέπει αἶνος, coi πρέπει ὕμνος, coi δόξα πρέπει τῷ πατρὶ καὶ τῷ υἱῷ καὶ τῷ ἁγίῳ πνεύματι εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ἀμήν.
τὸ Νῦν ἀπολύεις τὸν δοῦλόν cou, δέεποτα, κατὰ τὸ ῥῆμά cou ἐν εἰρήνῃ᾽ ὅτι εἶδον οἱ ὀφθαλμοί μου τὸ εὠτήριόν cou, ὃ ἡτοίμαςας κατὰ mpócumov πάντων τῶν λαῶν, φῶς εἰς ἀποκάλυψιν ἐθνῶν καὶ δόξαν λαοῦ cou ᾿ἸΙεραήλ.
YMNOC €TTIAYXNIOC.
Φῶς ἱλαρὸν ἁτίας δόξης, ὑμνοῦμεν πατέρα, υἱὸν ἀθανάτου πατρὸς οὐρανίου, καὶ ἅγιον πνεῦμα θεόν. ἁγίου, μάκαρος, Ἄξιος εἶ ἐν πᾶει καιροῖς Ἰηςοῦ Χριςετὲ, 10 ὑμνεῖεθαι φωναῖς αἰείαις, 5 ἐλθόντες ἐπὶ τὴν ἡλίου δύειν. υἱὲ θεοῦ, ζωὴν ὃ διδούς᾽ ἰδόντες φῶς ἑςπερινὸν διὸ κόςμος ce δοξάζει.
ΕΥ̓ΧΉ €» APPIGTS
Εὐλογητὸς ei, κύριε ὃ τρέφων με ἐκ νεότητός μου, ὃ διδοὺς τροφὴν πάςεῃ «αρκί.
.Πλήρωςον χαρᾶς καὶ eüppocüvnc τὰς καρδίας ἡμωῶν,
ἵνα πάντοτε πᾶςαν αὐτάρκειαν ἔχοντες
5 περιςςεύωμεν eic πᾶν ἔργον ἀγαθὸν ᾿
ἐν Χριετιὺ "Incoó τὖῦν κυρίῳ ἡμῶν.
μεθ᾽ οὗ cor δόξα, τιμὴ καὶ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας. ἀμήν.
7 πρέπει δόξα cod, Vind, n, 47 — 8 τῷ Oei καὶ πατρὶ διὰ τοῦ υἱοῦ ἐν πνεύματι τῷ παναγίῳ cod, Vind, n. 47 et sic fere Pitrae codd, Vatiec. — vv. 10—14 — Luc. II 29—32
Alterum hune hymnum vespertinum repetivimus ex cod. Mon, n. 320 s. XII (F) — titulum omittit, quattuor priora cola non divisa exhibet F — 4 χριςτοῦ F — 5 ἐλθόντος F — 9 ἄξιον ce Horologi ed, Veneta a. 1831 — 10 δείαις Dan,
Hae preces coenatoriae agmen claudunt hymnorum libro septimo Const, apost. sub- iectorum — v. 1 ἡμᾶς ἐκ ve. ἡμῶν Pitrae cod, Vat. n. 5 — 3 mácnc εὐφροεύνης idem cod, — 1 δι᾽ οὗ cod. Vind, n. 47 et Pitrae codd, Vatice, — τιμὴ cépac eic Pitrae cod, Vat, n. 5
PARS ALTERA.
CARMINA CHRISTIANA BYZANTINA.
CO PONIOY ANAKPEONTEIA. €IC TON ATION ΠΑΥ͂ΛΟΝ TON ATTOCTOAON.
- "Aperüv μέλιττα. Παῦλε, ἐπὶ coüc ἄγεις με ciupAouc, ἵνα cóv μέλι τρυγήςεας ἱερῆς τροφῆς μετάεχω.
5 Βαειλεῦ μελῶν mpogfita, κιθάρην δίδου Tivácceiv, ἀρετῶν ὅπως γενάρχην μέλεειν εοφοῖει μέλψω.
Γένος ᾿Αβραὰμ φυτεύει τὸν μέγαν θεοῖο Aárpnv, Κιλίκων τρέφουει Tapcoi ἐπὶ γῆς φανέντα Τ]αῦλον.
Δρόμον ἐκ βρέφους ὁδεύων ἁγίων cogfjc τενέθλης ἰδίην ἀφῆκε πάτρην. πατέρων πόλιν γεραιήν.
'PíZa φιλευςεεβέων | ἔπλεο, Τ]αῦλε,
ἐν χθονὶ τετραπόρῳ | reivao μόεχους.
Ἐδιδάεκετο προθύμως ἱερὰς γραφὰς τοκήων "lepoucaM]u κατ᾽ ἄςτυ ὑπὸ τῶν ςοφὰ φρονούντων.
Ζαθέους νόμους τελέεςας “Φαριςαῖος ἦν ἐς ἄκρον, ὅθεν εὐςεβῶν ὑπῆρχεν ἑτέρων πλέον διώκτης.
Θαλάμους δὲ τοὺς δικαίων ἀγρίως ὅλους ἐπόρθει, ἁγίους δὲ τοὺς ἐν ἄετει ἐδίδου φέρων φονεύειν.
"Q φρενὸς, ὦ μανίης, ἧς πέλε Παῦλος,
ὅττι ςοφῶν ἀγέλην | πᾶςαν ἀνήρει.
Ἱερὴν ἔβαλλε πίετιν
μανικὸς πέλων διώκτης,
κατὰ τὰς πόλεις δὲ βαίνων
ἁτίους κόλαζε πάντας.
10
15
20
25
zo
30
35
Κακὰ γράμματα γραφέντα λάβεν ἐκ κακῶν προέδρων, ἁγίους, ócouc Δαμαςκὸς τρέφε, becuíouc κομίεςαι. Λόγος ἐκ πόλου προκύψας, ὃ λόγῳ πόλον κυλίνδων, ἅμα φωτὶ παμμεγίετιῳ τρέπεν ὡς τάχιετα Παῦλον. 15 Mécov ἡμέρας δὲ λάμψας, φάος ὀμμάτων ἀπούρας κατὰ τῆν τάνυςςε (αῦλον, κατὰ γῆν κακῶς μανέντα. Xpicróc ὅλων μεδέων | civ γενετῆρι 50 Παῦλον ἀπ᾿ ἀντιβίων | τεύξατο λάτρην. Νοέειν δὲ τὸν βαλόντα ὃ βαλὼν θέλων τυπέντα λέγεν ἡμέρως Ἰηςοῦς - ἐπὶ γῆς πεςόντι (ζαύλῳ. Ξένον εὐςεβοῦει ῥέζεις, ἐμὲ, (ζαῦλε, νῦν διώκων" ἀπαμείβεται δὲ (ζαῦλος᾽ λέγε μοι, τίς αὐτὸς Éckec; ὋὉ θεὸς πάλιν Borjcac φάτο πρὸς λαλοῦντα (αῦλον, τελέθω, λέγων, Ἰηςοῦς ἀπὸ Ναζαρὲθ πολίχνης. Πάλιν ὃ φέρων τὰ πάντα, τελέθω, ὃν ἐκδιώκεις" βαρύ cot πόδας τιταίνειν ἀταλοὺς πρὸς ὀρθὰ κέντρα. ᾿Αχλύος ἠερίης, | ἔμπλεε TToóe, εἰπὲ, πόθεν crepomüc | πᾶει φαείνεις; 'Purapóv ζόφον κομίζων βλεφάροις ἐς ἄςτυ βαίνοις, ὅθι cot πάλιν λαλήςωῳ,
& ce, Παῦλε, δεῖ veAéccat.
40
Q Qt
60
65
10
Sophronii carmina Anacreontea ex Maii Spicilegio romano repetivimus, cuius in quarto
tomo Matranga haee carmina ex cod. Barberino n. 246 primus edidit --
10 ὁ μέγας θεοῖο
λάτρης Matr, — 16 τεραιήν nos: τζενεήν Matr. — 31 φρένες cod. — 53 ἡμέρας Matr, — 55 ῥέξεις Matr. — 68 crepomoic Matr. — 70 βαίνεις Matr,
M
Có γὰρ €0veciv qaeívoic θεϊκὸν φάος διδάεκων, 15 εὑ τὸν "epar ἐλέγξεις γενεὴν ἄπιετον oUcav. Τότε δὴ μαθὼν ó (αῦλος, ὅτι Χριςτὸς αὐτὸς ἕλκει, ἑτάρων χέρας κρατούντων ἅτε τυφλὸς ἠκολούθει. Ὑπονυκτίῳ δὲ λήξει ὄναρ ἐμφανεὶς ó Xpicróc ᾿Ανανίαν ἄνδρα θεῖον ἐπὶ (αῦλον εὐθὺ πέμψεν.
80
85 Φεγγοτόκον «κοτίην ἔδρακε Παῦλος, "Oqpa βροτῶν ζοφερὰν | ἀχλὺν ἀπάξει.
ΓΩΦΡΟΝΙΟΥ
Φοβεροῖς λόγοιειν εἴξας ᾿Ανανίας ἐς διώκτην δράμεν ὄμμαειν κομίζων τὸ διπλοῦν διπλοῖςι φέγγος. Χαλεπὸν ζόφον δὲ ῥίψας κραδίης κόρον τε (αῦλος, λοετρὸν δὲ θεῖον ἐνδὺς χάριτος θεοῦ γτεμίεθη. 95 Ψόγον ἀθλίων Ἑβραίων ὅλον ἀνδρικῶς πατήςας ευνέχευε λυγρὸν ἔθνος, τριάδα βροτοὺς διδάεκων. Φωτὸς ἀειγενέος, | TTaóAe, γεμιεθεὶς 100- φωτογόνους δαΐδας | πᾶειν ἐρίζεις.
90
β΄
€IC THN ATIAN TTPOTOMAPTYPA ΘΕΚΛΑΝ.
"Ar^ ἀειλάλων μελιεςῶν, ἀπ᾿ ἀκηράτων τε εἰμβλων δότε μοι μέλι τρυτγῆςαι, ἱερεῖς θεοῦ προφῆται.
Βροτέην λύρην γὰρ ὄντως voepüv ἐφ᾽ ὕψους ἄθλων ἀκλεὲς πέλει δονῆςαι ἀγανῆς μάλιετα Θέκλης.
Γόνος ἀφθίτου θεοῖο
«μέλος ἄφθιτον προπέμψοι, ἵνα παρθένον γε νύμφην ἰδίῃ, πάναγνε, μέλψω.
Δρομέως χοροὺς τελεῖτε, ἀγαθοὶ νέοι τε κοῦραι,
15 . ὅτε πνεῦμα θεῖον ἦλθεν
μέλος εὔθροον κομίζον.
[31
10
πάλιν ἐς πόλον μετῆλθεν, ἐπί τε θρόνου καθέεθη ἐνὶ δεξιοῖς τοκῆος. Θεὸν ὡς θεοῦ τε παῖδα ὃ cogóc δίδαςκε ἸΤαῦλος μέροπας cépeiv Ἰηςοῦν 30 βίον ἀγλαόν τε τίειν. Λαγόνων ἐξ ἀγάμων Xpicróc. ἐτέχθη, διὸ τὴν παρθενίην ἤραο, Θέκλη. Ἱεροὺς λόγους δὲ ΤΤαύλου θυρίδων ἀπ᾽ εὐτορεύτων «ταθερὴ κλύουςεα Θέκλη ἀγαθὴν ἔδεκτο πίςτιν. : Κραδίῃ πόθον Aapoóca μονάγνου γόνου θεοῖο κτεάτων ἔλειπεν ὄλβον
t2 Qt
o2 ῷ
Ἱεραὶ παρθενικαὶ, παςτάδα Θέκλης 40. μετὰ μητέρος rekoUcnc, «τεφάνοις ἀθανάτοις «τέψατε νύμφης. Λογάδα, κράτιετον ὄλβον᾽ Ἐλεῶν θεὸς τὰ πάντα Θάμυριν ετύγηςε Θέκλη, 20 ἐς ἀκοεμίην πεεςεόντα ὃς ἀθέεφατόν γε φερνὴν τέκος ὥπαςεν caueiv, χερὸς ἐπώρα τεκούεης. βρότεον δέμας κομίζον. 15 Μεγάλην νέος δὲ μῆνιν Ζαθέως δὲ πάντα εώςεας κατὰ παρθένου κορύεεων 99 γεμίεθης Matr. — 100 fort: ἐποίςεις — 1I 11 τε Matr. — 13 fort.: δρομικῶς — 14 νέοι τε κοῦραι] de hoc partieulae re usu Sophronii vid. v. 86 et HI 50 — 33 κομίζειν
Matr. — 44 fort. émópa χερός
ANAKPECONTEIA a'—r' 45
δολίοις λόγοις τὰ πάντα 15 ταχέως δ᾽ ἔκυςε νύμφην ἐρέει νόμον κρατοῦντι. μέεον ἄετεος κιοῦςαν. ἱΡοθίων μαχλοεύνης λεῖρα φυγοῦςεα Τρομερὸν φόβον δὲ Θέκλη 50 craOepóc παρθενίης ὅρμος ἐτύχθης. κραδίης ἄνευ βαλοῦςεα Νοςερῶν νόμων ὁ ἄρχων crepávouc χαμᾶζ᾽ ἔριψε, ἱερὴν κρίειν παρῆλθεν. 80 χλαμύδα cxícev τε κούρου. Θάμυριν θέλων ἰαίνειν, Ὑπὸ δ᾽ αἴεχεος κακίετου κτεάτων δόειν γεραίρων. φλογεροῦ πόθου τε κοῦρος δῦ Ξένον ἀθρόως παρέεχεν ἀχέων ἔπειςεν ἀρχὸν ópáav νόμον πολίταις, ς«ταθερὴν κόρην oaouóccai. διὰ cippova φλεγῆναι δῦ ᾿Αγαθὸν παρθενίης ἄθλον ἀρέεθαι βίοτον Θέκλην κελεύεας. ἅμα κούραις τε νέοις νεῦε ποθοῦειν. 'O δὲ δὴ θεὸς τὸν ὄμβρον Φιλοδακρύου θεήτρου 60 μέγαν ὠκέως craAó£ac uécov ἐς κόρην ἀφεῖλκον ἀπαθῆ φύλαξε νύμφην ἀγρίοις λέουει βρῶειν φλογερὴν πυρὴν ἀμέρεας. 90 φιλοποντίοις τε φώκαις. TTapà δὲ φλογὸς φυγοῦςα Χαλεπῶν μόρον δὲ Θέκλην (υρίης κίχηςεν ἄετυ, θεόθεν πάλιν φυγοῦςαν 65 τὸ κλυτοῦ γόνου (ελεύκου χαλεπωτέρων τε ταύρων, κλυτὸν οὔνομα προφαῖνον. | θανέειν ἱμᾶειν fjyav. Γενεῆς ἡἥμεριῶν μέτρα Mmroóca, 95 Ψαφαρὸν δ᾽ ἱμάντα ῥήξας ἀέθλους ἦλθε Θέκλη ἀγγελιωτῶν. ὃ θεὸς εάωςε νύμφην. *Pobocibéoc δὲ Θέκλης πέρας ἔνθεόν τε Θέκλης τὸ χάριν ἥρπαςε προσώπου κρατεροῖς μόγοις παρέεχεν. νέος οὔνομα κρατίετου ᾿Αέθλων ἐκ προτέρων εὐθὺς ἐπ᾽ ἄλλους φορέων γόνου Φιλίππου. 100 ἀέθλους ἀνδροτέρους ἔδραμε Θέκλη. (χετλίως πόθηςε κούρην ἐς ἀεὶ εὐμενέα Xpicróv ἀκοίτην — ' ςτυγερὸν πόθον προχεύεκςας, τελέοις coic ἱκέταις, πάγκλυτε Θέκλη. » €IC TON TTOOON ON €IX€N Εἰς ΤΗΝ ATIAN TTOAIN ΚΑΙ Εἰς TOYC CCEBACMIOYC TOTTOYC, "A(q10v. πόλιεμα θεῖον 10 θανάτου κράτος πατήεας. Ἱερουςαλήμ τ᾽ éc νῦν δὴ Γλυκερὸν πέδον φιλήςεω, ἐθέλω πύλας παρεῖναι, ἱερὸν κύβον κατίδω, ᾿ ἵν᾽ ἀγαλλιῶν ἐςεέλθω. μέγαν οὐρανόεςετερόν τε 5. Εὐαγέων (ζολύμων | ἔνθεος οἴετρος TeTpUP ΕΝ αἰὲν ἐμὴν κραδίην | cpóbpa δαμάζει. 15 Διὰ βήματος θεοῖο Βαδιῶὼν ἐπὶ πλακῶν cou uécov ἐς τάφον θεοῖο ἐς ᾿Ανάεταειν κατέλθω, γεγονὼς πέτρην ἐκείνην ὅθι παντάναξ ἀνέετη μάλα προςεκυνῶν φιλήςω. 48 an νόμων — 49 fort. ῥεῖθρα --- 50 ὁμός Matr. — 65 κλυτόν Matr. — 13. εχέτλιος Matr. — 91 χαλεπόν Matr. — 98 μόνοις Matr. — III 3 ἐθέλων Matr. — 13 locum mutilum sie equidem emendaverim atque expleverim: οὐρανόςτεγόν τε | Térpaciv φρακτόν τε «τή-
λαις, qua de re vide nos in Prolegg. disserentem --- 15 fort. δὲ θείου
46 Ἐπ᾿ ἀναξίου δὲ τύμβου 20 κίονας κύκλῳ τε κόγχας ἀκροκρινοχρυςομόρφους φιλέων ἄγαν χορεύεω. Ἐπὶ rpicr)ov παρέλθω ὁλομαργαραργυρόχρουν 25 περικαλλέος Y^ ἔπαυλον Κρανίου, τόπον προςέρπων. ᾿Ωκεανὸς βιοτῆς | ai& βιούεης, ἀτρεκέος τελετῆς | gucgoópe τύμβε. Ζάθεον μεεόμφαλόν τε 30 πέτραν ἐκταθεὶς φιλήεω, ὅθι τὸ ξύλον πεπήτγει τὸ λύεαν ξύλου κατάραν. "Oc μέτα ceio κλέος, | φαίδιμε πέτρα,
cravpóc ὅπῃ μερόπων | λύτρον ἐπήχθη.
35 Θαλέων χαρᾷ δ᾽ ἐπέλθω, ὅθι προςκυνοῦμεν, ὅςςοι πέλομεν λεὼς θεοῖο, ἀγλαὸν ξύλον τὸ θεῖον.
Ἵνα παμμέδων ταχύνας
40 κεχαραγμένῃ γραφῆος ςέβας εἰκόνι προςοίςεω, γόνατα δράμοιμι κάμψας.
Κατὰ παμφαὲς δὲ βῆμα γεγανυμένος πορευθῶ,
45 ξύλον οὗ τὸ θεῖον εὗρεν Ἑλένη μέδουςα κεδνή.
Μετὰ καρδίης δὲ πλήρους κατανύξεως ἀνελθὼν ὑπερώϊον, θεῶμαι
50 κάλαμον «ςπόγγον τε λόγχην.
Νεαρὸν δ᾽ ἔπειτα κάλλος,
βαειλικὴν, εὖ κατίδω, μοναχῶν ὅπου χορεῖαι νυχίους τελοῦειν ὕμνους.
Ξὺν ἐμοῖς δρόμοις ποείν τε
ἐπὶ τὴν Cuv ἀπέλθω,
Ct CQ
COOQPONIOY
ὅθι γλωςςοπυρεοόμορφος κατέβη χαρὰ θεοῖο᾽ Ὅθι μυςτικὸν δὲ δεῖπνον 60 τελέεας ἄναξ ἁπάντων ὀπαδῶν ἔνιψεν ἴχνη μετριοφρόνως διδάεκων. Tlorauüv δίκην ἰάςεις ἀπὸ τῆς πέτρης ἐκείνης, 65 θεόπαις ὅπου τανύεθη Μαρίη, βρύουει πᾶειν. Χαῖρε (τὼν φαέθων, | ἥλιε xócuou, ἣν ποθέων creváZu | νύκτωρ καὶ ἦμαρ. “Ραγὲν ὡς ἀφῆκεν ἅδου τὸ νεκόδας ζοφῶδες ἔργῳ, τότε παντόναξ ὃ ῥήξας ἐφάνη φίλος ἐκεῖςε. (κοπιὴν λιπὼν (ιών τε, περιφὺς πέτρην, ἐφ᾽ ἥν περ ὃ δι᾽ ἔμ᾽ ὃ πλάςας ἐτύφθη, ἢ δόμον ἐς πετρᾶν κατέλθω. Τόπον, οὗ κλάων creváZuv ςοφίης φίλων ὃ πρῶτος ἑὸν ἔκλυςεν τὸ πῆμα,
80 χαμάδις πεεὼν φιλήςω. ΤΙροβατικῆς ἁγίης | ἔνδοθι βαίνω, ἔνθα τέκεν Μαρίην [πάγκλυτος Ἄννα.
Ὑποδὺς νέον νεὼν δὲ θεομήτορος πανάγνου
85 φιλέων περιπλακείην
ἐρατοὺς ἔμοιγε τοίχους. Φέρε δὴ, μάτην μετέλθω
ἀτορῆς μέεης ὁδεύων,
ὅθι πατρικοῖς ἐτέχθη
90 θαλόύμοις &vacca κούρη.
Χαμόθεν φέρων ἐκείνην πώρετος κλίνην βεβήκει ὑγιὴς λόγου κελεύςεει, βάειν οὖν ἴδοιμι κείνην.
19 ἐπαναξίου Matr. --- 34 ὁλομαργαρογυρόχρουν Matr, — 25 περικαλλέως Matr. — 26 προςέρπειν Matr. — 28 ἀτρεκέως τε λήθης Matr. — κάμψαι Matr. — 46 post hune versum totam stropham intercidisse acrostichis docet — 47 xpabínc Matr. — 48 àvéÀ0u .... θεοῦμαι Matr, — vv. 63—66 post v. 98 in cod. collocatos huc revocandos esse alphabetica acrostichis docet — 70 εοφῶδες Matr. — 73 δὲ Matr. — 76 fort. πετρῶν — 77 crevázu Matr. — vv. 83—86 ante v. 99 collocati leguntur in cod, --- νεὼν νεὼν δέ Matr. — 87 μάτην] προβατικὴν hoc loco poeta commemorasse videtur — 91 φέρειν Matr.
ANAKPEONTEIA τ 41
95 Ψυχοτερπέως τρυφείην, τέμενος γ᾽ ἐπὰν παρέλθω τὸ δεδεγμένον τὸ cia Μαρίης θεὸν τεκούεης.
Γεθεημανῆ τέμενος | λαμπρὸν ἀείδω,
100 ἔνθα τέτυκτο τάφος | μητρὶ θεοῖο.
᾿Ωγλυκὺ πλεῖςτα πέλεις ἔξοχον οὖρος, Xpicróc ὅθεν μεδέων | οὐρανὸν ἧκεν.
HAFEOYUGEIKEANMOY.
"Avakpeóvreiov κατανυκτικὸν ἀδόμενὸν cic ἦχον πλ. δ΄.
᾿Απὸ καρδίας θεμέθλων ἀνάγω πυκνὰ «ςτεναγμόν᾽ ἀνομημάτων γὰρ ἄχθος ἀνακειμένων κλονεῖ με. 5 Βροτὸς ἀςθενὴς ὑπάρχω, βαρὺ φορτίον προκςαίρω᾽ βίον ὡς ὁδὸν παρέλκω,
βάθος eic κακῶν προκύπτω.
Γεφύρας δίκην προβαίνω 10 βίον ἄετατον τὰ τῆδε᾽ γόμον αἰεχύνης κακῶν μου γοερῶς μετεμβιβάζω. Διὰ τί, ψυχὴ, καθεύδεις; ᾿ διὰ τί βλέπεις ὀνείρους; 15 διὰ τί «κιαῖς παλαίεις: διὰ τί τρέχεις ἀδήλως; Ἐπὶ τοὺς τάφους πρόκυψον, ἐπὶ τοὺς πάλαι θανέντας, ἐφόρα φίλους γονεῖς τε, 20 ἐπὶ campiav δυςώδη Ζόφον eicaei κατοικῶν ζοφερῶν ἔεω πυλώνων, ζοφόεςειν ἐν τόποιειν ζαθέειν τε μέχρις ὥρας. 25 ᾿Αδρανὴς ἐκεῖ δυνάζτης, ἀφανὴς ó βαειλεύων, ἀμαθὴς ἐκεῖ cogóc τε; ἀπερίετατός τε πλοῦτος. Θέαςαι τὰ τερπνὰ κάλλη 30 θέαν οἰμωγὴν κινοῦντα, 0éacoi νέων τὰ ἄνθη θανάτῳ καταφθαρέντα.
Ἴδε πῶς μικρὸς γενήςῃ, ἴδε πῶς νεκρὸς τεθήςῃ,
35 ἴδε δόξαν ἀετατοῦςαν.
ἴδε ποῦ τύπος μετῆλθεν. Κόνις ὀετέων δυεώδηςζώ, κεφαλῆς τρίχες ῥέουκαι, κρανία φθορᾶς γέμοντα 40 καθορῶειν ὡς βδέλυγμα. Λόγιςαι δὲ καὶ τὸ μέλλον, λέγε πῶς παραεςταθήςῃ, λόγον ἔνδικον ὑφέξων λελογιεμένων δι᾽ ἔρτων. 45 Μετὰ πλειόνων κυκλούντων μεμονωμένος πορεύεει, μετὰ πράξεων κρυφαίων μέγα πρὸς θεοῖο βῆμα. Νεότης ἄφνω παρῆλθε, ὅ0 νέφος ὥεςπερ ἐεςκεδάςθη, νόμον ἠθέτηςα θεῖον νενοθευμένως βιώσκεας. Ξένος ἐκ καλῶν ὑπάρχω, ξένος ἐκ δικαιοςύνης, 55 ξένος ἔκ τε ςωφροεύνης, ξένος ἐκ φρονήςεώς τε. Ὅτε γυμνὸς οὖν προςεέλθω ὅλος ἠπορημένος τε, ὀδυνηρὰ κλαυθμηρίζων, ὁ0 ὀφέλειαν οὐκ ἀνοίεω. Παρὰ τοῦ κριτοῦ δ᾽ ἀκούεω᾽ πεπεδημένον λαβόντες, πυρὸς ἐν μέεῳ βαλόντες πικρὰ τοῦτον ἐκπυροῦτε.
90 τεμένους δ᾽ Matr, --- παρέλθω nos: τὸ εὖὦμα Matr, l "ob pex primus ex cod. Barberino n. 246 edidit Matranga in Anecd. graec. vo
p. 641 sqq. — 4 ἀνακειμένῳ Matr.
— 10 βίον nos: γύραν cod. γῆρας Matr. — 24
àn Za0ég? — 3 Mort. κινοῦςαν — 38 τρίχας peoocac Matr.
48 COOQPONIOY
65 'Pócai, Xpicré, τοῦ πυρός pe, ῥύεαι τοῦ ckÓTOUC με, εῶὥτερ, pócaí με φλογὸς γεέννης, ῥύεαι τῶν πικρῶν κολαςτῶν.
Có με Ταρτάρου εαώζοις, τὸ ckémacov βρυγμῶν ὀδόντων, εὖ με εὧζε τῆς καμίνου «τεναγμῶν τε τῶν ἀπαύετων. Τίς ἔεεομαι πρὸς rocaóra; τίς ἐκεῖ ευνήγορός μοι: τί γενήςεταί μοι λύτρον : τίνα μηχανὴν ἐφεύρω; Ὑπέδραμε δὴ χρόνος μοι, ὑπελήλυθεν βίος μοι, ὑπέκυψα τοῖς ματαΐοις
80. ὑπὸ τῆς ἐμῆς ἀνοίας.
«.1 c
Φοβερὸν τὸ éumeceiv με φοβερὰς θεοῦ πρὸς χεῖρας᾽
" φοβερὸν κριτήριόν γε φυλὰς γηγενῶν ἐφέλκον.
85 Χλοερὸν παρῆλθεν ἄνθος, χρόνος écri νῦν θεριεμοῦ, χοὸς εἰςκαλεῖ με μοῖρα. χύμα πρὸς τάφον τιθεῖςα.
Ψιλὸς εἰς τέλος ὑπάρχω,
90 ψεκὰς αὖθις ἣ τυχοῦςα, ψόφος εὐπόριετος αὔρας, ψαμάθοις νέον ἄθυρμα.
Ὃ θεὸς δέ μοι παράςεχου ὅλον εἰς βίου τὸ λεῖπον
95 ὁδὸν εἰς μίαν βαδίζειν
ς
ὁλόκληρον ἐντολῶν cov.
NCONTOC.TOY BACIAEOC
ὠδάριον κατανυκτικόν.
"Apa τίς γῆθεν ἀείρας ἐν ευςτροφῇ με Ζεφύρου ἀκαριαίως ἀποίςει πρὸς τὴν κλαυθμῶνος κοιλάδα,
ὕ ἵν᾽ ὅπως με τὰς μενούςεας
ἰδὼν κολάςεις θρηνήεω; Βαβαὶ βαβαὶ πῶς βρυχήεει
γαῖα διχῇ ῥηγνυμένη
νεύςει τῆς ὕπερθεν βίας,
10 φρικώδεις ἀπογυμνοῦςεα χώρους τοὺς νῦν κεκευθμένους; φεῦ μοι τῆς θέας ἐκείνης.
Γλαφυροτόρνευτοι τάφοι, «κότους pecroí τε καὶ γνόφου,
15 μυχὸς ἀπύθμαντος ἄλλος καὶ ἀντρονύχιος χάςμη ἐν ἀποκρύφοις τηροῦνται πᾶει λυγρῶς τοῖς βιοῦει.
Δεινῶς ἐκεῖςε κοιτάζων
20 ὃ ἄγριος αἱμοπότης
βρύχει, μαιμᾷ, ςαίνει κέρκον,
καὶ κεχηνὼς ἀναμένει καταπιεῖν πικρὸς εκώληξ τοὺς κατ᾽ ἐμὲ πλημμελοῦντας. 25 [Δακρύων ὄμβρους μοι δίδου, εὐΐλατε θεοῦ λόγε, πρὶν κατακρύψει με τάφος ξένον, Tuuvóv εὐπραγίας, πρὶν οἱ πικροὶ φορολόγοι 580. ζΖητήςουεί μου τὰς πράξεις] Ἐκεῖ βρυγμὸς τῶν ὀδόντων ὀλολυγμός τε καὶ θρῆνος, τάρταρος ἄμοιρος θέρμης, ἀνήλιος καὶ ς«κιώδης᾽ ἐκεῖ πολύετονον πένθος καὶ ὀχετοὶ τῶν δακρύων. Ζυτγὸς καὶ πλάςτιγξ τὰ ἔργα - εταθμίζεται δοκιμάζων, ἀνακουφίζων, βαρύνων. 40 οὐ τὰ ἐεθλὰ, τὰ δὲ φαῦλα, ἅπερ βιῶν ἐπεπράχειν ἐκ πονηρᾶς ευνηθείας.
e
τὸ τεῶν Matr. — 73 fort. ἐςοῦμαι — Τὸ τίς Matr.
Leontis in carmine recensendo usi sumus duobus codd. Monac. n. 201 (L) et n. ?5 (M) — v. 1 Bpuxáce L — 22 ἀπηνῶς L — 90 quintam stropham ab interpolatore adiectam esse acrostichis coarguit — 28 εὐπραξίας L
ANAKPECONTEIA 49
Ἢ καταιγὶς ἐκθροεῖ ue εὺ δὲ, ψυχὴ, τί ποιήςεις, καὶ ταραχὴ τῶν πνευμάτων, τούτων φρικτῶς τελουμένων :
45 τὸ αὐχμηρὸν τῆς θυέλλης 85 Ξένον ἰδέεθαι τὰ πάντα καὶ ευνοχὴ TÜV κτιεμάτων, τὸ περιέχον ετοιχεῖον
- κτύποι βροντῶν ἐπαλλήλων πυρκαϊᾶς ἀφανείᾳ
Gcrepomü)v τε τὸ δέος. διδόμενον ὕλης δίκην Θάμβος ἰδεῖν ὑπὲρ πάντα καὶ εἱλιςςόμενον αὖθις
50 καὶ τρόμος ἀναπολῆςαι; 90 ὡς κώδικα μεμβρανώδη. τὸν ποταμὸν τοῦ παμφάγου Οἴμοι, πῶς ταῦτα, μελέα, πυρὸς ὁμοῦ τε καὶ λίμνην ἐν νῶ, ψυχὴ. οὐ λαμβάνεις, παφλάζουςαν καὶ βριμῶςαν ἀλλ᾽ ὑπὲρ ψάμμον θαλάεςεης ἐνδίκως με πυρπολῆςαι. ἀμνημονεῖς ἁμαρτοῦςα:
55 Ἰδοὺ, ψυχὴ παναθλία, 95 ἀδήλως, ὅθεν τὸ τέρμα βλεφάροις τῆς διανοίας ἤδη λοιπόν cot προςψαύεει. ἱετόρηςά cor τὰς θλίψεις Πῶς λιγυρῶς ὑπαδούεης καὶ τὰς ποινὰς πρὸ τῆς δίκης" τῆς ςάλπιγτγος ὑπενέγκῃς; γῆφε θερμῶς ποτνιῶςα τῶν κενεώνων γὰρ γαῖα
60 τῆς πείρας, τούτων ῥυεςθῆναι. 100. νέκυας ἀναςφαιρίςει,
Κριτής cor πόρρωθεν ἥξει : καὶ θάλαςςα τοὺς cqerépouc θρονούμενος ἐν νεφέλῃ, τῇ φοβερᾷ ἐπιετάεει. τὴν κτίειν ἀνατινάςεεων ῬΡαγήςεεται τὰ μνημεῖα νερτέρων ἐκ τῶν θεμέθλων, νεκάδων κατεςτιγμένων
65 κυμαίνων καὶ τὸν ἀέρα 105 τῇ τοῦ κριτοῦ ὑπαντήξεει, παναλκεετάτῃ δυνάμει. Μιχαὴλ cmépyovroc ἅμα
Λαῖλαψ λικμήςει τὰ ὄρη πάντας ῥιπῇ παραετῆςαι καὶ ἀφαντώςει τὰς νάπας. Á τεττάρων ἐκ τῶν ἀνέμων. καὶ ἐν πυρὶ ἀκαμάτῳ Cóvec, ψυχὴ, μετὰ ταῦτα
τὸ. ἐκτεφρωθήεςεται χέρεος 110 φρικτοὶ πῶς τίθενται θρόνοι ἀπὸ προεώπου κυρίου καὶ ἀναπτύςοονται βίβλοι κρῖναι τὴν γῆν ἐρχομένου. παριςταμένων ἐν φόβῳ
Μαρμαρυτγαὶ τῶν φωετήρων ἀπείρων καὶ ἀναρίθμων ςβεεθήεονται παραυτίκα, ἀγγέλων τε καὶ ἀνθρώπων.
15 καὶ τῶν ἀςτέρων τὰ πλήθη 110 Τότε λοιπὸν αἱ κολάςεις οἷά περ φύλλα mecoóvrat: δειχθήςονται, ἃς προέφην, CU δὲ ψυχὴ, πῶς ὑποίςεις ἀπολαμβάνειν ἑτοίμως τὴν ἔλευειν τοῦ δεςπότου : τοὺς ὑπευθύνους διψῶντας,
Ναμάτων θάλαςςα cmóviv ὧν τελευταῖος καὶ πρῶτος
80. ὑφέξει δειματουμένη, 120 μόνος ἐγὼ καὶ παντλήμων. καὶ ποταμοὶ κονιςθῶει Ὑπατορεύςει πραέως πηγάζοντες ἀεννάως" ὃ δικαςτὴς τοῖς ἀξίοις,
54 post nonam, decimam tertiam, decimam septimam, visesimam primam, visesimam quartam singula theotokia addunt cod, L et cod. Barberinus, quo usus est Matranga in Aneed, graec, tom. II p. 683 sqq. — 97 ἐπᾳδούεῃς L — 107 an κριτῇ ὃ 116 mpoéqnc M — 117 ἀπολαμβάνει L — 118 διψῶςαι L et Matranga ex cod. Barberimo
ÜARMINA CHRISTIANA. 1
50 καλῶν αὑτοῦ βαειλείαν κληρονομεῖν αἰωνίαν,
190 καὶ αὐςτηρῶς ἁμαρτωλοὺς
τοῦ βήματος órmeAócet. Φιλανθρωπίας cfjc ὄντως ἐκπέεουειν ἀλαζόνες κριταὶ, copoi καὶ δυνάεται καὶ βαειλεῖς ὑπερόπται, ἀζύγων καὶ ἱερέων, οἴμοι, πληθὺς καὶ μιγάδων. Χωριζομένων ευγγόνων, Yovéuv,. φίλων καὶ τέκνων τίς ἐννοῶν οὐκ οἰμώξει, τίς δὲ βαςτάςει τὸν πόνον;
130
135
AC€ONTOC
140
θρηνήςομεν γὰρ ἀλλήλους eic τοὺς ἀπείρους αἰῶνας.
Ψυχή, λογίζου πῶς ἄρδην
βληθήςονται eic κολάςεις ἑλκόμενοι ἀποτόμως
ὑπὸ πυρφόρων ἀτγέλων, καὶ «τέναξον πρὸ τῆς πείρας ἐκ βάθους τῆς διανοίας.
145 "Q δέεποτα τῶν αἰώνων,
180
πάτερ, υἱὲ καὶ τὸ πνεῦμα, ἣ Tpicumócraroc μα — καὶ ἀδιαίρετος φύεις,
δός μοι καιρὸν μετανοίας πρὸς λύειν ἀμπλακημάτων.
ΦΩΤΙΟῪ TOY TTATPIAPXOY ὕμνος ἐκ mpocumou BaciAeíou δεςπότου.
᾿Απὸ χειλέων ὕμνον προςφέρω cot τῷ κτίετῃ, ἀπὸ καρδίας βάθους coi δόξαν ἀναπέμπω.
5 Βάθος cou τῆς cogíac, κριμάτων τὰς OfUccouc τίς λόγος ἐξυμνήεει, δέεποτα τῶν ἁπάντων:
[Aücca δὲ πῶς ἐξείποι
10 τὸ τὸν, ὕψιςτε, κράτος, ὦ βάθος, ὦ cogíia νικῶςα πάντα λότον:
Δυνάμει ἀευγκρίτῳ θαυμάεια ἐργάζει,
15 οὐδὲν δέ cou τῇ θείᾳ ἀνθίεταται βουλήεει.
Ἐξίεταμαι, καὶ θάμβους πληροῦμαι τὴν καρδίαν, ὅταν ςῆς ouvacreíac
20 τὰ ἔργα ἐννοήςω.
Ζητεῖν οὐκ ἐξαρκεῖ μοι διάνοια τὸ ϑαῦμα,
^Hxoc α΄.
20
90
40
τὸ ὕψος τοῦ ἐλέους, χαρίτων cou τὸν πλοῦτον.
Ἤγειράς με ἐκ λάκκου,
κύριε, κατωτάτου, δυναςτῶν δὲ ἐν μέεῳ ἔθηκας τοῦ λαοῦ cou,
Θεὲ, δέεποτα πάντων,
κύριε τοῦ ἐλέους, τίς λόγος ἐξαρκέςει πρὸς εὴν δοξολογίαν ;
Ἰδὼν ὃ βλέπων πάντα
ταπείνωειν καὶ πόνον ἐμῆς καρδίας λύεις κακώςεων τὰ βάρη“
Καθάπερ μόνος οἶδας
πνοῆς Ó πάεης κτίετης, ὁ ἐκ μητρὸς κοιλίας ὑπάρχων «ςκεπαεςτής μου.
Λίθῳ τὴν κεφαλήν μου
ἐκόεμηςας τιμίῳ, ἔδειξας βαειλέα καὶ ἄρχοντα λαοῦ cov.
123 et 124 om. L et Matranga; iidem post v. 124 addunt: οὗς μὲν εἰς δόξαν ἐφέλκων, oüc δὲ πρὸς ἄληκτον πένθος — 128 ékmecoüvrai reponere non ausi sumus, Photii hymnum ex cod. Barberino n. 246 primus edidit A, Maius Spicil, rom, t, IX —
41 Psalm, XX 4
ANAKPEONTEIA ! 51
45 Μεγαλύνω cou, cüirep, τὴν θείαν ouvacreíav, ὅτι ὡς δυνατός μοι εἰργάςω μεγαλεῖα. - Νεώτερος ὑπῆρχον 50 ἐν τέκνοις τοῦ πατρός μου, ἀλλ᾽, ὦ cou τῶν θαυμάτων, ἀνέδειξας δεςπότην. Ξενίζει πᾶςαν ὄντως διάνοιαν τὸ θαῦμα, 55 καὶ ξένον γὰρ ὑπάρχει ὡς ἔργον δεξιᾶς cov. ὋὉ πρὶν τενέεθαι πάντα ὥςπερ παρόντα βλέπων, ὃ πάντων βαειλεύων 00 ἐπάκουςον φωνῆς μου. ΤΠ]ορεύεεθαι εὐθεῖαν τῶν ἐντολῶν cou τρίβον εὐδόκηςον ὃ πρίν με γενέεθαι ἀφορίςας. 65 Ῥομφαίᾳ καθοπλίςας τῆς cfjc δυνάμεώς με, ἐχθροὺς τοὺς ἀοράτους ἐνίεχυεον τροποῦεθαι. (οφία, θεῖε λόγε 10 πατρὸς, ὃν ἡρετίεω δουλεύειν cot, φύλαξον ἐπώνυμον λαόν cov.
Τὰ βέλη τοῦ λαοῦ cov ἠκονημένα δεῖξον πηγνύμενα καρδίᾳ ἐχθρῶν cou βαειλείας.
Ὑπὲρ ἣς τὸ cóv αἷμα ἐκένωςας, εὠτήρ μου, ἁγίαν ἐκκληςείαν
80 ἀκίνητον ευντήρει.
Φιλάνθρωπε, οἰκτίρμον, ἣν ἔδωκας εἰρήνην τοῖς θείοις ἀποςτόλοις παράεσχου τῷ λαῷ cou.
85 Χάριν, ἣν ἐπηγγείλω
τοῦ πνεύματος παρέξειν, κατάπεμψον, ὃ πλάετης ἁπάντων καὶ δεςπότης.
Ψυχῇ, ὦ ἄν, μιᾷ cov
90 καὶ γνώςει καὶ καρδίᾳ
ἀπαύετως εὐλογοῦμεν τὴν θείαν βαειλείαν.
"Q πάντων βαειλεύων τῶν ἄνω καὶ τῶν κάτω,
95 eic cé πᾶςαν ἐλπίδα
οἶδας ὡς ἀνεθέμην.
(ὺ οὖν ὡς κτίετης πάντων θεὸς καὶ βαειλεύς μου, ὃν ἔδωκας λαόν μοι,
100 τῇ δεξιᾷ cou Gyoic.
-1
σι
ΑΝΤΙΦΩΝΑ.
᾿Αντίφωνα ψαλλόμενα ἐν τῇ λειτουργίᾳ τοῦ Χρυςοςτόμου. ᾿Αντίφωνον α΄. ᾿Αγαθὸν τὸ ἐξομολοτγεῖεθαι τῷ κυρίῳ καὶ ψάλλειν τῷ ὀνόματί cou, Üyicre*
(Psalm, XCI 2)
Ταῖς mpecQetoic τῆς θεοτόκου, cü)rep, cócov ἡἧμᾶς. Τοῦ ἀναγγέλλειν τὸ πρωϊ τὸ ἔλεός cou καὶ τὴν ἀλήθειάν cou mácaic ταῖς ἣμέ-
poic ἡμῶν: (Ps. XCI 3) Ταῖς πρεεβείαις ... 87 ὦ πλάεςτης cod, -- 89 ὦ ἄν cod.: aut ὦ τάν aut ὦνα poeta aser videtur — «οὔ nos: ce cod, — 93 ὁ πάντων cod, — 97 extrema stropha, si acrostichidem alphabeti-
cam.spectes, ab interpolatore, addita esse videtur.
A4*
59 ANTIOQNA
Ὅτι εὐθὺς κύριος ὁ θεὸς ἡμῶν καὶ νῦν ἐετιν ἐν τῇ δικαιοεύνῃ τοῦ προεώπου αὐτοῦ. (Ps. X *) Ταῖς πρεεβείαις .. Δόξα πατρὶ καὶ ui) καὶ ἁγίῳ πνεύματι Ταῖς mpecpetoic . . . koi νῦν xai ἀεὶ xai eic τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. Ταῖς πρεεβείαις ... : ᾿Αντίφωνον β΄. 'O κύριος ἐβαείλευςεν, εὐπρέπειαν ἐνεδύεατο᾽ ἐνεδύςατο κύριος δύναμιν καὶ περι-
εζώςατο * (Ps. XCII 1) Ταῖς mpecetoic τῶν ἁγίων cou cücov ἡμᾶς. Καὶ γὰρ ἐετερέωςε τὴν οἰκουμένην, ἥτις οὐ ςαλευθήεεται. (Ps. XCII 1) Ταῖς πρεεβείαις ... Τὰ μαρτύριά cou, κύριε, ἐπιετώθηςαν coóopa. (Ps. XCII 5)
Ταῖς mpecpetouc ... Δόξα πατρὶ καὶ ui) καὶ ἁγίῳ πνεύματι Ταῖς πρεεβείαις ... καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ eic τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν᾽ Ὃ μονογενὴς υἱὸς | καὶ λόγος τοῦ θεοῦ, ἀθάνατος ὑπάρχων, καὶ καταδεξάμενος διὰ τὴν ἡμετέραν εὠτηρίαν ς«αρκωθῆναι ἐκ τῆς ἁγίας θεοτόκου καὶ ἀειπαρθένου Μαρίας, ἀτρέπτως ἐνανθρωπήςεας, «ταυρωθείς τε, Χριςτὲ ὁ θεὸς, θανάτῳ θάνατον πατήςας, εἷς ὧν τῆς ἁγίας τριάδος, ευνδοξαζόμενος τῷ πατρὶ καὶ τῶ ἁγίῳ πνεύματι, εὥςον ἡμᾶς. ᾿Αντίφωνον Y. ͵ Δεῦτε ἀγαλλιαεώμεθα τῷ κυρίῳ, ἀλαλάξωμεν θεῷ τῷ εὠτῆρι ἡμῶν. (Ρ5. XCIV 1) (ῶςον ἣμᾶς, υἱὲ θεοῦ, ὃ ἐν ἁγίοις θαυμαςετὸς, ψάλλοντάς coi ᾿Αλληλούϊα. Προφθάεωμεν τὸ πρόσωπον αὐτοῦ ἐν ἐξομολογήςει καὶ ἐν ψαλμοῖς ἀλαλάξωμεν αὐτῷ᾽ (Ps. XCIV 2) Cócov fju&c, υἱὲ θεοῦ ... Ὅτι θεὸς μέγας κύριος καὶ βαειλεὺς μέγας ἐπὶ πᾶςαν τὴν γῆν᾽ (Ps. XCIV 3) Cócov ἡμᾶς, υἱὲ θεοῦ ... Ὅτι ἐν τῇ χειρὶ αὑτοῦ τὰ πέρατα τῆς γῆς καὶ τὰ ὕψη τῶν ὀρέων αὐτὸς δρᾷ (Ps. XCIV 4) Cócov ἡμᾶς, υἱὲ θεοῦ ... “Ὅτι αὐτοῦ écriv fj θάλαςεα, καὶ αὐτὸς ἐποίηςεν αὐτὴν, καὶ τὴν ξηρὰν ἐθεμελίωςαν αἱ χεῖρες αὐτοῦ. (Ps. XCIV 5) Cócov ἡμᾶς, υἱὲ θεοῦ ... Δόξα πατρὶ καὶ ui) καὶ ἁγίῳ πνεύματι Cócov ἡμᾶς, υἱὲ θεοῦ ...
ΑΝΤΙΦΩ͂ΝΑ 58
καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. "Aunv: Cócov ἣμᾶς, υἱὲ θεοῦ ...
᾿Αντίφωνα ψαλλόμενα ἐν τῇ ἑορτῇ τοῦ εὐαγγελιςεμοῦ. (Mapr. 25) ᾿Αντίφωνον α΄.
Ὅ θεὸς τὸ κρῖμά cov τῷ βαειλεῖ δὸς καὶ τὴν δικαιοςύνην cou τῷ vi) τοῦ βαειλέως. (Ps. LXXI 1)
Ταῖς πρεεβείαις τῆς θεοτόκου, cü)rep, εὥςον ἡμᾶς. ᾿Αναλαβέτω τὰ ὄρη εἰρήνην τῶ Aoi) καὶ οἱ βουνοὶ δικαιοσύνην. — (Ps. LXXI 3) Ταῖς πρεεβείαις τῆς θεοτόκου, cürep, ci cov ἣμᾶς. Εὐαγγελίζεςεθε ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τὸ εωτήριον τοῦ θεοῦ ἡμῶν. (Ps. XCV 2) Ταῖς πρεεβείαις τῆς θεοτόκου, cü)rep, cü)cov ἧἣμᾶς. "Quoce κύριος τῷ Δαυϊδ ἀλήθειαν καὶ οὐ μὴ ἀθετήςει αὐτήν. (Ρ5. CXXXI 11) Ταῖς πρεεβείαις τῆς θεοτόκου, εὥτερ, có cov ἡἣμᾶς. Δόξα πατρὶ. .. Καὶ νῦν καὶ del .. . Ταῖς πρεεβείαις τῆς θεοτόκου, εὥτερ, εὥςον ἡμᾶς. ᾿Αντίφωνον β΄. ; Karagrcerai ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον xoi ὡςεὶ «ταγὼν ἣ cráZouca ἐπὶ τὴν τῆν.
(Ps. LXXI 6) Cócov fju&c, υἱὲ θεοῦ, ὃ δι᾽ ἡμᾶς εαρκωθεὶς, ψάλλοντάς cov ᾿Αλληλούϊα. Ἡγίαςε τὸ εκήνωμα αὐτοῦ ὃ ὕψιετος. (Ps. XLV 5) Cócov fuc ... ὋὉ θεὸς ἐμφανῶς ἥξει, ὃ θεὸς ἡμῶν, koi οὐ mopaciunmr|cerat. (Ps. XLIX 3)
Cócov fiuc ... ᾿Ανατελεῖ ἐν ταῖς ἡμέραις αὐτοῦ δικαιοεύνη καὶ πλῆθος εἰρήνης. (Ps. LXXI 7) Cócov ἡμᾶς: Δόξα πατρὶ ... καὶ νῦν καὶ αἰεὶ. .. Ὃ μονογενὴς υἱὸς καὶ λόγος τοῦ θεοῦ ... E ᾿Αντίφωνον τ΄. Ἔεται τὸ ὄνομα αὐτοῦ εὐλογημένον εἰς τοὺς αἰῶνας. (Ps. LXXI 17) (ήμερον τῆς εὠωτηρίας ἡμῶν ... (vide apolytikion mensis Martii d. 25) ᾿ Εὐλογητὸς κύριος ὃ θεὸς τοῦ Ἰεραὴλ, ὃ ποιῶν θαυμάεια μόνος. — (Ps. LXXI 18) Cüuepov τῆς εωτηρίας ...
Εὐλογημένον τὸ ὄνομα αὐτοῦ εἰς τὸν αἰῶνα καὶ εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος. (Ps. LXXI 19)
(ήμερον τῆς εωτηρίας ...
ANABAOMOI.
᾿Αντίφιωνον α΄. Ἐν τῷ θλίβεεθαί ue | εἰεάκουςόν μου τῶν ὀδυνῶν, | κύριε, coi κράζω. — (Ps. CXIX) Τοῖς ἐρημικοῖς | ἄπαυετος ὃ θεῖος πόθος ἐγτίγνεται, | kócuou oUct τοῦ ματαίου ἐκτός. Δόξα πατρὶ καὶ υἱῷ καὶ ἁγίω πνεύματι καὶ νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. ᾿Αμήν. "Avíw πνεύματι τιμὴ καὶ δόξα, ὥςπερ πατρὶ πρέπει ἅμα καὶ uii διὰ τοῦτο ἄεσωμεν τῇ τριάδι μονοκρατορίᾳ.
54 KAOICMATA
᾿Αντίφωνον β΄. Εἰς τὰ ὄρη τῶν εὧῶν | ὕψωςάς με νόμων | ἀρεταῖς ἐκλάμπρυνον | ὃ θεὸς, ἵνα ὑμνῶ ce. (Ps. CXX) Δεξιᾷ cou χειρὶ λαβὼν cb, Aóve, | φύλαξόν ue, | φρούρηςον, | μὴ πῦρ ue φλέξῃ τῆς ἁμαρτίας. Δόξα .... xoi vOv... «Αγίω πνεύματι | mca f| krícic καινουργεῖται, | παλινδρομοῦςα eic τὸ πρῶτον " ἰςοςθενὲς γάρ écri πατρὶ καὶ λόγῳ. ᾿Αντίφωνον Y. Ἐπὶ τοῖς εἰρηκόει μοι, | ὁδεύεωμεν eic τὰς αὐλὰς τοῦ κυρίου, εὐφράνθη pou - . τὸ πνεῦμα, | εὐγχαίρει ἣ καρδία. (Ps. CXXI) . Ἐπὶ οἶκον Δαῦϊδ | φόβος μέγας" | ἐκεῖ γὰρ θρόνων ἐκτεθέντων, | κριθήςονται ἅπαςαι αἱ φυλαὶ τῆς τῆς καὶ γλῶεςαι. Δόξα: xdi vOv. «Αγίῳ πνεύματι | τιμὴν, ΕΠ ΤΠ | δόξαν καὶ κράτος | ὡς πατρί τε ἄξιον | καὶ τῷ υἱῷ δεῖ προςφέρειν "| μονὰς γάρ ἐςτιν fj τριὰς τῇ gücet, | ἀλλ᾽ οὐ
προςώποις. KAOICMATA. I Αὐτόμελον (Ὀκτ. ceA. 17) ἐν μνήματι τεθεὶς, ἦχος α΄. ὡς θνητὸς, ζωοδότα;,
τὸ κράτος ευνέτριψας, ἀγαθὲ, τοῦ θανάτου" 10 c€ γὰρ ἔφριξαν οἱ πυλωροὶ οἱ τοῦ ἅδου, εὺ ευνήγειρας τοὺς ἀπ᾿ αἰῶνος θανόντας, 4c μόνος φιλάνθρωπος.
Τὸν τάφον cou, εωτὴρ, ςτρατιῶται τηροῦντες νεκροὶ τῇ ἀςτραπῇ τοῦ ὀφθέντος ἀγγέλου ἐγένοντο κηρύττοντος γυναιξὶ τὴν dvácraciv: c& δοξάζομεν, τὸν τῆς φθορᾶς καθαιρέτην, οἰ ὐθεστοι αν) 5 coi προςπίπτομεν, Μητέρα ce ΘΕΟΙ͂Σ τῷ ἀναςτάντι ἐκ τάφου ἐπιςτάμεθα πάντες, καὶ μόνῳ θεῷ ἡμῶν. παρθένον ἀληθῶς [καὶ] μετὰ τόκον φανεῖςαν, 15 οἱ πόθῳ καταφεύγοντες πρὸς τὴν εὴν ἀγαθότητα᾽ (ταυρῷ προεηλωθεὶς cé γὰρ ἔχομεν ἑκουείως, οἰκτίρμον, ἁμαρτωλοὶ προεςταείαν,
ΠΤροςόμοια (1bid.)
I cod. D — v. 8 μνήματι καινῷ ὡς θεὸς κατετέθης D — 9. possis coniicere cU cuvé- τριψας, sed similiter aliorum TTpocouotuv numeri ab exemplari recedunt — δυνατὲ τῷ θανάτῳ cou Oct. sensu parum aecomodato, sed numeris bonis. — 10 JW D — 11 0a- vévrac D — 14 xai eiiciendum monuimus — ὀφθεῖςαν D
KAOICMATA 55
cé κεκτήμεθα ἐν meipacuoic εωτηρίαν τὴν μόνην πανάμωμον.
β΄. ΠΤροεόμοια (Τριῴδ. ςελ. 344).
Τὰ πάθη τὰ ςεπτὰ fj παροῦςα ἡἥμέρα ὡς φῶτα CUCTIKÓ ἀνατέλλει τῷ κόεμῳ᾽" Xpicróc γὰρ ἐπείγεται τοῦ παθεῖν ἀγαθότητι᾽" ὃ τὰ εύὐμπαντα ἐν τῇ δρακὶ περιέχων 5 καταδέχεται ἀναρτηθῆναι ἐν ξύλῳ
τοῦ cca: τὸν ἄνθρωπον.
᾿Αόρατε κριτὰ, ἐν capki πῶς ὡράθης καὶ ἔρχῃ ὑπ᾽ ἀνδρῶν παρανόμων κτανθῆναι, ἡμῶν τὸ κατάκριμα κατακρίνων τῷ πάθει cou; 10 ὅθεν οαἴνεειν, μεγαλοεύνην καὶ δόξαν ἀναπέμποντες τῇ ἐξουςείᾳ cov, λόγε, ευμφώνως προςφέρομεν.
γ΄. ΤΤροςόμοια (Τριῴδ. ceA. 357).
Ἢ πόρνη ἐν κλαυθμῷ ἀνεβόα, οἰκτίρμον, ἐκμάςεουςα θερμῶς τοὺς ἀχράντους cou πόδας θριξὶ τῆς κεφαλῆς αὑτῆς καὶ ἐκ βάθους «ςτενάζουςα᾽ μὴ ἀπώεῃ με, μηδὲ βδελύξῃ, θεέ μου, 5 ἀλλὰ δέξαι με μετανοοῦςαν καὶ εὥςον ὡς μόνος φιλάνθρωπος.
18 πανύμνητον 1)
δ΄, ΤΤροςόμσια (Τριῴδ. ceA. 408).
Cwwóóvi καθαρᾷ καὶ ἀρώμαει θείοις
τὸ có τὸ ςεπτὸν ἐξαιτήςας Πιλάτῳ
μυρίζει τε καὶ τίθηςειν "lucp καινῶὼ μνήματι"
ὅθεν ὄρθριαι oi μυρόφόροι γυναῖκες
ὅ ἀνεβόηςαν᾽ δεῖξον ἡμῖν, ὡς προεῖπας, Χριςτὲ, τὴν ἀνάεταειν.
Ἐξέετηςαν χοροὶ τῶν ἀγγέλων δρῶντες τὸν ἐν τοῖς τοῦ πατρὸς καθεζόμενον κόλποις, πῶς τάφῳ κατατίθεται ὡς νεκρὸς ὃ ἀθάνατος᾽ 10 ὅν τὰ τάγματα τὰ τῶν ἀγγέλων κυκλοῦει καὶ δοξάζουςει εὺν τοῖς νεκροῖς ἐν τῷ ἅδῃ ὡς κτίετην καὶ κύριον.
ε΄. Προςόμ. eic τὴν Ὑπαπαντὴν τοῦ Xpicroó (Φεβρ. 3). Χορὸς ἀγγελικὸς ἐκπληττέεθω τὸ θαῦμα... βροτοὶ δὲ ταῖς φωναῖς ἀνακράξωμεν ὕμνον, δρῶντες τὴν ἄφατον τοῦ θεοῦ ευγκατάβαειν᾽ ὃν τὰρ τρέμουει τῶν οὐρανῶν αἱ δυνάμεις, 5 γηραλέαι νῦν ἐναγκαλίζονται χεῖρες τὸν μόνον φιλάνθρωπον.
'O ὧν cov τῷ πατρὶ ἐπὶ θρόνου ἁγίου
56 KAOICMATA
ἐλθὼν ἐπὶ τῆς γῆς ἐκ παρθένου ἐτέχθη καὶ βρέφος ἐγένετο χρόνοις ὧν ἀπερίγραπτος᾽ 10 ὃν δεξάμενος ὃ (ζυμεὼν ἐν ἀγκάλαις χαίρων ἔλεγε᾽ νῦν ἀπολύεις, οἰκτίρμον, εὐφράνας τὸν δοῦλόν cov.
ς΄. ΤΤροςύμ. εἰς τὸν εὐαγγελιεμὸν τῆς θεοτόκου (Μαρτ. 25). Ὃ μέγας ετρατητὸς τῶν ἀΐὔλων ταγμάτων εἰς πόλιν Ναζαρὲτ ἐπιετὰς βαειλέα μηνύει coi, ἄχραντε, τῶν αἰώνων καὶ κύριον, χαῖρε, λέγων cot, εὐλογημένη Μαρία, ὅ ἀκατάληπτον καὶ ἀνερμήνευτον θαῦμα βροτῶν f ἀνάκληεις,
Αὐτόμελον (Ὄκτ. ςελ. 57). ῆχος γ΄. Τὴν ὡραιότητα τῆς παρθενίας cou καὶ τὸ ὑπέρλαμπρον τὸ τῆς ἁγνείας cou ὁ Γαβριὴλ καταπλαγεὶς ἐβόα cot, θεοτόκε᾽ ποῖόν COL ἐγκώμιον προςαγάγω ἐπάξιον : 5 τί δὲ ὀνομάςεω ce; ἀπορῶ καὶ ἐξίεταμαι. διὸ ὡς προςετάγην βοιὼ cor χαῖρε ἣ κεχαριτωμένη.
ζ΄. ΤΤροςόμ. εἰς μνήμην τοῦ Γεωργίου (Anpu. 23). ᾿Ανέτειλεν, ἰδοὺ, | τὸ τῆς χάριτος éap: ἐπέλαμψε Χριετοῦ | ἣ ἀνάεταεις πᾶει, καὶ ταύτῃ ευνεκλάμπει νῦν Γεωργίου τοῦ μάρτυρος f| πανέορτος | καὶ φωτοφόρος ἡμέρα" ὅ δεῦτε ἅπαντες λαμπροφοροῦντες ἐνθέως φαιδρῶς ἑορτάςεωμεν.
η΄. ἸΤροςόμ. εἰς μνήμην τοῦ Νικολάου (Δεκ. 6). ᾿Αςτράπτεις ἐν τῇ γῇ τῶν θαυμάτων ἀκτῖει, Νικόλαε cogé, καὶ κινεῖς πᾶςαν Ad)ccav εἰς δόξαν τε καὶ αἵνεειν τοῦ ἐν γῇ ce δοξάςαντος᾽ ὃν ἱκέτευε | πάεης ἀνάγκης ῥυςεθῆναι 5 τοὺς τὴν μνήμην cou πίετει καὶ πόθῳ τιμῶντας, πατέρων ἐκλότιον.
Tfpocóuota. ἀναετάειμα (1bid,)
Τὸ ἀναλλοίωτον τὸ τῆς θεότητος καὶ τὸ ἑκούειον πάθος COU, κύριε,
10 εἰς ἑαυτὸν καταπλαγεὶς
ὁ Αἵδης émuobüpero- τρέμω τὴν τοῦ εώματος μὴ φθαρεῖςαν ὑπόεταειν᾽" βλέπω τὸν ἀόρατον μυςτικῶς πολεμοῦντά ue: διὸ καὶ oUc κατέχω κραυγάζουει᾽ δόξα, Χριςτὲ, τῇ ἀναετάεει cov.
X
IL. cod. D tertiam stropham primae praeponit, alteram hoe loco omittit, sed similli-
mam carmini quod antecedit inseruit — videntur
5 ὀνομάςαι D — 6 ali κραυγάζω co: legisse
KAOICMATA
15 Τὸ ἀκατάληπτον τὸ τῆς «ταυρώςεως καὶ ἀνερμήνευτον τὸ τῆς ἐγέρεεως θεολογοῦμεν οἱ microi ἀπόρρητον μυετήριον᾽ ςήμερον γὰρ θάνατος καὶ ὁ Αἵδης ἐεκύλευται, γένος δὲ ἀνθρώπινον ἀφθαρείαν ἐνδέδυται᾽ 20 διὸ καὶ εὐχαρίετως κραυγάζομεν " δόξα, Χριςτὲ, τῇ ἀναεςτάςει cov.
β΄. TTpocóy. εἰς τὸν Εὐατγτελιεμὸν τῆς θεοτόκου (Μαρτ. 35). (ήμερον &maca | κτίεις ἀγάλλεται, ὅτι τὸ χαῖρέ coi φωνεῖ ἀρχάγγελος᾽ εὐλογημένη cU ςεμνὴ καὶ ἄχραντε πανάμωμε᾽ εήμερον τοῦ ὄφεως ἀμαυροῦται τὸ φρύαγμα" ὅ ἀρᾶς [γὰρ] διαλέλυται τοῦ προπάτορος cóvóecuoc: διὸ καὶ κατὰ πάντα βοῶμέν cor
χαῖρε ἣ κεχαριτωμένη.
γ΄. ΠΤροςόμ. eic τὰ Θεοφάνεια (Ἶαν. 6). Ἐπιφανέντος cou ἐν Ἰορδάνῃ, εωτὴρ, καὶ βαπτιεθέντος cov ὑπὸ προδρόμου, Χριετὲ, ἠγαπημένος ..... υἱὸς ἐμαρτυρήθης᾽
Qt
51
ὅθεν kai cuvávapxoc τῷ πατρὶ πεφανέρωςαι, πνεῦμα δὲ τὸ ἅγιον ἐπὶ c& κατεγίνετο, ἐν ὦ καὶ QuiricOévrec βοῶμεν᾽ δόξα Oed τῷ ἐν τριάδι.
'. TTpocóu. eic μνήμην τοῦ Δημητρίου
σι
1
(Ox. 26).
Τὸν ευμπαθέετατον
κυρίου μάρτυρα ἐκδυςωποῦμέν ce
πιςτῶς, Δημήτριε, pOcoi ἣμᾶς παντοδαπῶν
κινδύνων ἐπερχομένων " ἴαςαι ψυχῶν ἡμῶν
καὶ «ωὡμάτων τὰ τραύματα᾽ θραῦςον τὰ φρυάγματα
τῶν ἐχθρῶν ἡμῶν, ἅγιε" eipr|veucov ἥμῶν τῆν ζωήν,
ὅπως ἀεί ce δοξάζωμεν.
θεοτοκίον.
Θεομακάριετε
μῆτερ ἀνύμφευτε, τὴν ἀςθενοῦςάν μου
ψυχὴν θεράπευοον, ὅτι ευνέχομαι πολλοῖς
ἐν πταίεμαει, Ocoróke* ὅθεν καὶ κραυγάζω cot
crevayud) τῆς καρδίας pou: δέξαι με, πανάχραντε,
τὸν πολλὰ ἁμαρτήςαντα, ἵνα ἐν παρρηείᾳ κραυγάζω cot'
χαῖρε ἣ κεχαριτωμένη.
IH Αὐτόμελον. ἦχος τ΄. cuvekQoG cot καὶ "AgeA πρὸς κύριον Θείας πίετεως | ὁμολογίᾳ 5 καὶ Ζαχαρίου τὸ αἷμα τὸ δίκαιον᾽ ἄλλον Παῦλόν ce | fj ἐκκληεία πάτερ ὅειε, Χριετὸν τὸν θεὸν ἱκέτευε ζηλωτὴν ἐν ἱερεῦειν ἀνέδειξε" δωρήςαςθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος. 17 τὸ ἀπόρρητον omisso μυςτήριον D. -- 30 διὸ εὐχαριςτοῦντες βοῶμεν ἢ -- 21 τῇ
εὐςπλαγχνίᾳ cou D — 8'5 γάρ rectius omittas, quod idem valet, si quid aliud in his car- minibus uncinis inclusimus — γ΄ 3 τοῦ πατρός post ἠγαπημένος intercidisse videtur,
58 KAOICMATA i
β΄. TTpocóu. eic μνήμην τοῦ ᾿Αθαναείου (Moi. 2). Θείοις δόγμαειν | ὀρθοδοξίας, πάτερ, ὥπλιςεας | τὴν ἐκκληείαν᾽ [ταῖς] διδαχαῖς cou τὰς aipéceic ἐξέ- : τεμες᾿ τῆς εὐςεβείας τὸν δρόμον τετέλεκας 5 καὶ ὡς ὃ ΤΠΤαῦλος τὴν πίετιν τετήρη- κας᾿ λοιπὸν ἀπόκειται καὶ coi, παναοίδιμε, ὃ δίκαιος τῶν πόνων [cou] «τέφανος.
γ΄. TTpocou. εἰς μνήμην τοῦ Γεωργίου (Ἀπριλ. 23). TIóO0u Zéovn | τῷ τοῦ δεςπότου πυρπολούμενος | ἀνδρειοφρόνως τὰ τῆς πλάνης ταμιεῖα κατέβαλες καὶ ἐν «ταδίῳ Xpicróv ὡμολόγηκας, 5 τροπαιοφόρε παμμάκαρ Γεώργιε, μάρτυς ἔνδοξε, Xpicróv τὸν θεὸν ἱκέ- TCUE δωρήςαεθαι ἡμῖν τὸ μέγα ἔλεος.
IV : Αὐτόμελον. γ΄. ΤΤροςόμ. εἰς μνήμην τοῦ Crrupióuvoc ἦχος δ΄. (Δεκ. 12). Ταχὺ προκατάλαβε, Τοῖς λόγοις ékócuncac πρὶν δουλωθῆναι ἡμᾶς τὴν ἐκκληςείαν Χριετοῦ, ἐχθροῖς βλαεφημοῦςεί ce τοῖς ἔργοις éríuncac καὶ ἀπειλοῦςιν ἡμῖν, τὸ κατ᾽ εἰκόνα θεοῦ, Xpicré ὃ θεὸς ἡμῶν (πυρίδων μακάριε" ἄνελε τῷ «ταυρῷ cou ἔλαμψας ἐν τῷ κόεμῳ τοὺς ἡμᾶς πολεμοῦντας, τῇ ἐν coi εωφροεύνῃ, ὅ γνώτωςαν, πῶς ἰεχύει 5 χάριτας ἰαμάτων ὀρθοδόξων ἣ πίετις ἀπαςετράπτων τοῖς müci- Tpecpeiac τῆς θεοτόκου, διὸ καὶ ἑορτάζομεν μόνε φιλάνθρωπε. nícrei τὴν μνήμην cov. β΄. TTpocóu. eic τὰ Θεοφάνεια ("lav. 6). Τὰ ῥεῖθρα ἡτγίαεας δ΄. ΤΤροςόμ. εἰς μνήμην τοῦ Δημητρίου τὰ Ἰορδάνεια, (Ὄκτ. 36). : τὸ κράτος ευνέτριψας Ἢ μνήμη cou, ἔνδοξε τῆς ἁμαρτίας .., μάρτυς Δημήτριε, Χριςτὲ ὃ θεὸς ἡμῶν. ἐφαίδρυνε εήμερον ὑπέκλινας τῇ παλάμῃ τὴν ἐκκληςείαν Χριετοῦ ςεαυτὸν τοῦ προδρόμου, καὶ πάντας ευνήτγατεν, 5 [καὶ] écucac ἐκ τῆς πλάνης ἄεμαειν ἐπαξίως τῶν ἀνθρώπων τὸ τένος᾽" εὐφημεῖν ce, θεόφρον, διό ce ἱκετεύομεν, 5 UC ὄντως «τρατιώτην ςὥςον τὸν κόεςμον COU. καὶ ἐχθρῶν καθαιρέτην᾽" III. β΄ v. 6 aut corruptus est aut aliud exemplar sequitur — III. γ΄ v. 8 ταμιεῖα nos:
ταμεῖα Barth. — IV. β΄ 2 fort. τῆς ἁμαρτίας ἡμῶν
KAOICMATA
διὸ ταῖς ἱκεείαις ταῖς coic ῥῦςεαι ἡμᾶς meipacuüyv.
᾿Αθλήεεως καύχημα, μάρτυς Δημήτριε, “Χριςτὸν ἐνδυςάμενος κατεπολέμηςας ἐχθρὸν τὸν àvícyupov:
10 πλάνην γὰρ τῶν ἀνόμων
ἐν αὐτῷ καταργήςας
γέγονας τοῖς ἐν πίετει εὐςεβείας ἀλείπτης"
διό cou καὶ τὴν μνήμην ςεπτῶς πανητυρίζομεν.
θεοτοκίον.
Ἐλπὶς ἀκαταίεχυντε τῶν πεποιθότων εἰς cé, f| μόνη kurcaca ὑπερφυῶς ἐν capxi Χριςτὸν τὸν θεὸν ἡμῶν.
Αὐτόμελον κοντάκιον εἰς τὴν ὕψωςειν τοῦ ςταυροῦ (Cer. 14) ἦχος δ΄. 'O ὑψωθεὶς ἐν τῷ craupi). éxoucíuc, τῇ ἐπωνύμῳ cou καινῇ πολιτείᾳ τοὺς οἰκτιρμούς cou δώρηςαι, Χρι- «τὲ Ó 0€óc: εὔφρανον [ἐν -τῇ] δυνάμει cov τοὺς πιςτοὺς βαειλεῖς ἡμῶν, νίκας χορηγῶν αὐτοῖς | * κατὰ τῶν πολεμίων ᾿τὴν ευμμαχίαν ἔχοιεν τὴν εὴν, ὅπλον εἰρήνης, | ἀήττητον τρόπαιον.
Καθίεματα β΄. TTpocóuotov (Τριῴδ. ςελ. 351). Τὸν νυμφίον ἀδελφοὶ, ἀταπήεωμεν, τὰς λαμπάδας ἑαυτῶν εὐτρεπίεωμεν,
σι
σι
σι
59
τοῦτον εὺν τοῖς ἁγίοις, ἀποετόλοις δυςώπει,
δοῦναι τῇ οἰκουμένῃ ἱλαςμὸν καὶ εἰρήνην
καὶ πᾶειν ἡμῖν πρὸ τέλους βίου διόρθωειν.
ε΄. ΤΤροςόμ. εἰς τὴν μεγάλην Τετάρτην (Τριῴδ. ce. 357).
Ἰούδας ὃ δόλιος
φιλαργυρίας᾽ ἐῤῶν προδοῦναί ςε, κύριε,
τὸν θηςαυρὸν τῆς ζωῆς
δολίως ἐμελέτηςεν
ὅθεν καὶ παροινήςας
τρέχει πρὸς Ἰουδαίους, λέγει τοῖς παρανόμοις"
τί μοι θέλετε δοῦναι, κἀγὼ παραδώςεω ὑμῖν
εἰς τὸ «ταυρῶςαι αὐτόν;
ἐν ἀρεταῖς ἐκλάμποντες καὶ πίετει ἵνα ὡς αἱ φρόνιμοι [ὀρθῇ, τοῦ κυρίου παρθένοι ἕτοιμοι εἰεέλθωμεν εὺν αὐτῷ εἰς τοὺς γάμους" ὃ Τὰρ νυμφίος δῶρον ὡς θεὸς πᾶςει παρέχει | τὸν ἄφθαρτον cré- φανον.
Y. TTpocóu. εἰς Μιχαήλ (Νοεμ. 8).
Τῶν ἀεωμάτων λειτουργῶν ἀρχιςετρά- The, ὃ κατ᾽ ἐνώπιον θεοῦ mapicrápevoc, καὶ ταῖς ἐκεῖθεν λάμψεει λαμπόμε- φαίδρυνον, ἁγίαςον [voc, τοὺς πιςτῶς ce ὑμνοῦντας, πάςης ἀπολύτρυεαι τοῦ ἐχθροῦ τυραννίδος, καὶ εἰρηναίαν αἴτηςαι ζωὴν τοῖς βαειλεῦει | καὶ πᾶει τοῖς πέραει.
60
σι
10
KAOICMATA
Τὰ Χερουβὶμ καὶ Cepagiu πολυόμματα, τῶν ἀρχαγγέλων λειτουργῶν τὰ ετρα- τεύματα εὺὑν ἐξουείαις θρόνοι, κυριότητες, ἄγγελοι, δυνάμεις τε
y
Αὐτόμελον (Ὄκτ. ceA. 76) "xoc δ΄. Κατεπλάγη lucno, τὸ ὑπὲρ φύειν θεωρῶν, καὶ ἐλάμβανεν εἰς νοῦν τὸν ἐπὶ πόκον ὑετὸν ἐν τῇ ἀεππόρῳ ευλλήψει cov, | 9eoróxe, βάτον ἐν πυρὶ | ἀκατάφλεκτον, ῥάβδον ᾿Ααρὼν | τὴν βλαετήςαςαν᾽ καὶ μαρτυρῶν ὃ μνήετωρ cou | καὶ φύλαξ τοῖς ἱερεῦειν ἐκραύγαζε᾽ παρθένος τίκτει καὶ μετὰ τόκον πάλιν μένει παρθένος. TIpocóuoia. (1 014.) Ἕκουείᾳ cou βουλῇ «ταυρὸν ὑπέμεινας, cul), καὶ ἐν μνήματι καινῷ ἄνθρωποι ἔθεντο θνητοὶ τὸν διὰ λόγου τὰ πέρατα εὐυετηςάμε- γον᾽ ὅθεν δεεμευθεὶς | ó ἀλλότριος θάνατος δεινῶς | ἐςκυλεύετο καὶ οἱ ἐν ἅδου ἅπαντες | ἐκραύγαζον τῇ Zumgópu ἐτέρεει cou' Xpicróc ἀνέετη ὁ Ζωοδότης μένων εἰς τοὺς αἰῶνας.
Ἐκ τῶν ἄνω κατελθὼν τῶν ὑψωμάτων Γαβριὴλ
καὶ τῇ πέτρᾳ προςελθὼν, ἔνθα ἣ πέτρα τῆς ζωῆς,
καὶ ἀρχαὶ δυεωποῦει c€ τὸν ποιητὴν ἡμῶν καὶ θεὸν καὶ δεςεπότην᾽"
10- μὴ ὑπερίδῃς oénciv. λαοῦ
ἡμαρτηκότος, | Χριετὲ πολυέλεε.
λευχειμονῶν ἀνεκραύγαζε | ταῖς κλαι- ούςαις:
τῆς θρηνώδους κραυγῆς ἔχουςαι ἀεὶ | τὸ εὐευμπάθητον᾽
παύςεαςθε ὑμεῖς |
20 ὃν γὰρ ζητεῖτε κλαίουςαι, | θαρεεῖτε,
ὡς ἀληθῶς ἐξεγήγερται"
διὸ βοᾶτε | τοῖς ἀποετόλοις, ὅτι ἀνέετη Ó κύριος.
β΄. ἹΤροςόμ. eic τὴν τῶν Βαΐων κυριακήν (Τριῴδ, ςελ. 336).
Μετὰ κλάδων νοητῶς κεκαθαρμένοι τὰς ψυχὰς ὡς οἱ παῖδες τὸν Χριςτὸν ἀνευφημήεωμεν πιςτῶς, μεγαλοφώνως κραυγάζοντες τῷ δε- ς«πότῃ᾽ εὐλογημένος ei εωτὴρ | ὃ εἰς τὸν κόεμον ἐλθὼν
5 τοῦ εὥςαι τὸν ᾿Αδὰμ, | ἐκ τῆς ἀρ-
χαίας ἀρᾶς πνευματικῶεγενόμενος, φιλάνθρωπε, νέος ᾿Αδὰμ ὡς ηὐδόκηςας᾽ ὃ πάντα, λόγε, | πρὸς τὸ cuugépov οἰκονομήςας, δόξα cot.
Ἐπὶ φίλῳ cou, Χριετὲ, δάκρυα ῥαίνεις μυςτικῶς,
καὶ ἐγείρεις ἐκ νεκρῶν Λάζαρον κείμενον θνητὸν,
1 VI. v. 12 ἅδῃ Oct. — 18 θρηνιύδους «ετοργῆς D — fort.: τὸ cuumáOnrov — 23 Oapceire. ἐγηγερμένον προςκυνήςετε, χαρὰν λαβοῦςαι θαρςεῖτε πᾶςαι᾽ θάρςει γοῦν καὶ ἡ Εὔα D — β΄ 4 εὠτὴρ rectius elicias.
KAOICMATA 61
10 ἐν ὦ εὐυμπάθειαν ἔδειξας | φιλανθρώ- τὸν ἀθεώρητον γυμνὸν,
TUJC' εἶδον καὶ égppi£a, qnci:
μαθόντα δὲ τὴν εὴν | mapoucíav, «ωτήρ, καὶ πῶς γὰρ τοῦτον οὐκ ἔμελλον | φρίξαι τὰ πλήθη τῶν βρεφῶν [ἐξῆλθον εήμερον, καὶ δῦναι; ἐν ταῖς χερεὶ κατέχοντα | βαΐα, οἱ ἄγγελοι αὐτὸν | ὁρῶντες ἔφριξαν "
τὸ 'Qcavvá cot κραυγάζοντα᾽ 5 ἐξέετη οὐρανὸς | καὶ γῆ ἐτρόμαξε, “εὐλογημένος εἶ, ὅτι τὸν κόεμον καὶ ςυνεςετάλη ϑάλαςςα | καὶ πάντα
εἰς τὸ εὥςαι ἐλήλυθας. τὰ δρατὰ καὶ ἀόρατα:
Xpicróc ἐφάνη ἐν Ἰορδάνῃ,
γ΄. TTpocóu. eic τὰ Θεοφάνεια (Ἶαν. 6). ἁγιάςαι τὰ ὕδατα.
Ἰορδάνη ποταμὲ, [τί ἐθαμβήθης θεωρῶν;
VII Tpormápiov αὐτόμελον (Τριώῴδ. ceA. 281) τῶν παίδων ἀναβοώντων ἦχος πλ. δ΄. τὸ 'Qcavvá, ] Τὸ mpocray0év μυςτικῶς 5 τῶν ὄχλων ἀναφωνούντων. λαβὼν ἐν γνώεει, υἱὲ Δαυΐδ, ἐν τῇ cxnvíj τοῦ Ἰωεὴφ ςπεῦςον εὥςαι oUc érmAacac, ςπουδῇ ἐπέετη : εὐλογημένε Ἰηςοῦ᾽ ὃ ἀεώμ , λέτων eic τοῦτο γὰρ ἐλήλυθας, τῇ ἀπειρογάμῳ ᾽" ὅπως γνῶμεν τὴν δόξαν cov. ὃ κλίνας τῇ καταβάςει τοὺς οὐρανοὺς ὕ χωρεῖται ἀναλλοιώτως γ΄. Προεόμ. εἰς τὰ Γενέθλια τῆς θεοτόκου ὅλος ἐν cot: (Cer. 8). ὅν koi βέπων ἐν μήτρᾳ cov ᾿Αγαλλιάεθω οὐρανὸς, ᾿ λαβόντα δούλου μορφὴν, γῆ εὐφραινέεθω- ἐξίεταμαι κραυγάζειν cot óTo0 θεοῦ γὰρ οὐρανὸς χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε. ἐν τῇ ἐτέχθη, ἣ θεόνυμφος αὕτη Καθίεματα ἐξ ἐπαγγελίας" β΄. TIpocou. εἰς τὴν τῶν Βαΐων κυριακήν ἣ creipa βρέφος θηλάζει (Τριῴδ. ςελ. 331). τὴν Μαριὰμ, |. Ὁ ἐπὶ θρόνου Χερουβὶμ 5 καὶ χαίρει ἐπὶ τῷ τόκῳ | Ἰωακεὶμ, καὶ ἐπὶ πώλου ῥάβδος, λέγων, ἐτέχθη μοι, ἐπικαθίςας δι᾿ fjuüc ἐξ fjc τὸ ἄνθος Xpicróc καὶ πρὸς τὸ πάθος ἐβλάετηςεν ἐκ ῥίζης Δαυΐδ᾽ τὸ ἑκούειον φθάςας ὄντως θαῦμα παράδοξον ! cnuepov ἀκούει VE. τ΄. v. 3 φρίξαι δοῦναι J| — 4 ἰδόντες .] — 7 τὰ ἀόρατα J — 7 Χριετὸς γὰρ ἦλθεν
καὶ — VH. v. 1 τὰ προςταχθέντα auctores τῶν προςομοίων legisse videntur
62 KAOICMATA
VIII
10 τοῖς mpockuvoüciv ἐν πίετει
Αὐτόμελον (Τριῴδ. ςελ. 32) ἦχος πλ. δ΄. Τὴν cogíav καὶ λόγον | ἐν cfj ταςτρὶ ευλλαβοῦςεα ἀφράετως, | μήτηρ θεοῦ, τῷ κόεμῳ ἐκύηςας τὸν τὸν κόςεμον κατέχοντα, καὶ ἐν ἀγκάλαις ἔεχες τὸν πάντα ευνέχοντα, ὅ τὸν τροφοδότην πάντων καὶ πλάετην καὶ κύριον᾽ ὅθεν δυςωπῶ ce, παναγία παρθένε, καὶ πίετει δοξάζω ce τοῦ ῥυςεθῆναι πταιεμάτων με, ὅταν μέλλω παρίεταεθαι πρὸ προεώπου τοῦ κτίετου μου. 10 δέεποινα παρθένε ἁγνή, τὴν civ βοήθειαν τότε μοι διώρηςαι᾽ καὶ γὰρ δύνακςαι, | ὅςα θέλεις, πανά- μωμε.
β΄. TTpocou. eic τὴν μεγάλην Δευτέραν (Τριωδ. ςελ. 344).
Τῶν παθῶν τοῦ κυρίου | τὰς ἀπαρχὰς ἣ rapoóco fjuépa | λαμπροφορεῖ᾽ δεῦτε οὖν, φιλέορτοι, ὑπαντήεωμεν ἄεμαειν᾽ ὃ γὰρ κτίετης ἔρχεται «ταυρὸν καταδέξαεθαι, 5 ἐταςμοὺς καὶ μάεςτιτγας, ΤΠΠΙιλάτῳ κρινόμενος" ὅθεν καὶ ἐκ δούλου pomicOeic ἐπὶ κόρρης πάντα προείεται, ἵνα cócg τὸν ἄνθρωπον᾽ διὰ τοῦτο Boncuuev: φιλάνθρωπε Χριςτὲ ὃ θεὸς
10
τὰ ἄχραντα πάθη cov.
γ΄. ΠΡροςομ. εἰς τὸν ἀπόετολον Ἰωάννην (Cem. 26).
Có υἱὸς ἐπεκλήθης | θείας βροντῆς, ὡς τὰ ὦτα κωφεύεας | τῶν δυςςεβῶν, καὶ ςεάλπιγγος ἥδιον
διηχήςας, ὦ πάνεοφε, εἰς εὐθείας καρδίας
τοῦ λόγου τὴν «άρκωειν᾽ καὶ ὡς γνήειος φίλος
τῷ ςτήθει &vémecac* ὅθεν ἐξαντλήςας τὸ τηςγνώςεως βάθος τοῖς πᾶςειν ἐκήρυξας
τοῦ πατρὸς τὸν ευνάναρχον, Ἰωάννη ἀπόετολε᾽ πρέεβευε Χριετῷ τῷ θεῷ
τῶν πταιεμάτων ἄφεειν δωρήςαεθαι τοῖς ἑορτάζουει πό
τὴν ἁγίαν μνήμην cov.
σι
Τὸν βυθὸν τῆς ἁλείας | καταλιπὼν τοῦ «ταυροῦ τῷ καλάμῳ | πάντα ca- τὰ ἔθνη ἐζώγρηςας [φῶς ὡς ἰχθύας πανεύφημε᾽ καὶ yàp, καθώς cot ἔφη Xpicróc, ἀναδέδειξαι
15 ἁλιεὺς ἀνθρώπων,
ζωγρῶν πρὸς εὐεςέβειαν᾽ ὅθεν καταςπείρας θεοῦ λόγου τὴν γνῶειν τὴν Πάτμον καὶ [τὴν] Ἔφεεςεον ἐκαρπώςεω. τοῖς λόγοις cou, θεολόγε ἀπόεςτολε᾽ πρέβευε Χριετῷ τῷ θεῷ τῶν πταιεμάτων ἄφεειν δωρήςαεθαι
τῶν πταιςμάτων δώρηςαι τὴν ἄφε- 20 τοῖς ἑορτάζουει πόθῳ
ciy τὴν ἁτίαν μνήμην cou. ὙΠΠ. v. ὃ ἀφλέκτως Hirm. — 4 alii ἐν omisisse videntur — 7 καὶ πίετει δοξάζω ce aut τοῦ ῥυεθῆναι πταιεμάτων με ali non legisse videntur — 10 alios τότε cv βοήθειαν μοι δώρηςαι legisse suspicor — 11 alios aliis in strophis modulos melodi secuti sunt. —
Y 3 ἥδιον nos: ἡδύτερον vulgo
σι
KAOICMATA
δ΄, ΤΤροςόμ. eic τὸν ἀπόετολον Ἰωάννην (Cem. 26. Mai. 8). ᾿Αναπεςὼν ἐν τῷ ε«τήθει | τοῦ "Incoó, παρρηςείας τυγχάνων | ὡς μαθητὴς ᾿ἠρώτηεας, τίς écriv ὃ προδότης cou, κύριε, καὶ ὡς ἠγαπημένῳ ὑπάρχοντι, ἔνδοξε, διὰ τοῦ ἄρτου «οὗτος» ςαφῶς ὑπεδείχθη cot: ὅθεν καὶ ὡς μύετης γεγονὼς τῶν ἀρρήτων, τοῦ λόγου τὴν cápkucv ἐκδιδάςκεις τὰ πέρατα, θεολόγε ἀπόετολε᾽ πρέςεβευε Χριςτῷ τῷ θεῷ
09
10 τοῖς ἑορτάζουςει πόθῳ
15 τὴν ψυχὴν καὶ τὸ cáo,
τὴν ἁγίαν μνήμην cov. θεοτοκίον
ΤΠαναγία παρθένε, | μήτηρ θεοῦ, τῆς ψυχῆς μου τὰ πάθη | τὰ χαλεπὰ θεράπευςον, δέομαι,
καὶ ευγγνώμην παράεχου μοι τῶν ἐμῶν πταιεμάτων, | ἀφρόνως ὧν [ἔπραξα,
μολύνας ὁ ἄθλιος᾽ οἴμοι ! τί ποιήςεω | ἐν ἐκείνῃ τῇ ὥρᾳ ἡνίκα οἱ ἄγγελοι
τὴν ψυχήν μου χωρίζουειν [ἐκ] τοῦ ἀθλίου μου εώματος: τότε, δέεποινα, βοήθειά μοι
γενοῦ xai προετάτις θερμότατος᾽
τῶν πταιεμάτων ἄφεειν δωρήεαεθαι 20 c& γὰρ ἔχω ἐλπίδα ὃ δοῦλός cov.
CTIXHPA
Αὐτόμελον uaprupikóv. (Tpubó. ςελ. 151).
5
το EM
ἦχος α΄. Πανεύφημοι μάρτυρες, ὑμᾶς οὐχ fj Tfj κατέκρυψεν, ἀλλ᾽ οὐρανὸς ὑπεδέξατο᾽ ἠνοίγηςαν ὑμῖν mapabeícou πύλαι, καὶ ἐντὸς γενόμενοι τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς ἀπολαύετε᾽ Χριςτῷ) πρεεβεύςεατε δωρηθῆναι ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὴν εἰρήνην | καὶ τὸ μέτα ἔλεος.
. Cruympà προςόμ. εἰς μνήμην τῶν μαρτύρων
τῶν ἐν Νικοπόλει (Ἰουλ. 10). Πανεύφημοι μάρτυρες, ὑμεῖς λίθοις ευντριβόμενοι
I
σι
ITPOCOMOI!A.
Xpicróv τὴν πέτραν τὴν ἄρρηκτον οὐκ ἐξηρνήςαεθε, ἀλλὰ νικηφόροι χάριτι γενόμενοι ἀγγέλων τοῖς χοροῖς εὐυναγάλλεεθε᾽ μεθ᾽ ὧν πρεεβεύςατε, δωρηθῆναι ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὴν εἰρήνην | καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
Καλλίνικοι μάρτυρες, φρουραῖς ἅμα ευγκλειόμενοι
ὡς ἐντολῶν θείων φύλακες καὶ ἐκτηκόμενοι
δίψει, οὐρανόθεν δρόςον ἐκομίςαεθε,
ὑμᾶς πνευματικῶς ἀναψύχουςαν᾽" διὸ πρεςβεύςεατε
ὙΠ|. 5' v. 3 ἠρώτηςεας πυθόμενος τίς ἃ -- 4 ἠγαπημένῳ λίαν G — 6 τῶν ἀρρήτων γενόμενος (ὁ --- 7 τοῖς πέραει G. — 12 theotokion om, G — προςτάτις θερμότατος modorum necessitate exenusatur L. β΄ v. 7 ἐντολαῖς θεοφύλακες F. — 8 δίψη F
64 CTIXHPA
10 δωρηθῆναι ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν καταφεύγω μόνην τὴν εἰρήνην | καὶ τὸ μέτα ἔλεος. τὴν ἐμὴν βοήθειαν, ἐλπὶς ἀπηλπιεμένων, 0cóvuuge* ᾿Αήττητοι μάρτυρες, ζωὴν καὶ μὴ παρίδῃς με ἀληθῆ ποθήςαντες 20 τὸν ἀνάξιον οἰκέτην cou, καὶ εἰς ἀεὶ διαμένουςαν, - θλιβομένων | ἑτοίμη βοήθεια. θάνατον ἄδικον παρανόμῳ ψήφῳ (ταυροθεοτοκίον. χαίροντες ὑπέετητε, “Ῥομφαία διῆλθεν, ὦ υἱέ, καὶ νῦν μετὰ μαρτύρων εὐφραίνεεθε, ἣ παρθένος ἔλεγεν, μεθ᾽ ὧν πρεεβεύςεατε ἐπὶ τοῦ ξύλου ὡς ἔβλεψε 15 δωρηθῆναι ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν Χριετὸν κρεμάμενον, τὴν εἰρήνην | καὶ τὸ μέγα ἔλεος. τὴν ἐμὴν καρδίαν καὶ ςπαράττει, δέεποτα, θεοτοκίον. ὡς πάχαι (ζυμεών μοι προέφηεεν᾽ (ζυνέχομαι πάντοθεν δεινοῖς, ἀλλὰ ἀνάετηθι καὶ ποῦ φύτω, δέεποινα, 35 καὶ ευνδόξαςον, ἀθάνατε, ὃ δυςτυχὴς καὶ πανάθλιος; τὴν μητέρα | καὶ δούλην cou, δέο- εἰ μὴ πρὸς cé, ἁγνή, [μαι. I Θεοτοκίον αὐτόμελον (Noeu. 6) Μιχαὴλ ἀρχιςτράτηγε, ἦχος α΄. 5 καθικετεύοντες πάςης φθοροποιοῦ Τῶν οὐρανίων ταγμάτων ἀλγηδόνος fjuác ῥύςαεθαι. τὸ ἀγαλλίαμα, τῶν ἐπὶ γῆς ἀνθρώπων 'O ταξιάρχης τῶν ἄνω κραταιὰ προεταεία, θείων δυνάμεων ἄχραντε παρθένε, εὥςον ἡμᾶς͵ ςήμερον ευγκαλεῖται τοὺς εἰς cé καταφεύγοντας" τῶν βροτῶν τὰς xopeíac, 5 ὅτι ἐν coi τὰς ἐλπίδας μετὰ θεὸν, μίαν cüv ἀγγέλοις | φαιδρὰν ἑορτὴν θεοτόκε, ἀνεθέμεθα. 10 ευγκροτῆςαι ευνάξεως
αὐτῶν τῆς θείας καὶ ἅμα ὕμνον θεῷ
; ἀναμέλψαι τὸν τριςάγιον. β΄. (τιχηρὰ προςεόμοια eic τοὺς ἀρχαγγέλους ᾿
Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ (Cer. 6). ET SURE. , A ͵
Σὰ puits ( Ὑπὸ τὴν «κέπην τῶν θείων
Τῶν οὐρανίων ταγμάτων ἡμᾶς πτερύγων cou
ὧς προεξάρχοντα, προςπεφευγότας πίετει, καὶ τῶν ἐν τῇ ἀνθρώπων ; Μιχαὴλ θεῖε νόε,
ἰεχυρόν ce προετάτην, 15 φύλαττε καὶ ckéme | ἐν βίῳ παντὶ φύλακα καὶ ῥύετην | ὑμνοῦμεν πιετῶς, καὶ ἐν ὥρᾳ, ἀρχάττγελε,
14 μεθ᾽ ὧν] καὶ νῦν F — 16 theotokion et staurotheotokion om. F
σι
TIPOCOMOIA 65
τῇ τοῦ θανάτου ci mópeco βοηθὸς ἡμῖν mÓciv εὐμενέετατος.
γ΄. προςόμ. εἰς τὸν ἀπόετολον Ἰωάννην (Μαΐ. 8). Ὁ θεατὴς τῶν ἀρρήτων [ἀποκαλύψεων καὶ ἑρμηνεὺς τῶν ἄνω τοῦ θεοῦ μυετηρίων, ὃ παῖς τοῦ Ζεβεδαίου, γράψας ἡμῖν τὸ Χριςτοῦ εὐαγγέλιον, θεολογεῖν τὸν πατέρα καὶ τὸν υἱὸν καὶ τὸ πνεῦμα é£emoíbeucev.
*H θεοκίνητος λύρα
τῶν οὐρανίων δῶν, ὃ μυςτογράφος οὗτος,
τὸ θεόπνευετον «τόμα
IH
τὸ ᾷεμα τῶν Gcuáruv ἄδει τερπνῶς, τὰ μὲν χείλη κινῶν ὡς νευράς, ὥςπερ δὲ πλῆκτρον τὴν γλῶτταν ϑ ἀνακινῶν, καὶ πρεεβεύει τοῦ εωθῆναι ἣμᾶς.
Τῇ βροντοφώνῳ cou γλώττῃ ἀναφθεγγόμενος τῆς τοῦ θεοῦ cogíac | τὸν ἀπόκρυφον λόγον, θε ἠγαπημένε, | κράζεις ἀεὶ, ἀναπτύςςων τὰ χείλη πυκνῶς, τὸ «ἐν ἀρχῇ ἦν ὃ λόγος» καὶ δαδου- χεῖς πάντα ἄνθρωπον πρὸς τνῶειν θεοῦ.
(τιχηρά, αὐτόμελον καὶ προςόμοια εἰς τὴν Koiunciv τῆς θεοτόκου (Αὐγ. 15)
ἦχος α΄.
"Q τοῦ παραδόξου θαύματος! ἣ πηγὴ τῆς ζωῆς | ἐν μνημείῳ τίθεται καὶ κλίμαξ πρὸς οὐρανὸν ὃ τάφος ὙτΥίνεται, εὐφραίνου Γεθεημανῆ, τῆς θεοτόκου τὸ ἅτιον τέμενος᾽ βοήεωμεν οἱ πιςτοὶ, τὸν Γαβριὴλ κεκτημένοι ταξίαρχον᾽ κεχαριτωμένη, xoipe: μετὰ ςοῦ Ó κύριος, ὁ παρέχων τῷ κόεμῳ διὰ ςοῦ τὸ μέτα ἔλεος.
Βαβαὶ τῶν εὧν μυετηρίων ἁγνή! τοῦ ὑψίετου θρόνος ἀνεδείχθης, δέεποινα, καὶ γῆθεν πρὸς οὐρανὸν μετέετης εήμερον᾽"
τῷ 4
ἣ δόξα cou εὐπρεπὴς θεοφεγγέειν ἐκλάμπουςα χάριει. παρθένοι εὺν τῇ μητρὶ τοῦ βαειλέως πρὸς ὕψος ἐπάρθητε᾽ κεχαριτωμένη, χαῖρε" μετὰ ςοῦ ὃ κύριος, ὁ παρέχων τῶ κόεςμῳ διὰ εοῦὔ τὸ μέγα ἔλεος.
Τὴν cv δοξάζουςει κοίμηειν ἐξουείαι, θρόνοι, | ἀρχαὶ, κυριότητες, δυνάμεις καὶ χερουβὶμ καὶ τὰ φρικτὰ ςεραφίμ᾽
ἀτάλλονται γηγενεῖς
ἐπὶ τῇ θείᾳ cou δόξῃ κοςμούμενοι᾽" προςπίπτουει βαειλεῖς
εὺν ἀρχαγγέλοις, ἀγγέλοις καὶ μέλ-
TOUCI*
IL τ΄ v. 4 τοῦ F — 8 θεόγραφον FG — 11 ἀναφωνῶν F — 13 βροντοφόρῳ F — II.
CARMINA CHRISTIANA.
v. 10 moduli primorum versuum alterius et tertiae strophae paululum a stropha prima recedunt — 11 θρόνου F — 23 καυχώμενοι F
5
66
[d
10
CTIXHPA
κεχαριτωμένη, χαῖρε" μετὰ coÓ ὁ κύριος, ὃ παρέχων τῶ κόεμῳ διὰ coÜ τὸ μέγα ἔλεος.
. Crix. προςόμ. eic τὸ Γενέθλιον τῆς θεοτόκου
(Cem. 8).
"Q τοῦ παραδόξου θαύματος! ἣ πηγὴ τῆς ζωῆς, | ἐκ τῆς ετείρας τίκτεται f| χάρις καρπογονεῖν λαμπριὼς ἀπάρχεται᾽ εὐφραίνου Ἰωακεὶμ, τῆς θεοτόκου γεννήτωρ γενόμενος" οὐκ ἔςτιν ἄλλος, ὡς cU, τῶν γηγενῶν γεννητόρων, θεό- Mae: ἣ ràp θεοδόχος κόρη. τοῦ θεοῦ τὸ εκήνωμα, τὸ πανάγιον ὄρος διὰ «οὔ ἡμῖν δεδώρηται.
^Q τοῦ παραδόξου θαύματος! ὁ ἐκ ςτείρας καρπὸς, ἀναλάμψας νεύματι τοῦ πάντων δημιουργοῦ ' Kdi παντοκράτορος, εὐτόνως τὴν κοςμικὴν τῶν ἀγαθῶν διαλέλυκε creípuciv: μητέρες civ τῇ μητρὶ τῆς θεοτόκου χορεύςεατε kpáZoucav κεχαριτωμένη, χαῖρε" μετὰ ςοῦ ὃ κύριος, ὃ παρέχων τῷ κόεμῳ διὰ ςοῦὔ τὸ μέτα ἔλεος.
(τήλη εωφροεύνης ἔμψυχος καὶ λαμπρὸν δοχεῖον ἀποεςετίλβον χάριτι fj Ἄννα fj εὐκλεὴς φανεῖςα τέτοκε τὴν πρόβολον ἀληθῶς, τῆς παρθενίας τὸ θεῖον ἀπάνθιεμα, τὴν πάεςεαις παρθενικαῖς
25
,
ib
b
10
15
20
καὶ παρθενίας ποθούςαις τὸ χά- pica τὸ τῆς παρθενίας κάλλος Ὁ
ἐμφανῶς βραβεύουςαν καὶ παρέχουςαν πᾶει τοῖς πιςτοῖς τὸ μέγα ἔλεος.
(τιχ. προςόμ. εἰς τὴν ἐν τῷ vat) εἴςοδον τῆς θεοτόκου (Νοεμ. 21).
(ζήμερον microl χορεύεωμεν ἐν ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις τῷ κυρίῳ ἄδοντες, τιμῶντες καὶ τὴν αὐτοῦ ἡγιαςμένην εκηνὴν, τὴν ἔμψυχον κιβωτὸν τὴν τὸν ἀχώρητον λόγον χωρή- caca: προςφέρεται γὰρ θεῷ, ὑπερφυῶς τῇ copki νηπιάζουςα᾽ καὶ ἀρχιερεὺς ὃ μέγας Ζαχαρίας δέχεται εὐφραινόμενος ταύτην tc θεοῦ κατοικητήριον.
ζήμερον ναὸς Ó ἔμψυχος τῆς ἁγίας δόξης Χριετοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν, ἣ μόνη ἐν γυναιξὶν [ εὐλογημένη ἁγνὴ προςφέρεται τῷ ναῷ τῷ νομικῷ κατοικεῖν εἰς τὰ "Aria καὶ χαίρουςει εὑν αὐτῇ Ἰωακεὶμ καὶ fj Ἄννα τῷ πνεύματι" καὶ παρθενικαὶ χορεῖαι τῷ κυρίῳ. ᾷδουει, ψαλμικῶς μελῳδοῦςαι καὶ τιμῶςαι τὴν μητέρα αὐτοῦ.
(ὺ τῶν προφητῶν τὸ κήρυγμα, ἀποετόλων δόξα καὶ μαρτύρων καύχημα καὶ πάντων τῶν γηγενῶν ἣ ἀνακαίνιεις, παρθένε μήτηρ θεοῦ"
TIPOCOMOIA
διὰ γὰρ «οὔ τῷ θεῶ κατηλλάγη-
uev: διὸ τιμῶμεν τὴν Civ
35 ἐν τῷ ναῷ τοῦ κυρίου προέλευειν "
61
Koi εὖν τῷ ἀγγέλῳ πάντες ψαλμικῶς τὸ χαῖρέ coi τῇ πανεέμνῳ βοῶμεν, τῇ πρεςβείᾳ cou εωζόμενοι.
IV (τιχηρά, αὐτόμελον καὶ προςόμοια eic τὴν μεγάλην ΤΤαραςκευήν (Tpubb. ςελ. 397) ἦχος β΄.
Ὅτε ἐκ τοῦ ξύλου ce νεκρὸν ὃ ᾿Αριμαθαίας καθεῖλε τὴν τῶν ἁπάντων ζωὴν, cuüpvr καὶ εινδόνι ce, Χριςτὲ, ἐκήδευςε" καὶ τῶ πόθῳ ἠπείγετο καρδίᾳ καὶ χείλει εὧμα τὸ ἀκήρατον «οὔ περιπτύξαεθαι" ὅμως cucreAAóuevoc φόβῳ χαίρων ἀνεβόα cov: δόξα
[51]
τῇ ευγκαταβάςει cou, φιλάνθρωπε.
Ὅτε ἐν τῷ τάφῳ τῷ καινῷ 10 ὑπὲρ τοῦ παντὸς κατετέθης ὃ λυτρωτὴς τοῦ παντὸς, Αἵδης ὃ παγγέλαετος ἰδών ce ἔπτηξεν᾽ οἵ μοχλοὶ ευνετρίβηςαν, ἐθλάεθηςαν πύλαι, μνήματα ἠνοίχθηςαν, νεκροὶ ἀνίεταντο᾽ τότε ὃ ᾿Αδὰμ εὐχαρίετως 15 χαίρων ἀνεβόα coi: δόξα
τῇ ευτκαταβάςει cou, φιλάνθρωπε.
Ὅτε ἐν τῶ τάφῳ «αρκικῶς θέλων ευνεκλείεθης ó φύεει τῇ τῆς θεότητος μένων ἀπερίγραπτος καὶ ἀδιόριετος, 20 τὰ θανάτου ἀπέκλειςας ταμεῖα καὶ Αἵδου ἅπαντα ἐκένωςας, Χριςετὲ, βαείλεια᾽ τότε καὶ τὸ ςάββατον τοῦτο
θείας εὐλογίας καὶ δόξης καὶ τῆς cfjc λαμπρότητος ἠξίωςας.
235 Ὅτε ai δυνάμεις ce, Χριςτὲ,
πλάνον ὕπ᾽ ἀνόμων ἑώρων εὐκοφαντούμενον,
ἔφριττον τὴν ἄφατον μακροθυμίαν cou
καὶ τὸν λίθον τοῦ μνήματος
χερεὶ ςφραγιςθέντα,
αἷς cou τὴν ἀκήρατον πλευρὰν ἐλόγχευςαν᾽
30 ὅμως τῇ ἡμῶν curnpío
χαίρουςαι ἐβόων cot: δόξα τῇ ευγκαταβάςει cou, φιλάνθρωπε.
. (τιχ. προςόμ. εἰς μνήμην τοῦ Γεωργίου (Ἀπριλ. 23). Δεῦτε τὴν πανέορτον φαιδρὰν ἔνδοξον ἀνάεταειν πάντες πανητγυρίςαντες, πάλιν ἑορτάςωμεν φαιδρὰν πανήγυριν Γεωργίου τοῦ μάρτυρος καὶ «τέψωμεν τοῦτον 5 ἐαρινοῖς ἄνθεειν ὄντα ἀήττητον, ὅπως ταῖς αὐτοῦ ἱκεείαις λάβωμεν τῶν θλίψεων ἅμα καὶ πλημμελημάτων ἀπολύτρωειν.
Ὅλον προςενήνοχας εαυτὸν 10 τῷ coi δεδωκότι, παμμάκαρ, ζωὴν ὁλόκληρον, ὥςπερ ὁλοκάρπωειν ζῶςαν καὶ ἔμψυχον
5
68 CTIXHPA
καὶ θυείαν εὐπρόςδεκτον fic νῦν ἐμφορούμενος, μάκαρ, καὶ καθαρωτάτην * ταῖς πρὸς τὸν θεόν cou πρεεβείαις ὅθεν ἐχρημάτιτας τοὺς πιετῶς ὑμνοῦντάς ce περί.
πρέεβυς θερμότατος, cue.
ζάλης ἐξαιρούμενος πάντας 15 πίετειτοὺς ὑμνοῦντάς ce, μάρτυς, ?5 Μάρτυς ἀθλοφόρε τοῦ Χριετοῦ,
καὶ προςκαλουμένους ce, Γεώργτιε. τοὺς ἐν διαφόροις ἀνάγκαις εὧζε πρεεβείαις cov (πόρον γεωργήςας ἐμμελῶς πάςης περιςτάςεως τὸν καταβληθέντα τοῦ λόγου ἀπολυτρούμενος᾽ τῇ καθαρᾷ cou ψυχῇ. καὶ διώκων ψυχώλεθρον, τοῦτον ἐπλεόναςας δεινὴν ἀθυμίαν, πόνοις ἀθλήςεως, χάριν δὲ καὶ ἔλεος 30 καὶ ςοφῶς ἀποθέμενος ἡμῖν αἰτούμενος᾽ ἐν ἐπουρανίαις 30 ὅπως ταῖς λιταῖς cou cuÉvrec θήκαις τὴν ἀκήρατον χαίροντες γεραίρωμεν πάντες εὗρες ἀπόλαυειν᾽ τοὺς ςεπτοὺς ἀγῶνάς cou, Γεώρ- γε. V Tpomápiov αὐτόμελον. καὶ τοῦτον εἰςδέχεται ἦχος δ΄. γηραιαῖς ἀγκάλαις Ἔδωκας cnueítuctv (υμεὼν ὃ πρέεβυς᾽ τοῖς φοβουμένοις ce, κύριε, νῦν ἀπολύεις με, βοῶν, τὸν «ταυρόν cou τὸν τίμιον, 5 πρὸς τὴν ἐκεῖθεν μακαριότητα ἐν ὦ ἐθριάμβευςεας κατεῖδον γάρ ce εήμερον τὰς ἀρχὰς τοῦ ckórouc cápxa θνητὴν περικείμενον, καὶ τὰς ἐξουείας, τὸν Ζωῆς κυριεύοντα καὶ ἐπανήγαγες nuác καὶ θανάτου δεςπόζοντα.
εἰς τὴν ἀρχαίαν μακαριότητα᾽ διό cou τὴν φιλάνθρωπον οἰκονομίαν δοξάζομεν, Ἰηςοῦ παντοδύναμε, ὃ εὠωτὴρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
σι
Φῶς eic ἀποκάλυψιν ἐθνῶν ἐπέφανας, κύριε, ἐπὶ κούφης καθήμενος 10 νεφέλης ὁ ἥλιος | τῆς δικαιοεύνης, νόμου τὸ «κιῶδες ἀποπληρῶν καὶ τὴν ἀρχὴν
β΄. (τιχ. προςόμ. eic τὴν Ὑπαπαντὴν τοῦ καθυποφαίνων τῆς νέας χάριτος᾽ Χριετοῦ (Φεβ. 2). διό ςε θεαςάμενος Νόμον τὸν ἐν γράμματι ὃ Cupeuv ἀνεκραύγαζεν * ἀποπληρῶν ὃ φιλάνθρωπος ἐκ φθορᾶς με ἀπόλυοον, τῷ ναῷ νῦν προκςάγεται, ὅτι εἶδόν ce εήμερον.
IV. β΄ 20 καὶ, ut numeros et sententiam expediremus, addidimus — V v.3 δι᾽ οὗ D — V. β΄ v. 1 τῆς ζωῆς J — 14 ce δέςεποτα J
TIPOCOMOIA
15 Κόλπων τοῦ γεννήτορος μὴ xupicOeic τῇ θεότητι, ς«αρκωθεὶς, ὡς ἠυδόκηςας, ἀγκάλαις κρατούμενος . . τῆς ἀειπαρθένου, χερεὶν ἐπεδόθης τοῦ θεοδόχου (υμεὼν, δτῇ χειρί cou κρατῶν τὰ εὐμπαντα᾿ 20 διὸ, νῦν ἀπολύεις με, περιχαρῶς ἀνεκραύγαζεν, ἐν εἰρήνῃ τὸν δοῦλόν cou, ὅτι εἶδόν ce, δέεποτα.
Y. Crix. προςόμ. eic μνήμην Κωνεταντίνου τοῦ βαειλέως (Mai. 91). ἽὍπλον κραταιότατον τῷ βαειλεῖ ἡμῶν δέδιυκας τὸν CTOUDÓV cOU τὸν τίμιον, δι᾿ οὗ ἐβαείλευςεν | ἐπὶ γῆς δικαίως, λάμψας εὐςεβείᾳ, : ᾿ καὶ βαειλείας οὐρανῶν δ. κατηξιώθη τῇ εὐςπλαγχνίᾳ cou: μεθ᾽ οὗ cou τὴν φιλάνθρωπον οἰκονομίαν δοξάζομεν, Ἰηςοῦ παντοδύναμε, ὃ ε«ωτὴρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Ἔδωκας, φιλάνθρωπε, τῷ εὐςεβεῖ cou θεράποντι ζολομῶντος τὴν φρόνηειν,
15 Πρῶτος καθυπέταξας τὴν ἁλουργίδα, ἀείμνηςτε βαειλεῦ, ἑκουείως Xpicró», αὐτὸν ἐπιγνοὺς θεὸν καὶ παμβαειλέα, πάντων εὐεργέτην, νικοποιὸν πάςεης ἀρχῆς καὶ ἐξουείας τὸν ὑπερκείμενον᾽ 20 ἐντεῦθέν cot φιλόχριετε, ἡ τὴν βαειλείαν κατεύθυνεν "Incoóc ὃ φιλάνθρωπος καὶ cuTi]p τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
δ΄. (τιχ. προςόμ. εἰς Δανιὴλ καὶ τοὺς τρεῖς παῖδας (Δεκ. 11). Νόμων ἀντεχόμενοι ι τῶν θεοςδότων, πανόλβιοι, μιαραῖς οὐκ ἐχράνθητε τροφαῖς, ἀλλ᾽ ἀκήρατον τῆς ψυχῆς τὸ κάλλος διαςεςωκότες | διετηρήςατε ςαρκὸς 5 ἀδιαλώβητον καὶ ἀμάραντον τὸ ἄνθος τὸ θαυμάειον καὶ τὴν τερπνὴν ὡραιότητα τοῦ δεςπότου δοξάζοντος τοὺς αὐτὸν θεραπεύοντας.
Θείῳ πυρακτούμενοι οἱ νεανίαι πυρςεεύματι τοῦ πυρὸς κατεφρόνηςαν,
10 — Aauió τὴν πραότητα 10 ἐν d) ópociZóuevot καὶ τῶν ἀποςετόλων οἱ ςεπτοὶ χορείαν τὴν ὀρθοδοξίαν, ἐκλελαμπρυεμένην ὡς βαειλέων βαειλεὺς διατυπιίώςαντες (Tv κυριευόντων τε πάντων κύριος᾽ τὴν πυλυὔμνητον ἧδον ψάλλοντες, διό cou τὴν φιλάνθρωπον τὴν ὄντως ἀδιάδοχον οἰκονομίαν δοξάζομεν, καὶ ἀμετάπτωτον πάνεοφοι Ἰηςοῦ παντοδύναμε, βαειλείαν ποθήςαντες ὃ εὠτὴρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. τὴν οὐράνιον ἔνδοξοι. V. β΄ v. 16 ηὐδόκηςεν 1 -- τ' 6 τοι F --- 8 εὐςεβεῖ βαειλεῖ ἡμῶν G. — 12 κυριευόντων ἁπάντων FG --- 15 tertia haec stropha in cod, F primae et alteri praemissa est — 16 facie τῷ θεῷ ἡμῶν G — 17 αὐτὸν γὰρ ἐγνώριςας Bacuéa πάντων ὄντα kai δεςπότην
νικ. G. — θεόν τε καὶ 20 κατευθύνων F —
aciéa F — 18 mücav ἀρχὴν FG — 19 é£oucíav ὑπερεκείμενον F — . 9 v. 4 capkóc €: ςαφῶς
arth. — 5 xai ἀκήρατον C
10
15
10
Λόγον τῆς cogpiac cou
καταπλαγέντες oi τύραννοι,
Δανιὴλ ἀξιάγαετε, καὶ παίδων τὴν εύνεειν, τῆς Χαλδαίων χώρας ἄρχειν καὶ δεςπόζειν
CTIXHPA
VI
ὑμᾶς κατέετηςαν, ςεπτοί᾽
τὴν ἀρετὴν γὰρ οἶδε ς«αφέετατα 20 θαυμάζειν καὶ πολέμιος
καὶ πολιτείας λαμπρότητα᾽ τῶν παθῶν γὰρ κρατήςαντες
ἡγεμόνες γεγόνατε.
(τιχηρά, αὐτόμελον καὶ προςόμοια eic μνήμην τοῦ Γεωργίου (᾿Ἀπριλ. 23)
Ὥς γενναῖον ἐν μάρτυειν, ἀθλοφόρε Γεώρτιε, εὐυνελθόντες εήμερον εὐφημοῦμέν ce' ὅτι τὸν δρόμον τετέλεκας, τὴν πίςετιν τετήρηκας καὶ ἐδέξω ἐκ θεοῦ τὸν τῆς νίκης cou crégavov: ὅν ἱκέτευε
ἦχος δ΄.
0
ἐκ φθορᾶς καὶ κινδύνων λυτρωθῆναι ^
τοὺς ἐν πίςετει ἐκτελοῦντας τὴν ἀειςέβαετον μνήμην cou.
“ῬΡωμαλέῳ φρονήματι πεποιθὼς ηὐτομόληςας ὥςπερ λέων, ἔνδοξε, πρὸς τὴν ἄθληειν, ὑπερορῶν μὲν τοῦ εώματος,
ὧς φθείρεεθαι μέλλοντος,
τῆς ἀφθάρτου δὲ ψυχῆς ςοφῶς ἐπιμελούμενος, καὶ κολάςεων
πολυτρόποις ἰδέαις | ἐπυρώθης
ὡς χρυςὸς κεκαθαρμένος ἑπταπλαείως, Γεώρτιε.
Τῷ εωτῆρι ευνέπαθες καὶ θανάτῳ τὸν θάνατον
90
ἑκουείως, ἔνδοξε, | μιμηςάμενος
V. &' 20 λαμπρότιειν C. — 21 γὰρ om. C. — F — tres posteriores strophas om, F
ευμβαειλεύεις λαμπρότατα, πορφύραν ἐξ αἵματος ἐνδυςάμενος φαιδρὰν
καὶ τῷ «κήπτρω τῶν ἄθλων cou
ἐγκοςμούμενος
καὶ «τεφάνῳ τῆς νίκης | διαπρέπων
ἀπεράντους εἰς αἰῶνας, μεγαλομάρτυς Γεώρτιε.
Τῷ τῆς πίετεως θώρακι καὶ ἀςπίδι τῆς χάριτος καὶ «ταυροῦ τῷ δόρατι ευμφραξόμενος, τοῖς ἐναντίοις ἀνάλωτος ἐγένου, Γεώρτιε, καὶ ὡς θεῖος dpicreUc τῶν δαιμόνων τὰς φάλαγγας τροπωςάμενος cüv ἀγγέλοις χορεύεις᾽" τοὺς πιετοὺς δὲ περιέπων ἁγιάζεις καὶ διαςώζεις καλούμενος.
"Oc ἀεςετέρα πολύφωτον, ὥςπερ ἥλιον λάμποντα
ἐν τῷ ετερεώματι | c& γινώεκομεν᾽"
ὡς μαργαρίτην πολύτιμον, ὧς λίθον αὐγάζοντα,
€ €
ὡς ἡμέρας ce υἱὸν,
VI. v. 6 καὶ θανάτου F — 22 τῇ
c δόξης
TTPOCOMOIA
. ὡς γενναῖον ἐν μάρτυειν, ὡς ὑπέρμαχον τῶν πιετῶν ἐν κινδύνοις εὐφημοῦμεν, ἐκτελοῦντές cou τὴν μνήμην, 40 τροπαιοφόρε Γεώρτιε.
15
Ἐν θαλάςςῃ με πλέοντα, ἐν 600 με βαδίζοντα, ἐν νυκτὶ καθεύδοντα περιφρούρηςον * ἐπαγρυπνοῦντα διάςωςον, παμμάκαρ Γεώρτγιε, καὶ ἀξίωςον ποιεῖν s 45 τοῦ κυρίου τὸ θέλημα, ὅπως εὕροιμι ἐν ἡμέρᾳ τῆς δίκης | τῶν ἐν βίῳ πεπραγμένων μοι τὴν λύειν ὃ προςδραμὼν ἐν τῇ ckém cou.
20
β΄. (τιχ. προςόμ. eic Ἰωάννην τὸν Xpucócrouov (Νοεμ. 18). Τὴν xpuciAarov ςάλπιτγγα, τὸ θεόπνευςτον ὄργανον, τῶν δογμάτων πέλαγος ἀνεξάντλητον, τῆς ἐκκληςίας τὸ «τήριγμα, τὸν νοῦν τὸν οὐράνιον, 5 τῆς copiac τὸν βυθὸν, τὸν ᾿κρατῆρα τὸν πάγχρυτον, τὸν προχέοντα ποταμοὺς διδαγμάτων | μελιρρύτων καὶ ἀρδεύοντα τὴν κτίειν . μελῳδικῶς ἀνυμνήςωμεν.
ωι
Τὸν ἀςτέρα τὸν ἄδυτον, 10 τὸν ἀκτῖει φωτίζοντα διδαγμάτων ἅπαςαν | τὴν ὑφήλιον, τῆς μετανοίας τὸν κήρυκα, τὸν «πόγγον τὸν πάγχρυςον τὸν ὑγρότητα δεινῆς dmo[(vuJceuc αἴροντα καὶ δροείζοντα
10
VI. β΄ v. 18 ἀηδιύν K — καὶ πολύφθογτος K
xl
ἐκτακείςας καρδίας | ἁμαρτίαις - Ἰωάννην ἐπαξίως τὸν χρυςολόγον τιμήειυμεν.
ὋὉ ἐπίγειος ἄγγελος καὶ οὐράνιος ἄνθρωπος, χελιδὼν ἣ εὔλαλος καὶ πολύφωνος, τῶν ἀρετῶν τὸ θηεαύριεμα, ἣ πέτρα fj ἄρρηκτος, τῶν πιετῶν ὑπογραμμὸς, τῶν μαρτύρων ἐφάμιλλος, icocrácioc τῶν ἁγίων ἀγγέλων, | ἀποετόλων ὃ ὁμότροπος ἐν ὕμνοις μεγαλυνέεθω Χρυςόετομος,
γ΄. (τιχ. προςόμ. εἰς τὴν Κοίμηςειν τῆς θεοτόκου
(Αὐγ. 15). Τῇ ἐνδόξῳ κοιμήςει cou οὐρανοὶ ἐπαγάλλονται, καὶ ἀγγέλων γέγηθε τὰ ςτρατεύματα᾽ πᾶςα ἣ γῆ δὲ εὐφραίνεται, ὠδήν cor ἐξόδιον προςφωνοῦςα τῇ μητρὶ τοῦ τῶν ὅλων δεςπόζοντος, ἀπειρόγαμε παναγία παρθένε, | fj τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων ῥυςαμένη προγονικῆς ἀποφάςεως.
Ἐκ περάτων εὐυνέδραμον ἀποςτόλων οἱ πρόκριτοι θεαρχίῳ νεύματι | τοῦ κηδεῦςαί ce: καὶ ἀπὸ γῆς αἰρομένην ce πρὸς ὕψος θεώμενοι τὴν φωνὴν τοῦ Γαβριὴλ ἐν χαρᾷ ἀνεβόων cov | χαῖρε ὄχημα τῆς θεότητος ὅλης, | χαῖρε μόνη τὰ ἐπίγεια τοῖς ἄνω TÓ) τοκετιῦ εου ευνάψαςκα.
12 'CTIXHPA
Τὴν ζωὴν ἣ kurcoca μία θεότης καὶ δύναμις. πρὸς ζωὴν μεταβέβηκας Καὶ τὸ εἶδός cou πύρινον, τῇ ςεπτῇ κοιμήςει cou καὶ τὸ κάλλος θαυμάειον, τὴν ἀθάνατον, 10 Μιχαὴλ πρωτάγγελε᾽ δορυφορούντων ἀγγέλων cot, τῇ ἀὔλω γὰρ ἀρχῶν καὶ δυνάμεων, φύςει διέρχῃ τὰ πέρατα, 20 ἀποεςτόλων, προφητῶν πληρῶν τὰ προετάγματα καὶ ἁπάςεης τῆς κτίςεως, δεχομένου τε τοῦ τῶν ὅλων ποιητοῦ, ἀκηράτοις παλάμαις | τοῦ υἱοῦ cou δυνατὸς ἐν ἰεχύϊ cou | γνωριζόμενος, τὴν ἀμώμητον ψυχήν cou, καὶ πηγὴν ἰαμάτων | τὸν ναόν cou
παρθενομῆτορ θεόνυμφε. 15 ἐργαζόμενος, τῇ κλήςει ςοῦ τῇ ἁγίᾳ τιμώμενον.
δ΄. (τιχ. προςόμ. εἰς τὸν ἀρχάγγελον Μιχαὴλ *O ποιῶν τοὺς ἀγγέλους COU,
(Νοεμ. 8). ὥςπερ γέγραπται, πνεύματα Τριςηλίου θεότητος καὶ τοὺς λειτουργοῦντάς coi παραςτάτης φαιδρότατος, φλόγα πύρινον, Μιχαὴλ, δεικνύμενος, uécov ταγμάτων πρωτεύοντα ἀρχιςτράτηγε, ἀνέδειξας, κύριε, μετὰ τῶν ἄνω δυνάμεων 20 cou τῶν ἀρχαγτελικῶν κραυγάζεις γηθόμενος᾽ Μιχαὴλ ἀρχιετράτηγον, : ἅγιος εἶ ὃ πατὴρ, ςοῦ τοῖς νεύμαειν 5 ἅτιος ὃ ευνάναρχος, | λόγος ἅγιος, καθυπείκοντα, λόγε, | καὶ τὸν ὕμνον καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα, | μία δόξα, τὸν τριςάγιον ἐν φόβῳ βαειλεία, μία φύεις, ἀναφωνοῦντα τῇ δόξῃ cov. VII Τροπάριον αὐτόμελον eic τοὺς dmocr. TTérpov ἀνακαλύπτον | τὴν ὡραιότητα᾽" καὶ ΤΤαῦλον (Ἰουν. 29) ὅθεν ἐπέγνως | τὸν ἐξάγοντα ἦχος δ΄. φῶς ἐκ ckórouc Χριετὸν τὸν θεὸν ὋὉ ἐξ ὑψίετου κληθεὶς, 10 ὅν ἱκέτευε εὥςαι [ἡμῶν * οὐκ ἀπ᾿ ἀνθρώπων, καὶ φωτίςαι τὰς ψυχὰς "nu.
ὅτε τὸ ἐπίγειον ᾿ «κότος ἠμαύρωςε τοὺς ὀφθαλμοὺς ςοῦ τοῦ εώματος, β΄. Crux. προςόμ. εἰς “μνήμην Βαειλείου τοῦ
τῆς ἀςεβείας μεγάλου (Ἰαν. 1). δημοςιεῦον | τὴν ςκυθρωπότητα, Ὃ ἐπωνύμως κληθεὶς | τῆς βαειλείας, 5 τότε τὸ οὐράνιον φῶς mepujcrpaye — Ore τὸ βαείλειον | cU ἱεράτευμα, ςῆς διανοίας τὰ ὄμματα, τὸ τοῦ Χριετοῦ ἔθνος ἅγιον, τῆς εὐςεβείας φιλοςοφίᾳ VI. γ΄ v. 19 ce F — 21 δεχομένων δέ F — VIL earmen hoc medium insertum est carmini quatuor stropharum — v. 9 φῶς ἐκ ckórouc τὸν θεὸν fuv legisse videtur, qui
tertium carmen: composuit
TTIPOCOMOIA
koi ἐπιετήμῃ, πάτερ, ἐποίμανας, ὅ τότε διαδήματι | c& κατεκόεμηςε τῆς βαειλείας, Βαείλειε, βαειλευόντων .. ὃ βαειλεύων | καὶ πάντων κύριος, ὃ τῷ τεκόντι ευννοούμενος ἀϊδίως υἱὸς καὶ cuvávopxoc, 10 ὅν ἱκέτευε εὥςαι καὶ φωτίςαι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ἱεραρχίας «τολαῖς | ἠγλαϊεμένος χαίρων ἀνεκήρυξας | τὸ εὐαγγέλιον τῆς βαειλείας, Βαείλειε, ὀρθοδοξίας τῇ ἐκκληείᾳ | βλύεας διδάγματα᾽ 15 oic νῦν φωτιζόμενοι. μίαν θεότητα τὴν ἐν πατρὶ παντοκράτορι μονογενεῖ τε τοῦ θεοῦ λόγῳ | καὶ θείῳ πνεύματι θεολογοῦμεν | καὶ δοξάζομεν — ἐν προςώποις τριεὶν ἀδιαίρετον, 20 ἥν ἱκέτευε εὥςαι καὶ φωτίςεαι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Ὁ οὐρανίαις ευνὼν | χοροεταείαις καὶ ευναυλιζόμενος, | πάτερ Βαείλειε, ὧν καὶ τὸν βίον ἐζήλωςας τῇ λαμπροτάτῃ εἰλικρινείᾳ | τῆς πολιτείας cou, 25 ἔτι μετὰ ςὔματος ἀναεςετρεφόμενος τοῖς ἐπὶ γῆς ὥς τις ἄςαρκος, τοὺς ἐντρυφῶντας τῇ θεοπνεύετῳ | διδαςκαλίᾳ cou ἐκ τῶν κινδύνων καὶ τοῦ ckórouc τῆς ἀτνωείας Xpicróv τὸν θεὸν ἡμῶν 30 καθικέτευε εὥςαι καὶ φωτίςαι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Y. Crux. προςόμ. εἰς τὰ προεόρτια τῶν Χρι- ςτουγέννων (Δεκ. 23). Τοῦ *Hcotou φωνὴ | ἀποπληροῦται᾽ ἰδοὺ ἣ παρθένος γὰρ τὸν ἀπερίληπτον
13
περιγραφόμενον εώματι | €v μήτρᾳ φέρει καὶ παραδόξως τεκεῖν ἐπείγεται᾽ 5 θεόδεκτον ςπήλαιον προευτρεπίεθητι᾽ ἣ Βηθλεὲμ ἑτοιμάεθητι᾽" ὃ βαειλεὺς γὰρ ςἕ fjperícaro eic κατοίκηειν " δέχου ἣ φάτνη | ς«παργανούμενον βρέφος Xpicróv λύειν μέλλοντα 10 τὰς ςειρὰς τῶν πταιεμάτων τῶν ἀνθρώπων ἀταθότητι.
Ἢ φωτεινή τε καὶ ἔμψυχος νεφέλη, τὸν ὄμβρον BacráZouca | τὸν ἐπουρά- νιον, τοῦτον ἐν τῇ νῦν προέρχεται ἐναποετάξαι, ὅπως ἀρδεύςῃ ταύτης τὸ πρόεωπον᾽ 15 τὸ ἔαρ τῆς χάριτος | fj νοητὴ χελιδιὺν ἔνδον ἐν «πλάγχνοις karéyouca ἀρρήτῳ λόγῳ ἐναποτίκτει | χειμῶνα ἄθεον διαςκεδάζον: τὸ παλάτιον τὸ καθαρὸν καὶ ἀμίαντον 20 βαειλέα «πηλαίῳ ἐπειςάγει CUULOTOUJIEVOY.
(υναπεγράφηετοῖϊς δούλοις ὃ δεςπότης πταιεμάτων χειρόγραφον | εχίςαι βου-᾿ λόμενος καὶ ἀπογράψαεθαι ἅπαντας ἐν βίβλῳ ζώντων θανατωθέντας | κλοπῇ τοῦ ὄφεως: 25 παρθένος δὲ φέρει ce τὸν πάντα φέ- ροντα, cápka θνητὴν περικείμενον καὶ καταλύειν «μικρῷ crmaíu | ἐπευδοκήςαντα᾽ ὃν τεννηθέντα | τάξεις ἄνωθεν ἀττελικαὶ ἀνυμνήςουει μετὰ θείων ποιμένων, ἐκπληττόμεναι τὸ κράτος Cou.
VIL β΄ v. 27 τῆ θεοπνεύετῳ διδαςκαλίᾳ J: τῆς θεοπνεύετου διδαςκαλίας Barth.
14
CTIXHPA VII
(τιχηρά, αὐτόμελον καὶ προεόμοια eic τὸν ἅγιον Cáppav (Δεκ. 5) ἦχος πλ. α΄. Χαίροις, dckntiküv ἀληθῶς ἀγωνιςμάτων [τὸ εὐῶδες κειμήλιον᾽ «ταυρὸν γὰρ ém ὥμων ἄρας | καὶ τῷ δεςπότῃ Χριετῷ ςεαυτὸν, παμμάκαρ, | ἀναθέμενος ςαρκὸς κατεπάτηςας | τὸ χαμαίζηλον φρόνημα" ταῖς ἀρεταῖς δὲ τὴν ψυχὴν κατελάμπρυνας καὶ πρὸς ἔνθεον | ἀνεπτέρωςας ἔρωτα" ὅθεν τὴν παναγίαν cou | κυκλοῦντες, πανεύφημε, λάρνακα, (άββα, τῆς θείας φιλανθρωπίας αἰτούμεθα 10 τυχεῖν coic πρεεβείαις, καὶ τῷ kócuu δωρηθῆναι | τὸ: μέγα ἔλεος.
οι
ἼἌνθραξ θεοφεγγὴς TU) πυρὶ προςομιλήςας, | θεοφόρε, τοῦ πνεύματος, ἐδείχθης ἐν κόεμῳ, (άββα, | καταλαμπρύνων ψυχὰς τῶν πιςτῶς, θεόφρον, | προειόντων cot, 15 πρὸς φῶς ὁδηγῶν αὐτοὺς | τὸ ἀνέεπερον, ὅειε᾽ ἐρημικοὺς δὲ, | δροειζόμενος ἄνωθεν θείᾳ χάριτι, | κατεμάρανας ἄνθρακας: ὅθεν καὶ τὸν τῆς νίκης cot | προδήλως δεδώρηται crépavov, πάτερ, | τῆς θείας δικαιοςεύνης ὃ πρύτανις 20 Χριετὸς, ὅν δυεώπει ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν δοθῆναι | τὸ μέγα ἔλεος. à Κλίμαξ οὐρανομήκης coagüc ἣ πολιτεία | cou, θεόφρον, γεγένηται, or ἧς περ πρὸς ὕψος ἤρθης | καὶ τιὺ δεςπότῃ Χριςτῷ ὁμιλεῖν, παμμάκαρ, | κατηξίωςαι, τὸν νοῦν ἐλλαμπόμενος [ταῖς ἐκεῖθεν ἐλλάμψεει᾽ μαρμαρυγαῖς δὲ | ταῖς αὐτοῦ φωτιζόμενος τὴν ἰεάγγελον | ἐκομίεω φαιδρότητα᾽ ὦ καὶ νῦν παριςτάμενος | ἱκέτευε, ὅειε, 30 τοὺς ἐκτελοῦντας τὴν θείαν | koi πανεεβάςμιον μνήμην cou cüv coi παραετῆναι, καὶ τῷ xócuu δωρηθῆναι | τὸ μέγα ἔλεος.
τῷ Q
β΄. Crux. προςόμ. eic τὴν mpocküvnciv τοῦ craupoü (Tpubà. ceA. 201). Λάμψον, ὃ τοῦ κυρίου craupóc, τὰς φεγγοβόλους | ἀετραπάς cou τῆς χάριτος
VIIL 8' v. 2 exspectas ταῖς φεγγοβόλοις dcrpamoác
, TIPOCOMOIA 15
καρδίας τῶν c& τιμώντων | καὶ θεολήπτῳ croprij περιπτυςςομένων, | κοεμοπόθητε᾽" ὅ δι᾽ οὗ τῶν δακρύων | ἐξηφανίεθη κατήφεια, καὶ τοῦ θανάτου τῶν παγίδων ἐρρύεθημεν - καὶ πρὸς ἄληκτον | εὐφροεύνην μετήλθομεν᾽ δεῖξον τῆς ὡραιότητος | τῆς cfjc τὴν εὐπρέπειαν, τὰς ἀντιδόςεις παρέχων | τῆς ἐγκρατείας τοῖς δούλοις cou, 10 πιςτῶς αἰτουμένοις ᾿ cijv πλουείαν προεταείαν | xoi μέγα ἔλεος.
Χαίροις, ὃ ζωηφόρος εταυρὸς, τῆς ἐκκληςείας | ὃ ὡραῖος παρόδειςος, τὸ ξύλον τῆς ἀφθαρείας τὸ ἐξανθῆςαν ἡμῖν 15 αἰωνίου δόξης | τὴν ἀπόλαυειν᾽ δι᾿ οὗ τῶν δαιμόνων | ἀποδιώκονται φάλαγγες, καὶ τῶν ἀγγέλων | ευνευφραίνονται τάγματα, καὶ ευςτήματα | τῶν πιςτιν ἑορτάζουειν ὅπλον ἀκαταγώνιετον, | κραταίωμα ἄρρηκτον, 20 τῶν βαειλέων τὸ νῖκος, τῶν ἱερέων τὸ καύχημα, Χριετοῦ νῦν τὰ πάθη καὶ ἡμῖν δίδου προφθάςαι | καὶ τὴν ἀνάεταειν.
^
Χαίροις, ὃ Zumgópoc cravpóc, τῆς εὐςεβείας | τὸ ἀήττητον τρόπαιον, 5 θύρα τοῦ παραδείςου, | ὃ τῶν πιςτῶν ετηριγμὸς, τὸ τῆς ἐκκληείας | περιτείχιεμα᾽ δι᾿ οὗ ἐξηφάνιεται | ἣ ἀρὰ καὶ κατήργηται, . καὶ κατεπόθη | τοῦ θανάτου ἣ δύναμις, καὶ ὑψώθημεν | ἀπὸ τῆς πρὸς οὐράνια: 30 ὅπλον. ἀκαταμάχητον, δαιμόνων ἀντίπαλε, δόξα μαρτύρων, δείων ὡς ἀληθῶς ἐγκαλλώπιεμα, λιμὴν curnptac, : ὃ δωρούμενος τιΡβ κόεμῳ | τὸ μέτα ἔλεος.
τῷ [ar
Δεῦρο, τῶν πρωτοπλάετων δυὰς, 35 f| τῆς χορείας | éxmecoóca τῆς ἄνωθεν τῷ φθόνῳ τοῦ βροτοκτόνου | διὰ πικρᾶς ἡδονῆς τῆς τοῦ ξύλου πάλαι | ἀποτεύςειυς᾽ ἰδοὺ τὸ πανεέβαετον | ὄντως ξύλον προεέρχεται, ὦ, προςδραμόντες | ἐν χαρᾷ περιπτύξαεθε 40 καὶ βοήςεατε | πρὸς αὐτὸ μετὰ πίετεως᾽
23 tertia stropha duabus similibus iuncta cantatur etiam die festo exaltationis crucis (14, Sept.)
16 CTIXHPA
Ἐδὲμ τὴν προτέραν
εὺ ἡμῶν fj ἀντίληψις, | craupé πανεεβάεμιε, οὗ τοῦ καρποῦ μεταςχόντες | τῆς ἀφθαρείας ἐτύχομεν,
κομιςάμενοι βεβαίαν | καὶ μέγα ἔλεος.
ΙΧ
(τιχηρά, αὐτόμελον καὶ προςεόμοια εἰς Κοεμᾶν καὶ Δαμιανόν (Νοεμ. 1).
ἦχος πλ.
β΄.
20 Ὅλην εἰςοικίςαςα
Ὅλην ἀποθέμενοι ἐν οὐρανοῖς τὴν ἐλπίδα θηςαυρὸν ἀεύλητον ἐπὶ γῆς οἱ ἄγιοι ἐθηςαύριςαν * δωρεὰν ἔλαβον, | δωρεὰν διδοῦει ^ τοῖς νοςοῦει τὰ ἰάματα᾽
xpucóv i| ἄργυρον εὐαγγελικῶς οὐκ ἐκτήςαντο
ἀνθρώποις τε καὶ κτήνεει τὰς εὐεργεείας ueréóukav, ἵνα διὰ πάντων ὑπήκοοι γενόμενοι Xpicri) 10 ἐν mappncía πρεεβεύωειν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. Ὕλην ἐβδελύξαντο τὴν ἐπὶ γῆς φθειρομένην, οὐρανοπολῖται δὲ ἐν ς«αρκὶ ὡς ἄγγελοι
ἐχρημάτιςαν, ἣ ὁμόφρων cücknvoc ξυνωρὶς ὁμότροπος τῶν ἁγίων καὶ ὁμόψυχος᾽" διὸ τοῖς κάμνουει πᾶει τὰς ἰάςεις βραβεύουειν,
ἀνάργυρον παρέχοντες τὴν εὐεργεείαν τοῖς χρήζουειν
15
οὺς ἐν ἐτηείοις ὑμνήεωμεν ἀξίως ἑορταῖς ἐν παρρηείᾳ πρεεβεύοντας ρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
« ^
υπε
IX. v. ? fort. ἀνθρώποις δέ
ἐν ἑαυτῇ τὴν τριάδα δυὰς ἣ ἀοίδιμος Κοεμᾶς καὶ Δαμιανὸς
οἱ θεόφρονες ὡς κρουνοὶ βλύζουειν | ἐκ πηγῆςνάματα
ζωηφόρου τῶν ἰάςειυν᾽
25 ὧν καὶ τὰ λείψανα
πάθη δι᾿ ἁφῆς θεραπεύουει, καὶ μόνα τὰ ὀνόματα vócouc ἐκ βροτῶν ἀπελαύνουει᾽
πάντων τῶν TpOCQU[UV εὠτήριοι τελοῦντες τῷ Χριετῷ
ἐν παρρηςίᾳ πρεεβεύουειν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
β΄. (τιχ. προςόμ. εἰς τοὺς ἐν Νικαίᾳ πατέρας (Πεντηκ. ςελ. 172, ὅρα Ἴουλ. 13).
Ὅλην ευγκροτήςαντες τὴν τῆς ψυχῆς ἐπιςτήμην
καὶ τῷ θείῳ πνεύματι ευνδιαςκεψάμενοι
τὸ μακάριον Koi ςεπτὸν εὐμβολον οἱ ςεπτοὶ πατέρες
θεογράφως διεχάραξαν᾽
ἐν () «ςαφέετατα τῷ γεγεννηκότι ευνάναρχον
E 9
τὸν λόγον. ἐκδιδάςκουει καὶ παναληθῶς ὁμοούειον,
ταῖς τῶν ἀποςτόλων ἑπόμενοι προδήλως διδαχαῖς,
TTPOCOMOIA «t
10 οἱ εὐκλεεῖς καὶ πανόλβιοι 5 καταπλήττων ἕλκῃ ἅπαντας, ὄντως καὶ θεόφρονες. παριςεταμένων cot τῶν ἐπουρανίων δυνάμεων
Ὅλην εἰςδεξάμενοι ἀνθρώπων κρινομένων τε
τὴν νοητὴν λαμπηδόνα ᾿ φόβῳ καθ᾽ à ἕκαετος ἔπραξε, τοῦ ἁγίου πνεύματος, τότε ἡμῶν geicoi τὸ ὑπερφυέετατον καὶ μοίρας καταξίωςον, Χριςτὲ, χρηςμολόγημα, 10 τῶν cuZouévuv ὡς εὔςπλαγχνος᾽ 1510 βραχὺ ῥήματι | καὶ πολὺ cuvécei rícret δυςωποῦμέν ce. θεοπνεύετως ἀπεφθέγξαντο, ὧς χριςτοκήρυκες Βίβλοι ἀνοιγήςονται, εὐαγγελικῶν προϊςτάμενοι φανερωθήςονται πράξεις δογμάτων οἱ μακάριοι ἀνθρώπων ἐπίπροςεθεν καὶ τῶν εὐςεβῶν mapaóóceuv- τοῦ ἀςτέκτου βήματος" 20 ἄνωθεν λαβόντες διηχήςει δὲ τὴν τούτων ἀποκάλυψιν cagüc h κοιλὰς ἅπαςα | φοβερῶ βρύγματι καὶ φωτιςθέντες ἐξέθεντο 15 τοῦ κλαυθμῶνος, πάντας βλέπουςεα πίςτιν θεοδίδακτον᾽ τοὺς ἁμαρτήςαντας ἶ ταῖς αἰωνιζούςαις κολάςεει Ὅλην ευλλεξάμενοι τῇ κρίςει τῇ δικαίᾳ cov ποιμαντικὴν ἐπιςτήμην παραπεμπομένους καὶ ἄπρακτα καὶ θυμὸν κινήςαντες κλαίοντας, oikrípuov* νῦν τὸν δικαιότατον διό ce δυεωποῦμεν, ἀγαθέ: 9ῦ ἐνδικώτατα ᾿ 80 φεῖςαι ἡμῶν τῶν ὑμνούντων ce, τοὺς βαρεῖς ἤλαςαν μόνε πολυέλεε. καὶ λοιμώδεις λύκους, τῇ ς«φενδόνῃ τῇ τοῦ πνεύματος "Hxrcouci. ςάλπιγγες ἐκεφενδονήςαντες καὶ κενωθήςονται τάφοι, τοῦ τῆς ἐκκληςίας πληρώματος, καὶ ἐξαναςτήςεται πεςόντας ὡς πρὸς θάνατον τῶν ἀνθρώπων Tpéuouca 30 καὶ ὡς ἀνιάτως νοεήςαντας φύεις ἅπαςεα᾽ οἱ θεῖοι ποιμένες 35 οἱ καλὰ πράξαντες ἐν χαρᾷ χαίρουει, ὡς δοῦλοι γνηειώτατοι Χριςτοῦ προςδοκῶντες μιςθὸν λήψεεθαι᾽ καὶ τοῦ ἐνθέου κηρύγματος οἱ ἁμαρτήςαντες μύεται ἱερώτατοι. Tpéuouct δεινῶς ὀλολύζοντες, : εἰς κόλαειν πεμπόμενοι τ΄. (τιχ. προςόμ. εἰς τὴν τῆς ᾿Απόκρεω κυριακήν καὶ τῶν ἐκλεκτῶν χωριζόμενοι" (Τριῴδ. ςελ. 21). 30 κύριε τῆς δόξης, Ὅταν μέλλῃς ἔρχεεθαι οἰκτείρηςον fju&c ὡς ἀγαθὸς ' κρίειν δικαίαν ποιῆςαι, καὶ τῆς μερίδος ἀξίωςον κριτὰ δικαιότατε, τῶν ἠγαπηκότων ce. ἐπὶ θρόνου δόξης cov καθεζόμενος, Κλαίω καὶ ὀδύρομαι,
ποταμὸς πύρινος πρὸ τοῦ coó βήματος ὅταν εἰς αἴεθηειν ἔλθω,
-1 Ο
τὸ πῦρ τὸ αἰώνιον, «κότος τὸ ἐξώτερον καὶ τὸν τάρταρον, τὸν δεινὸν «ς«κώληκα, τὸν βρυγμὸν αὖθίς τε τῶν ὀδόντων καὶ τὴν ἄπαυετον ὀδύνην μέλλουςαν ἔεεεθαι τοῖς ἄμετρα πταίςαει καὶ ςὲ τὸν ὑπεράγαθον γνώμῃ πονηρᾷ παροργίςαειν ὧν εἷς τε καὶ πρῶτος ὑπάρχω ὃ ταλαίπωρος ἐγώ" ἀλλὰ, κριτὰ, τῷ ἐλέει cou εὥςόν με ὡς εὔεπλαγχνος.
90
40
δ΄. (τιχ. προςόμ. εἰς τὴν τῆς Τυρινῆς κυριακήν
(Τριῴδ. ςελ. 51). *O πλάετης μου κύριος χοῦν ἐκ τῆς τῆς προελαβών ue
ζωηριὼ φυςεήματι, ψυχώςας ἐζώωςε
καὶ ἐτίμηςεν ἐπὶ γῆς ἄρχοντα | ὁρατῶν ἁπάντων 5 καὶ ἀγγέλοις ὁμοδίαιτον" Coràv δ᾽ ὃ δόλιος ὀργάνῳ τῷ ὄφει χρηςάμενος ἐν βρώςεει ἐδελέαςε καὶ θεοῦ τῆς δόξης ἐχώριςε καὶ τῷ κατωτάτῳ θανάτῳ παραδέδωκεν εἰς γῆν᾽ 10 πάλιν GvakóAecot.
(τολὴν θεοὔφαντον ἀπεξεδύθην ὁ τάλας, ςοῦ τὸ θεῖον πρόεταγμα παρακούςας, κύριε, ευμβουλίᾳ ἐχθροῦ᾽ 15 καὶ cukfjc φύλλα δὲ καὶ τοὺς δερματίνους γῦν χιτῶνας περιβέβλημαι᾽ ἱδρῶτι κέκριμαι ἄρτον μοχθηρὸν κατεεθίειν γάρ᾽ ἀκάνθας καὶ τριβόλους δὲ φέρειν μοι f] rfj κεκατάραται"
ἀλλ᾽ ὡς δεςπότης καὶ εὔσπλαγχνος
3 CTIXHPA
20 ἀλλ᾽ ὃ ἐν Ücrépoic [θεὶς ' τοῖς χρόνοις ἐκ παρθένου capku- ἀνακαλέςεας εἰςεάγατγε πάλιν εἷς παράόδειςον.
ΤΤαράδειςε πάντιμε, τὸ ὡραιότατον κάλλος, θεόκτιετον «κήνωμα, εὐφροςύνη ἄληκτε καὶ ἀπόλαυεις, δόξα τῶν δικαίων, προφητῶν τερπνότης καὶ ἁγίων οἰκητήριον, ἤχῳ τῶν φύλλων cou πλάετην τὸν τῶν ὅλων ἱκέτευε τὰς πύλας ὑπανοῖξαΐ μοι, 30 ἅς τῇ παραβάςει ἀπέκλειςα, καὶ ἀξιωθῆναι τοῦ ξύλου τῆς ζωῆς μεταλαβεῖν καὶ τῆς χαρᾶς, ἣς τὸ πρότερον ἐν coi κατετρύφηκα.
25
᾿Αδὰμ ἐξωετράκιεται παρακοῇ παραδείςου 35 καὶ τρυφῆς ἐκβέβληται, γυναικὸς τοῖς ῥήμαειν ἀπατώμενος, καὶ γυμνὸς κάθηται τοῦ χωρίου, οἴμοι! ἐναντίον ὀδυρόμενος" διὸ «πουδάεωμεν πάντες τὸν καιρὸν ὑποδέξαεθαι 40 νηςτείας, ὑπακούοντες εὐαγγελικῶν παραδόςεων, ἵνα διὰ τούτων εὐάρεετοι γενόμενοι Χριετιῷ τοῦ mapabeícou τὴν otknciv πόλιν ἀπολάβωμεν.
ε΄. (τιχ. προςόμ. εἰς τὴν τῆς Ὀρθοδοξίας κυ - ριακήν (Τριῴδ. ceA. 125). (ὲ τὸν ἀκατάληπτον πρὸ ἑωςφόρου ἀνάρχως ἐξ ἀύλου λάμψαντα ἀεωμάτου τέ ταςτρὸς
TIPOCOMOIA
τοῦ γεννήτορος oi προφῆται, κύριε, οἱ τῷ cj) πνεύματι 5 ἐμπνευςθέντες προητόρευςαν “παιδίον écecOat ἐξ ἀπειρογάμου capkoüpevov, ἀνθρώποις εὐυναπτόμενον καὶ τοῖς ἐπὶ τῆς καθορώμενον " δι᾿ ὧν ὡς οἰκτίρμων ἐλλάμψεως ἀξίωςον τῆς εῆς 10 τοὺς ἀνυμνοῦντας τὴν ἄφραετον «οὔ ςεπτὴν ἀνάεταειν.
Λόγῳ ce κηρύξαντες οἱ θεηγόροι προφῆται καὶ ἔργοις τιμήςαντες ἀτελεύτητον ζωὴν ἐκαρπώςαντο᾽ 15 τῇ γὰρ κτίζει, δέςεποτα, παρὰ cé τὸν κτίεαντα μὴ λατρεύειν καρτερήςαντες τὸν κόεμον ἅπαντα : εὐαγγιλικῶς ἀπεετράφηςαν, καὶ εύμμορφοι γεγόναειν
οὗ περ προηγόρευςαν πάθους cou:
20 ὧν ταῖς ἱκεείαις ἀξίωςον ἀμέμπτως διελθεῖν τῆς ἐγκρατείας τὸ cróbiov, μόνε πολυέλεε.
Φύςει ἀπερίγραπτος τῇ θεϊκῇ εου ὑπάρχων ἐπ᾽ ἐςχάτων, δέεποτα, ςαρκωθεὶς ἠξίωςεας ?$5 περιτράφεεθαι᾽ τῆς ςαρκὸς προελήψει γὰρ καὶ τὰ ἰδιώματα ἀνελάβου ταύτης ἅπαντα᾽ διὸ τὸ εἶδός cou τὸ τῆς ἐμφερείας ἐγτράφοντες ςχετικῶὼς ἀςπαζόμεθα, 80. πρὸς τὴς ci]v ἀγάπην ὑψούμενοι᾽" καὶ τῶν ἰαμάτων
19 .
τῶν ἀποςετόλων ἑπόμενοι θείαις παραδόςεειν.
Ὑπέρτιμον kócunciv ἣ τοῦ Χριετοῦ ἐκκληεία 35 τῶν ςεπτῶν ἀπείληφε καὶ ἁγίων εἰκόνων τοῦ εὠτῆρος Χριετοῦ καὶ τῆς θεομήτορος | καὶ ἁγίων πάντων φαιδροτάτην ἀναςτήλωειν, δι᾿ ἧς φαιδρύνεται καὶ καταγλαΐζεται χάριτι 40 καὶ cripoc ἀποβάλλεται τῶν αἱρετικῶν ἐκδιώκουςα καὶ ἀγαλλομένη δοξάζει τὸν φιλάνθρωπον θεὸν τὸν δι᾿ αὐτὴν ὑπομείναντα πάθη τὰ ἑκούεια.
ς΄. (τιχ. προςόμ. εἰς τὴν τῶν "Aqtuv πάντων κυριακὴν (TTevrnk. ςελ. 210). Oi πνευματορήτορεε, οἱ μαθηταὶ τοῦ curfjpoc, τοῦ πνεύματος ὄργανα πίετει χρηματίςαντες, διεςπάρηςαν εἰς τὰ γῆς πέρατα, | τὸ ςεπτὸν κήρυγμα 5 ὀρθοδόξως καταεςπείροντες, ἐξ ὧν ἐβλάετηςαν θείᾳ γεωργίᾳ καὶ χάριτι μαρτύρων τὰ ετρατεύματα, πάθος τὸ ςεπτὸν εἰκονίζοντες διὰ πολυτρόπων [póc: crpeBAdceuv, μαςτίγων καὶ πυ-
10 καὶ παρρηςείᾳ πρεεβεύουειν
ὑπὲρ τῶν ψυχιὼν ἡμῶν.
Tfupi ἐκκαιόμενοι τῆς τοῦ κυρίου ἀγάπης πυρὸς κατεφρόνηςαν καὶ ὡς θεῖοι ἄνθρακες ἀναπτόμενοι
15 οἱ ςεπτοὶ μάρτυρες ἐν Χριςτιὺ ἔφλεξαν
τὴν χάριν ἀπαντλοῦμεν ἐξ αὐτοῦ, φρυγανῶδες πλάνης φρύαγμα,
80 CTIXHPA
θηρῶν δὲ ἔφραξαν καὶ πλοῦτον μιεήςαντες «τόματα ςεοφαῖς ἐπικλήςεει, καὶ τρυφὴν τὴν ῥέουςαν καὶ κάρας ἐκτεμνόμενοι βδελυξάόμενοι ἔτεμον ἐχθροῦ πάςεας φάλατγας, τὸν «ταυρὸν ἤρατε | ὡς ζυγὸν ἔνθεον, 90 καὶ τοὺς τῶν αἱμάτων 5 καὶ Χριςτὼ ἠκολουθήςατε προχέοντες κρουνοὺς καρτερικῶς καὶ πρὸς οὐράνιον τὴν ἐκκληςίαν κατήρδευςαν, χλόην θαυμαςτῶς ἐεκηνώςατε᾽" πίετει ἀναθάλλουκαν. ἐν οἷς ευναγαλλόμενοι uéuvnc6e ἡμῶν τῶν ἐκ πίετεως Θηρεὶ προςπαλαίοντες, ὑμῶν μεμνημένων τυμπανιζόμενοι ξίφει, καὶ πόθῳ ἐκτελούντων. εὐλαβῶς ὄνυξι ξεόμενοι, 10 τὴν ἱερὰν xoi ςεβάεμιον χεῖρας ἀφαιρούμενοι μνήμην ὑμῶν, ἅγιοι. 35 καὶ ςετρεβλούμενοι oi creppoi μάρτυρες | καὶ πυρὶ ἐνύλυνυ ὭὍλως ἀγαπήςαςεα ἀνενδότως φλογιζόμενοι c€ ἐκ ψυχῆς τὸν δεεπότην καὶ ἐκκεντούμενοι ὀπίεω ευνέδραμε καὶ τὰς ἁρμονίας τεμνόμενοι δυὰς fj ἀοίδιμος | καὶ ὁμόζυγος, ὑπέφερον creppórara 15 καὶ τερπνὰ ἅπαντα καὶ óecuóv ἄλυτον 80. λῆξιν προορῶντες τὴν μέλλουςαν ὡς ἱετὸν ἀράχνης ἔλυςε: καὶ τοὺς ἀκηράτους [«τοῦ, διὸ καὶ ἔτυχε ς«τεφάνους καὶ τὴν. δόξαν τοῦ Χρι- coó τῆς βαειλείας, ἀθάνατε᾽ ὦ παρρηείᾳ πρεβεύουειν αὐτῶν οὖν ταῖς διήςεειν ἶ ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. ἱλαςμὸν, οἰκτίρμον, παράεχου μοι 20 τῶν πλημμελημάτων Ἐν πᾶει τοῖς mépaci καὶ δεῖξόν με ἀνώτερον παθῶν τοὺς ἐναθλήςαντας πίετει τῶν ἐνοχλούντων μου, δέεποτα, 35 ἀποετόλους, μάρτυρας, τὴν ψυχὴν ἑκάετοτε. ἱερεῖς θεόφρονας, ςεμνὰ γύναια, ΤΤαίδων ἐετερήθητε ἱερὸν ἄθροιεμα | ἱεροῖς ἄεμαει τῆς ποθεινῆς ξυνωρίδος κατὰ χρέος εὐφημήςεωμεν, προετάξει τῇ κρείττονι" ὅτι ευνήφθηςαν καὶ τῷ βίῳ μένοντες τοῖς ἐπουρανίοις οἱ γήϊνοι 25 ἀπαράκλητοι 40 καὶ πάθει τὴν ἀπάθειαν τὴν φωνὴν ἤρατε | τὴν γενναιοτάτην χάριτι Χριςετοῦ ἐκομίςεαντο᾽ τοῦ "lu καὶ ἀνεκράξατε᾽ καὶ νῦν ὡς ἀςτέρες κύριος ἔδωκε, creppoi περιαυγάζοντες fjuác κύριος καὶ πάλιν ἀφείλετο᾽ ἐν παρρηςείᾳ πρεεβεύουειν διὸ καὶ τὸ ποθούμενον ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν. 30 ἔργον εὐχερῶς διηνύετε᾽ καὶ πρὸς ἐρημίας C. Cri. προςόμ. εἰς ᾿Ανδρόνικον καὶ τὴν cup- καὶ τόπους τοὺς ἁγίους ἐν χαρᾷ βίαν αὐτοῦ (Ὄκτ. 9). μεταναςτεύοντες ὥφθητε,
Ὅλην ἀποθέμενοι βιωτικὴν τυραννίδα ζεῦγος ἱερώτατον.
TIPOCOMOIA 81
X Craupo0corokíov αὐτόμελον (Tpubb. ςελ. 88) "Q τοῦ παραδόξου θαύματος! ἦχος πλ. δ΄. εὖρος καὶ μῆκος «ταυροῦ . Ὦ τοῦ παραδόξου θαύματος! οὐρανοῦ icocráciov, ὦ μυεςτηρίου καινοῦ ! ὅτι θείᾳ χάριτι ὦ φρικτῆς ἐγχειρήςεως ! ἁγιάζει τὰ εὐμπαντα᾿ ἣ παρθένος ἔλεγεν, 20 ἐν τούτῳ ἔθνη βάρβαρα ἥττηνται, ἐν «ταυρῷ ce ὡς ἔβλεψεν ἐν τούτῳ ckfjrrrpa | ἀνάκτων fjopacrat: ἐν μέεῳ δύο | λῃςτῶν κρεμάμενον, ὦ θείας κλίμακος, | δι᾿ fic ἀνατρέχομεν 5 ὃν ἀνωδύνως | φρικτῶς ἐκύηςεν᾽ εἰς οὐρανοὺς, ἔκλαιε λέγουςα! ὑψοῦντες ἐν ἄεμαει] Xpicróv τὸν κύριον. οἴμοι! τέκνον φίλτατον πῶς ὃ δεινὸς γ΄. (τιχ. mpocóu. εἰς μνήμην τοῦ Δημητρίου δῆμος καὶ ἀχάριετος (Ox. 26). craupó) προεήλωςε: "Q τοῦ παραδόξου θαύματος! ἐν οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ β΄. (τιχ. προςόμ. εἰς τὴν Ὕψωειν τοῦ ς«ταυροῦ ἀγαλλίαμα εήμερον (Cem. 14). ; ἐν τῇ μνήμῃ ηὔγαεται "Q τοῦ παραδόξου θαύματος! Δημητρίου τοῦ μάρτυρος᾽ τὸ -ζωηφόρον φυτὸν, ἐκ τῶν ἀγγέλων | ἐπαίνοις ετέφεται ὃ «ταυρὸς ὃ πανάγιος 5 καὶ ἐξ ἀνθρώπων | dcuara δέχεται᾽ εἰς ὕψος αἰρόμενος "Q οἷον ἤθληςε ! | πῶς καλῶς ἠγώνιεται ! ἐμφανίζεται crjuepov: δι᾿ οὗ ἐχθρὸς δοξολογοῦει [πάντα τὰ πέρατα, πέπτωκεν ὁ δόλιος Χριςτοῦ νικήςαντος. 5 ἐκδειματοῦνται | δαίμονες ἅπαντες᾽ ὦ οἷον δώρημα [τοῖς βροτοῖς κεχάριετα! δὲ τοῦ παραδόξου θαύματος! . v οὗ, Χριςτὲ, ταῖς τῶν θαυμάτων βολαῖς εὥςον τὰς ψυχὰς ἡμῶν, 10 τοῦ ἡλίου φανώτερον ὡς μόνος εὔεπλαγχνος. εἰς ἀεὶ Δημήτριος διαλάμπει τοῖς πέραειν, "Q τοῦ παραδόξου θαύματος! ἐξ ἀνεεπέρου | φωτὸς λαμπόμενος . ὡς βότρυν πλήρη ζωῆς καὶ τῷ ἀδύτῳ [- φωτὶ τερπόμενος, 10 ὁ Bacrácac τὸν ὕψιετον οὗ ταῖς ἐλλάμψεςει | νέφη ἀπηλάθηςαν ἀπὸ τῆς ὑψούμενος 15 βαρβαρικὰ, : .craupóc ὁρᾶται εήμερον, νότοι ἐδιώχθηςαν, | δαίμονες ἥττηνται. δι᾿ οὗ πρὸς θεὸν πάντες εἱλκύεθημεν, "Q τοῦ παραδόξου θαύματος! καὶ κατεπόθη | εἰς τέλος θάνατος᾽ ὑπὲρ XpicroO λογχευθεὶς ᾧὦ ξύλον ἄχραντον, ὃ Tpicuákap Δημήτριος ὑφ᾽ οὗ ἀπολαύομεν πρὸς ἐχθροὺς ἑκάεςτοτε ἘΠ: τῆς ἐν Ἐξδὲμ ῥομφαία ὥφθη δίετομος, —.. ἀθανάτου βρώεεως, 20 ἀποθερίζων | ἐχθρῶν γαυρίαμα
ÜAHMINA CHRISTIANA. 6
Xpicróv δοξάζοντες. kai karapáccuv [ δαιμόνων φρύαγμα᾽
32 CTIXHPA
ὦ ἐκβοήεωμεν, | ἅγιε Δημήτριε, δ΄. (τιχ. προςόμ. eic τὸν ἀπόετολον Φίλιππον ckéme ἡμᾶς, (Νοεμ. 14). ςοῦ τὴν Geicépacrov ^Q τοῦ παραδόξου θαύματος! μνήμην γεραίροντας. Ó τοὺς ἰχθύας ποτὲ ςαγηνεύων ἀπόετολος 25 Πύργος εὐςεβείας πέφηνας τῶν ἀνθρώπων γέγονεν ἐρηρειεμένος «τερρῶς ἁλιεὺς θεοπρόβλητος᾽ ἐπὶ πέτραν τῆς πίετεως, λόγων «ςαγήνῃ | ἔθνη ἐζώγρηςε, πειραςμοῖς ἀνάλωτος 5 «ταυροῦ ἀγκίετρῳ καὶ κινδύνοις ἀκλόνητος᾽ κόςμον ἀνείλκυςεεν " ; μετὰ cpoopo0 γὰρ ὦ οἷον θήραμα] τῷ Χριετιῷ προεήγαγεν ςάλου καὶ κλύδωνος ὃ θεουργός! coi προεραγέντα | ἀθέων κύματα οὗπερ τὸ μνημόευνον 30 ςὴν οὐ κατέβαλον | ἀκλινῆ ς«τερρότητα᾽ νῦν ἑορτάζομεν. HO. TUDIKÜ)
Ὦ τοῦ παραδόξου θαύματος!
crégei yàp érró8ncac | ἐγκαλλωπίζεεθαι. ἀποεςταλεὶς ἐκ θεοῦ
ΠΠάθει τὸ πάθος μιμούμενος 10 ὃ ἀπόετολος Φίλιππος 10 ζωηφόρον Χριεςτοῦ, μέεον λύκων πρόβατον παρ᾽ αὐτοῦ τὴν ἐνέργειαν ἀπτοήτως νῦν Tpóeici* τῶν θαυμάτων εἴληφας, τοὺς θῆρας ἄρνας ἀθλοφόρε Δημήτριε᾽ mícrei ἀνέδειξε, καὶ διαςώζεις | τοὺς coi προςτρέ- τὸν kócuov θείως | μετεετοιχείωςεν᾽" χοντας, ὦ ἔργα πίετεως! πολλῶν κινδύνων | αὐτοὺς ῥυόμενος, ὦ δυνάμεις ἄρρητοι! ἔχων εὐάρεετον | παρρηείαν, ἔνδοξε, 15 οὗ ταῖς εὐχαῖς πρὸς τὸν Χριςτὸν᾽ εὗςον τὰς ψυχὰς ἡμῶν 40 (p καὶ νῦν παρίεταςαι ὡς μόνος εὔεςπλαγχνος.
δόξης πληρούμενος. "Q τοῦ παραδόξου θαύματος!
Αἵματι τῷ ci) «ταζόμενος φρέαρ πηγάζον ζωὴν τῷ Ζζωοδότῃ Χριςτῷ ἐν ςοφίας ἀντλήματι τῷ τὸ αἷμα τὸ τίμιον τοῖς ἐν κόεμῳ πέφηνεν διὰ c€ κενώςαντι ὁ ἀπόετολος Φίλιππος, προςηνέχθης, Δημήτριε᾽ 30 ἀφ᾽ οὗπερ ῥεῖθρα καὶ κοινωνόν ce | δόξης εἰργάςατο δογμάτων πρόειειν, 45 καὶ βαειλείας | αὑτοῦ ευμμέτοχον, ἐξ οὗ θαυμάτων | ῥεύματα πίνομεν" ὡς dpicreócavra | κατὰ τοῦ ἀλάετορος ὦ οἷα δέδρακε | φοβερὰ τεράετια καὶ τὰ δεινὰ ὃ θεουργός! τούτου μηχανήματα οὗπερ τὸ μνημόευνον τελείως cfécavra. πίετει γεραίρομεν.
X, Υ΄ v. 25 tres posteriores strophae deerant in Bartholemaei codice, easque ab alio poeta adiectas esse ipsa primi versus discrepantia arguit
O€OAQ9POY 83
XI ΘΕΈ O0 P OY (τιχηρὰ mpocópoia νεκρώειμα (Τριῴδ. ceA. 286). TTpóc τὸ «Τοῦ κήτους τὸν προφήτην.» Τὴν μνήμην ἐκτελοῦντες τῶν μαρτύρων Θανάτῳ τὴν ζωὴν ἀντιλαβόντες κυρίῳ ἀναπέμψωμεν τοὺς ὕμνους ckipráre τὰ οὐράνια οἰκοῦντες εἥμερον | ἐνθέως εὐφραινόμενοι. ἀθλοφόροι | ἔνδοξοι Χριςτοῦ τοῦ θεοῦ.
"Τὰ ξίφη καὶ τὸ πῦρ μὴ πτοηθέντες 10 Θανάτου καὶ ζωῆς ὃ κυριεύων 5 θαρροῦντες ἐν τῇ πίετει ἀθλοφόροι τοὺς πίςετει μεταςτάντας ἐκ τοῦ βίου, τυράννους | ἐν τούτῳ κατεπλήξατε. Xpicré, | cv ἁγίοις cou ἀνάπαυοον.
XII ἈΝ GOX vp Y EPETOCY
Αὐτόμελον καὶ προςόμοια eic τοὺς ἀποςτόλους TTérpov xai TTaOAov (Ἴουν. 29).
TToíoic | εὐφημιῶν ετέμμαειν . Tàc xeipac εὐαγγελίου τοῦ τῆς χάριτος, " ἀναδήςωμεν Πέτρον καὶ ΤΤαῦλον; τοὺὐςπόδας τῆς ἀληθείας τοῦ κηρύγμα- τοὺς διῃρημένους τοῖς εώμαει τοὺς ποταμοὺς τῆς cogíac, [τος, καὶ ἡνωμένους τῷ πνεύματι, 20 τοῦ craupoO τὰ κέρα᾽ 5 τοὺς θεοκηρύκων πρωτοετάτας᾽ δὶ ὧν τὴν δαιμόνων ὀφρὺν τὸν μὲν [ὡς τῶν ἀποςτόλων προεξάρ- Xpicróc. καταβέβληκεν χοντα, ὁ ἔχων τὸ μέγα ἔλεος. τὸν δὲ | dc ὑπὲρ τοὺς ἄλλους κο-
TToíoic | πνευματικοῖς ἄεμαειν ἐπαινέεωμεν TTérpov καὶ Παῦλον ; 35 τὰ τὴν ἀθεότητα εφάττοντα μὴ ἀμβλυνόμενα «τόματα τῆς φρικτῆς τοῦ πνεύματος μαχαίρας. τὰ Ρώμης | περιφανῆ ἐγκαλλωπίεματα, τὰ πάεης [τῆς οἰκουμένης ἐντρυφήματα,
πιάςαντα᾽ τούτους γὰρ ὄντως ἀξίους ἀθανάτου δόξης 10 διαδήμαει «τεφανοῖ Χριςτὸς ὃ θεὸς ἡμῶν, ó ἔχων τὸ μέτα ἔλεος.
TTototc | ὑμνῳδιῶν ἄνθεειν 80 τὰς τῆς καινῆς διαθήκης καταςτέψωμεν Πέτρον καὶ Παῦλον ; θεογράφους πλάκας, «τῆς θεολογίας τὰς πτέρυγας νοουμένας ἃς ἐν Civ 15 τὰς διαπτάςας τὰ πέρατα Χριςτὸς ἐξεφώνηςεν καὶ πρὸς οὐρανὸν ἀνυψωθείςας, ὃ ἔχων τὸ μέγα ἔλεος.
ΧΙ, Nomen auctoris, omissum in EF, scriptum est in sticherario mosquensi, quo usus est in hoc carmine recognoscendo Pitra Hymnographie p. LXI — 3 τὸ εὠματι F — 4 τῇ χάριτι E. — 5 τῶν 0cox. F — 8 ὄντως Pitrae cod, mosqu.: μόνους EF .--- ἀξίους Pitrae cod. mosqu.: ἀξίως EF — 12 ἐγκυυμίων F — ἄνθεει E: κάλλεειν F Barth, Pitra — 13 ávuuvn- cupev F Barth, Pitra — 14 θεογνωείας F Barth. Pitra — 290 κέρα nos: κέρατα EF vulgo — 21 δι᾽ οὗ F — τὴν om, EF — 26 μὴ Pitra de coni: kai μὴ E et Pitrae codd. τὰ μή F
6*
84 CTIXHPA
XIII ᾿Απόετιχα προςόμοιᾳ (Τριώδ. ceA. 201) ἦχος β΄. Λυθέντες τῶν δεςμῶν ᾿ὈΟψώμεθα λαοὶ τῆς πάλαι καταδίκης, ᾿ προκείμενον τὸ ξύλον, πιςτοὶ «ταυροῦ τῷ ξύλῳ, 10 δι᾽ οὗ τὴν εὠτηρίαν τὸν ἐν αὐτῷ παγέντα ἡμῖν Χριςτὸς βραβεύει, Χριςτὸν δοξολογήςεωμεν. καὶ πίςτει ἀςπαςώμεθα. (ταυροθεοτοκίον. 5 Ἄγε νῦν civ ἡμῖν, ὙψΨψούμενον «ταυρῷ Δαῦϊδ, τὴν λύραν κίνει, ὑπὲρ βροτῶν ὁρῶςα Χριετὸν ὑψοῦτε, ψάλλων, τὸν CÓV υἱὸν, παρθένε, πιετοὶ καὶ προςκυνεῖτε 15 ἐβόας θρηνῳδοῦςα᾽ αὐτοῦ τὸ ὑποπόδιον. . δόξα τῇ εὐςπλαγχνίᾳ cov. XIV
ΜΕΓΑΛΥΝΑΡΙΑ εἰς τὴν Ὑπαπαντὴν 100 Χριετοῦ (Φεβρ. 2) ἦχος γ΄. ᾿Ακατάληπτόν ἐετι | τὸ τελούμενον ἐν coi καὶ ἀγγέλοις καὶ βροτοῖς, | μητροπάρθενε ἁγνή. ᾿Αγκαλίζεται χερεὶν | ὃ πρεεβύτης (υμεὼν τὸν τοῦ νόμου ποιητὴν | koi δεεπότην τοῦ παντός. 5 Βουληθεὶς ὁ mAacroupyóc, | ἵνα ccr τὸν ᾿Αδὰμ, μήτραν üxnce τὴν εὴν | τῆς παρθένου καὶ ἁγνῆς. Γένος ἅπαν τῶν βροτῶν | μακαρίζει ce, ἁγνὴ, καὶ δοξάζει ce πιετῶς | ὡς μητέρα τοῦ θεοῦ. Δεῦτε ἴδετε Xpicróv τὸν δεεπότην τοῦ παντὸς, 10 ὃν βαςτάζει Cupeuv | εήμερον ἐν τῷ ναῷ. Ἐπιβλέπεις πρὸς τὴν γῆν | καὶ ποιεῖς τρέμειν αὐτήν᾽ καὶ πῶς γέρων κεκμηκὼς | cé κατέχει ἐν χερεί; Ζήςας ἔτη (υμεὼν, | ἕως εἶδε τὸν Χριετόν, καὶ ἐβόα πρὸς αὐτόν᾽ | νῦν ἀπόλυειν ζητῶ" 15 'H λαβὶς fj μυεςτικὴ, | ἣ τὸν ἄνθρακα Χριετὸν ευλλαβοῦςεα ἐν ταςτρὶ, | εὺ ὑπάρχεις Μαριάμ. Θέλων ἐνηνθρώπιςας | ὃ προάναρχος θεὸς καὶ ναῷ προςφέρεςαι | τεςςαρακονθήμερος. Κατελθόντ᾽ ἐξ οὐρανοῦ | τὸν δεςπότην τοῦ παντὸς 20 ὑπεδέξατο αὐτὸν | (υμεὼν Ó ἱερεύς.
XIV. 19 ante hunc versum duos excidisse acrostichis hoc loco interrupta arguit; in cod. J totum hoc carmen deerat
σι
τῷ
90
10
9
10
METAAYNAPIA
Aápmpuvóv μου τὴν ψυχὴν | καὶ τὸ φῶς τὸ aicOnróv, ὅπως ἴδω καθαρῶς | xai κηρύξω ce θεόν. Μητροπάρθενε ἁγνὴ, | τί προςφέρεις τῷ ναῶ νέον βρέφος ἀποδοῦς᾽ | ἐν ἀγκάλαις (ζυμεών ; Νῦν ἀπόλυειν ζητῶ | ἀπὸ coÓ τοῦ πλαεςτουργοῦ, ὅτι εἶδόν ce, Χριςτὲ, | τὸ εωτήριόν μου φῶς. Ὃν oi ἄνω λειτουργοὶ | τρόμῳ λιτανεύουει, κάτω νῦν ὁ (υμεὼν | ἀγκαλίζεται χερεί.
'H τῇ φύεει μὲν μονὰς, | τοῖς προςώποις δὲ τριὰς φύλαττε τοὺς δούλους cou, | τοὺς πιςτεύοντας eic cé. Θεοτόκε f| ἐλπὶς | πάντων τῶν Χριςτιανῶν, ckéme, φρούρει, φύλαττε | τοὺς ἐλπίζοντας eic cé.
XV MET AAYNAPIA eic τὴν ἑορτὴν τῶν Χριετουγέννων (Δεκ. 25) ἦχος α΄. Μεγάλυνον, ψυχή μου; | τὴν τιμιωτέραν καὶ ἐνδοξοτέραν | τῶν ἄνω «τρατευμάτων. MerpóAuvov, ψυχή μου, τὸν ἐκ τῆς παρθένου θεὸν capxi τεχθέντα. Μεγάλυνον, ψυχή uou, | τὸν ἐν τῷ επηλαίῳ τεχθέντα βαειλέα. Μεγάλυνον, ψυχή μου, | τὸν ὑπὸ τῶν μάγων θεὸν προςκυνηθέντα. Μεγάλυνον, ψυχή μου, τὸν ὑπὸ dcrépoc τοῖς μάγοις μηνυθέντα. Μεγάλυνον, ψυχή μου, | τὴν ἁγνὴν παρθένον τὴν τεννηςαμένην | Χριςτὸν τὸν βαειλέα. Μάτοι καὶ ποιμένες | ἦλθον προςκυνῆςαι Χριςτὸν τὸν τεννηθέντα | ἐν Βηθλεὲμ τῇ πόλει.
(ζήμερον fj παρθένος | τίκτει τὸν δεςπότην ἔνδον ἐν τῷ επηλαίῳ. (ζήμερον ὃ δεςπότης | τίκτεται ὡς βρέφος ὑπὸ μητρὸς παρθένου. (ήμερον oi ποιμένες | βλέπουει τὸν curfjpa cmaprávoic εἰλημένον | καὶ κείμενον ἐν φάτνῃ. Ciuepov ὁ δεςεπότης | ῥάκει «παργανοῦται ὃ ἀναφὴς ὡς βρέφος. CHuepov máca κτίεις | ἀγάλλεται καὶ χαίρει, ὅτι Χριςτὸς ἐτέχθη. ἐκ τῆς παρθένου κόρης.
86 ATIOAY TIKIA KONTAKIA
Οὐράνιαι δυνάμεις τεχθέντα τὸν εωτῆρα, κύριον καὶ δεςπότην | μηνύουει τῷ κόεμῳ.
Μεγάλυνον, ψυχή uou, | τῆς τριευποςτάτου καὶ ἀδιαιρέτου | θεότητος τὸ κράτος. .1ό Μεγάλυνον, ψυχή μου, | τὴν λυτρωςαμένην
ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας.
ATTOAYTIKIA ΚΑΙ
KONTAKIA.
ATIOAY TIKIA ἀναςτάειμα τῆς Ὀκτωήχου.
,
a Ἦχος α΄.
Τοῦ λίθου coparicOévroc ὑπὸ τῶν Ἰουδαίων καὶ ς«τρατιωτῶν φυλαςεεόντων τὸ ἄχραντόν cou cua ἀνέετης τριήμερος, cup,
δωρούμενος τι κόεμῳ τὴν Zumv-
5 διὰ τοῦτο αἵ δυνάμεις τῶν οὐρανῶν ἐβόων coi, ζωοδότα᾽ δόξα τῇ ἀναετάςει cou, Xpicré: δόξα τῇ βαειλείᾳ cou δόξα τῇ οἰκονομίᾳ cou, μόνε φιλάνθρωπε.
10 Τοῦ Γαβριὴλ φθεγξαμένου cor, παρθένε, τὸ χαῖρε, civ τῇ φωνῇ ἐςαρκοῦτο ὃ τῶν ὅλων δεςπότης ἐν coi τῇ ἁγίᾳ κιβωτῷ, ὡς ἔφη ó δίκαιος Δαυΐδ. ἐδείχθης πλατυτέρα τῶν οὐρανῶν, 15 Bacrócaca τὴν κτίετην cou: δόξα TÜ) ἐνοικήςαντι ἐν cot δόξα τῷ προελθόντι ἐκ coo δόξα τῷ ἐλευθερώςαντι fjuüc διὰ τοῦ τόκου COU.
β΄. ἦχος β΄. Ὅτε κατῆλθες πρὸς τὸν θάνατον fj ζωὴ fj ἀθάνατος, τότε τὸν ἅδην ἐνέκρωςας | τῇ ἀςετραπῇ τῆς θεότητος" ὅτε δὲ καὶ τοὺς τεθνεῶτας | ἐκ τῶν καταχθονίων ἀνέετηςας,
πᾶςαι αἱ δυνάμεις
σι
| τῶν ἐπουρανίων ἐκραύγαζον ζωοδότα Χριςετὲ ὃ θεὸς ἡμιῦν, δόξα coi: ,
Πάντα ὑπὲρ ἔννοιαν, | πάντα ὑπερένδοξα, τὰ cà, θεοτόκε, μυςτήρια᾽ τῇ ἁγνείᾳ ἐςφραγιεμένη | καὶ παρθενίᾳ φυλαττομένη μήτηρ ἐγνώεθης ἀψευδὴς, θεὸν τεκοῦςα ἀληθινόν᾽
10 αὐτὸν ἱκέτευε |
σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
β΄ ν. 3 καὶ om, D -- 4 ai τῶν D — 5 ἡμῶν om. D
ATTOAYTIKIA KONTAKIA
Y ἦχος γ΄. Εὐφραινέεθω τὰ οὐράνια, ἀγαλλιάεθω τὰ ἐπίγεια, ὅτι ἐποίηςε κράτος | ἐν βραχίονι αὑτοῦ * ὃ κύριος ἐπάτηςε τῷ θανάτῳ τὸν θάνατον᾽ πρωτότοκος τῶν νεκρῶν ἐγένετο, 5 ἐκ κοιλίας ἅδου | ἐρρύςατο ἡμᾶς καὶ παρέεχε T) κόεμῳ τὸ μέγα ἔλεος.
(ὲ τὴν μεειτεύεαςαν, | τὴν εὠτηρίαν τοῦ γένους ἡμῶν ἀνυμνοῦμεν, θεοτόκε παρθένε᾽ ἐν τῇ capxi γὰρ τῇ ἐκ coO προεληφθείςεῃ 10. ὃ υἱός cou καὶ θεὸς ἡμῶν τὸ διὰ «ςταυροῦ καταδεξάμενος πάθος ἐλυτρώςατο ἡμᾶς ἐκ φθορᾶς ὡς φιλάνθρωπος. δ΄ ἦχος δ΄. Τὸ φαιδρὸν τῆς ἀναςτάςεως κήρυγμα ἐκ τοῦ ἀγγέλου μαθοῦςαι | αἱ τοῦ κυρίου μαθήτριαι ^ καὶ τὴν προγονικὴν ἀπόφαειν ἀπορρίψαςαι τοῖς ἀποςτόλοις καυχώμεναι ἔλεγον᾽ 5 ἐεκύλευται ὃ θάνατος, | ἠγέρθη Xpicróc ὁ θεὸς,
δωρούμενος τῷ κόεμῳ τὸ μέτα ἔλεος.
Τὸ ἀπ᾽ αἰῶνος ἀπόκρυφον | καὶ ἀγγέλοις ἄγνωετον μυςτήριον διὰ ςοῦ. θεοτόκε, | τοῖς ἐπὶ γῆς πεφανέρωται, θεὸς ἐν ἀευγχύτῳ ἑνώςει capxoüuevoc 10 καὶ «ταυρὸν ἑκουείως | ὑπὲρ ἡμῶν καταδεξάμενος, δι᾿ οὗ ἀναςτήςας τὸν πρωτόπλαετον ἔεωςεν ἐκ θανάτου τὰς ψυχὰς ἡμῶν. € δ ἦχος πλ. α΄. Τὸν ευνάναρχον λόγον | πατρὶ καὶ πνεύματι, τὸν ἐκ παρθένου τεχθέντα | eic curmpiav ἡμῶν ἀνυμνήεωμεν πιςτοὶ | Kol προςκυνήςεωμεν, ὅτι ηὐδόκηςε εαρκὶ ἀνελθεῖν ἐν τιὺ «ταυρῷ 5 καὶ θάνατον ὑπομεῖναι καὶ ἐγεῖραι τοὺς τεθνεῶτας | ἐν τῇ ἐνδόξῳ ἀναετάςει αὐτοῦ.
Χαῖρε, πύλη κυρίου | f] ἀδιόδευτος" χαῖρε, τεῖχος καὶ «κέπη τῶν προςτρεχόντων εἰς cé χαῖρε, ἀχείμαςτε λιμὴν | καὶ ἀπειρόγαμε, 10 ἣ rekoüca ἐν «εαρκὶ | τὸν ποιητήν cou καὶ θεὸν, πρεεβεύουςα μὴ ἐλλίπῃς ὑπὲρ τῶν ἀνυμνούντων καὶ προςκυνούντων τὸν τόκον του.
€ v. 11 μὴ παρίδης D
88 ATTOAYTIKIA KONTAKIA
ς ἦχος βαρύς. KaréAucac τῷ «ταυρῷ cou τὸν θάνατον, ἠνέῳξας τῷ ληςτῇ τὸν παράδειςον, τῶν μυροφόρων τὸν θρῆνον μετέβαλες,
καὶ τοῖς ἀποετόλοις κηρύττειν ἐπέταξας, 5- ὅτι ἀνέετης, Χριςτὲ ὃ θεὸς, παρέχων τῷ kócuu τὸ μέγα ἔλεος.
"Qc τῆς ἡμῶν dvacráceuc θηςαύριεμα τοὺς ἐπὶ col πεποιθότας, πανύμνητε, ἐκ λάκκου καὶ βυθοῦ πταιεμάτων ἀνάγαγε" 10 cU yàp τοὺς ὑπευθύνους τῇ ἁμαρτίᾳ ἔεωςας τεκοῦςα τὴν curmpíav ἡμῶν᾽ ἣ πρὸ τόκου παρθένος | καὶ ἐν τόκῳ παρθένος καὶ μετὰ τόκον πάλιν μένεις παρθένος.
"d ἦχος mÀ. δ΄. Ἐξ ὕψους κατῆλθες ὁ εὔεπλαγχνος, ταφὴν κατεδέξω τριήμερον, ἵνα ἡμᾶς ἐλευθερώεῃς τῶν παθῶν᾽ f| ζωὴ καὶ fj ἀνάεταεις ἡμῶν, | κύριε, δόξα cor.
5 Ὃ δι᾽ ἡμᾶς γτεννηθὲις ἐκ παρθένου καὶ «ταύρωειν ὑπομείνας, ἀγαθὲ, ὃ θανάτῳ τὸν θάνατον «ςκυλεύεας καὶ ἔγερειν δείξας ὡς θεὸς μή παρίδῃς, οὺς ἔπλαςας τῇ χειρί cou: 10. δεῖξον τὴν φιλανθρωπίαν cou, ἐλεῆμον, δέξαι τὴν rekoücáv ce θεοτόκον πρεεβεύουςαν ὑπὲρ ἡμῶν καὶ cü)cov, εὠωτὴρ ἡμῶν, | λαὸν ἀπεγνωεμένον.
I
η΄. ᾿Απολυτίκιον eic τὴν μεγάλην TTapackeurjv. θ΄. ᾿Απολυτίκιον eic τοὺς ἀποςτόλους Πέτρον
(Τριῴδ. ceÀ. 398) ἦχος β΄. 'O εὐεχήμων Ἰωεὴφ, ἀπὸ τοῦ ξύλου καθελὼν τὸ ἄχραντόν cou cáo, civbóvi. καθαρᾷ εἰλήςας καὶ ἀρώμαειν ἐν μνήματι katvü) | κηδεύεας ἀπέθετο.
καὶ ΤΤαῦλον (ouv. 29). ἦχος δ΄, Oi τῶν ἀποςετόλων πρωτόθρονοι καὶ τῆς οἰκουμένης διδάεςκαλοι τῶ δεςπότῃ τῶν ὅλων πρεεβεύςατε, εἰρήνην τῇ οἰκουμένῃ δωρήςαεθαι καὶ ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν τὸ μέγα ἔλεος.
s' v. 4 τοῖς coic Oct. --- ὑπέταξας D — 11 ἡμῶν om, Oct. — ζ΄. v. 4 κύριε om. D
1
τα
cx
ιδ΄
ATTOAYTIKIA KONTAKIA
᾿Απολυτίκιον eic τὸ Γενέθλιον τῆς θεοτόκου (Cer. 8) ἦχος δ΄.
'H Yévvncíc cou, θεοτόκε, | χαρὰν ἐμήνυςε πάςῃ τῇ οἰκουμένῃ
ἐκ ςοῦ γὰρ ἀνέτειλεν | ó ἥλιος τῆς δικαιοεύνης, Xpicróc ὁ θεὸς ἡμῶν᾽
καὶ Aócac τὴν κατάραν | ἔδωκε τὴν εὐλογίαν,
καὶ καταργήςας τὸν θάνατον ἐδωρήεατο ἡμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον.
᾿Απολυτίκιον εἰς τὸν Εὐαγγελιεμὸν τῆς θεοτόκου. ἦχος δ΄. (ζήμερον τῆς εὠτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον καὶ τοῦ ἀπ᾿ αἰῶνος μυςτηρίου f] φανέρωεις᾽ ὃ υἱὸς τοῦ θεοῦ υἱὸς τῆς παρθένου γίνεται καὶ Γαβριὴλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται᾽ διὸ εὺν αὐτῷ τῇ θεοτόκῳ βοήεωμεν᾽
€
χαῖρε, κεχαριτωμένη ὃ κύριος μετὰ co.
᾿Απολυτίκιον εἰς τὸν ἅγιον Νικόλαον (Δεκ. 6) ἦχος δ΄. Κανόνα πίετεως | καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάεκαλον | ἀνέδειξέ ce τῇ ποίμνῃ cou ἣ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια᾽ διὰ τοῦτο ἐκτήεω τῇ ταπεινώςει τὰ ὑψηλὰ, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούεια᾽ πάτερ ἱεράρχα Νικόλαε, πρέεβευε Χριετῷ τῷ θεῷ cuOfvat τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
᾿Απολυτίκιον εἰς τὸν ἅγιον. Γεώργιον (Ἀπριλ. 23) ἦχος δ΄.
"Qc τῶν αἰχμαλώτων ἐλευθερωτὴς
καὶ τῶν πτωχῶν ὑπεραεπιςτὴς, ἀςθενούντων ἰατρὸς, | βαςιλέων ὑπέρμαχος;
τροπαιοφόρε μεγαλομάρτυς Γεώργιε, πρέεβευε Χριςτῷ τῷ 0ed)
ες«ωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
᾿Απολυτίκιον εἰς Γρηγόριον τὸν θεολόγον (αν, 25) ἦχος α΄. ὋὉ ποιμενικὸς αὐλὸς τῆς θεολογίας cou τὰς τιὺν ῥητόρων ἐνίκηςε ςἀλπιγγας᾽
89
90 ATIOAYTIKIA KONTAKIA
ὡς γὰρ rà βάθη τοῦ πνεύματος ἐκζητήςαντι καὶ τὰ κάλλη τοῦ φθέγματος προςετέθη cot: ὅ ἀλλὰ πρέεβευε Χριςτῷ τι 0eip, πάτερ Γρηγόριε, cufjvot τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
1€ ᾿Απολυτίκιον. τῆς ᾿Αναλήψεως {ΠΈεντηκ. ceA. 150) τ Ὁ ἦχος πλ. β΄. ᾿Ανελήφθης ἐν δόξῃ, Χριςτὲ ὁ θεὸς ἡμῶν, χαροποιήςας τοὺς μαθητὰς τῇ ἐπαγγελίᾳ τοῦ ἁγίου πνεύματος, βεβαιωθέντων αὐτῶν διὰ τῆς εὐλογίας, 5 ὅτι CU ei ὃ υἱὸς τοῦ θεοῦ, | ὃ λυτρωτὴς τοῦ κόεσμου.
ιθ΄ Τροπάριον ἀναςτάειμον τοῦ ἸΤάεχα (Πεντηκ. ce. 1)
ἦχος πλ. α΄. Χριςτὸς ἀνέετη ἐκ νεκρῶν καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμαει θανάτῳ θάνατον πατήςας ζωὴν χαριςάμενος. κα΄ (ταυροθεοτοκίον ἦχος δ΄. ζφαγήν cou τὴν ἄδικον, Xpicré, πῶς τῷ ξύλῳ κρέμαςαι ἣ παρθένος βλέπουςα ὃ πᾶςαν γῆν xpeuácac τοῖς ὕδαει: ᾿ ὀδυρομένη ἐβόα coi: μὴ λίπῃς μόνην με, τέκνον γλυκύτατον, εὐεργέτα πολυέλεε, 5 πῶς ἀδίκως πάκχεις; 10 τὴν μητέρα καὶ δούλην cou, δέομαι. is Κοντάκιον (Τριώδ. ceA. 207) ἦχος mà. β΄.
Ψυχή μου, ψυχή μου, | ἀνάετα, τί καθεύδεις;
τὸ τέλος ἐγγίζει | καὶ μέλλεις θορυβεῖεθαι" ἀνάνηψον οὖν, | ἵνα φείςεηταί cou Χριετὸς ὃ θεὸς ὃ πανταχοῦ παρὼν | καὶ τὰ πάντα πληρῶν.
ιζ΄ Κοντάκιον εἰς τὴν τοῦ ἸΤάεχα κυριακήν (TTevrnk. ce. 8) ἦχος πλ. α΄. Εἰ καὶ ἐν τάφῳ κατῆλθες, ἀθάνατε, ἀλλὰ τοῦ ἄδου καθεῖλες τὴν δύναμιν καὶ ἀνέετης ὡς νικητὴς, Χριςτὲ ὃ θεὸς, γυναιξὶ μυροφόροις | φθεγξάμενος" χαίρετε" 5 καὶ τοῖς coic ἀποςτόλοις | εἰρήνην δωρούμενος ὃ τοῖς πεςοῦςι παρέχων ἀνάεταειν.
IAIOM€AA AAECCITOTA 91 PO29MANOTY
ιη΄ κοντάκιον εἰς τὴν XpicroO γέννηειν (Δεκ. 25) ἦχος γ΄. 'H παρθένος εήμερον δοξολογοῦει᾽ . . τὸν ὑπερούειον τίκτει, μάγοι δὲ μετὰ ἀςτέρος καὶ ἣ γῆ τὸ ς«πήλαιον ὁδδοιποροῦει"
τῷ ἀπροείτῳ mpocárer
δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐτεννήθη ἄτγελοι μετὰ ποιμένων
παιδίον νέον, | ὃ πρὸ αἰώνων θεός.
,
n IAIOMCAA AAECTTOTA. a Ἰδιόμελα eic τὴν μεγάλην Τρίτην (Tpubó. ceA. 353) ἦχος α΄. Ἔν ταῖς λαμπρότηςι τῶν ἁγίων cou πῶς εἰςελεύεομαι ὃ ἀνάξιος; ἐὰν γὰρ τολμήσω ευνειςελθεῖν εἰς τὸν νυμφῶνα, ὃ χιτών με ἐλέγχει, | ὅτι οὐκ écri τοῦ γάμου, 5
καὶ δέεμιος ἐκβάλλομαι ὑπὸ τῶν ἀγγέλων" καθάριςον, κύριε, τὸν ῥύπον τῆς ψυχῆς μου καὶ ςὥςόν με ὡς φιλάνθρωπος.
fixoc β΄. 'O τῇ ψυχῆς ῥᾳθυμίᾳ νυςτάξας 15 ἀλλ᾽ ἐκτινάξας μου τὸν Zogepóv οὐ κέκτημαι, νυμφίε Χριετὲ, ὕπνον ἐξανάετηςον 10 καιομένην λαμπάδα τὴν ἐξ ἀρετῶν, καὶ ταῖς φρονίμοις ευνειςάγαγε παρ-
καὶ νεάνιειν ὁμοιιίύθην μωραῖς, ἐν καιρῷ τῆς ἐργαείας ῥεμβόμενος: εἰς νυμφῶνα τὸν cÓv, τὰ «πλάγχνα τῶν οἰκτιρμῶν cou ὅπου ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων μὴ κλείεῃς μοι, δέεποτα᾽ καὶ βοώντων ἀπαύετιυς᾽ κύριε, δόξα cor.
θένοις
β΄ Ἰδιόμελον εἰς τὰς Ὥρας τῆς μεγάλης TTapackeufjc (Tpubb. ceA. 393) ἦχος πλ. β΄. (ήμερον κρέμαται ἐπὶ ξύλου ῥάπιεμα κατεδέξατο ὁ ἐν ὕδαςει τὴν γῆν κρεμάςεας᾽
ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώςας τὸν €répavov ἐξ ἀκανθῶν
ἥλοις προςηλιώθη ΓΑδάμ: περιτίθεται ὃ τον ἀγγέλων βαει- ὃ νυμφίος τῆς éxxAmncíac Aeóc: 10 λόγχῃ ἐκεντήθη | ὃ υἱὸς τῆς παρθένου * 5 ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται προςκυνοῦμέν cou τὰ πάθη, Χριετὲ, ὃ περιβάλλων τὸν οὐρανὸν ἐν δεῖξον ἡμῖν E PY νεφέλαις" καὶ τὴν ἔνδοξόν cou ἀνάεταειν.
m. Hoe contakion magni poematis partem fuisse testatur Pitra L'hymmnogr. p. 47
α΄ v. 5 ἐκβάλλομαι E: ἐκβαλοῦμαι Triod. — β΄, Sophronio hoc idiomelon adsignat H — 5 πορφύρα U — 9 προςηλοῦται H
92 IAIOMCAA
Y. Ἰδιόμελα τοῦ μεγάλου Copfárou ἐν τάφῳ εαββατίζει, (Τριῴδ. ce 411) 15 καινὸν ἡμῖν παρέχων ςαββατιεμόν᾽ ἦχος pe αὐτῷ βοήεωμεν᾽ ζήμερον ευνέχει τάφος ἀνάςτα ὃ θεὸς κρίνων τὴν γῆν, τὸν cuvéxovra παλάμῃ τὴν κτίειν ᾿ ὅτι cU βαειλεύεις εἰς τοὺς αἰῶνας, καλύπτει λίθος ὃ ἀμέτρητον ἔχων τὸ μέγα ἔλεος.
τὸν καλύψαντα ἀρετῇ τοὺς oUpavoUc: ὑπνοῖ fj Ζωὴ | καὶ Αἵδης τρέμει 5 καὶ ᾿Αδὰμ τῶν δεεμῶν ἀπολύεται - δόξα τῇ cfj οἰκονομίᾳ, δι᾽ ἧς τελέεας πάντα ς«αββατιεμὸν αἰώ-
ἦχος β΄. 20 Δεῦτε, ἴδωμεν τὴν ζωὴν τῶν ἁπάντων ἐν τάφῳ κειμένην, ἵνα τοὺς ἐν τάφῳ κειμένους ζωοποι-
ἐδωρήεω ἡμῖν ὡς θεὸς, : [vtov ἘΠ HOM [fien ἀν ΟΕ, VERDI MGR DW τὸν ἐξ Ἰούδα ὑπνοῦντα θεώμενοι SEEN προφητικῶς αὐτῷ ékBorjcupev- ἦχος β΄. ἀναπεεὼν κεκοίμηςαι ὡς λέων" 10 Τί τὸ ὁρώμενον θέαμα; 25 τίς ἐγερεῖ ce, βαειλεῦ;
τίς ἣ παροῦςα κατάπανυεις; ἀλλ᾽ ἀνάετηθι, εωτὴρ, αὐτεξουείως ὃ βαειλεὺς τῶν αἰώνων, ὃ δοὺς ἑαυτὸν | ὑπὲρ ἡμῶν ἑκου-
τὴν διὰ πάθουςτελέςας οἰκονομίαν, ciuc' κύριε, δόξα coi.
ἦχος πλ. β΄.
Hircaro Ἰωεὴφ τὸ εῶὧμα τοῦ Ἰηςοῦ καὶ ἀπέθετο ἐν τῷ καινιὺ αὑτοῦ μνημείῳ" 80. ἔδει γὰρ αὐτὸν ἐκ τάφου | ὡς ἐκ παςτάδος προελθεῖν"
ὃ cuvrpiyac κράτος θανάτου καὶ ἀνοίξας πύλας παραδείεου ἀνθρώποις, δόξα cot.
ἦχος πλ. β΄. Τὴν εήμερον μυςτικῶς ὃ μέγας Μωῦεῆς προδιετυποῦτο λέγων"
35 καὶ εὐλόγηςεν ὃ θεὸς | τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην᾽ τοῦτο γάρ écriv | τὸ εὐλογημένον cófparov: αὕτη écriv ἣ τῆς καταπαύςεεως ἡμέρα, ἐν ἣ κατέπαυςεν ἀπὸ πάντων τῶν ἔργων αὐτοῦ
ὃ μονογενὴς υἱὸς τοῦ θεοῦ᾽
40 διὰ τῆς κατὰ τὸν θάνατον οἰκονομίας
τῇ capxi cafgarícac
koi eic ὃ ἦν | πάλιν ἐπανελθὼν, διὰ τῆς ἀναςτάςεεως ἐδωρήςεατο ἣμῖν ζωὴν τὴν αἰώνιον, ὡς μόνος ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος.
γ΄. v. 8 ὡς θεός om. Triod. 11 πανήγυρις E — 20 τῶν ἁπάντων E: ἡμῶν Triod. — 31 τάφοις Triod. — 96 cup om. Triod. — 33 Mucfic E — 39 υἱὸς τοῦ πατρός E
AAECCTTOTA 93
δ΄, ᾿Ιδιόμελον eic τὴν κυριακὴν τῆς Τυρινῆς (Τριώδ. ςελ. 64) ἦχος δ΄. à Ἔλαμψεν ἣ χάρις cou, κύριε, ἔλαμψεν ὃ φωτιςμὸς τῶν ψυχῶν ἡμῶν: - ἰδοὺ καιρὸς eümpócbekroc, | ἰδοὺ καιρὸς ueravoíac: ἀποθώμεθα τὰ ἔργα τοῦ ckórouc καὶ ἐνδυςώμεθα τὰ ὅπλα τοῦ φωτός, ὅπως διαπλεύςαντες | τὸ τῆς νηςτείας μέγα πέλαγος εἰς τὴν τριήμερον ἀνάεταειν | καταντήεωμεν τοῦ κυρίου καὶ curfjpoc ἡμῶν Ἰηςοῦ Χριςςοῦ | τοῦ εώζοντος τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
σι
€. ᾿Ἰδιόμελον εἰς τὸ TTácya (Πεντηκ. ceA. 5) ἦχος mÀ. α΄.
᾿Αναςτάςεως ἡμέρα᾽ καὶ οὕτω βοήεωμεν᾽"
καὶ λαμπρυνθῶμεν τῇ πανηγύρει — Xpicróc ἀνέετη ἐκ γεκρῶν,
καὶ ἀλλήλους περιπτυξώμεθα᾽ θανάτῳ θάνατον πατήςας
εἴπωμεν, ἀδελφοὶ, καὶ τοῖς μιςοῦειν καὶ τοῖς ἐν τοῖς μνήμαει ἡμᾶς: ευὐγχωρήσωμεν — 10 ζωὴν χαριςάμενος.
5 πάντα τῇ ἀναετάςει᾽
ς΄. Θρῆνος εἰς τὴν μεγάλην ἸΤαραςκευήν. ἦχος πλ. α΄. Cé τὸν ἀναβαλλόμενον | τὸ φῶς ὥςπερ ἱμάτιον καθελὼν "luci ἀπὸ τοῦ ξύλου | cóv Νικοδήμῳ καὶ θεωρήςεας νεκρὸν, γυμνὸν, ἄταφον, . εὐευμπάθητον θρῆνον ἀναλαβὼν | ὀδυρόμενος ἔλεγεν ᾿ οἴμοι, γλυκύτατε Ἰηςοῦ! ὃν πρὸ μικροῦ ὃ ἥλιος ἐν «ταυρῷ κρεμάμενον θεαςάμενος ζόφον περιεβάλλετο᾽ καὶ ἣ τῇ τῷ φόβῳ ἐκυμαίνετο, : καὶ διερρήγνυτο ναοῦ τὸ καταπέταςμα᾽ 10 ἀλλ᾽ ἰδοὺ νῦν βλέπω ce δι᾿ ἐμὲ ἑκουείως | ὑπελθόντα θάνατον. πῶς ce knóeUcu, θεέ μου; | fj πῶς εἰινδόειν εἰλήεω; ποίαις χερεὶ δὲ mpocyaücu | τὸ cóv ἀκήρατον εὧμα; ἢ ποῖα ἄεματα μέλψω | τῇ εἢ ἐξόδῳ, οἰκτίρμον ; 15 μεγαλύνω τὰ πάθη cou, | ὑμνολογῶ καὶ τὴν ταφήν cou εὺν τῇ ἀναςτάςει, κραυγάζων | κύριε, δόξα cor
δι
ς΄. Brevioribus modulis carmen instruxit cod. E, prolixioribus eod, U; auctor naeniae in cod, U Θεοφάγνης (an Θεοφάνης") audit
94 IAIOME€AA
C. Ἰδιόμελον τῆς μεγάλης Aeurépac (Tpubb. ceA. 346) ἦχος α΄. Ἐρχόμενος ὃ κύριος | πρὸς τὸ ἑκούειον πάθος τοῖς dmocrÓAoic ἔλεγεν ἐν τῇ ὁδῶ᾽ Ἰδοὺ, ἀναβαίνομεν eic Ἱεροςόλυμα, koi παραδοθήςεται | ὃ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου, 5 καθὼς γέγραπται περὶ αὐτοῦ᾽ δεῦτε οὖν καὶ ἡμεῖς [ κεκαθαρμέναις διανοίαις ευμπορευθῶμεν αὐτῷ καὶ ευςταυρωθῶμεν καὶ νεκρωθῶμεν δι᾿ αὐτὸν ταῖς τοῦ βίου ἡδοναῖς, ἵνα καὶ ευὐζήεωμεν αὐτῷ 10 καὶ ἀκούεωμεν βοῶντος αὐτοῦ᾽ οὐκέτι eic τὴν ἐπίγειον ἹἹερουςαλὴμ | διὰ τὸ παθεῖν, ἀλλὰ ἀναβαίνω πρὸς τὸν πατέρα μου καὶ πατέρα ὑμῶν | καὶ θεόν μου καὶ θεὸν ὑμῶν. koi ευνανυψῶ ὑμᾶς | εἰς τὴν ἄνω Ἱερουςαλὴμ 15 ἐν τῇ βαειλείᾳ τῶν οὐρανῶν.
η΄. ᾿Ιδιόμελον τῆς μεγάλης Δευτέρας (Τριώδ. ςελ. 344) ἦχος πλ. δ΄.
Ἰδοὺ, ὃ νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέεῳ τῆς νυκτός᾽ καὶ μακάριος ὃ δοῦλος, | Ov εὑρήςει γρηγοροῦντα, ἀνάξιος δὲ πάλιν, | ὃν εὑρήςει ῥαᾳθυμοῦντα᾽ βλέπε οὖν, ψυχή μου, | μὴ τῷ ὕπνῳ κατενεχθῆς, 5 ἵνα μὴ τῶ θανάτῳ παραδοθῇς | xoi τῆς βαειλείας ἔξω κλειεθῆς" ἀλλὰ ἀνάνηψον κράζουςα᾽ ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶ ὃ θεὸς ἡμῶν, διὰ τῆς θεοτόκου ἐλέηςον ἡἣἥμᾶς.
θ΄. Ἰδιόμελον τῆς μεγάλης ἸΤέμπτης (Τριῴδ. ςελ. 364)
ἦχος πλ. δ΄. Ὅτε οἱ ἔνδοξοι μαθηταὶ | c€ τὸν δίκαιον κριτὴν παραδίδωει" ἐν τῷ νιπτῆρι τοῦ δείπνου ἐφωτί- βλέπε, χρημάτων ἐραετά, - ζοντο, τὸν διὰ ταῦτα ἀγχόνῃ χρηςάμενον᾽ τότε Ἰούδας ὃ δυςςεβὴς 10 φεῦγε ἀκόρεετον ψυχὴν φιλαργυρίαν νοςήςας éckoríZero, . τὴν διδαςκάλῳ τοιαῦτα τολμήςαςαν 5 καὶ ἀνόμοις κριταῖς ὃ περὶ πάντας ἀταθὸς, κύριε, δόξα coi.
C ν. 8 ἀναβαίνωμεν E -- 3 Matth, XX 18. Luc. XVIII 81--88, — 13 καὶ πατέρα ὑμῶν om, E — n v. 7 θεὸς ἡμῶν Pandecte: θεός Triod,
AACCITOTA 95
ι΄. (τιχηρὰ ἰδιόμελα τοῦ TTácya (TTevrnk. ce. 5)
ἦχος πλ. α΄. TTácya ἱερὸν fjuiv εήμερον ἀναδέ- 15 Αἱ μυροφόροι γυναῖκες [ὄρθρου βαθέος δεικται, ἐπιςτᾶςαι πρὸς τὸ μνῆμα πάεχα καινὸν ἅγιον, [πάεχα μυετικὸν, τοῦ ζωοδότου mácyo πανεεβάςμιον, εὗρον ἄγγελον πάεχα, Χριετὸς ὃ λυτρωτὴς, — ἐπὶ τοῦ λίθου καθήμενον, .. mÓcya ἄμωμον, καὶ αὐτὸς TpocqOerzáuevoc 5 πάςχα μέγα, πάεχα τῶν πιετῶν᾽" αὐταῖς οὕτως ἔλεγε᾽ πόεχα τὸ πύλας fjuiv τί ζητεῖτε τὸν ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν; τοῦ παραδείςεου ἀνοῖξαν, 20 τίθρηνεῖτε τὸν ἄφθαρτον ὡς ἐν TÓcya πάντας ἁγιάζον πιςτούς. " φθορᾷ; ἀπελθοῦςαι κηρύξατε τοῖς ἑαυτοῦ μαθη- Δεῦτε ἀπὸ θέαςγυναϊκες εὐατγελίετριαι [ταῖς. καὶ τῇ (ιὼν εἴπατε | δέχου παρ᾽ ἡμῶν Τ]Πἀςεχατὸτερπνὸν, πάεχα κυρίου, πάεχα, 10 χαρᾶς εὐαγγέλια Tácya πανεεβάεμιον | ἡμῖν ἀνέτειλε, τῆς àvacráceuc Χριετοῦ, Tácya, ἐν χαρᾷ ἀλλήλους περιπτυξώ- τέρπου, χόρευε 35 ὦ πόάεχα λύτρον λύπης᾽ [μεθα΄ καὶ ἀγάλλου, Ἱερουςεαλὴμ, - καὶ γὰρ ἐκ τάφου εήμερον, τὸν βαειλέα Xpicróv ὥςπερ ἐκ παετοῦ, ἐκλάμψας Xpicróc θεαςαμένη ἐκ τοῦ μνήματος τὰ γύναια χαρᾶς ἔπληςε λέγων" ὡς νυμφίον προερχόμενον. κηρύξατε ἀποετόλοις.
ια΄. Εὐλογητάρια ἀναςτάειμα ψαλλόμενα τῷ μεγάλῳ (ζαββάτῳ. (Τριῴδ. ςελ. 407)
ἦχος πλ. α΄. Εὐλογητὸς εἶ, κύριε, δίδαξόν με τὰ δικαιώματά cov. Τῶν ἀγγέλων ὃ δῆμος Εὐλογητὸς εἶ κ. κατεπλάγη, δρῶν ce Λίαν πρωΐ | μυροφόροι ἔδραμον ἐν νεκροῖς λοτγιςθέντα, πρὸς τὸ μνῆμά cou θρηνολογοῦςαι᾽ τοῦ θανάτου δὲ, εωτὴρ, ἀλλ᾽ ἐπέετη πρὸς αὐτὰς ὁ ἄγγελος τὴν ἰεχὺν καθελόντα καὶ eime: καὶ εὺν ἑαυτῷ [τὸν ᾿Αδὰμ ἐγείραντα 15 θρήνου ὃ καιρὸς πέπαυται᾽ μή κλαίετε' ὕ καὶ ἐξ ἅδου πάντας ἐλευθερώςαντα. τὴν ἀνάεταςειν δὲ ἀποετόλοις εἴπατε. Εὐλογητὸς εἶ κ. Εὐλογητὸς εἶ κ. Τί τὰ μῦρα | ευμπαθῶς τοῖς δάκρυειν, Μυροφόροι τυναῖκες ὦ μαθήτριαι, κιρνᾶτε:; μετὰ μύρων éA000cai ὃ ἀςτράπτων ἐν τῶ τάφῳ ἄτγτελος πρὸς τὸ μνῆμά cou, εῶὥτερ, ἐνη- προςεφθέγγτετο ταῖς μυροφόροις' ἀγγέλου τρανῶς [χοῦντο, 10 ἴδετε ὑμεῖς τὸν τάφον καὶ ἥςθητε᾽ πρὸς αὐτὰς φθεγγομένου "
ὃ ςωτὴρ γὰρ ἐξανέετη τοῦ μνή- 20 τί μετὰ νεκρῶν τὸν ζῶντα λογίζεεθε ; ματος. ὡς θεὸς γὰρ ἐξανέετη τοῦ μνήματος.
96 IAIOMEAA
Τριαδικόν. θεοτοκίον. Προςκυνοῦμεν πατέρα Ζωοδότην τεκοῦςα καὶ τὸν τούτου υἱόν τε ἐλυτρώεω, παρθένε, καὶ τὸ ἅγιον πνεῦμα, τὸν ᾿Αδὰμ ἁμαρτίας, τὴν ἁγίαν τριάδα | ἐν μιᾷ τῇ οὐείᾳ χαρμονὴν δὲ τῇ Εὔᾳ 25 εὖν τοῖς Cepagip, ἀντὶ λύπης mapécyec: κράζοντες τὸ ἅγιος, ἅγιος, 30 ῥεύςαντα ζωῆς | ἴθυνε πρὸς ταύτην δὲ ἅγιος εἶ, κύριε. ὃ ἐκ ςοῦ capxu)Oeic θεὸς καὶ ἄνθρωπος.
C.Q o P203N-V O- Y. α΄. Ἰδιόμελα τῶν Θεοφανείων (lav. 6) - ἦχος mA. δ΄. Φωνὴ κυρίου ἐπὶ τῶν ὑδάτων | βοᾷ λέγουςα᾽ δεῦτε λάβετε πάντες | πνεῦμα cogíac, πνεῦμα cuvéceuc, | πνεῦμα φόβου θεοῦ τοῦ ἐπιφανέντος Χριςτοῦ.
Ὁ (ήμερον τῶν ὑδάτων ἁγιάζεται | ἣ φύεις, καὶ ῥήγνυται ὁ Ἰορδάνης | xai τῶν ἰδίων ναμάτων ἐπέχει τὸ ῥεῦμα, | δεππότην δρῶν ῥυπτόμενον. Ὥς ἄνθρωπος ἐν ποταμῷ | ἤλθες, Χριςτὲ βαειλεῦ" καὶ δουλικὸν βάπτιςμα | λαβεῖν ςπεύδεις, ἀγαθὲ, 10 ὑπὸ τῶν τοῦ προδρόμου χειρῶν διὰ τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν, φιλάνθρωπε.
,
Πρὸς τὴν φωνὴν τοῦ βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ «ἑτοιμάςατε τὴν ὁδὸν τοῦ κυρίου» ἤλθες, κύριε, | μορφὴν δούλου λαβὼν, βάπτιεμα αἰτῶν | ó μὴ γνοὺς ἁμαρτίαν εἴδοςάν ce ὕδατα | καὶ ἐφοβήθηςαν᾽ εύντρομος γέγονεν ὃ πρόδρομος καὶ ἐβόηςε λέγων" πῶς φωτίςει ὃ λύχνος τὸ φῶς; 20 πῶς χειροθετήςει ὁ δοῦλος τὸν δεςπότην; ἁγίαςον ἐμὲ | koi τὰ ὕδατα, cup, ó αἴρων τοῦ κόεμου τὴν ἁμαρτίαν.
-- σι
β΄. Ἰδιόμελα εἰς τὰς Ὥρας τῶν Χριςτουγέννων (Δεκ. 20) ἦχος πλ. δ΄. Βηθλεὲμ ἑτοιμάζου᾽ | εὐτρεπιζέεθθω fj φάτνη᾽ τὸ ς«πήλαιον δεχέέθω᾽ | fj ἀλήθεια ἦλθεν"
ια΄ v. 31 corruptus esse videtur et sententiam et numeros si spectes. Sophronii carm. α΄ vv. 1—4 om. E — 13 Matth. III 3 — β΄ 1—7 primam certe stro- pham ab Sophronio compositam esse ed, Triod. testari videtur; auctoris nomen deest in E
ANAPE€OY ICEPOCOAYMITOY 9
f| «κιὰ παρέδραμε | kai θεὸς ἐν ἀνθρώποις ἐκ παρθένου πεφανέρωται, | μορφωθεὶς τὸ καθ᾽ ἡμᾶς b καὶ θεώςας τὸ πρόελημμα᾽ διὸ | ᾿Αδὰμ ἀνανεοῦται | cov τῇ Εὔᾳ κράζοντες᾽ ἐπὶ τῆς εὐδοκία ἐπεφάνη | ςὥςαι τὸ γένος ἡμῶν.
) ἦχος γ΄. Νῦν προφητικὴ πρόρρηεις | πληρωθῆναι ἐπείγεται μυςτικῶς f] φάςκουςα᾽ 10 καὶ εὑ, Βηθλεὲμ γῆ Ἰούδα, οὐδαμῶς ὑπάρχεις ἐλαχίετη ἐν τοῖς ἡγεμόει, προευτρεπίζουςα τὸ ςπήλαιον᾽ ἐκ coU γάρ μοι ἐξελεύςεται ἡγούμενος τῶν ἐθνῶν διὰ capxóc 15 ἐκ παρθένου κόρης Xpicróc ὃ θεὸς, ὃς ποιμανεῖ τὸν λαὸν αὑτοῦ, | τὸν. νέον Ἰεραήλ᾽ δῶμεν αὐτῷ ἅπαντες μεγαλοεύνην᾽
ἦχος πλ. δ΄. Τάδε λέγει Ἰωςὴφ πρὸς τὴν παρθένον᾽ Μαρία, τί τὸ δρᾶμα τοῦτο, | ὃ ἐν coi τεθέαμαι; 20 ἀπορῶ καὶ ἐξίεταμαι | καὶ τὸν νοῦν καταπλήττομαι! λάθρα τοίνυν ἀπ᾽ ἐμοῦ | γενοῦ ἐν τάχει" Μαρία, τί τὸ δρᾶμα τοῦτο, ὃ ἐν coi τεθέαμαι; ἀντὶ τιμῆς αἰεχύνην, | ἀντ᾽ εὐφροεύνης τὴν λύπην, ἀντὶ τοῦ ἐπαινεῖςεθαι | τὸν ψόγον μοι προςήγαγες᾽" 235 οὐκ ἔτι φέρω λοιπὸν | τὸ ὄνειδος ἀνθρώπων. ὑπὸ γὰρ ἱερέων ἐκ τοῦ ναοῦ | ὡς ἄμεμπτον κυρίου ce παρέλαβον, καὶ τί τὸ ὁρώμενον;
ἈΑΝΔΡΕΟΥ ΙΕΡΟΓΟΛΥΜΙΤΟΥ Ἰδιόμελα εἰς τὴν Χριεςτοῦ γέννηςειν (Δεκ. 25) ἦχος δ΄. Εὐφραίνεεθε δίκαιοι, | οὐρανοὶ ἀτγαλλιᾶςθε, ς«κιρτήςατε τὰ ὄρη | Χριετοῦ γεννηθέντος" παρθένος καθέζεται | τὰ Χερουβὶν μιμουμένη, BacráZouca ἐν κόλποις | θεὸν λόγον ςαρκωθέντα᾽ 5 ποιμένες τὸν τεχθέντα δοξάζουει,
μάτοι τῷ δεςπότῃ δῶρα προςφέρουειν᾽ ἄττελοι ἀνυμνοῦντες Aéfouciv:
ἀκατάληπτε κύριε, δόξα coi.
3 ἐν om. E — 6 xpáZouca EH — 10 Mich. V 2 — 17 ἅπαντες in marg. add, E Andreae earm. v. 5 θαυμάζουςι E — 8-11 hane stropham extremo loco collocat E
CAMINA. CITIRSTIANA. 1
98 IAIOMEAA
Ὃ πατὴρ ηὐδόκηεεν, | ὃ λόγος càp£ ἐγένετο, 10 καὶ ἣ παρθένος ἔτεκεν | θεὸν ἐνανθρωπήςαντα᾽ ἀςτὴρ μηνύει, | μάγοι προςκυνοῦειν, ποιμένες θαυμάζουει, | καὶ f] κτίεις ἀγάλλεται.
Θεοτόκε παρθένε, | fj τεκοῦςεα τὸν εὠωτῆρα, ἀνέτρεψας τὴν πρώτην κατάραν τῆς Εὔας, 15 ὅτι μήτηρ γέγονας | τῆς εὐδοκίας τοῦ πατρὸς, BacróZouca ἐν κόλποις | θεὸν λόγον capku0évra: οὐ φέρει τὸ μυετήριον ἔρευναν, πίετει μόνῃ τοῦτο πάντες δοξάζομεν, κράζοντες μετὰ ςοῦ καὶ λέγοντες" 20 ἀνερμήνευτε κύριε, δόξα cot
Δεῦτε ἀνυμνήεωμεν [τὴν μητέρα τοῦ εὠτῆρος.. τὴν μετὰ τόκον πάλιν | ὀφθεῖςαν παρθένον χαίροις, πόλις ἔμψυχε | τοῦ βαειλέως καὶ θεοῦ, ἐν fj Χριετὸς oixrjcac | εωτηρίαν εἰργάςατο᾽ μετὰ τοῦ Γαβριὴλ ἀνυμνοῦμέν ce, μετὰ τῶν ποιμένων δοξάζομεν | κράζοντες᾽ θεοτόκε, πρέεβευε [τῷ ἐκ coÜü capxuévri ςωθῆναι ἡμᾶς.
n2 Ct
[€PMANOY α΄. Ἰδιόμελον eic τὴν Χριετοῦ évvnav (Δεκ. 25) ἦχος πλ. β΄. Ὅτε καιρὸν | τῆς ἐπὶ γῆς παρουείας cou ὑπὸ Kaícapoc ἐξεφωνήθη᾽ πρώτη ἀπογραφὴ τῇ οἰκουμένῃ €vé- τῆς γὰρ αἰωνίου cou βαειλείας VETO; τὸ ἄναρχον ἐκαινουργήθη " τότε ἔμελλες τῶν ἀνθρώπων διό coi προςφέρομεν καὶ ἡμεῖς ἀπογράψαεθαι τὰ ὀνόματα 10 ὑπὲρ τὴν χρηματικὴν φορολογίαν τῶν πιςτευόντων TÜ) TÓKU) COU' ὀρθοδόξου mAÀouricuóv θεολογίας 5 διὰ τοῦτο τὸ τοιοῦτον δόγμα τῷ θεῷ καὶ εωτῆρι τῶν ψυχῶν ἡμῶν. β΄. Ἰδιόμελον εἰς Χριςτοῦ γέννηςειν (Δεκ. 25) ἦχος β΄. Δεῦτε ἀγαλλιαςώμεθα τῷ κυρίῳ, 5 καὶ τὰ Χερουβὶμ παραχωρεῖ τὸ παρὸν μυςτήριον ἐκδιηγούμενοι᾽ τοῦ ξύλου τῆς Zufjc: τὸ μεεότοιχον τοῦ φραγμοῦ διαλέλυται, κἀγὼ | τοῦ παραδείεου τῆς τρυφῆς 1| φλογίνη ῥομφαία τὰ νῶτα δίδως!, μεταλαμβάνῳω,
15 τῇ εὐδοκίᾳ Dan. — 26 δοξάεωμεν E Germani carm, α΄. nomen melodi deest in cod. Εἰ — 3 ἀπογράφεςθαι Barth. — 8 τε- κούεης cou ἐκ. E — 11 πλουτιεμοῦ θεολογίαν E — β΄. nomen melodi deest in cod. E
[€PMANOY M€OOAIOY ΦΩΤΙΟΥ 99
οὗ προεξεβλήθην διὰ τῆς παρακοῆς: ὃ [àp ἦν διέμεινε, | θεὸς ὧν ἀληθινός" f| γὰρ ἀπαράλλακτος εἰκὼν τοῦ πατρὸς, καὶ ὃ οὐκ ἦν προεςέλαβεν, ὃ χαρακτὴρ τῆς ἀϊδιότητος αὐτοῦ, 15 ἄνθρωπος τενόμενος διὰ φιλανθρω- 10 μορφὴν δούλου λαμβάνει, αὐτῷ βοήεωμεν᾽ ἐξ ἀπειρογάμου μητρὸς προελθὼν, ὃ τεχθεὶς ἐκ παρθένου θεὸς “οὐ τροπὴν ὑπομείνας᾽ ἐλέηςον fjuác.
[níav:
Y. Ἰδιόμελον eic τὸν ἅγιον Δημήτριον (Ὄκτ. 26) ἦχος β΄. Εἰς τὰ ὑπερκόςμια «κηνώματα μιμούμενοεςετὸν ἐπὶ ξύλου ravucOÉvra, τὸ πνεῦμά cou, Δημήτριε, μάρτυς 10 eic εωτηρίαν παντὸς τοῦ kócuou Χριςτοῦ, τῶν θαυμάτων εἴληφαςτὴν ἐνέρτειαν, Xpicróc ὃ θεὸς] προςεήκατο ἀμώμητόν: ᾿ ἀνθρώποις παρέχων τὰς iáceic cU γὰρ τῆς τριάδος γέτονας ὑπέρμαχος, 5 ἐν τῷ crabíu ἀνδρείως ἐναθλήεας, διό cou εήμερον τὴν koíuncv ἑορτά- ὡς ἀδάμας ετερρός᾽ ζοντες λογχευθεὶς δὲ τὴν πλευρὰν ἐπαξίως δοξάζομεν τὴν ἀκήρατόν cou, πανεεβάεμιε, τὸν ςὲ δοξάςαντα κύριον.
ἀφθόνως"
MC€OOAI!I1IOY Ἰδιόμελον eic Kuvcravrivov καὶ Ἑλένην (Mai, 21) ἦχος mA. δ΄. Ὃ τῶν ἀνάκτων ἄναξ καὶ θεὸς, ὃ πλουείαις δωρεαῖς | κατακοςμῶν τοὺς ἀξίους, αὐτὸς οὐρανόθεν, | ὥςπερ Παῦλον τὸν ἀοίδιμον, διὰ εημείου τοῦ craupo0 | cé, Kuvcravrive, ἐζώγρηςεεν, 5 ἐν τούτῳ, φήκςας, νίκα τοὺς ἐχθρούς cou: : ὃν ἀναζητήςεας | cóv μητρὶ θεόφρονι καὶ εὑρὼν, ὡς ἐπόθεις, . τούτους κατὰ κράτος ἐτροπώεω᾽ εὺν αὐτῇ οὖν ἱκέτευε | ὑπέρ ὀρθοδόξων βαειλέων 10 καὶ τοῦ φιλοχρίετου crparoó καὶ πάντων τῶν τὴν μνήμην cou τελούντων πιςτῶς, τὸν μόνον φιλάνθρωπον | λυτρωθῆναι πάςεης ὀρτῆς.
ΦΩΤΙΟῪ TOY ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ α΄. Ἰδιόμελον eic Μεθόδιον (Ἴουν. 14) ἦχος πλ. β΄. ᾿Αςετὴρ ἀνέτειλεν εὐςεβείας ᾿ ἀπὸ δυςεμῶν ἡλίου τοῦ φαινομένου
τ΄. Γερμανοῦ τοῦ πατριάρχου in marg. E — ? μάρτυς cogé Barth, — 5 καὶ ἐν «ταδίω E — 9 τανυθέντα E — 13 ἑορτάζομεν ἐπαξίως δοξάζοντες E Methodii nomen om, E — Photii nomen om, E
E
ΠΝ
100 IAIOMECAA
ὁ μέγας ἐν ἱεράρχαις Μεθόδιος᾽ καὶ τὴν ἀχλὺν διατμήξας τῶν κακοδόξων κατέπαυςεν εἰς τὴν ὄντως ἀνατολὴν τοῦ τῆς δικαιοςύνης ἡλίου, Χριςτοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν᾽ κἀκεῖςε ταῖς ἀεωμάτοις | ευναυλιζόμενος χορείαις καὶ πρὸς τῷ θρόνῳ παρεετὼς τῆς τριάδος, 10 ὡς ὅειος, | ὡς μάρτυς, | ὡς ἱερεὺς, | ὡς πατριάρχης πράξει καὶ θεωρίᾳ | ἡμῖν αἰτεῖται, τοῖς ἐν πίςτει TeAo0ci τὴν ἱερὰν αὐτοῦ μνήμην, | τὸ μέγα ἔλεος.
οι
β΄. ᾿Ἰδιόμελον eic Μεθόδιον (Ἰουν. 14) ἦχος δ΄. Εὐφροεύνως εήμερον | fj ἐκκληςία τοῦ θεοῦ ετολίζεται, ἀγαλλομένη xpáZouca* ἐλαμπρύνθη μου τὸ κάλλος | ὑπὲρ πᾶςαν πόλιν" ἰδοὺ γὰρ τῶν “ἀρχιερέων τὸ μέγα κειμήλιον,
5 ὃ ἔνδοξος Μεθόδιος, | τὴν πορείαν πρὸς οὐρανὸν ἐποιήςατο᾽ δεῦτε οὖν φιλέορτοι, | τῶν ὀρθοδόξων τὸ εὔετημα, χοροςτατήςαντες περὶ τὴν θείαν λάρνακα,
ἰαμάτων πλημμύραν λαβόντες παρ᾽ αὐτῆς, ikereócu)uev αἰτήςαςθαι Xpicróv τὸν θεὸν
10 τοῦ pucOfjvoi τὴν οἰκουμένην | ἀπὸ πάεης αἱρέςεως.
BYZANTIOY α΄. ᾿Ιδιόμελον eic Kuvcravrivov καὶ Ἑλένην (Mai. 21) ἦχος β΄.
Πλουείων δωρεῶν τὰ κρείττονα
εἰληφὼς παρὰ θεοῦ, | ἄναξ κράτιςτε,
Κωνεταντῖνε μέγιςτε, | καλῶς ἐν τούτοις διέπρεψας᾽ καταυγαςθεὶς γὰρ | ἀκτῖει τοῦ παναγίου πνεύματος,
ὑπὸ (ιλβέετρου ἱερέως | διὰ τοῦ βαπτίεματος
ἐν βαειλεῦειν ὥφθης ἀήττητος, τὴν οἰκουμένην ὡς προῖκα | προικοδοτήςας τῷ κτίετῃ cov
καὶ πόλιν βαειλεύουςαν θέοςεβῆ᾽ διὸ ἱκετεύων μή παύςῃ Χριετῷ τῷ θεῷ 10 δωρηθῆναι ἅπαει | τοῖς τελοῦςει τὴν μνήμην cou,
ὡς παρρηείαν ἔχων, | ἁμαρτιῶν ευγχώρηειν καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
σι
P. nomen auctoris om, E — 2 καὶ κράζουςα Barth, — 7 ἅμα τῇ θείᾳ λάρνακι E — 9 ixereücuuev om. E — αἰτήςαεθε E Byzantii carm. α΄ v. 8 θεοετεφῆ ἃ — 9 Xpicróv τὸν θεόν F
101
ἦχος β΄. Ὦ θεία καὶ ἱερὰ τῆς Χριςτοῦ ἐκκληςίας μέλιςςα, Βαείλειε παμμακάριετε᾽" εὺ γὰρ τοῦ θείου πόθου τῷ κέντρῳ cauróv καθοπλίςας 5 τῶν θεοςτυγῶν oipéceuv | τὰς βλαςφημίας κατέτρωςας, καὶ ταῖς ψυχαῖς τῶν πιςτῶν εὐςεβείας τὸν γλυκαςμὸν ἐθηςαύριςας" καὶ νῦν τὸν θεῖον λειμῶνα τῆς ἀκηράτου διερχόμενος νομῆς 10. μνημόνευε καὶ ἡμῶν, | παρεετὼς τὴν τριάδα τὴν ὁμοούειον.
,
γ΄. Ἰδιόμελον eic τὴν Μεταμόρφωειν τοῦ Χριετοῦ (Avr. 6)
ἦχος πλ. δ΄. Παρέλαβεν “ὃ Xpicróc καὶ ὥφθηςαν Μωῦεῆς καὶ ^HMac τὸν Πέτρον καὶ Ἰάκωβον καὶ Ἰωάννην μετ᾽ αὐτοῦ ευλλαλοῦντες᾽ εἰς ὄρος ὑψηλὸν κατ᾽ ἰδίαν 10 καὶ νεφέλη φωτεινὴ | ἐπεςκίαςεν αὐτούς"
καὶ μετεμορφώθη ἔμπροςεθεν αὐτῶν: καὶ ἰδοὺ φωνὴ ἐκ τῆς νεφέλης λέγουςα᾽ 5 καὶ ἔλαμψε τὸ πρόεωπον αὐτοῦ Uc ὃ οὗτός écriv ὃ υἱός μου ὃ ἀταπητὸς, τὰ δὲ ἱμάτια αὐτοῦ [ἥλιος, ἐν d) ηὐδόκηςα, | αὐτοῦ ἀκούετε.
ἐγένετο λευκὰ ὡς τὸ φῶς"
OCOAQPOY α΄. "lówpeÀov eic τὸν μεγαλομάρτυρα ᾿Αρτέμιον (Ὄκτ. 20) ἦχος β΄.
Τὸν νοερὸν φωετῆρα τῆς πίετεως ὅθεν καὶ ἀπέλαβε
᾿Αρτέμιον τιμήεωμεν, τῶν ἰαμάτων τὴν χάριν τὴν ἄφθονον ὅτι ἤλεγξε βαςειλέα τὸν ἔχθιετον, τοῦ ἰᾶεθαι τὰς vócouc
καὶ τῷ αἵματι τοῦ μαρτυρίου αὐτοῦ τῶν πιςτῶς προςετρεχόντων
5 τὴν ἐκκληςίαν θεὸς émopgüpucev: ἐν τῇ copi) τῶν λειψάνων αὐτοῦ.
β΄. Ἰδιόμελον εἰς Μιχαὴλ καὶ Γαβριήλ (Νοεμ. 8)
ἦχος β΄. Τῆς ἀὔλου οὐείας φωτοδοτοῦντες τὴν οἰκουμένην, τῶν νοερῶν δυνάμεων προςετα- 5 ἀρχιςετράτηγοι, ἀλήκτιυ φωνῇ τεύοντες, τὸν τριςάγιον ὕμνον ἐξάδετε᾽ καὶ τῆς τριεηλίου δόξης ταῖς μαρ- διὸ πρεςεβεύςατε μαρυγαῖς ς«ωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
β΄ v.5 qpAacutac E — 7 εὐςεβεία τὸν Aopicuóv E. — 8 τοὺς θείους λειμῶνας Barth. — Y. Carmen, quale Menaea et codd. EFU secuti exhibemus, ἀναποδιςμὸς in cod, U audit, unde concludas aliter ab aliis sententias carminis dispositas fuisse; melodia cod. E longe brevior est quam cod, U |
'Theodori carm. α΄ v. 9 λειψάνων cou E, quo probato supra ἀνέλαβες scribere debebis. — β΄, τὴν ἄῦλον οὐείαν E
108 - "IAIOMEAA
Y. Ἰδιόμελον eic Ἰωάννην τὸν Xpucócrouov (Νοεμ. 13) ἦχος β΄. CE τὸν μέγαν ἀρχιερέα | καὶ ποιμένο, 5 ἀνευφημοῦντες πόθῳ δεόμεθα᾽ τὸν ἄκακον καὶ ὅειον, μετάδος ἡμῖν τῆς μετανοίας τὸν κήρυκα, . τῶν mpecBeu)v cou, πάτερ, τὸ xpucimvoov cróga τῆς χάριτος, εἰς ἀντίληψιν τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
δ΄, Ἰδιόμελον εἰς Γεώργιον (Ἀπριλ. 23)
ἦχος δ΄. Τὸν νοερὸν ἀδάμαντα καὶ ποικίλαι κολάςεις ἀνήλωςαν τῆς καρτερίας, ἀδελφοὶ, cuo τὸ gücet φθειρόμενον᾽ πνευματικῶς εὐφημήςσωμεν, ἐνίκα γὰρ ὃ πόθος τὴν -φύειν, Γεώργιον τὸν ἀοίδιμον μάρτυρα᾽ διὰ θανάτου πείθων τὸν ἐραςτὴν ὃν ὑπὲρ Χριετοῦ πυρούμενον το διαβῆναι πρὸς τὸν ποθούμενον 5 ἐχάλκευςαν κίνδυνοι, Χριςτὸν τὸν θεὸν καὶ ἐςτόμωςαν βάκςανοι, καὶ curfjpa τῶν ψυχῶν ἡμῶν. ΕΦΡΑΙΜ KAPIAC x. α΄, ᾿Ιδιόμελον eic Μιχαὴλ xoi Γαβριήλ (Νοεμ. 8) : ἦχος δ΄. Τῆς ἡλιακῆς ἀκτῖνος τοῦ θείου φωτὸς τῆς ἀπροείτου θεότητος᾽ καταλαμπόμενοι ἀρχιετράτητγοι ὅθεν καὶ τὸν τριςόγιον ὕμνον τὰς τῶν ἀύὔλων καταυγάζετε ταξιαρ- ἐν φλογεροῖς τοῖς χείλεειν χίας᾽ ἀκαταπαύετως ἄδετε᾽ ὡς φῶς λευχειμονοῦντες ἐν ὑψίετοις 10 ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶ ὅ τὸ πῦρ καταυγάζετε ἐν kÓcuu ὃ θεὸς ἡμῶν, δόξα cor.
β΄. Ἰδιόμελον εἰς τοὺς ἀποςτόλους TTérpov καὶ ΤΠαῦλον: (Ἴουν. 29) ἦχος πλ. β΄.
Ἑορτὴ χαρμόευνος | ἐπέφανε τοῖς πέραει εήμερον, f| πάνεεπτος μνήμη | Tv ςοφωτάτων ἀποετόλων καὶ κορυφαίων ἸΠέτρου καὶ Παύλου"
διὸ | xai Ρώμη ευγχαίρει χορεύουςα᾽
ἐν ᾧδαῖς καὶ ὕμνοις ἑορτάεωμεν καὶ ἡμεῖς, ἀδελφοὶ, τὴν πανςεεβάεμιον ταύτην ἡμέραν, βοῶντες πρὸς αὐτούς.
χαῖρε, | TTérpe ἀπόετολε, | καὶ γνήςιε φίλε τοῦ ςοῦ διδαςκάλου | Χριετοῦ τοῦ θεοῦ ἡμῶν
Qx
TY. V. 7 ἀντάμειψιν Barth. et var. lect, cod, E. — δ΄. ἢχ. δ΄ E: ἢχ. πλ. δ΄ U, melodia cod, E prorsus aha est ae cod. U — v. 2 Γεώργιον τόν EF: Γεώργιον ὑμνήεωμεν τόν U — 6 ἀνήλωςαν E: ἀνάλωςεαν FU
Éphraimi α΄. nomen auctoris om. E — β΄, nomen melodi om. E, — 1 ἐπέλαμψε Barth. — 6 mavcépacrov E --- ἡμέραν ἐκτελέςαντες xaipe E
ΕΦΡΑΙΜ KACCIAC 108
10 χαῖρε, | ΠΠαῦλε παμφίλτατε, | καὶ κήρυξ τῆς mícreuc καὶ διδάςεκαλε τῆς oikouuévnc: ὡς ἔχον παρρηείαν, ζεῦγος ἁγιόλεκτον, Χριςτὸν τὸν θεὸν ἡμῶν | ἱκετεύςατε - ' (θῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
Y. Ἰδιόμελον εἰς τὸν μάρτυρα Εὐετάθιον ((ζεπτ. 20) ἦχος πλ. β΄. ᾿Αδαμάντινε τὴν ψυχὴν, πῶς ςε κατ᾽ ἀξίαν ἐπαινέεωμεν ; τὴν γὰρ φύειν ὑπερέβης᾽ χρημάτων καὶ παίδων | καὶ τῆς ευμβίου «τερούμενος 5 τὴν μακαρίαν ἐκείνην | καὶ ἀοίδιμον φωνὴν τοῦ Ἰὼβ ἐξεβόηςας᾽ ὃ κύριος ἔδωκεν, | ὃ κύριος ἀφείλετο᾽ (c τῷ κυρίῳ ἔδοξεν, | οὕτω καὶ ἐγένετο" ἀλλ᾽ ὃν ἠγάπηςεας θεὸν | καὶ ὃν θερμῶς ἐπεπόθηςας 10 πάλιν cor τοὺς φιλτάτους ἐδωρήςατο TD εὐυναθλητὰς γενέεθαι coi προμηθευςάμενος᾽" μεθ᾽ ὧν διὰ ποικίλων βαςεάνων . τὸ μακώριον τέλος διήνυςας᾽ αὐτοὺς καὶ ευμπρεεβευτάς cou λαβόμενος, 15 xaprepóyuxe Εὐετάθιε, δυςώπηςόν λυτρωθῆναι ἡἥμᾶς τῶν ἀνομιῶν ἡμῶν.
KACCIAC α΄. Ἰδιόμελον eic τὴν Χριςτοῦ γέννηειν (Aex. 25) ἦχος β΄. Αὐγούετου μοναρχήςαντος ἐπὶ τῆς τῆς fj πολυαρχία τῶν ἀνθρώπων émaUcaro: καὶ ςοὔ ἐνανθρωπήςαντος ἐκ τῆς ἁγνῆς f| πολυθεΐα τῶν εἰδώλων κατήργηται᾽ ὑπὸ μίαν βαειλείαν ἐγκόεσμιον di πόλεις γεγένηνται" καὶ εἰς μίαν δεςποτείαν θεότητος τὰ ἔθνη émicreucav: ἀπεγράφηςαν οἱ λαοὶ | τῷ δόγματι τοῦ Καίςαρος" 10 ἐπεγράφημεν οἱ πιςτοὶ | ὀνόματι θεότητος coü τοῦ ἐνανθρωπήςεαντος θεοῦ ἡμῶν᾽ μέτα cou τὸ ἔλεος, κύριε, δόξα τοι.
Q
. 12 ἁτιόζευκτον E. — γ΄. nomen melodi om. E — 1 τῇ ψυχῇ E — 6 Iob I 21 — 13 ὑπέμεινας E Cassiae nomen om, E — 12 κύριε om. Barth.
104 IAIOMCAA
β΄. Ἰδόμελον eic τὸ γενέθλιον Ἰωάννου τοῦ BanticroO ("louv. 24) à ἦχος mA. δ΄. *Hcatou νῦν τοῦ προφήτου ἣ φωνὴ εήμερον ἐν τῇ τοῦ μείζονος | προφητῶν κυήςει Ἰωάννου πεπλήρωται" Ἰδοὺ, γάρ φηςιν, ἀποςτελῶ | τὸν ἄγγελόν μου πρὸ προςώπου cou, ὅ ὃς κατακςκευάςει τὴν δδόν cou: οὗτος οὖν, | ὡς τοῦ ἐπουρανίου βαειλέως | ς«τρατιώτης προδραμὼν, ὡς ἀληθῶς εὐθείας ἐποίει τὰς τρίβους τοῦ θεοῦ ἡμῶν, ἄνθρωπος μὲν τὴν φύειν, | ἄγγελος δὲ τὸν βίον ὑπάρχων. ἁγνείαν γὰρ παντελῆ | καὶ cugpocüvnv ἀεπαςάμενος 10 εἶχε μὲν τὸ κατὰ φύειν, | ἔφυγε δὲ τὸ παρὰ φύειν, ὑπὲρ φύειν dYuvicáuevoc* E αὐτὸν ἅπαντες πιςτοὶ | ἐν ἀρεταῖς μιμούμενοι πρεεβεύειν ὑπὲρ ἡμῶν δυεωπήεωμεν εἰς τὸ ς«ωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
: KACCIANHC MONAXHC ᾿Ιδιόμελον eic τὴν μεγάλην Τετάρτην (Τριῴδ. ce. 360) ἦχος πλ. δ΄. Κύριε, ἣ ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεεοῦςα γυνὴ, τὴν εὴν | αἰεθομένη θεότητα, μυροφόρου ἀναλαβοῦεα τάξιν, ὀδυρομένη μύρον cot | πρὸ τοῦ évragiacuo0 κομίζει" οἴμοι! λέγουςα, | ὅτι νύξ μοι ὑπάρχει, oicrpoc ἀκολαείας | ζοφώδης τε καὶ dcéAnvoc, ἔρως τῆς ἁμαρτίας᾽ δέξαι μου τὰς πηγὰς τῶν δακρύων : ὃ νεφέλαις διεξάγων | τῆς θαλάεεης τὸ ὕδωρ. 10 κάμφθητί μοι πρὸς τοὺς ςετεναγμοὺς τῆς καρδίας ὃ κλίνας τοὺς οὐρανοὺς | τῇ ἀφράετῳ cou κενώςεει᾽ καταφιλήςω τοὺς ἀχράντους cou πόδας, ἀποςμήξω τούτους δὲ πάλιν τοῖς τῆς κεφαλῆς μου βοςετρύχοις" 15 ὧν ἐν τῷ παραδείεῳ Εὔα τὸ δειλινὸν κρότον τοῖς uiv ἠχηθεῖςα | τῷ φόβῳ ἐκρύβη; ἁμαρτιῶν μου τὰ πλήθη | καὶ κριμάτων cou ἀβύεεους τίς ἐξιχνιάςει, ψυχοεῶετα εὠωτήρ μου; μή με τὴν cv δούλην παρίδῃς 20 ὃ ἀμέτρητον ἔχων τὸ ἔλεος.
A 5Ξ Ὁ '
Q
β΄. nomen auctoris om, E — v. 1 Malach. 3, 1 — 4 Ies. 40, 3 — 5 óbóv cov £umpoc- “ θέν cou E — 6 οὖν ὁ τοῦ Barth. — 8 τῇ póce Barth. — 10 παρὰ τὴν φύειν E Cassianae carm, v, 4 μύρα Triod. — 11 ἀφάτω Triod. — 19 an τὸν δειλινόν
ΜΑΝΟΥΗΛ AC€ONTOC BACIAE€QC 105
ΜΑΝΟΥΗΛ TOY XPYCAOH Ἰδιόμελον eic μνήμην τῆς ἁγίας Maptvnc (Ἴουλ. 17) ἦχος πλ. α΄.
Ἐππέετη εήμερον fj ςεβάεμιος μνήμη cov,
Μαρίνα πολύαθλε, ἐπέετη εήμερον ευγκαλοῦςα τοὺς πιςτοὺς
πρὸς εὴν θείαν πανήγυριν
ὅ ἀθλητικὴν γὰρ ἀνδρείαν ἐνδειξαμένη
ἐβόας τοῖς ἀνόμοις ἐν τιὺ «κάμματι᾽ ξεέεθωςαν cápkec uou, χεέεθω καὶ τὸ αἷμα
καὶ ς«τρεβλούςθωςάν μου τὰ μέλη πάντα᾽ τὸν γὰρ Xpicróv προςκυνῶ, | οὐ θύω τοῖς εἰδώλοις.
ἦχος γ΄. Τὴν νοητὴν χελιδόνα καὶ ὡραιοτάτην τρυγόνα, τὴν ἁγνὴν περιςτερὰν, τὴν κεχρυςωμένην ταῖς τῶν ἀρετῶν πτέρυξι, 15 τὴν ἀναπτᾶςαν εὐπετῶς πρὸς τὸν ἐπουράνιον νυμφίον Xpicróv, : . Μαρίναν τὴν μάρτυρα ἀνευφημήεωμεν καὶ μακαρίςωμεν.
A€ONTOC TOY BACIAEQC
Ἑωθινά, ψαλλόμενα κατὰ κυριακὴν eic τοὺς αἴνους.
ἦχος α΄. Εἰς τὸ ὄρος τοῖς μαθηταῖς ἐπειγομένοις διὰ τὴν χαμόθεν ἔπαρειν [ἐπέετη ὃ κύριος᾽ καὶ προςκυνήςαντες αὐτὸν | καὶ τὴν δοθεῖςαν ἐξουείαν πανταχοῦ διδαχθέντες 5 εἰς τὴν ὑπ᾿ οὐρανὸν ἐξαπεεςτέλλοντο, κηρύξαι τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάεταειν καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἀποκατάεταειν᾽ οἷς καὶ ευνδιαιωνίζειν | ὁ ἀψευδὴς ἐπηγγείλατο Xpicróc ὁ θεὸς | καὶ εὐτὴρ τῶν ψυχῶν ἡμῶν.
Leontis in matutinis. carminibus recognoscendis codd, DE usi sumus — v. 1 Matth, XXVIII 16—20. Marc. XVI 15. Ioan. XX 21—23 — 5 ἐξαποςτέλλονται E
106 AEONTOC
ἦχος β΄. 10 Μετὰ μύρων mpoceA0oUcaic ταῖς περὶ τὴν Μαριὰμ γυναιξὶ καὶ διαπορουμέναις, [πῶς ἔεται αὐταῖς τυχεῖν τοῦ ἐφετοῦ, ὡράθη ὃ λίθος μετηρμένος καὶ θεῖος νεανίας 15 καταςτέλλων | τὸν θόρυβον αὐτῶν τῆς ψυχῆς᾽ ἠγέρθη, γάρ φηειν, | "Incoüc ὃ κύριος" διὸ κηρύξατε | τοῖς κήρυξιν αὐτοῦ μαθηταῖς εἰς τὴν Γαλιλαίαν δραμεῖν καὶ ὄψεεθαι αὐτὸν | ἀναςτάντα ἐκ νεκρῶν, 20 ὡς Ζζωοδότην καὶ κύριον.
ἦχος γ΄. Τῆς Μαγδαληνῆς Μαρίας τὴν τοῦ εὠτῆρος εὐαγγελιζομένης ἐκ νεκρῶν àvácraciv | καὶ ἐμφάνειαν, διαπιςτοῦνιες oi μαθηταὶ | ὠνειδίζοντο τὸ τῆς καρδίας εκληρόν᾽ ἀλλὰ τοῖς εημείοις | καθοπλιςθέντες καὶ θαύμαει πρὸς τὸ κήρυγμα ἀπεετέλλοντο. καὶ cU μὲν, κύριε, πρὸς τὸν ἀρχίφωτον ἀνελήφθης πατέρα, 30 οἱ δὲ ἐκήρυττον | πανταχοῦ τὸν λόγον τοῖς θαύμαει πιςτούμενοι᾽ διὸ οἱ φωτιςθέντες δι᾿ αὐτῶν δοξάζομέν cou | τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάεταειν, φιλάνθρωπε κύριε.
τῷ σι
ἦχος δ΄. 35 Ὄρθροὲ ἦν βαθὺς, | καὶ αἱ γυναῖκες ἦλθον ἐπὶ τὸ μνῆμά cou, Χριετέ, ἀλλὰ τὸ Ca οὐχ εὑρέθη τὸ ποθούμενον αὐταῖς" διὸ ἀπορουμέναις 40 oi ταῖς ἀετραπτούςαις | ἐεθήςεεειν ἐπιετάντες, τί τὸν ζῶντα μετὰ τῶν νεκρῶν " ζητεῖτε, ἔλεγον. ἠγέρθη, ὡς προεῖπε᾽ τί ἀμνημονεῖτε τῶν ῥημάτων αὐτοῦ; oic πειςεθεῖςαι | τὰ δὁραθέντα ἐκήρυττον, 46 ἀλλ᾽ ἐδόκει λῆρος [τὰ εὐαγγέλια" οὕτως ἦἤςαν ἔτι | νωθεῖς οἱ μαθηταί" ἀλλ᾽ ὃ Πέτρος ἔδραμε | καὶ ἰδὼν | ἐδόξαςέ cov πρὸς ἑαυτὸν τὰ θαυμάεια᾽
10 Matth, XXVIII 1—7. Mare. XVI 1—7. Lue, XXIV 1. 12. Ioann, ΧΧ 1—18
TOY BACIAE€QC 107
ἦχος πλ. α΄. "Q τῶν «ς«οφῶν cou | κριμάτων, Xpicré! 50 πῶς Πέτρῳ μὲν τοῖς ὀθονίοις μόνοις ἔδωκας ἐννοῆςαί cou τὴν ἀνάεταειν; Λουκᾷ δὲ καὶ Κλεόπᾳ | ευμπορευόμενος ὡμίλεις, καὶ ὁμιλῶν | οὐκ εὐθέως ἑαυτὸν φανεροῖς᾽ διὸ καὶ ὀνειδίζῃ, 55 ὡς μόνος παροικῶν ἐν Ἱερουςαλὴμ καὶ μὴ μετέχων | τῶν ἐν τέλει βουλευμάτων αὐτοῖς" ἀλλ᾽ ὃ πάντα | πρὸς τὸ τοῦ πλάεματος ευμφέρον οἰκονομῶν καὶ τὰς περὶ coU προφητείας ἀνέπτυξας, 60 καὶ ἐν τῷ εὐλογεῖν τὸν ἄρτον ἐγνώεθης αὐτοῖς, ὧν καὶ πρὸ. τούτου αἱ καρδίαι πρὸς γνῶείν cou ἀνεφλέγοντο᾽ οἱ καὶ τοῖς μαθηταῖς cuvnOpoicuévoic 65 ἤδη τρανῶς | ἐκήρυττόν cou τὴν ἀνάεταειν, δι᾿ ἧς ἐλέηςον ἡμᾶς. . ἦχος πλ. β΄. Ἢ ὄντως εἰρήνη cb, Χριςτὲ, πρὸς ἀνθρώπους θεοῦ | εἰρήνην τὴν εὴν διδοὺς μετὰ τὴν ἔγερεϊν μαθηταῖς, το ἐμφόβους ἔδειξας αὐτοὺς | δόξαντας πνεῦμα ὁρᾷν᾽ ἀλλὰ κατέετειλας | τὸν τάραχον αὐτῶν δείξας τὰς χεῖρας | καὶ τοὺς πόδας cou: . πλὴν ἀπιετούντων ἔτι | τῇ τῆς τροφῆς μεταλήψει καὶ διδαχῶν ἀναμνήεει 15 διήνοιξας αὐτῶν τὸν νοῦν | τοῦ cuviévor τὰς γραφάς᾽ οἷς καὶ τὴν πατρικὴν [ ἐπαγγελίαν καθυποεχόμενος καὶ εὐλογήςας αὐτοὺς | διέετης πρὸς οὐρανόν᾽ διὸ εὑν αὐτοῖς προςκυνοῦμέν ce, κύριε, δόξα τοι.
ἦχος βαρὺς. 80 Ἰδοὺ, ckoría καὶ πρωΐ, καὶ τί πρὸς τὸ μνημεῖον, Μαρία, ἕετηκας πολὺ «κότος Éxyouca ταῖς φρεείν; ὑφ᾽ οὗ ποῦ τέθειται ζητεῖς ὃ "Incoóc: ἀλλ᾽ ὅρα τοὺς ευντρέχοντας μαθητὰς,
52 Mare. XVI 12. Luc. XXIV 13—35 --- 56 αὐτῆς E — 67 «οἱ DE — τὸ Luc. XXIV 36—49 — ΤΙ αὐτῶν τῆς ψυχῆς Oct. — 82 πολλὺν «κότον D πολὺν «κότος E
108 AE€ONTOC
85 πῶς τοῖς ὀθονίοις καὶ Tij coubaptu τὴν ἀνάεταειν ἐτεκμήραντο, καὶ àveuvrcencav | τῆς περὶ τούτου γραφῆς" μεθ᾽ ὧν καὶ δι᾿ ὧν | καὶ ἡμεῖς πιςτεύςαντες ἀνυμνοῦμέν ce | τὸν ζωοδότην Χριετόν"
ἦχος πλ. δ΄. 90 Τὰ τῆς Μαρίας δάκρυα | οὐ μάτην χεῖται θερμῶς" ἰδοὺ γὰρ κατηξίωται | καὶ διδαχῶν τῶν ἀγγέλων καὶ τῆς ὄψεως αὐτοῦ τοῦ Ἰηςοῦ᾽ ἀλλ᾽ ἔτι πρόεγεια φρονεῖ, | οἷα γυνὴ ἀςθενής" διὸ καὶ ἀποπέμπεται | μὴ προςψαῦςκαί cot, Xpicré: 95 ἀλλ᾽ ὅμως κήρυξ πέμπεται | τοῖς coic μαθηταῖς, οἷς εὐαγγέλια φέρουςα τὴν πρὸς τὸν πατρῷον κλῆρον ἄνοδον ἀπαγγέλλει cou: μεθ᾽ ἧς ἀξίωςον καὶ fjuác τῆς ἐμφανείας cou, δέςεποτα κύριε.
ἦχος πλ. α΄. 100 Ὡς ἐπ᾽ ἐεχάτων τῶν χρόνων | οὔεης ὀψίας cappárou ἐφίεταςαι τοῖς φίλοις, Xpicré, καὶ θαύματι θαῦμα βεβαιοῖς, τῇ κεκλειςμένῃ eicóbu τῶν θυρῶν τὴν ἐκ νεκρῶν cou ἀνάεταειν᾽ 105 ἀλλ᾽ ἔπληςας χαρᾶς τοὺς μαθητὰς, καὶ πνεύματος ἁγίου μετέδωκας αὐτοῖς, καὶ ἐξουείαν ἔνειμας | ἀφέςεως ἁμαρτιῶν, καὶ τὸν Θωμᾶν οὐ κατέλιπες τῷ τῆς ἀπιςτίας | καταβαπτίζεεθαι κλύδωνι" 110. διὸ παράεχου καὶ fjuiv γνῶειν ἀληθῆ καὶ ἄφεειν πταιςομάτων, εὔςπλαγχνε κύριε.
ἦχος πλ. β΄. Μετὰ τὴν εἰς ἅδου κάθοδον : καὶ τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάεταειν ἀθυμοῦντες, ὡς εἰκὸς, 115 ἐπὶ τῷ χωριεμῷ cou, Xpicré, oi μαθηταὶ πρὸς ἐργαείαν ἐτράπηςαν᾽ καὶ πάλιν πλοῖα καὶ δίκτυα, καὶ ἄγρα οὐδαμοῦ᾽ ἀλλὰ cU, cÓrep, ἐμφανιεθεὶς, 85 Luc. XXIV 12, Ioan. XX 1—10. --- 90 χεῖνται E. — 91 διδαεκόντων ἀγγέλων E — 92 ὄψεως τῆς cfjc, ὦ Ἰηςοῦ Ott. — 94 Ioann, XX 17 — cov om. DE — Xpicróv E — 96
épnce ... ἀπαγγέλλουςα Oct. — 100 οὕτως ὀψίας DE — «αββάτων Oct. cf. Ioann. XX 19 —29 — 119 Ioann. XXI 1—13
120
125
130
135
10
15
TOY BACIA€QC 109
UC δεςπότης πάντων,
δεξιοῖς τὰ δίκτυα | κελεύεις βαλεῖν᾽ . καὶ ἦν ὃ λόγος ἔργον εὐθὺς,
καὶ πλῆθος τῶν ἰχθύων πολὺ καὶ δεῖπνον ξένον | ἕτοιμον ἐν vf:
οὗ μεταςχόντων τότε cou τῶν μαθητιὺν καὶ ἣμᾶς νῦν νοητῶς καταξίωςον ἐντρυφῆςαι,
φιλάνθρωπε κύριε.
ἦχος πλ. δ΄. Φανερῶν ἑαυτὸν | τοῖς μαθηταῖς ὃ εωτὴρ μετὰ τὴν ἀνάεταειν
Εαἴμωνι δέδωκε | τὴν τῶν προβάτων νομὴν,
εἰς ἀγάπης ἀντέκτιειν
τὴν τοῦ ποιμαΐνειν φροντίδα αἰτῶν" διὸ καὶ ἔλεγεν | εἰ φιλεῖς με, Πέτρε,
ποίμαινε τὰ ἀρνία μου, | ποίμαινε τὰ πρόβατά pou: ὁ δὲ εὐθέως ἐνδεικνύμενος τὸ φιλόετοργον
περὶ τοῦ ἄλλου μαθητοῦ ἐπυνθάνετο᾽ ὧν ταῖς πρεεβείαις, Xpicré, τὴν ποίμνην cou διαφύλαττε
ἐκ λύκων λυμαινομένων αὐτήν.
Ἰδιόμελον (Πεντηκ. 187). ἦχος πλ. δ΄. ὃ Δεῦτε λαοὶ, [τὴν τριευπόετατον θεότητα προςκυνήςεωμεν, υἱὸν ἐν τῷ πατρὶ | εὺν ἁγίῳ πνεύματι" πατὴρ γὰρ | ἀχρόνως ἐγέννηςεν υἱὸν εὐναΐδιον καὶ εύὔνθρονον, καὶ πνεῦμα ἅγιον ἦν ἐν τῷ πατρὶ εὺν υἱῷ δοξαζόμενον * μία δύναμις, | μία οὐεία, μία θεότης, ἥν προςκυνοῦντες πάντες λέγομεν᾽ ἅγιος ὁ θεὸς | ὃ τὰ πάντα δημιουργήςας δι᾽ υἱοῦ cuvepyeía τοῦ ἁγίου πνεύματος᾽ ; ἅγιος ἰςχυρὸς, | δι᾽ οὗ | τὸν πατέρα ἐγνώκαμεν καὶ τὸ πνεῦμα τὸ ἅτιον | ἐπεδήμηςεν ἐν kócuur ἅτιος ἀθάνατος τὸ παράκλητον πνεῦμα, τὸ ἐκ πατρὸς ἐκπορευόμενον καὶ ἐν vij) ἀναπαυόμενον᾽ τριὰς ἁγία, δόξα coi.
120 ὁ δεςπότης E — 128 cov εὠτήρ Oct. — 130 loann. XXI 15—23 — cóccnuov
δέδωκε E —
130. 132 δέδωκας... ἔλεγες Oct, — 132 διό μοι ἔλ, E. — με om. DE —
"IóueAov Λέοντος] nomen auctoris om, E
110 KONCT. TTOPPYPOT ENNHTOY
KONCTANTINOY TOY ITOPOCYPOLENNHTOY €ZATTOCTEIAAPIA.
Τοῖς μαθηταῖς ευνέλθωμεν | ἐν ὄρει Γαλιλαίας,
πίετει Xpicróv θεάςεαςθαι | λέγοντα é£ouciav
λαβεῖν τῶν ἄνω καὶ κάτω᾽ μάθωμεν, πῶς διδάεκει
βαπτίζειν εἰς τὸ ὄνομα | τοῦ πατρὸς ἔθνη πάντα καὶ τοῦ υἱοῦ
καὶ ἁγίου mveUuatoc, | kai cuvetvai
τοῖς μύεταις, ὡς ὑπέεχετο, | ἕως τῆς ευντελείας.
[51]
Τὸν λίθον θεωρήςαςαι | ἀποκεκυλιςμένον oi μυροφόροι ἔχαιρον" | εἶδον γὰρ veavickov 10 καθήμενον ἐν τῷ τάφῳ, | καὶ αὐτὸς ταύταις ἔφη" Ἰδοὺ, Xpicróc ἐγήγερται" | εἴπατε εὺν τῶ ἸΤέτρῳ τοῖς μαθηταῖς᾽ ἐν τῷ ὄρει φθάςατε | Γαλιλαίας, ἐκεῖ ὑμῖν ὀφθήςεεται, | ὡς προεῖπε, τοῖς Φίλοις.
Ὅτι Xpicróc ἐτήγερται, | μή τις διαπιςτείτω᾽ ἐφάνη τῇ Μαρίᾳ γὰρ, | ἔπειτα καθωράθη τοῖς εἰς ἀγρὸν dmioücr | μύεταις δὲ πάλιν ὥφθη ἀνακειμένοις ἕνδεκα, | οὺς βαπτίζειν ἐκπέμψας εἰς οὐρανοὺς, 20 ὅθεν καταβέβηκεν, | ἀνελήφθη, ἐπικυριὼν τὸ κήρυγμα | πλήθεει τῶν cnuetuv-
Ταῖς ἀρεταῖς ἀςτράψαντες | ἴδωμεν ἐπιςτάντας ἐν ζωηφόρῳ μνήματι | ἄνδρας ἐν ἀςτραπτούεαις ἐεθήςεει μυροφόροις | κλινούςαις eic γῆν ὄψιν τοῦ οὐρανοῦ δεςπόζοντος | ἔγερειν διδαχθῶμεν καὶ πρὸς ζωῆς τὸ μνημεῖον δράμωμεν | εὺν τῷ Πέτρῳ καὶ τὸ πραχθὲν θαυμάςαντες | μείνωμεν Xpicróv βλέψαι.
n2 σι
Ἢ ζωὴ καὶ δδὸς Xpicróc | ἐκ νεκρῶν τῷ Κλεόπᾳ 30 καὶ τῷ Λουκᾷ ευνώδευςεν, | oicmep καὶ ἐπεγνώςθη εἰς Ἐμμαοὺς κλῶν τὸν ἄρτον" | ὧν ψυχαὶ καὶ καρδίαι καιόμεναι ἐτύγχανον, | ὅτε τούτοις ἐλάλει ἐν τῇ ὁδῷ καὶ γραφαῖς npurveuev, | ἃ ὑπέετη, 80 μεθ᾽ ὧν «ἠγέρθη» κράζωμεν" ὥφθη τε καὶ τῶ Πέτρῳ.
Constantini in carminibus cod. D unum adhibuimus --- 02 ζωὴν ἐν μνημείῳ Oct. — 35 κράξομεν D
f.
| [
|
40
50
ex [31]
. 60
70
€ZATTOCTEIAAPIA
Δεικνύων, ὅτι ἄνθρωπος, | εῶὥτερ, ei κατ᾽ οὐείαν, ἐν μέεῳ «τὰς ἐδίδαςκες, | ἀναςτὰς ἐκ τοῦ τάφου καὶ βρώςεως ευμμετέεχες, | βάπτιεμα μετανοίας" εὐθὺς δὲ πρὸς οὐράνιον | ἀνελήφθης πατέρα
καὶ μαθηταῖς πέμπειν τὸν παράκλητον | ἐπητγτγείλω, ὑπέρθεε θεάνθρωπε᾽ | δόξα τῇ cíj ἐτέρεει.
Ὅτι ἦραν τὸν κύριον | τῆς Μαρίας εἰπούεης, ἐπὶ τὸν τάφον ἔδραμον | (ίμων. Πέτρος καὶ ἄλλος μύετης Χριετοῦ, ὃν ἠγάπα᾽ | ἔτρεχον δὲ oi δύο καὶ εὗρον τὰ ὀθόνια | ἔνδον κείμενα μόνα,
καὶ κεφαλῆς : ἦν δὲ τὸ coubópiov | χωρὶς τούτων. διὸ πάλιν fcóxacav, | τὸν Xpicróv ἕως εἶδον.
Δύο ἀττέλους βλέψαςα ἔνδοθεν τοῦ μνημείου
Μαρία ἐξεπλήττετο, | καὶ Χριςτὸν ἀγνοοῦςα
ὡς κηπουρὸν ἐπηρώτα᾽ | κύριε, ποῦ τὸ εὦμα
τοῦ Ἰηςοῦ μου τέθεικας; | κλήςει δὲ τοῦτον γνοῦςεα εἶναι αὐτὸν
τὸν ς«ωτῆρα ἤκουςε᾽ | μή μου ἅπτου,
πρὸς τὸν πατέρα ἄπειμι, | εἰπὲ τοῖς ἀδελφοῖς μου.
CurkekAeicuévuv, δέεποτα, | τῶν θυρῶν ὡς εἰεῆλθες, τοὺς ἀποςετόλους ἔπληςας | πνεύματος πανατίου εἰρηνικῶς ἐμφυςήςας᾽ | οἷς δεςμεῖν τε καὶ λύειν τὰς ἁμαρτίας εἴρηκας" | καὶ ὀκτὼ μεθ᾽ ἡμέρας
τὴν ςὴν πλευρὰν τῷ Θωμᾷ ὑπέδειξας | καὶ τὰς χεῖρας, μεθ᾽ οὗ βοῶμεν᾽ κύριος | καὶ θεὸς co ὑπάρχεις.
Τιβεριάδος θάλαςςεα | εὺὑν παιςεὶ Ζεβεδαίου Ναθαναὴλ τῷ Πέτρῳ τε | cov δυεὶν ἄλλοις πάλαι καὶ Θωμᾶν εἶχε πρὸς ἄτραν᾽ | οἱ Χριετοῦ τῇ προεςτάξει ἐν δεξιοῖς χαλάςαντες | πλῆθος εἷλκον ἰχθύων, ὃν Πέτρος γνοὺς πρὸς αὐτὸν ἐνήξατο᾽ | οἷς τὸ τρίτον φανεὶς καὶ ἄρτον ἔδειξε | καὶ ἰχθὺν ἐπ᾿ ἀνθράκων.
Μετὰ τὴν θείαν ἔτερειν | τρὶς τῷ Πέτρῳ, φιλεῖς με, πυθόμενος ὃ κύριος | τῶν ἰδίων προβάτων προβάλλεται ποιμενάρχην᾽ | ὃς ἰδὼν, ὃν ἠγάπα
111
38 exspectamus ευμμετέχων --- 52 κηπωρόν D — 65 Πέτρῳ δέ D — 69 ἐνήχετο Oct,
112 KQNCTANTINOY
ὁ "Incoüc, ἑπόμενον | ἤρετο τὸν δεςπότην᾽ οὗτος δὲ τί; ἐὰν θέλω, ἔφηςε, | μένειν τοῦτον,
c
ἕως xai πάλιν ἔρχομαι, | τί πρὸς cé, φίλε TTérpe;
-1 C
EZAIVOC TIE ΛΑ PTA* A A€CIIOSA τῇ κυριακῇ τοῦ TTácya (TTevrnk. ce. 4) ἦχος β΄. Capxi ὑπνώςεας ὡς θνητὸς | ὃ βαειλεὺς καὶ κύριος τριήμερος ἐξανέετης, ᾿Αδὰμ ἐγείρας ἐκ φθορᾶς | καὶ καταργήςας θάνατον᾽ TTácyo τῆς ἀφθαρείας | τοῦ κόσμου εωτήριον.
τῇ μεγάλῃ Δευτέρᾳ (Τριώῴδ. ςελ. 840) ἦχος γ΄. Τὸν νυμφῶνά cou βλέπω, | εὠτήρ μου, κεκοςμημένον, καὶ ἔνδυμα οὐκ ἔχω, | ἵνα eicéA0u ἐν αὐτῷ ᾽ λάμπρυνόν μου τὴν «τολὴν τῆς ψυχῆς, φωτοδότα, καὶ εὥςόν με.
μνήμῃ τοῦ Γεωργίου (᾿Απριλ. 23) ἦχος β΄. "Cap "uiv ἐξέλαμψεν | ἣ λαμπρὰ τοῦ becmórou καὶ θεία ἐξανάεταεις, | πρὸς οὐράνιον πάεχα ἐκ γῆς ἡμᾶς παραπέμπον᾽ | ταύτῃ δὲ ευνεκλάμπει τοῦ πανενδόξου μάρτυρος | Γεωργίου ἣ μνήμη, b ἣ φωταυγής᾽ ; ἣν φαιδρῶς τελέεωμεν, | ἵνα θείας ἀξιωθῶμεν χάριτος πρὸς XpicroO τοῦ cuTfjpoc.
τῶν Xpicrov[évvuv (Δεκεμβ. 25) ἦχος α΄. '€reckéyaro ἣμᾶς | ἐξ ὕψους ὃ εωτὴρ ἡμῶν, ἀνατολὴ ἀνατολῶν, | καὶ οἱ ἐν «κότει καὶ ckiG εὕρομεν τὴν ἀλήθειαν " καὶ γὰρ ἐκ τῆς παρθένου | ἐτέχθη ὁ κύριος.
ANATOAIOY 113
ANATOAIOY
(τιχηρὰ ἀναςτάειμα ἐν τῷ ἕςπερινῷ τοῦ ccBférou woAAóueva.
a. Tjxoc f'. Cc τὸν craupuOÉvra καὶ ταφέντα Ἠνοίγηςάν coi, κύριε, ἄγγελος ἐκήρυξε δεςεπότην φόβῳ πύλαι θανάτου, καὶ ἔλεγε ταῖς γυναιξί" πυλωροὶ δὲ ἅδου | ἰδόντες ce ἔπτηξαν * δεῦτε ἴδετε, ὅπου ἔκειτο ὁ κύριος: πύλας γὰρ χαλκᾶς cuvérpuyac 5 ἀνέετη γὰρ, καθὼς εἶπεν, | ὧς παντο- 20 καὶ μοχλοὺς cibnpoüc cuvéOAacac διό ce προςκυνοῦμεν [δύναμος:. καὶ ἐξήγαγες ἡμᾶς ἐκ ckórouc τὸν μόνον ἀθάνατον, καὶ «κιᾶς θανάτου ζωοδότα Xpicré, | ἐλέηςον ἡμᾶς. καὶ τοὺς δεςμοὺς ἡμῶν διέρρηξας. . Ἐν τῷ ς«ταυρῶ cou κατήργηςας Τὸν εὠωτήριον ὕμνον τὴν τοῦ ξύλου κατάραν, ἄδοντες ἐκ «τομάτων ἀναπέμψωμεν" 10 ἐν τῇ ταφῇ cou ἐνέκρωςας 25 δεῦτε πάντες ἐν οἴκῳ κυρίου τοῦ θανάτου τὸ kpóroc, προςπέςωμεν λέγοντες᾽ ἐν δὲ τῇ ἐγέρεει cou ὃ ἐπὶ ξύλου «εταυρωθεὶς ἐφώτιςας τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων᾽ καὶ ἐκ νεκρῶν ἀναετὰς διὰ τοῦτό cot βοῶμεν᾽ καὶ ὧν ἐν κόλποις πατρὸς 15 εὐεργέτα Χριετὲ, 80. ἱλάεθητι ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν. ὃ θεὸς ἡμῶν, δόξα cot. βΒ: fxoc δὲ Δεῦτε ἀνυμνήεωμεν, λαοὶ, 15 cü)cov ἣμᾶς τῇ ἀναςτάςει cou, τὴν τοῦ εωτῆρος τριήμερον érepciv, μόνε φιλάνθρωπε. δι᾿ ἧς ἐλυτρώθημεν τῶν τοῦ ἅδου ἀλύτων δεεμῶν, Πύλας χαλκᾶς ευνέτριψας καὶ ἀφθαρείαν καὶ ζωὴν καὶ μοχλοὺς ευνέθλαςας, 5 πάντες ἐλάβομεν, | xpáZovrec: Χριςτὲ ὁ θεὸς, ὃ «ταυρωθεὶς καὶ ταφεὶς καὶ ἀναττὰς καὶ γένος ἀνθρώπων cücov ἡἣμᾶς τῇ ávacrácet cov, memTUKÓC ἀνέετηςας᾽ . μόνε φιλάνθρωπε. 90 διὰ τοῦτο ευμφώνως βοῶμεν᾽ ὁ ἀναςτὰς ἐκ τῶν νεκρῶν, ΓἌγγελοι καὶ ἄνθρωποι, curilp, κύριε, δόξα τοι. - 10 τὴν εὴν ὑμνοῦειν τριήμερον ἔγερειν, | "bU ἧς κατηυγάεθη Κύριε, ἣ ἐκ πατρός cou γέννηεις [ τῆς οἰκουμένης τὰ πέρατα, ἄχρονος ὑπάρχει καὶ ἀΐδιος, καὶ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ ἣ ἐκ παρθένου cápkucic πάντες ἐλυτρώθημεν, | κράζοντες᾽ ?» ἄφραετος ἀνθρώποις ζωοποιὲ παντοδύναμε εὠτὴρ, καὶ ἀνερμήνευτος, Codd, ED — α' v. 24 ἀναμέλψωμεν Oct. — 39 τοῦ πατρός Oct, -- β΄ v. 5 κράζοντες
ED versui D hoc loco, infra v. 13 DE praetexunt — vv. 9—16 post v. 30 collocatos habet D — 23 ὑπῆρχε D — 25 dqpacroc ὑπάρχει kat D
CARMINA CHRIgTIANA. 3
114 ANATOAIOY
καὶ ἣ eic ἅδου κάθοδος ; θάνατον γὰρ πατήςεας [τριήμερος ἀνέετης, φοβερὰ διαβόλῳ ἀφθαρείαν παρέχων ἀνθρώποις καὶ τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ᾽ 90 καὶ τὸ μέτα ἔλεος.
T. ἦχος πλ. α΄.
Ἑεςπερινὴν προςκύνηειν ὑπὸ τῶν παρανόμων᾽ προςφέρομέν cor τῷ ἀνεςπέρῳ qui, καλύψατε Χριετοῦ τὴν ἔγερειν τῶ ἐπὶ τέλει τῶν αἰώνων καὶ λάβετε ἀργύρια ὡς ἐν ἐεόπτρῳ διὰ capkóc 30 καὶ εἴπατε, ὅτι ἡμῶν κοιμωμένων λάμψαντι τῷ κόεμῳ ἐκ τοῦ μνημείου | ἐευλήθη ὁ νεκρός᾽ ὅ καὶ μέχρις ἅδου κατελθόντι τίς εἶδε; | τίς ἤκουςε νεκρὸν κλαπέντα καὶ τὸ ἐκεῖςε «κότος λύςαντι, ποτέ, καὶ τὸ φῶς τῆς ἀναετάςεως τοῖς ἔθνεει μάλιετα ἐεμυρνιςμένον καὶ γυμνὸν, δείξαντι " καταλιπόντα ἐν τῷ τάφῳ τὰ ἐντάφια; φωτοδότα κύριε. δόξα τοι. 25 μὴ πλανᾶεθε, Ἰουδαῖοι" μάθετε τὰς ῥήςεις τῶν προφητῶν Τὸν ἀρχηγὸν τῆς curmpíac ἡμῶν καὶ γνῶτε, ὅτι αὐτός ἐετιν ἀληθῶς 10 Χριετὸν δοξολογήςωμεν᾽ ὃ λυτρωτὴς τοῦ κόεμου αὐτοῦ γὰρ ἐκ νεκρῶν ἀναςτάντος καὶ παντοδύναμος. κόςμος ἐκ πλάνης cécuctai: ; χαίρει χορὸς drréAuv: Κύριε, ὃ τὸν ἅδην εκυλεύεας φεύγει δαιμόνων πλάνη: 30 καὶ τὸν θάνατον πατήςας, εὠτὴρ ᾿Αδὰμ πεεὼν ἀνίεταται᾽" ἡμῶν, 15 διάβολος κατήρτηται. ὃ φωτίςας τὸν κόςμον τῷ «ταυριὺ τῶ τιμίῳ, Οἱ τῆς κουςτωδίας ἐνηχοῦντο ἐλέηςον ἡμᾶς.
δ΄. ἦχος βαρύς.
| c ^ 2
Κἂν εὑνελήφθης, Xpicré, | ὑπὸ ἀνόμων ἀνδρῶν, ἀλλὰ εὖ μου ei θεὸς | koi οὐκ αἰεχύνομαι᾽ éuacríyOnc τὸν νῶτον, οὐκ ἀρνοῦμαι᾽ craupó) προςεηλώθης | καὶ οὐ κρύπτω᾽ eic τὴν ἔτερείν cou kauyxiü)uat^ ὃ γὰρ θάνατός cou Zur uou: παντοδύναμε xoi φιλάνθρωπε | κύριε, δόξα cor.
c
Δαυϊτικὴν προφητείαν ἐκπληρῶν Χριετὸς μεγαλειότητα 10 ἐν (ιὼν τὴν οἰκείαν μαθηταῖς ἐξεκάλυψεν, αἰνετὸν δεικνὺς ἑαυτὸν | καὶ δοξαζόμενον ἀεὶ εὺν πατρί: τε καὶ πνεύματι ἁγίῳ,
Υ΄. v. 18 πλάνην E — 24 καὶ ἐν τῷ E var. lect. — ἐντάφια αὑτοῦ Oct. — 31 «ταυρῷ sine τῷ Oct. — δ΄. v. 10 ἀπεκάλυψεν D — 11 δοξαζόμενον αὐτόν E
r2 Qt
10
15
20
ANATOAIOY 115
πρότερον μὲν ἄεαρκον ὡς λόγον, Ücrepov δὲ δι᾿ ἡμᾶς cecapkuuévov καὶ νεκρωθέντα ὡς ἄνθρωπον, καὶ ἀναςτάντα | κατ᾽ ἐξουείαν ὡς φιλάνθρωπον.
Κατῆλθες ἐν τῷ ἅδῃ, | Χριετὲ, ὡς ἠβουλήθης, ἐεκύλευςας τὸν θάνατον | ὡς θεὸς καὶ δεςεπότης καὶ ἀνέετης τριήμερος, ευναναςτήςας τὸν ᾿Αδὰμ ἐκ τῶν τοῦ ἅδου δεεμῶν | καὶ τῆς φθορᾶς, κραυγάζοντα καὶ λέγοντα. : δόξα τῇ ἀναςτάςει cou, | μόνε φιλάνθρωπε.
Ἐν τάφῳ κατετέθης | ὧς ὃ ὑπνῶν, κύριε,
καὶ ἀνέετης τριήμερος | ὡς δυνατὸς ἐν ἰεχύϊ, ευναναςτήςας τὸν ᾿Αδὰμ
ἐκ τῆς φθορᾶς τοῦ θανάτου | ὡς παντοδύναμος.
ε΄. ἦχος πλ. δ΄.
ὋὉ ἐκ θεοῦ πατρὸς λόγος, | πρὸ τῶν αἰώνων γεννηθεὶς, ἐπ᾽ ἐεχάτων δὲ τῶν χρόνων
ὃ αὐτὸς ἐκ τῆς ἀπειρογάμου εαρκωθεὶς, βουλήςει θάνατον | εταυρώςει ὑπέμεινε
καὶ τὸν. πάλαι νεκρωθέντα | ἄνθρωπον écuce διὰ τῆς ἑαυτοῦ dvacráceuc.
Τὴν ἐκ νεκρῶν cou ἀνάεταειν | δοξολογοῦμεν, Χριςτὲ, δι᾿ ἧς ἠλευθέρωςας | ᾿Αδαμιαῖον γένος
ἐκ τῆς τοῦ ἅδου τυραννίδος καὶ ἐδωρήεω τῶ κόεμῳ ὡς θεὸς ζωὴν αἰώνιον | καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
Δόξα coi, Xpicré cup, | υἱὲ θεοῦ μονογενὲς, ὃ προςπαγεὶς ἐν τῷ «ςταυρῶῷ καὶ ἀναςτὰς | ἐκ τάφου τριήμερος.
(ὲ δοξάζομεν, κύριε, | τὸν ἑκουείως δι᾽ ἡμᾶς craupóv ὑπομείναντα, καὶ ςὲ προςκυνοῦμεν, | παντοδύναμε cup, μὴ ἀπορρίψῃς μᾶς | ἀπὸ τοῦ προεώπου cou, ἀλλ᾽ ἐπάκουςον | καὶ εὥςον ἡμᾶς διὰ τῆς ἀναςτάςειύς cou, φιλάνθρωπε.
€. v. 4 εταύρωειν θανάτου E Oct,
&*
116 ANATOAIOY
ς΄. ᾿Ιδιόμελον εἰς τὴν Χριςτοῦ γέννηειν (Aex. 26) ἦχος πλ. δ΄.
Αἷμα καὶ πῦρ | καὶ ἀτμίδα καπνοῦ
τέρατα γῆς [ἃ] προεῖδεν "lun . αἷμα τὴν cápkuciv, | πῦρ τὴν θεότητα,
ἀτμίδα δὲ καπνοῦ | τὸ πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ ἐπελθὸν τῇ παρθένῳ | καὶ κόεμον εὐωδιάςαν᾽ μέτα τὸ μυςτήριον᾽ τῆς cfjc ἐνανθρωπήςεως,
κύριε, δόξα cot.
σι
ζ΄. ᾿ἸἸδιόμελον eic τὰ Θεοφάνεια ('"lav. 6)
ἦχος πλ. δ΄. (ήμερον ἣ κτίεις φωτίζεται᾽ πῶς βαπτίζει | κορυφὴν ἀχειροποίητον εήμερον τὰ πάντα εὐφραίνεται, 10 καὶ ἀναμάρτητον᾽ τὰ οὐράνια ἅμα καὶ τὰ ἐπίγεια" διὸ ἀποςτολικὴν φωνὴν προςάγοντες ἄγγελοι καὶ ἄνθρωποι εὐυμμίγνυνται᾽ cuuquvuc βοήεωμεν᾽ 5 ὅπου γὰρ βαειλέως παρουεία, ἐπεφάνη fj χώρις τοῦ θεοῦ, καὶ ἣ τάξις παραγίνεται᾽ ἢ εὠτήριος πᾶειν ἀνθρώποις, δράμωμεν τοίνυν ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην᾽ 15 καταυγάζουςα | καὶ παρέχουςα πι- ἴδωμεν πάντες τὸν Ἰωάννην, «τοῖς τὸ μέγα ἔλεος.
η΄. ᾿Ιδιόμελον εἰς τὸ γενέθλιον Ἰωάννου τοῦ Βάπτιετοῦ (Ἴουν. 34)
ἦχος δ΄. Θεοῦ λόγου μέλλοντος 5 ἔδει γὰρ θείων πραγμάτων ἐκ παρθένου τίκτεεθαι, παραδόξους εἶναι τὰς ἀρχὰς, ἄγγελος ἐκ πρεεβυτικῶν ὠδίνων παρ᾽ ἡλικίαν τὸ γόνιμον προέδραμεν, καὶ ἄνευ «πορᾶς εὐλληψιν᾿ ὁ μέγας ἐν γεννητοῖς γυναικῶν ὃ ποιῶν θαυμάεια εἰς εὠωτηρίαν τῶν
καὶ προφήτου περιςςότερος᾽ : ψυχῶν ἡμῶν.
θ΄. Ἰδιόμελον εἰς τὴν Μαρίαν Μαγδαληνήν (Ἰουλ. 26) ἦχος πλ. β΄. i Πρώτη κατιδοῦεα τὴν θείαν ἀνάεταειν Μαρία Μαγδαληνὴ | τοῦ πρώτου τῶν ἀγαθῶν αἰτίου, τοῦ τὴν ἡμετέραν εὐεπλάγχνως φύειν θεώςαντος, πρώτη καὶ εὐαγτγελίετρια ἐδείχθης βοῶςα | τοῖς ἀποετόλοις᾽ 5 τὴν ἀθυμίαν ἀποθέμενοι, τὴν εὐθυμίαν ἀναλάβετε, καὶ δεῦτε κατοπτεύςατε Xpicróv ἐξαναςτάντα καὶ κόεμῳ παρέχοντα τὸ μέτα ἔλεος.
s' v. 2. Joel 2, 80 — à uncinis inclusimus — ^ Nomen melodi,deest in E — v. 2 εὐφραίνονται Barth, — 11 mpocóbovrec Barth — η΄. Nomen melodi deest in E — 2 cret- ρωτικῶν ὠδίνων προέρχεται Barth, — ὃ cóAAquic Barth. — 9 curnpíav ἡμῶν, δόξα coi
Barth, — θ΄. Nomen melodi deest in E — 2 ἡ Μαγδαλ. Barth. — 7 kócuou E
τὺ -P wv on
I2GANNOY TOY AAMACKHNOY 117
,
v. ᾿ἸἸδιόμελον eic τὸν mpuroudprupa Crégavov (Δεκ. 27) ἦχος β΄. Τῷ βαειλεῖ καὶ δεςπότῃ τοῦ παντὸς τεχθέντι ἐπὶ τῆς | (τέφανος ὑπέρλαμπρος προςφέρεται, - οὐκ ἐκ λίθων τιμίων kareckeuacuévoc, ἀλλ᾽ ἐξ οἰκείων αἱμάτων διηνθιεμένος᾽ ἀλλ᾽, ὦ φιλομάρτυρες, δεῦτε τὰ τῶν ἀεμάτων ἄνθη δρεψάμενοι τὰς κεφαλὰς ἀναδηεώμεθα καὶ τοῖς ὕμνοις ἀναμέλποντες εἴπωμεν. ὃ ςοφίᾳ καταγλαϊςεθεὶς | καὶ χάριτι τὴν ψυχὴν, 10 πρωτομάρτυς XpicroO τοῦ θεοῦ, αἴτηςαι ἡμῖν εἰρήνην | καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
σι
ΙΩΑΝΝΟΥ TOY AAMACKHNOY
(τιχηρὰ ἀναςτάειμα ἐν τῷ écmepivi) τοῦ capBárou ψαλλόμενα.
«4. fjxoc d. Τὰς écmepivàc ἡμῶν εὐχὰς ὅτι αὐτός ἐετιν ὃ θεὸς ἡμῶν, πρόεςδεξαι, ἅγιε, κύριε, 10 ὃ λυτρωςάμενος ἣμᾶς καὶ παράεχου ἡμῖν ἐκ τῶν ἀνομιῶν ἡμῶν. ἄφεειν ἁμαρτιῶν, ὅτι μόνος εἶ ὁ δείξας Δεῦτε, λαοὶ, ὑμνήεωμεν ἐν kócuu τὴν ἀνόεταειν. καὶ προςκυνήςωμεν Xpicróv, . δοξάζοντες αὐτοῦ “δ Κυκλώςεατε, λαοὶ, Civ 15 τὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάεταειν, καὶ περιλάβετε αὐτὴν, ὅτι αὐτός ἐετιν ὃ θεὸς ἡμιῦν, καὶ δότε δόξαν ἐν αὐτῇ ὃ ἐκ τῆς πλάνης τοῦ ἐχθροῦ . τῷ ἀναςτάντι ἐκ νεκρῶν, τὸν κόςμον λυτρωςάμενος. θεοτοκίον. ; Τὴν παγκόεμιον δόξαν, | τὴν ἐξ ἀνθρώπων crapetcav 90 καὶ τὸν δεςπότην τεκοῦςαν, | τὴν ἐπουράνιον πύλην
ὑμνήεωμεν Μαρίαν τὴν παρθένον, τῶν ἀεωμάτων τὸ εμα καὶ τῶν TiCTÓV τὸ ἐγκαλλώπιςμα᾽ αὕτη γὰρ ἀνεδείχθη οὐρανὸς | καὶ ναὸς τῆς θεότητος᾽
τῷ σι
f. Nomen melodi deest in E. --- α΄. Nomen Ioannis Damasceni et hic et infra deest in D, quandoquidem tota Octoechus ad Ioannem Damasgenum auctorem referebatur
118 2 ΙΩΑΝΝΟΥ TOY
ὡ αὕτη τὸ μεςεότοιχον τῆς ἔχθρας καθελοῦςεα εἰρήνην àvreicfj£e | καὶ τὸ βαείλειον ἠνέωξε: ταύτην οὖν κατέχοντες | τῆς πίετεως τὴν ἄγκυραν. ὑπέρμαχον ἔχομεν | τὸν ἐξ αὐτῆς τεχθέντα κύριον᾽ 30 θαρεεῖτε τοίνυν, θαρεεῖτε, λαὸς τοῦ θεοῦ" καὶ γὰρ αὐτὸς πολεμήςει | τοὺς ἐχθροὺς ὡς φιλάνθρωπος.
g. fxoc 5. Τὸν ζωοποιόν cou craupóv ἀπαύετως προςκυνοῦντες, Xpicré ὃ θεὸς, τὴν τριήμερόν cou ἀνάεταειν δοξάζομεν" δι᾿ αὐτῆς γὰρ ἀνεκαίνιεας 5 τὴν καταφθαρεῖςαν τῶν ἀνθρώπων φύειν, παντοδύναμε, καὶ τὴν εἰς οὐρανοὺς ἄνοδον καθυπέδειξας Tjutv, ὡς μόνος ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος.
10 Τοῦ ξύλου τῆς παρακοῆς τὸ ἐπιτίμιον ἔλυεας, εὠτήρ᾽ τῷ ξύλῳ τοῦ «ταυροῦ | ἑκουείως προςεηλωθεὶς καὶ εἰς ἅδου κατελθὼν, δυνατὲ ; τοῦ θανάτου τὰ δεεμὰ | dc θεὸς διέρρηξας᾽ 1 διὸ προςκυνοῦμεν | τὴν ἐκ νεκρῶν cou ἀνάεταειν, ἐν ἀγαλλιάςει βοῶντες᾽ παντοδύναμε κύριε, δόξα coi.
Πύλας ἅδου ευνέτριψας, κύριε, καὶ τῷ «ὦ θανάτῳ | τοῦ θανάτου τὸ βαείλειον ἔλυςας᾽ 20 γένος δὲ τὸ ἀνθρώπινον ἐκ φθορᾶς ἠλευθέρωςας, ζωὴν καὶ ἀφθαρείαν | tU) κόεμῳ δωρηςάμενος καὶ τὸ μέγα ἔλεος.
θεοτοκίον.
ὋὉ διὰ cé θεοπάτωρ προφήτης Δαυϊδ᾽
μελῳδικῶς περὶ ςοῦ προανεφώνηςε
25 τῷ μετγαλεῖά coi ποιήςαντι᾽
παρέετη ἣ βαείλιεςα ἐκ δεξιῶν cou: c€ τὰρ μητέρα πρόξενον ζωῆς ἀνέδειξεν
ὃ ἀπάτωρ, ἐκ coü | ἐνανθρωπῆςεαι εὐδοκήςας θεὸς, ἵνα τὴν ἑαυτοῦ ἀναπλάςῃ εἰκόνα ;
28 ταύτης D — 80 θαρεείτω τοίνου 8apcetru Oct. — 31 ὧς παντοδύναμος Oct. — β΄ v. 2 ὁ θεός om, D — 8 ἀνεκαίνιςας ἡμῖν D — 23 ὁ διὰ cé DE Oct., sed D in margine ad- scriptum habet yp. ὁ διὰ coó
frex-—-—-—--c * :
30
c
10
AAMACKHNOY
φθαρεῖςαν τοῖς πάθεει, καὶ τὸ πλανηθὲν ὀρειάλητον εὑρὼν πρόβατον, τοῖς ὥμοις ἀναλαβὼν τῷ πατρὶ προςαγάγῃ, καὶ τιὺ ἰδίῳ θελήματι ταῖς οὐρανίαις ευνάψῃ δυνάμεει, καὶ cic, θεοτόκε, τὸν κόεμον Χριςτὸς ὃ ἔχων τὸ μέγα καὶ πλούειον ἔλεος.
Y. ἦχος πλ. α΄.
Διὰ τοῦ τιμίου cou «εταυροῦ, Χριετὲ, διάβολον ijcxuvac,
καὶ διὰ τῆς ἀναςετάςεώς cou τὸ κέντρον τῆς ἁμαρτίας ἤμβλυνας
καὶ ἔεωςας ἡμᾶς | ἐκ τῶν πυλῶν τοῦ θανάτου. δοξάζομέν ce, μονογενές. -
Ὃ τὴν ἀνάεταειν διδοὺς | τῷ γένει τῶν ἀνθρώπων ὧὡς πρόβατον ἐπὶ ςφαγὴν ἤχθη᾽
ἔφριξαν τοῦτον | οἱ ἄρχοντες τοῦ ἅδου, καὶ ἐπήρθηςαν πύλαι ὀδυνηραΐί᾽
εἰεελήλυθε γὰρ | ὃ βαειλεὺς τῆς δόξης Xpicróc, λέγων τοῖς ἐν becuoic: ἐξέλθετε,
καὶ τοῖς ἐν τι «κότει᾽ ἀνακαλύπτεεθε.
Μέτα θαῦμα! ó τῶν ἀοράτων κτίετης, διὰ φιλανθρωπίαν | capxi παθὼν, ἀνέετη ὃ ἀθάνατος᾽
δεῦτε, πατριαὶ τῶν ἐθνῶν, τοῦτον προςκυνήςεωμεν᾽
τῇ τὰρ αὐτοῦ εὐεπλαγχνίᾳ ἐκ πλάνης pucOévrec
ἐν τριεὶν Ümocráceciv | ἕνα θεὸν ὑμνεῖν μεμαθήκαμεν.
θεοτοκίον. Ἐν τῇ ἐρυθρᾷ θαλάεςεῃ | τῆς ἀπειρογάμου νύμφης εἰκὼν διεγράφη ποτέ᾽ ἐκεῖ Μωῦεῆς | διαιρέτης τοῦ ὕδατος, ἐνθάδε Γαβριὴλ | ὑπηρέτης τοῦ θαύματος᾽ τότε τὸν βυθὸν ἐπέζευςεν | ἀβρόχως "Icpan, γῦν δὲ τὸν Χριςτὸν ἐγέννηςεν | ἀςπόρως ἣ παρθένος᾽ f θάλαςςεα | μετὰ τὴν πάροδον τοῦ Ἰεραὴλ ἔμεινεν ἄβατος᾽ 1
31 ὀρειάλωτον Oct,
119
120 IQANNOY TOY AAMACKHNOY
30 ἣ ἄμεμπτος | μετὰ τὴν κύηειν τοῦ Ἐμμμανουὴλ ἔμεινεν ἄφθορος᾽
ὧν καὶ mpoUv | καὶ φανεὶς ὡς ἄνθρωπος θεὸς, ἐλέηςον ἡμᾶς.
Q^
δ΄, ᾿διόμελον cic τὴν Ὑπαπαντὴν τοῦ XpicroO (ef. 2) fixoc πλ. β΄. ͵
᾿Ανοιγέεθω f| πύλη τοῦ οὐρανοῦ εήμερον ὃ γὰρ ἄναρχος λόγος τοῦ πατρὸς,
ἀρχὴν λαβὼν χρονικὴν, | μὴ ἐκετὰς τῆς αὑτοῦ θεότητος, ὑπὸ παρθένου ὡς βρέφος τεςςαρακονθήμερον ; 5 μητρὸς éküv προςφέρεται | ἐν vai) τῷ νομικῷ᾽"
καὶ τοῦτον ἀγκάλαις εἰεδέχεται Ó πρέεβυς,
ἀπόλυςον, κράζων, τὸν δοῦλον ὃ δεςπότης᾽
" oi γὰρ ὀφθαλμοί μου | εἶδον τὸ εωτήριόν cou: ὃ ἐλθὼν εἰς τὸν κόεμον | εὥὧςαι γένος ἀνθρώπων" 10 κύριε, δόξα coi.
,
€. ᾿Ιδιόμελον eic τὸν ἀρχάγγελον Γαβριήλ (Maps. 26) ; ἦχος πλ. β΄. ᾿Απεετάλη ἐξ οὐρανοῦ | Γαβριὴλ ὃ ἀρχάγγελος, εὐαγγελίςαςθαι | τῇ παρθένῳ τὴν εὐλληψιν᾿ καὶ ἐλθιὺν εἰς Ναζαρὲτ | ἐλογίζετο ἐν ἑαυτῷ τὸ θαῦμα ἐκπληττόμενος, ὕ ὅτι πῶς | ὃ ἐν ὑψίετοις ἀκατάληπτος ὧν ἐκ παρθένου τίκτεται! ὃ ἔχων θρόνον τὸν οὐρανὸν | καὶ ὑποπόδιον τὴν γῆν ἐν μήτρᾳ χωρεῖται γυναικός! ᾧ τὰ ἑξαπτέρυγα καὶ πολυόμματα 10 dTeVicai oU δύνανται, λόγῳ μόνῳ, | ἐκ ταύτης ςαρκωθῆναι ηὐδόκηςε᾽ θεοῦ ἐςετι λόγος ὃ παρών᾽ τί οὖν ἵεταμαι | καὶ οὐ λέγω τῇ κόρῃ; χαῖρε, κεχαριτωμένη" | ὃ κύριος μετὰ ςοῦ᾽ 15 χαῖρε, ἁγνὴ mapO0Ééve: | χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε᾽ χαῖρε, μήτηρ τῆς ζωῆς: | εὐλογημένος ὁ καρπὸς τῆς κοιλίας cov. -
ς΄. Ἰδιόμελον eic τὸν μάρτυρα Γεώργιον ("Ampi. 23) ἦχος β΄. Νευέτω δίκαια, | ἔφηςεν ὃ (ζολομὼν, τοῖς βροτοῖς τὰ βλέφαρα"
js v. 1 ὁ δοῦλος τῷ δεεπότῃ Barth, — ε΄. Ἰωάννου μοναχοῦ E — j τὸν om, Barth. — Ιωάννου μοναχοῦ τοῦ Δαμαςκηνοῦ E — v.1 Paroim. X 10
Ἐ 4
10
15
Qt
10
O€OOANOYC 121
ἐλεηθήςεται γὰρ παρὰ XpicroO τοῦ θεοῦ ; ὃ βλέπων λεῖα, mpomrópeucev:
εὐμαρῶς δὲ ταῦτα ἐνωτιςθεὶς, ὦ πολύτλα Γεώρτιε, τοῦ δεςπότου ταῖς διδαχαῖς ἠκολούθηςας,
καὶ ἀνόμοις ἐκδοθεὶς ἐκαρτέρηςας, τῆς πλάνης τὰ ὄργια | καταπτύςας ὡς βέβηλα"
τὸ εὦμα γὰρ, ὃ παρέδωκας | ὑπὲρ ἀγάπης τοῦ κτίεαντος, ὅλον μεληδὸν κατετέμνετο᾽
καὶ ὃ Βελίαρ μᾶλλον | ὅλος αἰεχυνθεὶς ἐτιτρώεκετο, crepnoópov ce ὁρῶν ἀκμαιότατον᾽
ὅθεν ἐν αὐλαῖς οἰκιῶν τοῦ κυρίου cou cüv ταῖς ἄνω δυνάμεει
πρέεβευε, ἀθλοφόρε, Χριετῷ ςὠθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.
ΘΕΟΦΟΩΝΟΥΥὉ
α΄. ᾿ἸἸδιόμελον eic Κοςμᾶν xai Δαμιανὸν (Νοεμ. 1) ἦχος δ΄. Thyrüv ἰαμάτων ἔχοντες, | ἅτιοι ἀνάργυροι. τὰς iáceic παρέχετε | müci τοῖς δεομένοις, ὡς μεγίετων δωρειῶν ἀξιωθέντες παρὰ τῆς ἀεννάου πηγῆς | τοῦ curfjpoc Χριετοῦ᾽ qnd γΤὰρ πρὸς ὑμᾶς ὃ κύριος ὡς ὁμοζήλους τῶν ἀποετόλων᾽ Ἰδοὺ | δέδωκα ὑμῖν τὴν ἐξουείαν κατὰ πνευμάτων ἀκαθάρτων, ὥςτε αὐτὰ ἐκβάλλειν | καὶ θεραπεύειν πᾶςαν vócov | καὶ πᾶςαν μαλακίαν᾽ διὸ τοῖς προςτάγμαειν | αὐτοῦ καλῶς πολιτευςάμενοι δωρεὰν ἐλάβετε, | δωρεὰν παρέχετε, ἰατρεύοντες τὰ πάθη τῶν ψυχῶν καὶ τῶν εὠμάτων ἡμῶν.
β΄. "làuueAov εἰς τὸν Εὐατγελιεμὸν τῆς θεοτόκου (Μαρτ. 25) ἦχος β΄. Τὸ ἀπ᾿ αἰῶνος μυεςτήριον ἀνακαλύπτεται εήμερον᾽ 3 Paroim, XII 13 — 7 ταῖς om, E — 10 γὰρ δοὺς E — 14 ^ om, E — 16 Χριςτοῦ E
α΄. Θεοφάνους καὶ ᾿Ανατολίου E — 7 Matth. X 1, Marc. VI τ. Luc. IX 1 — β΄, Nomen melodi deest in E
199 0€OQANOYC
καὶ ὃ υἱὸς τοῦ θεοῦ | υἱὸς ἀνθρώπου Yíverat, ἵνα τοῦ χείρονος μεταλαβὼν 5 μεταδιὺ uot τοῦ βελτίονος᾽ ἐψεύεθη πάλαι ᾿Αδὰμ καὶ θεὸς ἐπιθυμήςεας | οὐ γέτονεν᾽ ἄνθρωπος γίνεται θεὸς, ἵνα θεὸν τὸν ᾿Αδὰμ ἀπεργάεηται᾽ 10 εὐφραινέεθω ἣ krícic, | χορευέτω f] φύεις, ὅτι ἀρχάγτγελος παρθένῳ μετὰ δέους παρίεταται, καὶ τὸ χαῖρε κομίζει | τῆς λύπης ἀντίθετον ᾽ ὃ διὰ «πλάγχνα ἐλέους ἐνανθρωπήςας θεὸς ἡμῶν, δόξα coi.
Y. Ἰδιόμελον εἰς τὴν Κοίμηςιν τῆς θεοτόκου (Αὐγ. 15) ἦχος πλ. α΄. Δεῦτε, φιλεόρτων τὸ εύετημα, δεῦτε καὶ χορείαν «τηςώμεθα᾽ δεῦτε καταςτέψωμεν | ἄεμαει τὴν ἐκκληςίαν τῇ καταπαύεςει | τῆς κιβωτοῦ τοῦ θεοῦ" ὅ εἥμερον γὰρ οὐρανὸς ὑφαπλοῖ τοὺς κόλπους, δεχόμενος τὴν τετοκυῖαν | τὸν ἐν mci μὴ χωρούμενον᾽ καὶ ^? γῆ, τὴν πηγὴν τῆς ζωῆς ἀποδιδοῦςα, τὴν εὐλογίαν croMZeroi καὶ εὐπρέπειαν" ἄγγελοι χοροςτατοῦει | εὑν ἀποετόλοις, 10 περιδειίὺς évareviZovrec . ἐκ ζωῆς eic ζωὴν ue8icrauévnc τῆς τεκούεης τὸν ἀρχηγὸν τῆς Ζζωῆς᾽ πάντες προςκυνήςωμεν | αὐτὴν δεόμενοι" ευγγενοῦς οἰκειότητος | μὴ ἐπιλάθῃ, δέεποινα, τῶν micTÜC ἑορταζόντων | τὴν παναγίαν cou κοίμηειν.
δ΄, (τιχηρὰ νεκριύειμα κατὰ τοὺς ὀκτὼ ἤχους. Ἢ ἀκροετιχίςε: (οὺς, Xpicré, δούλους γράψον ἐν ζώντων βίβλῳ. ἦχος α΄. κατὰ τὸ «ΠῚ ανεύφημοι μάρτυρες ἡμᾶς.»
Coó, εῶὥτερ, δεόμεθα, | τῆς εῆς τοὺς μεταςτάντας ἀξίωςον γλυκείας μεθέξεως καὶ καταςκήνωςον v. 3 θεοῦ καὶ υἱός E — 13 χαῖρε χορεύει E — Ts Nomen melodi deest in E — v. 5 ἐφαπλοῖ Barth. — 6 τεξαμένην E — 8 ετολίζεται τὴν εὖπρ. E — 11 μεθιεταμένην τὴν
τεκοῦςαν E — 14 οἰκειώςεως E — δ΄. Cod. D: Τὰ προςόμοια τῶν ὀκτὼ ἤχων τὰ νεκρώειμα, ὧν ἡ ἀκρ. cui titulo in margine eiusdem codicis manu recentiore addita sunt haec: ταῦτα ψάλλεται εἰς τοὺς aivouc ἀπὸ criyou. Ed. Ven, Triodu a. 1809: ᾿Απόεςετιχα τὰ ἑπόμενα ΤΤροςόμοια Νεκρώειμα, ποίημα Θεοφάνους, ὧν καὶ τῶν eic τοὺς λοιποὺς ἤχους ἐν τοῖς ἄλλοις ςάββαει τοιούτων ἸΤροςομοίων ὁμοῦ ἥ ἀκρ. et paulo supra: κατ᾽ ἦχον yaAAóueva καθ᾽ ὅλην τὴν ἁγίαν xai μεγάλην Τεςεςαρακοετήν. — v. 3 ávámaucov Triod.,
ἰϑ΄νν ς VIPTST γυ»
OC€OOANOYC 123
-
5 ἐν ςκηναϊς ἁγίων, ἐν μοναῖς δικαίων cou, τοὺς πρὸς cé μεταχωρήςεαντας
ἐν τοῖς ἐπουρανίοις εκηνώμαει, καὶ παράεχου | ζωὴν τὴν αἰώνιον. τῇ εὐςπλαγχνίᾳ cou ; παρορῶν τὰ παραπτιώματα (ταυρῷ cou τηθόμενοι, | «ταυρῷ - καὶ παρέχων | αὐτοῖς τὴν ευὐγχώρηειν. θαρροῦντες οἱ δοῦλοί cov 80 πρὸς ςὲ μετέετηςαν, κύριε, 10 Οὐδεὶς ἀναμάρτητος, | οὐδεὶς οἷς νῦν ἀντίλυτρον τῶν ἀνθρώπων τέτγονεν, τῶν δεινῶν πταιςμάτων | τὸν «ταυρόν εἰ μὴ cü, μόνε ἀθάνατε: cou δώρηςαι διὸ τοὺς δούλους εου, καὶ αἷμα τὸ χυθὲν ὑπὲρ κόσμου ζωῆς, ὡς θεὸς οἰκτίρμων, ἐν φωτὶ κατάταξον τῇ εὐςπλαγχνίᾳ cou 15 εὺν ταῖς χοροςταείαις ἀγγέλων cou, 9» ευγχωρῶν τὰ πλημμελήματα τῇ εὐςεπλαγχνίᾳ cou καὶ φωτίζων | φωτὶ τοῦ προεςώπου ὑπερβαίνων ἀνομήματα "^ - [cov.
καὶ παρέχων | αὐτοῖς τὴν ἀνάπαυειν. Χριςτὸν ἐκδυςώπηςον, τὸν ςὸν τόκον, μητροπάρθενε,
Ὑπὲρ τὰ ὁρώμενα | τὰ εὰ, τὴν τῶν πταιεμάτων ευγχώρηειν 80 cürep, ἐπαγγέλματα, 40 δοῦναι τοῖς δούλοις cou, ἃ ὀφθαλμὸς οὐ τεθέαται τοῖς ςὲ θεοτόκον | εὐςεβῶς κηρύξαει καὶ οὖς οὐκ ἤκουςε ' καὶ λόγῳ ἀληθεῖ δογματίςαει, καὶ ἐπὶ «καρδίαν [οὐκ ἀνέβη πώποτε, καὶ τῆς λαμπρότητος ὧν τῆς προςηνεςετάτης μεθέξεως τῶν ἁγίων καὶ φαιδρότητος 25 τυχεῖν εὐδόκηςον 40 ἀξιῶςαι | ἐν τῇ βαειλείᾳ cov. ἦχος β΄.
κατὰ τὸ «Ὅτε ἐκ τοῦ ξύλου ce νεκρόν.»
'Póunv τοῦ θανάτου καὶ φθορὰν t coü v) Zumgpópu θανάτῳ | καθεῖλες, oécmora, πᾶςει δὲ ἐπήγαςας | ζωὴν αἰώνιον, καὶ νεκρῶν ἐξανάεταειν | θνητοῖς ἐδωρήςεω᾽ 5 ὅθεν cou δεόμεθα, | cüjrep, ἀνάπαυςον πίετει τοὺς πρὸς c& ueracrávrac καὶ τοῦ γλυκαςμοῦ τοῦ ςοῦ κάλλους τούτους καταξίωςον, φιλάνθρωπε.
Ἵνα τοὺς ἀνθρώπους κοινωνοὺς 10 θείας βαειλείας ἐργάςῃ, | «ταυρὸν ὑπέμεινας, θάνατον ἑκούειον | καταδεξάμενος᾽ ἀλλὰ νῦν cou δεόμεθα, τῇ εἢῇ εὐπλαγχνίᾳ μετόχους ἀνάδειξον | τῆς βαειλείας cou
5 δικαίων ἐν μοναῖς ἁγίων Triod. — 9 τὴν ἀνάπαυειν Triod. -- 18 τὴν ευγχώρηςιν 'Triod. — 23 ἀνέβη δέςποτα D — 32 τῶν αὐτῶν Triod. — II 4 νεκροῖς Triod. — Τ καὶ τῆς ἀκηράτου cou δόξης Το. — 12 διὰ τοῦτο δεόμεθα Triod.
194 0€09ANOYC
πίετει τοὺς πρὸς C€ μεταςτάντας, 15 xoi τῆς ἀθανάτου cou δόξης τούτους καταξίωςον, φιλάνθρωπε.
(ῶςαι τὸ cóv mÀácua βουληθεὶς, τῆς οἰκονομίας τὸ ὄντως βαθὺ μυεςτήριον θέλων ἐξετέλεεας | ὡς ὑπεράτγαθος,
20 καὶ τιμῆς ἐξηγόραςας | τὸν. εὔμπαντα κόσμον
αἵματι τιμίῳ cou: | διὸ δεόμεθα,
πίετει τοὺς πρὸς cé μεταςτάντας μετὰ τῶν ἁγίων ἁπάντων τῆς ἀπολυτρώςεως ἀξίωςον.
ΓΘ σι
Τρόμῳ τῷ φρικτῷ καὶ φοβερῷ βήματι τῷ có) παρεετῶτες | οἱ ἀπ᾿ αἰῶνος νεκροὶ ψῆφον ἀναμένουει | τὴν civ δικαίαν, cup, καὶ τὴν θείαν ἐκδέχονται | δικαιοκριείαν᾽ τότε φεῖςαι, δέεποτα | Χριςτὲ, τῶν δούλων cou: 30 mícrei τοὺς πρὸς cé μεταςτάντας καὶ τῆς ἀϊδίου τρυφῆς cou καὶ μακαριότητος ἀξίωςον.
Εὔας τῆς προμήτορος, ἁγνὴ; εὺ τὴν ὀφειλὴν ευλλαβοῦςα, | Xpicróv. ἀπήτηςας, τὸν τὴν ἀφθαρείαν τε | καὶ τὴν ἀνάεταειν τοῖς microic χαριζόμενον | καὶ τῇ ἀθανάτῳ δόξῃ καταςτέφοντα | τοὺς c& δοξάζοντας᾽ ὃν νῦν δυεωποῦςα μὴ παύςῃ, τούτους ἐν φωτὶ κατατάξαι 40 τῆς αὐτοῦ λαμπρότητος, θεόνυμφε.
o Q'
fiyoc v. κατὰ τὸ «Τῷ τύπῳ τοῦ craupo0.» Δοξάζω τὸν craupóv cou τὸν τίμιον, δι᾿ οὗ ζωὴ δεδώρηται | καὶ τρυφῆς f] ἀπόλαυεις τοῖς ἐν πίετει καὶ πόθῳ ce ὑμνοῦει, | μόνε πολυέλεε᾽" διὸ βοῶμέν «οι, Xpicré ὃ θεός" ὅ τοὺς μεταςτάντας ἐξ ἡμῶν ἀνάπαυοον, ἔνθα πάντων écriv | εὐφραινομένων fj κατοικία ἐν «οί.
15 ἀϊδίου Triod. — 16 καὶ μακαριότητος ἀξίωςον Triod. — 19 χἀίρων Triod. — 21 αἵματος τιμίου D — 23 xai τοῦ γλυκυτάτου cou κάλλους: τούτους καταξίωςον φιλάνθρωπε 'Triod. — 29 córep Triod. — 30 τῶν .... μεταετάντων D -- 84 θεόν Triod. — 36 χαρι-
cáuevov D — 37 «τεφανώςαντα "Triod.
O€OOCANOYC 125
'O μόνος ἐλεήμων xoi εὔεπλαγχνος, ὃ ἔχων ἀκατάληπτον | ἀγαθότητος πέλαγος, ὃ γινώεκων τὴν φύειν τῶν ἀνθρώπων, | ἣν ἐδημιούργηςας, 10 c& ἱκετεύομεν, Xpicré ὃ θεός: E τοὺς μεταςτάντας ἐξ ἡμῶν àvémaucov, : ἔνθα πάντων ἐεςτὶν | εὐφραινομένων fj κατοικία ἐν «οί.
Ὑπνώεας ἐν τῷ τάφῳ ὡς ἄνθρωπος, δυνάμει ἀηττήτῳ cou | ὡς θεὸς ἐξανέετηςας 15 τοὺς ἐν τάφοις ὑπνοῦντας, ἀςιγήτως | ὕμνον cor προςφέροντας᾽ διὸ βοῶμέν cot, Χριετὲ ὁ θεός: τοὺς μεταςτάντας ἐξ ἡμῶν ἀνάπαυςοον, ἔνθα πάντων écriv | εὐφραινομένων fj κατοικία ἐν cot.
Λαμπάδα νοητήν ce, BacróZoucav 20 τὸ φέττος τῆς θεότητος | ὁμιλῆεαν παχύτητι τῆς ἀνθρώπων οὐείας, θεοτόκε, | πάντες émicráue0a : τὸν CÓv δυςώπηςον υἱὸν καὶ θεὸν, τοὺς μεταςτάντας ἐξ ἡμῶν ἀνάπαυοον, ἔνθα πάντιυν écriv | εὐφραινομένων ἣ κατοικία ἐν cot.
ἦχος δ΄. κατὰ τὸ «Ἔδωκας ςημείωειν.» Ὄντως φοβερώτατον | τὸ τοῦ θανάτου μυετήριον! πῶς ψυχὴ ἐκ τοῦ εώματος ι βιαίως χωρίζεται [ ἐκ τῆς ἁρμονίας, καὶ τῆς cuupuiac | ὃ φυεικώτατος δεςμὸς 5 θείῳ βουλήματι ἀποτέμνεται; διό ce ἱκετεύομεν" | τοὺς μεταςτάντας ἀνάπαυςον ἐν «κηναῖς τῶν δικαίων cou, | ζωοδότα φιλάνθρωπε.
Ὕπνος ἀναδέδεικται | τῶν πιετευόντων Ó θάνατος, ςοῦ τεθέντος ἐν μνήματι, 10 τοῦ πάντων δεςπόζοντος | καὶ τὸ τοῦ θανάτου κράτος λελυκότος | καὶ καταργήςαντος αὐτοῦ τὴν δυναςτείαν τὴν πολυχρόνιον᾽ διό ce ἱκετεύομεν" τοὺς μεταςτάντας ἀνάπαυςον ἐν «κηναῖς τῶν δικαίων cou, | ζωοδότα φιλάνθρωπε.
10 Có δικαιοεύνη τε | καὶ φωτιςμὸς ἣμῖν τέγονας καὶ ψυχῶν ἀπολύτρωεις᾽
III v. 11. 17. 23 ἐν τρυφῇ àváraucov Ὁ) — 14 ἐξανάςτηςον D — 15 τάφῳ ὑμνοῦντας - Triod. — 21 τῆς τῶν D — 23 àvaraócai Triod. — IV 6 διὸ ciyrep τοὺς δούλους cou D — - 4. 14 ἁγίων Triod. — 12 πολυμήχανον D — 15 τε ἁγιαςμός Triod,
126 O€OOCANOYC
πατρὶ γὰρ προεήγαγες | δεδικαιωμένους καὶ λελυτρωμένους, | ἀναδεξάμενος ἡμῶν τὸ ὀφειλόμενον ἐπιτίμιον᾽ 20 καὶ νῦν ἐκδυεωποῦμέν ce: τοὺς μεταςτάντας ἀνάπαυςον ἐν χαρᾷ καὶ φαιδρότητι, | εὐεργέτα cuimp fjuóv.
Γένος τὸ ἀνθρώπινον | πρὸς ἀφθαρείαν ἀνώλεθρον ἐκ φθορᾶς ἀνακέκληται, λουςάμενον αἵματι | τῷ ἐκ τῆς πλευρᾶς cou, εὥτερ, κενωθέντι, | ἐν ὦ ἀπέπλυνας ἡμᾶς τῆς παραβάςεως τοῦ προπάτορος᾽ διό ce ἱκετεύομεν᾽ τοὺς μεταςτάντας ἀνάπαυςον ἐν μοναῖς αἰωνίοις cou, | ἐν χοροῖς τῶν μαρτύρων cov.
τῷ σι
“Ῥήςεειν ἑπόμενοι | τῶν θεηγόρων. πανάμωμε, 30 θεοτόκον opovoüuév ce: θεὸν γὰρ é[évvncac | ςεςωματωμένον ἀπερινοήτως, | τὸν λυτρωςάμενον ἣἥμᾶς τοὺς αἰχμαλώτους τοῖς παραπτώμαειν" ὃν καὶ νῦν ἐκδυςώπηςον, | τοὺς μεταςτάντας οἰκέτας cou ταῖς οἰκείαις ἐλλάμψεει | καταυγάςαι, φιλάγαθε.
c2 oli
ἦχος πλ. α΄.
κατὰ τὸ («Χαίροις ἀςκητικῶν ἀληθῶς.» Αἴγλῃ τοῦ coü προεςώπου, Χριετὲ, τοὺς μεταςτάντας ὡς οἰκτίρμων κατάταξον, «κηνώςας | εἰς τόπον χλόης, | ἐπὶ ὑδάτων τῆς εῆς ἀκραιφνοῦς καὶ θείας | ἀναπαύςεεως, 5 ἐν τοῖς ὀρεκτοῖς κόλποις | ᾿Αβραὰμ τοῦ προπάτορος. ἔνθα τὸ φῶς cou | καθαρὸν ἐπιφαίνεται καὶ προχέουειν [αἱ πηγαὶ τῆς χρηςτότητος, ἔνθα περιχορεύουει | τρανῶς ἀγαλλόμεναι αἵ τῶν δικαίων χορεῖαι | περὶ τὴν εὴν ἀγαθότητα, 10 μεθ᾽ ὧν κατατάξαι τοὺς ἱκέτας cou παράεχου | ὡς μόνος εὔςπλαγχνος.
Ψάλλειν παναρμονίω φωνῇ δοξολογοῦντας | τὸ cóv κράτος eUóóncov, οἰκτίρμον, τοὺς μεταςτάντας | ἐκ τῶν προςκαίρων πρὸς cé 15 τὸν δεςπότην πάντων | kai φιλάνθρωπον,
28 εκηναῖς Triod. — 35 πανάχραντε Triod. — V 8 3 cknvcot Triod. — 6 καθαρῶς dva-
φέρεται D — 9 τῶν ἀγγέλων Triod. — 11.33 mapácyou τὸ μέ: [t € ἔλεος Triod. — 12 ψάλλει 'Triod. — 13 κράτος εὐδόκηςον Triod.
EE
vc.
r2 poi
30
40
5
O€COOCANOYC 121
διδοὺς ὡραιότητι τοῦ coó κάλλους ἐλλάμπεεθαι καὶ τῆς γλυκείας | καὶ τερπνῆς ueroucíac cou ἀπολαύειν τε | καὶ τρυφᾷν καθαρώτερον, ἔνθα περὶ τὸν θρόνον cou | χορεύουειν ἄγγελοι καὶ τῶν ἁγίων οἱ δῆμοι | χαρμονικῶς περιέπουει᾽ μεθ᾽ ὧν τοῖς coic δούλοις τὴν ἀνάπαυειν παρόάεχου | καὶ μέγα ἔλεος.
Ὅπου τῶν προφητῶν οἱ χοροὶ, τῶν ἀποςτόλων | καὶ μαρτύρων τὰ τάγματα
καὶ πάντων | τῶν ἀπ᾿ αἰῶνος | δικαιωθέντων τῷ CÓ
εὠτηρίῳ πάθει | καὶ τῷ αἵματι, δι᾿ οὗ ἐξηγόραςας | τὸν αἰχμάλωτον ἄνθρωπον, ἐκεῖ τοὺς πίςτει | κοιμηθέντας ἀνάπαυοον, Qc φιλάνθρωπος | ευγχωρῶν τὰ ἐτκλήματα᾽ μόνος γὰρ ἀναμάρτητος | ἐν τῇ πεπολίτευκςαι, ἅγιος μόνος καὶ μόνος | ἐν τεθνεῶειν ἐλεύθερος" διὸ τοῖς coic δούλοις ᾿ τὴν ἀνάπαυειν παράεχου | ὡς μόνος εὔεπλαγχνος.
Νόμῳ τῆς ἁμαρτίας fuüc δεδουλωμένους | ἠλευθέρωςας, δέεποινα,
ἐν μήτρᾳ | τὸν νομοθέτην | καὶ βαειλέα ἡμῶν ευλλαβοῦςα μόνη, | μητροπάρθενε,
δι᾿ ὃν δικαιούμεθα | δωρεᾷ τε καὶ χάριτι᾽
ὃν νῦν δυςεώπει, | τὰς ψυχὰς τῶν ὑμνούντων cec θεομήτορα | κατατάξαι ἐν βίβλω ζωῆς,
ὅπως τῇ μεειτείᾳ cou | εωθέντες, πανάμωμε, τῆς τοῦ υἱοῦ cou εὐκταίας | ἀπολυτρώςεεως τύχωειν,
αὐτὸν προςκυνοῦντες τὸν παρέχοντα TÜ) xócuu | τὸ μέγα ἔλεος.
ἦχος πλ. β΄. κατὰ τὸ («Ὅλην ἀποθέμενοι.»
Ἔχων ἀκατάληπτον | τὴν εἰς ἡμᾶς εὐπλαγχνίαν καὶ πηγὴν ἀκένωτον | θεϊκῆς χρηςτότητος, πολυέλεε,
τοὺς πρὸς cé, bécmora, | μεταβεβηκότας ἐν τῇ ζώντων καταςκήνωςον,
10 ὡραιότητος Triod. --- ἐκλάμπεεθαι D --- 231 τοὺς ςοὺς δούλους D — 28 ὁ χορός 'lTriod. — 95 πάντες οἱ — δικαιωθέντες Triod. — 39 ευὐγχωρῶν καὶ τὰ πταίεματα Triod,
. 82 τοὺς coüc δούλους D — 34 νόμου D -- 35 πάναγνε Triod. — 36 νομοδότην Triod. — βαειλέα θεόν Triod. — 38 δι᾽ οὗ Triod, — 42 τύχοιμεν Triod. — VI 1 fort.: ἀκατάληκτον
198 O€OOCANOYC
eic τὰ «κηνώματα | τὰ ἀγαπητὰ xoi ποθούμενα, ᾿ κατάςχεειν δωρούμενος ᾿ τὴν διηνεκῶς διαμένουςαν᾽" cU γὰρ ὑπὲρ πάντων | ἐξέχεας τὸ αἷμά cou, cup, 10 koi ζωηφόρῳ τιμήματι L KÓcuov é£nrópacac. Νέκρωειν ὑπέμεινας ζωοποιὸν ἑκουείως, καὶ ζωὴν αἰώνιον | καὶ τρυφὴν ἀΐδιον πιςτοῖς δέδωκας, 15 ἐν fj κατάταξον | τοὺς κεκοιμημένους ἐπ᾿ ἐλπίδι ἀναςτάςεως, τὰ τούτων πταίεματα πάντα ευγχωρῶν ἀγαθότητι, ὡς μόνος ἀναμάρτητος, μόνος ἀγαθὸς καὶ φιλάνθρωπος, 50 ἵνα διὰ πάντων ὑμνῆταί cou τὸ ὄνομα, Χριετὲ, καὶ ςεεωςμένοι δοξάζωμεν τὴν φιλανθρωπίαν cov. Ζώντων κυριεύοντα | θεαρχικῇ ἐξουείᾳ καὶ νεκρῶν δεςπόζοντα | c&, Χριςτὲ, τινώεκομεν, .
25 πολυέλεε᾽ : τοὺς πιςτοὺς δούλους cou | τοὺς πρὸς cé τὸν μόνον εὐεργέτην ἐκδημήςεαντας αὐτὸς ἀνάπαυςον | cüv τοῖς ἐκλεκτοῖς cou, φιλάνθρωπε, ἐν τόπῳ ἀναψύξεως, 30 ἐν ταῖς τῶν ἁγίων λαμπρότηει" θελητὴς ἐλέους | ὑπάρχεις γὰρ xoi εώζεις ὡς 0eóc, οὖς κατ᾽ εἰκόνα cou ἔπλαςας, μόνε πολυέλεε. : ;
Ὥφθης ἐνδιαίτημα | θεοπρεπὲς, παναγία, καὶ θεὸν ἐχώρηςας | καὶ θεὸν ἐγέννηςας, μητροπάρθενε,
ἐν δυεὶ φύεεειν, | ἐν δυεὶν οὐείαις, ἐν μιᾷ δὲ ὑποετάςει, ἁγνή᾽
αὐτὸν δυεώπηςον | τὸν μονογενῆ καὶ πρωτότοκον,
ὧϑ c
40 τὸν cé παρθένον ἄμωμον καὶ μετὰ τὸν τόκον φυλάξαντα 9 Xpicré Τυϊοά. — 11 ἠλευθέρωςεας Triod, — 13 ζωὴν ἐπήγαςας Triod. -- 15—17 ἐν
ckqvoic bécmora ταῖς aiuviZoócoic. καὶ ἐν τόποις ἀναπτύξεως. αὐτοὺς κατάταξον. τοὺς κεκοιμημένους ὡς εὔεπλαγχνος. καὶ μόνος D — 28 θεαρχικῆς ἐξουείας D — 24 δεεπόζοντος D — τινώεκοντες ἱκετεύομεν ἢ — 29 τόποις Triod. — 35 Xpicróv ἐγέννηςας D -- 86 ἀπειρόγαμε D — 38 μιᾷ τῇ ὑποετάςει δέ D — 39 ἱκέτευε Triod, ᾿
"S
0€0OANOYC 129
wo! » ; Li 4
Ld ψυχὰς àyomaóücoi | τῶν mícrei κοιμηθέντων ἐξ ἡμῶν ἐν ἀκηράτῳ φαιδρότητι καὶ ᾿᾽μακαριότητι.
ἦχος βαρύς. E E κατὰ τὸ «Karagpovr|cavtec.» Νενεκρωμένος ὡράθης | ἐπὶ craupoO, μόνε ἀθάνατε, καὶ ἐν τῶ τάφῳ ὡς θνητὸς | ἐτέθης, μακρόθυμε. ἐκ φθορᾶς καὶ θανάτου | τοὺς ἀνθρώπους λυτρούμενος᾽ ἀλλ᾽ ὧς πέλαγος εὐςπλαγχνίας | ὑπάρχων ἀκένωτον 5 koi πηγὴ ἀγαθότητος, | τὰς ψυχὰς τῶν cüv δούλων τῶν ἐξ ἡμῶν μεταςετάντων ἀνάπαυτον.
— Té ἀκηράτῳ cou κάλλει | καὶ γλυκαςμῷ τῆς ὡραιότητος καὶ ταῖς τοῦ θείου cou φωτὸς | ἀκτῖειν ἐλλάμπεεθαι τοὺς πρὸς cé μεταςτάντας, | ἀγαθὲ,. καταξίωςον
10 ἐν àóÀu φωτοχυείᾳ | τῆς φωτοφανείας cou, εὺν ἀγγέλοις χορεύοντας | περὶ c& τὸν δεςπότην καὶ βαειλέα τῆς δόξης καὶ κύριον.
Ὥς ἀδαπάνητον ἔχων | τῶν δωρεῶν [τὴν] μεγαλοπρέπειαν, ὡς θηςαυρὸς ἀνελλιπὴς | πλουείας χρηςτότητος 15 τοὺς πρὸς cé μεταςτάντας | ὡς θεὸς καταςκήνωςον ἐν τῇ χώρᾳ τῶν ἐκλεκτῶν cou, | ἐν τόπῳ dvéceuc, ἐν τῷ οἴκῳ τῆς δόξης cov, | ἐν τρυφῇ παραδείςου, ἐν τῷ [τῶν] παρθένων νυμφῶνι ὡς εὔςπλαγχνος.
Νόμου τὸ πλήρωμα τίκτεις, | τὸν λυτρωτὴν cópka γενόμενον᾽ 20 οὐ γὰρ ἐγένετο τοῖς πρὶν | ἐν νόμῳ δικαίωεις᾽ τς δι᾽ ἥμᾶς γὰρ ὁ Xpicróc | «ταυρωθεὶς ἐδικαίωςεν᾽ ὡς οὖν ἔχουςα mappnctiav, | ὡς μήτηρ ἱκέτευε τὸν υἱόν cou τὸν εὔεπλαγχνον, | τὰς ψυχὰς ἀναπαῦεαι τῶν εὐςεβῶς μεταςτάντων, πανύμνητε.
« ἦχος πλ. δ΄. κατὰ τὸ «'Q τοῦ παραδόξου θαύματος.» Βαειλικῶς μοι ὑπέγραψας | ἐλευθερίαν, βαφαῖς ἐρυθραῖς τοὺς δακτύλους cou | αἱματώςας, δέεποτα, καὶ φοινίξας ci αἵματι᾽ καὶ νῦν ἐν πίςτει | καθικετεύω ce,
42 κοιμηθέντων εὐςεβῶς "Triod, — VII 2 τῷ in codd, edd, omissum nos de coni, addi- - dimus — 13 τὴν uncinis inclusimus — 15 ἀγαθὲ καταξίωςον, ἐν ἀύλῳ quiroyxucía ἐν τόποις D — 11 ἐν τρυφῇ παραδείςου om. D — 18 τῶν eiiciendum significavimus — 19 δίχα γεν. D — 21 Xpicróc δέ D — 38 cov καὶ κύριον Ὁ — 24 τῶν ἐξ ἡμῶν μεταςτάντων ὡς
εὔςπλαγχνος D -- ΥἹΙ͂ 2 τῶν δακτύλων D -- 3 τῷ αἵματι "l'riod, — 4 καθικετεύομεν
omisso ce D 9 CARMINA. CHRISTIANA.
130 OCODANOYC
5 τοῖς πρωτοτόκοις | cou cuvapitOuncov καὶ τῶν δικαίων cou | τῆς χαρᾶς ἀξίωςον
ἐπιτυχεῖν : , τοὺς μεταχωρήςαντας | πρὸς cé τὸν εὔεπλαγχνον.
"lepapxrcac ὡς ἄνθρωπος, | cperacóeic ὡς ἀμνὸς, 10 προςφορὰν προςενήνοχας | τῶ πατρὶ τὸν ἄνθρωπον, τῆς φθορᾶς ἐξωνούμενος" τοὺς μεταςτάντας οὖν ὡς φιλάνθρωπος ἐν τῇ τῶν ζώντων χώρᾳ κατάταξον, ἔνθα οἱ χείμαρροι [ τῆς τρυφῆς προχέονται, 15 ἔνθα mro τῆς ἀϊδιότητος | ἀναβλυετάνουειν.
Βάθει cogíac ἀρρήτου cou | ópo8ereic τὴν ζωὴν καὶ προβλέπεις τὰ μέλλοντα | καὶ πρὸς βίον “ἕτερον μετοικίζεις τοὺς δούλους cou* 20 oUc προςελάβου | τοίνυν κατάταξον ἐπὶ ὑδάτων | τῆς ἀναπαύςεεως, ἐν τῇ λαμπρότητι | τῶν ἁγίων, κύριε, ἔνθα φωνὴ τῆς ἀταλλιάςεως | καὶ τῆς αἰνέςεως.
25 Λόγος ὑπάρχων ἀόρατος, | ὁμοφυὴς TÓ πατρὶ καὶ τῷ πνεύματι cóvOpovoc, | δι᾿ ἐμὲ τὸν ἄνθρωπον ἐν capri πεφανέρωςεαι᾽ ὡς ἐλεήμων | οὖν καὶ φιλάνθρωπος τοὺς ἐκ τοῦ βίου | μεταφοιτήςεαντας 80. τῆς εὐπρεπείας cou | καὶ τῆς ὡραιότητος ταῖς καλλοναῖς à τούτους καταλάμπρυνον, | ζωαρχικώτατε.
€
Qc ευλλαβοῦεα τὸν ἄναρχον | λόγον θεοῦ καὶ πατρὸς μητρικῇ παρρηεςείᾳ cou | ἐκτενῶς ἱκέτευε 35 κατατάξαι τοὺς δούλους COU, ἔνθα χορεία | fj ἀκατάλυτος εὐφραινομένων | καὶ εὐφημούντων ce: ἔνθα λαμπρότητες | oi διαιωνίζουςαι καὶ ὁ γλυκὺς 40 ἦχος ἑορτάζοντος, | θεογεννήτρια.
8 μεταφοιτήςαντας Triod. — 11 ἐξαιρούμενος D. -- 14 προέρχονται Triod. --- 15 ἔνθα πιςτῶν D — 16 ἀναβλαςτάνουειν D. — 18 προβλ. τὸν θάνατον καὶ πρὸς κόςμον D — 20 córep xar. D — 22 ἁγίων. cóvrazov D — 23 ἔνθα φωτί D — 20 εὐμμορφος D — 98 xai
$c qui. D — 33 θεοῦ xai θεόν D
ΡΩΜΑΝΟΥ 131
P2MANOY TOY ΜΙΕΛΩΙΔΟῪΥ Ἢ npa : I Ψαλμὸς τῶν ἁγίων ἀποςτόλων. 'H ἀκροςετιχίς: «Τοῦ ταπεινοῦ Ῥωμανοῦ ὁ ψαλμός.»
'O cogícac ὑπὲρ ῥήτορας | τοὺς ἁλιεῖς,
Τοὺς ἀςφαλεῖς καὶ θεοφθόγγους κήρυκας, τὴν κορυφὴν | τῶν μαθητῶν cou, κύριε,
προςελάβου εἰς ἀπόλαυειν ;
5 τῶν ἀγαθῶν cou καὶ ἀνάπαυειν᾽
τοὺς πόνους γὰρ ἐκείνων | καὶ τὸν θάνατον ἐδέξω ὑπὲρ mücav ὁλοκάρπωειν,
ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια. |
Τράνωςόν uou τὴν γλῶτταν, cup μου, 10 πλάτυνόν μου τὸ cróuoc καὶ πληρώςας αὐτὸ | κατάνυξον τὴν καρδίαν μου, ἵνα οἷς λέγω ἀκολουθήςεω, καὶ ἃ δῆθεν διδάεκω | motjcu πρῶτος" πᾶς γὰρ ποιῶν | καὶ διδάεκων, φηεὶν, | οὗτος μέγας écrív. 15 ἐὰν οὖν λέγων μὴ πράττω, ὡς χαλκὸς ἠχῶν λογιςθήςομαι᾽ διὸ λαλεῖν με τὰ δέοντα καὶ ποιεῖν τὰ ευμφέροντα δώρηςαι, . ὁ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
30 Οὕτω ποτὲ καὶ οἱ μαθηταί cou,
ἐκτελέςαντες πρῶτον
τὰ διδάγματά cou, | ἐδίδαςκον ἅπερ ἔπραττον,
πάςῃ δυνάμει ὁμοῦ κυροῦντες
τῇ cíj διδαςκαλίᾳ | τὴν πολιτείαν "
ἣν ὃ δρῶν | καὶ ζηλῶν. ὡς αὐτοὶ. | οὗτος μέγας écri τγυμνοῦςεθαι τῶν ἐν τῷ βίῳ.
τῶν ἄνω φροντίζεϊν ékácrore,
«ταυρὸν βαςτάζειν ἐπ᾿ ὥὦμοιειν,
τς C
Longi psalmi praeludium Τοὺς ἀςφαλεῖς x. τ. 4. et prima stropha Tpávucóv uou x, T. À. in officium diei festi duodecim apostolorum (30 Iun.) sub nomine κοντακίου et οἴκου recepta
sunt. Kepetivimus hoe carmen ex libro J. B. Pitrae Hymnographie de l'église grecque p. ! 8444 quo de libro notitiam cod. Corsiniani hausimus; praeterea nobis carminis, cuius mo-
dulationem non cognovimus, versus restituentibus in eo aequiescendum esse censuimus, ut
- et sententiam et eaesuram variatam secuti cola tertium et quartum , sextum et septimum,
octavum nonum decimum singulas in periodos contraheremus, — 8 EE III. VIII 39. Pa- ralip. II. VI 30. — 13 δῆθεν om. Barth. — 15 ἐὰν τὰρ λέγω xai μὴ Barth. — 17 λαλεῖν μοι Barth, — 922 ἐδίδαξον Pitra typothetarum errore ut videtur — 23 fortasse ὁμοκυροῦντες ad analogiam τοῦ ὁμολογεῖν finxit Itomanus — ?4 cíj omissum in cod, add, Pitra
9*
D POQMANOY
[3 o2
ἐντρυφᾶν. τῶ θανεῖν, ὡς mpocérazac, 30 ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
Ὕλῃ τοςαύτῃ τῶν ἐναρέτων εὐκόςμων ὃ κατάλογος [τῶν] ἀποετόλων, πιετοὶ, | πᾶςαν τὴν γῆν εὐωδίαςε, τὰ κλήματα τῆς Χριςετοῦ ἀμπέλου, τὸ γεώργιον τοῦ ἄνω | καλλιέργου᾽ οἱ πρὸ XpicroO | ἁλιεῖς καὶ μετὰ | τὸν Χριςτὸν ἁλιεῖς, oi ἅλμῃ ευνομιλοῦντες καὶ γλυκὺ ῥῆμα νῦν ἐρευγόμενοι" οἱ πρὶν ἰχθύας ἀγρεύοντες 40 τοὺς βροτοὺς νῦν θηρᾶν ἐδιδάχθηςαν᾽ ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
[^v C
€
Τούτους τοὺς ἄρνας ὃ ἀγελάρχης,
οὺς éckópmice φόβος
ἐν καιρῷ τοῦ «ςταυροῦ, | ευνήγαγε μετ᾽ ἀνάεταειν᾽ 45 «τὰς γὰρ εἰς ὕψος ἐπὶ τοῦ ὄρους
ἐκελάδηςε μέλος | γλυκὺ τῇ ποίμνῃ,
θάρςος διδοὺς | καὶ μικρὸν, ὡς δειλοῖς, | αἰνιττόμενος
ἐβόα λέγων θαρεεῖτε,
ἐγὼ μόνος τὸν κόεμον νενίκηκα" ὅ0 ἐγὼ τοὺς λύκους ἐςκόρπιςα᾽
μετ᾽ ἐμοῦ ἦν οὐδεὶς, μόνος ἦν ἐγὼ,
ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
"Ame οὖν εἰς πάντα τὰ €0vn: μετανοίας τὸν «πόρον
55» ἐμβαλόντες τῇ τῇ | διδαςκαλίαις ἀρδεύςατε᾽ βλέπε μοι, Πέτρε, πῶς ἐκπαιδεύεις" ἐννοῶν cou τὸ πταῖεμα, | ευμπάθει πᾶει, μὴ αὐεςτηρῶς | δι᾽ ἐκείνην τὴν κόρην | τὴν ceícacóv ce: ἐάν coi τύφος εἰςπέςῃ,
60 τῆς φωνῆς τοῦ ἀλέκτορος μνήεθητι καὶ τῶν δακρύων μνημόνευε, ὧν ἐζώ ce τοῖς ῥείθροις ἀπέπλυνα, ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
^
29 τοῦ θανεῖν cod., emendavit Pitra — 32 eükócuuv de coni. reposuimus: εὐκομῶν cod.
εὔκοςμος κατάλογος Pitra — 33 ἀποςτόλων nos: τῶν dmocrÓAuv cod, — 48 Ioann. XVI 33
Christum non post resurrectionem, sed antequam cruci affigeretur, haee vociferatum esse
testatur — 49 τὸν eiecit Pitra, nos et in hac et tertia, quinta, sexta aliis strophis im initio
versus anapaestum a poeta admissum esse iudicamus. — 51 ἤμην ἐγὼ Pitra — 54 Matth, X. XXVIII 19 et 20, Marc, XVI 15 et 16. Lue, XXIV 47 — 58 διὰ ἐκείνην. Pitra
POMANOY 133
TTérpe, φιλεῖς ue; ποίει ἃ λέγω: 65 ποίμανόν uou τὴν ποίμνην καὶ φίλει οὗς φιλῶ, | cuumócyuv τοῖς ἁμαρτάνουειν, μνηςθείς μου τῆς πρὸς cé εὐςπλαγχνίας, ΕΣ ὅτι τρὶς ἀρνηςάμενόν | c? ἐδεξάμην" ἔχεις λῃςτὴν | θυρωρὸν mapobeícou | θαρρύνοντά ce: τὸ ἐκείνῳ πέμπε οὗς θέλεις᾽ δι᾿ ὑμῶν πρὸς ἐμὲ ἀναςτρέφει ᾿Αδὰμ βοῶν ὃ πλάετης παράεχες μοι τὸν λῃςτὴν πυλωρὸν καὶ κλειδοῦχον Κηφᾶν, ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
-€ Qt
"Icxué μοι xoi cU, ὦ ᾿Ανδρέα! ὥςπερ eópéc με πρῶτος εὑρεθεὶς παρ᾽ ἐμοῦ, | εὑρὲ καὶ εὺ τὸν πλανώμενον. μὴ ἐπιλάθῃ τῆς πρώτης τέχνης᾽ ἐξ αὐτῆς γάρ ce εἰς ταύτην | μεταπαιδεύεω᾽ 80 ὡς πρὶν γυμνὸς | εἰς βυθὸν καὶ νυνὶ | πρὸς τὸν βίον τυμνός, καλάμῳ πρὶν ἁλιεύων craupi) ἁλιεύειν διδάχθητι᾽" τῷ «κώληκι ἐδελέαζες, τῇ capki μου θηρᾷν παραγγέλλω cot, 85 ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
Νῦν δεῖξον ἔργον, ὦ Ἰωάννη !
γυνὶ μάθωει πάντες,
ὡς οὐ μάτην τὸ πρὶν | ἀνέκλινά ce τιὺ «τήθει pou: ποίηςον αὔλακας τῇ πηγῇ μου,
90 ἧς τὰ νάματα ἤντληςεν | fj «τοργή cou: ὄρυξόν μοι | ὡς δικέλλῃ τῇ γλώττῃ | διέξοδον, [καὶ] ἥξω ὡς, ἐὰν θέλῃς, : καὶ ποτίςας μεθύεω τὸν «πόρον cou:
D ὡς κόκκους λόγους κατάβαλλε,
95 καὶ αὐξήςας πληθύνω τὰ λήϊά cou,
ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκώρδια.
Οὕτω καὶ có, Ἰάκωβε, πράττε, μὴ τὸ κήρυγμα λείψας.
64 Ioann, XXI 15—17 — 68 ἀρνηςάμενόν ce ἐδεξάμην cod, aut ἀρνούμενον aut ἀρνη- cápe|vov c' ἐδεξάμην emendandum esse monuit Pitra, quarum emendationum altera et facilior et accentibus accommodatior est — 70 ἐθέλεις cod. — 72 mapácyec Pitra: mapé- «xec cod. — 76 Ioann, I 41 et 42, — 79 eic ταύτην ce cod,, Pitra maluit αὐτῆς c' eic ταύτην — 80 πρὶν Pitra: πρῴην cod, — 82 τῷ cravpü) cod. emendavit Pitra. — 88 loann. XIII 23 — 91 τῇ d at in clausula legitimum cretieum pro choriambo posuit poeta — 92 ὡς ἂν ἐθέλης Pitra, ὡς ἐὰν θέλεις cod. — 93 καὶ eiecit Pitra — μεθύςω nos: perücu Pitra — 95 πληθυνῶ Pitra contra aecentuum concinnitatem.
134 ΡΩΜΑΝΟΥ
Ζεβεδαίου uvncOeic, | οὗ πρὶν ἐμὲ mpoeríuncac: 100 οἶδας γὰρ, πῶς ἀφῆκας ἐν ckágn τὸν γενέτην, τὸν πλάετην | ἐμὲ ποθήςας᾽" πλήρωςόν μου | τὴν βουλὴν μετὰ τῶν | ὁμοδούλων cov: μὴ πτήξης τοὺς ἐπιβούλους" τὰς βουλὰς γὰρ αὐτῶν διεςκέδαςα᾽ 105 μαχαίραις ce ὅταν τέμνωει, νόει, τίς ὃ τῇ λόγχῃ νυγεὶς τὴν πλευρὰν, ὃ μόνος τινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
Ὕπαγε, Φίλιππε, ἅμα τούτοις, κήρυξόν με, ὡς βλέπεις 110 καὶ ἀκούεις uou νῦν" μὴ τοῦ πατρός μου χωρίεῃς με, μὴ εἴπῃς, ὅτι τὸν γόνον εἶδον, τὸν δὲ τούτου γενέτην | οὐδ᾽ ὅλως cibov: ἔδειξά cot | ἐν ἐμοὶ τὸν πατέρα | κἀμὲ ἐν αὐτί" οὐκ ἦλθον παρὲξ ἐκείνου 115 ὃ γὰρ λέγει τελῶ καὶ ὃ θέλω τελεῖ" ἐν τῷ QUTÜ) ἐεμεν πνεύματι" “τούτου κήρυκα ῥήτορα πέμπω ce, ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
“Ρήματα τῆς τότε ἀπιςτίας 130 διὰ πίετεως ἄρτι
ἀπαλείψας, Θωμᾶ, | κήρυξον, ὃν éynAágncac:
ἦλθε καιρὸς, ὃν ἀεὶ ἐπόθεις,
παρατάξαςεθαι δήμῳ | ri τῶν Ἑβραίων.
ἔχεις ςαφῶς | τῆς ἐγέρεεώς uou | τὰ ἐνέχυρα" 125 τοὺς τύπους εἶδες τῶν ἥλων :
καὶ τῆς λόγχης κατεῖδες τοὺς μώλωπας:
οὐκ ἔςτι ὅθι λοιπὸν πρόφαεις᾽
πᾶςαν γὰρ ἀφορμὴν περιήρουν cou,
ὃ μόνος γτινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
180 “ὥςπερ τελώνης μεῖνον, Ματθαῖε, καὶ τελώνει ἐκεῖνον τὸν ἐχθρὸν τοῦ ᾿Αδὰμ, | ὥςπερ πρὶν τοὺς διοδεύοντας᾽ μὴ φείςεῃ, ἕως àv ἀπολάβης ΤΟΣ |. καὶ τὸν écyarov κοδράντην παρ᾽ ἐκείνου "
99 Marc, I 19 et 20. — 104 γὰρ eiecit Pitra — 110 Ioann. XIV 8—10. — 115 ὃ θέλει τελῶ ὃ θέλω τελεῖ Pitra, numero ille quidem syliabarum observato sed prosodia neslecta; sed nescio an ὃ γὰρ θέλει λέγω καὶ ὃ λέγω τελεῖ emendare praestet secundum Ioann. XIV 10 — 119 Ioann, XX 19—29 — 125 τύπους nos ex Ioann. XX 25: τόπους Pitra — 126 καί
eiecit Pitra — 128 περιήρουν nos: mepijpov Pitra — 130 Matth..IX 9 — 132 ὥςπερ πρὶν Pitra: ὡς πρὶν cod,
POQMANOY 135
135 καὶ κάθου τηρῶν | τὴν ὁδὸν τὴν πρὸς ἅδην | ἀπάγουςαν᾽ κἂν εὕρῃς τὸν ὀλετῆρα ἀπὸ τῶν ἐμῶν ἐκπορευόμενον, ἐπίετηθι καὶ τελώνιςον A Koi γυμνὸν τοῦτον δεῖξον, ὡς λέγω coi 140 ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
Μίαν φωνὴν ἀφίημι πᾶειν, ἵνα μὴ τὸν καθ᾽ ἕνα ἐκδιδάςκων κοπῶ, | ἅπαξ λαλῶ τοῖς ἁγίοις uou: πορευθέντες εἰς πάντα τὸν κόεμον 145 μαθητεύςατε ἔθνη | καὶ βαειλέας᾽ πάντα τάρ μοι παρεδόθη ὑπὸ | τοῦ γεννήςαντός με, τὰ ἄνω ἅμα τοῖς κάτω, ὧν καὶ πρὶν λαβεῖν [τὴν] cápxa ἐδέεποζον, καὶ νῦν πάντων βεβαείλευκα 180 καὶ ὑμᾶς ἱερὰν ἔχω εὐγκλητον ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
"Ante οὖν εἰς πάντα τὰ ἔθνη᾽ μετανοίας τὸν «πόρον ἐμβαλόντες τῇ τῇ | διδαςκαλίαις ἀρδεύςατε᾽ 155 τούτων δ᾽ ἀκούςαντες οἱ ευμμύεται πρὸς ἀλλήλους ἑώρων, | κινοῦντες κάρας᾽ πόθεν ἡμῖν | ἣ φωνὴ καὶ ἣ γλῶττα | πρὸς πάντας λαλεῖν; icxUv δὲ τίς ἡμῖν δώςει ἀντιςτῆναι λαοῖς. καὶ τοῖς ἔθνεειν, 800. 1,170753. ΣΎ δος δα γον MA ἘΝ Δ OU j PAPA SRL ID PNRCO Uc προςέταξας ὃ μόνος τινώεκων τὰ ἐγκάρδια; Νῦν μὴ ταράςςεεθε τῇ καρδίᾳ, μὴ θολώςεῃ τὰς φρένας 165. ὑμῶν ὁ δυςμενής᾽ ὡς νήπιοι μὴ AoríZece, γίνεεθε φρόνιμοι ὡςεὶ. ὄφεις" δι᾿ ὑμᾶς γὰρ ὡς ὄφις | ép ὑψώθην᾽ μὴ ἑαυτοὺς | ἐκφοβοῦντες τὸ | κήρυγμα Aetynre:
] 135 κάθου, quod ante Romanum dixisse Alexin et Diphilum grammaticus anonymus apud Bekkerum aneed. p. 100 testatur, Graeci iam vulgo usurpant; Pitra coniecturis locum sanissimum dilaceravit. — 136 κἂν Pitra: καὶ ἐὰν cod. — 137 ἐκ τῶν ἐμῶν Pitra, — 138
ἐπίεθητι Pitra — 141 Mattb. XXVIII 19. Marc. XVI 19 — 148 τὴν uncinis inclusimus, —
159 τοῖς Pitra — 160 lacunam hunc in modum explevit Pitra: ἀγράμματοι καὶ ἀπαίδευτοι, ἁλιεῖς ἀςθενεῖς, sed ut alia mittam, dativum casum leges grammaticae postulant — 163 Ioann. XIV, cf. XV, XVI, XVII — 166 Matth, X 16 habet oi ὄφεις — 167 loann. III 14. — 168 τὸ addidimus, — -λείψητε nos: λείψετε cod.
136
110
180
185
190
195
200
POQMANOY
οὐ θέλω εθένει vikfjcat,
διὰ τῶν ἀεςθενῶν mepr[tvouat: | οὐ χαίρω τοῖς πλατωνίζουει, | τὰ μωρὰ γὰρ τοῦ KkÓcuou ἠγάπηςα,
ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
Ὅμως ὑμῖν καὶ δύναμιν δώςω,
δύναμιν ἐν τῶ πίπτειν |
àvicrücav πολλοὺς | καὶ γλῶτταν δὲ τὴν cogíZoucav: τόνος ἡμῶν copei Δημοεθένην, ;
ἡττῶνται ᾿Αθηναῖοι καὶ Γαλιλαίοις᾽
παύςει λοιπὸν | γὰρ ὃ 'μέτας Κηφᾶς, | ἐξαγγέλλων ἐμὲ, ἀμέτρους λέξεις καὶ μύθους,
ἀμαυροῖ τὸ ῥητὸν τοῦ μαραναθά᾽
à Ναζαρὲτ δονεῖ Κόρινθον"
οἱ λαλοῦντες ὑμεῖς, ὃ πείθων ἐγὼ,
c
ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
ὝΒβρεει πάντας ὑμᾶς πλυνοῦει
φυλακαῖς ἐμβαλόντες,
καὶ δεςεμοῦντες πικρῶς | τοῖς ἄρχουει παραδώςσουειν᾽ ἀλλ᾽ ὀρφανοὺς ὑμᾶς οὐκ ἐάςω᾽
μεθ᾽ ὑμῶν γάρ εἶμι | μέχρι ευντελείας᾽
ὅταν κριταῖς | παραςτῆτε, ὑμῶν | με ὄψεεθε μέςον᾽ δεςμεῖςθε καὶ ευνδεεμοῦμαι᾽"
εὺν ἐμοὶ, δι᾿ ἐμὲ πάντα πάεςχετε᾽
ὑμεῖς τὴν γνώμην προτείνατε,
ὡς κἀγὼ δι᾿ ὑμῶν ἀγωνίζομαι,
ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
Ὅτε δὲ ἤκουςαν τῶν ῥημάτων
τοῦ ςοφοῦ διδαςκάλου
οἱ cogoi μαθηταὶ, | πρὸς ταῦτα ἀνταπεκρίθηςαν: πάντα ckhnpà muiv ἐπητγτγείλω
καὶ δειλίας ἀνάμεετά τε καὶ θανάτου᾽
τοῦτο δὲ νῦν | ἐνομίζομεν φεύγειν κολλώμενοί cou: καὶ ἄρτι τοῖς ckÀnporépoic : παραδίδως ἥμᾶς ὃ εωτὴρ ἡἥμῶν᾽
ἐκάλεςας εἰς ἀνάπαυειν
172 Paulus ad Corinth. I 1, 27 — μῶρα Pitra contrariis modis — 176 ἀνιςετῶςαν cod.,
emendavit Pitra. — 177 τόνος] τόμος cod., quod defendit Pitra — 179 παύει suspicatur Pitra — γὰρ ὁ μέγας nos, Pitra ex parte praeeunte, numerorum explendorum causa addi- dimus. — 186 ἐμβαλόντες nos: ἐμβάλλοντες Pitra — 301 exspectes κολλώμενοί cot ut κολ-
λώμενος τῇ πόρνῃ apud Paulum ad Cor. I 6, 16. — 203 παραδίδῃς cod. — 204 ὁ καλέςας Pitra contra modorum concinnitatem.
1 l
ect
POMANOY
205 καὶ ἰδοὺ προαλείφεις eic ἄθληειν, ὃ μόνος γινώςεκων τὰ ἐγκάρδια.
Ψῆφος ὑμᾶς καλεῖ πρὸς ἀγῶνας᾽" ὃ κανὼν τῆς ἀγάπης
151
ἀπαιτεῖ παρ᾽ ὑμῶν | φιλίας ἔργον ἐνδείξαεθαι"
210. πάθετε ὑπὲρ ἐμοῦ, ὡς φίλοι, ὡς κἀγὼ ὑπὲρ φίλων | καὶ μὴ ὀφείλων᾽
χρέος οὐδὲν | οὐχ εὑρέθη καλοῦν | με πρὸς θάνατον᾽
ἀλλ᾽ ὅμως κατεδεξάμην καὶ «ταυρὸν ὡς χρεώετης ὑπέμεινα᾽ 215 τὸ πατρικὸν ὑμῶν δάνειον
ὃ ἀνεύθυνος θέλων ἀπέδωκα, ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
Ἄπιτε οὖν εἰς πάντα τὸν kócuov: μετανοίας τὸν «πόρον
220 ἐμβαλόντες τῇ τῇ, | διδαςκαλίαις ἀρδεύςατε " βλέπετε, μή τις μετανοήςας ἔξω τῆς ὑμετέρας | ε«αγήνης μείνῃ"
χαίρω γὰρ τοῖς | émicrpépouctv, ὡς οἴδατε καὶ ὑμεῖς᾽
ὡς εὐθὺς καὶ ὃ προδούς με
25 εἰς ἐμὲ. μετὰ πρᾶςειν ὑπέετρεφε, κἀγὼ αὐτοῦ. τὸ ἁμάρτημα ἐξαλείψας ὑμῖν τοῦτον ἥνωςα, ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
τῷ
Λύπην μιεήςατε καὶ δειλίαν" τ 230 αὕτη γὰρ παραπέμπει
τῷ θανάτῳ πολλοὺς, | ὡς ὁ Ἰούδας ἀπέδειξεν "
οἴδατε, πῶς ἀγχόνης cxoiviov fj ἀπότγνωεις ἔπλεξε | τῷ προδότῃ᾽
ὅμως κενὴ | καὶ ἐν τούτῳ ἣ τοῦ | διαβόλου παγίς:
t o Q
μικρὸν γὰρ καὶ ἀποτίςει
ἀντὶ τοῦ (καριώτου τὸν Κίλικα, ἀντὶ δολίου τὸν δόκιμον,
ἀντὶ πράτου τὸν Παῦλον κομίςομαι, ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
240 Μύεται μου φίλοι καὶ ἀδελφοί μου μύετας yàp ὑμᾶς λέτῳ,
. 212 ἐμὲ coniecit Pitra, sed ipsis accentibus poetam in clausul suisse docemur — 224 εὐθὺς nos: εἴθοις cod. m. pr. εἴθ᾽ eic cod.
à periodi creticum po- m. sec. Pitra — 231 ὁ
Ἰούδας ἀπέδειξεν nos: τὸν Ἰούδαν ἀπέδειξεν cod. — 236 τοῦ expulit Pitra — 237 τοῦ
δολίου cod., emendavit Pitra
138 POMANOY
οὐχὶ δούλους λοιπὸν, | υἱοὺς καὶ cuykAnpovóuouc uou: φωετῆρες τῆς οἰκουμένης ὅλης
καὶ ἐμοῦ τοῦ ἡλίου | φαιδραὶ ἀκτῖνες,
τῶν O0ncaupüv τῶν ἐμῶν oi micrOl | κλειδοφύλακες, μεεῖται τῶν δωρουμένων
παρ᾽ ἐμοῦ τῷ ᾿Αδὰμ ὑποετρέφοντι,
οἱ ςτύλοι τῆς éxxAncíac μου,
οὺς ἐγὼ ἐκ θαλάεεης ἀνήγαγον,
250 ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
τῷ ne ex
Οὕτω κηρύξατέ ue τῷ κόεμῳ, φανεροῦντες ὃ πέλω᾽ καὶ μιςοῦντες λοιπὸν | παραβολὰς καὶ αἰνίγματα εἴπατε, ὅτι θεὸς ὑπάρχω
5ῦ5δ καὶ ἀνέκφραςετος δούλου | μορφὴν ἔλαβον. δείξατε, πῶς τὰς πληγὰς τῆς ςαρκὸς | ὠκειούμην ἑκών" θεὸς ὦν, καίπερ μὴ θνήςεκων, cüv τῶ cigar ἦλθον eic θάνατον᾽ καὶ ὃ ταφεὶς ὡς κατάκριτος
260 ἐξεπόρθουν τὸν Ἅιδην ὡς κύριος, ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
(ζώςατε οὖν ἐν τούτοις τὸν KÓCHOV, βαπτίζοντες εἰς ὄνομα πατρός τε καὶ υἱοῦ | καὶ τοῦ ἁγίου πνεύματος. 265 Τούτοις τοῖς λόγοις κραταιωθέντες οἱ ἀπόετολοι ἔλεγον | πρὸς τὸν πλάετην᾽ CU εἶ θεὸς προαιώνιος καὶ | ἀτελεύτητος. c€ ἕνα κύριον γνόντες ἅμα τῷ có πατρὶ καὶ TÓ) πνεύματι 210 κηρύεςομεν, ὡς mocéra£ac: CU γενοῦ μεθ᾽ ἡμῶν καὶ ὑπὲρ ἡμῶν ὃ μόνος γινώεκων τὰ ἐγκάρδια.
H (τιχηρὰ προεόμοια εἰς τὰ προεόρτια τῶν Χριετουγέννων (Aek. 20) ἦχος nA. Β΄. Αἱ ἀγτελικαὶ | προπορεύεεθε δυνάμεις" οἱ ἐν Βηθλεὲμ | ἑτοιμάςατε τὴν φάτνην᾽ ὃ λότος γὰρ τεννᾶται" | fj ςοφία προέρχεται᾽
δέχου ἀςπαςμὸν f| ἐκκληεία"
254 fort. ὑπάρχων. 255 ἀνεκφράετως coni, Pitra — 256 οἰκειούμην cod. — 263 secundus cum tertio versu ita cohaeret, ut prioris extrema syllaba partem insequentis numeri effi- ciat — 264 παναγίου dubitanter proposuit Pitra — 208 καὶ cé cod., particulam καὶ eiicien- dam esse intellexit Pitra — 970 κηρύξομεν de coni, scripsit Pitra
10
20
τῷ Qt
30
40
POMANOY
eic τὴν χαρὰν τῆς θεοτόκου | λαοὶ εἴπωμεν" εὐλογημένος ὃ ἐλθιὼν | θεὸς ἡμῶν δόξα τοι. ᾿Ανίεχει ὃ ἀςκτὴρ Ἰακὼβ ἐν τῷ crat δεῦτε καὶ ἡμεῖς | προεόρτια τελοῦντες
ςυνδράμωμεν τοῖς μάτοις, | τοῖς ποιμέει ευνέλθωμεν᾽"
ἴδωμεν θεὸν ἐν τοῖς «παργάνοις᾽ ἴδωμεν παρθένον γαλουχοῦςαν᾽ | φρικτὸν θέαμα! ὃ βαειλεὺς τοῦ Ἰεραὴλ | Χριετὸς παραγίνεται.
Βουνοὶ τλυκαςμὸν | «ταλαξάτωςαν᾽ ἰδοὺ γὰρ ἥκει ὃ θεὸς, | ἐκ Θαιμὰν ἔθνη fjrrácoe: ἀγάλλεεθε προφῆται, | πατριάρχαι ςκιρτήςατε᾽ ἄνθρωποι χορεύςατε év8éuc:
icxupóc καὶ μέτας ἄρχων | Χριετὸς τίκτεται᾽ βαειλεὺς τῶν οὐρανῶν | ἐν τῇ παρατίνεται.
Q^ O^
[fev ἀνυψῶν | τοὺς βροτοὺς ὁ πλάετης ἥκει, τὴν βαειλικὴν | καινουργῶν αὖθις εἰκόνα" ευγχάρητε, τῶν ἄνω | αἱ δυνάμεις, ὑμνήςατε᾽" ἔχθρας τὸ μεεότοιχον ἐλύθη᾽
ἦλθεν dj ἀπέκειτο“ θεὸς γὰρ | βροτὸς γίνεται᾽ ὃ βαειλεὺς τοῦ Ἰεραὴλ | Χριετὸς παρατίνεται.
Δεῦτε, οἱ πιςτοὶ, ὑπαντήεωμεν TU) κτίετῃ ; ἥκοντι eic τῆν | ἐκ παρθένου ἀνατεῖλαι᾽
ἁτνείᾳ λαμπρυνθῶμεν, | ἀρεταῖς ἀπαετράψωμεν᾽ τρόμῳ καὶ χαρᾷ ἑτοιμαςθῶμεν
Χριετὸν ἰδέεθαι βρεφωθέντα | νοὸς ὄμμαειν, ἡμᾶς θεοῦντα τοὺς βροτοὺς ἄκρᾳ ἀταθότητι.
Ἐγτίζει ὁ Xpicróc: Βηθλεὲμ προετοιμάζου᾽
ἤδη τῶν ἐθνῶν | τὸ εωτήριον αὐτάζει᾽
εὐτρέπιεον τὴν φάτνην, | τοὺς ποιμένας ςυνάτατε, KdAecov τοὺς μάτους ἐκ Περείδος᾽
αἱ crparidi τῶν ἀεωμάτων | νοῶν κράζουειν᾽
ὃ βαειλεὺς τῶν οὐρανῶν | Χριετὸς παραγίγεται.
Ζῆλός τε καὶ πῦρ | καταφάγεταί ce, ἄφρων, πλάνε ἀληθῶς | koci τοῦ νόμου εὐκοφάντα᾽ Ἰδοὺ γὰρ ἣ παρθένος, | 'Hcoiac ὡς égncev, Écyev ἐν ταςτρὶ καὶ ἐπὶ φάτνης
7 primum versiculum anacrmsi auctum retinere quam articulum ὁ in altera οὐ sexta stropha delere malui; item quinto versui secundae et quartae strophae una ayllaba. prae-
fixa est.
140 CEPTIOY
ἀνακλινεῖ τὸν βαειλέα: | διὸ ἅπαντες οἱ ἐξ Ἰούδα τῆς φυλῆς | δυνάεται ἐκλείψουειν.
ΘΕ T1429.
ἀκάθιετος ὕμνος τῆς θεοτόκου (Τριώδ. ceÀ. 281—287) κοντάκιον. ἦχος πλ. δ΄.
Τῇ ὑπερμάχῳ «ςτρατηγῷ τὰ νικητήρια,
ὡς λυτρωθεῖςεα τῶν δεινῶν, εὐχαριετήρια
ἀναγράφω cot f| πόλις cou, θεοτόκε᾽"
ἀλλ᾽ ὡς ἔχουςα τὸ κράτος ἀπροεμάχητον
ἐκ παντοίων με κινδύνων ἐλευθέρωςον,
ἵνα κράζω cor* χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
2x
Oi οἴκοι τοῦ ἀκαθίετου ὕμνου κατ᾽ ἀλφάβητον.
Ἄγγελος πρωτοεςτάτης | οὐρανόθεν ἐπέμφθη εἰπεῖν τῇ θεοτόκω τὸ «χαῖρε»᾽ καὶ cüv Tfj ἀεωμάτῳ φωνῇ 10 ς«ὠματούμενόν ce θεωρῶν, κύριε, ἐξίετατο καὶ ἵετατο, | κραυγάζων πρὸς αὐτὴν τοιαῦτα; χαῖρε, δι᾿ ἧς fj χαρὰ ἐκλάμψει: χαῖρε, δι᾽ ἧς ἣ ἀρὰ ἐκλείψει" χαῖρε, τοῦ mecóvroc ᾿Αδὰμ fj ἀνάκληεις" 15 χαῖρε, τῶν δακρύων τῆς Εὔας ἣ AóTQuscic: χαῖρε, ὕψος δυςανάβατον | ἀνθρωπίνοις λογιεμοῖς᾽ χαῖρε, βάθος δυςεθεώρητον | καὶ ἀγγέλων ὀφθαλμοῖς᾽ χαῖρε, ὅτι ὑπάρχεις | βαειλέως καθέδρα᾽ χαῖρε, ὅτι βαςτάζεις | τὸν βαςετάζοντα πάντα᾽ 20 χαῖρε, ἀςτὴρ ἐμφαίνων τὸν ἥλιον χαῖρε, γαςτὴρ ἐνθέου capxkuüceuc: χαῖρε, δι᾿ ἧς νεουργεῖται ἣ κτίεις᾽ χαῖρε, δι᾿ ἧς βρεφουργεῖται ὁ κτίετης᾽ χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε. ;
25 Βλέπουεα ἣ ἁγία [ἑαυτὴν ἐν ἁγνείᾳ qnc τῷ Γαβριὴλ θαρεαλέως: τὸ παράδοξόν cou τῆς φωνῆς δυςπαράδεκτόν μου τῇ ψυχῇ φαίνεται" 80. ἀςπόρου γὰρ ευλλήψεως τὴν künciv πῶς λέγεις κράζων ᾿ ᾿Αλληλούϊα.
Codd. FG usi sumus in contakio et primo vico Sergii hymni recognoscendis — 29 μεθ᾽ ἧς F — mpockuveirat ὁ πλάετης FG
YMNOC AKAOGICTOC ! 141
- Γνῶειν ἄγνωετον γνῶναι | fj παρθένος Znroóca ἐβόηςε πρὸς τὸν λειτουργοῦντα᾽ ἐκ λαγόνων ἁγνῶν υἱὸν πῶς écri τεχθῆναι δυνατόν; λέξον pov 35 πρὸς ἣν ἐκεῖνος ἔφηςεν ἐν φόβῳ, πλὴν κραυγάζων οὕτω᾽ χαῖρε, βουλῆς ἀπορρήτου μύετις᾽ χαῖρε, εἰγῆς δεομένων mícric: χαῖρε, τῶν θαυμάτων Χριετοῦ τὸ προοίμιον " χαῖρε, τῶν δογμάτων αὐτοῦ τὸ κεφάλαιον * 40 χαῖρε, κλίμαξ ἐπουράνιε, | fj κατέβη ὃ θεός" χαῖρε, τέφυρα μετάγουςα | τοὺς ἐκ γῆς πρὸς οὐρανόν᾽ χαῖρε, τὸ τῶν ἀγγέλων | πολυθρύλλητον θαῦμα᾽ χαῖρε, τὸ τῶν δαιμόνων | πολυθρήνητον τραῦμα᾽ χαῖρε, τὸ φῶς ἀρρήτως γεννήεαςα ᾿ς 45 χαῖρε, τὸ «πῶς» μηδένα διδάξαςα᾽ χαῖρε, copü)v ὑπερβαίνουςα *vüctv * χαῖρε. πιςτῶν καταυγάζουςα gpévac: χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
Δύναμις τοῦ Üwícrou | émeckíace τότε ᾿ 50 πρὸς εύλληψιν τῇ ἀπειρογάμῳ᾽ καὶ τὴν εὔκαρπον ταύτης νηδὺν ὡς ἀγρὸν ὑπέδειξεν ἡδὺν ἅπαει τοῖς θέλουει θερίζειν «ωτηρίαν | év τῷ ψάλλειν οὕτως" ᾿Αλληλούϊα.
" Ἔχουςα θεοδόχον | fj παρθένος τὴν μήτραν ἀνέδραμε πρὸς τὴν "EMcófer: τὸ δὲ βρέφος ἐκείνης εὐθὺς ἐπιγνοὺν τὸν ταύτης ἀςπαςμὸν ἔχαιρε καὶ ἅλμαειν ὧς ᾷεμαειν ἐβόα πρὸς τὴν θεοτόκον᾽ 60 χαῖρε, βλαςτοῦ ἀμαράντου κλῆμα᾽ χαῖρε, καρποῦ ἀκηράτου κτῆμα᾽ χαῖρε, γεωργὸν γεωργοῦςα φιλάνθρωπον᾽ χαῖρε, φυτουργὸν τῆς ζωῆς ἡμῶν φύουςα᾽ χαῖρε, ἄρουρα βλαετάνουςα | εὐφορίαν οἰκτιρμῶν * E 65 χαῖρε, τράπεζα βαςτάζουςα | εὐθηνίαν iacu: | χαῖρε, ὅτι λειμῶνα | τῆς τρυφῆς àva6dAAeic: χαῖρε, ὅτι λιμένα | τῶν ψυχῶν ἑτοιμάζεις᾽ χαῖρε, δεκτὸν πρεεβείας θυμίαμα" χαῖρε, παντὸς τοῦ κόσμου ἐξίλαςμα᾽ τὸ χαῖρε, θεοῦ πρὸς θνητοὺς εὐδοκία᾽
οι οι
40 fj eónieetura reposuimus: δι᾿ ἧς Triod.
142 CEPrIOY
χαῖρε, θνητῶν πρὸς θεὸν mappncía- χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
Ζάλην ἔνδοθεν ἔχων | λογιεμῶὼν ἀμφιβόλων ὃ εὥφρων ᾿Ιωεὴφ ἐταράχθη, πρὸς τὴν ἄγαμόν ce θεωρῶν καὶ κλεψίγαμον ὑπονοιῦν, ἄμεμπτε᾽ μαθὼν δὲ cou τὴν εύλληψιν ἐκ πνεύματος ἁγίου ἔφη᾽ . ᾿ἈΑλληλούϊα.
-1 Ct
"Hxoucav oi ποιμένες | τῶν ἀγγέλων ὑμνούντων 80 τὴν ἔνεαρκον Χριςτοῦ παρουείαν᾽ καὶ δραμόντες ὡς πρὸς ποιμένα — * θεωροῦει τοῦτον ὡς ἀμνὸν ἄμωμον ἐν τῇ racfpi Μαρίας Bockn8évra, | ἣν ὑμνοῦντες εἶπον" χαῖρε, ἀμνοῦ καὶ ποιμένος μήτηρ᾽ 85 χαῖρε, αὐλὴ λογικῶν προβάτων᾽ χαῖρε, ἀοράτων ἐχθρῶν ἀμυντήριον" χαῖρε, παραδείεου θυρῶν ἀνοικτήριον " χαῖρε, ὅτι τὼ οὐράνια | ευνατάλλεται τῇ τῇ χαῖρε, ὅτι τὰ ἐπίγεια ευγχορεύει οὐρανοῖς" 90 χαῖρε, τῶν ἀποετόλων | τὸ ἀείγητον «τόμα᾽ χαῖρε, τῶν ἀθλοφόρων | τὸ ἀνίκητον θάρεος᾽" χαῖρε, creppóv τῆς mícreuc ἔρειεμα᾽ χαῖρε, λαμπρὸν τῆς χάριτος γνώριεμα᾽ χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐγυμνώθη ó Gonc: 95 χαῖρε. δι᾿ ἧς éveovOnuev oó£av: χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
^
Oeoópóuov àcrépa | θεωρήςαντες μύτοι τῇ τούτου ἠκολούθηςαν αἴγλῃ᾽ καὶ ὡς λύχνον κρατοῦντες αὐτὸν,
100 δι᾿ αὐτοῦ ἠρεύνων κραταιὸν ἄνακτα᾽ καὶ φθάςαντες τὸν ἄφθαετον ἐχάρηςαν, αὐτῷ βοῶντες᾽ ᾿Αλληλούϊα.
Ἴδον παῖδες Χαλδαίων | ἐν χερεὶ τῆς παρθένου τὸν mÀócavra χειρὶ τοὺς ἀνθρώπους᾽ τοῦ καὶ δεςπότην νοοῦντες αὐτὸν, εἰ καὶ δούλου ἔλαβε μορφὴν, ἔεπευςαν τοῖς δώροις θεραπεῦςαι xoi | βοῆςαι τῇ εὐλογημένῃ" χαῖρε, ἀςτέρος ἀδύτου μήτηρ᾽ χαῖρε, αὐτὴ μυετικῆς ἡμέρας". 110 χαῖρε, τῆς ἀπάτης τὴν κάμινον εβέεαςα᾽ χαῖρε, τῆς τριάδος τοὺς μύετας quríZouca:
——— AM ΨΥ ὧν τὸς o.
120
130 .
140
145
150
142 fort. ἡ
χαῖρε, ἣ τῇ τῆς ἐπαττελίας᾽
YMNOC ΑΚΑΘΙΓΤΟς
χαῖρε, τύραννον ἀπάνθρωπον | ἐκβαλοῦςα τῆς ἀρχῆς᾽ χαῖρε, κύριον φιλάνθρωπον | ἐπιδείξαεα Χριςτόν᾽ χαῖρε, ἣ τῆς βαρβάρου | λυτρουμένη θρῃκςκείας᾽ χαῖρε, f| τοῦ βορβόρου | ῥυομένη τῶν ἔργων᾽ χαῖρε, πυρὸς προςκύνηςειν παύςεαςα᾽ χαῖρε, φλογὸς παθῶν ἀπαλλάττουςα᾽ χαῖρε, πιετῶν ὁδδητὲ cugpocuvnc: χαῖρε, παςῶν γενεῶν eUgpocóvn' χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
Κήρυκες θεοφόροι | γεγονότες οἱ μάγοι ὑπέετρεψαν eic τὴν Βαβυλῶνα, ἐκτελέεαντές cou τὸν χρηςμὸν καὶ κηρύξαντές ce τὸν Xpicróv ἅπαειν, ἀφέντες τὸν Ἡρώδην ὡς ληρώδη, μὴ εἰδότα ψάλλειν᾽ ᾿Αλληλούϊα.
Λάμψας ἐν τῇ Αἰγύπτῳ | φωτιςομὸν ἀληθείας ἐδίωξας τοῦ ψεύδους τὸ «κότος᾽ τὰ γὰρ εἴδωλα ταύϊης, εὠτὴρ, μὴ ἐνέγκαντά cou τὴν ἰεχὺν πέπτιυκεν᾽ oi τούτων δὲ ῥυςεθέντες | ἐβόων πρὸς τὴν θεοτόκον᾽ χαῖρε, ἀνόρθωεις τῶν ἀνθρώπων: χαῖρε, κατάπτωεις τῶν δαιμόνων᾽ χαῖρε, τῆς ἀπάτης τὴν πλάνην πατήςαςα᾽ χαῖρε, τῶν εἰδώλων τὸν δόλον ἐλέγξαςα᾽ χαῖρε, θάλαεςεα movrícaca | Φαραὼ τὸν νοητόν.
χαῖρε, πέτρα fj ποτίςαςα | τοὺς διψῶντας τὴν ζωήν"
χαῖρε, πύρινε ετύλε | ὁδηγῶν τοὺς ἐν ckóret: χαῖρε, εκέπη τοῦ κόεμου, | πλατυτέρα νεφέλης᾽ χαῖρε, τροφὴ τοῦ μάννα διάδοχε᾽ χαῖρε, τρυφῆς ἁγίας διάκονε᾽
χαῖρε, ἐξ ἧς ῥέει μέλι καὶ γάλα᾽ χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
Μέλλοντες (υμεῶνος | τοῦ παρόντος αἰῶνος μεθίεταεϑαι τοῦ ἀπατεῶνος, ἐπεδόθης ὡς βρέφος αὐτῷ, ἀλλ᾽ ἐγτνώεθης τούτῳ καὶ θεὸς τέλειος᾽ διόπερ ἐξεπλάγη cou τὴν ἄπειρον cogíav κράζων᾽ ᾿Αλληλούϊα,
τζαῖα vel ἡ τῇ ἡ
145
144
160
165
110
180
190
CEPrIOY
Νέαν ἔδειξε κτίειν | éugavícac ὃ κτίετης ἡμῖν τοῖς ὑπ᾽ αὐτοῦ γενομένοις, ἐξ ἀςπόρου βλαεςτήςας γαςετρὸς καὶ φυλάξας ταύτην, ὥςπερ ἦν, ἄφθορον, ἵνα τὸ θαῦμα βλέποντες | ὑμνήεσωμεν αὐτὴν βοῶντες᾽ χαῖρε, τὸ ἄνθος τῆς àgOapcíac: χαῖρε, τὸ crégoc τῆς ἐγκρατείας * χαῖρε, ἀναςτάςεως τύπον ἐκλάμπουςα᾽ χαῖρε, τῶν ἀγγέλων τὸν βίον ἐμφαίνουςα᾽ χαῖρε, δένδρον ἀγλαόκαρπον. | ἐξ οὗ τρέφονται πιετοί᾽ χαῖρε, ξύλον εὐςκιόφυλλον, | ὑφ᾽ οὗ ckémovrai πολλοί" χαῖρε, κυοφοροῦςα | δδηγὸν πλανωμένοις᾽ χαῖρε, ἀπογεννῶςα λυτρωτὴν αἰχμαλώτοις᾽ χαῖρε, κριτοῦ δικαίου δυςώπηεις᾽ χαῖρε, πολλῶν πταιόντων ευγχώρηεις᾽ χαῖρε, «τολὴ τῶν γυμνῶν παρρηείας᾽ χαῖρε, «τοργὴ πάντα πόθον νικῶςα᾽ χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
Ξένον τόκον ἰδόντες ξενωθιῶμεν τοῦ kócuou, τὸν νοῦν εἰς οὐρανὸν μεταθέντες᾽ διὰ τοῦτο γὰρ ὁ ὑψηλὸς θεὸς ἐπὶ γῆς ἐφάνη ταπεινὸς ἄνθρωπος, βουλόμενος ἑλκύςεαι πρὸς τὸ ὕψος | τοὺς αὐτιὺ βοῶντας" ᾿Αλληλούϊα.
Ὅλος ἦν ἐν τοῖς κάτω | καὶ τῶν ἄνω οὐδ᾽ ὅλως ἀπῆν ὃ ἀπερίγραπτος λότγος᾽ ευγκατάβαεις γὰρ θεϊκὴ, οὐ μετάβαεις δὲ τοπικὴ γέγονε, καὶ τόκος ἐκ παρθένου θεολήπτου χαῖρε, θεοῦ ἀχωρήτου χώρα" χαῖρε, ςεπτοῦ μυςτηρίου θύρα᾽ χαῖρε, τῶν ἀπίετων ἀμφίβολον ἄκουςμα᾽ χαῖρε, τῶν πιετῶν ἀναμφίβολον καύχημα᾽ χαῖρε, ὄχημα πανάτγιον | τοῦ ἐπὶ τῶν Χερουβίμ᾽ χαῖρε, οἴκημα πανάριετον | τοῦ ἐπὶ τῶν (εραφίμ᾽ χαῖρε, fj τἀναντία | εἰς ταὐτὸ ἀγαγοῦςα᾽ χαῖρε, ἣ παρθενίαν | καὶ λοχείαν ζευγνῦζα" χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐλύθη παράβαεις᾽ χαῖρε, δι᾿ ἧς ἠνοίχθη παράόδειςος᾽ χαῖρε, fj κλεὶς τῆς Χριςτοῦ βασιλείας"
| ἀκουούεης ταῦτα᾽
111 θεός] duabus syllabis versus abundat,
"-—-——m ὔτδνψουν
YMNOY AKAOICTOC 145
χαῖρε, ἐλπὶς ἀγαθῶν aiuviuv: χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε᾽
Πᾶςα φύεις ἀγγέλων | κατεπλάγη τὸ μέγα E τῆς cfjc ἐνανθρωπήςεως ἔργον " 1950 τὸν ἀπρόειτον γὰρ ὡς θεὸν ἐθεώρει πᾶςει προειτὸν ἄνθρωπον, ἡμῖν μὲν ευνδιάγοντα, | ἀκούοντα δὲ παρὰ πάντων ᾿ [οὕτως ᾿Αλληλούϊα.
"Piropac πολυφθόγγους | ὡς ἰχθύας ἀφώνους 200 δρῶμεν ἐπὶ coi, θεοτόκε᾽ ἀποροῦει γὰρ λέγειν TÓ' «πῶς καὶ παρθένος μένεις καὶ τεκεῖν ἴεχυςας"» ἡμεῖς δὲ τὸ μυετήριον θαυμάζοντες | πιετῶς βοῶμεν᾽ χαῖρε, cogíac θεοῦ δοχεῖον" χαῖρε, προνοίας αὐτοῦ ταμεῖον᾽ χαῖρε, φιλοςόφους àcógouc δεικνύουςα᾽ χαῖρε, τεχνολόγους ἀλόγους ἐλέγχουςα᾽ χαῖρε, ὅτι éuupávOncav | οἱ δεινοὶ ευζητηταί᾽ ; χαῖρε, ὅτι ἐμαράνθηςαν | οἱ τῶν μύθων ποιηταί᾽ 210. χαῖρε, τῶν ᾿Αθηναίων | τὰς πλοκὰς διαςπῶςα᾽ χαῖρε, τῶν ἁλιέων | τὰς ςαγήνας πληροῦςα᾽ χαῖρε, βυθοῦ ἀγνοίας ἐξέλκουςα᾽ χαῖρε, πολλοὺς ἐν γνώςει φωτίζουςα᾽ χαῖρε, ὁλκὰς τῶν θελόντων cu6fjvai* χαῖρε, λιμὴν τῶν τοῦ βίου πλωτήρων᾽ χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
nS e σι
τῷ mÓ Cc
(ζῶςαι θέλων τὸν kócuov | ὃ τῶν ὅλων κοεμήτωρ πρὸς τοῦτον αὐτεπάγγελτος ἦλθε᾽ : koi ποιμὴν ὑπάρχων ὡς θεὸς
220 δι᾿ ἡμᾶς ἐφάνη καθ᾽ ἡμᾶς ἄνθρωπος᾽ ὁμοίῳ γὰρ τὸ ὅμοιον καλέεας | ὡς θεὸς ἀκούει᾽ ᾿Αλληλούϊα.
Τεῖχος εἶ τῶν παρθένων, | θεοτόκε παρθένε, καὶ πάντων τῶν cic c& προςτρεχόντων᾽ 325 ὃ γὰρ τοῦ οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς κατεςκεύαςέ ce ποιητὴς, ἄχραντε, οἰκήεας ἐν τῇ μήτρᾳ cou | καὶ πάντας co! προςφωνεῖν διδάξας" χαῖρε, f «τήλη τῆς παρθενίας᾽ χαῖρε, ἣ πύλη τῆς εὠωτηρίας᾽
201 fort. A€(ovrec' πῶς 221 fort. φωνεῖν
[ CARMINA. CHRISTIANA. 10
146 CEPTIOY
330 χαῖρε, ἀρχηγὲ νοητῆς ἀναπλάςεως" χαῖρε, χορηγὲ θεϊκῆς ἀγαθότητος᾽ xoipe: có γὰρ ἀνεγέννηςας | τοὺς ευλληφθέντας αἰεχρῶς᾽" χαῖρε εὺ γὰρ ἐνουθέτηςας | τοὺς ευληθέντας τὸν νοῦν. χαῖρε, fj τὸν φθορέα | τῶν φρενῶν καταργοῦςα᾽ 235 χαῖρε, ἣ τὸν cmopéa | τῆς ἁγνείας τεκοῦςα᾽ χαῖρε, παςτὰς ἀςπόρου vuugeUceuc: χαῖρε, πιςτοὺς κυρίῳ ἁρμόζουςα᾽ χαῖρε, καλὴ κουροτρόφε παρθένων: χαῖρε, ψυχῶν νυμφοςτόλε ἁγίων" 940 χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
Ὕμνος ἅπας ἥἣττᾶται, | cuvekretvecOat. ς«πεύδων τῶ πλήθει τῶν πολλῶν οἰκτιρμῶν cou: ἰςαρίθμους γὰρ [τῇ] ψάμμῳ ὠδὰς ἂν mpocpépupgév cor, βαειλεῦ dre, 245 οὐδὲν τελοῦμεν ἄξιον, | ὧν δέδωκας ἡμῖν. [τοῖς coi] βοῶειν " ᾿Αλληλούϊα.
Φωτοδόχον λαμπάδα | τοῖς ἐν «κότει φανεῖςαν δρῶμεν τὴν ἁγίαν παρθένον᾽ τὸ γὰρ ἄῦλον ἅπτουςα φῶς 900 ὁδηγεῖ πρὸς γνῶειν θεϊκὴν ἅπαντας, αὐγῇ τὸν νοῦν. φωτίζουςκα, κραυγῇ δὲ τιμωμένη ταύτῃ᾽ χαῖρε, ἀκτὶς νοητοῦ ἡλίου᾽ χαῖρε, βολὶς τοῦ ἀδύτου φέγγους᾽ χαῖρε, ἀςτραπὴ τὰς ψυχὰς καταλάμπουςα᾽ 255 χαῖρε, dc βροντὴ τοὺς ἐχθροὺς καταπλήττουςα᾽ χαῖρε, ὅτι τὸν πολύφωτον | ἀνατέλλεις φωτιςμόν᾽ χαῖρε, ὅτι τὸν πολύρρυτον | ἀναβλύζεις ποταμόν. χαῖρε, τῆς κολυμβήθρας | Ζωγραφοῦςα τὸν τύπον᾽ χαῖρε, τῆς ἁμαρτίας [ἀναιροῦςα τὸν ῥύπον᾽ 360 χαῖρε, λουτὴρ ἐκπλύνων cuveiónciv: χαῖρε, κρατὴρ κιρνῶν ἀταλλίαειν " χαῖρε, ὀςμὴ τῆς Χριετοῦ εὐωδίας᾽ χαῖρε, ζωὴ μυςτικῆς εὐωχίας" χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
265 Χάριν δοῦναι θελήςας | ὀφλημάτων ἀρχαίων ὃ πάντων χρεωλύτης ἀνθρώπων, ἐπεδήμηςε δι᾿ ἑαυτοῦ πρὸς τοὺς ἀποδήμους τῆς αὐτοῦ χάριτος"
244 τῇ et 245 τοῖς coi expelleuda esse numeri arguunt — 251 ταῦτα Triod.
ANAPE€OY KPHTHC 141
Koi CXícac τὸ χειρόγραφον | ἀκούει παρὰ πάντων οὕτως" ᾿Αλληλούϊα.
τῷ -4 e
Ψάλλοντές cou τὸν τόκον | ávuuvoüuév ce πάντες » Uc ἔμψυχον ναὸν, θεοτόκε- ἐν τῇ cfj τὰρ οἰκήςας γαςτρὶ ὃ ευνέχων πάντα τῇ χειρὶ κύριος ἡγίαςεν, ἐδόξαςεν, | ἐδίδαξε βοᾷν «οι πάντας᾽ χαῖρε, «κηνὴ τοῦ θεοῦ καὶ λότου: χαῖρε, ἁγία ἁγίων μείζων. χαῖρε, κιβωτὲ χρυεωθεῖςα τῶ πνεύματι" χαῖρε, θηςαυρὲ τῆς ζωῆς ἀδαπάνητε᾽ 380 χαῖρε, τίμιον διάδημα | βαειλέων εὐςεβῶν᾽ χαῖρε, καύχημα ςεβάεμιον | ἱερέων εὐλαβῶν. χαῖρε, τῆς ἐκκληείας | ὃ ἀςάλευτος πύρτος᾽ χαῖρε, τῆς βαειλείας τὸ ἀπόρθητον τεῖχος᾽ χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐγείρονται τρόπαια᾽ 285 χαῖρε, δι᾽ ἧς ἐχθροὶ καταπίπτουει᾽ χαῖρε, χρωτὸς τοῦ ἐμοῦ θεραπεία᾽ χαῖρε, ψυχῆς τῆς ἐμῆς εωτηρία᾽ χαῖρε, νύμφη ἀνύμφευτε.
τῷ -1 σι
"Q πανύμνητε μῆτερ, | fj τεκοῦςα τὸν πάντων 290 ἁγίων ἁγιώτατον λόγον, δεξαμένη τὴν νῦν προςφορὰν, ἀπὸ πάεης ῥῦςεαι ευμφορᾶς ἅπαντας : καὶ τῆς ueAAoUcnc λύτρωςαι κολάςεως | τοὺς ευμβοῶντας᾽ ᾿Αλληλούϊα.
NS ANAPE€OY KPHTHC I
Τοῦ μεγάλου κανόνος τὸ πρῶτον τμῆμα ψαλλόμενον τῇ β΄ τῆς α' ἑβδομάδος τῶν νηςτειῶν ἐν τῷ ἀποδείπνῳ (Τριώδ. ςελ. 80)
ἦχος πλ. β΄. un α΄. Βοηθὸς καὶ «εκεπαςτὴς | ἐγένετό μοι εἰς εωτηρίαν᾽ οὗτός μου θεὸς, | καὶ δοξάζω αὐτόν᾽ θεὸς τοῦ πατρός μού, | koi ὑψώςεω αὐτόν᾽ ἐνδόξως τὰρ δεδόξαεται.
1 Exod. XV 2 — 3 verbum monosyllabum in altero membro excidisse videtur 10 ἢ
148 ANAPE€OY KPHTHC
5 Πόθεν ἄρξωμαι θρηνεῖν | τὰς τοῦ ἀθλίου μου βίου πράξεις; ποίαν ἀπαρχὴν | ἐπιθήεω, Χριςτὲ, τῇ νῦν θρηνῳδίᾳ: | ἀλλ᾽ ὡς εὔςεπλαγχνός μοι δὸς παραπτωμάτων ἄφεειν.
Δεῦρο τάλαινα ψυχὴ, | cüv τῇ capxí cou τῷ κτίετῃ πάντων 10 ἐξομολογοῦ | καὶ ἀπόεχου λοιπὸν τῆς πρὶν ἀλογίας | καὶ προςάγαγε θεῷ ἐν μετανοίᾳ δάκρυα.
Τὸν mpurómAacrov ᾿Αδὰμ | τῇ παραβάςει παραζηλώςας ἔγνων ἐμαυτὸν | γυμνωθέντα θεοῦ 15 καὶ τῆς ἀϊδίου | βαειλείας καὶ τρυφῆς διὰ τὰς ἁμαρτίας μου.
Οἴμοι τάλαινα ψυχή! | τί ὡμοιώθης τῇ πρώτῃ Εὔᾳ; εἶδες γὰρ κακῶς | καὶ ἐτρώθης πικρῶς καὶ ἥψω τοῦ ξύλου | καὶ ἐγεύεω προπετῶς 20 τῆς παραλόγου βρώεεως.
᾿Αντὶ Εὔας αἰεθητῆς | f] νοητή μοι κατέετη Εὔα, ὃ ἐν τῇ capxi | ἐμπαθὴς Aoricuóc,
δεικνὺς τὰ ἡδέα | καὶ γευόμενος ἀεὶ τῆς πικρᾶς καταπόςεως.
25 Ἐπαξίως τῆς Ἐδὲμ | προεξερρίφη ὡς μὴ φυλάξας μίαν cou, εωτὴρ, | ἐντολὴν ὃ ᾿Αδάμ᾽ ἐγὼ δὲ τί πάθω, | ἀθετῶν διὰ παντὸς τὰ ζωηρά cou “λόγια;
Ὑπερούειε τριὰς | fj ἐν μονάδι προςκυνουμένη, 30 ἄρον τὸν κλοιὸν | ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸν βαρὺν τὸν τῆς ἁμαρτίας | koi ὡς εὔςεπλαγχνός μοι δὸς δάκρυα κατανύξεως.
Θεοτόκε, fj ἐλπὶς | καὶ mpocracía τῶν ce ὑμνούντων, ἄρον τὸν κλοιὸν | ἀπ᾿ ἐμοῦ τὸν βαρὺν 35 τὸν τῆς ἁμαρτίας | καὶ ὡς δέεποινα ἁγνὴ μετανοοῦντα δέξαι με. ᾧδὴ β΄. Πρόεεχε, | οὐρανὲ, καὶ λαλήεω | καὶ ἀνυμνήεω Χριετὸν τὸν ἐκ παρθένου capxi | ἐπιδημήςαντα. ITpócexe, | οὐρανὲ, xoi Aou: | τῆ, ἐνωτίζου φωνῆς. 40 geravooUcnc θεῷ | xai ἀνυμνούςεης αὐτόν.
25 Genes. HII 22—24 — 37 Deuteronom, XXXII 1
KANONEC ᾿ς 140
καὶ δέξαι μου τὴν θερμὴν | ἐξομολόγηειν.
Ἡμάρτηκα | ὑπὲρ πάντας ἀνθρώπους, | μόνος ἡμάρτηκά cor: ἀλλ᾽ οἴκτειρον ὡς θεὸς, | cürep, τὸ ποίημά cou.
ot
45 Μορφώςας uou | τὴν τῶν ma0ív ἀμορφίαν | ταῖς φιληδόνοις δρμαῖς ἐλυμηνάμην τοῦ. νοῦ | τὴν ὡραιότητα.
Ζάλη με | τῶν κακῶν περιέχει, | εὔςσπλαγχνε κύριε" ἀλλ᾽ ὡς τῷ Πέτρῳ κἀμοὶ | τὴν χεῖρα ἔκτεινον.
Ἐςπίλωςα | τὸν τῆς capkóc μου χιτῶνα | καὶ κατερρύπωςεα 50 τὸ κατ᾽ εἰκόνα, εὠτὴρ, | καὶ καθ᾽ ὁμοίωειν.
Ἠμαύρωεα | τῆς ψυχῆς τὸ ὡραῖον | ταῖς τῶν παθῶν ἡδοναῖς καὶ ὅλως ὅλον τὸν νοῦν | χοῦν ἀπετέλεεα.
Διέρρηξα | [νῦν] τὴν «τολήν μου τὴν πρώτην, | ἣν ἐξυφάνατό μοι ὃ πλαςτουργὸς ἐξ ἀρχῆς | καὶ ἔνθεν κεῖμαι γυμνός.
55 Ἐνδέδυμαι | διερρηγμένον χιτῶνα, | ὃν ἐξυφάνατό μοι ὃ ὄφις τῇ ευμβουλῇ, .[ καὶ καταιςχύνομαι.
. Τὰ δάκρυα | τὰ τῆς πόρνης, οἰκτίρμον, | κἀγὼ προβάλλομαι᾽ ἱλάςθητί μοι, cup, | τῇ εὐςπλαγχνίᾳ cou.
Προςέβλεψα | τοῦ φυτοῦ τὸ ὡραῖον | καὶ ἠπατήθην τὸν νοῦν 60 καὶ ἄρτι κεῖμαι γυμνὸς | καὶ καταιςχύνομαι. '€rékraivov | ἐπὶ [τὸν] νῶτόν μου πάντες | οἱ ἀρχηγοὶ τῶν κακῶν, μακρύνοντες κατ᾽ ἐμοῦ | τὴν ἀνομίαν᾽ αὐτῶν. Ἕνα ce | ἐν τριεὶ τοῖς mpocumoic | θεὸν ἁπάντων ὑμνιῦ, τὸν πατέρα καὶ [τὸν] υἱὸν | καὶ πνεῦμα τὸ ἅγιον. 65 "Axpavte | θεοτόκε παρθένε, | μόνη πανύμνητε,
ἱκέτευε ἐκτενῶς | εἰς τὸ εὠωθῆναι ἡμᾶς.
ὠδὴ γ΄.
Ἐπὶ τὴν ἀςάλευτον, Xpicré, | πέτραν τῶν ἐντολῶν cov τὴν ἐκκληςίαν cou creépéuxcov.
Πῦρ παρὰ κυρίου ποτὲ | κύριος ἐπιβρέξας τὸ τὴν γῆν (οδόμων πρὶν κατέφλεξεν.
Εἰς τὸ ὄρος cou, ψυχὴ, | ὥεπερ ó Λὼτ ἐκεῖνος,
καὶ eic (ζηζὼρ προαναςώθητι.
53 νῦν rectius abiici significamus — 55 duas primas syllabas verbi διερρηγμένον βγπᾶ- loephe eoniungas — 69 Genes, XIX 24—25 — 71 Genes. XIX 30
150 ANAPE€OY KPHTHC
Φεῦγε éumpncuóv, ὦ ψυχὴ, | φεῦγε Cooóuuv καῦειν, φεῦγε φθορὰν θείας φλογώςεεως.
.Ὶ οι
ἭΜμαρτόν cot μόνος ἐγὼ, | ἥμαρτον ὑπὲρ πάντας, Xpicr& cup, μὴ ὑπερίδης με.
Có εἰ ὃ ποιμὴν ὃ καλός" | ζήτηςόν με τὸν ἄρνα, καὶ πλανηθέντα μὴ παρίδῃς με.
CU εἰ ὃ γλυκὺς ᾿Ιηςοῦς, | εὖ ei ὃ πλαςτουργός uou:
80. ἐν coi, cup. δικαιωθήςομαι.
᾿Εξομολογοῦμαί coi, εὠτήρ᾽ ἥμαρτόν coi ἀμέτρως: ἀλλ᾽ ἄνες, ἄφες μοι ὡς εὔςπλαγχνος.
Ὦ τριὰς μονὰς ὃ θεὸς, | εὥςον ἣμᾶς ἐκ πλάνης Koi πειραςμῶν καὶ mepicráceuv.
ο σι
Χαῖρε θεοδόχε γαςτὴρ, | χαῖρε θρόνε κυρίου, χαῖρε ἣ μήτηρ τῆς ζωῆς ἡμῶν. ᾧδὴ δ΄. ᾿Ακήκοεν ὃ προφήτης | τὴν éAeuciv cou, κύριε, καὶ ἐφοβήθη, ὅτι μέλλεις ἐκ παρθένου τίκτεεθαι καὶ ἀνθρώποις δείκνυςεθαι καὶ ἔλεγεν" ἀκήκοα τὴν ἀκοήν cou | xai ἐφοβήθην. δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε.
9C
i
Τὰ ἔργα cou μὴ παρίδῃς, | τὸ πλάεμα cou μὴ παρόψῃ, δικαιοκρῖτα, ὅ εἰ καὶ μόνος ἥμαρτον ὡς ἄνθρωπος ὑπὲρ πάντα ἄνθρωπον, φιλάνθρωπε, ἀλλ᾽ ἔχεις ὡς κύριος πάντων | τὴν ἐξουείαν ᾿ ἀφιέναι ἁμαρτήματα.
eo Q
Ἐγγίζει, ψυχὴ, τὸ τέλος, | ἐγγίζει καὶ οὐ φροντίζεις, 100 οὐχ ἑτοιμάζῃ᾽ ὃ καιρὸς ευντέμνει, διανάεςτηθι᾽ ἐγγὺς ἐπὶ θύραις ὃ κριτής écriv* ὡς ὄναρ, ὡς ἄνθος ὃ χρόνος | τοῦ βίου τρέχει" τί μάτην ταραττόμεθα:
105 ᾿Ανάνηψον, ὦ ψυχή μου, τὰς πράξεις cov, ἃς εἰργάεω, ἀναλογίζου, καὶ ταύταις ἐπ᾿ ὄψεει προςάγαγε καὶ «ταγόνας «τάλαξον δακρύων cou:
87 Prec. Abac. 1 et 2 — 92 hirmi extremus versus parum cum tropariis conspirat
KANONEC - 151
3. 1-9 , * ΄ * , D εἰπὲ παρρηςίᾳ τὰς πράξεις, | τὰς ἐνθυμήεεις 110 Χριετῷ καὶ δικαιώθητι.
Οὐ γέγονεν ἐν τῷ βίῳ [ ἁμάρτημα οὐδὲ πρᾶξις, οὐδὲ κακία, ἣν ἐγὼ, εὠτὴρ, οὐκ ἐπλημμέληςα κατὰ νοῦν καὶ λόγον καὶ προαίρεειν, 115 καὶ θέςει καὶ γνώμῃ καὶ πράξει | ἐξαμαρτήςας ὡς ἄλλος οὐδεὶς πώποτε.
Ἐεντεῦθεν καὶ κατεκρίθην, | ἐντεῦθεν κατεδικάεθην ἐγὼ ὃ τάλας ὑπὸ τῆς οἰκείας ευνειδήςεως, 120 ἧς οὐδὲν ἐν [τῷ] xócuu βιαιότερον᾽ κριτὰ, λυτρωτά μου καὶ γνῶνετα, | φεῖςαι καὶ ῥῦςαι καὶ cü)cÓóv με τὸν δείλαιον.
Ἡ κλίμαξ, ἣν εἶδε πάλαι | ὃ μέγας ἐν πατριάρχαις, δεῖγμα, ψυχή μου, 125 πρακτικῆς ὑπάρχει ἐπιβάςεως, γνωεςτικῆς τυγχάνει àvapáceuc: εἰ θέλεις οὖν πράξει koi γνώςει [καὶ θεωρίᾳ ο΄ βιοῦν, ἀνακαινίεθητι.
Τὸν καύεωνα τῆς ἡμέρας | ὑπέμεινε δι᾽ ἔνδειαν 130 ὃ πατρίάρχης καὶ τὸν παγετὸν τῆς νυκτὸς ἤνεγκε, καθ᾽ ἡμέραν κλέμματα ποιούμενος, ποιμαίνων, πυκτεύων, δουλεύων, [ ἵνα τὰς δύο . γυναῖκας εἰςαγάτγηται.
135 Γυναῖκάς μοι δύο νόει | τὴν πρᾶξίν τε καὶ τὴν γνῶειν ἐν θεωρίᾳ" τὴν μὲν Λείαν πρᾶξιν, ὡς πολύτεκνον, τὴν Ῥαχὴλ δὲ γνῶειν, ὧς πολύπονον᾽ καὶ γὰρ ἄνευ πόνων οὐ πρᾶξις, | οὐ θεωρία. 140 ψυχὴ, κατορθωθήεεται.
᾿Αμέριετον τῇ οὐείᾳ, | ἀεύγχυτον τοῖς προςεώποις θεολογῶ ce, τὴν τριαδικὴν μίαν θεότητα ὡς ὁμοβαείλειον καὶ cóvOpovov: 145 βοῶ cor τὸ ἄςμα τὸ μέγα, | τὸ ἐν ὑψίετοις τριςςῶς ὑμνολογούμενον.
123 Genes, XXVIII 13 --- 129 Genes. XXIX 15—39.
159 ANAPEOY KPHTHC
Kai τίκτεις καὶ παρθενεύεις | καὶ μένεις δι᾽ ἀμφοτέρων φύςει παρθένος᾽ ' ὃ τεχθεὶς καινίζει νόμους qUceuc, 150 ἣ νηδὺς δὲ κύει μὴ λοχεύουςα᾽ θεὸς ὅπου θέλει, νικᾶται [φύςεως τάξις᾽ ποιεῖ γὰρ ὅςα βούλεται.
dn e. Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζοντα, φιλάνθρωπε, | φώτιςον, δέομαι,
καὶ δδήγηςον κἀμὲ | ἐν τοῖς προςτάγμαςί cou 155 καὶ δίδαξόν με, εὠτὴρ, | ποιεῖν τὸ θέλημά cov.
Ἔν νυκτὶ τὸν βίον μου διῆλθον Gel: | «κότος γὰρ γέγονε καὶ βαθεῖά μοι ἀχλὺς | ἣ νὺξ τῆς ἁμαρτίας" ἀλλ᾽ ὡς ἡμέρας υἱὸν, εωτὴρ; | ἀνάδειξόν με.
Τὸν Ῥουβὶμ μιμούμενος ὃ τάλας ἐγὼ | ἔπραξα ἄθεεμον 160 καὶ παράνομον βουλὴν | κατὰ θεοῦ ὑψίετου, μιάνας κοίτην ἐμὴν [ ὡς τοῦ πατρὸς ἐκεῖνος.
᾿Εξομολογοῦμαί cot, Χριςτὲ βαειλεῦ | ἥμαρτον, ἥμαρτον ὡς οἵ πρὶν τὸν Ἰωςὴφ | ἀδελφοὶ πεπρακότες τὸν τῆς ἁγνείας καρπὸν | καὶ τὸν τῆς cuqgpocivnc:
165 Ὑπὸ τῶν ευγγόνων fj δικαία ψυχὴ | δέδοτο, πέπρατο εἰς δουλείαν, Ó γλυκὺς | εἰς τύπον τοῦ κυρίου, αὐτὴ δὲ ὅλη, ψυχὴ, | ἐπράθης τοῖς κακοῖς cov.
Ἰωςὴφ τὸν δίκαιον καὶ εὔφρονα νοῦν | μίμηςαι, τάλαινα καὶ ἀδόκιμε ψυχὴ, | καὶ μὴ ἀκολαεταίνου 170 ταῖς παρανόμοις δρμαῖς | ἀεὶ παρανομοῦςκα.
€i καὶ λάκκῳ ὥκηςε ποτὲ Ἰωεὴφ, | δέεποτα κύριε, ἀλλ᾽ εἰς τύπον τῆς ταφῆς | καὶ τῆς ἐγέρεεώς cou: ἐγὼ δὲ τί coi ποτὲ | τοιοῦτο προςενέγκω ;
Cé, τριὰς, δοξάζομεν τὸν ἕνα θεὸν, | ἅὅγιος, ἅγιος, 1τὸ ἅγιος εἰ ὃ πατὴρ, | ὃ υἱὸς καὶ τὸ πνεῦμα, ἁπλῆ οὐεία, μονὰς | ἀεὶ προςκυνουμένη.
Ἔκ «εοῦ ἠμφιέεατο τὸ φύραμά μου, | ἄφθορε ἄνανδρε, μητροπάρθενε, θεὸς [ὃ κτίςας τοὺς αἰῶνας καὶ ἥνωςεν ἑαυτῷ | τὴν τῶν ἀνθρώπων φύειν.
153 Jes. XXVI 9. - 159 Genes. XXXV 22, — 168 Genes. XXXVII 98. — 168 Genes. XXXIX 12 — 171 Genes. XXXVII 24
KANONEC 153 dn ς΄. 180 Ἐβόηςεα ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου | πρὸς τὸν οἰκτίρμονα θεὸν καὶ ἐπήκουςέ μου ἐξ ἅδου κατωτάτου καὶ ἀνήγαγεν ἐκ φθορᾶς | τὴν ζωήν μου.
- Τὰ δάκρυα, εωτὴρ, τῶν ὀμμάτων μου | καὶ τοὺς ἐκ βάθους ετεναγμοὺς καθαρῶς προςφέρω, βοώςεης τῆς καρδίας, 185 ὃ θεὸς ἡμάρτηκά coi, | ἱλάςεθητί μοι᾿
Ἐξένευςας, ψυχὴ, τοῦ κυρίου cov, | ὥςπερ Δαθὰν καὶ ᾿Αβειρών᾽ ἀλλὰ φεῖςαι, κράξον, ἐξ ἅδου κατωτάτου, ἵνα μὴ τὸ xócua τῆς τῆς | ce εὐυγκαλύψῃ.
Ὥς δάμαλις, ψυχὴ, mrapoicrpricaca | ἐξωμοιώθης τῷ Ἐφροίμ᾽ 190 ὡς δορκὰς ἐκ βρόχων ἀνάεωςον τὸν βίον, πτερωθεῖςα πράξει καὶ νῷ | καὶ θεωρίᾳ.
Ἡ χεὶρ fjuác Μωςέως πιςτώςεται, | ψυχὴ, πῶς δύναται θεὸς λεπρωθέντα βίον λευκάναι καὶ καθάραι, καὶ μὴ ἀπογνιὼς ςεαυτὴν, | κἂν ἐλεπρώθης.
195 Τριάς εἰμι ἁπλῆ, ἀδιαίρετος. | διαιρετὴ προεωπικιὺς καὶ μονὰς ὑπάρχω τῇ φύςεει ἥνωμένη, .ó πατήρ, φηει, καὶ υἱὸς | καὶ θεῖον πνεῦμα.
'H μήτρα cou θεὸν ἡμῖν ἔτεκε | μεμορφωμένον καθ᾽ ἡμᾶς᾽ ἀλλ᾽ ὡς κτίετην πάντων δυςεώπει, θεοτόκε, /200 ἵνα ταῖς πρεεβείαις ταῖς caic | δικαιωθιῦμεν.
n Z'. Ἡμάρτομεν, ἠνομήςαμεν, | ἠδικήςαμεν ἐνώπιόν cou, οὐδὲ ευνετηρήςαμεν, οὐδὲ | ἐποιήςαμεν, καθὼς ἐνετείλω muiv: ἀλλὰ μὴ παραδώῃς ἡμᾶς εἰς τέλος, 205 ὃ τῶν πατέρων θεός.
Ἡμάρτηκα, ἐπλημμέληςα | καὶ ἠθέτηςα τὴν ἐντολήν cou: ὅτι ἐν ἁμαρτίαις προήχθην | καὶ προςέθηκα τοῖς μώλωψι τραῦμα ἐμοί" ἀλλ᾽ αὐτός με ἐλέηςον ὡς εὔεπλαγχνος, 2310 ὃ τῶν πατέρων θεός.
Τὰ κρύφια τῆς καρδίας μου | ἐξηγόρευςά cor τῶ κριτῇ μου᾽ ἴδε μου τὴν ταπείνωειν, ἴδε [ καὶ τὴν θλίψιν μου καὶ πρόςεχες τῇ κρίςει μου νῦν᾽
180 Jon. Il 3. — 186 Numeri XVI 31—33. — 189 Paralip. II. XXX 18, — 192 Exod IV 6 et 7. — 208 fort, τραῦμα ἐμοῦ
154 ANAPE€OY KPHTHC
καὶ αὐτός με ἐλέηεον ὡς εὔςπλαγχνος, 215 ὃ τῶν πατέρων θεός.
CaoUAÀ ποτε, ὡς ἀπώλεςε | τοῦ πατρὸς αὐτοῦ, ψυχὴ, τὰς ὄνους, πάρεργον τὸ βαείλειον εὗρε | πρὸς ἀνάρρηειν " ἀλλ᾽ ὅρα, μὴ λάθῃς εαυτὴν τὰς κτηνώδεις ὀρέξεις cou προκρίνουςα 220 τῆς βαειλείας Χριεςτοῦ.
Δαυΐδ ποτε ὃ πατρόθεος | εἰ καὶ ἥμαρτε διττῶς, ψυχή μόυ, βέλει μὲν τοξευθεὶς τῆς μοιχείας, | τῷ δὲ δόρατι ἁλοὺς τῆς τοῦ φόνου ποινῆς ἀλλ᾽ αὐτὴ τὰ βαρύτερα τῶν ἔργων voceic 325 ταῖς κατὰ γνώμην ὁρμαῖς.
Cuvfjye μὲν ó Δαυΐδ ποτε | ἀνομήματι τὴν ἀνομίαν᾽ φόνῳ Yàp τὴν μοιχείαν ἐκίρνα, | τὴν μετάνοιαν εὐθὺς παραδείξας διπλῆν."
ἀλλ᾽ αὐτὴ πονηρότερα εἰργάεω, ψυχή,
230 μὴ μεταγνοῦςεα θεῶ.
Δαυΐδ ποτε ἀνεετήλωςε | ευὐγγραψάμενος ὡς ἐν εἰκόνι ὕμνον, δι᾿ οὗ τὴν πρᾶξιν ἐλέγχει, | ἣν εἰργάςατο, κραυγάζων : ἐλέηςόν ue:
ςοἱ γὰρ μόνῳ ἐξήμαρτον τῷ πάντων θεῷ᾽
235 αὐτὸς καθάριςόν με.
Τριὰς ἁπλῆ, ἀδιαίρετε, | ὁμοούειε, μονὰς ἁγία, φῶτα καὶ φῶς, καὶ ἅγια τρία καὶ ἕν ἅγιον ὑμνεῖται θεὸς fj Tpióc:
ἀλλ᾽ ἀνύμνηςον, δόξαςον ζωὴν xoi Zudc,
240 ψυχὴ, τὸν πάντων θεόν.
Ὑμνοῦμέν ce, εὐλογοῦμέν ce, | προςκυνοῦμέν ce, θεογεννῆτορ; ὅτι τῆς ἀχωρίετου τριάδος | ἀπεκύηςας τὸν ἕνα υἱὸν καὶ θεὸν,
καὶ αὐτὴ προηνέῳξας ἡμῖν τοῖς ἐν γῇ τὰ ἐπουράνια.
[3] nas Q
ᾧδὴ η΄. Ὃν «τρατιαὶ οὐρανῶν δοξάζουει | καὶ φρίττει τὰ Χερουβὶμ καὶ τὰ (ζεραφὶμ, πᾶςα πνοὴ καὶ κτίεις ὑμνεῖτε, εὐλογεῖτε | καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
216 Reg. I, IX. — 221 Reg. II, XI, — 9231 Psalm. Τὶ.
KANONEC 155
250 Ἡμαρτηκότα, curijp, éAéncov, | διέγειρόν μου τὸν νοῦν πρὸς ἐπιςτροφὴν, | δέξαι μετανοοῦντα, οἰκτείρηςον βοῶντα" ἥμαρτόν coi, εὥςον ἠνόμηςα, ἐλέηςόν με.
E Ὃ διφρηλάτης Ἠλίας ἅρματι | ταῖς ἀρεταῖς ἐπιβὰς 255 ὡς eic οὐρανὸν | ἤγετο ὑπεράνω ποτὲ τῶν ἐπιγείων" | τούτου οὖν, ψυχή μου, τὴν ἄνοδον ἀναλογίζου.
*O Ἐλιςεςαῖός ποτε δεξάμενος | τὴν μηλωτὴν Ἠλιοὺ ἔλαβε διπλῆν | χάριν παρὰ κυρίου 260 αὐτὴ δὲ, ὦ ψυχή μου, | ταύτης οὐ perécyec τῆς χάριτος δι᾽ ἀκραείαν.
Τοῦ Ἰορδάνου τὸ ῥεῖθρον πρότερον | τῇ μηλωτῇ Ἠλιοὺ δι᾿ Ἐλιςςαιὲ | ἔετη ἔνθα καὶ ἔνθα᾽" αὐτὴ δὲ, ὦ ψυχή μου, [ ταύτης οὐ μετέεχες 265 τῆς χάριτος δι᾽ ἀκραείαν.
Ἡ (ωμανῖτις ποτὲ τὸν δίκαιον | é£évicev, ὦ ψυχὴ, γνώμῃ ἀγαθῇ, εὺ o6 οὐκ εἰεῳκίεω,
οὐ ξένον, οὐχ ὁδίτην᾽" | ὅθεν τοῦ νυμφῶνος ῥιφήςῃ ἔξω θρηνῳδοῦςα.
21:0 Τοῦ Γιεζῆ ἐμιμήεω, τάλαινα, | τὴν γνώμην τὴν ῥυπαρὰν πάντοτε; ψυχή" | οὗ τὴν φυλαργυρίαν ἀπόθου κἂν ἐν γήρει, | φεῦγε τῆς γεέννης τὸ πῦρ, ἐκετᾶςα τῶν κακῶν COU.
"Avapxe πάτερ, υἱὲ ευνάναρχε, | παράκλητε ἀγαθὲ, 15 πνεῦμα τὸ εὐθὲς, | λόγου θεοῦ τεννῆτορ, πατρὸς ἀνάρχου λόγε, | πνεῦμα ζῶν καὶ κτίζον, τριὰς μονὰς ἐλέηςόν με.
Ὥς ἐκ βαφῆς ἁλουργίδος, ἄχραντε, | ἣ νοητὴ πορφυρὶς, τοῦ Ἐμμανουὴλ | ἔνδον ἐν τῇ ταςτρί cou 280 ἣ càp£ ευνεξυφάνθη᾽" | ὅθεν θεοτόκον ἐν ἀληθείᾳ ce τιμῶμεν.
di) 6΄.
᾿Αςπόρου ευλλήψεως | ὃ τόκος ἀνερμήνευτος,
μητρὸς ἀνάνδρου ἄφθορος fj κύηεις᾽
θεοῦ τὰρ fj τέννηεις | καινοποιεῖ τὰς φύςεις᾽ 254 Reg. IV, II 11 et 12 — 258 ibid. 14. — 263 δι᾽ Ἐλιςςαίου ne tentes, modi versi- culi probibent — 266 Reg. IV, IV 8 — 270 Reg. IV, IV 27. — 272 an γήρᾳ — 273 éx- «τᾶτα Triod,
156 ANAPE€OY KPHTHC
285 διό ce Ttücoi αἱ γενεαὶ | ὡς 0cóvuugov μητέρα ὀρθοδόξως μεγαλύνομεν.
Ὃ νοῦς τετραυμάτιεται, | τὸ εὧμα μεμαλάκιεται, νοςεῖ τὸ πνεῦμα, | ὃ λόγος ἠςθένηεεν, . ὃ βίος νενέκρωται, | τὸ τέλος ἐπὶ θύραις" 290 διό μοι, τάλαινα ψυχὴ, | τί ποιήςεις, “ὅταν ἔλθῃ ὃ κριτὴς ἀνερευνῆςαι τὰ có;
Μωεέως παρήγαγον, | ψυχὴ, τὴν κοςμογένεειν καὶ ἐξ ἐκείνου | πᾶςαν ἐνδιάθετον
γραφὴν ἱετοροῦςάν coi | δικαίους καὶ ἀδίκους"
ὧν τοὺς δευτέρους, ὦ ψυχὴ, | ἐμιμήεω, οὐ τοὺς πρώτους, eic θεὸν ἐξαμαρτήςακςα.
τῷ e Q
Ὃ νόμος rjc8évncev, | ἀργεῖ τὸ εὐαγγέλιον, γραφὴ δὲ πᾶςα | ἐν coi παρημέληται, προφῆται ἠτόνηςαν | καὶ πᾶς δικαίου λόγος" 300 αἱ τραυματίαι cou, ὦ ψυχὴ, ἐπληθύνθηςαν οὐκ ὄντος ἰατροῦ τοῦ ὑγιοῦντός ce.
Τῆς νέας παράγω coi | γραφῆς τὰ ὑποδείγματα, ἐνάγοντά ce, | ψυχή, πρὸς κατάνυξιν᾽ δικαίους οὖν ζήλωςον, | ἁμαρτωλοὺς ἐκτρέπου 305 καὶ ἐξιλέωςαι Xpicróv | προςευχαῖς τε καὶ νηςτείαις καὶ ἁγνείᾳ καὶ ςεμνότητι.
Χριετὸς ἐνηνθρώπηςε, καλέςας εἰς μετάνοιαν λῃςτὰς καὶ πόρνας" | ψυχὴ, ueravóncov, ἣ θύρα ἠνέωκται | τῆς βαειλείας ἤδη, 310 καὶ προαρπάζουειν αὐτὴν | Φαριςαῖοι καὶ τελῶναι
καὶ μοιχοὶ μεταποιούμενοι.
Χριετὸς ἐνηνθρώπηςε, | copxi προςομιλήςας μοι καὶ πάντα, Oca | ὑπάρχει τῆς φύεεως, βουλήςει ἐπλήρωςε [ τῆς ἁμαρτίας δίχα, 5 ὑπογραμμόν cot, ὦ ψυχὴ, | καὶ εἰκόνα προδεικνύων τῆς αὐτοῦ ευγκαταβάςεως.
ὡς T S
Xpicróc μάγους écuce, | ποιμένας cuvekóece , νηπίων δήμους | ἀπέδειξε μάρτυρας, πρεεβύτην ἐδόξαςε | καὶ γηραλέαν χήραν, 320 ὧν οὐκ ἐζήλωςας, ψυχὴ, | οὐ τὰς πράξεις, οὐ τὸν βίον᾽ ἀλλ᾽ οὐαί coi ἐν τῷ κρίνεεθοαι.
310 Matth. XI 12. Luc, XVI 16.
KANONEC 151
Nncreócac ὁ κύριος | ἡμέρας reccopákovra ἐν τῇ ἐρήμῳ | Ücrepov émeivace δεικνὺς τὸ ἀνθρώπινον" | ψυχὴ, μὴ ἀθυμήςῃς, 385 ἄν cot προεςβάλλῃ ὁ ἐχθρός" | προςευχῇ τε καὶ νηςτείᾳ 5 ἐκποδὼν ἀποκρουςθήτω coi.
Πατέρα δοξάςεωμεν, | υἱὸν ὑπερυψώεωμεν, τὸ θεῖον πνεῦμα | πιετῶς προςεκυνήεωμεν, τριάδα ἀχώριετον, | μονάδα κατ᾽ οὐείαν, 330 ὡς φῶς καὶ φῶτα, καὶ ζωὴν | καὶ ζωὰς, ζωοποιοῦςαν καὶ φωτίζουςαν τὰ πέρατα.
Τὴν πόλιν cou φύλαττε, | θεογεννῆτορ πάναγνε᾽ ἐν coi γὰρ αὕτη | πιετῶς βαειλεύουςα, ἐν coi καὶ κρατύνεται | καὶ διὰ ςοῦ νικῶςα 335 τροποῦται πάντα πειραςμὸν | καὶ ςκυλεύει πολεμίους καὶ διέπει τὸ ὑπήκοον.
H Κανὼν eic τὴν mpockóvncav τῆς τιμίας ἁλύςεως τοῦ ἁγίου ἀποςτόλου TTérpov. ('"lav. 16) ᾿ ἦχος δ΄. ὠδὴ α΄. Οὐκ écri cor ὅμοιος, | δεδοξαςμένε κύριε᾽ ἐν χειρὶ γὰρ κραταιᾷ ἐλυτρώςεω τὸν λαὸν, | ὃν ἐκτήεω, φιλάνθρωπε.
(ὺ δεεμεῖν καὶ λύειν τε | ἐν οὐρανοῖς δεξάμενος 5 é£oucíav καὶ ἐν τῇ ἐν ἁλύςει oecueuOcic | τοὺς δεεμίους διέλυςας,
CU, κορυφαιότατε | τῶν ἀποετόλων, éAucac παραπτώςεων ceipac ἐν ἁλύςει becueuOeic, | fjv νῦν περιπτυςςόμεθα.
322 Matth. IV 2. Luc. IV 2.
Hune canonem, qui in libros Menaeorum non receptus est et iisdem, quibus canon loannis in honorem Petri (29 Iun.) compositus, modulis mstruitur, Pitra ex tribus codici- bus (paris. 1561, vatican. 787, barberin. V 39) in lucem emisit et diei festo venerabilis catenae apostoli Petri (16 Tanuar.) adsignavit. Atque unus quidem codex parisinus An- dream Cretensem huius canonis auctorem fuisse testatur. Sed ut ne huic testimonio fidem prorsus derogem, tamen neque theotokia neque hirmos celeberrimo melodo tribuenda esse censeo, Nam ab alio poeta hirmos, ab alio troparia huius canonis scripta esse, inde satis certe elucet, quod qui in hirmo ad Christum dominum orationem direxerat, in sequenti tropario Petrum apostolum sic, ut hic factum videmus, alloqui non poterat; quae eadem ratio pertinet ad theotokion ultimo carmini adsutum. ---- v.6 τοὺς becuíouc πάντας ἔλυςας barb. — 8 παραπτιύςεως barb. — 9 becueuteic δεεμίους πάντας ἔλυςας 'barb. — νῦν utrum à Pitra additum, an in codice parisino scriptum sit non liquet; ἣν xai περιπτυςςόμεθα vulgatur in simili loco canonis losephi in Men, [16 Ian. ode V 2] recepti
158 ANAPE€OY KPHTHC
10 Τὴν θείαν cou GÀuciv, | τῶν ἀποςτόλων mpókpire,
mpockuvoÜuev: δι᾿ αὐτῆς εὺ κατέδηςας 0ed λελυμένους γὰρ πάντας ἣμᾶς.
Τὸ ὄρος τὸ ἅγιον, [ τὸ ὑπερφέρον ὄχημα, τὴν μητέρα τοῦ θεοῦ 15 καὶ παρθένον ἀληθῶς | ἐπαξίως ὑμνήςεωμεν.
ᾧδὴ γ΄. Οὐκ ἐν cogía | καὶ δυνάμει καὶ πλούτῳ καυχώμεθα, ἀλλ᾽ ἐν coi τῇ τοῦ πατρὸς | ἐνυποςτάτῳ cogíg, Xpicré: οὐ γάρ ἐεςετιν ἅγιος | πλήν cou, φιλάνθρωπε. Τῆς δόξης πλήρη | npockuvoüuév cou, lITérpe, τὴν ἅλυειν ἁγιαςθεῖςαν ςεπτῶς, | ép' ὦ τραχήλῳ τὴν θείαν Xpicróc ἐκκληείαν ἥδραςε | μένειν ἀκλόνητον.
NJ — .ρ
Τοῖς αἰδεείμοις | καὶ αὐτοῖς τοῖς ἁγίοις cou μέλεειν ἐπιτεθεῖςαν ςεπτὴν | ςειρὰν τιμῶμεν ὡς κόςμον λαμπρὸν, ἔνδοξε ἀπόετολε, | τῆς ἐκκληςίας θεοῦ.
τῷ σι
Νῦν τὰ δεεμά cou | προςκυνοῦντες φιλοῦμεν, ἀπόετολε,
καὶ τὴν ἅλυειν, δι᾿ ὧν | δέςμὰ ἐλύθη ἀγνοίας ἐθνῶν. τρίπλοκος ἐδέθη δὲ | θεογνωείας ςειρά. Í ᾿Απειρόγαμε, | ἣ θεὸν capku8évra xur|caca ,
τῶν παθῶν ταῖς προςβολαῖς | κλονούμενόν με crepéucov : 80 οὐ γάρ ἐςτιν, ἄχραντε, [πλήν cou βοήθεια"
ὠδὴ δ΄. Οὗτος ὁ θεὸς ἡμῶν, [ὃ ἐκ παρθένουςαρ- δι᾽ ἀγγέλου λυτρωθεὶς, καὶ τὴν φύειν θεώκςας, [κωθεὶς μάκαρ, ἀπειθοῦντας διήλεγξας.
ὃν ὑμνοῦντες βοῶμεν᾽
δόξα τῇ δυνάμει εου, κύριε Τὰς κλεῖς πιςτευθέντος cou 1 ) *
τὰς οὐρανίους ἐν εἱρκτῇ
35 Χριςτῷ πειθαρχῶν, Tlérpe, 40 εὐχερῶς ἐκλυθεῖςαι, καὶ ἐν ἁλύςει δεςμευθεὶς δέομαι οἷα ετυπείου, παραδόξως τῆς φρουρᾶς : φόβῳ αἱ ἁλύςεις é£émecov. 11 δι᾽ αὐτὴν barb. δι᾽ οὗ vat. — γὰρ om. barb. γὰρ et có locum commutasse videntur — 12 ἅπαντας vat. — 15 ἐπαξίως] μετὰ τόκον canon loannis m honorem Petri scriptus
(29 Iun.), cuius theotokia eadem fere sunt, quae huius Andreae canonis — Tiuf|couev barb. — 19 πλήρη Pitra: πλήρης codd. — ce barb. — 20 ςεπτῶς Pitra: coü ςεπτῶς vatie. ἀληθῶς barb. — 23 cou ςεπτὴν barb. — xócuou barb. — 24 θεῷ codd, — 25 τιμῶμεν vat, — 36 δι᾿ ἧς barb. — 27 ἐδέθη δέ nos: δὲ ἐδέθη Pitra ἐγνώεθης δέ barb. — 29 τὰς προβολὰς barb. — cU ante «τερέωςον add. Pitra praeter necessitatem et contra prosodiae legem — 80 ἄχραντος, πλήν cou πανάμωμε cod. barb. — 35 θεῷ cod. barb. — 86 fort: τῆς φρουρᾶς παραδόξως | AurpuOecic δι᾽ ἀγγέλου — 38 ἀναβοῦντας barb, — 39 Matth, XVI 16—19, — 41 δεςμὸς barb.
ne dcdit nicis, LES.
KANONEC 159
Cé τὸν πυλωρὸν, Πέτρε, τῶν οὐρανίων τεμενῶν το εἰδηρᾶ πύλη φρουρεῖν 45 μὴ ἰεχύουςα, τρόμῳ θᾶττον αὐτομάτη διήνοικται.
τὸν ζωοδότην κύριον ὑπὲρ τοῦ κόεμου ἀεὶ καθικέτευε.
ὠδὴ ς΄. Ἔν κήτει, | Χριςτὲ, τριημερεύςας Ἰωνᾶς προέγραψέ[ ce τὸν ἀθάνατον UC νεκρὸν ἑκουείως ἐν τῇ κοιλίᾳ τῆς γῆς τριημερεύςαντα.
Χριςτὸν τὸν θεὸν ἡμῶν, ὃν ἐεωμάτωςδς, ἁγνὴ,
ἐκτενῶς δυεωποῦςα
μὴ ἐλλίποις, παρθένε,
50 ὑπὲρ τῶν ἀεὶ δοξαζόντων ce. — 75 Πειράζειν | ἀφρόνως οἰηθέντα πνεῦμα τὸ πανάγιον dn e.. Cíuuva ἤλεγξας,
ὃς ἐθεολόγηςας πρῶτος τρανώςας τὸν θεὸν, παμμακάριετε.
*O κτηςάμενος fjuác | περιούειον λαὸν τῷ αἵματί cov, κύριε, τὴν cv εἰρήνην δὸς ἡμῖν, ἐν ὁμονοίᾳ φυλάττων τὴν ποίμνην cov. : Ἐν πέτρᾳ | Xpicróc τῇ crepenuviu coi τῷ Πέτρῳ τὴν ἐκκληςίαν πηξάμενος ἐν τῇ πίςτει ἄςειετον «τήριξον ταύτην λιταῖς cou αἰωνίζουςαν.
55 CoO fj δόξα φοβερὰ, 80 LI οὐρανοὺς κλειδουχοῦςα, - '* vócouc ἐν τῇ διώκουςα,
νεκροὺς ἅδου ἐγείρουςα᾽
διό ce, Πέτρε, ἐν mícrei δοξάζομεν.
Coó, Πέτρε, καὶ fj ἐκιὰ ςεπτὴ ὡς Oauuaroupróc: 60 εςρῦ καὶ τὰ εημικίνθια dc ῥωετικὰ ςεβάεςμια᾽
c e
καὶ ἀςπαςτή cou ὡς θεία ἣ GAÀucic.
Co καὶ μόνη δυνατὴ ἣ πανίερος μνήμη,
ψυχὰς εῶὥςαι, ἀπόετολε, 65 τῶν πίετει προςκυνούντων COU
τὴν ἁψαμένην χρωτὸς θείαν ἅλυειν.
Ἧ τὸ φῶς τὸ ἐκ φωτὸς culAapoóca ἐν ταςτρὶ, παρθενομῆτορ ἄχραντε,
Ἐν τοῖς coic [δεεςμοῖς τῆς ἀπιετίας τὰ δεςμὰ, ἀπόετολε, | κόςμου ἐκλέ- iurat: ὅθεν προςκυνοῦμέν cou ὡς ἁμαρτίας | λυτήριον τὴν ἅλυειν.
Τὰ θεῖα | χειρόπεδα φιλῶν cov
τῆς δεςμίου δεξιᾶς, | TTérpe ἀπόετολε, ὡς κλειδοῦχον δέομαι ἀναπετάκαι [μοι πύλην τὴν οὐράνιον.
Τὸν mócnc | ἐπέκεινα οὐείας θεὸν λόγον τέτοκας ςεςαρκωμένον ἣμῖν᾽
43 τεμενῶν Pitra ex cod. paris, ut videtur: τε μονῶν barb, vat. — 49 μὴ παρίδῃς barb. — 50 δυεωπούντων barb. — 59 tertia et quarta stropha in cod, barb. locum com- mutarunt, — 61 ῥωςτικὰ nos: ῥωςτικὸν vat. ῥωςτικῶς barb, — 62 ἀπαςτὴ codd. — 66 θείου
- barb. — 68 παρθενόμητορ Pitra — 73 éxouciuc Pitra, sed prosodia et huius carminis
tropariorum et loannis canonis probabile fit antiquitus ἑκούσιον scriptum fuisse — 75 Aet. apostol. VIII 9—24. — ΤΊ ὃ codd. — 19 tertia et quarta stropha in cod, barb. locum eommutaverunt — 82 ς«τηρίξαι vat, — 88 τῆς om. vat. — 90 τὴν om, vat, — 92 λόγον θεοῦ Barth. in canone Ioannis, euius sexto carmini idem theotokion adhaeret
160
ϑεοτόκον ὅθεν ce χείλεει πάντες καὶ ψυχῇ καταγγέλλομεν. di» Z. 95 Ὁ ἐν ἀρχῇ | &vapxoc λόγος εὺν πατρί τε καὶ΄ πνεύματι υἱὸς μονογενὴς εὐλογητὸς εἶ καὶ ὑπερυψούμενος, ὃ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν.
Καταπτὰς | ἄγγελος ἀγγέλῳ 100 ἐπιγείῳ οὐράνιος, coi, Πέτρε, τῶν δεεμῶν
δωρεῖται λύτρον καὶ κόεμῳ ce κήρυκα
ἐξ εἱρκτῆς εωτηρίας πέμπει.
Τοπαζίου | ἣ ἐκκληεία καὶ xpuctou τὸν είδηρον, ἁψάμενον capkóc, 105 ἀπόςετολέ, cou ὡς λίαν ὑπέρτιμον ἑαυτῇ θηςαυρίζει ὄλβον.
Τῇ τῷ πυρὶ | τῶν πειραςμιὼν τε καὶ τοῖς θείοις ἱδρῶςεί cou, ἀπόετολε, ceip ἐςτομωμένῃ ψυχῆς τὰ δυείατα 110 χειρουργῶν tacaí μου πάθη.
Τὴν ἐν ταςτρὶ | τὸν πρὸ αἰώνων ἐκ πατρὸς ἀνατείλαντα
θεὸν λόγον ἐν «αρκὶ ευνειληφυῖαν πάντες μακαρίεωμεν, ὡς μητέρα τοῦ πάντων θεοῦ.
der η΄. 115 Ὃ τὰ εὐμπαντὰ φέρων
τῇ ἀπορρήτῳ cov δυνόμει, Χριετὲ,
ANAPE€OY KPHTHC
τοὺς δείους cou παῖδας ἐν τῇ φλογὶ ἐδρόειςας κράζοντας᾽" εὐλογεῖτε τὰ ἔργα τὸν κύριον.
120 Ὃ ςειρῶν ἐξ ἀφύκτων
θεόθεν λύειν é£oucíav Aafuv τὸν τοῦ «κότους πεδήτην
λῦεόν με νῦν, ἀπόετολε, χάριτι ἐνεκηνούςῃ τῇ θείᾳ ἁλύςει cov.
125 (ζυγχωρεῖν ὃ τοῖς πταίεταις
μαθητευθεὶς ἑβδομηκοντάκις ἑπτὰ τὸν θεὸν ἵλεών μοι
ἁμαρτωλῷ πρεεβείαις cou διάλλαξον εὐφημοῦντί ce, Πέτρε μακάριε.
130 Ἧς ἀπέλαβες πταίςας
ευγγνώμης πταίςαντι μετἀδος κἀμοὶ ταῖς πρεεβείαις cou, μάκαρ,
δουλοπρεπῶς φιλοῦντι θερμότατα c€ φιλοῦντα Xpicróv καὶ φιλούμενδν.
35 Θεοτόκε παρθένε, ςεςαρκωμένον fj τεκοῦςα θεὸν. ὑπὲρ τῶν οἰκετῶν COU αὐτὸν ἀεὶ δυςώπει, θεόνυμφε, λυτρωθῆναι κινδύνων τὴν ποίμνην COV.
dr θ΄. 140 C τὴν ὑπερένδοξον νύμφην καὶ ἀδιάφθορον παρθένον, τὴν τὸν κτίετην τεκοῦςαν ὁρατῶν τε πάντων | καὶ ἀοράτων ἐν ὕμνοις μεγαλύνομεν.
145 CU παντὸς ὑπέρκειςαι ὄντως μακαριςμοῦ τοῦ παρ᾽ ἀνθρώπων"
93 διό ce θεοτόκον Barth, quae lectio cum vulgata lectione hirmi conspirat — θεοτόκον πάντες ce χείλεςεί τε kai ψυχῆ vat. — 96 τε om. codd, — 104 τὸν ἁψάμενον vat. — 105 cou ἀπόετολε barb. — 106 ámo0ncaupize: barb. — 107 πειρασμῶν cou barb. -- 109 écru- μένῃ barb. — 114 τῶν ὅλων barb. — 122 τὸν δεινοῖς meón8évra barb. πεδίτην vatic. — 198 πρεεβείαις διαφύλαξον barb. — διάλλαξον trisyllabum hoc loco est — 129 mérpe ἀπό- croÀe barb. — 130 quartam stropham omisit barb. — 138 δυεώπηςον δέσποινα barb. — 143 τῶν ὁρατῶν hirmologion, sed ut hoe ferri potest in canone Ioannis, ita ab Andreae arte abhorret, qui nusquam plus undecim syllabas huie versui,inclusit — 146 τοῦ om, barb.
KOCMA
τοῦ θεοῦ γάρ ce τὸ cróua μακαρίςαν, TTérpe, ἀπόχρη δεῖξαι
τῷ KkÓcuu, παμμακάριετε.
150 ζοῦ τὰ πάντα ἔμπλεα δόξης, ἁγιαςμοῦ τε καὶ θαυμάτων. λόγοι, λείψανα, κόνις
TOY MAIOYMA 161
καὶ ἣ πίεςτει, TTérpe, | rpockuvouuévn ἀξίως θεία ἅλυεις.
155 (οῦ με ὃ καρπὸς τῆς κοιλίας ἐξοργανώςας θιαςώτην μελῳδὸν ἵετηςί coi τὴν χαρὰν τεκούςῃ | μεγαλοφώνως τὸ χαῖρε πῤοςφθεγγόμενον.
KOCMA TOY MAIOYMA KANONEC ΚΑΙ ΤΡΙΩΙΔΙΑ.
Κανὼν eic τὴν Ὕψωειν τοῦ cravpoó (Cer. 14).
'H é&xpocrixíc? «(ταυριὼ πεποιθὼς ὕμνον ἐξερεύγομαι.»
ἦχος πλ. δ΄.
ὠδὴ α΄. (ταυρὸν χαράξας Μωεῆς ἐπ᾽ εὐθείας ῥάβδῳ, τὴν ἐρυθρὰν διέτεμε τῷ Ἰεραὴλ πεζεύςοντι᾽ τὴν δὲ ἐπιςτρεπτικῶς 5 Φαραὼ τοῖς ἅρμαει κροτήςας ἥνωςεν, ἐπ᾽ εὔρους διαγράψας τὸ ἀήττητον ὅπλον᾽ διὸ Χριςτῶ ἄεωμεν TU Oed) ἡμῶν, ὅτι δεδόξαεται.
Τὸν τύπον πάλαι Μωεῆς 10 τοῦ ἀχράντου πάθους ἐν ἑαυτῶ προέφηνε τῶν" ἱερῶν μεςεούμενος᾽ «ταυρῶῷ δὲ ςεχηματιςθεὶς ᾿ τεταμέναις τρόπαιον παλάμαις ἤγειρε, τὸ κράτος διολέςας
᾿Αμαλὴκ τοῦ πανώλους᾽ 15 διὸ Χριςτ ἄεωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν, ὅτι δεδόξαεται.
᾿Ανέθηκε Μωῦεῆς ἐπὶ «τήλης ἄκος φθοροποιοῦ λυτήριον καὶ ἰοβόλου δήγματος, 20 καὶ ξύλω τύπῳ cravpo0 τὸν πρὸς γῆν ευρόμενον ὄφιν προςέδηςεν ἐγκάρειον, ἐν τούτῳ θριαμβεύεας τὸ πῆμα᾽ διὸ Χριςτῷ dcuuev Td) θε ἡμῶν, ὅτι δεδόξαεται.
25 Ὑπέδειξεν οὐρανὸς τοῦ ς«ταυροῦ τὸ τρόπαιον τῷ εὐςεβείας κράντορι καὶ βαςειλεῖ θεόφρονι, ἐχθρῶν ἐν ὦ δυεμενῶν
148 μακαρίςαντες barb. — 156 ἐξοργιάςας suspicatur Pitra — 157 cou barb. — 189 προςφθεγγόμενος barb.
Cod. A — v. 1 Exod. XIV 21—28. — 3 πεζεύςαντι Barth, — 6 εὖρος A, quod si pro- baveris, supra ἐπ᾿ εὐθεῖαν emendare debebis — 14 Exod, XVIII 11—13. — 17 Numer. XXI 9—90. ξύλου A — 26 fort, τοῦ craupoó τὸ cjua — 29 versiculus duabus syllabis
abundat
CARMINA CHRISTIANA
"1
162 KOCMA TOY MAIOYMA
κατελύθη φρύαγμα, *O βυθῷ κολπωςάμενος ἀπάτη ἀνετράπη δὲ τέμνουςαν ἀνέδωκεν Ἰορδάνης ξύλῳ, 30 καὶ mícric ἐφηπλώθη τ «ταυρῷ καὶ τῷ βαπτίεματι γῆς τοῖς πέραει θεία᾽ τὴν τομὴν τῆς πλάνης τεκμαιρόμενος. διὸ Χριςτὺ ἄεωμεν τῷ θεῖ ἡμῶν, ὅτι δεδόξαεται. Ἱερῶς προετοιβάζεται ὃ τετραμερὴς λαὸς προηγούμενος ὠδὴ τ΄. 55 τῆς ἐν τύπῳ μαρτυρίου εκηνῆς, "Págooc eic τύπον | τοῦ μυετηρίου ς«ταυροτύποις τάξεει κλεϊζόμενος. παραλαμβάνεται" ; τῷ βλαςτῷ γὰρ προκρίνει τὸν ἱερέα" Θαυμαετῶς ἐφαπλούμενος 35 τῇ ςτειρευούςῃ δὲ πρώην τὰς ἡλιακὰς βολὰς ἐξηκόντιςεν ἐκκληςίᾳ νῦν ἐξήνθηςε ὃ «ταυρὸε, καὶ διηγήςεαντο ξύλον «εταυροῦ οὐρανοὶ τὴν δόξαν τοῦ θεοῦ ἡμῶν. εἰς κράτος καὶ ετερέωμα. ΩΣ ὠδὴ e. Ὥς ἐπαφῆκε | ῥαπιζομένη 60 'Q τριςμακάριετον ξύλον, ὕδωρ ἀκρότομος, ἐν ὦ ἐτάθη Χριετὸς ἀπειθοῦντι Ao) καὶ ςκληροκαρδίῳ ὃ βαειλεὺς καὶ κύριος" τῆς θεοκλήτου ἐδήλου δι᾿ οὗ πέπτωκεν ὃ ξύλῳ ἀπατήςας, ἐκκληείας τὸ μυετήριον, τῷ ἐν coi δελεαςθεὶς 40 ἧς ὃ craupóc | 10 κράτος καὶ ετερέωμα. τὰ τῷ προςπαγέντι copki τῷ παρέχοντι Πλευρᾶς ἀχράντου | λόγχῃ τρωθεΐςης τὴν εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν. ὕδωρ civ αἵματι ἐξεβλύεθη ἐγκαινίζον διαθήκην 65 (ὲ τὸ ἀοίδιμον ξύλον, καὶ ῥυπτικὸν ἁμαρτίας᾽ ἐν (y ἐτάθη Xpicróc, τῶν πιετῶν γὰρ craupóc καύχημα ij τὴν ἘΕδὲμ φυλάττουςα
καὶ βαειλέων | κράτος καὶ crepéuua. «τρεφομένη ῥομφαία, craupé, ἠδέεθη᾽ τὸ φρικτὸν δὲ Χερουβὶμ
don δ΄. εἶξε τῷ coi πατγέντι Χριετῷ, 45 Εἰςακήκοα,, κύριε, τῶ παρέχοντι τῆς οἰκονομίας cou τὸ μυετήριον, τὴν εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν. κατενόηςα τὰ ἔργα cou καὶ ἐδόξαςά cou τὴν θεότητα. τὸ Ὑποχθονίων δυνάμεις ; ἀντίπαλοι τοῦ «ταυροῦ Πικρογόνους μετέβαλε φρίττουςει χαραττόμενον ξύλῳ Μωῦεῆς πηγὰς ἐν ἐρήμῳ πάλαι, τὸ εημεῖον ἐν ἀέρι, ὦ πολοῦειν᾽ τῷ «ταυρῷ πρὸς τὴν eücépeiav οὐρανίων, γηγενῶν ὅ0 τῶν ἐθνῶν προφαίνων τὴν μετάθεειν. γένος δὲ γόνυ κάμπτει Χριςτιὺ,
99 κατεβλήθη Darth, — 33 Numer. XVII 8 — 34 ἱερέαν ἃ — 37 Exod. XVII 6 et 7. XX 11 — 38 ἀπιθοῦντι ἃ — 41 Ioann, XIX 84 — -42 ἐξεβλήθη Barth. — 48 Exod. XV 23—25 — 51 Reg. IV 6 — 54 Jes, Nav. IV 18 — 63 δελεαςθὲν A. — δελ. τῶ προςπαγέντι Χριςτῶ À, sed capxi et θεὼ legisse videtur scholiasta cod, A |
KANONEC 165
τῶ παρέχοντι τὴν εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς ἡιιῶν.
ὡς πρεςβύτερον κλέος ὃ νομολάτρις Aaóc:
ὑποπτευθεὶς ὅθεν οὗτος
τὸ Μαρμαρυγαῖς ἀκηράτοις φανεὶς ὃ θεῖος craupóc,
ἐξηπατῆςθαι οὐκ ἠλλοίωςε τὸν ζωηφόρον τύπον᾽
πον P » éckoricuevoic é8vect ὑπερέξει λαὸς γὰρ XpicroO τοῦ θεοῦ
τοῖς ἐν πλάνῃ ἀπάτης τὸ θεῖον φέγγος 100 ἀπαετράψας, οἰκειοῖ τῷ ἐν αὐτῶ παγέντι Χριςτῶ. τῶ παρέχοντι τὴν εἰρήνην ταῖς ψυχαῖς ἡμῶν.
v1 dn ς΄. 80 Νοτίου. θηρὸς ἐν «πλάγχνοις “παλάμας Ἰωνᾶς «ταυροειδῶς διεκπετάςας τὸ εὠωτήριον πάθος 10ῦ προδιετύπου εαφῶς᾽" ὅθεν «τριήμερος ἐκδὺς τὴν ὑπερκόςμιον ἀνάεταειν ὑπεζωγράφηςε 85 τοῦ copki προςπαγέντος Χριςτοῦ τοῦ θεοῦ 110 καὶ τριημέρῳ é[épcet τὸν κόςμον φωτίςαντος.
E
Ὃ τήρᾳ καμφθεὶς καὶ vócu τρυχωθεὶς ἀνωρθοῦτο Ἰακὼβ χεῖρας ἀμείψας, τὴν ἐνέργειαν φαίνων 11: τοῦ Zumgópou ctaupoób: 90 τὴν παλαιότητα καὶ γὰρ .T00 νομικοῦ ε«κιώδους γράμματος ἐκαινογράφηςεν δ᾽ ἐν τούτῳ capxi προςπατεὶς ὃ θεὸς καὶ τὴν ψυχώλεθρον vócov τῆς πλάνης ἀπήλαεεν.
C'
120
NeaZoücaoic θεὶς παλάμας ὃ θεῖος Ἰεραὴλ 95 craupoeibU)c κάραις ἐδήλου
νεοπαγὴς, ἀνεβόα, craupü) τειχιζόμενος.
dàn ζ΄. : Ἔκνοον πρόεταγμα τυράννου oucce- βοῦς λαὸν ἐκλόνηςε. πνέον ἀπειλῆς καὶ δυςφημίας θεοςτυγοῦς᾽ ὅμως τρεῖς παῖδας | οὐκ ἐδειμάτωςε θυμὸς θηριώδης, | οὐ πῦρ βρόμεον᾽ ἀλλ᾽ ἀντηχοῦντι δροςοβόλῳ πνεύματι πυρὶ ευνόντες ἔψαλλον᾽ ὃ ὑπερύμνητος [τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν θεὸς εὐλοτητὸς εἶ.
Ξύλου τευςάμενος ὃ πρῶτος ἐν βρο- τοῖς φθορᾷ παρώκηςε᾽ ῥίψιν γὰρ ζωῆς ἀτιμοτάτην κατακριθεὶς ὅλῳ τιὺ τένει, | «ωματοφθόρος τις ὡς λύμη τῆς vócou, | μετέδωκεν ' ἀλλ᾽ εὑρηκότες γηγενεῖς ἀνάκληειν «ταυροῦ τὸ ξύλον κράζωμεν᾽ ὃ ὑπερύμνητος [τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
Ἔλυςε πρόεταγμα θεοῦ παρακοὴ. καὶ ξύλον ἤνεγκε θάνατον βροτοῖς τὸ μὴ εὐκαίρως ueraAngOév ἐν ἀςφαλείᾳ | τῆς ἐριτίμου δὲ ἐντεῦθεν ζωῆς τὸ ξύλον εἴργετο, 0 νυκτιλόχου | δυςθανοῦς ἀνέῳξεν
81 Genes. XLVIII 13—20. — 89 Zwoódpou A quod emendate Ζζωηδιύρου scribendum
fuit — 96 νομολάτρης A — 97 οὕτως Barth. - — 123 εἴργεται Α cum schol.
102 λαούς Barth, — 116 xpáZouev Barth.
164 KOCMA TOY MAIOYMA
125 εὐγνωμοεύνη κράζοντος᾽ 130 βλέπων ᾿ἸΙεραὴλ, ὃ ὑπερύμνητος τῆς βαειλείας τὸ κραταιὸν τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν ὅπως ευνάξει ὃ ὑπερένδοξος θεὸς εὐλογητὸς ei. «ταυρὸς προδηλῶν᾽" οὗτος γὰρ τοῖς βαειλεῦει | τροπαιοῦχον καύχημα “Ῥάβδου προςπτύεςεεται τὸ ἄκρον Ἰω- καὶ φῶς τοῖς πίςτει μέλπουειν " ςὴφ 135 ὃ ὑπερύμνητος τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν ὃ γενηςόμενα θεὸς εὐλογητὸς εἶ. ᾧδὴ η΄.
Εὐλογεῖτε, παῖδες | τῆς Τριάδος ἰςάριθμοι, δημιουργὸν πατέρα θεόν᾽ ὑμνεῖτε τὸν ευγκαταβάντα λόγον | καὶ τὸ πῦρ εἰς bpócov μεταποιήςαντα, 110 καὶ ὑπερυψοῦτε | τὸ mci ζωὴν παρέχον πνεῦμα πανάτιον | eic τοὺς αἰῶνας᾽
Ὑψουμένου ξύλου | ῥαντιςθέντος ἐν αἵματι τοῦ «εαρκωθέντος λόγου θεοῦ, ὑμνεῖτε αἱ τῶν οὐρανῶν δυνάμεις | βροτῶν τὴν ἀνάκληειν ἑορτάζουςαι᾽ 140 λαοὶ προςκυνεῖτε | Χριςτοῦ τὸν «ςταυρὸν, δι᾿ οὗ τῷ κόεμῳ ἀνάεταεις | εἰς τοὺς αἰῶνας. Γηγενεῖς, παλάμαις, οἰκονόμοι τῆς χάριτος, «ταυρὸν, οὗ ἔετη Xpicróc Ó θεὸς, ὑψοῦτε ἱεροπρεπῶς καὶ λόγχην θεοῦ λόγου εὦμα ἀντιτορήςαςαν᾽ 150 ἰδέτωςαν ἔθνη | πάντα τὸ εωτήριον τοῦ θεοῦ, δοξάζοντα | εἰς τοὺς αἰῶνας.
Οἱ τῇ θείᾳ ψήφῳ | προκριθέντες ἀγάλλεεθε, Χριςτιανῶν πιςτοὶ βαειλεῖς, καυχᾶεθε τὸ XO ΘΠ ΡΟΝ ὅπλον | λαχόντες 0cóOev, craupóv τὸν τίμιον᾽ 155 ἐν τούτῳ τὰρ φῦλα | πολέμων θράςος ἐπιζητοῦντα «κεδάζονται | eic τοὺς αἰῶνας.
ὠδὴ θ΄. Μυετικὸς εἶ, θεοτόκε, mapóbeicoc, 100 πεφυτούργηται δένδρον᾽ ἀγεωργήτως βλαςτήςαςα Xpicróv, δι᾿ οὗ νῦν ὑψουμένου 0p' οὗ τὸ τοῦ «ταυροῦ προςκυνοῦντες αὐτὸν ζωηφόρον ἐν τῇ c€ μεγαλύνομεν. 128 Genes, XLVII 31 — 131 εὐνέξει Barth. — 132 quintus versus huius strophae iusto brevior est — 134 xpáZouca Darth. — 154 τῷ τροπαιοφόρῳ ὅπλῳ Barth. — 156 ckebáv- νυνται Barth, — 157 μυςτικῶς Hirmologium — 161 δι᾿ οὗ] διὸ in hac et in proximis
strophis A
KANONEC 165
᾿Αγαλλέεθω τὰ δρυμοῦ ξύλα εὐμπανταὰ Ἱερὸν ἠγέρθη κέρας θεόφροει ἁγιαςθείςης τῆς püceuc αὐτῶν, 170 τῆς κεφαλῆς τῶν ἁπάντων ὃ craupóc, 105 ὑφ᾽ οὗπερ ἐξ ἀρχῆς ἐν ὦ ἁμαρτωλῶν ἐφυτεύθη Χριςτοῦ νοουμένων cuvOAüvrat - τανυθέντος ἐν ξύλῳ τὰ κέρατα πάντα᾽ δι᾿ οὗ νῦν ὑψουμένου δι᾿ οὗ νῦν ὑψουμένου προςκυνοῦμεν αὐτὸν προςκυνοῦμεν αὐτὸν καὶ μεγαλύνομεν. καὶ μεγαλύνομεν.
κατ᾽ ἄλλον εἱρμόν.
115. ὋὧὉ διὰ βρώςεεως τοῦ ξύλου τῷ τένει προςτενόμενος θάνατος διὰ «ταυροῦ κατήργηται εήμερον᾽ τῆς Τὰρ προμήτορος ἣ πατγενὴς | κατάρα διαλέλυται τῷ βλαςτῶ τῆς ἁγνῆς θεομήτορος, ἣν πᾶςαι αἱ δυνάμεις | τῶν οὐρανῶν μεταλύνουειν.
180 Μὴ τὴν πικρίαν τὴν τοῦ ξύλου | ἐάςας ἀναιρέειμον, κύριε, διὰ «ταυροῦ τελείως ἐξήλειψας" ὅθεν καὶ ξύλον ἔλυςε ποτὲ | πικρίαν ὑδάτων Meppác, προτυποῦν τοῦ εταυροῦ τὴν ἐνέργειαν, fjv πᾶςαι oi δυνάμεις | τῶν οὐρανῶν μεταλύνουειν.
185 ᾿Αδιαλείπτως βαπτομένους | τῶ ζόφῳ τοῦ προπάτορος, κύριε, διὰ ς«ταυροῦ ἀνύψωςεας εήμερον᾽ ὡς v&àp τῇ πλάνῃ ἄγαν ἀκρατῶς | f| φύεις προκατηνέχθη, παγκλήρως ἣμᾶς πάλιν ἀνώρθωςε τὸ φῶς τὸ τοῦ «ςταυροῦ cou, | ὃν οἱ πιςετοὶ μεταλύνομεν.
190 Ἵνα τὸν τύπον ἀποδείξῃς | τῷ κόεμῳ TpockuvoUuevov, κύριε, τὸν τοῦ ςταυροῦ ἐν müciv ὡς ἔνδοξον, ἐν οὐρανῶὼ ἐμόρφωςεας φωτὶ ἀπλέτῳ ἠτλαϊεμένον, βαειλεῖ πανοπλίαν ἀήττητον, ἣν πᾶςαι αἱ δυνάμεις | τῶν οὐρανῶν μεταλύνουειν.
H Κανὼν eic τὴν τοῦ Χριςτοῦ vévvnav (Δεκ. 25).
'H ἀκροετιχίς᾽ «Χριςτὸς βροτωθεὶς ἦν ὅπερ θεὸς μένη.»
dn α΄. ἦχος α΄ Χριςτὸς γεννᾶται" δοξάςατε᾽ Χριςτὸς ἐπὶ γῆς᾽ ὑψώθητε᾽ Χριςτὸς ἐξ οὐρανῶν ἀπαντήςατε᾽ ἄςατε τῶ κυρίῳ πᾶςα ἣ τῇ 104 ἀταλλιάςξθω ἃ - 175 aerostichidis legibus docemur octavi carminis ultimam stropham, si alterum carmen nonum cantetur, resecandam esse. — 180 πικρίαν τοῦ A — 182 Mepüc A — 192 οὐρανοῖς ἃ — 194 διό ce αἱ δυνάμεις. . .. μεταλύνομεν A, quod
certe μεγαλύνουςει «scribendum fuit,
KOCMA TOY MAIOYMA
166 5 καὶ ἐν eügppocóvn ἀνυμνήςατε, λαοὶ, (ύμμορφος πηλίνης, ὅτι δεδόξαεται. 10 εὐτελοῦς διαρτίας, | Xpicré, γεγονὼς καὶ μετοχῇ capkóc τῆς χείρω εύςεαντα ἐκ παραβάςεεως μεταδοὺς θείας φύτλης, θεοῦ τὸν κατ᾽ εἰκόνα γενόμενον, βροτὸς πεφυκὼς | καὶ μείνας θεὸς ὅλον τῆς φθορᾶς ὑπάρξαντα, καὶ ἀνυψώςας τὸ κέρας ἡμῶν,
10 κρείττονος ἐπταικότα | θείας ζωῆς — i5 ἅτιος εἶ, κύριε. αὖθις ἀναπλάττει ὃ ςοφὸς δημιουργός,
ὅτι δεδόξαεται. Βηθλεὲμ εὐφραίνου,
ἡγεμόνων ᾿Ιούδα | βαείλεια᾽ Ἰδὼν ὃ κτίετης ὀλλύμενον τὸν Ἰεραὴλ γὰρ ὃ ποιμαίνων, τὸν ἄνθρωπον, χερεὶν ὃν ἐποίηςε, Χερουβὶμ ὃ ἐπ᾿ ὥὦὥμων, 15 κλίνας οὐρανοὺς κατέρχεται" δ0 ἐκ coü προελθὼν | Xpicróc ἐμφανῶς τοῦτον δὲ ἐκ παρθένου | θείας ἁγνῆς καὶ ἀνυψώςας τὸ κέρας ἡμῶν, ὅλον δειοῦται | ἀληθείᾳ «αρκωθείς, ᾿ πάντων ἐβαείλευςεν. ὅτι δεδόξαεται.
dn δ΄. Cogía, λόγος καὶ δύναμις, “Ῥάβδος ἐκ τῆς ῥίζης Ἰεςςαὶ 30 υἱὸς ὧν τοῦ πατρὸς καὶ ἀπαύγαεςεμα, καὶ ἄνθος ἐξ αὐτῆς, Xpicré, Xpicróc ὃ θεὸς δυνάμεις λαθὼν, 55 ἐκ τῆς παρθένου ἐνεβλάετηςας᾽ ócac ὑπερκοεμίους, | ócac ἐν γῇ, ἐξ ὄρους ὃ αἰνετὸς | καταςκίου δαςέος καὶ ἐνανθρωπήςας | ἀνεκτήςατο ἡμᾶς, ἦλθες «εαρκωθεὶς ἐξ ἀπειράνδρου ὅτι δεδόξαεται. ὃ ἄῦλος καὶ θεός᾽ ; δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε. ὠδὴ T. 25 Τῷ πρὸ τῶν αἰώνων 60 Ὃν πάλαι προεῖπεν "au ἐκ πατρὸς γεννηθέντι ἀρρεύετως vi) ἐθνῶν ἀπεκδοχὴν, Χριςτὲ, καὶ ἐπ᾿ ἐςχάτων ἐκ παρθένου φυλῆς ᾿Ιούδα ἐξανέτειλας ς«αρκωθέντι ἀςπόρως καὶ δύναμιν Δαμαεκοῦ, Χριςτῷ τῶ θεῶ | βοήεωμεν᾽ (αμαρείας εκῦλά τε 80 Ὃ àvuytucac τὸ κέρας ἡμῶν ἦλθες προνομεύεων, πλάνην τρέπων ἅγιος εἶ, κύριε. 65 eic micriv θεοτερπῆ᾽
δόξα τῇ δυνόμει cou, κύριε. Ὃ τῆς ἐπιπνοίας μεταςχὼν τῆς ἀμείνω | ᾿Αδὰμ χοϊκοὸς Τοῦ μάντεως πάλαι Βαλαὰμ
καὶ πρὸς φθορὰν κατολιςθήςας ; τῶν λόγων μυητὰς cogpoUc 35 γυναικείᾳ ἀπάτῃ ἀςτεροςκόπους χαρᾶς ἔπληςας, Χριετῷ τυναικὸς | βοᾷ ἐξ ὀρῶν. τὸ ἀςτὴρ ἐκ τοῦ Ἰακὼβ Ὃ δι᾽ ἐμὲ κατ᾽ ἐμὲ γεγονὼς ἀνατείλας, δέςεποτα᾽ ἅγιος εἶ, κύριε. ἐθνῶν ἀπαρχὴν εἰςαγομένους
Codd. ACV — v. 9 ὑπάρχοντα CV --- 28 ἐνανθρωπήεει C. — 26 γεννηθέντι ἐκ πατρὸς A — 88 χοϊκῶς C — 35 Genes. III, — 36 Xpicróv . . . ἐξορῶν Barth. — 46 Mich, V 2 — 47 βαείλειον C. — 53 Jos, ΧΙ — 56 Prec. Abac. 3 — 60 Genes, XLIX 8—10 --' 63 Jes. VIII 4 — 64 εἷλε mpocvoueUcac C — 65 θεοπρεπῆ Dan, — 67 Numer. XXIV. Matth. II,
— 10 ἀνατείλας χαρίτη C
KANONEC 101
ἐδέξω δὲ προφανῶς" ὡδὴ S". δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε. (πλάγχνων Ἰωνᾶν [ἔμβρυον ἀπήμεςεν : ᾿ ; 100 ἐνάλιος θὴρ, | οἷον ἐδέξατο᾽ Qc πῦκῳ -γαετρὶ παρθενικῇ τῇ παρθένῳ δὲ — 15 κατέβης ὑετὸς, Χριςτὲ, ; évoikrjcac ὃ λόγος καὶ cápka λαβιὺν πο craTovec ἐν γῇ -ετάζουτζαι: διελήλυθε φυλάξας ἀδιάφθορον Αἰθίοπες καὶ Θαρεεῖς ἧς γὰρ οὐχ ὑπέετη ῥεύεεως καὶ ᾿Αράβων vficoí τε, 10 τὴν τεκοῦςαν κατέεχεν ἀπήμαντον. (αβᾶ, Μήδων, πάςεης γῆς κρατοῦντες προςέπεςόν ςοι, cup: ᾿Ηλθεεαρκωθεὶς | Xpicróc ὁ θεὸςἡμῶν, 80 δόξα τῇ δυνόμει cou, κύριε. γαςτρὸς ὃν πατὴρ T E πρὸ Ἑωςφόρου γεννᾶ᾽ EV. Eun e. τὰς ἡνίας δὲ Θεὸς ὧν εἰρήνης, πατὴρ οἰκτιρμῶν, ὃ κρατῶν τῶν ἀχράντων δυνάμεων τῆς μεγάλης βουλῆς cov τὸν ἄγγελον i110 ἐν φάτνῃ τῶν ἀλόγων ἀνακλίνεται, EE. παρεχομένου ῥάκει «παργανοῦται, λύει δὲ ἀπέετειλας ἣμῖν᾽ πολυπλόκους ςειρὰς παράπτώςεων. ὅθεν θεογνωείας πρὸς φῶς ὁδδηγηθέντες, Νέον ἐξ ᾿Αδὰμ | παιδίον φυράματος 85 ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζοντες ; ἐτέχθη υἱὸς | xoi microic δέδοται᾽ δοξολογοῦμέν ce, φιλάνθρωπε. 115 τοῦ δὲ μέλλοντος ᾿ ΩΣ οὗτός ἐἐετιν αἰῶνος πατὴρ καὶ ἄρχων €v δούλοις τ Kaícapoc δόγματι καὶ καλεῖται τῆς μεγάλης βουλῆς ἀπεγράφηεςπιθήκας καὶ δούλους ἡμᾶς ἄγγελος: ἐχθροῦ καὶ ἁμαρτίας οὗτος ἰχυρὸς θεός ἐετι ἠλευθέρωςας, Xpicré. καὶ κρατῶν ἐξουείᾳ τῆς κτίςεως. : 90 ὅλον τὸ καθ᾽ ἡμᾶς δὲ πτωχεύςας καὶ XoikÓv ven z. ἐξ αὐτῆς ἑνώςεως 120 Οἱ παῖδες εὐςεβείᾳ καὶ κοινωνίας ἐθεούργηςας. cuyrpagévrec, δυςςεβοῦς προετάγ- καταφρονήςαντες [ματος Ἰδοὺ ἣ παρθένος, ὡς πάλαι φηεὶν, πυρὸς ἀπειλὴν οὐκ ἐπτοήθηςαν, ἐν γαςτρὶ ευλλαβοῦςα ἐκύηςεν ἀλλ᾽ ἐν μέεῳ τῆς φλογὸς ἑςτῶτες 95 θεὸν ἐνανθρωπήςαντα ἔψαλλον᾽ καὶ μένει παρθένος" 125 ὃ τῶν πατέρων θεὸς εὐλογητὸς εἶ. δι᾿ ἡεκαταλλαγέντες | θειῦ οἱ ἁμαρτωλοὶ θεοτόκον κυρίως Ποιμένες ἀτραυλοῦντες oUcay ἐν πίετει ἀνυμνήςεωμεν. ἐκπλαγζοῦς φωτοφανείας ἔτυχον᾽ 73 δῶρά cot δεκτὰ προςκομίζοντας Barth. — 74 Judie. VI, — 75 Χριετὸς C. — 77 Psalm
LXXI. LXXXVI. — 79 προςέπεςαν AC — cot Xpicré V. — 81 Jes, IX 6. — 87 Luc. II — 89 nieuO0épucac ἡμᾶς C — 92 ἐθεούργηζαν C. — 92 Jos, VII 14 — 96 καταπλαγέντες Ὁ — 103 προελήλυθε V — 107 Psalm CIX 3 — 110 ἀνακέκλιται A. — 119 é£oucíav A — 120 in prima, tertia et quarta stropha huius septimae odae post undecimam strophae syllabam numeros interpunxit Barth.; idem paulo post vocabula αὐτοὺς, θεῶ, Xpicróv in tribus ex- tremis strophis praecedenti versui adiecit, — 126 Lue, II 8—15.
168 KOCMA TOY MAIOYMA
δόξα κυρίου γὰρ διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν᾽ αὐτοὺς περιέλαμψε καὶ ἄγγελος, εὐλογείτω ἣ κτίεις πᾶςα τὸν κύριον 180 ἀνυμνήςατε, βοῶν, ὅτι ἐτέχθη καὶ ὑπερυψούτω
Xpicróc: 160 εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. ὃ τῶν πατέρων θεὸς εὐλογητὸς ei. 3 "Oprava παρέκλινε τὸ πένθος ὠδῆς᾽ Ἐξαίφνης cüv τῷ λόγῳ οὐγὰρ ἧδον ἐν νόθοις οἱ παῖδες Cuv
τοῦ ἀγγέλου οὐρανῶν ετρατεύμοτα, Βαβυλῶνος λύει δὲ πλάνην πᾶςαν δόξα, ἐκραύγαζον, καὶ μουεικῶν 135 θεῷ ἐν ὑψίετοις, ἐπὶ γῆς εἰρήνη. 10ὁῦ ἁρμονίαν Βηθλεὲμ ἐξανατείλας Χρι- ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία Χριετὸς «τός: ἔλαμψεν᾽ διὸ ἀνυμνοῦντες ἀν — ὃ τῶν πατέρων θεὸς εὐλογητὸς εἰ. εὐλογείτω fj κτίεις πᾶςα τὸν κύριον
καὶ ὑπερυψούτῳω Ρῆμα τί τοῦτο; εἶπον εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
οἱ ποιμένες, διελθόντες ἴδωμεν
140 τὸ γεγονὸς θεῖον. (κῦλα Βαβυλὼν τῆς βαειλίδος (ιὼν Xpictóv: Βηθλεὲμ καταλαβόντες δὲ 1:0 καὶ δορίκτητον ὄλβον ἐδέξατο᾽ civ [τῇ] τεκούςῃ προςεκύνουν ἀνα- θηςαυροὺς Xpicróc ἐν (ιὼν δὲ ταύτης μέλποντες᾽" καὶ βαειλεῖς ὃ τῶν πατέρων θεὸς εὐλογητὸς εἶ. εὺν ἀςτέρι ὁδηγιὼ ἀςτροπολοῦντας ἕλκει"
| dn η΄. διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν᾽ Θαύματος ὑπερφυοῦς ἣ δροςοβόλος 1:75 εὐλογείτω f| κτίεις πᾶςα τὸν κύριον 115 ἐξεικόνιςε κάμινος τρόπον᾽ καὶ ὑπερυψούτω οὐ γὰρ oUc ἐδέξατο φλέγει νέους, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. ὡς οὐδὲ πῦρ
τῆς θεότητος παρθένου ἣν ὑπέδυ , ὠδὴ 6. vnoUv: Μυετήριον ξένον | ὁρῶ καὶ παράδοξον ! διὸ ἀνυμνοῦντες ἀναμέλψωμεν οὐρανὸν τὸ ςεπήλαιον, θρόνον χερου- 180 εὐλογείτω ἣ κτίεις πᾶςα τὸν κύριον βικὸν καὶ ὑπερυψούτω τὴν παρθένον, τὴν φάτνην χωρίον, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 180 ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὃ ἀχώρητος
Xpicróc ὁ θεὸς,
Ἕλκει Βαβυλῶνος ἣ θυγάτηρ παῖδας ὃν ἀνυμνοῦντες μετγαλύνομεν.
δορικτήτους Δαυϊδ ἐκ Civ αὑτῇ᾽
δωροφόρουςπέμπει δὲ μάγους παῖδας, '€£aíciov δρόμον ὁρῶντες οἱ μάτοι
155 τὴν τοῦ Δαυϊὸδ ἀςευνήθους νέου dcrépoc ἀρτιφανοῦς θεοδόχον θυγατέρα λιτανεύςοντας᾽ οὐρανίου ὑπερλάμποντος,
132 Luc. II 18. 14, — 142 τῇ uncinis inclusimus, quia una syllaba versus abundat. —
144 ὑπερφυῶς C — 145 τρόπον A cum schol, CV: τύπον Barth. — 146 φλέγειν V — 118 παρθένον V — 149. 157 ἀναμέλπομεν V — 153 ἐν αὑτῇ schol. cod. A Dan, — 165 Xpicré V — 169 Paralip. XXXVI — 171 ἐκ cuv V. — 173 ἐν ἀςτέρι Dan. — 183 ápripaoóc € — 184 οὐρανίους ὑπερλάμποντας A :
KANONEC 169
185 Χριςτὸν βαειλέα ἐτεκμήραντο Χριετὸν ἀνελεῖν ἐν τῇ γεννηθέντα ὃ θεομάχος φρυαττόμενος.
Βηθλεὲμ εἰς εωτηρίαν ἡμῶν. : c Ἠκρίβωςε χρόνον | ἩἭρώδης ἀετέρος,
Νεηγενὲς, μάγων | λεγόντων, παιδίον οὗ ταῖς ἡγεείαις οἱ μάγοι ἐν Βηθλεὲμ “ἄναξ, οὗ dcr ἐφάνη, ποῦ écmv; προςκυνοῦει Xpicróv civ δώροις" εἰς γὰρ 195 ὑφ᾽ οὗ πρὸς πατρίδα δδηγούμενοι ἐκείνου προςκύνηειν ἥκομεν, δεινὸν παιδοκτόνον 190 μανεὶς ὃ Ἡρώδης ἐταράττετο, ἐγκατέλιπον παιζόμενον. Im
Kavüv eic τὰ Ocogdáveia (lav. 6).
'H ἀκροετιχίε: «Βάπτιεμα ῥύψις τηγενῶν ápapráboc. »
: ἦχος β΄. dn α΄. δὴ Y. Βυθοῦ ἀνεκάλυψεν πυθμένα Ἰεχὺν ὃ διδοὺς καὶ διὰ ξηρᾶς οἰκείους ἕλκει, τοῖς βαειλεῦειν ἡμῶν κύριος ἐν αὐτῷ κατακαλύψας ἀντιπάλους καὶ κέρας χριετῶν αὑτοῦ ὑψῶν ὃ κραταιὸς ἐν πολέμοις κύριος᾽ παρθένου ἀποτίκτεται, ὅ ὅτι δεδόξαεται. 25 μολεῖ δὲ πρὸς τὸ βάπτιςμα᾽ πος 4 ; ; διὸ πιςτοὶ βοήεςωμεν᾽ ᾿Αδὰμ τὸν φθαρέντα ἀναπλάττει wp 2 Bon μη JTIMMAA Sie τα τὰ ; , i à οὐκ ἔετιν ἅγιος | ὡς ὁ θεὸς ἡμῶν ῥείθροις Ἰορδάνου καὶ δρακόντων UNE ; f i ὦ : rri y ; καὶ οὐκ €cTi δίκαιος πλήν COU, κύριε. κεφαλὰς ἐμφωλευόντων διαθλάττει ; 0 ςἀρκωθεὶς εκ παρθένου κύριος (τειρεύουεα πρὶν üÜ ει ς , ^ , 10 ὅτι δεδόξαεται 30 ἣ τεκνουμένη δεινῶς εήμερον Πυρὶ rfc θεότητος ἀύλῳ εὐφραίνου, Χριςτοῦ ἐκκληεία᾽ , € * -] , 9 A H ^ cápka ὑλικὴν nugiecuévoc δι᾿ ὕδατος καὶ πνεύματος Ἰορδάνου περιβάλλεται τὸ νᾶμα vtot cot γάρ γεγέννηνται ὃ βαειλεὺς τῶν αἰώνων xÜpioc: οἱ πίετει ἀνακράζοντες᾽
--
35 οὐκ Écriv ἅγιος ὡς Ó θεὸς ἡμῶν
15 ὅτι δεδόξαεται. καὶ οὐκ ἔςτι δίκαιος | πλήν cou, κύριε.
Τὸν ῥύπον ὁ «μήχων τῶν ἀνθρώπων
τούτοις καθαρθεὶς ἐν Ἰορδάνῃ, Μεγάλῃ φωνῇ οἷς θελήεας ὡμοιώθη, ὃ ἣν μείνας, ἐν τῇ ἐρήμῳ βοᾷ πρόδρομος" τοὺς ἐν τῷ «κότει φωτίζει κύριος᾽ XpicroO. ἑτοιμάςεατε ὁδοὺς ?0 ὅτι δεδόξαεται. 40 καὶ τρίβους τοῦ θεοῦ ἡμῶν
191 Χριςτῷ A -- 192 Matth, II 10 -- 190 ἐγκατέλειπον Dan.
Codd. AV — 6 Matth. VI. Marc. 1. Luc. HIT. Ioann. Ll, — 9 ὁ βαειλεὺς τῶν αἰώνων in secunda, ὁ capku8eic ἐκ παρθένου in tertia stropha exhibet Barth. — 10 cuóyuwv ex «μήχων corr. A — 19 τῷ om. Barth. — φωτίζων À — 21 Reg. I 2, — 23 χρηςτῶν Vo 50 αὐτῷ micro A. — 30 τεκνωμένη AV Barth, — 31 ἡ ἐκκληςία Barth. —- 33 γάρ coi
Barth. — 34 et 42 οἱ AV: ἐν Barth, — 38 ὁ πρόδρομος V — 39 ὁδόν V
170
15
50
e 2
60
τῷ
εὐθείας ἀπεργάςεαεθε oi πίετει ἀνακράζοντες᾽"
οὐκ ἔετιν ἅγιος ὧς ὁ θεὸς ἡμῶν καὶ οὐκ ἔετι δίκαιος | πλήν cov, κύριε.
irn δ΄.
᾿Ακήκοα, κύριε, φωνῇ cou ὅν εἶπας Φωνὴ βοῶντος ἐν ἐρήμῳ, ὅτε ἐβρόντηςας πολλῶν ἐπὶ ὑδάτων, τῷ εὖ μαρτυρούμενος υἱῷ᾽
ὅλος γεγονὼς τοῦ παρόντος πνεύματος δὲ épónce:
cU εἶ Xpicróc, 80
θεοῦ εοφία καὶ δύναμις.
-1 σι
Ῥυπτόμενον ἥλιον
τίς εἶδεν, ὃ κῆρυξ βοᾷ,
τὸν ἔκλαμπρον τῇ φύεει,
ἵνα ce ὕδαειν,
ἀπαύγαςμα τῆς δόξης,
πατρὸς χαρακτὴρ ἀϊδίου. 85 ἐκπλύνω καὶ χόρτος ὧν πυρὶ
ψαύεω τῆς εῆς θεότητος; cU γὰρ Xpicróc,
θεοῦ ςοφία xoi δύναμις.
πέφηνεν év0eov ἣν εἶχεν εὐλάβειαν 90 Μω εῆς περιτυχών cCot* ὡς γὰρ τῆς βάτου cou φωνήςαντος ἠεςθήθη, εὐθὺς ἀπεετράφη τὰς ὄψεις" ἐγὼ δὲ πῶς βλέψω ce τρανῶς, ἢ πῶς xeipoOerricu ce; εὖ yàp “Χριςτὸς, — 99 θεοῦ cogía xoi δύναμις.
Ψυχῆς τελῶν ἔμφρονος καὶ λόγῳ τιμώμενος
KOCMA TOY MAIOYMA
ἀψύχων εὐλαβοῦμαι᾽ εἰ γὰρ βαπτίεω ce,
κατήγορόν μου ἔεται
πυρὶ καπνιζόμενον ὄρος; φυγοῦςεα δὲ θάλαςςα διχῇ
καὶ Ἰορδάνης οὗτος crpageíc: εὺ γὰρ Χριετὸς,
θεοῦ cogía καὶ δύναμις.
,
ion e. '"Incoóc ὃ ζωῆς ἀρχηγὸς λῦςεαι τὸ κατάκριμα ἥκει ᾿Αδὰμ τοῦ πρωτοπλάετου᾽ καθαρείων δὲ | ὡς θεὸς μὴ δεόμενος τῷ πεςόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνῃ, ἐν ᾧ τὴν ἔχθραν κτείνας ὑπερέχουςαν πάντα νοῦν εἰρήνην χαρίζεται.
(υνελθόντων ἀπείρων λαῶν ὑπὸ Ἰωάννου βαπτιεθῆναι, αὐτὸς ἐν μέεῳ ἔετη;
προςεφώνει δὲ
τοῖς παροῦει᾽ τίς ἔδειξεν. ἀπειθεῖς, τὴν ὀργὴν ὑμῖν ἐκκλῖναι τὴν μέλλουςαν:. καρποὺς ἀξίους Χριςτῷ éxreAeire: παρὼν γὰρ νῦν εἰρήνην χαρίζεται.
Γεωργὸς ὃ καὶ δημιουργὸς μέεος ἑετηκὼς ὡς εἷς ἀπάντων καρδίας ἐμβατεύει" καθαρτήριον | δὲ πτύον χειριζόμενος τὴν παγκόεσμιον ἅλωνα πανεόφως διΐετηει,.- τὴν ἀκαρπίαν φλέγων, εὐκαρποῦειν αἰώνιον ζωὴν χαριζόμενος.
45 ἀκήκοε Barth. -- 46 Luc. III 4, 21—22 — φωνῇ V: φωνῆς Α -- φωνή À: φωνῆι
V c 6scce φωνήςαντα V Barth. — 66 ce om, A — 69 scholiastae interpretantis ὑπάρχων ψυχῆς vestigia secutus reposuerim πέλων — 72 μοι Barth, — 78 una syllaba ante ἥκει excidisse videtur. — 89 fort.: Χριςτῷ ἀξίους — 93 ἐμβατεύων V — 91 χειριεάμενος Barth
— 91 fort. eükpamoóc δ᾽ αἰώνιον
P.C
mis edid
KANONE€C
din ς΄. Ἢ φωνὴ τοῦ λόγου,
ὃ λύχνος τοῦ φωτὸς, ὃ '€ucqópoc,
100 ὃ τοῦ ἡλίου πρόδρομος
ἐν τῇ ἐρήμῳ, μετανοεῖτε, βοᾷ τοῖς λαοῖς, koi προκαθαίρεεθε᾽"
Ἰδοὺ γὰρ mópecri Xpicróc,
ἐκ φθορᾶς τὸν kócuov λυτρούμενος.
^
πάςι
105 Γεννηθεὶς ἀρρεύετως ἐκ θεοῦ καὶ πατρὸς, ἐκτῆς παρθένου δίχα ςαρκοῦται ῥύπου Xpicróc: οὗ τὸν ἱμάντα, τὴν ἐξ ἡμῶν τοῦ λόγου cuvágeiav, λύειν ἀμήχανον, 110 διδάςκει ὃ πρόδρομος, ᾿ γηγενεῖς ἐκ πλάνης λυτρούμενος.
Ἐν πυρὶ βαπτίςει [τας τελευταίῳ Xpicróc τοὺς ἀπειθοῦν- καὶ μὴ θεὸν φρονοῦντας αὐτόν᾽
115 ἐν πνεύματι δὲ καινοποιεῖ δι᾽ ὕδατος χάριτι τοὺςἐπιγνώμονας αὐτοῦ τῆς θεότητος, τῶν πλημμελημάτων λυτρούμενος.
dn Ζ΄.
Néout εὐςεβεῖς
καμίνι πυρὸς προςομιλήςαντας " διαςυρίζον πνεῦμα opócou
ἀβλαβεῖς διεφύλαξε
. καὶ θείου ἀγγέλου curkarapacic: ᾿ὅθεν ἐν φλογὶ δροειζόμενοι
εὐχαρίετως ἀνέμελπον * ὑπερύμνητε,
ὁ τῶν πατέρων κύριος καὶ θεὸς εὐλογητὸς εἰ.
120
125
1
Ὥς ἐν οὐρανῷ
εὺν τρόμῳ καὶ θαύματι παρίεταντο ἐν Ἰορδάνῃ αἱ δυνάμεις
τῶν ἀγγέλων, «κοπούμεναι
τοςαύτην θεοῦ τὴν εὐγκατάβαειν᾽ ὅπως ὃ κρατῶν τὴν ὑπέρῳον
τῶν ὑδάτων ὑπόεταειν ἐν τοῖς ὕδαει
cuparoQópoc ἕετηκεν,
ὃ θεὸς ὃ τῶν πατέρων [ἡμῶν].
130
135
Νεφέλη ποτὲ
καὶ θάλαςςα θεΐου προεικόνιζον βαπτίεματος τὸ θαῦμα,
ἐν οἷς ὃ πρὶν βαπτίζεται ᾿διεξοδικῶς τῷ νομοθέτῃ Aaóc: θάλαςεςα δὲ ἦν τύπος ὕδατος
καὶ νεφέλη τοῦ πνεύματος" οἷς τελούμενοι,
εὐλογητὸς εἷ, κράζομεν,
ὃ θεὸς ὃ τῶν πατέρων [ἡμῶν].
140
145
“Ἅπαντες πιετοὶ, ἐν ὦ τὴν τελείωςειν ἐλάβομεν, θεολογοῦντες ἀειγήτως εὺν ἀγγέλοις δοξάεσωμεν πατέρα, υἱὸν καὶ πνεῦμα ἅγιον᾽ τοῦτο γὰρ τριὰς ὑποςτάςεειν ὁμοούειος, εἷς δὲ θεὸς, ὦ καὶ ψάλλομεν᾽ ὃ τῶν πατέρων κύριος καὶ θεὸς εὐλογητὸς ei.
150
155
din η΄. Μυετήριον παράδοξον ἣ Βαβυλῶνος ἔδειξε κάμινος, πηγάςεαςα opócov: ὅτι ῥεῖθρον ἔμελλεν
100
103 παρέετη ὁ Χριετός V — 104 φορᾶς ἡ — 112 βαπτίζει Barth. — 116 χάριτι θείαι V 120 καμίνου V — 123 ἀγγέλου ex ἀγγέλων corr, Δ — ευὐγκατάβαειν V. — 125 ἀνέμελπον, ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς ei A — 129 "Qcmep οὐρανῷ Barth. — 131 αἱ δυνά- μεῖς τῶν ἀγγέλων ἐν Ἰορδάνῃ A — 138 θεὸς τῶν V — ἡμῶν et in hae et in tertia stropha
eiiciendum significavimus — ante Bamrícuaroc intercidisse videtur, — 143 ζοντες ὁ θεὸς τῶν A — 152 δοξάζωμεν V Ἰορδάνης 'Barthi.
140 προεικόνιζε Darth. --- 141 Χριςτοῦ vel aliud. bisyllabon
bic£obikóc Α — 147 ψάλλομεν Barth, κρά- 156 ψάλλωμεν V. --- 102 ῥείθροις. ,... ὁ
112 KOCMA TOY MAIOYMA
ἄῦλον πῦρ εἰεδέχεεθαι din θ΄. τοῦ Ἰορδάνου καὶ ςετέτειν 195 ᾿Απορεῖ πᾶςα τλῶςςεα 165 capki βαπτιζόμενον τὸν κτίετην. εὐφημεῖν πρὸς ἀξίαν" ὃν εὐλοτοῦςει λαοὶ ἰλιγγιᾷ δὲ καὶ ὑπερυψοῦειν νοῦς καὶ ὑπερκόεσμιος τ εἷς πάντας τοὺς αἰῶνας. ὑμνεῖν ce, θεοτόκε᾽ ὅμως ἀγαθὴ ὑπάρχουςεα ᾿Απόθου φόβον ἅπαντα. 200 τὴν πίςτιν δέχου: ὃ λυτρωτὴς τῷ προδρόμῳ épncev- καὶ γὰρ τὸν πόθον οἶδας 170 ἐμοὶ δὲ πειθάρχει, τὸν ἔνθεον ἡμῶν᾽ ὡς Χριςτῷ μοι πρόςελθε᾽ ) εὺ γὰρ Xpicriavüv ei τοῦτο γὰρ φύςει πέφυκα᾽ mpocráric, c€ μεταλύνομεν. €ud) προςτάγματι εἶξον καὶ Bárricóv με ευὐγκαταβάντα, 00 Δαυὶδ πάρεςο πνεύματι 115 ὃν εὐλογοῦει λαοὶ τοῖς φωτιζομένοις᾽ καὶ ὑπερυψοῦειν : vOv προεέλθετε. εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. ἀδε, πρὸς θεὸν ἐν micret, | λέγων, φωτίςεθητε᾽ Pnuéruv ὡς ἀκήκοεν οὗτος ὃ πτωχὸς ἐκέκραξεν ὁ βαπτιςτὴς τοῦ δεεπότου εύντρομος 10 ᾿Αδὰμ ἐν πτώεει᾽ παλάμην ἐκτείνει" καὶ γὰρ αὐτοῦ εἰεήκουςε 180 χειραπτήςας ὅμως δὲ κύριος ἐλθὼν τὴν κορυφὴν τοῦ πλάςτου αὐτοῦ ῥείθροις τοῦ Ἰορδάνου τῷ βαπτιεθέντι ἐβόα᾽ φθαρέντα τε ἀνεκαίνιεεν. ἁγίαςόν με΄ εὺ γὰρ θεός μου, ὃν εὐλογοῦςει λαοὶ 215 Ὃ 'Hcaiac, λούςαςθε, 185 καὶ ὑπερυψοῦειν καὶ ικαθάρθητε, pácket εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. τὰς πονηρίας ἔναντι ἀφέλεεθε Τριάδος ἣ φανέρωεις κυρίου ot διψῶντες ἐν Ἰορδάνῃ Térovev: αὕτη τὰρ ὕδωρ ἐπὶ ζῶν πορεύεεθε᾽ ὑπέρθεος gUcic: ?20 ῥανεῖ γὰρ ὕδωρ ὃ πατὴρ ἐφώνηςεν, καινοποιὸν Χριετὸς τοῖς 190 «οὗτος ὃ βαπτιζόμενος προετρέχουειν αὐτῷ υἱὸς ὃ ἀγαπητός μου.» πίςτει καὶ πρὸς ζωὴν τὸ πνεῦμα cuumapfjv τῷ ὁμοίῳ: τὴν ἀτήρω βαπτίζει πνεύματι. ὃν εὐλοτγοῦει λαοὶ ᾿ καὶ ὑπερυψοῦειν 325 ζυντηρώμεθα χάριτι, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. πιςτοὶ, καὶ ςφραγῖδι᾽
164 τὸ Ἰορδάνου V — ς«τέρξαι A et schol. cod, A, quod ex «τέξαι ortum esse videtur. — 167 πάντας om. A, quod librarii clausulas stropharum haud raro aut omittentis aut contrahentis negligentiae tribuimus. — 188 ἡ ὑπέρθεος V — 304 coi V — 905 Psalm. XXXIII 6—*. — 207 fort. προςελθόντες — 215 λούεαςεθε καθάρθητε V Barth, cf. Ies, I 16 — 223 ἐν πίετει Darth., quo recepto una syllaba versus abundaret.
KANONEC 173
ὡς γὰρ ὄλεθρον ἔφυγον φλιᾶς Ἑβραῖοι πάλαι αἱμαχθείςης, οὕτω καὶ ἡμῖν ἐξόδιον 880 τὸ θεῖον τοῦτο
IV
τῆς παλιτγενεείας λουτήριον ἔεται᾽
ὅθεν καὶ τῆς τριάδος ὀψόμεθα φῶς τὸ ἄδυτον.
Κανὼν eic τὴν Ὑπαπαντὴν τοῦ Χριςτοῦ (Φεβρ. 2).
'H ἀκροετι «Xpicróv γεγηθὼς πρές
ἦχος γ΄.
di? α΄. Xépcov ἀβυςςότοκον πέδον ἥλιος ἐπεπόλευςέ ποτε᾿ ὡςεὶ τεῖχος γὰρ ἐπάγη 80 ἑκατέρωθεν ὕδωρ had) πεζοποντοποροῦντι καὶ θεαρέετως μέλποντι᾽ ἄςεωμεν τῷ κυρίῳ ἐνδόξως γὰρ δεδόξαεται.
“Ῥανάτωςεαν ὕδωρ νεφέλαι 10 ἥλιος ἐν νεφέλῃ γὰρ κούφῃ ἐποχούμενος ἐπέετη ἀκηράτοις ὠλέναις Xpicróc ἐν τῶ ναῷ ὡς βρέφος᾽ διὸ πιςτοὶ βοήεωμεν΄ 15 ἄεσωμεν τῶ κυρίῳ᾽ 40 ἐνδόξως à δεδόξαεται.
CQ
Ἰεχύεατε χεῖρες (ζυμεὼν τῶ γήρᾳ ἀνειμέναι, καὶ κνῆμαι παρειμέναι δὲ πρεεβύτου 20 εὐθυβόλως κινεῖεθε Χριετοῦ πρὸς ὑπαντήν᾽ χορείαν εὺν ἀςεωμάτοις «τήςεαντες ᾿ἄξωμεν τῷ κυρίῳ ἐνδόξως τὰρ δεδόξαεται.
45
35 Cuvécei ταθέντες οὐρανοὶ εὐφράνθητε, ἀγάλλου δὲ ἣ Yi
-
227 Exod, XII 13 — 228 '€gpatwv V — 238 Cod. A — 1 áfuccoróxov Barth, — 17 Lu ἄπλαςτον A — 50 cóuuopqoc A
xic:
Buc ἀγκαλίζεται.»
ὑπερθέων γὰρ ἐκ κόλπων ὃ τεχνίτης φοιτήςας
Xpicróc ὑπὸ μητρὸς παρθένου θεὼ πατρὶ προςάγεται
γήπιος ὃ πρὸ πάντων ἐνδόξως γὰρ δεδόξαεται.
dien τ΄. Τὸ ετερέωμα τῶν ἐπὶ coi πεποιθότων ςτερέωςον, κύριε, τὴν ékkAncíav, ἣν ἐκτήςω τῶ τιμίῳ cou αἵματι,
Ὃ πρωτότοκος ἐκ τοῦ πατρὸς πρὸ αἰώνων πρωτότοκος νήπιος κόρης ἀφθόρου
τῷ ᾿Αδὰμ χεῖρα προτείνων ἐπέφανεν.
Νηπιόφρονα τὸν γεγονότα ἀπάτῃ πρωτόπλαετον ἔμπαλιν ἐπανορθώεων
θεὸς λόγος νηπιάςας ἐπέφανε.
Γῆς ἀπότονον παλινδρομήςαςαν ταύτῃ θεότητος cóuuopqpov
ἔνθεν Barth, "ὉΠ 17. — 99 ςτήςατε ἄδουςαι Α -- 45
l4
φύειν ὃ πλάετης ὡς ἀτρεπτονηπιάςας ἀνέδειξε.
dn δ΄. Ἐκάλυψεν οὐρανοὺς ᾿ἣ ἀρετή cou, Χριςτέ᾽ τῆς κιβωτοῦ τὰρ προελθὼν 55 τοῦ ἁγιάεςματός Cou, τῆς ἀφθόρου μητρὸς, ἐν τῷ να τῆς δόξης cou ὥφθης, ὡς βρέφος ἀγκαλοφορούμενος᾽ καὶ ἐπλήςεθη τὰ πάντα τῆς εῆς αἰνέςεως. 60 Γηθόμενος (ζυμεὼν τῶν ἀπορρήτων μύετα, ἣ θεοτόκος ἐβόα, ὃν ὑφ᾽ ἁγίου πάλαι κεχρημότιςαι πνεύματος νηπιάςαντα λόγον 65 — Xpicróv ἐναγκαλίζου, κράζων αὐτῶ * ἐπληρώθη τὰ πάντα τῆς εῆς aivéceuc. Ἣν (υμεὼν, ἡλικιώτην βρεφῶν, χαίρων ὑπόλαβε Χριετὸν. τοῦ Ἰεραὴλ τοῦ θείου τὴν παράκληειν, τὸν νόμου ποιητὴν καὶ δεςπότην πληροῦντα νόμου τόξιν, κράζων αὐτῶ᾽ ἐπληρώθη τὰ πάντα τῆς εῆς αἰνέεεως.
ἤλπιςας,
10
Θεώμενοςε(ζυμεὼν λόγον τὸν ἄναρχον μετὰ εαρκὸς, ὡς ἐν θρόνῳ χερουβικῷ, παρθένῳ
ἐποχούμενον,
KOCMA TOY MAIOYMA
τὸν αἴτιον τοῦ εἶναι và πάντα ὡς βρέφος, ἐκπλαγεὶς ἐβόα αὐτῶ᾽ 80. ἐπληρώθη τὰ πάντα τῆς εῆς αἰνέςεως.
dn e. Ὥς εἶδεν 'Hcaiac : cuugoMküc ἐν θρόνῳ ἐπηρμένῳ θεὸν ὑπ᾽ ἀγγέλων δόξης δορυφὸρούμενον, ὦ τάλας! ἐβόα, ἐγώ" 85 πρὸ γὰρ εἶδον εωματούμενον θεὸν, φωτὸς ἀνεςπέρου καὶ εἰρήνης δεςπόζοντα.
Cuveic ὃ θεῖος πρέεβυς τὴν προφανεῖςαν πάλαι τῷ προ-᾿ φήτῃ δόξαν, capki λόγον βλέπων μητρὶ κρατούμενον, 90 ὦ χαίροις, ἐβόα, ceuvi] Uc γὰρ θρόνος περιέχεις τὸν θεὸν, φωτὸς ἀνεςπέρου καὶ εἰρήνης δεςπόζοντα..
Προκύψας ὃ πρεεβύτης καὶ τῶν ἰχνῶν ἐνθέως ἐφαψάμενος τῆς ἀπειρογάμου | καὶ θεομήτορος, πῦρ, ἔφη, BacráZeic, ἁγνή" βρέφος φρίττω ἀτκαλίςαεθαι θεὸν, φωτὸς ἀνεςπέρου : καὶ εἰρήνης δεςπόζοντα.
95
“ύπτεται 'Hcoiac, τοῦ ζεραφὶμ τὸν ἄνθρακα δεξάμενος, ὃ πρέεβυς ἐβόα | τῇ θεομήτορι᾽
100
52 ὡς ἀτρεπτονηπιάςας scripsi eod, A scripturam ὡς ἄτρεπτον νηπιάςας secutus: ὡς
ἀτρέπτως vqmiácac Parth. — 59 ἐπληρώθη in prima et altera stropha A, in prima sola Barth, ἐπλήσθη in tertia et quarta A, in secunda et tertia et quarta Barth. ipsi numero- rum concinnitatis gratia in prima stropha ἐπλήςθη, in reliquis ἐπληρώθη scripsimus — 65 αὐτῷ om. A — 67 βρεφῶν Barth.: τρέφων A et schol — 68 ὑπόδεξαι Darth, — 76 παρ- θένῳ Barth, et schol, cod. A: map0éve À — 19 ἐβόα cod. A m. sec. — 81 les. VI — 82 ἐπηρμένον A, nos eum Barth, Iesaiae locutionem secuti sumus — 83 δορυφορούμενος A — 86 εἰρήνην in prima et tertia stropha A — δεσπόζοντος hie et infra A — 88 mpoqaveicav Barth.: ἀφανεῖςαν A — 89 capki A et schol: xepci Darth. — μητρὶ A et schol: μητρὸς Barth, — 97 Χριςτὸν A. — 99 Jes, VI 0,
"- "s
E
'
E: KANONEC
^
- . εὖ ὥςπερ λαοβίδι χερεὶ λαμπρύνεις με ἐπιδοῦςα ὃν φέρεις, φωτὸς ἀνεςπέρου , καὶ εἰρήνης δεςπόζοντα.
in ς΄. 105 Ἐβόηςέ coi “Ἰδὼν ὃ mpécBuc τοῖς ὀφθαλμοῖς τὸ εωτήριον, ὃ λαοῖς ἐπέετη᾽ ἐκ θεοῦ, Χριςτὲ, εὺ θεός μου.
Civ cU λίθος 110 ἐναπετέθης τοῖς ἀπιςτοῦςει προςκόμματος καὶ «κανδάλου πέτρα, ἀρραγὴς πιετῶν εωτηρία.
Βεβαίως φέρων τὸν χαρακτῆρα ᾿ ποῦ πρὸ αἰώνων ce φύεαντος 115 τὴν βροτῶν δι᾿ οἶκτον νῦν ἀςθένειαν περιέθου.
Υἱὸν ὑψίετου, υἱὸν παρθένου, θεὸν παιδίον γενόμενον προςκυνήςαντά Ce νῦν ἀπόλυτον ἐν εἰρήνῃ.
"-
; irn ζ΄. " 120 (ὲ τὸν ἐν πυρὶ opocícavra , παῖδας θεολογήςεαντας καὶ παρθένῳ ἀκηράτῳ ἐνοικήςαντα θεὸν Aófov ὑμνοῦμεν, εὐςεβῶς μελῳδοῦντες᾽ εὐλογητὸς ὃ θεὸς . ὃ τῶν πατέρων. ἡμιν.
᾿
ΝΎ ὌοσῪ ν
115
125 ᾿Αδὰμ éugavicuv ἄπειμι εἰς "Aibou διατρίβοντι καὶ τῇ Εὔᾳ προςκομίεων εὐαγγέλια, (υμεὼν ἀνεβόα, εὺν προφήταις χορεύων᾽ εὐλογητὸς ὃ θεὸς ὃ τῶν πατέρων ἡμῶν.
130 Γένος χοϊκὸν ῥυεόμενος θεὸς ἕως τοῦ "Aibou ἥξει" αἰχμαλώτοις δὲ παρέξει πᾶειν. ἄφεειν καὶ ἀνάβλεψιν πηροῖς ὡς ἀλάλοις βοῆςαι᾽ εὐλογητὸς ὁ θεὸς ὃ τῶν πατέρων ἡμῶν.
135 Καὶ coü τὴν καρδίαν, ἄφθορε, ῥομφαία διελεύςεται, Cuueüv Tfj θεοτόκῳ προηγόρευεεν, - ἐν «εταυρῷ καθορώεης cóv υἱὸν, ὦ βοῶμεν᾽ εὐλογητὸς ὃ θεὸς ὃ τῶν πατέρων ἡμῶν. á C dh η΄. 140 "AcrékrU) πυρὶ évucOévrec oi Ococegeíac προεςτῶτες νεανίαι, τῇ φλογὶ δὲ μὴ λωβηθέντες θεῖον ὕμνον ἔμελπον " εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα τὸν κύριον καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
145
Λαὸς Ἰεραὴλ, τὴν civ δόξαν τὸν Ἐμμανουὴλ δρῶν παιδίον ἐκ παρθένου, πρὸ προςώπου τῆς θείας κιβωτοῦ νῦν xópeue*
103 λαμπρυνεῖς ue A equidem verba íranspositione faeta sie sanaverim: jue λαμπρύ-
veic, — 111 ἀπειθοῦςει Barth. — 117 θεὸν m. sec. add. A — 118 ce om. A — 122 παρθένον
— 4 — 124 εὐλογητὸς ὁ θεὸς ó τῶν πατέρων ἡμῶν schol, cod, A Darth.: εὐλογητὸς ei κύριε ὁ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν A — 126 expectes ἐν "Aibou; sed eic "Aibou διατρίβοντι novicio more dictum esse videtur — 131 melius eurrent numeri, si θεὸς post ἥξει collocaveris — 135 Luc, Π 35 — 140 ἐνωςθέντες scripsimus geholiastae interpretationem éufAn0évrec secuti:
ἐνωθέντες A ἑνωθέντες Barth.
116 KOCMA TOY MAIOYMA
150 εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα rÓv-küptov 170 πρωτοτοκούμενον μητρὶ καὶ ὑπερυψοῦτε ἀπειράνδρῳ, μεγαλύνωμεν. εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Τοῖς πρὶν νεογνῶν τρυγόνων ζεῦγος
Ἰδοὺ, (ζυμεὼν ἀνεβόα, δυάς τε ἦν νεοςεῶν᾽ τὸ ἀντιλεγόμενον εημεῖον οὗτος ἀνθ᾽ ὧν ὁ θεῖος πρέεβυς ἔεται, 115 καὶ εὥώφρων Αννα προφῆτις θεὸς ὧν καὶ παιδίον" τῷ ἐκ παρθένου rey0évri. — 155 τούτῳ πίεςτει ψάλλωμεν᾽ καὶ οἵω γόνῳ πατρὸς εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα τὸν κύριον ἐν τῷ ναῷ προειόντι — καὶ ὑπερυψοῦτε λειτουργοῦντες ἐμεγάλυνον.
εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 180 ᾿Απέδωκάς μοι, ἐβόα (υμεὼν,
Ζωὴ πεφυκὼς οὗτος ἔεται τοῦ εωὠτηρίου cou, πτῶςεις ἀπειθοῦει νηπιάςας θεῖος Xpicré, ἀγαλλίαειν " λόγος, ἀπόλαβέ cou τὸν λάτριν, 160 ὡς ἀνάεταεις πᾶει : τὸν τῇ CkiG κεκμηκότα, τοῖς ἐν micret μέλπουειν᾽ 185 νέον τῆς χάριτος εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα τὸν κύριον ἱεροκήρυκα μύετην καὶ ὑπερυψοῦτε ἐν aivécet μεγαλύνοντα.
εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Ἱεροπρεπῶς ἀνθωμολογεῖτο
dr θ΄. ὑποφητεύουςα Ἐν νόμου cki& καὶ γράμματι τύπον 190 ἣ «ὥφρων καὶ δεία 165 κατίδωμεν οἱ πιετοί᾽ καὶ πρεςβυρὰ τι δεςπότῃ πᾶν ἄρεεν τὸ τὴν μήτραν ἐν τῶ va διαρρήδην᾽ διανοῖγον ἅγιον Oed τὴν θεοτόκον δὲ διὸ πρωτότοκον λότον, ἀνακηρύττουςα πᾶει πατρὸς ἀνάρχου υἱὸν 195 τοῖς παροῦειν ἐμεγάλυνεν. V
Κανὼν eic τὴν Μεταμόρφωειν τοῦ Χριςτοῦ (Αὐγ. 6). Ἡ ἀκροετιχίς: «Xpicróc ἐνὶ ckomifj ςέλας ἄπλετον εἴδεος ἧκε.»
ἦχος δ΄, δὴ α΄. ἀναβάτας τριςετάτας [χίους, Χοροὶ Ἰεραὴλ ἀνίκμοις ποεὶ δυςμενεῖς ὁρῶντες ἐν αὐτίῦ ὑποβρυ- πόντον ἐρυθρὸν καὶ ὑγρὸν βυθὸν ὅ ἐν ἀταλλιάςει ἔμελπον᾽ διελάςαντες, ἄςεωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν, | ὅτι δεδόξαεται. 152 Luc. II 84, — 155 μέλψωμεν Barüh. — 169 ἀπειθοῦεα A --- θεὸς Barth, --- 161
τοῖς πίετει μέλπουςειν schol, cod. A Barth., ipsi addita praepositione ἐν numeros explevi- mus: τούτῳ Tíctei μέλψωμεν Α — 164 Luc. II 23 — νόμῳ Barth. — 172 Lue, II 24 — 175 Lue, II 36. — 179 λειτουργοῦει μεταλύνομεν — 180 Luc, II 29—32. — 189 "Avva, quod edito- res Menaeorum ante ὑποφητεύουςα addunt, ex interpolatione ortum esse numeri arguunt.
Cod. A. — 4 post vel ante ὁρῶντες vocabulum bisyllabum αὐ΄ ἄρδην excidisse videtur,
ES $ ] KANONEC 11 Ec | "Priuara ζωῆς τοῖς φίλοις Xpicróc (τύλῳ πυριμόρφῳ καὶ νεφέλῃ πάλαι καὶ περὶ τῆς θείας δημηγορῶν βαει- ὁ ἐν τῇ ἐρήμῳ λείας ἔφη: τὸν "cepa ἄγων εήμερον ἐν ἐμοὶ τὸν πατέρα 80 ἐν τῷ ὄρει Θαβιὺρ ἀρρήτως 10 “ἐπιγνώςεεθε, φωτὶ ὡς ἐξαςτράψω ἐν φωτὶ Xpicróc. ἐξέλαμψεν. ἀπροείτῳ ἐν ἀγαλλιάςει Aéfouciv: din δ΄. ἄεωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν, | ὅτι δεδόξαετα. Εἰςακήκοα τὴν ἔνδοξον οἰκονομίαν cou, Xpicré Ó θεὸς, Ἰεχὺν τῶν ἐθνῶν xaréoecóe , ὅτι ἐτέχθης ἐκ τῆς παρθένου, φίλοι μαθηταὶ, θαυμαςθήςεεθε δὲ τῶ 40 ἵνα ἐκ πλάνης ῥύεῃ τοὺς κραυγάζον- πλούτῳ αὑτῶν, δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε. [rac
15 ὅτι δόξης πληροῦεθε, Qc ὀφθήςεομαι λαμπρότερον ἡλίου ἐξαςτράπτων
ἐν ἀταλλιάςει λέγουειν᾽
»
ἄςεωμεν τῷ Oed) ἡμῶν, | ὅτι δεδόξαεται.
Νόμον ἐν (ινᾷ τῷ γράμματι διατυπούμενος, Χριςτὲ ὁ θεὸς, ἐν τῇ νεφέλῃ, πυρὶ καὶ γνόφῳ 45 καὶ ἐν θυέλλῃ ὥφθης ἐποχούμενος᾽ δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε. (ζήμερον Xpicróc ἐν ὄρει Θαβὼρ 20 λάμψας ἀμυδρῶς, θεϊκῆς αὐγῆς, ὡς : ὑπέεχετο, μαθηταῖς παρεγύμνου χαρακτῆρα, ςελαςφόρου δὲ πληεθέν- τες θείας αἴγλης ἐν ἀταλλιάςει ἔμελπον᾽ (υλλαλοῦντες παρειςετήκειςαν ἄεωμεν τῷ θεῷ ἡμῶν, | ὅτι δεδόξαεται. δουλοπρεπῶς coi τῷ δεςπότῃ Χριετίῦ, οἷς ἐν πυρὸς ἀτμίδι καὶ γνόφῳ 55 καὶ λεπτοτάτῃ αὔρᾳ προςεωμίληςας᾽ δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε.
Ἵνα πιςτώςῃ τὴν ἔνδοξον οἰκονομίαν cou, Χριετὲ ὁ θεὸς, Qc προὐὔπάρχων πρὸ τῶν αἰώνων 50 καὶ αὐτὸς ἐν νέφει τὴν ἐπίβαειν θεὶς, ἐν τῷ Θαβὼρ ἐνδόξως ἐξέλαμψας.
*
J dn γ΄. Tó£ov δυνατῶν ἠεθένηςε, καὶ οἱ ἀςθενοῦντες
περιεζώςεαντο δύναμιν᾽ Κατεμήνυον τὴν ἔξοδον διὰ τοῦτο écrepeu)On διὰ «ταυροῦ cou ἐν Θαβὼρ παρόντες ἐν κυρίῳ ἣ καρδία μου. ὁ ἐν πυρί ce καὶ βάτῳ πάλαι 60 προκατιδιὺν Μωῦεῆς καὶ ὃ μετάρειος Ὅλον τὸν ᾿Αδὰμ qopécac, Χριςτὲ, δίφρῳ ἐν πυρίνῳ Ἠλίας, Xpicré. ..30 τὴν ἀμαυρωθεῖςαν , ἀμείψας ἐλάμπρυνας d? ε΄. ο΄ πάλαι φύειν καὶ ἀλλοιώςει 'O τοῦ φωτὸς διατμήξας , τῆς μορφῆς cou é0eobprmncac. τὸ πρωτόγονον χάος, 10 Matth. XVII 1—10, Marc, IX 2—9. Luc. IX 28—32. — 11 Aéfouctv A: μέλποντες - Barth, nescio an vere — 14 αὐτῶν Darth, — 16 λαμπρότερος Barth, — 17 μέλποντες Barth. — 30 ἡμῶν, quod scholiasta interpretatur, ante ἀμείψας addendum iudicamus - 35 ἀρρήτω A — 38 cou οἰκονομίαν A — 39 τῆς om. Barth. — 40 βοῶντάς cot Barth. — - 50 ἐνδόξως] ἀρρήτως Barth, — 58 διὰ «ταυροῦ A eum schol: τὴν ἐν «ταυρῷ Darth.
(o— 61 δίφρων A
D CARMINA. CITRISTIANA. 12
118 KOCMA TOY MAIOYMA
ὡς ἐν φωτὶ τὰ ἔργα ὑμνῇ ce, Χριςτὲ, καὶ τὴν πλάνην πᾶςαν τὸν δημιουργὸν, | ἐν τῶ φωτί εου 90 ἀμαυρώςας φῶς ἐξέλαμψας. 65 τὰς ὁδοὺς ἡμῶν εὔθυνον. (ὲ θεὸν ἐπέγνων οἱ ἔνδοξοι ἀπόετολοι Προςενωπίῳ coi ὥραι ἐν Θαβὼρ, Χριετὲ, δὲ ὑπεκλίθηςαν᾽ φῶς γὰρ ἐκπλαγέντες γόνυ ἔκλιναν. καὶ πρὸ ποδῶν ὑψίδρομον céAac, Χριετὲ, ἥλιος ἧκε, μορφὴν βροτείαν ὡς ἀμεῖψαι ηὐδόκηςας.
ὠδὴ Z'. R ᾿Αβραμιαῖοι ποτὲ [ἐν Βαβυλῶνι παῖδες θῦ καμίνου φλόγα κατεπάτηςαν
τὸ Ἰδοὺ εὠτὴρ, ἀνεβόων καὶ ὑμνοῦντες ἔψαλλον᾽ Μωῦεῆς καὶ Ἠλίας ὁ τῶν πατέρων τῶν μαθητῶν ἐν ὄρει ἁγίῳ Θαβὼρ ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
ἐνηχουμένων, | Xpicróc, ὃν πάλαι
προηγγείλαμεν ὄντα θεόν. Περιχυθέντες φωτὶ
τῆς ἀπροείτου δόξης
Ἢ ἀναλλοίωτος φύεις Θαβὼρ ἐν ὄρει οἱ ἀπόετολοι, τῆ βροτείᾳ puxOeica, 100 Χριςτὲ, ἀνεβόηςαν᾽ | ὁ τῶν πατέρων ^ 2 ^ 2 4. , ^ c ^ ^ » * m τὸ τῆς ἐμφεροῦς ἀὔλου θεότητος φῶς ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἰ.
παρατγυμνοῦςα, | τοῖς ἀποετόλοις
ἀπορρήτως ἐξέλαμψε. Λαίλαπι θείας ἠχῆς
καὶ δροςοβόλῳ νεφέλῃ,
Cé τὸ ἀΐδιον φέγγος | ἐν πατρῴᾳ τῇ δόξῃ Xpicré, καὶ αἴγλῃ cov ἡδόμενοι οἱ μαθηταὶ ὡς εἶδον ἐκλάμψαν, Χριςτὲ, οἱ ἀπόετολοι éyaMov: 80 coi ἀνεβόων | ἐν τῷ φωτί cou ὃ τῶν πατέρων τὰς ὁδοὺς ἡμῶν εὔθυνον. 1050 ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἶ. ii] ς΄. Ἐν ἀπορρήτῳ φωτὶ Ἐντῶ θλίβεεθαίμε | ἐβόηςα mpócküpiov ὡς ςὲ κατεῖδε TlIérpoc καὶ ἐπήκουςέ μου Θαβὼρ ἐν. ὄρει ἐξαετράψαντα, ὃ θεὸς τῆς εωτηρίας μου. Χριςτὲ, προςεκύνηςεν * | ὃ τῶν πατέρων
ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἶ. 85 Λαμπηδόνος πλέον
ἡλίου φῶς τρανότερον 110 Τῷ ἀρχηγῷ τῆς ζωῆς ἐν Θαβὼρ ἐκλάμψας Xpicrü) ευνόντες παῖδες ὃ Xpicróc ἡμᾶς ἐφώτιεεν. : οἱ Ζεβεδαίου, ὧς ἀπέπεμψε μορφῆς oic, ἐβρόντηςαν " ᾿Ανελθὼν ἐν ὄρει ὃ τῶν πατέρων Θαβὼρ μετεμορφώθης, Χριςτὲ, ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἶ,
63 ὑμνεῖ A -- 66 προςενωπίου A m. p. πρὸς ἐνώπιον A m. sec. — 68 εἶκε Barth. — 78 ὄντα θεόν om. A sed interpretatur scholiasta — 94. παῖδες] ναίοι 1. e. νέοι Α — 96 ἐν ὕμνοις
κραυγάζοντες Hirm. — 97 ἡμῶν et in hae et in reliquis strophis omittunt Barth. Hirm. — 102 δροςοβόλων A — 104 nescio an ἀπόετολοι omisso artieulo oi scribere praestet — 106 ἀπροείτῳ Barth. — 108 &vepóncav Barth, — 110 τῆς γῆς Darth, — 112 ἀπρόειτον
φῶς A
KANONEC 119
dn η΄. Xpicróc δὲ ὡς ἱμάτιον φῶς Οἱ ἐν Βαβυλῶνι παῖδες, 145 καὶ δόξαν ἀναβάλλεται 115 TÓ θείῳ πυρπολούμενοι ζήλῳ, φωτὸς αὐτουργὸς γὰρ [rac : τυράνου koi φλογὸς ἀπειλὴν πεφυκὼς καταυγάζει τοὺς μέλπον- - ἀνδρείως κατεπάτηςαν εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα καὶ uécov πυρὸς ἐμβληθέντες κυρίου τὸν κύριον. δροειζόμενοι ἔψαλλον 120 εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα Ἐκ φωτογενοῦς νεφέλης κυρίου τὸν κύριον. 150. Xpicróv οἱ μαθηταὶ ἀμπεχόμενον ὁρῶντες ἐν Θαβὼρ καὶ πρηνεῖς Νεύματι τὸ πᾶν Ó φέρων [βὼρ, ἐπὶ γῆν κατανεύςαντες, ποςὶν ἀχράντοις ὄρους ἐπέβη Θα- τὸν νοῦν ἐλλαμφθέντες, ἐν ὦ ἡλίου μᾶλλον αὐγῆς εὺν πατρὶ τοῦτον ὕμνουν καὶ πνεύ- ἐξαςτράψας τὸ πρόεωπον uat: 125 τοὺς νόμου προκρίτους 155 εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα καὶ τῆς χάριτος ἔδειξε μέλποντας᾽ κυρίου τὸν κύριον.
εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα κυρίου τὸν κύριον. dn e.
'O τόκος cou ἄφθορος ἐδείχθη᾽
Ἐν τῇ ἀπροείτῳ δόξῃ [βὼρ θεὸς ἐκ λαγόνων cou προῆλθε κατ᾽ ὄρος ἐκφανθὲν ἀπτορρήτως Oa- «αρκοφόρος, ὅς ὥφθη 180 τὸ dcyerov καὶ ἄδυτον φῶς, ἐπὶ γῆς καὶ τοῖς ἀνθρώποις cuv- τοῦ πατρὸς τὸ ἀπαύγαεςμα, - avecrpágn τὴν xríav φαιδρῦναν, 160 c£, θεοτόκε, | διὸ πάντες μεγαλύνομεν. τοὺς ἀνθρώπους ἐθέωςε μέλποντας᾽ εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα ζύντρομοι καινῇ φωτόχυείᾳ κυρίου τὸν κύριον. ἀθρόως οἱ μαθηταὶ ἐλλαμφθέντες | ; εἰς ἀλλήλους ἑώρων, . 135 Ἱεροπρεπῶς ἑςτῶτες θαμβηθέντες δὲ καὶ πρὸς τῆν κα- ο΄] Μωεῆετεκαὶ Ἠλίας ἐν ὄρει Θαβὼρ, auus τῆς θείας χαρακτῆρα τρανῶς 165 coi τῷ δεςπότῃη ὑποςτάςεως βλέποντες, τῶν ἁπάντων mpoceküvncov. Χριςτὸν ἐν maru 140 ἐξαςτράψαντα δόξῃ ἀνέμελπον᾽ Ἦχος ἐκ νεφέλης ἀνεπέμπετο εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα θεόκτυπος, βεβαιῶν τὸ θαῦμα᾽ | κυρίου τὸν κύριον. ὁ πατὴρ γὰρ τῶν φώτων, οὗτός écriv ὃ υἱός μου ὁ ἀγαπητὸς, Διὰ τῆς ἐν τνόφῳ θείας 170 τοῖς ἀποετόλοις | ἐπεβόα, οὗ ἀκούετε. ὀμφῆςτὸ πρόεωπον [ποτὲ] ἐδοξάςθη ᾿ Mucfic' Καινὰ κατιδόντες καὶ παράδοξα, 125 τοὺς om, Darth. — τῆς om. A — 143 ποτὲ uncinis inclusimus, — 152 γῆς Barth. — 154 τοῦτο A — 158 ὡς A — 162 ἀθρόως oi Darth. ἀθρόον οἱ A, unde coniicias quod numeri commendant ἀθρόοι — 163 πρὸς Barth. — 164 xai πρηνεῖς eic γῆν xararmecóvrec
Barth. — 169 écriv υἱὸς ὁ ἀγαπητός μου Darth. 170 ἀνεβόα Darth.
12*
180 KOCMA TOY MAIOYMA
φωνὴν πατρικὴν évuricüévrec Εἰκὼν ἀπαράλλακτε τοῦ ὄντος, ἐν Θαβὼρ οἱ τοῦ λόγου ἀκίνητε ςφραγὶς, ἀναλλοίωτε ὑπηρέται, ἐκμαγεῖον τοῦ ἀρχετύπου υἱὲ, λόγε, cogía 175 οὗτος ὑπάρχει, καὶ βραχίων, δεξιὰ ὑψίετου, εθένος, - ἀνεβόων, ὁ εὠτὴρ ἡμῶν. 180 c€ ἀνυμνοῦμεν
εὺν πατρί T€ koi τῷ πνεύματι.
VI Κανὼν eic τὴν Κοίμηςειν τῆς θεοτόκου (Aor. 15). *H ἀκροετιχίς: «ἸΤΤανηγυριζέτωςαν oi θεόφρονες.» ἦχος α΄. ὠδὴ α΄. ΠΕεποικιλμένη τῇ θείᾳ δόξῃ ἣ ἱερὰ καὶ εὐκλεὴς, παρθένε, μνήμη cou πάντας εὐυνηγάγετο | πρὸς εὐφροεύνην τοὺς πιςτοὺς, ἐξαρχούεης Μαριὰμ μετὰ χορῶν καὶ τυμπάνων 5 τῷ «ὦ ἄδοντας μονογενεῖ, ἐνδόξως ὅτι δεδόξαεται᾽
᾿Αμφεπονεῖτο ἀΐλων τάξις οὐρανοβάμων ἐν (ιὼν | τὸ θεῖον εὧμά cou: ἄφνω δὲ ευρρεύεαςα τῶν ἀποςτόλων fj πληθὺς 10 ἐκ περάτων, θεοτόκε, | coi παρέετηςαν ἄρδην, μεθ᾽ ὧν, ἄχραντε, «οὔ τὴν ςεπτὴν, παρθένε, μνήμην δοξάζομεν.
Νικητικὰ μὲν βραβεῖα ἤρω κατὰ τῆς φύςεεως, ἁγνὴ, θεὸν κυήεαςα᾽ 15 ὅμως μιμουμένη δὲ τὸν ποιητήν cou καὶ υἱὸν ὑπὲρ φύειν ὑποκύπτεις | τοῖς τῆς φύςεεως vópoic: διὸ θνήεκουςα civ TÓ) vii) ἐγείρῃ διαιωνίζουςα.
dor γ΄. |. ἀκλινῆ, ἀκράδαντόν Ἢ δημιουργικὴ | καὶ εὐυνεκτικὴ τὴν éxxAncíav ετήριξον, Xpicré: τῶν ἁπάντων μόνος γὰρ εἶ ἅγιος 20 θεοῦ cogía καὶ δύναμις ὃ ἐν ἁγίοις ἀναπαυόμενος.
112 φωνῆς πατρικῆς Darth. — 175 ἀνεβόα A.— 177 ἀναλλοίωτε contra numeros pec- care videtur, sed non habeo quod eius in locum substituam — 179 βραχίον schohasta interpretatur. .
Cod. A — v. 10 παρέετηκεν ex παρέετηςαν corr. m. sec, A — 14 θεὸν in rasura A θεὸν λόγον interpretatur scholiasta, — 18 δικαιωνίζουςα A — 19 Paroem, Sal. VIII. — 22
crnpicov A
KANONEC 181
25 l'uvaik& ce θνητὴν, | ἀλλ᾽ ὑπερφυῶς 55 Ἐπήρθηςαν πύλαι οὐράνιαι,
καὶ μητέρα καὶ ἄγγελοι ἀνύμνηςαν, θεοῦ εἰδότες, πανάμωμε, καὶ ὑπεδέξατο Xpicróc οἱ κλεινοὶ ἀπόετολοι τὸ τῆς παρθενίας | πεφρικυίαις ἥπτοντο χερεὶ, αὑτοῦ μητρῷον κειμήλιον᾽ δόξῃ ἀπαςτράπτουςαν Χερουβὶμ ὑπεῖξέ coi | ἐν ἀγαλλιάςει᾽ 80 duc θεοδόχον εκῆνος θεώμενοι. 60 (εραφὶμ δὲ δοξάζει ce χαίροντα. Ὑπέφθαεε χερεὶ | ταῖς ὑβριετικαῖς vn ε΄. τοῦ αὐθάδους Τὸ θεῖον καὶ ἄρρητον κάλλος τομὴν fj δίκη émá£aca, τῶν ἀρετῶν cou, Χριετὲ, διηγήςομαι. τοῦ θεοῦ φυλάξαντος ἐξ ἀϊδίου γὰρ δόξης | ευναΐδιον τὸ cépac τῇ ἐμψύχῳ κιβωτιῦ ἐνυπόετατον λάμψας ἀπαύγαεμα 35 δόξῃ τῆς θεότητος, 65 παρθενικῆς ἀπὸ ταςτρὸς ἐν fj ὃ λότος cóp£ ἐχρημάτιεεν. τοῖς ἐν cxóret καὶ cia
εὠματωθεὶς ἀνέτειλας ἥλιος. iibi δ΄. ήςεις προφητῶν καὶ αἰνίγματα τὴν cápkuciv ὑπέφηναν τὴν ἐκ παρθένου cou, Χριετὲ, 40 φέγγος àcrpamfjc cou : ; Pd 3 kp e m ; τῇ νεφέλῃ τῇ κούφῃ n0poíZero εἰς φῶς ἐθνῶν ἐξελεύςεεθαι᾽ : y. ? M " 9 Tp ᾿ : ^ » "nA , .., QGqp "c 0o uyicroc 6eóc καὶ φωνεῖ cot dguccoc | ἐν ἀταλλιάςει
* ν j τοῖς ἐν «κότει καὶ ckiG τῇ δυνάμει cou δόξα, φιλάνθρωπε.. ; τ Ἢ δ"; δικαιοςούνης ἔλαμψεν ἥλιος.
Ὡς ἐπὶ νεφέλης, mapüéve, - τῶν ἀποετόλων ὁ δῆμος ὀχούμενος τὸ πρὸς τὴν (τὼν ἐκ περάτων λειτουργῆςαί coi
Ἴδετε, λαοὶ, καὶ θαυμάςατε᾽ τὸ ὄρος γὰρ τὸ ἅγιον 45 καὶ ἐμφανέετατον θεοῦ [αἴρεται, τῶν ἐπουρανίων μονῶν ἐφύπερθεν οὐρανὸς ἐπίγειος | ἐν ἐπουρανίῳ καὶ ἀφθάρτῳ χθονὶ οἰκιζόμενος. 80
15 (ζαλπίγγων θεόληπτοι γλῶεςαι
τῶν θεολόγων ἀνδρῶν εὐηχέετερον τῇ θεοτόκῳ ἐβόων | τὸν ἐξόδιον
ἐνηχούμεναι ὕμνον τῷ πνεύματι᾽ χαίροις, ἀκήρατε πηγὴ
τοῦ θεοῦ Zwapywfic
AE ^ , καὶ ς«ωτηρίου πάντων COfKUCEUC. Ζωῆς ἀϊδίου καὶ κρείττονος
50 .6 θάνατός cou τέγονε i9 ς΄. διαβατήριον, ἁγνὴ, [Gppeucrov ἉἍλιον ποντογενὲς ἐκ τῆςἐπικήρου πρὸςθείαν ὄντως καὶ κητῶον ἐντόεθιον πῦρ μεθιετῶν ce, ἄχραντε, | ἐν ἀταλλιάξει τῆς τριημέρου ταφῆς cou
τὸν υἱὸν καθορᾷν cou καὶ κύριον. τὶ προεικόνιεμα,
28 colon πεφρικυίαις ἥπτοντο χερεὶ una syllaba brevius est quam quae ei respondent in prima et tertia stropha, quam inaequalitatem modulatione protracta potius quam par- ticutis τὴν et τὸ resectis sanandam iudico — 37 αἰνίγματι A — 42 δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε A — 46 βουνῶν Barth. — 52 εὐάρεετον A — 58 παρθένου A — 60 cé boEdZouciv A — 64 καὶ évuróctatov Darth. — λάμψαν A — 18 ἐνηχούμενοι A m. pr. — 80 τῆς τοῦ
θεοῦ Barth, fort.: τῆς θεοῦ — 83 τὶ προεικόνιεμα Darth.: προεικόνιςμα τὶ À invitis car- minis modis, τί mpoeikóvicua ed, Veneta
182
οὗ Ἰωνᾶς | ὑποφήτης ἀναδέδεικται᾽
85 cecucuévoc γὰρ ὡς καὶ προὐπέπωτο ἀεινὴς ἐβόα᾽
θύεω coi μετὰ φωνῆς | αἰνέςεεως, κύριε.
Νέμει cot τὰ ὑπὲρ φύειν ἄναξ ὃ πάντων θεός᾽ ἐν γὰρ τῶ τόκῳ παρθένον ὥςπερ ἐφύλαξεν, οὕτως ἐν τάφῳ τὸ cjua διετήρηςεν ἀδιάφθορον xoi ευνεδόξαςε θείᾳ ueracrácet γέραςοι ὥςπερ υἱὸς | μητρὶ χαριζόμενος.
90
Ὄντως ce ὡς φαεινὴν λυχνίαν ἀύὔλου πυρὸς, !
95 θυμιατήριον θείου | χρύςεον ἄνθρακος 120
ἐν τοῖς ἁγίων ἁγίοις κατεςκήνωςε, «τάμνον ῥάβδον τε πλάκα θεόγραφον, κιβωτὸν ἁγίαν, τράπεζαν ἄρτου ζωῆς, παρθένε, ὃ τόκος cou. d» Ζ΄. 100 Ἰταμῷ θυμῷ τε καὶ πυρὶ θεῖος ἔρως ἀντιταττόμενος τὸ μὲν πῦρ ἐδρόειζε, τῷ θυμῷ δὲ ἐγέλα θεοπνεύετῳ λογικῇ, τῇ τῶν δείων | τριφθόγγῳω λύρᾳ ἀντιφθεγγόμενος 105 μουεικοῖς ὀργάνοις | ἐν uécu φλογός᾽ ὃ δεδοξαςμένος τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
KOCMA TOY MAIOYMA
Θεοτεύκτους πλάκας Μωῦεῆς γεγραμμένας τῷ θείῳ πνεύματι
110 ἐν θυμῷ ευνέτριψεν,
ἀλλ᾽ ὃ τούτου δεεπότης τὴν τεκοῦςαν ἀεινῆ τοῖς οὐρανίοις | φυλάξας δόμοις γῦν eicuxícaro civ αὐτῇ ς«κιρτῶντες | βοῶμεν Χριετῷ᾽" ὁ δεδοξαςμένος τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἶ. :
Ἐν κυμβάλοις, χείλεειν ἁγνοῖς, μουεικῇ τε καρδίας φόρμιττι, ἐν εὐήχῳ ςεάλπιτγγι | ὑψηλῆς διανοίας τῆς παρθένου καὶ ἁγνῆς ἐν τῇ εὐςήμῳ | κλητῇ ἡμέρᾳ τῆς μεταςτάςεως πρακτικαῖς κροτοῦντες βοῶμεν χερείν᾽ ὃ δεδοξαςμένος τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
'O θεόφρων ἤθροιεται λαός᾽ τῆς γὰρ δόξης θεοῦ τὸ εκήνωμα ἐκ (ιὼν μεθίεταται πρὸς οὐράνιον δόμον, ἔνθα ἦχος καθαρὸς ἑορταζόντων | φωνῇ ἀφράετου ἀγαλλιάξζεως καὶ ἐν εὐφροεύνῃ | βοώντων Xpicró 180 ὁ δεδοξαςμένος τῶν πατέρων καὶ θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
-- τὸ Q
c ^
ἡμῶν
δὴ η΄. Φλόγα bpociZoucav δείους, δυςςεβεῖς δὲ καταφλέγουςαν ἄγγελος θεοῦ ὃ πανεθενὴς ἔδειξε παιεί᾽
89 τόκῳ A cum schol: τίκτειν Barth, — 94 Exod, XXXVIII — 95 θυμιατήριον χρυ- Iéou omisso θείου A — 99 ἄρτου Barth.: λόγου: A cum schol. Ven. — 108 Deuteronom. cX 17. — 110 δέεποτα A — 113 αὐτῆς -- 116 χειλέων ἁγνῶν erat cum coniicerem; sed poetam parum expedita verborum constructione uti quam numerorum concinnitatem lae- dere maluisse iam cognovi — 128 φωνῇ de coniectura scripsimus: φωνῆς À, φωνή Barth. — 129 ἐν om. A
135
140
KANONEC 183
ζωαρχικὴν δὲ πηγὴν εἰργάςατο | τὴν θεοτόκον,
φθορὰν θανάτου | καὶ ζωὴν QAucróávoucav τοῖς μέλπουει" τὸν δημιουργὸν μόνον ὑμνοῦμεν | οἱ λελυτρωμένοι
καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
“Ῥήμαειν εἴχοντο τῆς θείας κιβωτοῦ τοῦ ἁγιάεματος
πᾶςα fj πληθὺς τῶν θεολόγων ἐν τῇ (ιών᾽
ποῦ νῦν ἀπαίρεις, «κηνὴ, κραυγάζοντες, | θεοῦ τοῦ Zóvroc; μὴ διαλίπῃς | ἐποπτεύουςα τοὺς mícret μέλποντας᾽"
τὸν δημιουργὸν μόνον ὑμνοῦμεν || οἱ λελυτρωμένοι καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Ὅπως ὑψώεακςα τὰς χεῖρας ἐκδημοῦςα ἣ πανάμωμος,
χεῖρας τὰς θεὸν ἠγκαλιεμένας εωματικῶς,
ἐν παρρηςείᾳ ὡς μήτηρ ἔφηςε πρὸς τὸν δεςπότην᾽ οὕς μοι ἐκτήεω, | εἰς αἰῶνας φύλαττε βοῶντάς coi-
τὸν δημιουργὸν μόνον ὑμνοῦμεν | oi λελυτρωμένοι καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Νενίκηνται τῆς φύςεως οἱ ὅροι τῇ γὰρ ἀχράντως τεκούεῃ ἐν coi, παρθένε ἄχραντε᾽ υἱοπρεπιὼς Tocequver 155 παρθενεύει γὰρ τόκος δεῦρο, ςεμνὴ, καὶ ζωὴν προμνηζτεύεται θάνατος᾽ TU) vi) καὶ 0e) ευνδοξάεθητι.
ἣ μετὰ τόκον παρθένος καὶ μετὰ θάνατον ζῶςεα εώζοις ἀεὶ, - θεοτόκε, τὴν κληρονομίαν cov.
165 Cuvécreue χορὸς τῶν ἀποςτόλων τὸ θεοδόχον εὗμά cou, μετὰ δέους ὁρῶντες καὶ φωνῇ λιτυρᾷ προςφθεγγόμενοι᾽
Ἐξίεταντο ἀγγέλων αἱ δυνάμεις, εἰς οὐρανίους θαλάμους 100 ἐν τῇ (ιὼν cxomoüpevat πρὸς τὸν υἱὸν ἐκφοιτῶςα τὸν οἰκεῖον δεςπότην 1τὸ εώζοις ἀεὶ, γυναικείαν ψυχὴν χειριζόμενον θεοτόκε, τὴν κληρονομίαν cov. VH
"QqOncav
Κανὼν eic τὴν κυριακὴν τῶν Βαΐων (Tpubb. ceA. 337). Ἢ áxpocrixíc* «'Qcavvà Χριςτὸς εὐλογημένος θεός.» ἦχος δ΄. ᾧδὴ α΄.
| αἵ πηγαὶ τῆς dpoccou καὶ ἀνεκαλύφθη θαλάεςεης
νοτίδος ἄμοιροι, κυμαινούεης τὰ θεμέλια᾽
Ὁ
135 ἠργάεατο A -- 143 διαλίποις -- 146 ὥπως A et fuisse, qui aerostichidis angu- stiis coactum poetam ὅπως pro ὦ πῶς dixisse arbitrarentur, scholiasta memoriae prodidit — 149 τεχθέντα Barth, — 158 cdZeic Α — 170 εὠζεις A
184 KOCMA TOY MAIOYMA ὅ τῇ καταιγίδι νεύματι 35 Ἄιςατε λαοὶ θεοπρεπῶς ἐν (ιὼν ταύτης τὰρ ἐπετίμηςας, καὶ εὐχὴν ἀπόδοτε Χριετιῷ περιούειον λαὸν δὲ ἔεωςας, |. ἐν Ἱερουεαλήμ᾽
ἄδοντα ἐπινίκιον ὕμνον cor, κύριε. “αὐτὸς ἔρχεται ἐν δόξῃ κύριος, ἐν ὦ ἐετερεώθη | fj ἐκκληεία κράζουςα᾽
(τόματος | ἐκ νηπίων ἀκάκων '"Qcavvà εὐλογημένος εἶ ὃ ἐρχόμενος. 10 καὶ θηλαζόντων αἶνον : τῶν «εὧν οἰκετῶν κατηρτίεω, dió δ΄. καταλῦςαι τὸν ἀντίπαλον 40 Χριετὸς ὃ ἐρχόμενος καὶ ἐκδικῆςαι πάθει ς«ταυροῦ ἐμφανῶς θεὸς ἡμῶν τὴν mTÜciv τοῦ πάλαι ᾿Αδὰμ, ἥξει καὶ οὐ χρονιεῖ 15 διὰ ξύλου ἀναςτῆςαι τοῦτον δὲ ἐξ ὄρους καταςκίου δαςέος κόρης
ἄδοντα ἐπινίκιον ὕμνον cor, κύριε. τικτούςης ἀπειράνδρως, προφήτης πάλαι φηεί᾽
Αἴνεειν | ἐκκληεία ὁείων 45 διὸ πάντες βοῶμεν᾽ τῷ ἐνοικοῦντι (ιὼν δόξα τῇ δυνάμει εου, κύριε. coi, Xpicré, προςφέρει" ἐν coi δὲ 20 Ἰςεραὴλ, τῷ ποιητῇ αὑτοῦ, “Ρηξάτω εὐφροεύνην χαίρει, καὶ ὄρη ἔθνη ἀντί- κραταιὰν ἐπ᾽ ἔλεον τυπα λιθοκάρδια ὄρη καὶ πάντες βουνοὶ, ἐκ προςώπου cou ἠτγαλλιάςαντο, καὶ ξύλα τοῦ δρυμοῦ ἐπικροτηςάτιυ᾽"
ἄδοντα ἐπινίκιον ὕμνον cot, κύριε. 50 Χριςτὸν αἰνεῖτε ἔθνη, καὶ τοῦτον πάντες λαοὶ
vn γ΄. ἐπαινοῦντες βοᾶτε" 25 Náoucav ἀκρότομον | προετάγτματι εὖ δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε. «τερεὰν ἐθήλαςε πέτραν Ἰεραηλίτης Aaóc: ᾿εχὺν ὁ βαειλεύων | τῶν αἰώνων κύριος ἣ δὲ πέτρα cU, Χριςτὲ, 55 ἐνδεδυμένος ἥξει" ὑπάρχεις καὶ Cum, τῆς τούτου ὡραιότητός τε καὶ δόξης ἐν ὦ ἐετερεώθη | ἣ ἐκκληεία kpóZouca* ἀεύγκριτος ὑπάρχει "Qcavvà, εὐλογημένος εἶ ὃ ἐρχόμενος. εὐπρέπεια ἐν (ιών- διὸ πάντες βοῶμεν᾽ 30 Νεκρὸν τετραήμερον | προςτάγματι CÜ 60 δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε. ἐκ νεκάδων εύὐντρομος "Aiónc ἀφῆκε Λάζαρον. (πιθαμῇ ὃ μετρήςας ἣ ἀνάεταεις, Χριςτὲ, | cU γὰρ καὶ ζωὴ. οὐρανὸν, δρακὶ δὲ γῆν ἐν ὦ ἐετερεώθη | fj ἐκκληςία kpáZouca: κύριος πάρεετι" “Ωςαννὰ, εὐλογημένος εἶ ὃ ἐρχόμενος. Civ γὰρ ἐξελέξατο, ἐν αὐτῇ δὲ Codd. AV — v. 9 Psalm. 8 — 11 karoprícu A — 21 ἀντίτυπα, ἔθνη. coniicio, quod et sententia e£ membrorum divisione commendari videtur. — 80 loann, XL — 32 fort. γὰρ €i καί — 37 Matth. XXL. Ioann. XII — κύριος V: μετὰ κυρείας A Barth., locus nondum sanatus esse videtur — 40 Prec. Abbac. 4. — 43 dmeipávópuc AV: ἀπειράνδρου Barth. — 50 αἰνεῖτε schol, cod. A, V Barth. ὑμνεῖτε A — 51 τούτῳ Darth. — 54 κύριε A
— 58 εὐπρέπειαν A, cf. Psalm. XLIX 3. — 89 βοᾶτε A βοῶμεν V Barth., quod idem in prima stropha legimus K
KANONEC
οἰκεῖν καὶ βαειλεύειν 65 ἡρετίεατο λαῶν τῶν ἐν πίετει βοώντων
δόξα τῇ δυνάμει cou, κύρι. —
᾿ ᾧδὴ e. Τῆς (ιὼν. ἐπ᾿ ὄρους ἀνάβηθι
ὃ εὐαγγελιζόμενος
τὸ καὶ τῆς Ἱερουςαλὴμ,
ὃ κηρύςεεων ἐν ἰεχύϊ Uyucov φωνήν
δεδοξαςμένα ἐλαλήθη περὶ ςοῦ, ἣ πόλις τοῦ θεοῦ᾽
εἰρήνη ἐπὶ τὸν Ἰεραὴλ
καὶ εὠτήριον ἔθνεειν.
τὸ Ὁ ἐν τοῖς ὑψίετοις καθήμενος ἐπὶ τῶν Χερουβὶμ θεὸς καὶ ἐφορῶν ταπεινὰ ἰδοὺ ἔρχεται ἐν δόξῃ μετὰ κυρείας, καὶ πληρωθήςεται τὰ πάντα θεϊκῆς aivéceuc αὐτοῦ" 80 εἰρήνη ἐπὶ τὸν Ἰεραὴλ καὶ εὠωτήριον ἔθνεειν.
(ιὼν θεοῦ ὄρος τὸ ἅγιον
καὶ Ἱερουςαλὴμ κύκλῳ τοὺς ὀφθαλμούς cou ἄρον
καὶ ἴδε ευνηγμένα τέκνα cou ἐν cot ἰδοὺ γὰρ ἥκαςει μακρόθεν
προςκυνῆςαι τῷ βαειλεῖ ςου᾽
εἰρήνη ἐπὶ τὸν Ἰεραὴλ
καὶ ε«ωτήριον ἔθνεειν.
85
dn ς΄. "€Bóncav | ἐν εὐφροεύνῃ δικαίων τὰ πνεύματα᾽ 90 νῦν τῷ κόεμῳ διαθήκη καινὴ διατίθεται καὶ ῥαντίεματι | καινουργεῖται λαὸς θείου αἵματος.
185
"Ynóoe£at, Ἰεραὴλ, τοῦ θεοῦ τὸ fa- εἷλ etov καὶ ὃ βαίνων ἐν τῷ ckóre φῶς θεαςάεθω μέγα, 95 καὶ ῥαντίεματι | καινουργείεθω λαὸς θείου αἵματος.
Λελυμένους | coc δεεμίους Cuv ἐξα- πόετειλον, καὶ ἐκ λάκκου [ ἀγνωείας ἀνύδρου ἐξά- γάγε, καὶ ῥαντίεματι | καινουργείεθω λαὸς 100 θείου αἵματος.
db» Z. 'O διαςώςας ἐν πυρὶ τοὺς ᾿Αβραμιαίους cou παῖδας καὶ τοὺς Χαλδαίους ἀνελὼν, οἷς ἀδίκως δικαίους ἐνήδρευςαν, 105 ὑπερύμνητε κύριε, ὁ θεὸς ὃ τῶν πατέρων, εὐλογητὸς ei.
Γονυπετοῦντες οἱ λαοὶ καὶ cüv μαθηταῖς γεγηθότες μετὰ βαΐων, ὡςαννὰ 110 τῷ υἱῷ Δαυϊδ, ἀνεκραύγαζον᾽ ὑπερύμνητε κύριε, 60€ócó τῶν πατέρων, εὐλογητὸς εἶ.
'H ümeipókoxoc πληθὺς, ἔτι νηπιάζουςα φύεις θεοπρεπῶς ςε, βαειλεῦ Ἰεραὴλ καὶ ἀγγέλων, ἀνύμνηςεν᾽ ὑπερύμνητε κύριε, ὁ θεὸς ὁ τῶν πατέρων, εὐλογητὸς εἶ.
115
Μετὰ βαΐων ce, Xpicré, 120 κλάδοις ἐπεκρότει τὰ πλήθη, εὐλογημένος ὁ ἐλθὼν
08 Τῆς (ιὼν A. eum schol: τὴν (ιὼν V Barth. — 70 τὴν A Barth. — 72 Psalm. LXXXVI 3 | — 78 ἰδοὺ A: αὐτὸς V Barth. — 85 τὰ τέκνα V 89 év interpolatores addidisse viden- L- dur — 91 καινουργείεθιυ Barth. — 92 θείῳ αἵματι V — 94 τὸ φῶς V — 97 (ὧν om. ἃ — 110 ἀνεκραύγαζον V: ἐκραύγαζον A ἔκραζον Darth,
186
125
130
135
140
145
BacileUc τῶν αἰώνων, ἐβόα re: ὑπερύμνητε κύριε, ὃ θεὸςὃ τῶν πατέρων, εὐλογητὸς ei.
dn η΄. Εὐφράνθητι Ἱερουςεαλήμ᾽ πανηγυρίςατε | οἱ ἀγαπῶντες (ιών᾽ ὃ βαειλεύων γὰρ εἰς τοὺς αἰῶνας κύριος τῶν δυνάμεων ἤλθεν᾽ εὐλαβείεθω mca] γῆ ἐκ προεώπου αὐτοῦ καὶ βοάτω: εὐλογεῖτε τὰ ἔργα τὸν κύριον.
Νέον πῶλον ἐπιβεβηκὼς ὃ βαειλεύων cou, Cubv, ἐπέετη Xpicróc: τὴν γὰρ ἀλόγιετον εἰδώλων πλάνην λῦςαι καὶ τὴν ἀκάθεκτον δρμὴν ἀναςτεῖλαι πάντων ἐθνῶν παρατγέ- γονεν εἰς τὸ μέλπειν᾽ εὐλογεῖτε τὰ ἔργα τὸν κύριον.
ὋὉ θεός cou, χαῖρε (ιὼν εφόδρα, ἐβαείλευςεν εἰς τοὺς αἰῶνας Xpicróc: οὗτος ὡς γέγραπται πραὺς καὶεώζων, δίκαιος λυτρωτὴς ἥμιν ἦλθεν, ἐπὶ πώλου ἵππειον Opácoc ὀλέεαι ἐχθρῶν μὴ βοώντων εὐλογεῖτε τὰ ἔργα τὸν κύριον.
(πανίζεται θείων περιβόλων , τὸ παράνομον | ευνέδριον ἀπειθιῶν, τὸν προςευχῆς θεοῦ ἐπείπερ οἶκον
150
160
165
170
180
KOCMA TOY MAIOYMA
.cmjAaiov ἀπειργάςατο Ancrüv, ἐκ καρδίας τὸν λυτρωτὴν ἀπωςάμενον, ὦ βοῶμεν᾽ εὐλογεῖτε τὰ ἔργα τὸν κύριον.
dn e. Θεὸς κύριος | καὶ ἐπέφανεν fjuiv: ευςτήςαςθε ἑορτὴν | koi ἀγαλλόμενοι
ὅ δεῦτε μεγαλύνωμεν Xpicróv
μετὰ βαΐων καὶ κλάδων, : ὕμνοις κραυγάζοντες᾽ εὐλογημένος ὃ ἐρχόμενος
ἐν ὀνόματι κυρίου, εὠτῆρος ἡμῶν.
Ἔθνη, ἵνα τί éppuó£are; γραφεῖς καὶ ἱερεῖς, ἵνα τί κενὰ | ἐμελετήςατε ; τίς οὗτος, εἰπόντες, (ὑ παῖδες μετὰ βαΐων καὶ κλάδων ὕμνοις κραυγάζουειν" εὐλογημένος ὃ ἐρχόμενος
ἐν ὀνόματι κυρίου, curífjpoc ἡμῶν.
Οὗτος ὁ θεὸς, i) παρόμοιος οὐδεὶς, δικαίαν πᾶςαν ὁδὸν | ἐξευρὼν δέδωκε τῶ ἠγαπημένῳ ᾿Ἰςραήλ᾽
μετὰ δὲ ταῦτα ἀνθρώποις ευνανεετράφη ὀφθείς:
εὐλογημένος ὃ ἐρχόμενος
ἐν ὀνόματι κυρίου, curíjpoc ἡμῶν.
(κάνδαλα τρίβου | τί ἐχόμενα ὑμεῖς
5 τιθέατε ἀπειθεῖς; | πόδες ὀξεῖς ἡμῖν
αἷμα διεκχέαι oecmórou: ἀλλ᾽ ἀναςτήςεται πάντως εὥςαι τοὺς κράζοντας᾽ εὐλογημένος ὃ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι κυρίου, εὠωτῆρος ἡμῶν.
126 πάντες oi Hirm. — 129 ἀπὸ προεύπου V -- 131 πάντα τὰ ἔργα ὑμνεῖτε τὸν κύριον Barth, εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα κυρίου τὸν κύριον Hirm. — 133 ὁ om. A — βαει- λεὺς Barth. — 136 πάντων ἐχθρῶν V — 148 ἱππεύων, quod Gallandus Bibl. Patrum XIII p. 251 proposuit, refragatur carminis modis — óAÀécuv Barth. — 160 γραφεῖς V schol. cod. A Barth.: γραφαῖς A — 164 κραυγάζοντες A — 174 ἡμῖν Barth. — 175 τεθέατε A m. pr, — ὑμῶν Barth, — 177 πάντας Dan.
KANONEC ΚΑΙ TPIQ1AIA 187
VIII Τριῴδιον eic τὴν δευτέραν τῆς μεγάλης ἑβδομάδος (Tpubb. ceA. 344).
Ἢ àxpocrixic: «Τῇ δευτέρᾳ.»
D ἦχος β΄. ᾿ ᾧδὴ α΄. Ὑμᾶς μου τότε μαθητὰς Τῷ τὴν ἄβατον, πάντες γνώεοονται, εἰ τὰς ἐμὰς ἐν- κυμαινομένην 0óAaccav τολὰς θείῳ αὑτοῦ προςετάγματι[ ἀναξηράναντι 25 τηρήςετε, φηεὶν | ὃ Xpicróc τοῖς φίλοις καὶ πεζεῦςαι δι᾿ αὐτῆς πρὸς πάθος μολῶν. τὸν Ἰεραηλίτην λαὸν καθοδηγήεαντι εἰρηνεύετε ἐν ἑαυτοῖς kai πᾶει, ὅ κυρίῳ ἄςεωμεν᾽ καὶ ταπεινὰ φρονοῦντες ἀνυψώθητε, ἐνδόξως γὰρ δεδόξαεται. καὶ κύριον γινώςκοντές με ὑμνεῖτε EI καὶ ὑπερυψοῦτε Η ἀπόρρητος | λόγου θεοῦ κατάβαεις, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. ὅπερ Xpicróc αὑτός ἐετι θεὸς καὶ ἄνθρωπος, 80 Τάξεως ἔμπαλιν ὑμῖν τὸ θεὸς οὐχ ἁρπαγμὸν ἐθνικῆς ἔετω τὸ κράτος ὁμογενῶν᾽ εἶναι ἡγηςάμενος ἐν vij μορφοῦεθαι οὐ κλῆρος τΤὰρ ἐμὸς, δοῦλον Σ τυραννὶς δὲ γνώμη αὐθαίρετος᾽ 10 δεικνύει τοῖς μαθηταῖς᾽ ὃ οὖν πρόκριτος | ἐν ὑμῖν εἶναι θέλων ἐνδόξως γὰρ δεδόξαεται. à τῶν ἄλλων πάντων ÉCTU) ἐςχατώτερος. Διακονῆςαι αὐτὸς ἐλήλυθα, οὗ τὴν 35 καὶ κύριον γινώεκοντές με ὑμνεῖτε μορφὴν ὃ πλαετουργὸς καὶ ὑπερυψοῦτε ἑκὼν περίκειμαι, εἰς πάντας τοὺς aiüvac. τῶ πτωχεύςεαντι ᾿Αδὰμ ὃ πλουτῶν θεότητι θεῖναι ἐμήν τε ᾧδὴ θ΄. αὑτοῦ Ἐμεγάλυνας, Xpicté, 15 ψυχὴν ἀντίλυτρον | ὃ ἀπαθὴς θεότητι. τὴν τεκοῦςάν ce θεοτόκον, . ἀφ᾽ fic ὃ πλάετης ἡμῶν don n. 10 ὁμοιοπαθὲς περιέθου εῶμα, Ἔφριξε παίδων εὐαγῶν τὸ τῶν ἡμετέρων λυτήριον ἀγνοη- τὸ ὁμόετολον ψυχῆς ἄςπιλον «μα ταύτην μακαρίζοντες [μάτων καὶ εἶξε τὸ τραφὲν πᾶςαι τενεαὶ ςὲ μεγζαλύνωμεν. ἐν ἀπείρῳ ὕλῃ ἀκάματον πῦρ᾽ -ἀειζώου δὲ ἐκμαρανθείςης φλογὸς Ῥύπον πάντα ἐμπαθῆ 30. διαιωνίζων ὕμνος | ἀνεμέλπετο᾽ 140 àmucápevor, ἐπάξιον ᾿ς τὸν κύριον πάντα τὰ ἔργα ὑμνεῖτε τῆς θείας βαειλείας καὶ ὑπερυψοῦτε γνώμην ἀναλάβετε ἔμφρονα, εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. τοῖς coic ἀποςτόλοις προέφης
Cod. A — v. 6 Paul. ep. ad. Philipp. II 5. — λόγου om. A — 7 αὐτὸς vulgo — 8 fort. τοῦ θεοῦ — 11 Marc. X 45. 17 fort.: ψυχῇ. — 23 Ioann XIII 35. — 25 ὁ ςωτὴρ Barth. — 34 éctu πάντων Barth. cf. Luc. XXII 26. — 43 μεζαλύνομεν Barth,
188 KOCMA TOY MAIOYMA
ἣ ὄντως cogía, μὴ φρονεῖτε ὑψηλὰ, ἐν 1] δοξαςθήςεεθε ἀλλὰ ευναπάχθητε τοῖς ταπεινοῖς, 50 λάμποντες ἡλίου τηλαυγέετερον. δῦ ἐμὸν ὅπερ πίνω πίεςεθε ποτήριον ὅτι, | ἐν τῇ βαειλείᾳ δὲ ᾿Αφορῶντες εἰς ἐμὲ, τοῦ πατρὸς ἐμοὶ ευνδοξαςθήςεεθε.
εἶπας, κύριε, τοῖς μαθηταῖς,
ΙΧ Διώδιον εἰς τὴν τρίτην τῆς μεγάλης ἑβδομάδος (Τριώδ. ςελ. 352). 'H ἀκροςτιχίς: Τρίτῃ τε. ἦχος β΄. δὴ η΄. . ἐπικουρίᾳ τοῦ δόντος Χριετοῦ Τῶ δόγματι | Ti) τυραννικιὺ αὐξήςεατε ψάλλοντες"
οἱ ὅειοι | τρεῖς παῖδες μὴ πειεθέντες, 30 εὐλογεῖτε τὰ ἔργα κυρίου τὸν κύριον.
ἐν τῇ καμίνῳ βληθέντες 0eóv ὡμολόγουν ψάλλοντες᾽ : ὅ εὐλογεῖτε τὰ ἔργα κυρίου τὸν κύριον. on θ΄.
Ἢ τὸν ἀχώρητον θεὸν
ἱΡαθυμίαν | ἄποθεν ἡμῶν ἐν γαςτρὶ χωρήςεαςα βαλλώμεθα καὶ φαιδραῖςταϊςλαμπάςι καὶ χαρὰν τῷ κόεμῳ xurjcoca, τῷ ἀθανάτῳ νυμφίῳ Χριετῷ c€ ὑμνοῦμεν, | παναγία παρθένε.
ὕμνοις ευναντήςωμεν, 10 εὐλογεῖτε, βοῶντες, τὰ ἔργα τὸν κύριον. 25 Τοῖς μαθηταῖς ὁ ἀγαθὸς, γρηγορεῖτε, égncac:
Ἱκανούεθω | τὸ κοινωνικὸν ἣ γὰρ ὥρᾳ ἥξω ὃ κύριος, ψυχῆς ἡμῖν | ἔλαιον ἐν ἀγγείοις, ἀγνοεῖτε, ἀποδοῦναι ἑκάετῳ. ὅπως ἐπάθλων μὴ θέντες καιρὸν : ἐμπορίας ψάλλωμεν᾽ Ἐν τῇ δευτέρᾳ cou φρικτῇ
15 εὐλογεῖτε τὰ ἔργα κυρίου τὸν κύριον. 9? παρουείᾳ, δέσποτα, δεξιοῖς προβάτοις ue εύετηζςον,
Τὸ τάλαντον, | ὅςοι πρὸς θεοῦ τῶν πταιςμότων ἐδέξαςθε | ἰεοδύναμον χάριν, παριδίών μου τὰ πλήθη.
48 ἡ πάντων cogía Darth. — 52 ἑαυτοῦ in cod, A inter τοῖς et μαθεταῖς adiectum nos eiiciendum curavimus, ut turbatis huius carminis modis aliqua ex parte consuleremus, . — ὅδ Marc. X 39. — míec0e A, πίετε Barth. fort.: ποτήριον πίεεθε. — 56 βαειλεία δὲ A: pac eia Darth. nos recepta cod. A lectione, quam numeri tantum non efflagitant, parti- culam ὅτι ad prius membrum pertinere significavimus; falsa lectione et divisione loannes Lampadarius, cuius hirmologio vulgo utuntur, in errores inductus est.
Cod. A — v. 8 Matth. XXV 1—13. — βοῶντες om. A nescio an vere, si cum hirmo- logio in hae quoque stropha κυρίου τὸν κύριον scripseris — 12 ἡμῶν Barth. — 16 Matth. XXV 14—30. — θεὸν A — 25 Matth. XXV 13. — 27 ὥρα ἣ A — ἥξει Barth. — ?9 Matth. XXV 31—46, — 31 cóvra£ov Barth. ἢ
ΤΡΙΩΙΔΙΑ 189
X Τριώδιον eic τὴν τετάρτην τῆς μεγάλης ἑβδομάδος (Τριῴδ. ceA. 351).
Ἢ ἀκροετιχίς: ' «Τετράδι ψαλῶ.»
ἦχος β΄. i? γ΄. δεςποτικῇ καὶ θείᾳ φρικτῇ
Τῆς πίετεως ἐν πέτρᾳ ue crepedicac κορυφῇ, Xpicré, ἐπλάτυνας τὸ cróua μου ἐπ᾿ ἐχθρούς ?5 τῶν ἰχνιῦν cou ἐπελάβετο
μου" τῶν ἀχράντων κεχραμέναις παλάμαις εὐφράνθη δὲ τὸ πνεῦμά μου ἐν τῷ καὶ ἐβόα: πάντα τὰ ἔργα κυρίου
ψάλλειν τὸν κύριον ὑμνεῖτε οὐκ ἔετιν ἅγιος | ὡς ὁ θεὸς ἡμῶν, καὶ ὑπερυψοῦτε
5 καὶ οὐκ ἔςτι δίκαιος | πλήν cou, κύριε. εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Ἐν κενοῖς τὸ cuvéópiov τῶν ἀνόμων 30 Δάκρυεϊ πλύνει τοὺς πόδας ὑπεύθυνος
καὶ γνώμῃ ευναθροίζεται κακοτρόπῳ, ἁμαρτίαις τοῦ πλάςαντος΄ κατάόκριτον τὸν ῥύετην ce ἀποφῆναι, καὶ ἐκμάςςει θριξί᾽ Χριςετὲ, ὦ κράζομεν᾽ | có ei θεὸς ἣἥμὼν διὸ τῶν ἐν βίῳ οὐ διήμαρτε
10 καὶ οὐκ ἔςτιν ἅγιος | πλήν cov, κύριε. πεπραγμένων τῆς ἀπολυτρώςεως,
ἶ ἀλλ᾽ ἐβόα: πάντα τὰ ἔργα κυρίου Τὸ δεινὸν βουλευτήριον τῶν ἀνόμων 35 τὸν κύριον ὑμνεῖτε «κέπτεται, θεομάχου ψυχῆς ὑπάρχον, καὶ ὑπερυψοῦτε ὡς δύεχρηςετον τὸν δίκαιον ἀποκτεῖναι εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. Χριετὸν, ὦ ψάλλομεν᾽ | cU εἶ θεὸς ἡμῶν 15 καὶ οὐκ ἔετιν ἅγιος | πλήν cou, κύριε. ὉἹερουργεῖτο | τὸ λύτρον εὐγνώμονι ἐκ εὠτηρίων «πλάγχνων τε
vi η΄. καὶ δακρύων πητῆς, "Pfjua τυράννου | ἐπεὶ ὑπερίεχυεεν, ἐν i] διὰ τῆς ἐξαγορεύςεως ἑπταπλαείως κάμινος ἐξεκαύθηποτὲε, 40 ἐκπλυθεῖςα οὐ κατῃςχύνετο, ἐν fj παῖδες οὐκ ἐφλέχθηςαν, . ἀλλ᾽ ἐβόα: πάντα τὰ ἔργα κυρίου βαειλέως πατήςαντες δόγμα, τὸν κύριον ὑμνεῖτε 20 ἀλλ᾽ ἐβόων᾽ πάντα τὰ ἔργα κυρίου καὶ ὑπερυψοῦτε ᾿τὸν κύριον ὑμνεῖτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
καὶ ὑπερυψοῦτε
εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. don 6.
Vuxoic καθαραῖς "AmokevoOca | τυνὴ μύρον ἔντιμον 40 καὶ ἀρρυπάντοις χείλεει
Cod. AV --- Acrostichides carminum Cosmae in secundum tertium quartum diem sacrae hebdomadis coniunctae unum efficiunt trimetrum iambicum, — v. 3 εὐφράνθη γὰρ Barth. — 6 Matth. XXVII 1. Marc. XV 1. Luc. XXIII 1. Ioann. XVIII. XIX. — 9 xpá- Couev AV: ψάλλομεν vulgo — 23 Matth. XXVI 6—13, Marc. XIV 3—9. Luc. VII 27—38. Ioann. XII 3, — 24 Post κορυφῇ cod. A et hirmologium versus finem statuunt, parum illud quidem verisimile, quamquam maiore licentia plus semel in hoe earmine poeta usus esse videtur — 37 Ἱερουργεῖται Barth. — 45 ἀρρυπιύτοις Barth.
190 KOCMA TOY MAIOYMA
δεῦτε μεγαλύνωμεν [τὴν ἀκηλίδωτον, τί μοι δοῦναι θέλετε ; καὶ ὑπέραγνον μητέρα τοῦ Ἐμμανουὴλ, κἀγὼ Xpicróv ἡμῖν δι᾿ αὐτῆς τῷ ἐξ αὐτῆς τὸν ζητούμενον προςφέροντες πρεεβείαν τεχθέντι᾽ τοῖς θέλουει παραδώεω, ὅ0 φεῖςαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν, οἰκειότητα Χριςετοῦ Χριςτὲ ὁ θεὸς, καὶ εὥςον ἡμᾶς. 65 Ἰούδας ἀντωςάμενος χρυςοῦ᾽
φεῖςαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν,
᾿Αγνώμων φανεὶς Χριςτὲ ὃ θεὸς, καὶ ςὥςον ἡμᾶς.
καὶ πονηρὸς ζηλότυπος δῶρον ἀξιόθεον | λογοπραγεῖ, δι᾽ οὗ "Q πηρωτικῆς
55 ὀφειλέειον ἐλύθη ἁμαρτημάτων, φιλαργυρίας, ἄεπονδε! καπηλεύων ὃ δεινὸς τὸ λήθης ὅθεν ἔτυχες, Ἰούδας τὴν φιλόθεον χάριν" ὅτι ψυχῆς οὐδ᾽ ὃς φεῖςαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν, icocrácioc κόεμος, ὡς ἐδιδάχθης᾽ Χριςτὲ ὁ θεὸς, καὶ ς«ὥςον ἡμᾶς. ἀπογνώςει γὰρ εαὐυτὸν
ἐβρόχιεας ἀνάψας, προδότα᾽ φεῖςαι τῶν ψυχῶν ἡμῶν, τὸ Xpicré ὁ θεὸς, καὶ εὥὗςον ἡμᾶς.
60 Λέγει πορευθεὶς τοῖς παρανόμοις ἄρχουει,
ΧΙ Κανὼν εἰς τὴν πέμπτην τῆς μεγάλης ἑβδομάδος (Τριῴδ. ςελ. 864). H ἀκροετιχίε:
«Τῇ μακρᾷ πέμπτῃ μακρὸν ὕμνον ἐξάδω.»
ἦχος πλ. β΄. ᾧδὴ α΄. γαὸν Y&p εωματικὸν περιθέμενος Τμηθείεῃ τμᾶται [πόντος ἐρυθρὸς, ἐνδόξως δεδόξαεται κυματοτρόφος δὲ ξηραίνεται βυθὸς, Xpicróc ὁ θεὸς ἡμῶν. ὃ αὐτὸς ὁμοῦ ἀόπλοις | τεγονὼς βατὸς 3 καὶ πανοπλίταις τάφος᾽ Μυετατωτοῦςα | φίλους ἑαυτῆς 5 ὠδὴ δὲ θεοτερπὴς ἀνεμέλπετο᾽ τὴν ψυχοτρόφον ἑτοιμάζει τράπεζαν, ἐνδόξως δεδόξαεται 15 ἀμβροςίας δὲ fj ὄντως | cogía θεοῦ Xpicróc ὃ θεὸς ἡμῶν. κιρνᾷ κρατῆρα πιετοῖς᾽
προςέλθωμεν εὐςεβῶς καὶ βοήεωμεν᾽ ἐνδόξως δεδόξαεται Xpicróc ὁ θεὸς ἡμῶν.
Ἢ πανταιτία | καὶ παρεκτικὴ ζωῆς, ἣ ἄπειρος cogía τοῦ θεοῦ ὠκοδόμηςε τὸν οἶκον [ ἑαυτῆς ἁγνῆς 10 ἐξ ἀπειράνδρου μητρός᾽ ᾿Ακουτιςθῶμεν πάντες οἱ πιςτοὶ
52 Matth. XXVI 15—16. Marc. XIV 10—11. Luc. XXII 3—6. loann, XVIII 2. 8. -- τὸ Marc, VIII 36 — οὐδ᾽ óc AV Barth.: coniicias οὐδέ, nisi Cosmam Homericis exemplis male intellectis οὐδ᾽ óc pro οὐδ᾽ αὐτός dixisse arbitraris. — 71 ὧν ébibáyOnc alter scho- liasta cod. A interpretatur et sic legit Gallandus Bibl. Patr, t. XIII p. 240.
Cod. A — v. 15 et ?1 τοῦ θεοῦ Barth.
KANONEC 191
30 εὐυγκαλουμένης ὑψηλῷ κηρύγματι Χριςτὲ, mpoavefóncev: τῆς ákricrou καὶ ἐμφύτου cogíac θεοῦ: ἔθου κραταιὰν βοᾷ γὰρ᾽ Γεύςεαςθε, ὅ0 ἀγάπηειν ἰςεχύος, πάτερ οἰκτίρμον- καϊγνόντες, ὅτιχρηςτὸς ἐγὼ, κράξατε΄ τὸν μονογενῆ υἱὸν γὰρ, ἀγαθὲ, ἐνδόξως δεδόξαεται ἱλαςεμὸν εἰς τὸν kócuov ἀπέετειλας.
Xpicróc ὃ θεὸς ἡμῶν. Ἐπὶ τὸ πάθος τὸ πᾶει δὴ τ΄. τοῖς ἐξ ᾿Αδὰμ πηγάςαν ἀπάθειαν,
55 Xpicré, μολῶν τοῖς φίλοις cou
εἶπας" μεθ᾽ ὑμῶν
τοῦ πάςχα μεταςχεῖν ἐπεθύμηςεα
τούτου᾽ τὸν μονογενῆ ἐπεί με ἱλαςμὸν ὃ πατὴρ εἰς τὸν kócuov ἀπέετειλε.
25 Κύριος ὧν πάντων καὶ κτίετης θεὸς τὸ κτιςτὸν Ó ἀπαθὴς πτωχεύςας ςεαυτῷ fjvucac: καὶ τὸ πάςχα οἷς ἔμελλες θανεῖν αὐτὸς ὧν ςεαυτὸν προετίθης, 80 φάγετε, βοῶν, τὸ cÓuó μου
καὶ πίετει ur : : " K icret. «τερεωθήςεςθε 60 Μεταλαμβάνων κρατῆρος
τοῖς μαθηταῖς ἐβόας, ἀθάνατε᾽ γεννήματος ἀμπέλου δὲ πίομαι λοιπὸν οὐκέτι μεθ᾽ ὑμῶν βιοτεύων᾽ 65 τὸν μονογενῆ ἐπεί με ἱλαςμὸν ὃ πατὴρ εἰς τὸν κόεμον ἀπέετειλε.
Ῥύειον παντὸς τοῦ βροτείου γένους τὸ οἰκεῖον, ἀγαθὲ, τοὺς ςοὺς μαθητὰς ἐπότιςεας 35 εὐφροεύνης ποτήριον πλήςας᾽ αὐτὸς γὰρ ςεαυτὸν ἱερούργεις, Tíere, βοῶν, τὸ αἷμά μου
καὶ πίετει «τερεωθήςεεθε. Πόμα καινὸν ὑπὲρ λόγον
ἐγώ φημι ἐν τῇ βαειλείᾳ μου, Χριςτὲ, τοῖς φίλοις, πίομαι, 70 ὥετε γὰρ θεοῖς θεὸς ὑμῖν cuvécouat, εἶπας" τὸν μονογενῆ καὶ γάρ με ἱλαςμὸν ὃ πατὴρ εἰς τὸν κόςμον ἀπέετειλε.
Ἄφρων ἀνὴρ, ὃς ἐν ὑμῖν προδότης, 40 τοῖς οἰκείοις μαθηταῖς προέφης ó ἀνεξίκακος, οὐ μὴ «νώςεται ταῦτα, καὶ οὗτος ἀεύνετος ὧν οὐ μὴ ευνήετει᾽" ὅμως ἐν ἐμοὶ μείνατε 45 καὶ πίετει ς«τερεωθήςεεθε. ib» e.
Τῷ cuvoécuu τῆς ἀγάπης
qn δ΄. ευνδεόμενοι οἱ ἀπόετολοι ΠΠροκατιδὼν ὃ προφήτης τὸ τῷ δεςπόζοντι τῶν ὅλων |. τοῦ μυεςτηρίου cou τὸ ἀπόρρητον, ἑαυτοὺς, Χριςτῷ, ἀναθέμενοι
28 ypicróc A, at confer Psalm. XXX 8 — κράξατε add. m. sec. in marg. A — 27 ἑαυτῷ A — 30 τὸ ante cójua in hac et ante αἷμα in sequenti stropha eiiciendum esse videtur, nisi poetam, ne sacram formulam mügraret, maiore licentia numerorum usum esse statuas — 36 ἑαυτὸν A — 42 τνώςηται Barth. — 44 ὅμως ὑμεῖς ἐν ἐμοὶ scholiasta cod. A interpre- tatur. — 49 Prec. Abbac. 4. — 50 et 57 pluribus syllabis versus, qui in tertia et quarta stropha iis respondent, superant. — 55 μολιν significationem temporis praesentis habet, ut apud eundem Cosmam VIII 25 et Sophronium Anacer, I 2 in Maii Spicil, rom, t. IV . 49. — 56 Luc. XXII 15. — 57 τούτου ἐπεθύμηςα Barth, — 62 Matth, XXVI 29. — 67 are, XIV 25. — 71 verbum εἶπας mirum in modum ab iis quibus adhaeret vocabulis Xpicré τοῖς φίλοις disiunctum est; sed ne transpositione facta hoc vitium orationis remo- veas, modi carminis obstant, unde nescio an ὑμῖν τοῖς φίλοις seribendum «it,
199 KOCMA TOY MAIOYMA don ζ΄. Oi παῖδες ἐν Βαβυλῶνι καμίνου φλόγα οὐκ ἔπτηξαν, τοῦ ἀλλ᾽ ἐν μέεῳ φλογὸς ἐμβληθέντες δροειζόμενοι ἔψαλλον᾽ εὐλογητὸς ei, κύριε; ὁ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν.
ὡραίους πόδας | ἐξαπενίζοντο, εὐαγγελιζόμενοι | πᾶειν εἰρήνην.
Ἢ τὸ dcyerov xparoüca 80 καὶ ὑπέρροον ἐν αἰθέρι ὕδωρ, à ἀβύεςους χαλινοῦςα καὶ θαλάςεςας ἀναχαιτίζουςα θεοῦ cogía | ὕδωρ νιπτῆρι βάλλει, πόδας ἀποπλύνει δὲ | δούλων δεεπότης. Νευςτάζων κάραν Ἰούδας 110 κακὰ προβλέπων ἐκίνηεεν, εὐκαιρίαν ζητῶν παραδοῦναι τὸν κριτὴν εἷς κατάκριειν, ὃς πάντων ἐςτὶ κύριος ὁ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν.
δῦ Μαθηταῖς ὑποδεικνύει ταπεινώςεως ὃ δεςπότης τύπον᾽ ὁ νεφέλαις δὲ τὸν πόλον περιβάλλων Ζώννυται λέντιον καὶ κάμπτει γόνυ δούλων ἐκπλῦναι πύδας᾽ 90 οὗ ἐν τῇ χειρὶ πνοὴ πάντων τῶν ὄντων.
115 Ὑμῶν, ὃ Xpicróc τοῖς φίλοις ἐβόα, eic παραδώςει με’ εὐφροςεύνης λαθόντες ἀγωνίᾳ καὶ φόβῳ ευνείχοντο, τίς οὗτος; φράςον, λέγοντες, 120 ὃ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν.
ὠδὴ s. "ABuccoc ἐςχάτη ἁμαρτημάτων ἐκύκλωςέ με, καὶ τὸν κλύδωνα μηκέτι φέρων ὡς Ἰωνᾶς τῷ δεςπότῃ Bou cor ἐκ φθορᾶς με ἀνάγαγε.
Μεθ᾿ ὅετις ἐμοῦ τὴν χεῖρα τρυβλίῳ βάλλει θραεύτητι, τούτῳ πλὴν καλὸν ἢν πύλας βίου περάςαι μηδέποτε᾽ 125 τοῦτον εἰπιὺν ἐδήλου δὲ
95 Κύριον φωνεῖτε, dh ws: l v ὁ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν.
ὦ μαθηταὶ, καὶ διδάςεκαλόν ue: καὶ γὰρ πέφυκα, εὠτὴρ épóac: διὸ μιμεῖεθε τὸν τύπον, ὃν τρόπον ἐν ἐμοὶ ἐθεάςαεθε.
δὴ η΄. Νόμων πατρῴων | oi μακαριετοὶ ἐν Βαβυλῶνι voi προκινδυνεύοντες
"Pónov τις μὴ ἔχων
ἀπορρυφθῆναι οὐ δεῖται πόδας, 130
100 καθαροὶ, ὦ μαθηταὶ, ὑμεῖς δὲ,
ἀλλ᾽ οὐχὶ πάντες᾽ ῥοπὴ γὰρ ἀτά-
κτως ἐξ ὑμῶν ἑνὸς μαίνεται.
βαειλεύοντος κατέπτυςαν προςταγῆς ἀλογίετου᾽ καὶ ευνημμένοι ὧὦ οὐκ ἐχωνεύθηςαν πυρὶ τοῦ κρατοῦντος ἐπόξιον ἀνέμελπον τὸν ὕμνον".
[4
80 ὑπερῷον Barth. — 83 Ioann. XIII 5—15. — 93 dc ὁ Ἰωνᾶς Barth. contra nume- rorum concinnitatem — 96 cürep A, quod modis carminis parum convenit — 100 ὦ om. A — 105 φλογὸς Darth. et schol. cod. A: τοῦ πυρός A — 110 κακὰ A et schol: κατὰ Barth. — 114 καὶ θεὸς Barth. — 115 ὑμῖν Barth., nos cod. A lectione recepta genetivum ab eic pendere significavimus. cf. Matth. XXVI 21. Marc. XIV 18. Luc. XXII 21. Ioann. XIII 21, — 118 καϊλύπῃ Barth, — 125 τούτου ὃς ἣν ἐδήλου Barth. — 129 κατέπτυξαν Darth.
KANONEC 193 τὸν κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα καὶ ὑπερυψοῦτε ^ € ^ 2 , ^ ^ καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας. dn θ΄. 135 Οἱ δαιτυμόνες | οἱ naxopicroi Ξενίας δεςποτικῆς ἐν τῇ Cubv τῷ λύττα καὶ ἀθανάτου τραπέζης προςκαρτερήςαντες 100 ἐν ὑπερώῳ τόπῳ ς » , , LEO ' . 0i ἀπόετολοι παρείποντο ταῖς ὑψηλαῖς φρεεὶ,» ^ , € EA ? ἘΣ SoMeY ὡς ἄρνες, πιςτοὶ, δεῦτε ἀπολαύεωμεν, καὶ ΒΡ Πμμενοὶ : ἐπαναβεβηκότα λόγον οὔ οὐκ ἐχωρίεθηςαν Χριετοῦ, ἐκ τοῦ λόγου μαθόντες, 140 θείῳ λόγῳ τρεφόμενοι ὃν μεγαλύνομεν εὐχαρίετως ἐβόων. τὸν κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα ἔΛπιτε, τοῖς μαθηταῖς καὶ Hu-QuwOure od ὃ λόγος ἔφη, τὸ πάεχα εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. 165 ἐν ὑπερῴῳ τόπῳ, | ὦ νοῦς ἐνίδρυται, : ' i οἷς μυςταγωγῶ CkeudcaTe Νόμου φιλίας | ὁ δυςώνυμος ἀζύμω ἀληθείας λόγῳ᾽ E] , , , , à : Ιεκαριώτης γνώμῃ | ἐπιλαθόμενος τὸ creppóv δὲ τῆς χάριτος 145 οὺς ἐνίψατο ηὐτρέπιςεν μεγαλύνατε. εἰς προδοείαν móbac: καὶ ςοῦ écOtuv : Δημιουργὸν ὃ πατὴρ ἄρτον, cü)ua θεῖον, ἐπῆρε ! πρὸ τῶν αἰώνων cogíav πτερνιεμὸν ἐπὶ ςὲ, Χριέτὲ, 1τὸ γεννᾷ, ἀρχὴν óbüv με καὶ βοᾷν ou ευνῆκε᾽ εἰς ἔργα ἔκτιςε TOV κύριον ὑμγειτε τὰ ἐργὰ τὰ νῦν uuctikÜüc τελούμενα᾽ 150 καὶ ὑπερυψοῦτε λόγος γὰρ ἄκτιετος ὧν φύεει «εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. τὰς φωνὰς οἰκειοῦμαι
οὗ νῦν mpocetnga. "€be£io0To | τὸ λυτήριον
τῆς ἁμαρτίας εὧμα | ὁ ἀευνείδητος "Oc ἄνθρωπος ὑπάρχω καὶ τὸ αἷμα τὸ χεόμενον οὐείᾳ, oU φανταείᾳ, * ὑπὲρ kócuou τὸ θεῖον᾽ 115 οὕτω θεὸς τῷ τρόπῳ 155 ἀλλ᾽ οὐκ ἠδεῖτο τῆς ἀντιδόςειυς πίνων ὃ ἐπίπραςκε τιμῆς, ἣ φύεις f] ἑνωθεῖςά uot οὐ κακίᾳ προςώχθιςε Xpicróv ἕνα διό με γνῶτε καὶ βοᾷν οὐ ευνῆκε᾽ τὰ ἐξ ὧν, ἐν οἷς, ἅπερ τὸν κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα πέφυκα εώζοντα.
Γ
᾿ς 134 ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς Barth. — 135 Luc, XXIV 49. 53. Act. Apost. I 4, —
I 139 οὗ scholiasta interpretatur: ὦ A Barth. cuius attractionis audaciam comprobare veriti sumus — 145 eürpémiZev A — 146 πρὸς mpobocíav Barth, — 109 Paroem. Sal.
VIII 22 — δημιουργῶν A — 170 fort, γεννῶν. cf. Paroem. VIII 22, — 173 προςείληφα Barth. eum schol. cod, A: προςείληφε ^.
CARMINA OHRISTIANA, 13
:
j94 KOCMA TOY MAIOYMA
XII Τριῴδιον eic τὴν μεγάλην παραςκευὴν (Τριῴδ. ceA. 378). ἯἩ ἀκροεςετιχίς: «Προςάββατόν τε.» ἦχος πλ. β΄. dn εἰ. Πρὸς cé ὀρθρίζω | τὸν δι᾿ εὐςπλαγχνίαν ἑαυτὸν τῷ πεςόντι ἑνώςαντα ἀτρέπτως καὶ μέχρι παθῶν ἀπαθῶς ὑποκύψαντα, λόγε θεοῦ" τὴν εἰρήνην παράεχου μοι, φιλάνθρωπε.
ὃ Ῥυφθέντες πόδας | καὶ προκαθαρθέντες μυετηρίου μεθέξει τοῦ θείου νοῦν, Xpicré, co oi ὑπηρέται | ἐκ (ιὼν ἐλαιῶνος μέγα πρὸς ὄρος. ευνανῆλθον, | ὑμνοῦντές ce, φιλάνθρωπε.
Ὁρᾶτε, ἔφης, | φίλοι, μὴ O0poeicoe- 10 νῦν γὰρ ἤγγικεν ἣ ὥρα | ληφθῆναί με, κτανθῆναι χερεὶν ἀνόμων | πάντες δὲ ckopmicOncecOe ἐμὲ λιπόντες, οὖς cuvá£u κηρῦξαί με φιλάνθρωπον.
ᾧδὴ η΄. (τήλην κακίας ἀντιθέου παῖδες θεῖοι παρεδειγμάτιςαν᾽ 15 κατὰ Χριςτοῦ δὲ φρυαττόμενον ἀνόμων εὐυνέδριον βουλεύεται κενὰ, κτεῖναι μελετᾷ | τὸν ζωῆς κρατοῦντα παλάμῃ, ὃν πᾶκα κτίεις | εὐλογεῖ δοξάζουςα εἰς τοὺς αἰῶνας.
᾿Απὸ βλεφάρων, μαθηταὶ, νῦν 20 ὕπνον, ἔφης, Xpicré, τινάξατε᾽ ἐν προςευχῇ δὲ γρητγορεῖτε, πειραςμῷ μή πως ὄληεθε, | καὶ μάλιετα Cipiov: τῷ κραταιῷ γὰρ μείζων meipa* γνῶθί με, Πέτρε, ὃν πᾶκεα κτίεις εὐλογεῖ δοξάζουςα εἰς τοὺς αἰῶνας.
i
τῷ σι
Βέβηλον᾽ ἔπος τῶν χειλέων οὔποτε προήςομαι, δέεποτα,
Codd. AV — Triodion hoc cum tetraodio vel quatuor posterioribus odis canonis magni Sabbati cohaerere scholiasta cod. A adnotat. — 2 ceavróv Barth. — ἑνώςεαντι V κενώ- cavia Barth. — 6 νοῦν A cum schol. V: νῦν Barth, — 7 oi ὑπηρέται om. V. cf, Matth. XXVI. XXVIL Marc, XIV, XV. Luc. XXIL XXIIL Ioann, XVIII. XVIX. — 8 cé giAáv- 6pume Ouvoüvréc ce A — 16 ἄνομον Barth., codicum lectio accentu commendatur --- 19 Matth. XXVI 41. Marc. XIV 58. Luc. XXII 46 — μαθηταῖς AV — 25 Matth. XXVI 33—35. 74—15. Marc, XIV 29—31. 66—72. Luc. XXII 33—34. 58—62. Ioann. XVIII 17— 18. 25—927.
40
50
σι σι
60
TPIQ1AIA 195
civ coi θανοῦμαι ὡς εὐγνώμων,
κἂν οἱ πάντες ἀρνήεωνται, | ἐβόηςε TTérpoc: ςἀρξ οὐδὲ αἷμα, | ὃ πατήρ cou ἀπεκάλυψέ μοι εὲ, ὃν πᾶςα κτίεις εὐλογεῖ δοξάζουςα εἰς τοὺς αἰῶνας.
Βάθος cogíac θεϊκῆς καὶ γνώςεως οὐ πᾶν ἐξηρεύνηςας, ἄβυςεον δέ μου τῶν κριμάτων οὐ κατέλαβες, ἄνθρωπε, ὃ κύριος ἔφη: ςὰρξ οὖν ὑπάρχων | μὴ kavxü ἀρνήςεῃ τρίτον γάρ με, ὃν mca κτίεις | εὐλογεῖ bo£áZouca εἰς τοὺς αἰῶνας.
᾿Απαγορεύεις, (ίμων Πέτρε, ὅπερ πείεῃ τάχος, ὡς εἴρηται, καὶ coi παιδίεκη οἷα θᾶττον προςελθοῦςα πτοήςει ce, | ὃ κύριος ἔφη᾽ πικρῶς δακρύςεας | ἕξεις ὅμως εὐϊλατόν με, ὃν müca κτίεις | εὐλογεῖ δοξάζουςα εἰς τοὺς αἰῶνας.
δὴ θ΄. Τὴν τιμιωτέραν τῶν Χερουβὶμ καὶ ἐνδοξοτέραν | ἀευγκρίτως τῶν Cepagiu, τὴν ἀδιαφθόρως | θεὸν λόγον τεκοῦςαν, τὴν ὄντως θεοτόκον, ςὲ μεγαλύνομεν.
Ὀλέθριος «πεῖρα θεοςετυγῶν,
πονηρευοδένων | θεοκτόνων εὐυναγωγὴ ἐπέετη, Xpicré, coi | καὶ ὡς ἄδικον εἷλκε τὸν κτίςτην τῶν ἁπάντων, ὃν μεγαλύνομεν.
Νόμον ἀγνοοῦντες οἱ ἀςεβεῖς,
φωνὰς προφητῶν τε | μελετῶντες διὰ κενῆς, ὡς πρόβατον εἷλκον ςὲ τὸν πάντων δεςπότην ἀδίκως ςεφατγιάςαι, | ὃν μεγαλύνομεν.
Τοῖς ἔθνεειν ἔκδοτον τὴν ζωὴν
cüv τοῖς γραμματεῦειν | ἀναιρεῖςεθαι οἱ ἱερεῖς παρέεχον, πληγέντες | αὐτοφθόνῳ κακίᾳ, τὸν φύςει ζωοδότην, ὃν μεγαλύνομεν.
Ἐκύκλωςαν κύνες ὡςεὶ πολλοὶ, ἐκρότηςαν, ἄναξ, εἰαγόνα civ ῥαπιεομῶ᾽
27 εὐγνώμην Barth. typothetarum ut videtur, errore. — 28 εἰ καὶ... . ἀρνήςονται - AV — 29 Matth. XVI 17. — 35 μὴ καυχοῦ A — fort.: τρίς. --- 40 ποιήςη A — 41 εὐϊλατόν τε A. — 53 Ies. LIII 7. — 59 ὡς οἱ Α ὡς Barth. post tertium carmen in cod. A tria troparia - in honorem Mariae composita adduntur, quae alius esse carminis acrostichide docemur.
13*
196 KOCMA TOY MAIOYMA
ἠρώτων ce, «οὔ δὲ | ψευδῆ κατεμαρτύρουν, καὶ πάντα ὑπομείνας | ἅπαντας écucac.
XIII
Κανὼν eic τὸ μέγα cápBarov (Τριώῴδ. ceA. 408). ἯἩ ἀκροετιχίε: «Kai εήμερον δὲ ςάββατον μέλπω μέγα.» ἦχος πλ. β΄. dj α΄. Κύματι θαλάςεης τὸν κρύψαντα πάλαι διώκτην τύραννον ὑπὸ γῆν ἔκρυψαν | τῶν cecucuévuv οἱ παῖδες" ἀλλ᾽ ἡμεῖς ὡς oi νεάνιδες | T κυρίῳ dcupev: 5 ἐνδόξως γὰρ δεδόξαεται.
Κύριε θεέ μου, ἐξόδιον ὕμνον καὶ ἐπιτάφιον ᾧὠδήν cor ἄςομαι, [τῷ τῇ ταφῇ cou ζωῆς μοι τὰς eicóbouc διανοίξαντι | καὶ θανάτῳ θάνατον 10 καὶ ἅδην θανατώςοντι.
"Avw ce ἐν θρόνῳ | καὶ κάτω ἐν τάφῳ τὰ ὑπερκόεμια καὶ ὑποχθόνια | κατανοοῦντα, εὠτίρ μου, ἐδονεῖτο τῇ νεκρώςει cou: | ὑπὲρ voóv ὡράθης γὰρ 15 νεκρὸς ζωαρχικώτατος.
Ἵνα cou τῆς δόξης | rà πάντα πληρώτεῃς, καταπεφοίτηκας : ἐν κατωτάτοις τῆς γῆς" ἀπὸ γάρ cou οὐκ ἐκρύβη ἣ ὑπόεταείς uou fj ἐν ᾿Αδάμ᾽ | καὶ ταφεὶς φθαρέντα με 20 καινοποιεῖς, φιλάνθρωπε.
δὴ γ΄. Cé τὸν ἐπὶ ὑδάτων | κρεμάςαντα πᾶςαν τὴν τῆν ἀςχέτως f| κτίεις κατιδοῦςα | ἐν τῷ Κρανίῳ κρεμάμενον,
Cod, Α — Quatuor priora carmina a Marco monacho, quatuor posteriora a Cosma composita esse scholiastae codd. AV testantur, quam eandem rem Cedrenus rettulit: ὁ ςοφώτατος μοναχὸς Μάρκος, οἰκονόμος ὧν τῆς τοιάύτης μονῆς, ὁ τὸ τετραῴδιον τοῦ μεγάλου capBárou ἀναπληρώςας τοῦ κυρίου Kocuàü .. .; praeterea in editionibus Triodii hirmi, e quibus quatuor certe priores aliorum esse carminum ipsae acrostichidis litterae arguunt, Cassiae feminae tribuuntur, cf. Leonem Allatium De libris eccles. Graecorum p. 12 sqq. — 3 γῆς Darth. — 13 xpicré μου Α — 16 τὰ πάντα τῆς δόξης Α — 20 φιλαν- θρώπως A :
30
40
50
σι Qt
KANONEC 191
θαμβητικῶς ευνείχετο, | οὐκ écriv ἅγιος πλήν cou, κύριε, κραυγάζουςα.
(ύμβολα τῆς ταφῆς cou | παρέδειξας, τὰς δράςεις πληθύνας᾽ νῦν δὲ τὰ κρύφιά cou | θεανδρικῶς διετράνωςας καὶ τοῖς ἐν ἅδου, δέεποτα, | οὐκ ἔςτιν ἅγιος πλήν cou, κύριε, κραυγάζουειν.
Ἥπλωεας τὰς ἀγκάλας | καὶ ἥνωςας
τὰ τὸ πρὶν διεετῶτα᾽ καταςτολῇ δὲ, εὥτερ, | τῇ ἐν εινδόνι καὶ μνήματι πεπεδημένους ἔλυςεας, | οὐκ ἔετιν ἅγιος
πλήν cou, κύριε, κραυγάζοντας.
Μνήματι καὶ ςφρατγῖειν, | ἀχώρητε,
cuvecyéOnc βουλήξεει᾽ καὶ γὰρ τὴν δύναμίν cou | ταῖς ἐνεργείαις ἐγνώριςας θεουργικῶς τοῖς μέλπουειν᾽ οὐκ ἔςτιν ἅγιος
πλήν cou, κύριε φιλάνθρωπε.
di δ΄.
Τὴν ἐν «ταυρῷ cou θείαν κένωειν προορῶν ᾿Αββακοὺμ ἐξεετηκὼς ἐβόα᾽
εὺ δυναετῶν διέκοψας | κράτος, ἀγαθὲ, ὁμιλῶν τοῖς ἐν ἅδῃ ὡς παντοδύναμος.
Ἑβδόμην εήμερον ἡγίαςας, ἣν εὐλόγηςας πρὶν | καταπαύςει τῶν ἔργων᾽ παράγεις γὰρ τὰ cüumavra | καὶ καινοποιεῖς ςαββατίζων, εωτήρ μου, | καὶ ἀνακτώμενος.
ωμαλεότητι τοῦ κρείττονος
ἐκνικήςαντός cou | τῆς ςαρκὸς fj ψυχή cov διήρηται: «παράττουςει | ἄμφω τὰρ δεςμοὺς
τοῦ θανάτου καὶ ἅδου, λότγε, τῷ κράτει cou.
ὋὉ ἅδης, λόγε, ευναντήςας cot ἐπικράνθη, βροτὸν | ὁρῶν τεθεωμένον, κατάςετικτον τοῖς μώλωψι | καὶ πανεθενουρτὸν, τῷ φρικτῷ τῆς μορφῆς δὲ διαπεφιώνηκεν.
24 θάμβει πολλῷ Barth. — 29 ἅδῃ Barth. — 31 παλάμας Barth, — 41 Prec. Abbae. 14,
| E , » , 1
!
— 45 Genes.lL 3. — 48 córrep A — 51 crapárrouca Barth, quod si retinueris, ἄμφω τοὺς becuoUc scribere debebis — 53 les. XIV 9.
198 KOCMA TOY MAIOYMA
" ,
dn e.
Θεοφανείας cou, Xpicré, τῆς πρὸς ἡμᾶς ευὐμπαθῶς γενομένης, "Hcatac φῶς ἰδὼν àvécrmepov . 60 ἐκ νυκτὸς ópO0pícac éxpaUY[aZev: ἀναεςτήςονται oi νεκροὶ | καὶ ἐγερθήςονται οἱ ἐν τοῖς μνημείοις καὶ πάντες οἱ ἐν τῇ γῇ ἀγαλλιάςονται.
Νεοποιεῖς τοὺς γηγενεῖς 65 ὃ mÀacroupyóc xoikóc xpnuaríicac, καὶ εινδιὺν xai τάφος ὑπεμφαίνουει τὸ εὐνόν COt, λόγε, μυςτήριον᾽ ὃ εὐςχήμων δὲ βουλευτὴς | τὴν τοῦ c& φύςαντος βουλὴν εχηματίζει, τὸ ἐν coi μεγαλοπρεπῶς | καινοποιοῦντός με.
Διὰ θανάτου τὸ θνητὸν, διὰ ταφῆς τὸ φθαρτὸν μεταβάλλεις᾽ ἀφθαρτίζεις γὰρ θεοπρεπέετατα ἀπαθανατίζων τὸ πρόςλημμα᾽ f| γὰρ cóp£ cou διαφθορὰν | οὐκ εἶδε. δέεποτα, οὐδὲ f] ψυχή cou εἰς ἅδην ξενοπρεπῶς ἐγκαταλέλειπται.
-€1
δ. Q
Ἐξ ἀλοχεύτου προελθὼν καὶ λογχευθεὶς τὴν πλευρὰν, πλαετουργέ μου, 80 ἐξ αὐτῆς eippácu τὴν ἀνάπλαειν τὴν τῆς Εὔας, ᾿Αδὰμ γενόμενος, ἀφυπνώςας ὑπερφυῶς ὕπνον qucíZuwov - καὶ ζωὴν ἐγείρας ἐξ ὕπνου καὶ τῆς φθορᾶς, | ὧς παντοδύναμος. in s. 85. Cuvecyé8n, | ἀλλ᾽ οὐ κατεςχέθη crépvoic κητώοις luvác: ςοῦ γὰρ τὸν τύπον φέρων τοῦ παθόντος καὶ ταφῇ δοθέντος, ὡς ἐκ θαλάμου, τοῦ θηρὸς ἀνέθορε᾽ 90 προςεφώνει δὲ τῇ κουςτωδίᾳ᾽ oi φυλαςεόμενοι μάταια καὶ ψευδῆ ἔλεον αὑτοῖς ἐγκατελίπετε.
57 Ies. XXVI 19. — 68 δὲ] γὰρ Barth. — 76 ἅδου Barth, fort.: ἐν ἅδου. — 79 λοχευ- θεὶς Α — 84 καὶ τῆς capkóc À cum schol. — 91 lon. II 9, — 92 αὐτῶν Α
Ek Qt
100
105
110
125
E E 3 3
KANONEC 199
᾿Ανῃρέθης, | ἀλλ᾽ οὐ διῃρέθης, λόγε, ἧς μετέεχες copxóc:
εἰ γὰρ καὶ λέλυταί cov ὃ ναὸς ἐν τῷ καιρῷ τοῦ πάθους, ἀλλὰ καὶ οὕτω μία ἦν ὑπόεταεις
τῆς θεότητος καὶ τῆς copxóc cou: ἐν ἀμφοτέροις γὰρ εἷς ὑπάρχεις υἱὸς, λόγος τοῦ θεοῦ, θεὸς καὶ ἄνθρωπος.
Βροτοκτόνον, ἀλλ᾽ οὐ θεοκτόνον ἔφυ τὸ πταῖεμα τοῦ ᾿Αδάμ᾽
εἰ γὰρ kai πέπονθέ cou τῆς capkóc fj χοϊκὴ οὐεία, ἀλλ᾽ fj θεότης ἀπαθὴς διέμεινε"
τὸ φθαρτὸν δέ cou πρὸς ἀφθαρείαν μετεετοιχείωςας καὶ ἀφθάρτου ζωῆς ἔδειξας πηγὴν ἐξ ἀναςτάςεως.
Βαειλεύει, ἀλλ᾽ οὐκ αἰωνίζει
ἅδης τοῦ γένους τῶν βροτῶν᾽ cU γὰρ τεθεὶς ἐν τάφῳ,
κραταιὲ, ζωαρχικῇ παλάμῃ
τὰ τοῦ θανάτου κλεῖθρα διεςπάραξας καὶ ἐκήρυξας τοῖς ἀπ᾿ αἰώνων
ἐκεῖ καθεύδουει Aórpuciv ἀψευδῆ,
cüyrep γεγονὼς νεκρῶν πρωτότοκος.
ὠδὴ ζ΄.
Ἄφραετον θαῦμα! | ὃ ἐν καμίνῳ ῥυςάμενος τοὺς δείους παῖδας ἐκ φλογὸς
ἐν τάφῳ νεκρὸς | ἄπνους κατατίθεται εἰς εωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελῳδούντων᾽ λυτρωτὰ, | ὃ θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
Τέτρωται ἅδης, ἐν τῇ καρδίᾳ δεξάμενος τὸν τρωθέντα λόγχῃ τὴν πλευρὰν,
καὶ εθένει πυρὶ | θείῳ δαπανώμενος εἰς curnpíav ἡμῶν τῶν μελῳδούντων᾽ λυτρωτὰ, | ὃ θεὸς εὐλογητὸς ei.
Ὄλβιος τάφος! | ἐν ἑαυτῷ yàp δεξάμενος ὡς ὑπνοῦντα τὸν δημιουργὸν, ζωῆς θηςαυρὸς | θείας ἀναδέδεικται
114 αἰῶνας Barth. quod typothetarum errore pro αἰῶνος scriptum esse videtur. — 116 cürrep A Barth. expectamus cui)p, sed vulgata lectio modorum concinnitate commen- datur, — 129 θεῖος Barth.
900 KOCMA TOY MAIOYMA
130 εἰς curmpiav ἡμῶν τῶν μελῳδούντων᾽ λυτρωτὰ, | ὃ θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
Νόμῳ θανόντων | τὴν ἐν τῷ τάφῳ κατάθεειν ἣ τῶν ὅλων δέχεται ζωὴ καὶ τοῦτον πηγὴν | δείκνυειν ἐγέρεεως 135 εἰς εὠωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελῳδούντων᾽ λυτρωτὰ, | ὃ θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
Μία ὑπῆρχεν | fj ἐν τῷ ἅδῃ ἀχώριετος καὶ ἐν τάφῳ καὶ ἐν τῇ Ἐεδὲμ θεότης Χριςτοῦ | civ πατρὶ καὶ πνεύματι 110 eic εωτηρίαν ἡμῶν τῶν μελῳδούντων᾽
λυτρωτὰ, | ὃ θεὸς εὐλογητὸς ei. δὴ η΄. Ἔκετηθι φρίττων, οὐρανὲ, καὶ ςαλευθήτωςαν | τὰ θεμέλια τῆς Tfjc:
ἰδοὺ γὰρ ἐν νεκροῖς λογίζεται | ὃ ἐν ὑψίετοις οἰκῶν 145 καὶ τάφῳ μικρῷ £evoooyxeirat:
ὃν παῖδες εὐλογεῖτε, ἱερεῖς ἀνυμνεῖτε,
λαὸς ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Λέλυται ἄχραντος ναὸς, τὴν πεπτιυκυῖαν δὲ ευνανίετηςι εκηνήν᾽ 150 ᾿Αδὰμ γὰρ τῷ προτέρῳ δεύτερος | ὃ ἐν ὑψίετοις οἰκῶν κατῆλθε μέχρις ἅδου ταμείων ᾿" ὃν παῖδες εὐλογεῖτε, | ἱερεῖς ἀνυμνεῖτε, λαὸς ὑπερυψοῦτε | eic πάντας τοὺς αἰῶνας.
ΠΠέπαυται τόλμα μαθητῶν, 155 ᾿Αριμαθαίας δὲ ἀριςτεύει "luci: νεκρὸν τὰρ καὶ γυμνὸν θεώμενος | τὸν ἐπὶ πάντων θεὸν αἰτεῖται καὶ κηδεύει κραυγάζων - οἱ παῖδες εὐλογεῖτε, ἱερεῖς ἀνυμνεῖτε, λαὸς ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
160 "Q τῶν θαυμάτων τῶν καινῶν! ὦ ἀγαθότητος! | ὦ ἀφράετου ἀνοχῆς! ἑκὼν τὰρ ὑπὸ γῆν ςφραγίζεται ὃ ἐν ὑψίετοις oiküv καὶ πλάνος θεὸς εὐυκοφαντεῖται᾽ ὃν παῖδες εὐλογεῖτε, | ἱερεῖς ἀνυμνεῖτε,. 105 λαὸς ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
1
146 εὐλογοῦει, ἱερεῖς ἀνυμνοῦει καὶ Ómepuyoüci α — 150 τῶν προτέρων Α -- 162 ἰδοὺ γὰρ A cum schol. 1
170
180
185
-»" τ -πἰ- ΝᾺ.
A IL
KANONEC 201
ὠθὴ θ΄. Μὴ ἐποδύρου μοι, μῆτερ, | καθορῶςα ἐν τάφῳ, ὃν ἐν γαςτρὶ ἄνευ «πορᾶς | ευνέλαβες vióv: ἀναςτήςεομαι γὰρ καὶ δοξαςθήςομαι καὶ ὑψώςω ἐν δόξῃ ἀπαύετως ὡς θεὸς τοὺς ἐν πίετει καὶ πόθῳ | c& μεγαλύνοντας.
Ἐπὶ τῷ ξένῳ cou τόκῳ | τὰς ὠδῖνας φυγοῦςα ὑπερφυῶς ἐμακαρίεθην, | ἄναρχε υἱέ" νῦν δέ ce, θεέ μου, ἄπνουν δρῶςα νεκρὸν,
τῇ ῥομφαίᾳ τῆς λύπης επαράττομαι δεινῶς" ἀλλ᾽ ἀνάετηθι, ὅπως | μεγαλυνθήςομαι.
Γῆ με καλύπτει ἑκόντα, | ἀλλὰ φρίττουειν ἅδου οἱ πυλωροὶ, ἠμφιεεμένον | βλέποντες «τολὴν ἡμαγμένην, μῆτερ, τῆς ἐκδικήςεως᾽
τοὺς ἐχθροὺς ἐν craupü) γὰρ | πατάξας ὡς θεὸς ἀναεςτήςομαι αὖθις | καὶ μεγαλύνω ce.
᾿Αγαλλιάεθω ἣ κτίεις, | εὐφραινέεθωςαν πάντες οἱ γηγενεῖς: ó γὰρ ἐχθρὸς | ἐςκύλευται ἅδης᾽ μετὰ μύρων γυναῖκες προευπαντάτωςαν᾽
τὸν ᾿Αδὰμ civ τῇ Εὔᾳ | λυτροῦμαι παγγενῆ καὶ τῇ “τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐξαναετήςομαι.
,
XIV
Κανὼν eic τὴν ΤΠΤεντηκοςτὴν (TTevrqk. ceÀ. 189). *H ἀκροετιχίς: «Π]εντηκοςτὴν ἑορτάζωμεν.» ἦχος βαρύς. ὠδὴ α΄. Πόντῳ ἐκάλυψε | apad) cóv ἅρμαειν ὃ ευντρίβων πολέμους | év ὑψηλι βραχίονι" ἄεωμεν αὐτῷ, | ὅτι δεδόξαεται.
Ἔρτῳ, ὡς πάλαι τοῖς | μαθηταῖς ἐπηττείλι, τὸ παράκλητον πνεῦμα | ἐξαποςτείλας, Χριςτὲ, ἔλαμψας τὸ φῶς | κόεμψ, φιλάνθρωπε.
: 166 uou Barth. — 171 ὠδῖνας nos: ὀδύνας A Barth, — 179 γὰρ ἐν «ταυρῷ A, quod - inconcinnitate accentuum offendit. — 182 cxuAeóerai A — 183 fort.: γυναῖκες ὑπαντάτιυςαν. - — 185 Matth. XVI 21. XVII 23. XX 18—19. XXVII 63. XXVIIL. Mare, VIII 31. IX 31, X .83—34. XVI. Luc. IX 22. XVIII. 31—33. XXIV. Ioann, II 19—22. XX.
Codd, AV — v. 6 τῷ κόεμῳ φῶς V Barth.
202 KOCMA TOY MAIOYMA
Nóuu τὸ πάλαι προ κηρυχθὲν καὶ προφήταις ἐπληρώθη τοῦ θείου | πνεύματος εήμερον πᾶςει γὰρ πιςτοῖς | χάρις ἐκκέχυται. in γ΄. 10 Τὴν ἐξ ὕψους δύναμιν, | τοῖς μαθηταῖς, Xpicré, ἕως ἂν ἐνδύεηςθε, ἔφης, καθίςατε ἐν Ἱερουςαλήμ᾽ ἐγὼ δὲ ὡς ἐμὲ παράκλητον ἄλλον, πνεῦμα τὸ ἐμόν τε καὶ πατρὸς ἀποςτελῶ, 15 ἐν ὦ εςτερεωθήεεεθε.
*H τοῦ θείου πνεύματος | ἐπιδημήςαςα δύναμις τὴν μεριςθεῖςαν πάλαι φωνὴν κακῶς ὁμονοηςάντων εἰς μίαν ἁρμονίαν θείως ευνῆψε, 20 γνῶςειν cuveríZouca | πιςτοὺς τῆς Τριάδος, ἐν fj ἐετερεώθημεν. . : ὠδὴ δ΄. Κατανοῦν ὃ προφήτης | τὴν ἐπ᾽ ἐςχάτων cou, Xpicré, ἔλευειν ἀνεβόα᾽ τὴν cijv εἰςακήκοα, κύριε, δυναςτείαν, ὅτι πάντας τοῦ ςεῶςαι τοὺς χριετούς cou ἐλήλυθας.
τῷ ct
*O ἐν προφήταις λαλήςας | καὶ διὰ νόμου κηρυχθεὶς πρώην τοῖς ἀτελέει
θεὸς ἀληθὴς ὃ παράκλητος | τοῖς τοῦ λόγου ὑπηρέταις καὶ μάρτυει γνωρίζεται εήμερον.
80 (ῆμα θεότητος φέρον τοῖς ἀποετόλοις ἐν πυρὶ πνεῦμα κατεμερίεθη καὶ ξέναις ἐν γλώεςαις ἐνέφηνεν, | ὡς πατρόθεν θεῖον cOévoc
2 , , 9 » , / épxóuevóv écriv αὐτοκέλευετον.
dr e. Τὸ διὰ τὸν φόβον cou ληφθὲν, κύριε, 35 ἐν γαςτρὶ τῶν προφητῶν | καὶ κυηθὲν ἐπὶ γῆς πνεῦμα εὠωὠτηρίας : ἀποεςτολικὰς καρδίας κτίζει καθαρὰς καὶ ἐν τοῖς πιςτοῖς εὐθὲς ἐγκαινίζεται᾽ φῶς γὰρ καὶ εἰρήνη διότι τὰ cà προςτάγματα. 17 δύναμις add. m. sec. A, — articulum τὴν eiicere praestat. — 20 cuveriZoucav A — 22 Prec, Abbae. — 30 φέρων Barth. — 32 ξέναις ἐν om. m. pr. A — 38 τῆς γῆς Barth. — 37 ἀποεςετολικῆ Α — 38 εὐθὺς V
KANONEC 903 40 Ἡ ἐπιφοιτήςαςεα ἰεχὺς εήμερον αὕτη πνεῦμα ἀταθόν, | πνεῦμα cogíiac θεοῦ, πνεῦμα ἐκ πατρὸς ἐκπορευθὲν καὶ δι᾽ υἱοῦ microic ἡμῖν πεφηνός, »-: μεταδοτικὸν ἐν οἷς κατοικίζεται 45 qUcer τῆς ἐν ἣ κατοπτεύεται ἁγιότητος. ὠδὴ ς΄. Ναυτιῶν τῷ «άλῳ | τῶν βιωτικῶν μελημάτων, ευμπλόοις ποντούμενος ἁμαρτίαις καὶ ψυχοφθόρῳ θηρὶ προςριπτόμενος, ὡς ὃ Ἰωνᾶς, Xpicre, Bod cot: 50 ἐκ θανατηφόρου ue βυθοῦ ἀνάταγε. Ἐκ τοῦ πνεύματός cou | cópxa ἐπὶ πᾶςαν, ὡς εἶπας, πλουείως ἐξέχεες καὶ ἐπλήςεθη τῆς cfjc fj εύὐμπαεα γτνώςεως, κύριε" ὅτι ἐκ πατρὸς ἀπεριγράπτως δῦ ἔφυς καὶ τὸ πνεῦμα ἀμερίετως πρόειειν. ὠδὴ Ζ΄. Οἱ ἐν καμίνῳ τοῦ πυρὸς ἐμβληθέντες ὅειοι παῖδες τὸ πῦρ eic bpócov μετέβαλον διὰ τῆς ὑμνωδίας, οὕτω βοῶντες: 60 εὐλοτητὸς εἶ, κύριε, | ὃ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν. “Ῥητορευόντων τὰ θεῖα μεταλεῖα ; τῶν ἀποςτόλων τοῦ πνεύματος ἣ ἐνέργεια ἐνομίζετο μέθη τοῖς ἀπιετοῦει, 65 δι᾽ ἧς Τριὰς κεκήρυκται | εἷς θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν. Τὴν ἀδιαίρετον φύειν ὀρθοδόξως : θεολοτγοῦμεν, θεὸν πατέρα τὸν ἄναρχον, τῆς αὐτῆς ἐξουείας λόγον καὶ πνεῦμα, τὸ εὐλογητὸς εἶ, κράζοντες, ὃ θεὸς τῶν πατέρων ἡμῶν. δὴ η΄. ' ᾿Αφλέκτως πυρὶ ἐν | (ινᾷ προςομιλοῦςα βάτος θεὸν ἐγνώριςε 49 ἐκπορευτὸν Barth. — 46 ναυτιῶντα «άλῳ AV — 47 ποντούμενον AV — mpoc- ριπτόμενον Α προςριπτούμενον V προςριπτούμενος Barth. — 51 μου A — 52 ἐξέχεας Barth.
- — ἐπληρώθη A. — 51 πατρὸς υἱὸς ἀρρεύετως Barth. — 59 οὕτως V — 64 àmicroóc Barth. ἀπιθοῦει A'áneigo0ci V — 65 τριὰς τνωρίζεται Darth.
80
90
100
105
KOCMA TOY MAIOYMA
τῷ βραδυγλώςεεῳ καὶ δυεήχῳ Mucei: καὶ παῖδας ζῆλος θεοῦ
τοὺς ἀναλώτους τῷ πυρὶ ὑμνῳδοὺς fk πάντα τὰ ἔργα | τὸν κύριον ὑμνεῖτε
καὶ ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Ζωτικῆς ἐξ ὕψους | βιαίας φερομένης ἠχητικῶς τοῦ πνεύματος τοῦ παναγίου ἁλιεῦςει πνοῆς πυρίνων εἴδει γλωεςῶν, τὰ μεγαλεῖα τοῦ θεοῦ ἐρρητορεύετο᾽ πάντα τὰ ἔργα | τὸν κύριον ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Ὡς μὴ θιτομένῳ | προεβαίνοντες ἐν ὄρει
μὴ πεφρικότες πῦρ δειματοῦν
δεῦτε καὶ «τῶμεν ἐν τι ὄρει Civ, ἐν πόλει ζῶντος θεοῦ,
πνευματοφόροις μαθηταῖς νῦν ευγχορεύοντες᾽ πάντα τὰ ἔργα | τὸν κύριον ὑμνεῖτε
καὶ ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
δὴ e'. Μὴ τῆς φθορᾶς διὰ πεῖραν | κυοφορήςαςα καὶ παντεχνήμονι λόγῳ | cápxa δανείςαςα, μῆτερ ἀπείρανδρε, | παρθένε θεοτόκε, δοχεῖον τοῦ ἀςτέκτου, | χωρίον τοῦ ἀπείρου
πλαςτουργοῦ cou, cé μεγαλύνομεν.
᾿Επιπαφλάζοντος πάλαι | πυρίνου ἅρματος
ὃ ζηλωτὴς καὶ πυρίπνους [ χαίρων ὀχούμενος
τὴν νῦν ἐκλάμψαςαν | ἐπίπνοιαν ἐδήλου
ἐξ ὕψους ἀποετόλοις, | ὑφ᾽ ἧς καταλαμφθέντες τὴν Τριάδα πᾶειν ἐγνώρικεαν.
Νόμου τῶν qüceuv δίχα | ξένον ἠκούετο᾽ τῶν μαθητῶν τῆς μιᾶς γὰρ [ φωνῆς ἀπηχουμένης, πνεύματος χάριτι | ποικίλως ἐνηχοῦντο λαοὶ, φυλαὶ καὶ γλῶεςαι, | τὰ θεῖα μεγαλεῖα τῆς Τριάδος γνῶειν μυούμενοι.
75 τοὺς] τρεῖς Barth. — 76 et 90 ἔργα κυρίου τὸν κύριον AV 82 .ἐρρητορεύοντο Barth. — $5 oi μή Barth, quod acrostichidis lectionem ἑορτάζομεν postulat — 92 δια: πείρᾳ Barth. — κυοφορήςαςαν V — 93 δανείεαςαν AV — 103 γὰρ τῆς μιᾶς A
4 IQANNOY TOY AAMAKHNOY KANONEC 205
IQANNOY TOY AAMACKHNOY KANONSC. I
Κανὼν ἰαμβικὸς eic τὴν XpicroO γέννηειν (Aex. 25). Ἢ ἀκροετιχίε: Εὐεπίης ueAéecciv ἐφύμνια ταῦτα λιτγαίνει υἷα θεοῦ, μερόπων εἵνεκα τικτόμενον ἐν χθονὶ καὶ λύοντα πολύετονα πήματα kócuou* ἀλλ᾽, ἄνα, ῥητῆρας ῥύεο τῶνδε πόνων.
ἦχος α΄.
ὠδὴ α΄. Ἔεωςε λαὸν θαυματουργῶν δεςπότης, Ὑτρὸν θαλάςεης κῦμα χερεώςας πάλαι" Ἑκὼν δὲ τεχθεὶς ἐκ κόρης, τρίβον βατὴν ΠΠόλου τίθηειν ἡμῖν, ὃν κατ᾽ οὐείαν "|cóv τε πατρὶ καὶ βροτοῖς δοξάζομεν.
σι
"Hverke γαςτὴρ ἡἥγιαςμένη λόγον, ζαφῶς ἀφλέκτῳ Ζζωγραφουμένη βάτῳ, Μιτέντα μορφῇ τῇ Bporncia θεὸν, Εὔας τάλαιναν νηδὺν ἀρᾶς τῆς πάλαι 10 Λύοντα πικρᾶς, ὃν βροτοὶ δοξάζομεν.
Ἔδειξεν ἀςτὴρ τὸν πρὸ ἡλίου λόγον, Ἐλθόντα παῦςαι τὴν ἁμαρτίαν, μάτοις, (ζαφῶς πενιχρὸν εἰς «πέος, τὸν ευμπαθῆ (ὲ «παργάνοις ἑλικτὸν, ὃν γεγηθότες
15 "|bov τὸν αὐτὸν καὶ βροτὸν καὶ κύριον.
in Y. Neücov πρὸς ὕμνους οἰκετῶν, εὐερτγέτα, Ἐχθροῦ ταπεινῶν τὴν ἐπηρμένην ὀφρὺν, Φέρων τε, παντεπόπτα, τῆς ἁμαρτίας ^Ymep8ev ἀκλόνητον ἐεςτηριγμένους, 20 Μάκαρ, μελῳδοὺς τῇ βάςει τῆς πίετεως.
Νύμφης πανάγνου τὸν πανόλβιον τόκον Ἰδεῖν ὑπὲρ νοῦν ἠξιωμένος χορὸς Ἄγραυλος ἐκλονεῖτο τῷ ξένῳ τρόπῳ Τάξιν μελωδοῦςάν τε τῶν ἀςωμάτων
35 ἜἌἌνακτα Xpicróv, ἀςπόρως «αρκούμενον.
Codd. ABC. -. v. 2 Exod, XIV. — 5 δοξάζωμεν A — 7 Exod. III — 8 θεοῦ A — 9 Genes. III — 11 Matth, Il 16 fort. ἱκετῶν, at conf, Cosm. VII 11, 92 Luc. Il,
206 IPANNOY TOY AAMACKHNOY
"Ywouc &váccuv οὐρανῶν, εὐεπλαγχνίᾳ Τελεῖ καθ᾽ ἡμᾶς ἐξ ἀνυμφεύτου κόρης, "Aüloc ὧν τὸ πρόεθεν, ἀλλ᾽ ἐπ᾿ ἐεχάτων Λόγος παχυνθεὶς capxi, τὸν πεπτωκότα 30 Ἵνα πρὸς αὑτὸν ἑλκύεῃ πρωτόπλαετον.
Γένους βροτείου τὴν ἀνάπλαειν πάλαι
"Aibwv προφήτης ᾿Αββακοὺμ προμηνύει,
δεῖν ἀφράετως ἀξιωθεὶς τὸν τύπον᾽
Νέον βρέφος γὰρ ἐξ ὄρους τῆς παρθένου 35 Ἐξῆλθε λαῶν εἰς ἀνάπλαειν λόγος.
dj δ΄.
Ἴςος προῆλθες τοῖς βροτοῖς ἑκουείως,
"Yuicre, cápka προςλαβὼν ἐκ παρθένου.
᾿Ιὸν καθᾶραι τῆς δρακοντείας κάρας,
Ἄγων ἅπαντας πρὸς céAac ζωηφόρον, 40 Θεὸς πεφυκὼς, ἐκ πυλῶν ἀνηλίων.
Ἔθνη τὰ πρόεθεν τῇ φθορᾷ βεβυεμένα, Ὄλεθρον ἄρδην δυςμενοῦς πεφευγότα, "Ywoóre χεῖρας cüv κρότοις ἐφυμνίοις, Μόνον cépovrec Χριετὸν ὡς εὐεργέτην, 45 Ἔν τοῖς καθ᾽ fjuác ευμπαθῶς ἀφιγμένον.
“Ρίζης φυεῖςα τοῦ '"leccai, παρθένε, "Opouc παρῆλθες τῶν βροτῶν τῆς οὐείας, ΤΠατρὸς τεκοῦςα τὸν πρὸ αἰώνων λόγον, Ὡς ηὐδόκηςεν αὐτὸς écpparicuévny 50 Νηδὺν διελθεῖν τῇ κενώςει τῇ ξένῃ. dn e. Ἐκ νυκτὸς ἔργων ἐεκοτιεμένοις πλάνης Ἱλαςεμὸν ἡμῖν, Xpicré, τοῖς ἐγρηγόρως Νῦν cot τελοῦειν ὕμνον ὡς εὐεργέτῃ, Ἔλθοις πορίζων εὐχερῆ τε τὴν τρίβον; Καθ᾿ ἣν ἀνατρέχοντες εὕροιμεν κλέος.
σι Ot
᾿Απηνὲς ἔχθος τὸ πρὸς αὐτὸν δεςπότης Τεμὼν διαμπὰξ capkóc ἐν παρουείᾳ ἵνα κρατοῦντος d'hece θυμοφθόρου,
30 ἑλκύςει Β --- mpurómAacrov scholiasta cod. A: πρωτόκτιςτον Α ex corr. BC, fort. πρωτόπλαετον ἑλκύςῃ — 34 Prec. Abbae. — 40 πηλῶν B — 44 céfovra Barth. — 46 παρ- θένος. ... παρῆλθε A. — 51 éckoricuévnc A m. pr. — 52 ἱλαςμὸς A m. pr. B — 53 εὐεργέτης ἃ — 58 ψυχοφθόρου B Y
60
80
90
KANONE€C 201
Kócuov ευνάπτων ταῖς ἀὔλοις oUcíaic, Τιθεὶς προςεηνῆ τὸν τεκόντα τῇ κτίεει.
ς
Ὃ λαὸς εἶδεν, ὃ πρὶν ἠμαυρωμένος Μεθ᾿ ἡμέραν φῶς τῆς ἄνω qpuxrupíac: Ἔθνη θεΐ δὲ κλῆρον υἱὸς προςφέρει, Νέμων ἐκεῖςε τὴν ἀπόρρητον χάριν, Οὗ πλεῖετον ἐξήνθηςεν ἣ ἁμαρτία.
d" ς΄. Ναίων Ἰωνᾶς ἐν μυχοῖς θαλαττίοις Ἐλθεῖν ἐδεῖτο καὶ ζάλην ἀπαρκέςαι᾽ Νυτγεὶς ἐγὼ δὲ τοῦ τυραννοῦντος βέλει, Χριετὲ, mpocaubü) τὸν κακῶν ἀναιρέτην Θᾶττον μολεῖν ςε τῆς ἐμῆς ῥαθυμίας.
Ὃς ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς θεὸν θεὸς λόγος Νυνὶ κρατύνει, μὴ cOévoucav τὴν πάλαι Ἰδὼν φυλάξαι, τὴν καθ᾽ ἡμᾶς οὐείαν, Καθεὶς ἑαυτὸν δευτέρᾳ κοινωνίᾳ,
Αὖθις προφαίνων τῶν παθῶν ἐλευθέραν.
Ἧκται δι᾿ ἡμᾶς ᾿Αβραὰμ ἐξ ὀςφύος, Λυγρῶς mecóvrac ἐν ζόφῳ τῶν πταιςμάτων ὙΥἱοὺς ἐγεῖραι τῶν κάτω νενευκότων, Ὃ φῶς κατοικῶν, καὶ φάτνην παρ᾽ ἀξίαν Νῦν εὐδοκήςας εἰς βροτῶν εωτηρίαν.
ᾧδὴ Ζ΄. Τῷ παντάνακτος ἐξεφαύλιςαν πόθῳ "Anhnra θυμαίνοντος ἠγκιετρωμένοι ἸΤαῖδες τυράννου δύεθεον γτλωςςαλγίαν, Οἷς εἴκαθε πῦρ dcmerov, τῷ δεςπότῃ Λέτουειν᾽ εἰς αἰῶνας εὐλογητὸς εἶ.
Ὑπηρέτας μὲν ἐμμανῶς καταφλέγει, (ώζει δὲ παφλάζουςεα ῥοιζηδὸν νέους, Ταῖς ἑπταμέτροις καύςεςι πυργουμένη, Οὗς ἔετεφε φλὸξ, ἄφθονον τοῦ κυρίου Νέμοντος εὐςεβείας εἵνεκα δρόζον.
᾿ἈΑρωγὲ Χριετὲ, τὸν βροτοῖς ἐναντίον, ΤΤρόβλημα τὴν «άρκωςειν ἀρρήτως ἔχων,
59 κόεμου B -- 66 Ion, II. — 68 τῷ B — 69 τῶν κακῶν A. — ΤΙ Ioann. I. — 76 Matth. I. Luc. lll. — 77 cxóra B. — 81 Daniel III. — 87 παφλάζουςαν A.
208 IOANNOY TOY AAMACKHNOY
Ἤιεχυνας, ὄλβον τῆς θεώςεως φέρων, Μορφούμενος νῦν᾽ fjicrivoc δι᾿ ἐλπίδα 95 Ἄνωθεν eic κευθμῶνας ἤλθομεν ζόφου.
Τὴν ἀγριωπὸν ἀκρατῶς γαυρουμένην, Ἄςεμνα βακχεύεαςαν, ἐξοιετρουμένην Κόεμου καθεῖλες πανεθενῶς ἁμαρτίαν" Obc εἵλκυςε πρὶν, εἥμερον τῶν ἀρκύων 100 (ώζεις δὲ ς«αρκωθεὶς ἑκὼν, εὐεργέτα. ᾧδὴ η΄. Μήτραν ἀφλέκτως εἰκονίζουςει κόρης Οἱ τῆς παλαιᾶς πυρπολούμενοι νέοι Ὑπερφυωῶς κύουςαν, écpparicuévnv* Ἄμφω δὲ δρῶςα θαυματουργίᾳ μιᾷ τοῦ Λαοὺς πρὸς ὕμνον ἐξανίετης:!: χάρις.
Λύμην φυγοῦεα τοῦ θεοῦεθαι τῇ πλάνῃ; Ἄλληκτον ὑμνεῖ τὸν κενούμενον λόγον Νεανικῶς ἅπαςα εὺὑν τρόμῳ κτίεις, Ἄδοξον εὖχος δειματουμένη φέρειν
110 ῬῬευςετὴ γεγῶςα, κἂν εοφῶς ἐκαρτέρει.
"Hkeic, πλανῆτιν πρὸς νομὴν émicrpéquv
Τὴν ἀνθοποιὸν ἐξ ἐρημαίων λόφων
Ἢ τῶν ἐθνῶν ἔγερεις ἀνθρώπων φύειν,
Ρώμην βιαίαν τοῦ βροτοκτόνου εβέςαι, 115 ᾿Ανὴρ φανείς τε καὶ θεὸς προμηθείᾳ.
ᾧδὴ θ΄. (τέργειν μὲν ἡμᾶς, ὡς ἀκίνδυνον φόβῳ, Ῥᾷον εἰωπήν᾽ τῷ πόθῳ δὲ, παρθένε, "Yuvouc ὑφαίνειν ευντόνως τεθηγμένους Ἐργῶδές écriv, ἀλλὰ καὶ, μῆτερ, εθένος,
c ,
120 "Ocn πέφυκεν fj προαίρεεις, δίδου.
Τύπους ἀφεγγεῖς καὶ «κιὰς παρηγμένας, Ὦ μῆτερ ἁγνὴ, τοῦ λόγου δεδορκότες Νέον φανέντος ἐκ πύλης κεκλειςμένης,. Δοξούμενοί τε τῆς ἀληθείας φάος
125 Ἐπαξίως civ eüÀo(foüuev γοετέρα.
95 κεθμῶνα ἃ — 97 ἐξοιςτρουμένην Ven.: étoicrpouuévou A ἐξοιετρημένου D — 101 Daniel IH. — 104 θαυματουργίαν μίαν A — 106 τὴν πλάνην C — 110 κἂν cum indicativo aoristi coniunctum habes apud Andream quoque I 194 — 116 φόβον B — 118 τεθειμένους Ven,
KANONEC | 209
TA DW TT Ὶ ᾿Ξ " 4 j
TTó0ov rereuyüxc καὶ θεοῦ mapoucíac 1 *'O xpicrorepmijc λαὸς ἠξιωμένος Ἷ Νῦν ποτνιᾶται τῆς παλιττγενεείας 'Qc ζωοποιοῦ τὴν χάριν δὲ, παρθένε, 180. Νέμοις, ἄχραντε, προςκυνῆςαι τὸ κλέος.
II Κανὼν ἰαμβικὸς eic τὰ Θεοφάνεια ("lav. 6).
'H ἀκροετιχίς: Chuepov ἀχράντοιο βαλὼν θεοφεγγέϊ πυρεῷ ΤΙνεύματος ἐνθάπτει νάμαειν ἀμπλακίην Φλέξας παμμεδέοντος ἐὺς πάϊς, ἠπιόων δὲ Ὑμνηταῖς μελέων τῶνδε δίδωςει χάριν. fixoc β΄. dr α΄. (τείβει θαλάςεης κυματούμενον cáAov, Ἤπειρον αὖθις ᾿Ιεραὴλ δεδειγμένον᾽ Μέλας δὲ πόντος τριετάτας Arfurriuv Ἔκρυψεν ἄρδην ὑδατόετρωτος τάφος 5 Ῥώμῃ κραταιᾷ δεξιᾶς τοῦ δεςπότου.
Ὄρθρου φανέντος τοῖς βροτοῖς ςελαςφόρου Νῦν ἐξ ἐρήμου πρὸς ῥοὰς Ἰορδάνου, Ἄναξ ὑπέεχες ἡλίου cóv αὐχένα, Χώρου ζοφώδους τὸν γενάρχην ἁρπάςαι 10 Ῥύπου τε παντὸς ἐκκαθᾶραι τὴν κτίειν.
"Avapxe, ῥείθροις ευνταφέντα cor, λόγε, Νέον περαίνεις τὸν φθαρέντα τῇ πλάνῃ, Ταύτην ἀφράετως πατρόθεν δεδεγμένος E "Ora κρατίετην οὗτος ἠγαπημένος 3 15 "|cóc τέ μοι παῖς xpnuarizet τὴν φύειν.
ᾧῳδὴ τ΄. "Ocot παλαιῶν ἐκλελύμεθα βρόχων, Βορῶν λεόντων ευντεθλαςμένων μύλας, ᾿Αταλλιῶμεν καὶ πλατύνωμεν ετόμα, Λότῳ πλέκοντες ἐκ λότων μελῳδίαν, 20 Ὧι τῶν πρὸς ἡμᾶς ἥδεται δωρημάτων.
: Codd. ΑΒ — v. 1 Exod, XIV -— 5 τοῦ ὑψίετου ed. Paris. loannis Opp. a. 1712 — 7 Matth. IIl, Luc. III — 11 fort.: cuufaqévra. 13 ὑψόθεν B. — 14 Matth. III. Luc. ΠῚ — 19 μελῳδίας E
- CARMINA CHRISTIANA. 14
210 IQANNOY TOY AAMACKHNOY
Nékpuciv ὃ πρὶν ἐμφυτεύςας τῇ kricet,
Θηρὸς κακούργου εχηματιςθεὶς εἰς φύειν, Ἐπιεκοτεῖται ςαρκικῇ παρουείᾳ,
"Op0pu φάναντι προςβαλὼν τῷ δεεπότῃ Θλᾷν τὴν ἑαυτοῦ δυςμενεςτάτην κάραν.
τῳ σι
Ἕλκει προς αὑτὸν τὴν θεόδμητον φύειν, Γαςτρὸς τυράννου ευγκεχωςμένην ὅροις" Γεννᾷ τε αὖθις γηγενῶν aàvamAócet, Ἔργον φέριετον ἐκτελιὼν ὁ δεεπότης᾽
30 Ἧκται γὰρ αὐτὴν ἐξαλεξῆςαι θέλων.
ὠδὴ δ΄. Πυρεῷ καθαρθεὶς μυςτικῆς θεωρίας, Ὑμνῶν προφήτης τὴν βροτῶν καινουργίαν "Pirvua γῆρυν πνεύματι κροτουμένην, Cápkucv ἐμφαΐνουςαν ἀρρήτου λόγου, δῦ ὯΩι τῶν δυναςτῶν τὰ κράτη ευνετρίβη.
Πεμφθεὶς ὃ πατρὸς παμφαέετατος λόγος, Νυκτὸς διῶςαι τὴν kayécmepov cxéciv Ἔκριζον ἥκεις καὶ βροτῶν ἁμαρτίαν, Υἷας ευνελκῦςαί τε τῇ cíj βαπτίεςει,
40 Μάκαρ, φαεινοὺς ἐκ ῥοῶν ᾿Ιορδάνου.
Αὐτὸν προειδιὼν τὸν περίκλυτον λότον, Τρανῶς ὃ κήρυξ ἐκβοᾶται τῇ κτίςει᾽ Οὗτος προών μου, δεύτερος τῷ «αρκίῳ, Cóuuopgoc ἐξέλαμψεν ἐνθέῳ εθένει,
45. "ExOicrov ἡμῶν ἐξελεῖν ἁμαρτίαν.
Νομὴν πρὸς αὐτὴν τὴν φερέεβιον φέρων
Θηρᾷ δρακόντων φωλεοῖς ἐπιτρέχων"
ἼἌπλητα κύκλα καββαλὼν θεὸς λόγος,
Πτέρνῃ τε τὸν πλήττοντα παμπήδην γένος, 50 Τοῦτον καθειργνὺς, ἐκεαώζει τὴν κτίειν.
ὠδὴ ε΄. Ἐχθροῦ ζοφώδη xoi βεβορβορωμένον ᾿Ιὸν καθάρςεει πνεύματος λελουμένοι
24 φάναντι Barth.: φανέντι ΑΒ, — 25 φλᾷν m. sec. ΑΒ -- 27 γεννᾶται αὖθις Α m. pr. — 34 ἄρρητον A m. sec. B — 36 ὁ πατρὸς Darth. et sic alter scholiasta cod. A legisse videtur: πρὸς πατρὸς in ras. ΑΒ — 38 ἁμαρτίας Darth. et alter scholiasta cod. A -- 42
Matth. III 11. Luc. IIT 16 — 51 ζοφώδους xai βεβορβορωμένου P:
55
6
Ξ- —
— c. -
10
-I σι
50
85
63 κατοπτεύοντες B — ἀκηράτων A | ᾿ς φώταυτος B — 7? lon. Il. — 80 mpocbpaueiv Barth, 81 ῥεῖθρον X -
KANONEC
Νέαν mpocupuíicOnuev ἀπλανῆ τρίβον,
"Ἄγουςαν ἀπρόειτον εἰς θυμηδίαν.
Μόνοις προειτὴν, οἷς θεὸς κατηλλάτη.
᾿Αθρῶν ὃ πλάετης ἐν ζόφῳ τῶν πταιεμάτων Ceipoic ἀφύκτοις, ὃν διαρθροῖ δακτύλοις, Ἵετηςειν ἀμφ᾽ ὥμοιειν ἐξάρας ἄνω,
Νῦν ἐν πολυρρύτοιει δίναις ἐκπλύνων Αἴεχους παλαιοῦ τῆς ᾿Αδὰμ καχεξίας.
Μετ᾿ εὐςεβείας προςδράμωμεν εὐτόνως ἸΤηγαῖς ἀχράντοις ῥεύςεως εὠωτηρίου, Λόγον κατοπτεύςοντες, ἐξ ἀκηράτου ἼἌντλημα προςφέροντα δίψης ἐνθέου, Κόεμου προεηνῶς ἐξακεύμενον vócov.
ibn ς΄. Ἱμερτὸν ἐξέφηνε civ πανολβίῳ Ἤχῳ πατὴρ, ὃν ταςτρὸς ἐξηρεύξατο᾽ Ναΐ, φηειν, οὗτος cuuguric τόνος πέλων, Φωταυτγὸς ἐξώρουςεν ἀνθρώπων γένους Λότος 1? ἐμοῦ ζῶν καὶ βροτὸς προμηθείᾳ. Ἔκ ποντίου λέοντος ὃ τριέεπερος Ξένως προφήτης ἐγκάτοις φλοιδούμενος Αὖθις προῆλθε, τῆς παλιττγενεείας Curnpíav δράκοντος ἐκ βροτοκτόνου
Πᾶςειν προφαίνων τῶν χρόνων ἐπ᾽ ἐεχάτων.
᾿Ανειμένων πόλοιο παμφαῶν πτυχῶν Μύετης ὁρᾷ πρὸς πατρὸς ἐξικνούμενον Μένον τε πνεῦμα τῷ παναχράντῳ λόγῳ, Ἐπελθὸν ὡς πέλειαν ἀφράετῳ τρόπῳ, Δήμοις τε φαίνει προεδραμὸν τῷ δεεςπότῃ.
ὠδὴ ζ΄. Ἔφλεξε ῥείθρῳ τῶν δρακόντων τὰς κάρας ὋὉ τῆς καμίνου τὴν μετάρειον φλόγα Νέους qépoucav εὐςεβεῖς xareuvácac: “Τὴν δυεκάθεκτον ἀχλὺν ἐξ ἁμαρτίας Ὅλην πλύνει δὲ τῇ bpócu τοῦ πνεύματος.
— 8 Matth, HI. Luc. HI.
211
69 φωταυτὸς A: 82 Daniel II.
14*
212 ISSANINDOY TOY AAMACKHNOY
Cé Zurpagoücav τὴν "Acópiov φλόγα ᾿Εκετῶςαν ἵετης, eic ópócov permqruévnv, Ὕδωρ ὅθεν νῦν ἀμφιέεςαο φλέγον Cívriv κάκιετον, Χριςετὲ, προεςκεκευθμένον, 90 TTpóc τὴν ὄλιεθον ἐκκαλούμενον τρίβον.
᾿Απορραγέντος τοῦ Ἰορδάνου πάλαι Ἰεθμῷ περᾶται λαὸς Ἰεραηλίτης, (ὲ τὸν κράτιετον ἐκφοροῦντα' τὴν κτίειν ᾿Ηπειγμένως νῦν ἐν ῥοαῖς διαγράφων
95 TTpóc τὴν ἄρρευετον καὶ ἀμείνονα τρίβον᾽
Ἴδμεν τὸ πρῶτον τὴν πανώλεθρον κλύειν
Οἰκτρῶς ce πάντων eic φθορὰν παρειςάγειν,
'Q τριςμέγιετα χρηματίζων καὶ ξένα,
Νῦν δὲ κλύςεαντα, Χριςτὲ, τὴν ἁμαρτίαν 100 Δι᾿ εὐπάθειαν καὶ βροτῶν curnpíav.
dn η΄. Ἐλευθέρα μὲν ἣ κτίεις γνωρίζεται, Υἱοὶ δὲ φωτὸς οἱ πρὶν ἐεκοτιεμένοι᾽ Μόνος creváZei τοῦ ckórouc ὃ προετάτης᾽ Νῦν εὐλογείτω cuvrÓvuc τὸν αἴτιον 105. Ἣ πρὶν τάλαινα τῶν ἐθνῶν παγκληρία.
Τριττοὶ θεουδεῖς ἐμπύρως δροςούμενοι Αἰγλῆντα τριτταῖς παμφαῶς ἁγιετείαις ζαφῶς ἐδήλουν τὴν ὑπέρτατον φύειν, Μίξει βροτείᾳ πυρπολοῦςεαν ἐν δρόεῳ
110 Εὐκτῶς ἅπαςαν τὴν πανώλεθρον πλάνην.
Λευχειμονείτω πᾶςα γήϊνος φύεις,
Ἐκ πτώςεως νῦν οὐρανῶν émnpuévn:
"Qv γὰρ τὰ πάντα εὐυντετήρηται λόγῳ
Νάουει ῥείθροις ἐκπλυθεῖεα πταιεμάτων 115 Τῶν πρὶν πέφευγεν ἐκφανῶς λελουμένη.
ὠδὴ 6. "Q τῶν ὑπὲρ νοῦν τοῦ τόκου cou θαυμάτων, Νύμφη πάναγνε, μῆτερ εὐλογημένη!
86 "Accópiov Darth. — 93 ἐμφοροῦντα Barth. — 96 Genes. VII. — 97 πάντων τὴν φθοράν À — 104 cuvróvoc A — 106 Damel III. — 110 ὀλέθριον B. — 114 éxmAvvOeica Α — 115 παμφαῶς b
Δι᾿ fic τυχόντες παντελοῦς cumnpíac Ἐππάξιον κροτοῦμεν ὡς εὐεργέτι, 120 Δῶρον φέροντες ὕμνον εὐχαριετίας.
t Ἴδμεν τὰ Mucei τῇ βάτῳ δεδειγμένα, Δεῦρο ξένοις 8ecuoiciv. ἐξειργαςμένα᾽ “Ὡς γὰρ ςεέεωεται πυρφοροῦςα παρθένος, (ζελαςφόρον τεκοῦςα τὸν εὐεργέτην 125 Ἰορδάνου τε ῥεῖθρα προςδεδεγμένον.
3 KANONEC 213 | 4 |
Χρίεις τελειῶν τὴν βρότειον οὐείαν, Ἄναξ ἄναρχε, πνεύματος κοινωνίᾳ᾽ Ῥοαῖς ἀχράντοις ἐκκαθάρας καὶ ckórouc Ἰεχὺν θριαμβεύεας τε τὴν ἐπηρμένην 180 Νῦν εἰς ἄρηκτον ἐξαμείβεαι βίον.
IH Κανὼν ἰαμβικὸς eic τὴν ΤΤεντηκοςτήν (Πεντηκ. ςελ. 200).
'H ἀκροςτιχίς: Θειογενὲς λόγε, πνεῦμα παράκλητον πάλιν ἄλλον Ἐκ γενέτου κόλπων ἧκας ἐπιχθονίοις, Οἵα πυρὸς γλώςεῃςι φέρον θεότητος ἀὔλου Cia τεῆς φύτλης καὶ χάριν ὑμνοπόλοις.
ἦχος δ΄. db? α΄. Θείῳ καλυφθεὶς ὃ βραδύγλωςςος γνόφῳ x '€ppnrópeuce τὸν θεόγραφον νόμον᾽
Ἰλὺν τὰρ ἐκτινάξας ὄμματος νόου Ὁρᾷ τὸν ὄντα καὶ μυεῖται πνεύματος Ὁ Γνῶειν, τεραίρων ἐνθέοις τοῖς ἄεμαειν.
. Ἔφη τὸ «ςεπτὸν καὶ ςεβάςμιον «τόμα᾽
E Nocqicuóc ὑμῖν οὐ τενήςεται, φίλοι"
| | Ἐτὼ τὰρ eic πατρῷον ὕψιετον θρόνον
, (υνεδριάζων ἐκχεῶ τοῦ πνεύματος,
10 Λάμψαι ποθοῦει τὴν χάριν τὴν ἄφθονον.
Ὄρος βεβηκὼς ἀτρεκέετατος λόγος Γαληνόμορφον ἐκτελεῖ τὴν καρδίαν᾽
ς 119 εὐεργέτι Δ eum schol, B: εὐεργέτην ed. Venet, εὐεργέτῃ Barth. — 121 Exod. ΠῚ. — 123 ὡς codd. edd. — cécucro A — 128 fort. τοῦ ckórouc, nisi nimia licentia loannem
^in ordine verborum mutando usum statuas — 129 δέ B Codd. AB — v.1 Exod, XIX, XX. — 7 Ioann. XIV. — 11 ὅρος B, quo spectat alterius
"scholiastae cod. A interpretatio: ὁ τοῦ πατρὸς ὄρος (sic) καὶ λότος.
f^ * *
214 IDANNOY TOY AAMACKHNOY
Ἔργον γὰρ ἐκπεράνας ηὔφρανε φίλους Πνοῇ βιαίᾳ καὶ πυρὸς γλωττήμαει, i5 Νείμας τὸ πνεῦμα Χριετὸς, ὡς ὑπέεχετο. ὠδὴ τ΄. Ἔρρηξε γαςτρὸς ἠτεκνωμένης πέδας "Y8piv τε δυςκάθεκτον εὐτεκνουμένης Μόνη προςευχὴ τῆς προφήτιδος πάλαι "Avvnc, pepouUcnc πνεῦμα ευντετριμμένον 30 Πρὸς τὸν δυνάετην καὶ θεὸν τῶν γνώεεων.
"᾿Αληπτός ἐςτιν ἣ θεαρχικωτάτη᾽
ἹῬήτρας γὰρ ἐξέφηνε τοὺς ἀγραμμάτους Πλάνης ςοφιςτὰς cucrouíZovrac λόγῳ Καὶ τῆς βαθείας νυκτὸς ἐξαιρουμένους Λαοὺς ἀπείρους ἀςτραπῇ τοῦ πνεύματος.
τῷ Qu
"Hv ἐκπορευτὸν ἐξ ἀγεννήτου φάους Τὸ πανεθενουργόφωτον, ἄφθιτον εέλας, Οὗ τὴν δι᾽ υἱοῦ πατρικῆς ἐξουείας Νῦν ἐμφανίζει ευμφυῆ φρυκτωρίαν
80. ΠΠυρῶδες ἦχος ἐν (ιὼν τοῖς ἔθνεειν.
dn δ΄.
Ἄναξ ἀνάκτων, οἷος ἐξ οἴου μόνος Λόγος προελθὼν πατρὸς ἐξ ἀναιτίου, Ἰςοςεθενές cou πνεῦμα τοῖς ἀποετόλοις Νημερτὲς ἐξέπεμψας ὡς εὐεργέτης
35. ᾿Αἰδουςει δόξαν τῷ κράτει cou, κύριε.
Λουτρὸν τὸ θεῖον τῆς παλιτγγενεείας Λόγῳ κεραννὺς ευντεθειμένῃ φύεει ᾿Ομβροβλυτεῖς μοι ῥεῖθρον ἐξ ἀκηράτου Νενυγμένης cou πλευρᾶς, ὦ θεοῦ λόγε, “0 Ἐπιεφραγίζων τῇ ζέςει τοῦ πνεύματος.
Κάμπτει τὰ πάντα τῷ παρακλήτῳ γόνυ Γόνῳ τε πατρὸς, πατρὶ ευμφυεετάτοις᾽
13 ἔργῳ B -- εὔφρανε A — 14 Act. Apostol. II — 16 Reg. I 1, 11—17. — 22 ῥήτρας AB, euius vocabuli ugitata forma ῥήτορας in nonnullas editiones irrepsit — 23 πλάνης A et alter scholiasta cod. A: ἅλις B et prior scholiasta cod. A — 25 ἀςτραπή AB — 26 loann. XV 96 — 28 πατρικῆς cuvouciac alter scholiasta cod. A: πατρικὴν cuvouciav AB — 30 πυρώδης B, quod ut grammatices legibus commendari, ita metrices reiici adnotavit alter schol. cod. Α — Act, Apostol. II 2—4. — 34 ἐξέπεμψας Β m. sec. et schol. cod. A: ἐξέλαμψας A, B m. pr. — 35 δόξα Barth. — 38 ὀμβροβλυτοῖς Α — 42 ευμφυεςτάτοις D: ευμφυεςτάτῳ varia lectio eod. B cuuquecréárou A
KANONEC 215
Ἐν γὰρ προεώποις οἶδε τριττοῖς οὐείαν Νημερτὲς ἀπρόειτον, ἄχρονον, μίαν " 4 Ἔλαμψε φῶς τὰρ fj χάρις τοῦ πνεύματος.
Τελεῖςεθε πάντες τῇ θεαρχικωτάτῃ,
Ὅροι λατρευταὶ τριεςοφεγγοῦς οὐείας᾽
Ὑπερφυῶς τελεῖ γὰρ ὡς εὐεργέτης
Καὶ πυρεομορφοῖ Xpicróc εἰς εωτηρίαν, ὅ0 Ὅλην πορίζων τὴν χάριν τοῦ πνεύματος.
ὠδὴ ε΄.
οΛυτήριον κάθαρειν ἀμπλακημάτων, Πυρίπνοον δέξαςθε πνεύματος bpócov, "Q τέκνα φωτόμορφα τῆς éxxAncíac: Νῦν ἐκ (τὼν τὰρ ἐξελήλυθεν νόμος,
Ἢ Ὑτλωεςςοπυρεοόμορφος πνεύματος χάρις.
c Qt
Καθώεςεπερ ηὐδόκηςεν, αὐτεξουείως "Abécmorov κάτειει πνεῦμα πατρόθεν, CogíZov ἐν γλώςςεῃει τοὺς &mocróAovc, Ἐπιεφραγίζον τὸν φερέεβιον λόγον,
00 ΤΠᾶατροςθενὲς ξύμμορφον, ὃν εὠτὴρ ἔφη.
Ἰῆτο τὰς φρένας μὲν ἐξ ἁμαρτίας Χαὐτιὺ κατεςκεύαζε τῶν ἀποετόλων Θεὸς λόγος πάνταρχος ἄχραντον δόμον, ὋὉμοεθενοῦς δὲ καὶ ευνουειωμένου
65 Νῦν ἐγκατοικίζεται πνεύματος φάος.
ὠδὴ ς΄.
Ἱλαεμὸς ἡμῖν, Χριςτὲ, καὶ curmnpía
Ὃ δεςπότης ἔλαμψας ἐκ τῆς παρθένου,
Ἵν᾽ ὧς προφήτην θηρὸς ἐκ θαλαττίου
(τέρνων Ἰωνᾶν, τῆς φθορᾶς διαρπάεῃς τὸ Ὅλον τὸν ᾿Αδὰμ παγγενῆ πεπτωκότα.
Ἱμερτὸν ἡμῖν εὐθὲς ἐν τοῖς ἐγκάτοις
Αἰωνίως €£ouc πνεῦμα καινίςοις
ΤΠΤατροπροβλήτως πάντοτε ξυνημμένον, LI
41 τῆς τριφεγγοῦς Barth. — οὐςία A cum rasura post a — 49 mupcoAaumei Darth. — 51 λουτήριον A — 60 πατροςθενὲς ξύμμορφον Barth, quocum conspirat interpretatio codi- cis A ó τῷ πατρὶ εὐμμορφοξ xai ὁμοδύναμος: πατρόθεν ὀξύμμορφον ΑΒ, nisi quod. πατριύ- θεν in A exaratum est — 62 kareckeüace A — 64 cuvouciouuévou B --- 65 metrieum vitium tollere veriti sumus — 72 καινίςαις Barth, — 73 πάντοθεν cuvnuuévov ed, Paris, opp. loannis
8, 1712.
216
-1 Qt
80
90
100
105
IPQANNOY TOY AAMACKHNOY
"YAnc ἀπεχθοῦς καυςτικὸν μολυεμάτων, "Pómou τε παντὸς ῥυπτικὸν, παντοκράτορ.
Ὀρεκτὸν ἀξίωμα τοῖς ἀποεςτόλοις, (ιωνίταις μίμνουςει ςὴν παρουείαν Γνώριεμα, πνεῦμα πατρογεννήτου λόγου, Λέεχην ἀπηνῆ τῶν ἐθνῶν ποππυεςεμάτων "Ὥκιςτα δεικνὺς πυρπνόως καθιδρύεις.
dn Ζ΄. (ζύμφωνον ἐθρόηςεν ὀργάνων μέλος, (έβειν τὸ χρυςότευκτον ἄψυχον fpérac: 'H τοῦ παρακλήτου δὲ φωςφόρος χάρις (ζεβαςμιάζει τοῦ βοᾷν, τριὰς μόνη. Ἰςοςθενὴς, ἄναρχος, εὐλογητὸς εἶ.
Φωνὴν προφητόφθεγκτον ἠγνοηκότες Ἔφαεκον οἰνότευκτον ἄφρονες μέθην, 'Pricec. ξέναι ἠκούεθηςαν ὡς ἀποετόλων᾽ Oi εὐςεβεῖς δέ coi βοῶμεν ὀξέως, Νεουργὲ τοῦ εύμπαντος, εὐλογητὸς ei.
Oécmiv κατεβρόντηςεν ó βλέπων Oma "€v8ouc Ἰωὴλ τοῦ θεαρχικωτάτου,
-Οἷς ἐκχεῶ, φήςαντος, οἷά περ λόγου,
Τοῦ πνεύματός μου, cuuforncouci: φύεις Ἢ τριςςοφεγγόφωτος, εὐλογητὸς ei.
Τρίτη μὲν εὐμοίρηςεν ὡρῶν τὴν χάριν, Ὅπως ὑπεμφήνειε τρεῖς ὑποετάςεεις (έβειν ἐν ἁπλότητι τῆς €£oucíac:
᾿Αλλ᾽ ἐν μιᾷ νῦν ἡμερῶν τῇ κυρίᾳ Υἱὸς, πατὴρ καὶ πνεῦμα, εὐλογητὸς εἶ.
don η΄. Λύει τὰ δεεμὰ καὶ δροείζει τὴν φλόγα 'O τριςςοφεγγὴς τῆς θεαρχίας τύπος᾽ Ὑμνοῦει παῖδες᾽ εὐλογείτω τὸν μόνον Curfjpa καὶ παντουργὸν ὡς εὐεργέτην 'H δημιουργηθεῖςα εὐμπαςα κτίεις.
{τ «οὔ À -- 80 καθιδρύεις Darth. cum scholiasta cod. A&* καθιδρύει ΑΒ — 87 Act. Apostol. IL 13 — 88 ξενηκούεθηςαν AB; nos integras potius partes excudendas curavimus — 89 βοῶμεν ἐνθέως Darth, — 92 Joel Il 28 — 93 λόγον A — 96 τριττὴ A —.. Act. Apostol. II 15 — 103 τὸν ὕμνον A
KANONEC 217
Μνήμην ὃ Xpicróc τῶν fporoccóuv ἐπῶν,
"A πατρακουεθεὶς τοῖς ἀποετόλοις ἔφη,
Τὸ πνεῦμα τεύχει γλωςςοπυρεεύτῳ θέᾳ
"€piZov* εὐλογητὸν οἰκειουμένη,
x 110 ὈἨλλοτριωμένη δὲ, μέλπει ce κτίεις. .
Curnpiwóü)c, αὐτοδεςπότως ἰὸν,
Φῶς αὐτολαμπὲς καὶ παρεκτικὸν φάους
Ὑπάρχον ἧκες ἐμφοροῦν ἀποετόλοις,
Τιμῆεν ὡς ἄημα, τοῖς coic οἰκέταις 115. Λελιπαρημένον τε πνεῦμα προενέμεις.
Ἦιςε προφητῶν πνευματέμφορον cróua (ὴν ε«ωματωδῶς, ὦ μέδων, évonuíav: Καὶ πνεῦμα κόλπων πατρικῶν προηγμένον, "AkxricrocuumAacrouprocóvOpovov céOev
120 "Inc ἐνανθρωπήςεως πιετοῖς cépac.
iibi θ΄. Χαίροις, &vacca, μητροπάρθενον κλέος᾽ Ἅπαν γὰρ εὐδίνητον, εὔλαλον cróua 'Prnrpebov οὐ εθένει ce μέλπειν ἀξίως" ἸΙλιγγιᾷ δὲ νοῦς ἅπας «οὐ τὸν τόκον 120 Noeiv: ὅθεν ce civ πόθῳ δοξάζομεν.
Ὕξδειν ἔοικε τὴν quciZuov κόρην᾽ Μόνη τὰρ ἐν δίνῃςι κεκρύφει λόγον, Νοςοῦςαν ἀλθαίνοντα τὴν βροτῶν φύειν, Ὃς δεξιοῖς κλιεμοῖςει νῦν ἱδρυμένος
1380 Πατρὸς πέπομφε τὴν χάριν τοῦ πνεύματος.
"Ocoic ἔπνευςεν ἣ θεόρρυτος χάρις, τὰ Λάμποντες, ἀςετράπτοντες, ἠλλοιωμένοι ᾿Ὀθνείαν ἀλλοίωειν, εὐπρεπεετάτην, Ἰςεοεθενοῦςαν τὴν ἄτμητον εἰδότες 185 (οφὴν, τρίφεγγον οὐείαν δοξάζομεν.
: 109 ἐφίζων altera lectio cod. B. — 113 ἧκας A — dmocróAouc A 115 δὲ Barth.
- mpocvéuorc A et Barth. — 119 ἄκτιετον εὐμπλάςτουργον ed. Paris. opp. Ioannis a. 1712 contra numerorum leges — 120 tnc de coni, scripsimus: ieic AB. Barth. — 121 unrporap θένων B — 125 cóv πόθῳ A m. sec.: πόθῳ A m. pr. cuupuivuc B — 126 Ὕδειν Barth. quod aerostichide confirmatur: ἄδειν AD
218 IQANNOY TOY AAMACKHNOY
IV Κανὼν eic τὴν κυριακὴν τοῦ ΤἸΤάςχα (Πεντηκ. ςελ. 2) ἦχος α΄. di? α΄. ᾿Αναςτάςεως ἡμέρα, | λαμπρυνθῶμεν λαοί᾽ πάςχα κυρίου, πάςχα᾽ ἐκ γὰρ θανάτου πρὸς ζωὴν | καὶ ἐκ γῆς πρὸς οὐρανὸν Χριςτὸς Ó θεὸς 5 ἡμᾶς διεβίβαςεν, ἐπινίκιον ἄδοντας.
Καθαρθῶμεν τὰς αἰεθήςεις | καὶ ὀψόμεθα τῶ ἀπροείτῳ φωτὶ τῆς ἀναςτάςεως Xpicróv | ἐξαςτράπτοντα, καὶ «χαίρετε» póckovroc 10. τρανῶς ἀκουςόμεθα, | ἐπινίκιον ἄδοντες.
Οὐρανοὶ μὲν ἐπαξίως | εὐφραινέεθωςαν, γῆ δὲ ἀγαλλιάεθω : ἑορταζέτω δὲ kócuoc | óparóc τε ἅπας καὶ ἀόρατος᾽ 1 Χριςτὸς τὰρ ἐγήγερται, | εὐφροςεύνη αἰώνιος.
dà" T. Δεῦτε πόμα πίωμεν καινὸν οὐκ ἐκ πέτρας ἀγόνου τερατουργούμενον, ἀλλ᾽ ἀφθαρείας πηγὴν [ἐκ τάφου ὀμβρήςεαντος Χριςτοῦ, ἐν ὦ ετερεούμεθα.
20 Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτὸς, ᾿ οὐρανός τε καὶ γῆ καὶ τὰ καταχθόνια᾽ ἑορταζέτω δὲ πᾶςα κτίεις τὴν ἔτερειν Xpicroó, ἐν ὦ «τερεούμεθα.
Χθὲς ευνεθαπτόμην cot, Χριςτὲ,
25 ευνεγείρομαι cruepov ἀναςτάντι οι ςυνεςταυρούμην cot χθές: | αὐτός ue ευνδόξαςον, cup, ἐν τῇ βαειλείᾳ cou.
di? δ΄.
Ἐπὶ τῆς θείας φυλακῆς | ὃ θεηγόρος ᾿Αββακοὺμ «τήτω μεθ᾽ ἡμῶν καὶ δεικνύτω
Cod. A — cantatur canon per totam hebdomadem paschalem et insequentibus diebus dominicis usque ad diem assumptionis Christi. — v. 5 ἄδοντα A — 9 φάεκοντα Barth. — 22 δέ] γοῦν Barth. — máca ἡ A — 23 ἐν ij ἐετερέωται Barth, — 26 ciyrep A — 28 Abbac. II.
KANONEC 219
30 φαεςφόρον ἄγγελον | διαπρυείως Aéfovra ςήμερον εωτηρία τῷ κόεμῳ, ὅτι ἀνέετη Χριςτὸς ὡς παντοδύναμος.
"Apcnv μὲν ὡς διανοίξας | τὴν παρθενεύουςαν νηδὺν πέφηνε Xpicróc* ὡς βροτὸς δὲ 8ῦ ἀμνὸς προεηγόρευται᾽ ἄμωμος δὲ ὡς ἄγευετος κηλῖδος τὸ ἡμέτερον mócxa, καὶ ὡς θεὸς ἀληθὴς τέλειος λέλεκται.
Qd χε EL
Ὡς éviaócioc ἀμνὸς | ὃ εὐλογούμενος ἡμῖν crépavoc Xpicróc ἑκουςείως 40 ὑπὲρ πάντων τέθυται | πάςεχα τὸ καθαρτήριον. καὶ αὖθις ἐκ τοῦ τάφου ὡραῖος δικαιοσύνης ἣμῖν ἔλαμψεν ἥλιος.
Ὃ θεοπάτωρ μὲν Aavuió | πρὸ τῆς εκιώδους κιβωτοῦ. ἥλατο ckiprüv* | ὃ λαὸς δὲ 45 τοῦ θεοῦ ὁ ἅὅγιος, | τὴν τῶν ευμβόλων ἔκβαειν ὁρῶντες, εὐφρανθῶμεν ἐνθέως. ὅτι ἀνέετη Xpicróc ὡς παντοδύναμος.
Ἶ dn e. ᾿Ορθρίεωμεν óp0pou βαθέος καὶ «ἀντὶ μύρου τὸν ὕμνον | mpocoícouev τῶ δεςπότῃ, 50 καὶ Χριετὸν ὀψόμεθα | δικαιοεύνης ἥλιον, πᾶςει ζωὴν ἀνατέλλοντα.
Τὴν ἄμετρόν cou εὐςπλαγχνίαν oi ταῖς τοῦ ἅδου ςειραῖς | cuvexóuevot δεδορκότες πρὸς τὸ φῶς ἠπείγοντο, | Xpicre, ἀγαλλομένω ποδὶ, δῦ πάεχα κροτοῦντες αἰώνιον.
ΠΤροςεέλθωμεν λαμπαδηφόροι
Ti) προϊόντι Xpicró) | ἐκ τοῦ μνήματος ὡς νυμφίῳ, καὶ ευνεορτάεωμεν | ταῖς φιλεόρτοις τάξεει
πάςχα θεοῦ τὸ εωτήριον.
| d" ς΄.
B 60 Κατῆλθες ἐν τοῖς κατωτάτοις τῆς γῆς
i καὶ cuvérpupac μοχλοὺς | αἰωνίους karóyouc j πεπεδημένων, Xpicré, | καὶ τριήμερος
ὡς ἐκ κήτους Ἰωνᾶς | ἐξανέετης τοῦ τάφου.
33 dpcev A Barth. — διανοίξας A: διανοῖξαν Barth. — 39 χρηςτὸς Barth. -- 40 τέθειται A — 43 Paralip. I, XIII 8 61 αἰωνίως schol. legisse videtur, nescio an recte — 62 πε- πεδημένους A
220 IGANNOY TOY AAMACKHNOY
Φυλάξας τὰ εήμαντρα cua, Xpicré, 65 ἐξηγέρθης τοῦ τάφου, | ὃ τὰς κλεῖς τῆς παρθένου μὴ λυμηνάμενος | ἐν τῷ τόκῳ cou, καὶ ἀνέῳξας ἡμῖν | παραδείεου τὰς πύλας.
(ωτήρ μου τὸ ζῶν τε καὶ ἄθυτον ἱερεῖον ὡς θεὸς | ceavróv ékoucíiuc τὸ προςαγαγὼν τῷ πατρὶ ευνανέετηςας παγγενῆ τὸν ᾿Αδὰμ, | ἀναςτὰς ἐκ τοῦ τάφου.
in Z. Ὃ παῖδας ἐκ καμίνου pucáuevoc γενόμενος ἄνθρωπος πάςχει ὡς θνητὸς | καὶ διὰ πάθους τὸ θνητὸν ἀφθαρείας ἐνδύει εὐπρέπειαν, ὃ μόνος εὐλογητὸς τῶν πατέρων θεὸς καὶ ὑπερένδοξος.
-ι Ot
Γυναῖκες μετὰ μύρων θεόφρονες ὀπίεω cou ἔδραμον᾽ 80 Ov δὲ ὡς θνητὸν | μετὰ δακρύων ἐζήτουν, ! προςεκύνηςαν χαίρουςαι ζῶντα θεὸν, καὶ πάεχα τὸ μυςτικὸν coic, Xpicté, μαθηταῖς εὐηγγελίςαντο.
Θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωειν, 8ῦ ἅδου τὴν καθαίρεειν, ἄλλης βιοτῆς | τῆς αἰωνίου ἀπαρχὴν, καὶ ςκιρτῶντες ὑμνοῦμεν τὸν αἴτιον, τὸν μόνον εὐλογητὸν τῶν πατέρων θεὸν καὶ ὑπερένδοξον.
90 "Qc ὄντως ἱερὰ καὶ πανέορτος αὕτη f] εωτήριος γὺξ καὶ φωταυγὴς, | τῆς λαμπροφόρου ἡμέρας τῆς ἐγέρεεως oca προάγγελος, i ἐν i] τὸ ἄχρονον φῶς ἐκ τάφου 95 ςωματικῶς πᾶειν ἐπέλαμψεν.
in η΄. Αὕτη ἣ κλητὴ καὶ ἁγία ἡμέρα, h μία τῶν εαββάτων, | ἣ βαειλὶς καὶ κυρία,
68 córep Barth, — 78 Matth. XXVIII. Marc. XVI. Luc. XXIV. Ioann. XX — 82 τοῖς Χριςτοῦ μαθηταῖς À — 96 an ἡ κλυτήϑ
KANONEC 221
ἑορτῶν ἑορτὴ | koi πανήτγυρίς écri πανηγύρεων, ἐν fj εὐλογοῦμεν | Xpicróv εἰς τοὺς αἰῶνας. 100 Δεῦτε τοῦ καινοῦ τῆς ἀμπέλου γεννήματος, τῆς θείας εὐφροεύνης, | ἐν τῇ εὐεήμῳ ἡμέρᾳ - τῆς ἐγέρεεως | βαειλείας τε Χριςετοῦ κοινωνήςωμεν, ὑμνοῦντες αὐτὸν | ὡς θεὸν εἰς τοὺς αἰῶνας.
E 105 ἰδοὺ γὰρ ἥκαςί cot | 8eogerreic ὧς qucrfjpec ἐκ δυςμῶν καὶ βορρᾶ | καὶ θαλάςεης καὶ ἑώας τὰ τέκνα cou, ἐν coi εὐλογοῦντα | Xpicróv εἰς τοὺς αἰῶνας.
Tlárep παντοκράτορ καὶ λόγε καὶ πνεῦμα. Tpiciv ἑνιζομένη | ἐν ὑποετάςεει φύεις, 110 ὑπερούειε | καὶ ὑπέρθεε, eic ce βεβαπτίεμεθα καὶ c& εὐλογοῦμεν | eic πάντας τοὺς αἰῶνας.
P. ^
E "Apov κύκλῳ τοὺς ὀφθαλμούς cou, Cu)v, xai ἴδε" *
[
|
|
1
E
J
ὠδὴ θ΄. Φωτίζου, φωτίζου ἣ νέα Ἱερουεαλήμ᾽ fj γὰρ δόξα κυρίου" | ἐπὶ cé ἀνέτειλε᾽ |... χόρευε νῦν καὶ ἀγάλλου, Cwov: 115 cU δὲ, ἁγνὴ, | τέρπου, θεοτόκε, ἐν τῇ ἐτέρεει τοῦ τόκου cov.
^
Ἂ θείας! d) φίλης! ὦ γλυκυτάτης cou φωνῆς! μεθ᾽ ἡμῶν ἀψευδῶς γὰρ | ἐπητγείλω ἔςεεθαι
. μέχρι τερμάτων αἰῶνος, Xpicré*
| 120 ἣν oi πιςτοὶ | ἄγκυραν ἐλπίδος
. κατέχοντες ἀταλλόμεθα.
^Q πάεχα τὸ μέτα | καὶ ἱερώτατον, Xpicré: ὦ copia καὶ λότε | τοῦ θεοῦ καὶ δύναμις, δίδου ἡμῖν ἐκτυπώτερον 120 ςοῦ ueracyeiv | ἐν τῇ ἀνεεπέρῳ ἡμέρᾳ τῆς βαειλείας cov.
V
Κανὼν eic τὴν κυριακὴν τοῦ "Avrimacya (TTevrnk. ceA. 26)
ἦχος α΄. δὴ α΄. "Aicuuev πάντες λαοὶ τῷ ἐκ πικρᾶς δουλείας Φαραὼ τὸν Ἰεραὴλ ἀπαλλάξαντι
o MIS A - 104 duae syllabae abundant, sed eiecto Cubv numerorum aequalitatem restituere du- bito, cf. Ies. LX 4 — 106 ἑώεας A — 117 ὀφειλῆς A eum schol, 118 Matth. XXVII 90.
299 IQANNOY TOY AAMACKHNOY
καὶ ἐν βυθῶὼ θαλάςεης | ποδὶ àfpóxuc δδηγήςαντι ὠδὴν ἐπινίκιον, ὅτι δεδόξαεται.
5. (ήμερον ἔαρ ψυχῶν, | ὅτι Xpicróc ἐκ τάφου
ὥςπερ ἥλιος ἐκλάμψας τριήμερος : τὸν Logepóv χειμῶνα | ἀπήλαςε τῆς ἁμαρτίας ἡμῶν" αὐτὸν ἀνυμνήεωμεν, | ὅτι δεδόξαεται.
,
'H Bacüic τῶν ὡρῶν τῇ λαμπροφόρῳ ἡμέρᾳ 10 ἡμερῶν τε βαειλίδι φανότατα
δορυφοροῦςα τέρπει τὸν ἔκκριτον τῆς ἐκκληείας λαὸν,
ἀπαύετως àvuuvoüca | τὸν ἀναςτάντα Χριετόν.
ΤΠΤύλαι θανάτου, Xpicré, | οὐδὲ τοῦ τάφου coparíoec, οὐδὲ κλεῖθρα τῶν θυρῶν coi ἀντέετηςαν᾽ 15 ἀλλ᾽ àvacràc ἐπέετης | τοῖς φίλοις cou, εἰρήνην, δέεποτα, δωρούμενος τὴν πάντα | νοῦν ὑπερέχουςαν. ' .
ᾧδὴ γ΄. Crepéucóv ue, Xpicré, ἐπὶ τὴν dceicrov. πέτραν τῶν ἐντολῶν cou, καὶ φώτιςόν με | φωτὶ τοῦ προεςώπου cou: 20 οὐκ écrt γὰρ ἅγιος πλήν cou, φιλάνθρωπε.
Καινοὺς ἀντὶ παλαιῶν, [ ἀντὶ φθαρτῶν δὲ ἀφθάρτους διὰ «ταυροῦ COU,
Xpicré, τελέςας | ἡμᾶς ἐν καινότητι
ζωῆς πολιτεύεεθαι ἀξίως προεςέταξας.
n2 e
'€v τάφῳ περικλειεθεὶς | τῇ περιγράπτῳ capkí cou ὃ ἀπερίγραπτος;
Χριςτὲ, ἀνέετης" | θυρῶν κεκλειεμένων τε
ἐπέετης ςοῦ τοῖς μαθηταῖς, παντοδύναμε.
Τοὺς μώλωπάς cou, Xpicré, | oüc ἑκουείως ὑπέετης 80 ὑπὲρ ἡμῶν, τοῖς μαθηταῖς cou | φυλάξας μαρτύριον
τῆς cfjc ἔδειξας ἐνδόξου Gvacráceuc. δὴ δ΄. Μέτα τὸ μυετήριον τῆς cfjc, Xpicré, οἰκονομίας"
τοῦτο γὰρ ἄνωθεν προβλέπων θεοπτικῶς ó ᾿Αββακούμ,
Cod. A — v. 11 ἔγκριτον Barth. — 14 cou ἀντέετηςαν A — 15 ἐξαναςτὰς Barth. una &yllaba superflua — Luc. XXIX 36. Ioann. XX 19 — 147 áceicrov πέτραν A: in Penteco- stario et Hirmologio voce óceicrov omissa numeri misere turbati sunt — 34 ἀξίως cor- ruptum esse videtur, possis emendare θείως — 27 Xpicróc A — δέ Barth. .— 30 fort.: - ὑπὲρ ἀνθρώπων — 32 ἐνδόξως A, modis magis consulueris, si scribas ἔδειξας ἐνδόξου τῆς cíjc ἀναςτάςεως. ,
ἢ 35 : 40 | 45 | 50
55 | 60
65
i —— “ὋἜἔ --
KANONEC 223
ἐξῆλθες, ἐβόα coi, eic curmptav λαοῦ cou, φιλάνθρωπε.
Χολῆς μὲν ἐγεύεατο, τὴν πάλαι τεῦειν ἰώμενος." νυνὶ δὲ civ κηρίῳ μέλιτος τοῦ φωτιςμοῦ μεταδιδοὺς Xpicróc τῷ προπάτορι
καὶ τῆς αὑτοῦ γλυκείας μεθέξεως.
Χαίρεις ἐρευνώμενος: | 10, φιλάνθρωπε, πρὸς τοῦτο προτρέπεις τὸν Θωμᾶν, προτείνων | διαπιςτοῦντι τὴν πλευρὰν, τῶ κόεμῳ πιςετούμενος
τὴν civ, Xpicré, τριήμερον ἔγερειν.
Πλοῦτον ἀρυςάμενος ἐκ θηςαυροῦ τοῦ ἀευλήτου. τῆς θείας, εὐεργέτα, λόγχῃ | διανυγείςης cou πλευρᾶς. cogíac καὶ γνώςεως
ἀναπιμπλᾷ τὸν xócuov ó Δίδυμος.
(οῦ fj παμμακάριετος ὑμνεῖται γλῶςεςα, ὦ Aíbuue: πρώτη γὰρ εὐςεεβῶς κηρύττει | τὸν ζωοδότην Ἰηςοῦν θεόν τε καὶ κύριον,
ἐκ τῆς ἁφῆς mAncÓeica τῆς χάριτος.
dn e. Ἔκ νυκτὸς ὀρθρίζοντες ὑμνοῦμέν ce, Xpicré,
τὸν τῷ πατρὶ cuvávapxov | καὶ εωτῆρα τῶν ψυχῶν ἡμῶν᾽ τὴν εἰρήνην τῶ κόεμῳ | mapácyou, φιλάνθρωπε.
'€micrüc τοῖς φίλοις ἀθυμοῦειν ὃ εὠτὴρ τῇ παρουείᾳ ἅπαςαν | ἀπελαύνει τὴν κατήφειαν καὶ ckiprGv. διεγείρει | ἐν τῇ ἀναςτάςει αὐτοῦ.
^Q τῆς ἀληθῶς ἐπαινουμένης τοῦ Θωμᾶ φρικτῆς ἐτχειρήςεως! τολμηρῶς yàp ἐψηλάφηεε τὴν πλευρὰν τὴν τῷ θείῳ πυρὶ ἀπαςτράπτουοον.
᾿ἈἈπιετίαν πίετεως τεννήτριαν ἣμῖν τὴν τοῦ Θωμᾶ ávébeikac: | cU yàp πάντα τῇ ςοφίᾳ cou προνοεῖς ευμφερόντως, | Χριετὲ, ὡς φιλάνθρωπος.
d" ς΄. Τὸν προφήτην διέεωςας
ἐκ τοῦ κήτους, φιλάνθρωπε᾽ κἀμὲ τοῦ βυθοῦ τῶν πταιεμάτων ἀνάταγε, δέομαι.
95 Prec, Abbac. 13 — 38 τοῦ om. A — 39 Χριςτοῦ A --- 41 χαίροις A -- 58 ἐν om. Parth, - — 60 fort: φρικτῆς τῆς ἐγχειρήςειως
924 IOANNOY TOY AAMACKHNOY
Τὸν Θωμᾶν οὐ κατέλιπες βαπτιζόμενον, δέεποτα, τὸ βυθῷ ἀπιςτίας, παλάμας προτείνας εἰς ἔρευναν.
Ὃ εὠτὴρ ἡμῶν ἔλεγε: ψηλαφῶντές με ἴδετε ὀςτέα καὶ ςάρκα φοροῦντα | ἐγὼ οὐκ. ἠλλοίωμαι.
Τὴν πλευρὰν ἐψηλάφηςε καὶ πιςτεύεας ἐπέγνω C€ Θωμᾶς, μὴ παρών cou τῇ πρώτῃ | εἰεόδῳ, εὠτὴρ ἡμῶν.
--
Qt
dj Ζ΄. Εἰκόνι λατρεύειν | uoucikfjc cuuguvíac " curkoAlouuévnc λαοὺς ἐκ τῶν ὠδῶν (τὼν ἄδοντες | πατρικῶς oi παῖδες Δαυϊδ 80 τυράννου ἔλυςαν | τὸ παλίμφημον δόγμα, καὶ τὴν φλόγα eic δρόςον μετέβαλον, ὕμνον ἀναμέλποντες᾽ ὃ ὑπερυψούμενος τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν | θεὸς, εὐλογητὸς εἶ.
'Qc πρώτη ὑπάρχει ἡμερῶν καὶ κυρία 85 ἣ Aaumpogópoc αὕτη, ἐν f] ἀγάλλεεθαι ἄξιον τὸν καινὸν καὶ θεῖον λαόν. ἐν τρόμῳ φέρει γὰρ καὶ αἰῶνος τὸν τύπον, ὡς ὀγδοὰς τελοῦςα, τοῦ μέλλοντος" ὕμνον ἀναμέλποντα᾽ ὁὃ ὑπερυψούμενος 90 τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν | θεὸς εὐλογητὸς ei.
Ὃ μόνος roAufcoc | τῇ ἀπίετῳ τε πίετει᾿ εὐεργετήςεας ἥμᾶς : Θωμᾶς ὃ Δίδυμος λύει μὲν τὴν ζοφώδη ἄγνοιαν τοῖς πᾶςει πέραει τῇ πιςτῇ ἀπιετίᾳ᾽" 95 ἑαυτῷ δὲ τὸν crépavov πλέκει, ςαφῶς λέγων cU ei κύριος | ὃ ὑπερυψούμενος τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν | θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
Οὐ μάτην διετάςκας ὃ Θωμᾶς τῇ ἐγέρεει COU οὐ κατέθετο, 100 ἀλλ᾽ ἀναμφίλεκτον ἔεπευδεν ἀποδεῖξαι ταύτην, Xpicié, τοῖς πᾶειν ἔθνεειν᾽ | ὅθεν δι᾽ ἀπιςτίας πιετωςάμενος πάντας ἐδίδαξε
τὸ ἐπέγνωκε omisso ce Darth, — 76 εὦτερ Α -- 86 λαὸν Barth. et schol.: ναὸν A -- 89 ante ὁ ὑπερυψούμενος totum membrum in cod. et Pentecostarlo intercidit, quam lacu- nam ut explerem, ὕμνον ἀναμέλποντα addidimus — 91 émArncrw.A cum schol.
Barth. —
105
110
120
130
135
116 ὑπερυψοῦτε αὐτὸν A 135 ὃν ὕμνοις A
λέγειν" εὺ ei κύριος,
τῶν πατέρων καὶ
KANONEC
l € c
^
,
| ὃ ὑπερυψούμενος
ἡμῶν | θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
᾿Εμφόβως τὴν χεῖρα | ὃ Θωμᾶς τῇ πλευρᾷ cou τῇ ζωηφόρῳ, Χριςτὲ,
ἐνθεὶς ὑπότρομος ἤεθετο | ἐνεργείας, cürep, διπλῆς τῶν δύο φύςεων | τῶν ἐν col ἡνωμένων
ἀευγχύτως καὶ πίςτει ἐκραύγαζε
λέγων cU εἶ κύριος, ὃ ὑπερυψούμενος τῶν πατέρων καὶ ἡμῶν | θεὸς εὐλογητὸς ci.
ὠδὴ η΄.
Τὸν ἐν φλογὶ πυρὸς | καιομένης καμίνου διαφυλάξαντα παῖδας καὶ ἐν μορφῇ ἀγγέλου | εὐγκαταβάντα τούτοις
ὑμνεῖτε κύριον
καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
ἘἘππιποθήςεας cou | τὴν χαρμόευνον θέαν τὸ πρὶν ἠπίετει Θωμᾶς" ἀξιωθεὶς δὲ ταύτης | θεὸν καὶ κύριόν ce
ἐκάλει, δέεποτα,
ὃν ὑπερυψοῦμεν eic πάντας τοὺς αἰῶνας.
Τὸν ἀναςχόμενον | τῆς Θωμᾶ ἀπιετίας καὶ ὑποδείξαντα πλευρὰν καὶ τῇ αὐτοῦ παλάμῃ | ἀκριβολογηθέντα
ὑμνεῖτε κύριον
καὶ ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας.
(οῦ τὸ περίεργον | Oncavpóv κεκρυμμένον
ἡμῖν ἀνέῳξε, Ow
μᾶ᾽
θεολογήςεας (Acc γὰρ | θεοφορουμένῃ,
ὑμνεῖτε, ἔλεγες
καὶ ὑπερυψοῦτε Xpicróv εἰς τοὺς αἰῶνας.
dió" 9.
Cé τὴν φαεινὴν λαμπάδα | καὶ μητέρα τοῦ φωτὸς,
τὴν ἀρίζηλον δόξαν
καὶ ἀνωτέραν πάντων τῶν ποιημάτων ἐν ὕμνοις μεγαλύνομεν.
(οῦ τὴν φαεινὴν ἡμέραν | καὶ ὑπέρλαμπρον, Χριςτὲ,
τὴν ὁλόφωτον χάρι
- 119 δὲ
(ΟΛΉΜΙΝΑ CHRISNTIANA.
ν,
add. m
sec. À -
132 φωτὸς A cum schol.: θεοῦ
296 : IPANNOY TOY AAMACKHNOY
ἐν ij ὡραῖος κάλλει τοῖς μαθηταῖς cou ἐπέετης, μεγαλύνομεν.
140 (ὲ τὸν χοϊκῇ παλάμῃ | ψηλαφώμενον πλευρὰν καὶ μὴ φλέξαντα ταύτην πυρὶ τῷ τῆς ἀὕὔλου θείας οὐείας ἐν ὕμνοις μεγαλύνομεν.
(ὲ τὸν ὡς θεὸν ἐκ τάφου ἀναςτάντα Ἰηςοῦν
145 οὐ βλεφάροις ἰδόντες, ἀλλὰ καρδίας πόθῳ πεπιετευκότες ἐν ὕμνοις μεγαλύνομεν. ᾿
VI Κανὼν eic τὴν ᾿Ανάληψιν τοῦ Χριετοῦ (Πεντηκ. ce. 150) ἦχος πλ. α΄. dn α΄. Τῷ εωτῆρι θεῷ, | τῷ ἐν θαλάεςῃ λαὸν 15 εἰς τὸ ὑμνεῖν καὶ δοξάζειν cou TOciv ἀβρόχοις ὁδητγήςαντι τὴν εὠτήριον ἀνάληψιν. καὶ Φαραὼ πανετρατιᾷ [καταποντίςαντι,
αὐτῷ μόνῳ ἄεωμεν, | ὅτι δεδόξαεκτα. Ανέπτης, ζωοδότα Χριςτὲ,
πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἀνύψωςεας 5"Aicuuev πάντες λαοὶ ἡμῶν τὸ γένος, φιλάνθρωπε, τῷ ἐπὶ ὥμων Χερουβὶμ 20 τῇ ἀφάτῳ εὐεςπλαγχνίᾳ cov. ἀναληφθέντι | μετὰ δόξης Χριςτῷ καὶ ευγκαθίςεαντι ἡμᾶς ἐν δεξιᾷ τοῦ πατρὸς
2
δὴν ἐπινίκιον, ὅτι δεδόξαεται.
Αἱ τάξεις τῶν ἀγγέλων, Χριςτὲ, βροτείαν φύειν θεαςάμεναι
ευνανιοῦςάν cot ἀπαύετως ἐκπληττόμεναι ἀνύμνουν ce.
Τὸν μεείτην θεοῦ
καὶ ἀνθρώπων Χριετὸν ion δ΄. 10 χοροὶ ἀγγέλων | θεαςάμενοι 35 Εἰεακήκοα, κύριε, ἀκοὴν μετὰ ε«αρκὸς ἐν ὑψίετοις ἐξεπλήττοντο, τῆς δυναςτείας τοῦ «ταυροῦ, ευμφώνως δὲ ἀνέμελπον ὡς παράδειςος ἠνοίγη δι᾽ αὐτοῦ, ὕμνον ἐπινίκιον. , καὶ égónca: ; d δόξα τῇ buvóuet cou, κύριε. ὠδὴ Y. Δυνάμει τοῦ craupoO cou, Χριςετὲ, ᾿Ανελήφθης ἐν δόξῃ ó τῶν ἀγγέλων crepéucóv μου τὴν διάνοιαν 30 βαειλεὺς, τὸν παράκλητον
Cod. A — v. 6 Mare. XVI 19. Luc. XXIV 51. Act. apostol.1 9. — 9 fort.: τῶν ἀνθρώπων. — 11 fort.: τοῖς ὑψίετοις. — 12 post tertiam stropham alias duas et in hac et in altera oda addit Pentecostarium — 17 ἀνῆλθες Barth. — 21 Xpicré] εωτὴρ Barth. — 24 ἐδόξαζον omisso ce ἃ — 906 τοῦ craupo0 cou Darth.
ἡμῖν ἐκ τοῦ πατρὸς ἀποεςτέλλων᾽ διὸ βοῶμεν᾽ δόξα, Χριςτὲ, τῇ ἀναλήψει cov.
Ὡς ἀνῆλθεν ὃ εωτὴρ πρὸς τὸν πατέρα . €Uv capri, κατεπλάγηςαν 35 αὐτῷ αἱ τῶν ἀγγέλων crpariol καὶ ἐβόηςαν᾽
P
: hk, »- E
Ai τῶν ἄνω δυνάμεις ταῖς ἀνωτέραις ἐβόων, πύλας ἄρατε Χριςετῷ τῶ ἡμετέρῳ βαειλεῖ, 40 ὃν ἀνυμνοῦμεν ἅμα τῶ πατρὶ καὶ τιὺ πνεύματι.
ΚΑΝΟΝΕς 221
dn e. "OpOpiZovrec βοῶμέν cot, xópie: cücov fuóác' εὺ γὰρ ei θεὸς ἡμῶν, ἐκτός cou ἄλλον οὐκ οἴδαμεν.
Πληρώςεας εὐφροεύνης τὰ εύὐμπαντα, ἐλεῆμον,
δόξα, Χριςτὲ, τῇ ἀναλήψει cov. 45 ταῖς ἄνω δυνάμεει
μετὰ capkóc ἐπεδήμηςας.
᾿Αγγέλων oi δυνώόμεις aipóuevov cé ἰδοῦςαι, ; τὰς πύλας, ἐκραύγαζον, τῷ βαςιλεῖ ἡμῶν ἄρατε.
ὠδὴ ς΄. ὅ0 Ἐκύκλωςέ με dguccoc, | ταφή μοι τὸ κῆτος ἐτένετο ἐγὼ δὲ ἐβόηςα | πρὸς cé τὸν φιλάνθρωπον, καὶ ἔεωςέ με | ἣ δεξιά cou, κύριε.
Ἐξεκίρτηςαν ἀπόετολοι, | δρῶντες μετάρειον εήμερον τὸν κτίετην αἰρόμενον, | ἐλπίδι τοῦ πνεύματος καὶ φόβῳ. ἔκραζον" | δόξα τῇ ἀνόδῳ cov.
ὧι σι
Ἐπέετηςαν οἱ ἄγγελοι βοῶντες, Χριςτὲ, τοῖς μαθηταῖς cou: ὃν τρόπον κατείδετε | Xpicróv. ἀνερχόμενον, ςαρκὶ ἐλεύςεται | δίκαιος πάντων κριτής.
Ὥς εἶδόν ce, εωτὴρ ἡμῶν, αἱ ἄνω δυνάμεις ἐν ὑψίετοις
ὁ0 αἰρόμενον εύεςωμον, ἐν φόβῳ ἐκραύγαζον᾽ μεγάλη, oécmora, | fj φιλανθρωπία cov.
ᾧδὴ ζ΄.
Ὃ ἐν καμίνῳ πυρὸς | τοὺς ὑμνολόγους εώςας παῖδας
εὐλογητὸς ὁ θεὸς, | ὃ τῶν πατέρων ἡμῶν.
31 ἀποεςετεῖλαι Barth. cf. Luc. XXIV 49. Ioann, XV 26. Act, apostol. 1 4 -- 32 διὸ
schol. Barth.: (va A — 35 αὐτὸν A — 37 ἄνω] ἀγγέλων Barth, — 40 cov πατρὶ Darth post quartam stropham θεοτοκίον addit Pentecostarium — 49 post tertiam stropham duae aliae in Pentecostario additae sunt — 53 secunda et tertia stropha inverso ordine in l'en- tecostario leguntur — 54 φερόμενον A — 56 Act. apostol, I 10—11. — 58 οὕτω capxi À — ἁπάντων A — 59 δυνάμεις αἱ οὐράνιαι εἰς ὕψος Barth, quae lectio nisi eiecto articulo αἱ probari non potest. — 60 ἐκραύγαζον Aévouca Darth. — 61 post quartam stropham 6«€o- Toklov addit Pentecostarium — 62 παῖδας ci)coc A, quod non recepimus, quia in tertia
stropha idem codex eollocationem verborum ἄρας qóctv comprobat ἫΝ
c. C
«΄
Qu
oo Qt
90
IQANNOY TOY AAMACKHNOY
Ἐπὶ τῶν ὥμων, Xpicré, | τὴν πλανηθεῖςαν ἄρας φύειν
ἀναληφθεὶς τῷ θεῷ καὶ πατρὶ προςήτγαγες.
'O ἐν νεφέλῃ φωτὸς | ἀναληφθεὶς καὶ εώςας xócuov εὐλογητὸς ὃ θεὸς, ὃ τῶν πατέρων ἡμῶν.
Ὃ ἀνελθὼν ἐπὶ γῆς | πρὸς τὸν ἀςώματον πατέρα εὐλογητὸς Ó θεὸς, | Ó τῶν πατέρων ἡμῶν.
ᾧδὴ η΄. Τὸν ἐκ πατρὸς πρὸ αἰώνων | γεννηθέντα υἱὸν καὶ θεὸν καὶ ἐπ᾿ ἐςχάτων τῶν χρόνων εαρκωθέντα ἐκ παρθένου μητρὸς, ἱερεῖς, ὑμνεῖτε, λαὸς ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Τὸν ἐν δυεὶ ταῖς οὐείαις ἀναπτάντα ζωοδότην Xpicróv εἰς οὐρανοὺς μετὰ δόξης | καὶ πατρὶ ευγκαθεζόμενον, ἱερεῖς, ὑμνεῖτε, | λαὸς ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Τὸν ἐκ δουλείας τὴν xríciv τῶν εἰδώλων λυτρωςάμενον καὶ παραςτήςαντα ταύτην ἐλευθέραν τι ἰδίῳ πατρὶ, ἱερεῖς, ὑμνεῖτε, λαὸς ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
Τὸν τῇ αὐτοῦ καταβάςει [ καθελόντα τὸν ἀντίπαλον καὶ τῇ αὐτοῦ ἀναβάςει ἀνυψώςαντα τὸν ἄνθρωπον, ἱερεῖς, ὑμνεῖτε, λαὸς ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
di θ΄. Cé τὴν ὑπὲρ νοῦν καὶ λόγον μητέρα θεοῦ, τὴν ἐν χρόνῳ τὸν ἄχρονον ἀφράετως κυήςαςαν οἱ miCTOl ὁμοφρόνως μεγαλύνομεν.
(ὲ τὸν λυτρωτὴν τοῦ κόεμου, Xpicróv τὸν θεὸν, οἱ ἀπόετολοι βλέποντες ἐνθέως ὑψούμενον, μετὰ δέους ςκιρτῶντες ἐμεγάλυνον.
Cé τὸν καταβάντα ἕως écyórou τῆς τῆς καὶ τὸν ἄνθρωπον «ῴώςεαντα΄ καὶ τῇ ἀναβάεει cou ἀνυψώεαντα, τοῦτον μεγαλύνομεν.
Χαῖρε, θεοτόκε μῆτερ Χριετοῦ τοῦ θεοῦ, ὃν ἐκύηςας, ςήμερον | ἐκ γῆς ἀνιπτάμενον
εὺν ἀγγέλοις δρῶςα ἐμεγάλυνες.
08 ἀνελθὼν ἐν capxi Darth. — 69 quintam stropham addit Pentecostarium — 72 αὐτὸν εἰς τοὺς αἰῶνας Α — 78 cé εὠτὴρ ὑμνοῦμεν xai cé ὑπερυψοῦμεν Darth. — 81 θεοτοκίον addit Pentecostarium — 87 inter alteram et tertiam duae aliae strophae insertae sunt in Pentecostario — 91 τοῦ θεοῦ om. A
ὍΣ
KANONEC
229
VH
Κανὼν eic τὴν Koiunav τῆς θεοτόκου (ΑὐΥ. 15)
ἦχος δ΄.
- ᾧδὴ α΄. ᾿Ανοίξω τὸ cróua μου, καὶ πληρωθήςεται πνεύματος᾽ καὶ λόγον ἐρεύξομαι | τῇ βαειλίδι μητρί " καὶ ὀφθήςομαι | φαιδρῶς πανηγυρίζων " 5 καὶ dcu γηθόμενος ταύτης τὰ θαύματα.
Παρθένοι νεάνιδες, εὺν Μαριὰμ τῇ προφήτιδι δὴν τὴν ἐξόδιον | νῦν ἀλαλάξατε᾽ f| παρθένος γὰρ | καὶ μόνη θεομήτωρ 10 πρὸς λῆξιν οὐράνιον | διαβιβάζεται.
᾿Αξίως ὡς ἔμψυχον c& οὐρανὸν ὑπεδέξατο ἶ οὐράνια, πάναγνε, θεῖα «κηνώματα᾽ καὶ παρέετηκας | φαιδρῶς ιὡραϊεμένη 15 ὧς νύμφη πανάμωμος τῷ βαειλεῖ καὶ θεῷ. ien γ΄. Τοὺς cobc ὑμνολόγους, θεοτόκε, ἣ Zóca καὶ ἄφθονος mmn, θίαςον ευγκροτήςαντας πνευματικὸν «ςτερέωςον, 230 καὶ ἐν τῇ θείᾳ μνήμῃ cou «τεφάνων δόξης ἀξίωςον.
Θνητῆς ἐξ ὀεφύος προαχθεῖςα τῇ φύςει κατάλληλον, ἁγνὴ, τὴν ἔξοδον διήνυςας᾽
πρὸς τὴν ζωὴν μεθέετηκας τὴν θείαν καὶ ἐνυπόετατον.
Δῆμος θεολόγων ἐκ περάτων, ἐξ ὕψους ἀγγέλων δὲ πληθὺς
80 πρὸς τὴν (ιὼν ἠπείγοντο
παντοδυνάμῳ νεύματι, ἀξιοχρέως, δέεποινα, τῇ εῇ ταφῇ λειτουργήςοντες.
di) δ΄. Τὴν ἀνεξιχνίαςτον | θείαν βουλὴν 85 τῆς ἐκ τῆς παρθένου εαρκώςεως ςοῦ τοῦ ὑψίετου ὃ προφήτης ᾿Αββακοὺμ κατανοιὺν ἐκραύγαζε- δόξα τῇ δυνάμει COU, κύριε.
40 Θάμβος ἦν θεάςαεθαι | τὸν οὐρανὸν
τοῦ παμβαειλέως τὸν ἔμψυχον τοὺς κενειῦνας ὑπερχόμενον τῆς γῆς" ὡς θαυμαςτὰ τὰ ἔργα cou! 45 δόξα τῇ δυνάμει cou, κύριε.
Ἔν τῇ μεταςτάςει cou, μῆτερ θεοῦ, τὸ εὐρυχωρότατον CU Cou καὶ θεοδόχον τῶν ἀττέλων ετρατιαὶ 50 ἱερωτάταις πτέρυξι φόβῳ καὶ χαρᾷ ευνεκάλυπτον.
25 τεκοῦςα δὲ τὴν ὄντως ζωὴν
Cod, A — v. 4 φαιδρὸς A. — 5 τὰ θαύματα A cum schol: τὴν κοίμηςιν Barth. — 7 Exod. XV 20—21. — 9 θεομήτωρ] θεοτόκος Barth, — 12 ὑπεδέξαντο Barth. 18 εὐγκρο- τήςοντας A, sed aoriston scholiasta legisse videtur — 29 ἀγγέλων τε Α — 33 λειτουργή- cavrec À — 34 primam stropham, eum parum apte eum reliquis cohaereat, non loannes composuisse, sed tamquam hirmum suo carmini proposuisse videtur, quod idem sentio de reliquis huius canonis carmniibus, quae quatuor strophis constant 35 τῆς ἐκ τῆς Barth.: τὴν ἐκ A — 38 κατανοῶν Barth.: ἐξεςτηκὼὺς A, κατανοῶν ἐξεςτηκιὺς scholiasta
legisse videtur — Abbac, prec. 2. — 43 ὑπερχόμενος A
930 IGANNOY TOY AAMACKHNOY €i ὃ ἀκατάληπτος | ταύτης καρπὸς, οἙὅλος ἐξιετάμενος, map0éve, δι᾿ ὃν οὐρανὸς ἐχρημάτιςε, τὸ ἔκδημος, ὅλος | ἱερωμένος θεῶ, ταφὴν ὑπέετη ; s τοῖς müct θεόληπτος καὶ ὧν | 55 ἑκουείως ὡς θνητὸς, ὄντως καὶ δεικνύμενος, , πῶς τὴν ταφὴν ἀρνήεςεται . θεοτόκε πανύμνητε. ἣ ἀπειρογάμως κυήςαςα; ὠδὴ ς΄. dà e. Τὴν θείαν ταύτην καὶ πάνδημον. Ἐξέετη τὰ cüumavra 80. τελοῦντες ἑορτὴν οἱ θεόφρονες ἐπὶ τῇ θείᾳ δόξῃ cou: τῆς θεομήτορος 60cU γὰρ, ἀπειρόγαμε παρθένε, δεῦτε τὰς χεῖρας κροτήεωμεν, γῆθεν μετέετης [πρὸς αἰωνίους μονὰς τὸν ἐξ αὐτῆς τεχθέντα καὶ πρὸς ἀτελεύτητον ζωὴν, πιςτιὺς δοξάζοντες. πᾶει τοῖς ὑμνοῦςί ce εὐτηρίαν βραβεύουςκα. - Ἐκ ςοῦ ζωὴ ἀνατέταλκε, 85* τὰς κλεῖς τῆς παρθενίας μὴ Aócaca 62 Κροτείτωςαν ςάλπιγγες πῶς οὖν τὸ ἄχραντον τῶν θεολόγων εήμερον᾽ ζωαρχικόν TÉ cou «κήνωμα YAücca δὲ πολύφθογγος ἀνθριίύπων τῆς τοῦ θανάτου πείρας νῦν εὐφημείτω᾽ | περιηχείτω ἀὴρ, γέγονε μέτοχον; ἀπείρῳ λαμπόμενος φωτί: 70 ἄτγελοι ὑμνείτωςαν wfjc ὑπάρξαςα τέμενος τῆς πανάγνου τὴν κοίμηειν. 90 ζωῆς τῆς ἀϊδίου τετύχηκας᾽ διὰ θανάτου γὰρ Τὸ «κεῦος διέπρεπε πρὸς τὴν ζωὴν μεταβέβηκας τῆς ἐκλογῆς τοῖς ὕμνοις cou ἣ τὴν ζωὴν τεκοῦςα | τὴν ἐνυπόετατον.
dà) Z.
Οὐκ éAóTpeucav | τὴν κτίειν oi θεόφρονες
95 παρὰ τὸν κτίςαντα, : ἀλλὰ πυρὸς ἀπειλὴν ἀνδρείως πατήςαντες
ἔχαιρον ψάλλοντες: ὑπερύμνητε, ὃ τῶν πατέρων κύριος | καὶ θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
Neavickot καὶ παρθένοι τῆς παρθένου τε 100 καὶ θεομήτορος ᾿ ι τὴν μνήμην ςεέβοντες, | πρεεβύται καὶ ἄρχοντες
καὶ βαειλεῖς εὺὑν κριταῖς | μελῳδήςατε᾽" ὃ τῶν πατέρων κύριος | καὶ θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
ὅ9 δόξῃ] μνήμῃ A — 61 inde ab γῆθεν μετέετης antiquam. hirmi formam, quam a poeta sie, uti cum Bartholomaeo scripsimus, variatam esse scholasta testatur, librarius cod. A retinuit — 71 πανάγνου] παρθένου Barth. — 74 contortam verborum strueturam equidem expedire nequeo, nisi neutrius generis formas ὅλον ἐξιςτάμενον x. T. À. reponam,
79 πάνδημον Α cum schol: πάντιμον Barth. — 83 πιςτῶς A cum schol. θεὸν Barth. — 88 τοῦ om. A — 94 τῇ κτίςει Barth. — 97 χαίροντες ἔψαλλον Barth.
105
110
120
130
135
KANONEC 931
(αλπιεάτωςαν , τῇ εάλπιγγι τοῦ πνεύματος ὄρη οὐράνια, ἀγαλλιάεθωςαν | βουνοὶ, καὶ ςκιρτάτωςαν . . θεῖοι ἀπόετολοι" | fj πανήγυρις τῆς θεοτόκου cüuepov: | uucriküc εὐωχηθῶμεν.
'H mavíepoc | uerácracic τῆς θείας cou καὶ ἀκηράτου μητρὸς τὰ ὑπερκόεμια τῶν ἄνω δυνάμεων ἤθροιςε τάγματα | cuveugpaívecoot τοῖς ἐπὶ γῆς ce μέλπουειν | ó θεὸς εὐλογητὸς εἶ.
ὠδὴ η΄. Παῖδας εὐαγεῖς ἐν τῇ καμίνῳ ὃ τόκος τῆς θεοτόκου διεςώςεατο᾽ τότε μὲν τυπούμενος, | νῦν δὲ ἐνεργούμενος τὴν οἰκουμένην ἅπαςαν | ἐγείρει ψάλλουςαν᾽ τὸν κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα : koi ὑπερυψοῦτε | eic πάντας τοὺς αἰῶνας.
Τὴν μνήμην εου, ἄχραντε παρθένε, ἀρχαί τε καὶ ἐξουςείαι εὺν δυνάμεειν,
ἄγγελοι, ἀρχάγτελοι, | θρόνοι, κυριότητες,
τὰ Χερουβὶμ δοξάζουει. καὶ τὰ φρικτὰ (ζεραφίμ᾽ ἀνθρίπων δὲ τὸ γένος ὑμνοῦμεν
koi ὑπερυψοῦμεν | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
'O ξένως οἰκήςας, θεοτόκε,
ἐν τῇ ἀχράντῳ νηδύϊ cou ςεαρκούμενος,
οὗτος τὸ πανίερον πνεῦμά cou δεξάμενος
ἐν ἑαυτῷ κατέπαυςεν ὡς ὀφειλέτης υἱός" διό ce, τὴν παρθένον, ὑμνοῦμεν
καὶ ὑπερυψοῦμεν | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
"Q τῶν ὑπὲρ ἔννοιαν θαυμάτων τῆς ἀειπαρθένου τε καὶ θεομήτορος᾽ τάφον Tàp οἰκήεαςα | ἔδειξε παράδειςον᾽ ὦ παῤεςτῶτες εήμερον χαίροντες ψάλλομεν᾽ τὸν κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα καὶ ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
106 ἀταλλιάεθωςαν νῦν Batth, — 107 ἡ βαείλιςςα πρὸς τὸν υἱὸν μεθίεταται εὺν αὐτῷ ἀεὶ κρατοῦεα Barth. — 115 διεεώζετο A — 117 ἐγείρει Ven.: ἤγειρε A ἀγείρει Barth. — ψάλλειν cot Ven, — 119 ὑπερυψοῦτε αὐτὸν eic τοὺς Α — 121 καὶ δυνάμεις Α contra mo- dorum concinnitatem — 126 ξένος A — 128 cupa legisse videtur scholiasta.
232 IQANNOY TOY AAMACKHNOY dn θ΄. "Anac γηγενὴς | ckipráru τῷ πνεύματι λαμπαδοχούμενος 110 πανητγυριζέτω δὲ | ἀὔύλων νόων φύεις γεραίρουςα τὴν ἱερὰν μετάεταειν [τῆς θεομήτορος, " xoi βοάτω᾽ | χαίροις, παμμακάριετε θεοτόκε ἁγνὴ, ἀειπάρθενε. 13 Δεῦτε ἐν Civ, | τῷ θείῳ καὶ πίονι 145 ὄρει τοῦ Ζῶντος θεοῦ, ἀγαλλιαςώμεθα τὴν θεοτόκον ἐνοπτριζόμενοι᾽ πρὸς yàp τὴν λίαν κρείττονα | καὶ θειοτέραν «κηνὴν ὡς μητέρα | ταύτην eic τὰ ἅγια τῶν ἁγίων Xpicróc μετατίθηει.
150 Δεῦτε οἱ micrOl | TÜ) τάφῳ προςέλθωμεν τῆς θεομήτορος" καὶ περιπτυξώμεθα | καρδίας χείλη, ὄμματα, μέτωπα εἰλικρινῶς προςάπτοντες᾽ | καὶ ἀρυεώμεθα ἰαμάτων ἄφθονα χαρίεματα, 155 ἐκ πηγῆς ἀεννάου βλυετάνοντα.
Δέχου παρ᾽ ἡμῶν | δὴν τὴν ἐξόδιον, : μῆτερ τοῦ ζῶντος 0eoó* καὶ τῇ φωτοφόρῳ cou | καὶ θείᾳ érickíacov χάριτι, τῷ Baciet τὰ τρόπαια, | τῷ φιλοχρίετιν λαῷ 100 τὴν εἰρήνην, ἄφεειν τοῖς μέλπουει καὶ ψυχῶν εὠτηρίαν βραβεύουςκα.
ὙΠ Κανιὼν ἀναςτάειμος τῆς Ὀκτωήχου (Ὄκτ. ςελ. 19) ἦχος α΄. ὠδὴ α΄. Coó fj τροπαιοῦχος δεξιὰ 'O xepdv ἀχράντοις ἐκ χοὸς θεοπρεπῶς ἐν ἰεχύϊ δεδόξαεται: — — θεουργικῶς κατ᾽ ἀρχὰς διαπλάςας με αὕτη γὰρ, ἀθάνατε, ἣ πανεθενὴς χεῖρας διεπέταςας ἐν τῷ ε«ταυρῷ, ὑπεναντίους ἔθραυςε, ἐκ γῆς ἀνακαλούμενος 5 τοῖς ᾿Ιεραηλίταις 10 τὸ φθαρέν μου εὔμα, 000v βυθοῦ καινουργήςαεα. ὃ ἐκ παρθένου προεείληφας.
140 γεραίρουςαν A -- 146 ἀγαλλιαεόμεθα ἡ -- 153 ἀρευεώμεθα A - 155 βλυετάζοντα A — 161 βραβεύουςαν A
Canon octava quaque dominica inter diem festüm Ommium sanctorum et Paschatis cantari vel recitari solet — Codd. AD — v. 3 ἀθάνατε ex ἀθάνατος corr. A
— Aes
KANONEC
Νέκρωειν ὑπέετη δι᾿ ἐμὲ
καὶ τὴν ψυχὴν τιῦ θανάτῳ προδίδιυειν 10
ὃ ἐμπνεύςει θείᾳ ψυχήν μοι ἐνθεὶς, καὶ λύεας αἰωνίων δεεμῶν τ καὶ ευναναςτήςας τος τῇ ἀφθαρείᾳ ἐδόξαςεν.
Χαῖρε, ἣ τῆς χάριτος πητὴ,
χαῖρε, ἣ κλίμαξ καὶ πύλη οὐράνιος᾽
χαῖρε, ἣ λυχνία καὶ «τάμνος χρυεῆ καὶ ὄρος ἀλατόμητον, 30 ἡ “τὸν Zwobótnv Xpicróv τῷ kócuu κυήεςεακα.
in γ΄. 'O μόνος εἰδιὺς τῆς τῶν βροτῶν οὐείας τὴν àcOÉveiav, καὶ ευὐμπαθῶς αὐτὴν μορφωςάμενος περιζιυςεόν με ἐξ ὕψους δύναμιν
253
Θεὸν cuM aBoüca ἐν vacrpi, παρθένε, διὰ πνεύματος
τοῦ παναγίου ἔμεινας ἄφλεκτος :
ἐπεί ce βάτος v νομοθέτῃ Mucet
φλεγομένη ἄκαυετα [ςαφιῶς προεμήνυςε τὴν τὸ πῦρ δεξαμένην τὸ ücrekrov.
ὠδὴ δ΄.
45 Ὄρος ce τῇ χάριτι τῇ θείᾳ κατάςκιον
προβλεπτικοῖς ὃ ᾿Αββακοὺμ κατανοήςας ὀφθαλμοῖς,
ἐκ ςοῦ ἐξελεύςεεθαι τοῦ Ἰεραὴλ προανεφώνει τὸν ἅγιον
50 εἰς εαὐτηρίαν ἡμῶν καὶ ἀνάπλαειν.
Τίς οὗτος εωτὴρ ó ἐξ Ἐδὼμ ἀφικόμενος
«τεφηφοριὺν ἐξ ἀκανθῶν πεφοινιγμένος τὴν «τολὴν
ἐν ξύλῳ κρεμάμενος:
τοῦ Ἰεραὴλ ὑπάρχει οὗτος ὁ ἅγιος εἰς εὐτηρίαν fuv καὶ ἀνάπλαειν.
25 τοῦ BoGv cot: ἅγιος | ὃ ναὸς δἔμψυχος 55 τῆς ἀφράετου cou δόξης, φιλάν-
* θρωπε. Ἴδετε λαὸς τῶν ἀπειθῶν καὶ αἰςχύνθητε᾽
ὃν ὡς κακοῦργον γὰρ ὑμεῖς ἀναρτηθῆναι ἐν «ταυρῶ 60 ΤΠΠΙιλάτον ἠτήςεαςθε φρενοβλαβῶς, θανάτου Aócac τὴν δύναμιν θεοπρεπῶς ἐξανέετη τοῦ μνήματος.
Θεός μου ὑπάρχων, ἀγαθὲ, πεςόντα κατιωκτείρηςας καὶ καταβῆναι πρός με ηὐδόκηςας 30 ἀνύψωςάς τε διὰ εταυρώςειυς τοῦ βαᾶν coi: ἅτιος | ὃ τῆς δόξης κύριος, ὃ ἀνείκαετος ἐν ἀγαθότητι.
Ξύλον ce, παρθένε, τῆς ζωῆς ἐπιετά- μεθα᾿ οὐ γὰρ τῆς γνώςεως καρπὸς θανατηφόρος τοῖς βροτοῖς ἐκ εοῦ ἀνεβλάετηεεν, ἀλλὰ ζωῆς τῆς ἀϊδίου ἀπόλαυεις εἰς εὐτηρίαν ἡμιῶν τῶν ὑμνούντων ce.
Ζωὴ ἐνυπόετατος, Χριετὲ, ὑπάρχων καὶ φθαρέντα με 356 εὐμπαθὴς θεὸς ἐνδυςεάμενος εἰς χοῦν θανάτου καταβὰς, δέεποτα, 65 . τὸ θνητὸν διέρρηξας καὶ νεκρὸς τριήμερος ἀναςτὰς ἀφθαρείαν ἠμφίεςας.
P
15 ébó£acac A — 26 ἀχράντου Oct. — 30 τε D: δὲ A με Oct. — 31 ὁ ναὸς ὁ ἔμψυχος ὁ ' àveik. D — 35 ὡς cuum, D. — 37 νεκροὺς Oct, — 38 ἠμφίεςεν A. — 43 φλετομένην Oct. 15 unum tantum versum hirm:i huius et gequentis carminis exaratum exhibet D, quo eum accedat sententia parum eum reliquis strophis conexa, hirmos si minus omnes, at certe aliquot huius canonis ab loanne Damasceno extrinsecus adscitos esse iudico — 48 ἐκ Cco0 A m, pr.: ἐξ οὗ A m, sec, — ἐξελεύςεεθαι ex ἐξελεύςεται, ut. videtur, corr, ΛΑ —. 53 πεφοινιγμένος ex πεφοινημένος corr. A — 60 Πιλάτον D: ἸΤιλάτω Α — 64 βρώςεως p
234 IQANNOY TOY AAMACKHNOY
vn e. εὺ γὰρ ἰεχὺς | τῶν dcOevoUvruv 'O gurícac καὶ ἐπανόρθωεις. τὸ τῇ ἐλλάμψει τῆς cfc παρουείας : καὶ φαιδρύνας [Χριςτὲ, Τῷ πταίεματι τοῦ πρωτοπλάετου, κύ- τῷ «ταυρῶ cou τοῦ κόςμου τὰ πέρατα, δεινῶς ἐτραυματίςεθημεν, ἰριε, τὰς καρδίας φώτιεον φωτὶ τῷ δὲ μώλωπι ἰάθημεν τῷ có, τῆς cfic θεογνωείας 105 ὦ ὑπὲρ ἡμιὼν ἐτραυματίεθης, Xpicr€ τὸ τῶν ὀρθοδόξως ὑμνούντων ce. εὺ γὰρ ἰεχὺς | τῶν ἀςθενούντων
καὶ ἐπανόρθωεις. Τὸν ποιμένα
τῶν προβάτων τὸν μέγαν καὶ kópiov ᾿Ανήγαγες ἥμᾶς ἐξ ᾷδου, κύριε, Ἰουδαῖοι τὸ κῆτος χειρωςάμενος διὰ ξύλου «ταυροῦ ἐθανάτωςαν᾽ τὸ παμφάγον, παντοδύναμε, τῷ CU) 80 ἀλλ᾽ αὐτὸς ὡς πρόβατα νεκροὺς 110 κράτει καθελὼν αὐτοῦ τὴν δύναμιν" ἐν ἅδῃ τεθαμμένους — - . (εὖ γὰρ ζωὴ | καὶ φῶς ὑπάρχεις κράτους θανάτου ἐρρύςατο. καὶ fj ἀνάεταεις. Τῶ «ταυρῶ cou Εὐφραίνονται ἐν ςοὶ, παρθένε ἄχραντε, τὴν εἰρήνην εὐαγγελιςάμενος τοῦ γένους oi προπάτορες,
85 καὶ κηρύξας τὴν Ἐδὲμ ἀπολαβόντες διὰ cob, αἰχμαλώτοις, εὠτήρ μου, τὴν ἄφεειν 115 ἣν ἐκ παραβάςεως ἀπώλεςαν᾽ τὸν κρατοῦντα ἤεχυνας, Χριετὲ, εὺ γὰρ ἁγνὴ | καὶ πρὸ τοῦ τόκου
γυμνὸν ἠπορημένον καὶ μετὰ γέννηειν.
δείξας τῇ θείᾳ ἐγέρεει cov. dn Ζ΄. 90 Τὰς αἰτήςεις ; τῶν πιςτῶς αἰτουμένων, πανύμνητε, μὴ παρίδῃς, ἀλλὰ δέχου καὶ ταύτας προςάγαγε τῷ vij cou, ἄχραντε, θεώ, 95 τῷ μόνῳ εὐεργέτῃ᾽ c€ γὰρ προεςτάτιν κεκτήμεθα.
(ὲ νοητὴν, | θεοτόκε, κάμινον κατανοοῦμεν οἱ micro * ὡς γὰρ παῖδας ἔεωςε τρεῖς, 120 ὃ ὑπερυψούμενος |kócuov ἀνεκαίνιςεν ἐν τῇ γταςτρί cou ὁλόκληρον, ὃ αἰνετὸς τῶν πατέρων : θεὸς καὶ ὑπερένδοξος.
ᾧδὴ s. Ἔφριξε γῆ, ἀπεετράφη ἥλιος Ἐκύκλωςεν ἡμᾶς ἐςχάτη ἄβυεεος, καὶ cuveckórace τὸ qc: οὐκ ἔετιν ὃ ῥυόμενος: 125 διερράγη τὸ τοῦ ναοῦ ἐλογίεθημεν ὧς πρόβατα coarfic: θεῖον καταπέταεςμα, 100 εὥςον τὸν λαόν cou ὃ θεὸς ἡμῶν πέτραι δὲ écyicOncav: 81 τεθειμένας D. — 87 ícxyuvac A. — 90 loco eius, quod ex D repetivimus, in eod. A
hoc theotokion exaratum est: Εὐφραίνονται οὐρανῶν ai δυνάμεις ὁρῶςαί ce" ἀγάλλονται εὺν αὐταῖς τῶν βροτῶν τὰ ευςτήματα᾽ τῷ τὰρ τόκῳ ἥνωνται τῷ εὠτῆρι παρθένε Ocoróxe ὃν ἐπαξίως δοξάζομεν, cuius numeri parum expediti sunt, — 108 τὸ κῆτος... τὸ παιι- φάγον ex τοῦ κήτους... τοῦ παμφάγου, ut videtur, corr, A — 120 ὅλον με τὸν ἄνθρωπον, ἐν τῇ γαςτρί cou ἀνέπλαςεν Oct. ᾿
RC
PULSES Uw
KANON€C 235
διὰ «ταυροῦ γὰρ ἤρθη ὁ δίκαιος, ὃ αἰνετὸς τῶν πατέρων O αἰνετὸς τῶν πατέρων θεὸς καὶ ὑπερένδοξος.
θεὸς καὶ ὑπερένδοξος. ΦΎΣΕΙΣ a ΟΩ , 135 Χαῖρε, πηγὴ | ἀειζώου νάματος"
. χαῖρε, παράδειςε rpugfic* χαῖρε, τεῖχος τὸ τῶν πιςτῶν " χαῖρε, ἀπειρόγαμε᾽
χαῖρε, ἣ παγκόεςμιος χαρὰ, δι᾿ ἧς fjuiv ἐξανέτειλεν 140 ὃ αἰνετὸς τῶν πατέρων θεὸς καὶ ὑπερένδοξος.
(ὺ γεγονὼς | ὡςεὶ ἀβοήθητος 130 καὶ τραυματίας ἐν νεκροῖς ékouciuc τὸ καθ᾽ ἡμᾶς, ὃ ὑπερυψούμενος πάντας ἠλευθέρωςας καὶ κραταιᾷ χειρὶ ευνανέετηςας,
dir η΄. Ἐν καμίνῳ παῖδες "epar, | ὡς ἐν χωνευτηρίῳ, τῷ κάλλει τῆς εὐςεβείας | καθαρώτερον χρυςοῦ ἀπέετιλβον ψάλλοντες: εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα | τὸν κύριον, ὑμνεῖτε 145 καὶ ὑπερυψοῦτε eic πάντας τοὺς αἰῶνας.
Ὃ βουλήςει ἅπαντα ποιῶν, | ὁ καὶ μεταςκευάζων, ἐκτρέπων ckiüv θανάτου | εἰς αἰώνιον ζωὴν τῷ πάθει cou, λόγε θεοῦ, c& ἀπαύετως πάντα τὰ ἔργα τὸν κύριον ὑμνοῦμεν 150 καὶ ὑπερυψοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.
(ὺ καθεῖλες cóvrQuuua, Xpicré, | καὶ τὴν ταλαιπωρίαν ἐν πύλαις kai ὀχυρώμαει τοῦ ἅδου ἀναετὰς ἐκ τάφου τριήμερος᾽ c€ ἀπαύετως πάντα τὰ ἔργα | τὸν κύριον ὑμνοῦει 155 καὶ ὑπερυψοῦειν eic πάντας τοὺς αἰῶνας.
Τὴν ἀςπόρως καὶ ὑπερφυῶς | ἐξ ἀςτραπῆς τῆς θείας
τεκοῦςαν τὸν μαργαρίτην τὸν πολύτιμον, Xpicróv, ὑμνήεωμεν λέγοντες"
εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα | τὸν κύριον, ὑμνεῖτε
100 καὶ ὑπερυψοῦτε εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. "i H 127 ἦρται D —- vv, 127 et 133 voce bisyllaba abundant, — 135 cod. D hoc alterum
exhibet theotokion: Χαῖρε ςεμνὴ, τοῦ ᾿Αδὰμ τὸ κιύδιον, ἐξ οὗ προῆλθεν ὁ ποιμὴν, ἐνδυό- μενος ἀληθῶς, ὅλον με τὸν ἄνθρωπον, ὁ ὑπερυψούμενος, δι᾽ εὐτπλαγχνίαν ἀκατάληπτον, ὁ
αἰνετὸς τῶν πατέρων. — 138 numeris reliquarum stropharum incisio ante vocabulum χαρὰ commendatur, — 143 ψάλλοντες D: Aéfovrec A. — 144 post ἔργα et in hae et in quarta stropha κυρίου add, Oct. — 145 ὑπερυψοῦτε αὐτὸν εἰς τοὺς A, in reliquis stro- his eum Oct. conspirat cod. A, cod, D extrema verba strophae omisit — 149 «dc κύριον
in secunda et tertia stropha Oct. — exspectamus ὑμνοῦςι xai ὑπερυψοῦει — 156 loco eius, quod ex eod. D recepimus, cod. A hoc alterum exhibet theotokion: χαῖρε 6póve ἔνδοξε θεοῦ, πιςτῶν χαῖρε τὸ τεῖχος, δι᾽ ἧς φῶς τοῖς ἐν «κότει ἐξανέτειλε Xpicróc, τοῖς C€ μακα- pízouci καὶ βοῶςειν᾽ πάντα τὰ ἔρτα τὸν κύριον ὑμνεῖτε καὶ ὑπερυψοῦτε
236 IQANNOY TOY AAMACKHNOY ᾧῳδὴ 6΄. Τύπον τῆς ἁγνῆς λοχείας cou πυρπολουμένη βάτος ἔδειξεν ἄφλεκτος᾽
καὶ νῦν καθ᾽ ἡμιν | τῶν πειραςμῶν ἀγριαίνουςαν
καταςβέςαι αἰτοῦμεν τὴν κάμινον,
165 ἵνα ce, θεοτόκε, | ἀκαταπαύετως μεγαλύνωμεν.
"Q πῶς ὃ λαὸς ὃ ἄνομος, ὃ ἀπειθὴς καὶ πονηρὰ βουλευςάμενος τὸν ἀλάετορα | καὶ ἀςεβῆ ἐδικαίωςε,
τὸν δὲ δίκαιον ξύλῳ κατέκρινε,
1τὸ τὸν κύριον τῆς δόξης, | ὃν ἐπαξίως μεγαλύνομεν.
(ῶτερ ὁ ἀμνὸς ὃ ἄμωμος, ὃ τὴν τοῦ κόεμου ἁμαρτίαν ἀράμενος,
c& δοξάζομεν, | τὸν ἀναςτάντα τριήμερον,
εὺν πατρὶ καὶ τῷ θείῳ cou πνεύματι,
115 καὶ κύριον τῆς δόξης θεολογοῦντες μεγαλύνομεν.
(ῶςον τὸν λαόν cou, κύριε, ὅνπερ ἐκτήςω τῷ τιμίῳ cou αἵματι,
κατ᾽ ἐχθρῶν ἰεχὺν | τῷ βαειλεῖ χαριζόμενος
καὶ ταῖς ςεαἷς ἐκκληςείαις, φιλάνθρωπε,
180. βραβεύων τὴν εἰρήνην | τῆς θεοτόκου ταῖς ἐντεύξεειν.
ΘΕΟΦΑΝΟΥς
I - Κανὼν eic τὸν Εὐαγγελιεμὸν τῆς θεοτόκου (Maps. 25). Ἢ ἀκροετιχὶς κατ᾽ ἀλφάβητον. ἦχος δ΄. δὴ α΄. κατὰ τὸ «᾿Ανοίξω τὸ «τόμα μου.» ᾿Αιδέτω coi, δέςποινα, | κινὼν τὴν λύραν τοῦ πνεύματος Δαυΐδ ὃ προπάτωρ cou: | &koucov, θύγατερ, 101 τύπος À — 162 πυρπολουμένην βάτον ἔδειξεν ἄφλεκτον ἡ -- 174 πατρί τε Oct. contra numerorum aequalitatem, — 175 δόξης ὃν ἐπαξίως. A — 176 loco eius quod ex
cod. D recepimus cod. A hoc theotokion exhibet: Ἅπας ἐγκωμίων, πάναγνε, νόμος ἡττᾶ- ται τῷ ue γέθει τῆς δόξης cou: ἀλλὰ bécmo:a παρ᾽ οἰκετῶν ἀναξίων COU, ἐξ εὐνοίας δὲ coi προςφερόμενον (scr. προεφερομένων) προςδέχου, θεοτόκε, μετ᾽ εὐμενοίας (ser. εὐμενείας) τὸ
ἐφύμνιον.
Duae extremae huius canonis odae ab Ioanne Monacho compositae esse feruntur, unde intellegitur, qua de causa inde ab octava oda novus literarum in initiis singulorum ver- suum collocatarum ordo ordiatur — Cod. A — v. 1 Psalm. XLIV 1
" OCOPANOYC 231
, .. τὴν xapuócuvov | φωνὴν πρὸς τοῦ ἀγγέλου χαρὰν γὰρ μηνύει cot τὴν ἀνεκλάλητον.
|. Ὃ ἄγγελος. Βοῶ «οι γηθόμενος᾽ | κλῖνον τὸ οὖς cou καὶ πρόεχες μοι θεοῦ καταγγέλλοντι εύὐλληψιν ἄςπορον᾽ εὗρες χάριν γὰρ | ἐνώπιον κυρίου, ἣν εὗρεν οὐδέποτε | ἄλλη τις, πάναγνε.
[à]
'H θεοτόκος. Γνωςθήτω μοι, ἄγγελε, | rv cv ῥημάτων f] δύναμις" πῶς ἔεται ὃ εἴρηκας; | Aéfe cagécrora, 10. πῶς ευλλήψομαι | παρθένος οὖςα κόρη; πῶς δὲ καὶ γενήςομαι | μήτηρ τοῦ κτίςαντος:
*O ἄγγελος. Δολίως με φθέττεεθαι | διαλογίζῃ, ὡς ἔοικε, καὶ χαίρω θεώμενος | τὴν εὴν ἀςφάλειαν᾽ θάρεει, oécmoiva* θεοῦ τὰρ βουλομένου 15 ῥᾳδίως περαίνεται | καὶ τὰ παράδοξα.
δὴ Y. κατὰ τὸ «Τοὺς cobc ὑμνολόγους.» *H θεοτόκος. Ἐξέλιπεν ἄρχων ἐξ Ἰούδα, | ὃ χρόνος ἐπέετη δὲ λοιπὸν, καθ᾽ ὃν ἀναφανήςεται | fj τῶν ἐθνῶν ἐλπὶς, ó Χριετός᾽ CU δὲ, πῶς τοῦτον τέξομαι παρθένος οὔςα, ςεαφήνιςοον.
Ὃ ἄγγελος. Ζητεῖς παρ᾽ ἐμοῦ γνῶναι, παρθένε, τὸν τρόπον ευλλήψεως τῆς εῆς" 80 ἀλλ᾽ οὗτος ἀνερμήνευτος᾽ | τὸ πνεῦμα δὲ τὸ ἅγιον δημιουργῷ δυνάμει cot | ἐπιςκιάςαν ἐργάςεται.
'H θεοτόκος. Ἧ ἐμὴ προμήτωρ δεξαμένη τὴν γνώμην τοῦ ὄφεως, τρυφῆς τῆς θείας ἐξωςετράκιεται: διόπερ κἀγὼ δέδοικα τὸν ἀςπαςμὸν τὸν ξένον cou, | εὐλαβουμένη τὸν ὄλιςθον.
ὋὉ ἄγτελος. 35 Θεοῦ παραετάτης ἀπεετάλην | τὴν θείαν μηνύςαι coi βουλήν" τί με φοβῇ, πανάμωμε, | τὸν μᾶλλον ςὲ φοβούμενον; τί εὐλαβεῖ με, δέεποινα, | τὸν cé ςεπτῶς εὐλαβούμενον ;
8 φωνὴν τὴν τοῦ Barth. -- ὁ τὰρ χάριν A, quo numerorum dulcedo minuitur — 9 malo caqécrepov — 11 κτίετου μου Barth. — 15 τὰ om, A — 18 παρθένον A — 22 Genes. III — 95 μηνύεων Barth. - cor βουλὴν schol. cod. A Barth.: ευμβουλήν A
238 O€OOCANOYC
di» δ΄. κατὰ τὸ «Ὁ καθήμενος ἐν δόξῃ.» *H θεοτόκος. Ἵεράν τινα παρθένον | τεξομένην ἀκήκοα τοῦ προφήτου πάλαι τὸν Ἐμμανουὴλ mpoOecrícavroc: 80. ἐπιποθιὼ δὲ τὸ γνῶναι, | πῶς θεότητος τὴν ἀνάκραειν φύεις βροτῶν ὑποετήςεται;
ὋὉ ἄγγελος. Κατεμήνυςεν ἣ βάτος | ἀκατάφλεκτος μείναςα δεξαμένη φλόγα, | κεχαριτωμένη ἀνύμφευτε, τοῦ κατὰ cé μυςτηρίου | τὸ παράδοξον᾽ 35 μετὰ τόκον γὰρ | μενεῖς, ἁγνὴ, ἀειπάρθενος. ,
'H θεοτόκος. Λαμπρυνόμενος τῷ φέγγει | τοῦ θεοῦ παντοκράτορος, ἀληθείας κήρυξ, | λέτε, Γαβριὴλ, ἀληθέετατα᾽ πῶς ἀκηράτου uevoücnc | τῆς ἁγνείας μου λόγον τέξομαι | μετὰ ςαρκὸς τὸν ἀεώματον ;
ὋὉ ἄγγελος. 40 Μετὰ δέους cot ὡς δοῦλος | τῇ κυρίᾳ παρίεταμαι" μετὰ φόβου, κόρη, νῦν κατανοεῖν εὐλαβοῦμαί ce* ὡς ὑετὸς ἐπὶ πόκον καταβήςεται
»
ἐπὶ c& λόγος | ὃ τοῦ πατρὸς, ὡς ηὐδόκηεεν.
in e. κατὰ τὸ «᾿Ἐξέετη τὰ εὐμπαντα.» : *H θεοτόκος. Noeiv cou οὐ δύναμαι | τῶν λόγων τὴν ἀκρίβειαν " 45 θαύματα γὰρ γέγονε πολλάκις θείᾳ δυνάμει | τερατουργούμενα, εύμβολα καὶ τύποι νομικοί, τέτοκε παρθένος δὲ | ἀπειράνδρως οὐδέποτε.
ὍὋ ἄγτελος. Ξενίζῃ, πανάμωμε᾽ | καὶ ξένον γὰρ τὸ θαῦμά cov: 50 μόνη γὰρ τὸν πάντων βαειλέα δέξῃ ἐν μήτρᾳ | ς«αρκωθηςόμενον᾽ καὶ c& προτυποῦει προφητῶν ῥήςεις καὶ αἰνίγματα | καὶ τοῦ νόμου τὰ εὐμβολα.
29 προθεςπίζοντα A, unde coniicias προθεςπίζοντος, cf. les. VII 14 --- 80 τοῦ γνῶναι Barth. — 32 κατεμήνυεν A — 34 ἀπόρρητον Barth. — 35 μενεῖς γάρ A -- 50 βαειλέαν A 51 μῆτρα cou Α
KANQN 239
΄ 'H θεοτόκος. 'O πᾶειν ἀχώρητος | καὶ πᾶειν ἀθεώρητος πῶς οὗτος δυνήςεται. παρθένου μήτραν οἰκῆςαι, | ἣν αὐτὸς ἔπλαςε; - πῶς δὲ καὶ ευλλήψομαι θεὸν, λόγον τὸν cuvávopxov | τῷ πατρὶ καὶ τῷ πνεύματι;
Cx σι
ὋὉ ἄγγελος. ΤΤρὸς τὸν cóv προπάτορα | Δαυϊδ ἐπαγγειλάμενος 60 θήςειν ἐκ καρποῦ τοῦ τῆς κοιλίας ἐπὶ τοῦ θρόνου | τῆς βαειλείας αὐτοῦ, τὴν τοῦ Ἰακὼβ cé καλλονὴν μόνην ἐξελέξατο | λογικὸν ἐνδιαίτημα.
dor ς΄ κατὰ τὸ «Ἐβόηςε προτυπιῦν.» *H θεοτόκος. ἹῬημάτων cou | τὴν φωνὴν, Γαβριὴλ, τὴν χαρμόευνον 65 δεξαμένη | εὐφροεύνης ἐνθέου πεπλήρωμαι᾽ χαρὰν γὰρ μηνύεις | καὶ χαρὰν καταγγέλλεις τὴν ἄληκτον.
*O ἄγγελος. Coi δέδοται | f] χαρὰ, θεομῆτορ, ἣ ἔνθεος᾽
coi τὸ χαῖρε | πᾶςα κτίεις κραυγάζει, θεόνυμφε᾽ cU γὰρ μόνη μήτηρ | τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ προωρίεθης, ἁγνή. *H θεοτόκος. τὸ Τῆς Εὔας νῦν | δι᾽ ἐμοῦ καταργείεθω κατάκριμα᾽ ἀποδότω δι᾽ ἐμοῦ τὸ ὀφείλημα εήμερον" : δι᾿ ἐμοῦ τὸ χρέος | τὸ ἀρχαῖον δοθήτω πληρέετατον. ὋὉ ἄγγελος. Ὑπέεχετο | ὁ θεὸς ᾿Αβραὰμ τῷ προπάτορι εὐλογεῖεθαι | ἐν τῷ cmépuari τούτου τὰ ἔθνη, ἁγνή᾽
^ τὸ διὰ ςοῦ δὲ πέρας | ἣ omócyecic δέχεται crjuepov. ᾧδὴ Z'. κατὰ τὸ «Οὐκ ἐλάτρευςαν τῇ κτίεςει.» *H θεοτόκος. Φῶς τὸ ἄϊλον | μηνύων ὕλῃ εώματος
ἑνωθηςόμενον δι᾿ εὐςπλαγχνίαν πολλὴν, | φαιδρὸν εὐατγτέλιον, θεῖα κηρύγματα νῦν κραυγάζεις μοι᾿ 80 εὐλογημένος, πάνατγνε, ὃ καρπὸς τῆς εῆς κοιλίας.
59 Luc. I 32 — 61 τὸν θρόνον Barth. — 62 καλονὴν A -- 66 χαρὰν ἥκεις κομίζων A 74 Genes, XII 2—3.
240 OCOQANOYC
*O ἄγγελος. Χαῖρε, δέεποινα | παρθένε, χαῖρε, máva[ve- χαῖρε, δοχεῖον θεοῦ" χαῖρε, λυχνία φωτός, ᾿ ᾿Αδὰμ ἣ ἀνάκληεις, Εὔας ἣ λύτρωεις, | ὄρος ἅγιον, 5 περιφανὲς ἁγίαςμα | καὶ νυμφὼν ἀθαναείας.
ΟΣ
*H θεοτόκος. Ψυχὴν ἥγνιςε, τὸ có) ὡ ναὸν εἰργάςατο χωρητικόν με θεοῦ, | εκηνὴν 0cokócunrov, ἔμψυχον τέμενος | ἣ ἐπέλευεις 90 τοῦ παναγίου πνεύματος καὶ ζωῆς ἁγνὴν μητέρα.
*O ἄγγελος. 'Qc πολύφωτον | λαμπάδα καὶ θεότευκτον παςτάδα βλέπω ce: νῦν ὡς xpucfj κιβωτὸς | τοῦ νόμου τὸν πάροχον δέχου, θεόνυμφε, | εὐδοκήςαντα 95 τὴν τὖν ἀνθρώπων ῥύςεαεθαι | διὰ «οὔ φθαρτὴν οὐείαν.
din η΄. κατ᾽ ἀλφάβητον. Ὁ ἄγγελος. ὡς Εὔαν πόρρω πέμψῃς θεοῦ“. Ἄκουε, κόρη παρθένε ἁγνή, 10 ἀλλ᾽ ὅμως ἤδη βοῶ᾽ εἰπάτω δὴ ó Γαβριήλ, εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα κυρίου τὸν Βουλὴν ὑψίετου ἀρχαίαν ἀληθινήν. κύριον. Γενοῦ πρὸς ὑποδοχὴν ἑτοίμη θεοῦ" 100 Διὰ coü γὰρ ὃ ἀχώρητος βροτοῖς ἀναςετραφήεεται᾽ διὸ καὶ χαίρων βοῶ " εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα κυρίου τὸν
ὋὉ ἄγγελος. Ἴδε, co: τὸ ἄπορον λέλυται, qnd πρὸς ταῦτα [6] Γαβριήλ᾽ Καλῶς γὰρ ἔφης τὸ πρᾶγμα oucrék-
κύριον. i; ᾿ : HEP CE 115 Λόγοις cv χειλέων πειθαρχοῦςα 'H θεοτόκος. λοϊπὸν
Ἔννοια πᾶςα ἥττᾶται βροτῶν, - . Μὴ ἀμφίβαλλε: ὡς πλάεματι,
105 ἀντέφηςεν ἣ παρθένος, ὡς πράγματι δὲ πίςτευε᾽
Znroóca ἅπερ μοι φθέγγῃ παράδοξα᾽ ἐγὼ γὰρ χαίρων βοῶ"
Ἥξεθην cou τοῖς λόγοις, ἀλλὰ δέδοικα εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα κυρίου τὸν
Θαμβηθεῖεα, μὴ ἀπάτῃ με κύριον.
86 καὶ εὦμα Darth. — 94 δέχου πανάμωμε Barth, — 101 ἀναςτραφήςεται Darth.: cuvavacrpéperai ἃ — 103 Exclamatio εὐλογεῖτε x. τ. À. ἃ reliqua stropharum parte ita disiuncta est, ut acrostichidis ordinem interrumpat — 110 ἤδη βοῶ] ἴδε βοᾷς et in hac et in quarta stropha Darth. — 112 nescio an τὸ vel co: delendum sit — 113 ὁ cum süper-
fluat uneinis inclusimus — 116 ἀμφίβαλε A
KANON 941
Ἡ 6eorókoc. Xei δὲ πιςτιὺν τῇ 6eoróku ἀειγήτως 130 Νόμος οὗτος θεόθεν βροτοῖς, Φωνὴν τοῦ ἀγγέλου ἀναμέλποντα : 5 ἄμεμπτος αὖθις φηεὶ, ἐν ἀγαλλιάςει βοάτω᾽ “Ξυνοῦ ἐξ ἔρωτος τόκον mpoépxecoar χαῖρε κεχαριτωμένη * “Οὐκ οἶδα εὐυζύγου παντελῶς ἡδονήν᾽ ὃ κύριος μετὰ co. Tic οὖν λέγεις, ὅτι τέξομαι; 125 φοβοῦμαι, μὴ ἀπάτῃ AoMjc: 150 Ὑπὲρ ἔννοιαν ευλλαβοῦςα θεὸν ἀλλ᾽ ὅμως ἤδη βοῶ᾽ Τῆς φύςεεως θεεμοὺς ἔλαθες, κόρη εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα κυρίου τὸν (ὺ γὰρ ἐν τῷ τίκτειν τὰ μητέρων κύριον. διέδρας,
ευεςτὴ φύεις καίπερ καθεετηκυῖα᾽ ὅθεν ἐπαξίως ἀκούεις" 155 χαῖρε κεχαριτωμένη" ὃ κύριος μετὰ ςοῦ.
Ὃ ἄγγελος. Ῥήματα, ἅπερ μοι φθέγγῃ, ςεμνὴ, ὃ ἄγτελος πάλιν βοᾷ, 130 ζυνήθη πέλει λοχείας ἀνθρώπων θνητῶν Τὸν ὄντως θεόν cov ἐπαγγέλλομαι Ὑπὲρ λόγον τε καὶ ἔννοιαν capkoUnevov, ὡς οἶδεν αὐτός᾽
ΤΤῶς πηγάζεις γάλα, παρθένε ἁγνή; Οὐ φέρει ἐξειπεῖν γλῶςςα βροτεία᾽ Ξένον γὰρ qgüceuc ἐπιδείκνυςαι
OEYEAMY 2 πρᾶγμα poro a AOUPUV jim : : Νομίμου γονῆς ὅρους omeppoivov: 135 εὐλοτεῖτε πάντα τὰ ἔργα κυρίου τὸν 169 Sor divae: duoücu- boi ie χαῖρε κεχαριτωμένη᾽ Ἡ θεοτόκος. ὃ κύριος μετὰ coo. Φαίνῃ μοι ἀληθείας ῥήτωρ, κατέθετο f] παρθένος᾽ Μυετικῶς ταῖς ἱεροτεύκτοις γραφαῖς Χαρᾶς κοινῆς γὰρ ἐλήλυθας ἄγτελος᾽ Λαλεῖται περὶ cob, μῆτερ ὑψίετου᾽ Ψυχὴν οὖν ἐπεὶ ευγκαθήγνιεμαι «εώ- Κλίμακα γὰρ πάλαι Ἰακώβ ce mpo- 5 ματι, τυπουςᾶν 140 'Qc τὸ ῥῆμά cou, τενέεθω pov 165 Ἰδὼν ἔφη" βάεις θεοῦ arm: «κηνούτω ἐν ἐμοὶ ὁ θεὸς, ὅθεν ἐπαξίως ἀκούεις᾽ πρὸς ὃν βοῶ μετὰ εοῦ᾽ χαῖρε κεχαριτωμένη᾽ εὐλογεῖτε πάντα τὰ ἔργα κυρίου" τὸν ὃ κύριος μετὰ coQ. εν κύριον. Θαυμαςτὸν τῶ ἱεροφάντῃ Mucei ᾧδὴ θ΄. 'H βάτος καὶ τὸ πῦρ ἔδειξε τέρας᾽ κατ᾽ ἀλφάβητον ἀντιςτρόφως. 170 Ζητῶν δὲ τὸ πέρας εἰς διάβαειν ^ Ὡς ἐμψύχωῳ θεοῦ κιβωτῷ χρόνου 145 Ψαυέτω μηδαμῶς χεὶρ ἀμυήτων" Ἐν κόρῃ ἁτνῇ, ἔφη, κατοπτεύεω᾽
130 εὐνήθους Barth, — 133 ὡς oibev αὐτὸς de coni. scripsimus: ὡς αὐτὸς oibev ἐκ coU
-* A sed ἐκ coU in rasura, ὡς οἶδεν ἐκ cou Barth, — 136 fort: τῆς ἀληθείας — 139 cuyxa- — θήτγνιεμαι εώματι Α cum schol,: καθήγνιςμαι πνεύματι Barth. — 144 post ἐμψύχῳ vocabu-
lum bisyllabum, ut oócy vel κόρῃ, excidisse videtur — 148 βοᾷ A cum rasura post a — duarum vel trium syllabarum — 153 φύεις περ Darth, — 164 Genes. XXVIII 12—13,. — - 168 θαυμαετὸν A m. pr, Barth.: θαυμαςτῶς A m. sec, --- παράδοξον, post Μωςεῖ m. pr.
— additum, m. sec. delevit A — 169 Exod, III 2.
CARMINA CHRISTIANA. 16
242 ΙΏζΗΦ
fj ὡς θεοτόκῳ λεχθείη" Βλέπει δὲ ὡς πόκον Γεδεών: ὃ χαῖρε κεχαριτωμένη᾽ Δαυϊδ᾽ δὲ ὃ κύριος μετὰ ςοῦ. ᾿Αγίαεμα φάεκει, πύλην δέ ce ἄλλος" ὃ Γαβριὴλ δέ cot κραυγάζει" Δανιήλ ce ὄρος καλεῖ νοητόν, χαῖρε κεχαριτωμένη᾽ 175 Γεννήτριαν θεοῦ ὃ Ἡ αἴας" ὃ κύριος μετὰ ςοῦ.
ΙῶΏζηῷ TOY ὙΜΝΟΓΡΑΦΟῪ I
Κανὼν eic ἀνάμνηειν τοῦ ceicuoO. ἔτει 740 γεγονότος ('Okrujp. 20).
'H ἀκροςτιχίε: «Ὦ Χριετὲ, τῆς γῆς τὸν κλόνον παῦςον τάχος Ἰωςήφ.» ἦχος πλ. β΄. ᾧδὴ α΄. Ὥς φοβερὰ f] ὀργή cov, | ἐξ ἧς ἣμᾶς ἐλυτρώεω, κύριε, | μὴ ευγχώςας ἐν τῇ τῇ ἅπαν τὸ ἀνάετημα ἡμῶν ! εὐχαρίετως ce διὸ | ἀεὶ δοξάζομεν.
5 Χαίρων ἀεὶ καθ᾽ ἑκάετην | τῇ παντελεῖ διορθώςει, δέεποτα, | ὥςπερ φύλλον εὐτελὲς διαςείεις ἅπαςαν τὴν γῆν, εἰς τὸν φόβον cou πιετοὺς | ετηρίζων, κύριε.
ῦςαι ςειεμοῦ βαρυτάτου | πάντας ἡἣμᾶς ᾿ 10 καὶ μὴ δώης, κύριε, | ἀπολέεθαι παντελῶς τὴν κληρονομίαν cou, πολλοῖς παροργίζουςαν κακοῖς | c& τὸν μακρόθυμον.
ἹἹκετικῶς cot βοῶμεν, μῆτερ θεοῦ, τὰ ευνήθη «πλάγχνα cou | ἐπὶ πόλιν καὶ λαὸν 18 εὐυμπαθῶς δεικνύουςα ςειεμοῦ βαρυτάτου καὶ φθορᾶς | ἡμᾶς ἀπάλλοξον.
173 Daniel II 35/45. — 175 les. VII 14. — 176 ludice. VI 36--40. Psalm. CXXXI 18 — 111 Genes, XXVIII 17.
Odae primae hirmus legitur hic in Octoecho p. 119 ed. Ven.: Ὡς ἐν ἠπείρῳ πεζεύςας ὁ Ἱεραὴλ | ἐν ἀβύεεῳ ἴχνεει | τὸν διώκτην Φάραι!ὺ} καθορῶν ποντούμενον θεῷ | ἐπινίκιον δὴν ἐβόα dcupev. — v. 16 post hunc versum altera oda intercidit, quam a losepho me- lodo huie canoni insertam fuisse acrostichidis hoc loco facta lacuna docet.
20
30
40
17 tertiae huius odae ὁ θεός μου | ὁ ὑψώςας τὸ κέρας | πέτρᾳ | τῆς ὁμολογίας cov. — 33 μοι δύναμις | θεὸς καὶ κύριος | fj ce
KANONEC ibn Y. Ἢ τῆ μαετίζεται, ἡμῶν κακῶς διακειμένων καὶ ἀεὶ τὴν ὀργήν cou | εὐγκινούντων καθ᾽ ἡμῶν, οἰκτίρμον παμβαειλεῦ" ἀλλὰ φεῖςαι, | δέςποτα, τῶν δούλων cov.
Cucceícac, κύριε, τὴν γῆν | écrepéucac πάλιν, νουθετῶν, ἐπιετρέφων, | τὴν ἀςεθένειαν ἡμῶν ςτηρίζεεθαι ἐν τῷ εὦ θείῳ φόβῳ | θέλων, ὑπεράταθε. *
. F'evvócac θάνατον πικρὸν | καὶ ςειεμοὺς Bapurárouc
καὶ πληγὰς ἀνηκέετους | ἁμαρτίας, ἀδελφοὶ, ἐκφύγωμεν καὶ θεὸν μετανοίας | τρόποις ἐκμειλίξωμεν.
Ἢ μόνη οὔςεα ἀγαθὴ | τὸν πανάγαθον Aóyov ἐκτενῶς ἐκδυεώπει | τῆς παρούεης τοῦ εειεμοῦ ῥυςεθῆναι πάντας ὀργῆς᾽ θεοτόκε | ἄχραντε, δεόμεθα.
dn δ΄. (αλεύεις, κύριε, | τὴν γῆν βουλόμενος ἑδραςμῶῷ ἀληθείας | πάντας ἣμᾶς, δέεποτα, «ςτηρίζεεθαι | «αλευομένους προεβολαῖς τοῦ δολίου πολεμήτορος.
Τῇ θείᾳ νεύςεει cou | κλονεῖς τὰ εύμπαντα καὶ δονεῖς τὰς καρδίας | τῶν ἐπὶ τῆς κατοικούντων, bécrora: | τῆς οὖν δικαίας cou ὀργῆς ἄνες, κύριε, τὰ κύματα.
Οὐδ᾽ ὅλως ἔχοντας | εἰς νοῦν τὸν φόβον cou ἐκφοβεῖς τῇ κινήςει | πάεης τῆς Τῆς, μόνε εὐευμπάθητε᾽ ἀλλὰ ευνήθως ἐφ᾽ ἡμᾶς
^ ,
τὰ ἐλέη cou Oauuácrucov.
Naóv ce, bécmoiva, | θεοῦ τινώεκοντες ἐν ἁγίῳ να cou | χεῖρας oixrpüc αἴρομεν εἰς bénav: | ἴδε τὴν κάκωειν ἡμῶν καὶ παράςχου εὴν βοήθειαν.
καθαρᾶς | ἐν κυρίῳ ἑορτάζουεα — 37 Psalm. CHI 32,
16 *
243
hirmus exstat in Octoecho p. 120: Οὐκ écriv. ἅτιος dc cv | κύριος τῶν πιςτῶν cou ἀγαθὲ | καὶ crepedicac ἡμᾶς | év τῇ uartae odae hirmus exstat in Octoecho p. 121: Xpicróc ἡ ἐκκληεία | θεοπρεπῶς | μέλπει ἀνακράζουςα Ι ἐκ διανοίας
244 IQCHÓ
ᾧδὴ ε΄. Koi co, καρδία, ςείεθητι νῦν 50 βλέπουςα θεοῦ τὴν ἀπειλὴν ἐπικειμένην, καὶ βόηςον᾽ φεῖςαι τοῦ λαοῦ cou, δέεποτα κύριε, καὶ παῦςον τὴν δικαίαν ὀργήν cou, εὔςπλαγχνε.
Λαὸν καὶ πόλιν, ἥνπερ τῷ εὦ 55 αἵματι ἐκτήεω, "Incoó, μὴ παραδις εἰς ἀπώλειαν ἐν τῷ cuvrapáccetv τὴν γῆν ceicuio φοβερῶ᾽ χορὸς τῶν ἀποςτόλων | καθικετεύει ce.
ὋὉδούς cou, δέεποτα, τὰς ὀρθὰς 60 γνώμῃ ὑπεκκλίνοντες crpegMj εἰς ἀγανάκτηςιν τρέπομεν c€ τὸν ευμπαθῆ τε καὶ ἀμνηείκακον : ἀλλ᾽ ἵλεως, oikrípuov,, Ὑενοῦ τοῖς δούλοις cov.
Νῦν βοηθείας ἦλθε καιρὸς, 65 νῦν καταλλατγῆς χρεία, ἁγνὴ, πρὸς τὸν υἱόν cOU καὶ κύριον, ὅπως οἰκτειρήεῃ προςκεκρουκότας Tjuüc καὶ τῆς ἐπικειμένης | ὀργῆς λυτρώσηται.
in ς΄.
Οὐκ ἔχοντες, δέςεποτα, | παρρηςείαν δυεωπεῖν 10 oi ταπεινοὶ τὸ ὕψος cou,
τοὺς ἐκλεκτοὺς ἀγγέλους cou εἰς θερμὴν κινοῦμεν παράκληειϊν᾽"
δι᾿ αὐτῶν τῆς ὀργῆς cou | ἐξελοῦ ἡμᾶς. Νῦν ἔγνωμεν, κύριε, | ὡς n8éAncac ἣμᾶς
καὶ οὐδαμῶς cuvéyucac
ὑπὸ τὴν γῆν ευμπτώμαει χαλεποῖς πολλὰ πλημμελήςεαντας᾽"
εὐχαρίετως διό ce μετγαλύνομεν.
-»
Q
49 Quintae huius odae hirmus in Octoecho p. 123 legitur hie: Τῷ θείῳ φέγγει cov ἀγαθὲ | τὰς τῶν ópOpiZóvruv cot ψυχὰς | πόθῳ καταύγαοον, δέομαι, | cé εἰδέναι, λόγε θεοῦ, | τὸν ὄντως θεὸν | ἐκ ζόφου τῶν πταιεμάτων | ἀνακαλούμενον. — 69 Sextae huius odae hirmus legitur in Octoecho p. 124 hic: Τοῦ βίου τὴν 6óAaccav.| ὑψουμένην καθορῶν | τῶν mreipac- μῶν τῷ κλύδωνι | τῶ εὐδίῳ λιμένι cov προςδραμὼν | βοῶ cov; ἀνάγαγε | ἐκ φθορᾶς τὴν ζωήν μου, | πολυέλεε. Ξ :
KANONEC 245
TIpocrárreic ςαλεύεεθαι τὰ θεμέλια τῆς τῆς, 80 ὅπως ἡμεῖς παυεώμεθα oi ταπεινοὶ ςαλεύεεθαι ἀρετῶν. τῆς κρείττονος cráceuc
καὶ τῷ φόβῳ cou, λόγε, | ς«τηριζώμεθα.
᾿Αγία θεόνυμφε, | ἀπορούμενον νυνὶ
τὸν ςὸν λαὸν οἰκτείρηςον,
καὶ μητρικαῖς πρεεςβείαις τὴν καθ᾽ ἡμῶν θεοῦ ἀγανάκτηειν
μεταποίηςον τάχος, δυεωποῦμέν ce.
oo Qt
dn ζ΄. Ὑπερύμνητος ei, κύριε μακρόθυμε, 90 ὅτι οὐκ ἐθανάτωςας i τοὺς οἰκέτας cou | «παραγμῷ καὶ kAóvu. φοβερῷ τῆς γῆς, ἀλλ᾽ ἐφόβιεας ζητῶν τὸ ἐπιςτρέψαι τῶν κακῶν καὶ ζῆςαι πάντας͵ ἡμᾶς.
5 (τεναγμὸν ἀπὸ καρδίας ἀναπέμψωμεν καὶ δάκρυα προχέωμεν, ὅπως ἵλεων τὸν δεςπότην εὕρωμεν Χριετὸν, ἐκτρίψαι ςειεμὼ πάντας ἡμᾶς διὰ πληθὺν ἁμαρτιῶν 100 ἐπαπειλοῦντα δεινῶς.
Οἴμοι κράξωμεν καὶ χεῖρας ἐκπετάσωμεν πρὸς τὸν θεὸν τὸν ὕψιετον καὶ παυεώμεθα τοῦ λοιποῦ ποιεῖν τὸ πονηρόν᾽ ἰδοὺ ὃ εὠτὴρ ἀτανακτῶν τ05 caÀeuer ἅπαςαν τὴν τῆν, «τηρίξαι θέλων ἡμᾶς.
Neücov, ἄχραντε, εωθῆναι τοὺς οἰκέτας cou, ἀπολεεθῆναι μέλλοντας ἐν ὀρτῇ θεοῦ | καὶ θυμῷ μεγάλῳ καὶ φρικτῷ 110 τῆς νῦν ἐπελθούεης ἀπειλῆς διὰ τὸ πλῆθος τῶν πολλῶν ἁμαρτημάτων ἡμῶν. , 89 Septimae huius odae hic in Octoecho p. 126 legitur hirmus: ApocofóAlov μὲν τὴν
κάμινον εἰργάεατο | ἄγγελος τοῖς ócloic παιςεί" | τοὺς Χαλδαίους δὲ | καταφλέγον πρόςταγμα θεοῦ | τὸν τύραννον ἔπειςε βοᾷν᾽ | εὐλογητὸς εἶ ὁ θεὸς, | ὁ τῶν πατέρων ἡμῶν.
246 IQCHo ᾧῳδὴ η΄. Τῆς δικαίας cou ταύτης ὀργῆς, φιλάνθρωπε, ἐπελθούεης ἀθρόως | cuverapáy8nuev 115 καὶ ἀπελπιςομιὺ [παντελεῖ ευνεεςχέθημεν, προςαγανακτοῦντα | δρῶντες καθ᾽ ἡμῶν ce.
᾿Ανατείνωμεν χεῖρας, | πιςτοὶ, καὶ ὄμματα πρὸς τὸν μόνον δεςπότην | εώζειν δυνάμενον, xpáZovrec* Xpicré, | τὸν θυμόν cou ἀπόετρεψον 120 ἀφ᾽ ἡμῶν ταχέως | φιλάνθρωπος ὑπάρχων.
Χιλιάδες ἀγγέλων, | μαρτύρων εὔὐλλογος, προφητῶν, ἀποςετόλων, | δείων, ἱεραρχῶν ἅγιος χορὸς | ἱκετεύει ce, δέςποτα - φεῖςαι τοῦ λαοῦ cou τοῦ τεταπεινωμένου.
125. ὋὉ γινώεκων, οἰκτίρμον, | τὸ ἀεθενὲς ἡμῶν καὶ εὐόλιεθον πάντῃ | καὶ ἀδιόρθωτον ἄνες τὴν ὀργὴν | καὶ τὸν τάραχον κόπαςον καὶ τῷ Ci) ἐλέει οἰκτείρηςον τὸν κόεμον.
(υμπαθὴς, θεοτόκε, | τὸν εὐευμπάθητον 130 à τεκοῦςα εὐτῆρα, ἴδε τὴν κάκωειν καὶ τὸν «τεναγμὸν | τοῦ λαοῦ cou καὶ τάχυνον τοῦ παρακαλέςαι | μᾶς οἰκτειρηθῆναι. dió" θ΄. Ἰδοὺ οἱ πάντες ἡμεῖς ἐπταίςαμεν, καὶ φοβερῶς ἣ γῆ μηδὲν cpodeica. κολάζεται" 139 νουθετῶν γὰρ huGc ὃ φιλάνθρωπος ὅλην αὐτὴν caAeUel: λάβωμεν αἴεθηειν καὶ τῆς «ωτηρίας ἑαυτῶν ἐπιμελώμεθα.
'Qoóv καὶ χρόνων ὑπάρχων κύριος 110 μιᾷ ῥοπῇ n8éAncac ἐκτρίψαι τοὺς δούλους cou: ὑπὸ δὲ τῆς πολλῆς εὐςπλαγχνίας cou, —— δέςεποτα, ἐκωλύθης᾽ εὐχαριετοῦμέν coi oi ἀναπολόγητοι ἡμεῖς, | μόνε φιλάνθρωπε.
113 Octavae odae hic legitur in Octoecho p. 127 hirmus: Ἐκ φλογὸς τοῖς ὁείοις | 6pócov ἐπήγαςας | xai δικαίου θυείαν | ὕδατι épAe£ac* ἅπαντα γὰρ δρᾷς, | Χριετὲ, μόνῳ τῶ βούλε- c0at | cé ὑπερυψοῦμεν | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας — 133 Nonae odae hirmus in Octoecho p. 128 exstat hie: Θεὸν ἀνθρώποις ἰδεῖν ἀδύνατον, | ὃν οὐ τολμᾷ ἀγγέλων ἀτενίςαι τὰ τάγματα᾽ | διὰ co δὲ, πάναγνε, ὡράθη βροτοῖς | λόγος ςεςαρκωμένος: | ὃν μεγαλύνοντες cov ταῖς οὐρανίαις ςετρατιαῖς cé μακαρίζομεν. Γ Ἶ
145
160
Κανὼν cic
Q
10
KANON€EC 941
ζειεμοῦ, μαχαίρας, πικρᾶς ἁλώςεεως
καὶ ἐθνικῆς, Χριςτὲ, ἐπιδρομῆς καὶ ευμπτώςεως καὶ λιμοῦ καὶ λοιμοῦ καὶ κακώςεως
Tácnc ἄλλης, οἰκτίρμον, ῥῦςαι τὴν πόλιν cou
ἅπαςάν τε χώραν τῶν πιετιὺς | ὑμνολογούντων ce.
'H γῆ ἀγλώεεως βοᾷ creváZouca:
τί με κακοῖς μιαίνετε πολλοῖς, πάντες ἄνθρωποι; καὶ ὑμῶν Ó δεςεπότης φειδόμενος
ὅλην ἐμὲ μαετίζει; λάβετε αἴεθηειν
καὶ ἐν μετανοίᾳ τὸν θεὸν ἐξιλειύςαεθε.
Φθορὰν τι τίκτειν μὴ ὑπομείναςα
πάεης φθορᾶς, παρθένε, ἐξελοῦ ἡμᾶς ἅπαντας καὶ ςειςμοῦ βαρυτάτου καὶ θλίψεως,
παύουςα τοῦ δεςπότου τὴν ἀγανάκτηειν
ταῖς coic μητρικαῖς καταλλαγαῖς, | θεοχαρίτωτε.
H
τὴν θεοτόκον τῷ capBáru τοῦ ἀκαθίετου ὕμνου (Tpubb. ceA. 283). 'H ἀκροετιχίε: «Xapüc δοχεῖον, coi πρέπει χαίρειν μόνῃ" Ἰωεήφ.» ἦχος δ΄. δὴ α΄. Χριςτοῦ βίβλον ἔμψυχον | ἐςφρατγιςμένην ce πνεύματι ὃ μέγας ἀρχάτγελος, | ἁγνὴ, θεώμενος ἐπεφώνει cor: χαῖρε, χαρᾶς δοχεῖον, δι᾿ ἧς τῆς προμήτορος | ἀρὰ λυθήεεται.
᾿Αδὰμ ἐπανόρθωεις, | χαῖρε παρθένε θεόνυμφε, τοῦ ἅδου f] vékpuxic: χαῖρε πανάμωμε,
τὸ παλάτιον | τοῦ πάντων βαειλέως:"
χαῖρε θρόνε πύρινε | τοῦ παντοκράτορος.
Ῥόδον τὸ ἀμάραντον, | χαῖρε, ἣ μόνη βλαςτήςαςα᾽ τὸ μῆλον τὸ εὔοεμον, | χαῖρε, fj τέξαςα᾽
τὸ ὀςεφράδιον | τοῦ μόνου βαειλέως"
χαῖρε, ἀπειρόγαμε, | kócuou διάςωεμα.
v. 1 Poeta in omnibns praeter quartam odis huius canonis modulos canonis Ioannis Damasceni in honorem obitus Mariae compositi (v. p. 229) secutus est,
Z4o IPTA ΠΡ
"Arvetac Oncaópicua, | χαῖρε, δι᾿ ἧς ἐκ roO πτώματος ἡμῶν é£avécrquev: | χαῖρε ἡδύπνοον
15 κρίνον, δέεποινα, | πιςτοὺς εὐωδιάζον᾽ θυμίαμα εὔοεμον, | μύρον πολύτιμον.
i^ γ΄. (τάχυν ἣ βλαςετήςεαςα τὸν θεῖον 45 χαῖρε λυχνία καὶ «τάμνε[ μάννα φέρουεα (c χώρα ἀνήροτος caquc, τὸ γλυκαῖνον χαῖρε ἔμψυχε τράπεζα, ds τὰ τῶν εὐςεβιὺν αἰςεθητήρια. 80 ἄρτον ζωῆς χωρήςαςα᾽ , ᾿ χαῖρε τοῦ ζῶντος ὕδατος Ἱλαςτήριον τοῦ κόεμου, πηγὴ ἀκένωτος, δέεςποινα. χαῖρε, ἄχραντε δέεποινα᾽ χαῖρε κλίμαξ γῆθεν Δάμαλις τὸν μόςχον ἣ τεκοῦςα 50 πάντας ἀνυψώεαεα χάριτι᾽ τὸν ἄμωμον, χαῖρε, τοῖς πιετοῖς᾽ χαῖρε ἣ τέφυρα ὄντως | fj μετάτουςεα 5ὅ χαῖρε ἀμνὰς κυήςαςα ἐκ θανάτου |πάντας πρὸς ζωὴν τοὺς
θεοῦ. ἀμνὸν τὸν αἴροντα KÓcuou παντὸς τὰ πταίςματα᾽ χαῖρε θερμὸν ἱλαετήριον. Οὐρανῶν ὑψηλοτέρα, χαῖρε, γῆς, τὸ θεμέλιον / τῇ εἢ νηδύϊ, ἄχραντε, ἀκόπως pacrácaca: χαῖρε κογχύλη πορφύραν [θείαν βάψαςα ἐξ αἱμάτων cou τι βαειλεῖ rv δυνάμεων.
ὑμνοῦντάς ce.
Ὄρθρος φαεινὸς, χαῖρε, ἣ μόνη 30 τὸν ἥλιον φέρουςα Xpicróv φωτὸς κατοικητήριον, χαῖρε τὸ «κότος λύςαςα καὶ τοὺς ζοφώδεις δαίμονας ὁλοτελῶς ékuetucaca.
55 ἐν 9o €
Νομοθέτην ij rekoóca 60 ἀληθῶς, χαῖρε δέεποινα, τὸν τὰς ἀνομίας πάντων δωρεὰν ἐξαλείφοντα᾽ ἀκατανόητον βάθος, | ὕψος ἄρρητον, ἀπειρόγαμε, | δι᾿ ἧς ἡμεῖς ἐθειύθημεν.
35 Χαῖρε πύλη μόνη, ἣν ὃ λόγος διώδευςε μόνος, ἣ μοχλοὺς καὶ πύλας ἅδου, δέεςποινα, τῷ τόκῳ cOU ευντρίψαςα, χαῖρε fj θεία εἴεοδος 40 τῶν cuZouévuv, θεόνυμφε.
65 C€ τὴν πλέξαςαν τῷ κόσμῳ
ᾧδὴ δ΄. ἀχειρόπλοκον crépavov Ἐν φωναῖς ἀεμάτων πίετει ἀνυμνολογοῦμεν, coi βοῶμεν, πανύμνητε᾽ χαῖρέ coi, παρθένε, κραυγάζοντες, χαῖρε πῖον ὄρος τὸ φυλακτήριον πάντων | καὶ χαράκωμα καὶ τετυρωμένον ἐν πνεύματι᾽ τὸ καὶκραταίωμα |koiiepóv καταφύγιον.
46 Tertia oda sequitur modulos huius hirmi: Ὁ καθήμενος ἐν δόξῃ | ἐπὶ θρόνου θεό- τητος | ἐν νεφέλῃ κούφῃ | ἦλθεν Ἰηςοῦς ὁ ὑπέρθεος | τῇ ἀκηράτι παλάμῃ | καὶ διέεωςε | τοὺς κραυγάζοντας᾽ | δόξα, Xpicré, τῇ δυνάμει cou.
KANONEC
ᾧδὴ εἰ. *Obóv f κυήςεαςεα ζωῆς, χαῖρε, πανάμωμε, ἣ κατακλυςμοῦ τῆς ἁμαρτίας
-εὦςαςα xócuov: | χαῖρε, θεόνυμφε,
τὸ ἄκουςεμα καὶ λάλημα φρικτόν" χαῖρε ἐνδιαίτημα τοῦ δεςπότου τῆς κτίςεως.
Ἰεχὺς καὶ ὀχύρωμα ἀνθρώπων, χαῖρε, ἄχραντε, τόπε ἁτγιάεματος τῆς δόξης,
80 νέκρωεις ἅδου, | νυμφὼν ὁλόφωτε"
χαῖρε τῶν ἀγγέλων χαρμονὴ, χαῖρε ἣ βοήθεια τῶν πιςτῶς δεομένων cov.
Πυρίμορφον ὄχημα τοῦ λόγου, χαῖρε, δέεποινα, 85 ἔμψυχε παράδειςε, τὸ ξύλον
ἐν μέεῳ ἔχων | ζωῆς τὸν κύριον.’
t os €
οὗ ὃ τλυκαςμὸς Zuoroiei πίςετει τοὺς μετέχοντας καὶ φθορᾷ ὑποκύψαντας.
ἹῬΡωννύμενοι εθένει cou 90 πιςτῶς ἀναβοῶμέν cor: χαῖρε πόλις τοῦ παμβαειλέως, δεδόξαςμένα | καὶ ἀξιάκουετα περὶ ἧς λελάληνται ςαφῶς: ὄρος ἀλατόμητον, χαῖρε βάθος ἀμέτρητον.
95 εὐρύχωρον «κήνωμα τοῦ λότου, χαῖρε ἄχραντε᾽
249
κόχλος ἣ τὸν θεῖον μαργαρίτην προαγατοῦςα, | χαῖρε πανθαύμαετε, πάντων πρὸς θεὸν καταλλαγὴ
100 τῶν μακαριζόντων CE,
θεοτόκε, ἑκάετοτε.
dn ς΄.
Tlacràüc τοῦ λόγου ἀμόλυντε, αἰτία τῆς τῶν πάντων θεώεεως, χαῖρε πανάχραντε,
τῶν προφητῶν περιήχημα, χαῖρε τῶν ἀποςετόλων
τὸ ἐγκαλλώπιεμα.
105
Ἔκ co0ü ἣ bpócoc ἀπέεταξε φλογμὸν πολυθεΐας ἣ λύςαςα᾽ ὅθεν βοῶμέν cot:
χαῖρε ὃ πόκος ὃ ἔνδροςος,
110. ὃν Γεδεὼν, παρθένε, προεθεάςατο.
Ἰδού cot χαῖρε κραυγάζομεν, λιμὴν ἡμῖν γενοῦ θαλαττεύουει καὶ ὁρμητήριον
ἐν τῶ πελάγει τῶν θλίψεων καὶ TV «κανδάλων πάντων
τοῦ πολεμήτορος.
115
Χαρᾶς αἰτία χαρίτωςον ἡμιῶν. τὸν λογιςμὸν τοῦ κραυγά- ζειν ςοι᾽ χαῖρε ἣ ἄφλεκτος βάτος, νεφέλη ὁλόφωτε, ἣ τοὺς πιςτοὺς ἀπαύετως ἐπιςκιάζουςα.
120
δὴ Z. ᾿Ανυμνοῦμέν ce | βοῶντες" χαῖρε ὄχημα
ἡλίου τοῦ νοητοῦ᾽
ἄμπελος ἀληθινὴ | τὸν βότρυν τὸν πέπειρον ἣ τεωρτγήςαςα, | οἶνον «τάζοντα
Ἰατῆρα χαῖρε θεόνυμφε᾽
τὸν τὰς ψυχὰς εὐφραίνοντα | τῶν πιετιὺς ce δοξαζόντιυν.
τῶν ἁπάντων ἣ κνήςαςα,
250
130
135
140
160
IQCHo
ἣ ῥάβδος fj μυςτικὴ | ἄνθος τὸ ἀμάραντον
5 ἐξανθήςεαςεα, | χαῖρε δέεποινα, δι᾿ ἧς χαρᾶς πληρούμεθα | καὶ ζωὴν κληρονομοῦμεν.
“Ρητορεύουςεα | οὐ εθένει γλῶςεςα, δέεποινα, ὑμνολογῆςαί ce: ὑπὲρ γὰρ τὰ Cepagiu | ὑψώθης κυήςεαςα τὸν βαειλέα Xpicróv, | ὃν ἱκέτευε πάςης νῦν βλάβης ῥύςαεθαι | τοὺς πιετῶς ce προςκυνοῦντας.
Εὐφημεῖ ce | μακαρίζοντα τὰ πέρατα καὶ πόθῳ κράζει cot: χαῖρε ὃ τόμος, ἐν ὦ | δακτύλῳ ἐγγέγραπται πατρὸς ὃ λόγος, ἁγνὴ, ὃν ἱκέτευε βίβλῳ ζωῆς τοὺς δούλους cou | καταγράψαι, θεοτόκε.
Ἱκετεύομεν | οἱ δοῦλοί cou καὶ κλίνομεν γόνυ καρδίας ἡμῶν"
κλῖνον τὸ οὖς cou, ἁγνὴ, | καὶ εὥςον τοὺς θλίψεει βυθιζομένους ἡμᾶς, | καὶ ευντήρηςον
πάςης ἐχθρῶν ἁλώςεως | τὴν civ πόλιν, θεοτόκε.
Urn η΄. Νηδύϊ τὸν λόγον ὑπεδέξω, τὸν πάντα βαςτάζοντα ἐβάεταςας" γάλακτι ἐξέθρεψας | νεύματι τὸν τρέφοντα τὴν οἰκουμένην ἅπαςαν, | ἁγνὴ, d ψάλλομεν᾽ τὸν κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα καὶ ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας. ᾿
Mucfc κατενόηςεν ἐν βάτῳ τὸ μέγα μυςτήριον τοῦ τόκου COU* παῖδες προεικόνιςαν | τοῦτο ἐμφανέετατα Mécov πυρὸς ἱετάμενοι | καὶ μὴ φλετόμενοι, ἀκήρατε ἁγία παρθένε᾽ | ὅθεν ce ὑμνοῦμεν | eic πάντας τοὺς αἰῶνας.
Οἱ πρύνην ἀπάτῃ γυμνωθέντες «τολὴν ἀφθαρείας ἐνεδύθημεν
τῇ κυοφορίᾳ cou: | καὶ οἱ καθεζόμενοι
ἐν «κότει παραπτώςεων | φῶς κατωπτεύςαμεν, φωτὸς κατοικητήριον, κόρη᾽
ὅθεν ce ὑμνοῦμεν | eic πάντας τοὺς αἰῶνας:
KANONEC 251
Nekpoi διὰ coÜü ζωοποιοῦνται᾽ 165 ζωὴν γὰρ τὴν ἐνυπόετατον ἐκύηςας᾽" εὔλαλοι οἱ ἄλαλοι | πρῴην χρηματίζοντες, λεπροὶ ἀποκαθαίρονται, | νόςοι διώκονται, - πνευμάτων Gepiuv τὰ πλήθη ἥττηνται, παρθένε, | βροτῶν fj εωτηρία.
1τὸ ^H κόεμῳ τεκοῦςα εωτηρίαν, δι᾿ ἧς ἀπὸ τῆς εἰς ὕψος ἤρθημεν, χαίροις παντευλόγητε, | εκέπη καὶ κραταίωμα, τεῖχος καὶ ὀχύρωμα | τῶν μελῳδούντων, ἁγνή" τὸν κύριον ὑμνεῖτε τὰ ἔργα 115 καὶ ὑπερυψοῦτε | εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας,
don θ΄.
Ἵνα cot πιςτοὶ | τὸ χαῖρε κραυγάζωμεν οἱ διὰ coó τῆς χαρᾶς μέτοχοι γενόμενοι | τῆς ἀϊδίου, | ῥῦςαι ἡμᾶς πειραςμοῦ, βαρβαρικῆς ἁλώςεως | καὶ πάεης ἄλλης πληγῆς 180 διὰ πλῆθος, κόρη, παραπτώςεων ἐπιούεης βροτοῖς ἁμαρτάνουειν.
"QgpOnc guricuóc | ἡμῶν καὶ βεβαίωεις, ὅθεν. βοῶμέν cot: χαῖρε ἄετρον ἄδυτον | εἰςάγον κόεμῳ | τὸν μέταν ἥλιον᾽ 185 χαῖρε Ἐδὲμ ἀνοίξαςεα | τὴν κεκλειεμένην, ἁγνή᾽ χαῖρε ετύλε πύρινε, εἰςάγουςα εἰς τὴν ἄνω ζωὴν τὸ ἀνθρώπινον.
(τῶμεν εὐλαβῶς | ἐν οἴκῳ θεοῦ ἡμῶν καὶ ἐκβοήεωμεν᾽ 190 χαῖρε κόεμου δέςποινα᾽ | χαῖρε Μαρία, | κυρία πάντων ἡἥμῶν᾽ χαῖρε fj μόνη ἄμωμος | ἐν τυναιξὶ καὶ καλή᾽ χαῖρε εκεῦος, μύρον τὸ ἀκένωτον ἐπὶ c& κενωθὲν εἰςδεξάμενον.
'H περιςετερὰ | ἣ τὸν ἐλεήμονα 195 ἀποκυήςαςα, χαῖρε ἀειπάρθενε᾽ | δείων πάντων | χαῖρε τὸ καύχημα, τῶν ἀθλητῶν «ετεφάνωμα᾽ | χαῖρε ἁπάντων τε τῶν δικαίων θεῖον ἐγκαλλώπιεμα καὶ ἡμῶν τῶν πιςτῶν τὸ διάςωςμα.
173 fort.: καὶ τεῖχος,
252 IQCHOo
200 Φεῖςαι ὃ θεὸς | τῆς κληρονομίας cov, τὰς ἁμαρτίας ἡμῶν πάςας παραβλέπων νῦν, | εἰς τοῦτο ἔχων | ἐκδυεωποῦςάν ce τὴν ἐπὶ γῆς ἀςπόρως ce | kuogopricacav, διὰ μέγα ἔλεος θελήςαντα -205 μορφωθῆναι, Χριςτὲ, τὸ ἀλλότριον.
ΠῚ Tpubótov ψαλλόμενον τῇ ε΄ τῆς γ΄ éfó. τῶν νηςτειῶν (Τριῴδ. 225) ἦχος α΄. δὴ δ΄. κατὰ τὸ «Ἐπὶ τῆς θείας φυλακῆς.» “«Αγιαςμοῦ παρεκτικὴν | χάριν δωρούμενος ἡμῖν, ἅγιε εταυρὲ, ἀποετόλων καύχημα καὶ ετήριγμα, πρόκειςαι εἰς προςκύνηειν ςήμερον πάςῃ τῇ οἰκουμένῃ, 5 τὸν τῆς vncreíac καιρὸν κατευμαρίζων ἡμῖν.
(κιογραφούςεας τὸν «ταυρὸν χεῖρας ἐκτείνας ᾿Αμαλὴκ ἔτρεψε Μωεῆς: | ὃν τυποῦντες χεῖρας ἐκπετάςσωμεν νηςτείαις καὶ δεήςεει,
ςτῖφος ὅπως τρέψωμεν δαιμόνων
10 ἐκπολεμούντων ἡἥμᾶς | διὰ παντὸς φθονερῶς.
Θείῳ ἀρότρῳ τοῦ «ς«ταυροῦ | κατενειύςατε τὴν τῆν, θεῖοι μαθηταὶ, | καρποφόρον ταύτην ἀναδείξαντες βλαετάνουςαν eücépeiav:
ὅθεν ὑμᾶς φωναῖς ἐτηείαις
15 àveupnuoüvrec Xpicróv | ἀεὶ δοξάζομεν.
Μῆτερ θεοῦ τοῦ ἀγαθοῦ, ἀγάθυνόν μου τὴν ψυχὴν, ἣν ὃ πονηρὸς | cuvn8eía πονηρᾷ ἐκάκωςεν, ἀθλίως δελεάςας με, ὅπως ὡς curnpíac αἰτίαν 30 ὑμνολογῶ ce ἀεὶ | τὴν πολυύμνητον.
ᾧδὴ η΄. κατὰ τὸ" «Αὕτη ἣ κλητή.»
Χαίροις ὃ «ταυρὸς ὃ τριμερὴς καὶ θεῖος,
ἐν ὦ Ó εἷς τῆς τριάδος | εάρκα. popécac ἐπάγη,
2 καύχημα καὶ «τήρ. ex cod. vaticano Maio in Spicileg. romano t. IV: «τήρ. kai καύχ.
Triod, — 5 ἐξευμαρίζων Triod. — 14 ἡμᾶς Maio — 15 ἀνευφημοῦμεν, ἀεὶ Xpicróu δοξάζον- Tec Maio — 22 ἐν eiiciendum videtur. ;
τῷ σι
90
KANONEC 253
ἐμπαγέντας fjuüc | ἀςεβείας eic βυθὸν Aurpucápuevoc, ὃν ὑπερυψοῦμεν | Xpicróv eic τοὺς αἰῶνας.
(θένος τὸν craupóv | κραταιὸν κεκτημένοι τοὺς δεινῇ δυναςτείᾳ | τοῦ πονηροῦ δουλωθέντας ἠλευθέρωςαν | οἱ τοῦ λόγου, μαθηταὶ ἀνακράζοντες, c& ὑπερυψοῦμεν, | Xpicié, εἰς τοὺς αἰῶνας.
Οἴμοι! τί φρικῶδες τὸ βῆμα ἐκεῖνο, ἐν ὦ, λόγε, καθίςας | τὰ πεπραγμένα κρυφῇ μοι φανερώςεις, Χριετὲ, | ς«τηλιτεύων τὴν ἀναιεθηείαν uou; ἀλλὰ φύςει ὧν ευμπαθὴς geicoí μου τότε.
Κόλπων οὐκ ἐκετὰς τῶν πατρώων ἐν κόλποις ἀνεκλίθης παρθένου | ἐπ᾽ ἀνακλήςει τοῦ γένους,
35 οὗ égópecac | διὰ «πλάγχνα, Χριςτὲ, τὸ ὁμοίωμα" ὅθεν ce ὑμνοῦμεν, | Xpicré, εἰς τοὺς αἰῶνας. ὠδὴ θ΄. κατὰ τὸ᾽ «Φωτίζου, φωτίζου.» Φαιδρύνου, φωτίζου | fj ἐκκληςεία τοῦ Χριετοῦ τοῦ «εταυροῦ ταῖς ἀκτῖειν, ὃν φέρεις προκείμενον πάντων πιςτῶν εἰς προςκύνηειν " 40 εὺ δὲ πληθὺς | πᾶεα τῶν δαιμόνων ckórouc πληεςεθεῖςα ἀπόδραθι. Κράτος ἐγκρατείας | ὃ θεῖος πέφυκε cravupóc, ςυνεργὸς ἀγρυπνούντων, | νηςτευτιῶν ἐνίεχυεις, πολεμουμένων ὑπέρμαχος, * 40 τοῦτον, πιςτοὶ, | πόθῳ ευνελθόντες περιχαρῶς προςκυνήεωμεν. Θεμέλιοι θεῖοι τῆς ἐκκληςείας τοῦ Χριετοῦ ἑδραςεμῷ εὐςεβείας | πάντας ευντηρήςατε , καὶ ἐπὶ πέτραν crhpi£are 50 τὴν ἀρρατῆ | τοῦ ἐκλεξαμένου ὑμᾶς, ἀπόεςετολοι ἔνδοξοι: Χαρὰν ευλλαβοῦςα | τοῦ ἀρχαττέλου τῇ φωνῇ τῆς ἐμῆς νῦν καρδίας τὴν λύπην ἀφάνιςον τὴν ψυχοφθόρον καὶ δίδου, ἁγνὴ, δῦ χαροποιὸν | πένθος, ὅπως εὕρω ἐκεῖ τὴν θείαν παράκληειν. 23 exspectes λυτρωςόμενος — 97 ἀναμέλποντες "'riod. — 32 fort.: ἀλλὰ ευμπαθὴς ὧν | qUce φεῖςαί μου τότε --- φεῖςαι dv Maio — 35 'Incoó "l'riod.. — 36 ὑμνοῦμεν βροτοὶ εἰς
''iod. — 39 πιςτῶν om, Maio.
254
MHTPOQCANOYC
MHTPOOANOYC
Κανὼν eic τὴν μακαρίαν τριάδα (Ὄκτ. ceA. 93). 'H ἀκροετιχίς:
ς
«Κανὼν ὁ πέμπτος φωτὶ τῷ τριςηλίῳ.» ἦχος πλ. α΄. d" α΄. κατὰ TÓ' «Ἵππον καὶ ἀναβάτην.» Κράτος τῆς ἑνιαίας | καὶ τριςηλίου μορφῆς ἀνυμνοῦντες βοῦῶμεν" | τὸν νοῦν ἡμῶν καταύτγαοον, θεὲ παντοδύναμε, καὶ πρὸς τὴν εὴν, δέεποτα, μετεώριςον δόξαν ἄφραετον.
σι
"Avw ce τῶν ἀγγέλων | διάκοεμοι νοεροὶ ἀειγήτως ὑμνοῦειν | ἐν τριςαγίοις ἄεμαει μονάδα τριςάριθμον καὶ τριάδα εύμμορφον, 10. ὑπερούειον, παντοδύναμον.
Νέκταρ τῆς εῆς ἀγάπης | γλυκύτατον, φωτουργὸν τῇ ψυχῇ uou παράεχου, | τριὰς μονὰς ἀρχίφωτε, καὶ θείαν κατάνυξιν, καθαρτικὴν, δέςεποτα 15. πολυέλεε πάεης κτίςεως.
“ὥςπερ ἐπὶ τὸν πόκον | κατῆλθεν ἀψοφητὶ οὐρανόθεν, παρθένε, | ὃ ὑετὸς ἐν μήτρᾳ cou ὁ θεῖος καὶ ἔεωςε : ξηρανθεῖςαν ἅπαςαν 230 τῶν ἀνθρώπων τὴν φύειν, ἄχραντε.
ion γ΄. κατὰ τὸ «'O πήξας ἐπ᾽ οὐδενός.» Νοήςας τὰς νοερὰς | οὐείας ὑπέετηςας ὑμνῳδοὺς ἀπαύετως | τῆς εῆς θεότητος, τρίφωτε θεὲ xoi παντουργέ᾽ | ἀλλὰ καὶ τῶν πηλίνων καὶ γηγενῶν δέξαι τὴν αἴἵνεειν 25 καὶ τὴν ἱκεςίαν ὡς εὔςπλαγχνος.
Metrophanis hie canon octava quaque dominica inter diem festum Omnium sanctorum
et paschatis hora nocturna legi solet. — Cod. D — v. 4 verbum δέεποτα huius strophae et quae in reliquis strophis ei respondent, a priore versu avulsa sequenti praemisit D — 13 καί om. D — 24 τὴν δέηςειν Oct,
KANQON 255
Ὃ mácnc κατὰ φύειν | τροπῆς ἀνεπίδεκτος τοῖς ἀλλοιουμένοις | ἡμῖν καὶ μέλπουει τὴν ἀνεξιχνίαςτον πηγὴν | τῆς ἀγαθότητός cov πλημμελημάτων δὸς ευγχώρηειν, i 30 ἥλιε τῆς δόξης Tpicákricre.
Πατέρα καὶ τὸν υἱὸν | καὶ πνεῦμα δοξάεωμεν ἐν ἀπαραλλάκτῳ | μορφῇ θεότητος, c& τὸν ἑνικὸν καὶ τριλαμπῆ | κύριον τῶν ἁπάντων, ὡς οἱ προφῆται καὶ ἀπόετολοι 35 παρὰ ςοῦ ςαφῶς ἐδιδάχθηςαν.
Ἐφάνης τῷ Muücfj | ἐν βάτῳ ὡς ἄγγελος βουλῆς τῆς μεγάλης | τοῦ παντοκράτορος, τὴν ςὴν ἐκ παρθένου προδηλῶν | ςάρκωειν, θεοῦ λόγε, δι᾿ ἧς ἡμᾶς μετεςτοιχείωςας 40 καὶ πρὸς οὐρανὸν avepígacac.
iibi] δ΄. κατὰ τὸ «Τὴν θείαν ἐννοήςας cou κένωειν.» Μυεῖται τῆς μιᾶς κυριότητος | τὸ τριφαὲς ὁ Δανιὴλ, Χριςτὸν κριτὴν θεαςάμένος πρὸς τὸν πατέρα ἰόντα καὶ πνεῦμα τὸ προφαῖνον τὴν ὅραειν.
45 TInMvoic τοὺς ὑμνοῦντάς ce cróuaci | τὸν ὑπερούειον θεὸν τριαδικὸν ὑποετάςεει μοναδικὸν δὲ τῇ φύεει, τῆς δόξης τῶν ἀγγέλων ἀξίωςον.
Τὸ ὄρος τὸ δαεὺ καὶ karáckiov, ὃ εἶδε πρὶν ὃ ᾿Αββακοὺμ, 50 ἐξ οὗ προῆλθεν ὃ ἅγιος,
τὸν δυςθείώρητον τόκον ᾿ ἐδήλου εῆς, παρθένε, ευλλήψεως.
ὠδὴ εἰ. κατὰ τὸ «'O ἀναβαλλόμενος.» Ὁ δι᾽ ἀταθότητα | krícac τὸν ἄνθρωπον καὶ κατ᾽ εἰκόνα | τὴν εὴν ποιήςας, 55 ἐν ἐμοὶ karoíkrncov, τρίφωτε θεέ μου, | ὡς ἀγαθὸς καὶ εὔςπλαγχνος.
26 ἀπαράδεκτος Oct, — 38 τῆς cfjc ἀγαθοούνης Oct. — 80 ἥλιε... rpicákricre D: καὶ τὴν εὠτηρίαν ὡς εὔεπλαγχνος Oct. — 31 δοξάζομεν Oct, — 38 coü τὴν Oct. — 40 obpa- νούς Oct. — 41 Daniel VII 13—14. — 47 τε Oct.
256 MHTPOQANOYC
Có ue καθοδήγηςον, | μονὰς τριςήλιε, : πρὸς τρίβους θείας | τῆς curnpíac, καὶ τῆς εῆς ἐλλάμψεως 60 πλήρωςον ὡς φύεει | θεὸς ἀπειροδύναμος.
Φῶς τὸ ἀδιαίρετον | τῆς μιᾶς φύςεως, ueuepicuévov | τοῖς χαρακτῆρει,
τριλαμπὲς, ἀνέεπερον, τὴν ἐμὴν καρδίαν | ταῖς αἴγλαις cou καταύγαεοον.
65 ὡς κατεῖδε πάλαι ce, | ἁγνὴ πανάχραν "1 ὁ ὑποφήτης | BAémoucav πύλην Ξ
πρὸς τὸ φῶς τὸ ἄδυτον, παρευθὺς ἐπέγνω | θεοῦ κατοικητήριον.
3 δὴ ς΄. κατὰ τὸ «Μαινομένην κλύδωνι.» Τριφαὴς ὑπάρχουεα | θεαρχία ὑποετατικῶς τὸ ἑνιαίΐα πέφυκας ὡς εύμμορφος É koi icoupróc | xai κατ᾽ οὐείαν καὶ βούληειν.
Ἱκανῶς ἐδήλωςεν | ó προφήτης, ἄδων τῷ πατρί᾽ εὖ φωτὶ, τῷ πνεύματι, | ὀψόμεθα φῶς τὸν υἱὸν, ἕνα θεὸν τὸν τριεήλιον.
κα οι
Τῶν πταιεμάτων λύτρωειν | καὶ κινδύνων, δέςεποτα θεὲ ἑνικὲ καὶ τρίφωτε, κατάπεμψον coic ὑμνηταῖς | πρεεβείαις τῆς θεομήτορος.
don ζ΄. i. κατὰ τὸ «Ὁ ὑπερυψούμενος.» ὡς ἐλέους ἄβυςςον | κεκτημένος, κύριε, καὶ πέλαγος ἄπειρον, | οἰκτίρμον, ἐλέηςον 80. τοὺς ἕνα ce ὑμνοῦντας | τριλαμπῆ θεὸν τῶν ὅλων.
Τὸν ἀπερινόητον, | ἑνικὸν καὶ τρίφωτον θεόν ce καὶ κύριον | ὑμνοῦντες λιτάζομεν. παράεχου τοῖς coic δούλοις | ἱλαςεμὸν ἁμαρτημάτων.
ς , » , ^ ^ , D Ράδαμνον ἐβλάετηςας | τῶ πατρὶ cuvávapxov, 85 ἄνθος τῆς θεότητος, βλαετὸν ευναΐδιον, παρθένε, τὸν διδόντα τὴν ζωὴν πᾶςιν ἀνθρώποις.
61 τῆς μιᾶς Oct.: ὁρῶ τῆς D — 64 καταύγαςον ταῖς αἴγλαις cou Oct, — 66 BAémoucav πύλην ὁ ὑποφήτης D --- 68 παρευθύς D: εὐθύς ce Oct. — 73 ὀψόμεθα τῷ πνεύματι Oct. — τὸ κινδύνων δέσποτα Oct.: πειραςμῶν εὔεπλαγχνε D accentibus minus commodis -οἰΖ mpecpetac Oct. — 79 οἰκτιρμῶν D. — 8? βοῶμεν cox Oct,
KANON 951 ᾧδὴ η΄.
κατὰ τὸ «(οἱ τῷ παντουργῶ.» Ἵνα τῆς μιᾶς ἀνακαλύψῃης πάλαι ςαφῶς κυριότητος | τριττὴν ὑπόεταειν, ὥφθης, θεέ μου, | ἐν ς«χήματι ἀνθρώπων 90 ᾿Αβραὰμ ὑμνοῦντι | cóv κράτος ἑνιαῖον.
Có με πρὸς τὰς càc θεουργικὰς ἀκτῖνας δέρκειν καταξίωςον, [ φῶς τὸ ἀπρόειτον,
πάτερ οἰκτίρμον | καὶ λόγε καὶ τὸ πνεῦμα, τοῦ εὐαρεςτεῖν coi | ἀεὶ, κύριε πάντων.
Ho] Qt
"Hcrpawyac ἡμῖν τῆς τριςηλίου δόξης
τὸν ἕνα, πανύμνητε, | Χριςτὸν τὸν κύριον, πάντας μυοῦντα τὴν μίαν θεαρχίαν
ἐν Tpici προςώποις | ὑμνεῖν εἰς τοὺς αἰῶνας.
δὴ θ΄. κατὰ τὸ «'Hcaía χόρευε.» Y AahMaí ce βρότειαι | κατ᾽ ἀξίαν, | ἄναρχε μονὰς, 100 οὐ εθένουειν ὑμνεῖν: πλὴν ὡς ἐφικτὸν | τολμῶντες ἐκ mícTeuc, | 80eapyix!] | cóvOpove τριὰς, δόξαν προςφέρομεν | τῷ cU κράτει καὶ τὴν aiveciv.
"» Ἰεορρόπῳ δόξῃ ce | τὸν μονάρχην | τρίφωτον θεὸν δοξάζει τὰ Χερουβὶμ | καὶ τὰ (εραφὶμ 105 ἀχράντοις ἐν cróuaci μεθ᾽ ὧν ἡμᾶς | τοὺς ἁμαρτωλοὺς . Tpócoe£ot, κύριε, | TÓ cóv κράτος μεταλύνοντας.
ὡς ἁγνὴ καὶ ἄμωμος ἣ παρθένος | rérokac υἱὸν,
λυτρούμενον ἡμᾶς | ἀπὸ τῆς φθορᾶς.
θεὸν ἀναλλοίωτον | ἀλλὰ καὶ νῦν | ἄφεειν ἡμῖν 110 τῶν παραπτώςεων | καταπέμψαι καθικέτευε.
89 Genes, XVIII 2 — 93 οἰκτίρμον] παντοκράτορ in πανκράτορ corr. D — 96 Χριςτὸν . καὶ κύριον D — 104 ὑμνοῦντα τὰ Xep. 1) — 107 xai παρθένος Oct. — 108 ἀπὸ meipac- μῶν Oct, — 110 παραπτιύςεως τοῦτον δοῦναι καθικέτευε Oct,
^ CARMINA CHRISTIANA. M
ITINAZ ΚΑΤ᾽ ΑΛΦΑΒΗΤΟΝ.
᾽ν. — ᾿ἸΑναεταειματάριον.
ΤἸΠανὸ.
᾿Αβραμιαῖοι ποτὲ p. 118 "Apuccoc ἐςχάτη p: 192
ἼἌγγελοι καὶ ἄνθρωποι εὠτὴρ p Ρ. 13.
Αἱ μυροφόροι γυναῖκες p. 95 ᾿Ακήκοε κύριε p. 170 E "Akoue κόρη παρθένε Ρ. 240 . ᾿Ακήκοεν ὁ προφήτης p. 150 "AXiov ποντογενὲς p. 181 "AvaE ἀνάκτων p. ?14. . "Avacráceuc ἡμέρα p. 918 .
'Avoi£u τὸ cróua uou p. 229. 236. 941 .
"Amac γηγενὴς p. 232. 251 ᾿Απορεῖ πᾶςα Adcca p. 172 . '"Acnópou cuAAmyeuc p. 155 . ᾿Αςτέκτῳ πυρὶ ἑνωθέντες p. 175 . "Aicupev πάντες λαοὶ p. 221. Αὕτη ἡ κλητὴ p. 220. 252 . . ᾿Αφλέκτως πυρὶ p. 203 . "Agpactov θαῦμα p. 199 .
Bon8óc kai ckemacri)c p. 147 . Βυθοῦ ἀνεκάλυψε πυθμένα p. 169
Γένους βροτείου p. 206
Δαυϊτικὴν προφητείαν p. 114 Δεῦτε ἀνυμνήςεωμεν λαοὶ p. 113 . Δεῦτε ἀπὸ θέας p. 95 .
Δεῦτε ἴδωμεν, τὴν Cunmv ἡμῶν ] p- 92 ;
Δεῦτε, λαοὶ, ὑμνήεωμεν p. 117 Δεῦτε πόμα πίωμεν p. 218 Διὰ τοῦ τιμίου cou «ταυροῦ p. 119.
Δόξα ἐν ὑψίετοις (ἡ δοξολογία) p. 37
ΤΩΝ ΜΕΛΩ͂Ν
Α
— - Δοξαςτάριον.
— ΤΠανδέκτη. Εἷρμ. 65. 394.
Εἷρμ. 439.
Ἂν. 152. 427. €ipu. €ipu. €ipu. Εἱρμ. Εἱρμ. Cipu. €ipu. Cipp. Cippu. €ipu. €ipu. €ipu. €ipu. €ipu. €ipu. €ipp.
B
€ipu. ᾿ς ΔΕΙ͂ΡΗ:
r
€ipu.
Δ
21. 51. 61. 4T. 89. 56. 32. 30. 93.
315.
291. 343. 305. 382. 380. 405. 159. 573.
86. 339.
31. 280.
15. 265.
"Av. 291. 460.
"Av. 151.427, €ipu. 472.
Ao£. 2, 235. Ἂν. 6, 396.
. ^ Eipp. 27. 376.
"Av. 197. 431. TTavó. 2, 646—834. 'Av.44—41. 89— 92. 137—140. 185—188. 233—235. 979—982. 330— 333. 382—389.
€ipu. — εΕἱρμολόγιον.
Tlavó, 1, 338. 341. Aot. 2, 244.
"εν
TIINAZ ΤΩΝ ΜΕΛΩ͂Ν
Δόξα cot Χριετὲ cup p.115 . .
sS Ἂν. 341. A12. ApocogóAov. μὲν τὴν κάμινον p. 245 €ipu. 439. Δυνάμει τοῦ «ταυροῦ cou p. 226 . €ipu. 393.
᾽ν €
Ἔβόηςα ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου p. 153 . . . .. Cipu. 88. 341. Ἐβόηςε προτυπῶν p. 239 . . ese €ipu. 308. Ἐβόηςαν ἐν eUppocóv p. 185 . . . . .- €ipu. 72. 353. '€góncé cot ἰδὼν ὁ mpécBuc p. 175 . . . . €ipu. 55. 304. "€6ukac cnuetuciv p. 68. 125... .... Cipu. 181. 458, EM AerpceUev p.324... τ . .. -- ὡς Cipu. 34. 385. €icakrkoa Κύριε p. 162... ... ος €ipu. 95. 238. 393. €icaknkoa τὴν ἔνδοξον p. 177 . . . . . . . €ipu. 64. 322. Εἰς τὸ ὄρος τοῖς μαθηταῖς p. 105 . . . . . "Av. 43. "Ekáluyev οὐρανοὺς p. 174... . - . -. -- Εἷρμ. 53. 301. "€xvoov πρόςταγμα. p. 163... Cipu. 97. 242. '€x vuxtóc ἔργων p. 2006... .....* €ipu. 16. 268. Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζοντα ΕΘΝ 363 Cures. Citi. ΘΙ BAT. ^ Ἐκ νυκτὸς ὀρθρίζοντες p. 228 . . . . - - - €ipu. 33. 384. Ἔκετηθι φρίττων οὐρανὲ p. 200. . . . - - Cipu. 162, 373. Ἐκ φλογὸς τοῖς ócuc p. 2946. . i. . . Cipp. 439. Ἐκύκλωςέ ue dguccoc p. 233 . . . . . . . €ipp. 394. Ἐκύκλωςεν ἡμᾶς 098-7 VOLES CORTE E Ἂν. 98.
Ἔλαμψεν ἡ χάρις cou κύριε p. 93 TTavó. 1, 268. 270.
Ἐλευθέρα μὲν ἡ κτίεις γνωρίζεται p. 212. . Εἷρμ. 46. 296. Ἐμεγάλυνας Xpicré p. 187 .΄. 9:6. πετοῦν Εἷρμ. 118. 359. Ἐν καμίνῳ παῖδες Ἰεραὴλ p. 235. Ἂν. 80. Εἷρμ. 413. Ἐν κήτει Xpicré p. 159. . se Cipu. 316.
Ἐν νόμου «κιᾷ καὶ γράμματι p. 176 : . Cipp. 57. 307. Ἐν ταῖς Aaumpórqa τῶν ἁγίων cou p.91. . Aot. 2, 91. Ἐν τάφῳ xareréOnc p. 11. . . - -: . . "Av. 293. 461. Ἐν τῇ ἐρυθρᾷ θαλάςςῃ p. 119 . . . .-. - : Ἂν. 201. 440. Ἐν τῷ θλίβεεθαί ue p. 1178. . . . se €ipu. 65. 324. Ἐν τῷ «ταυρῷ cou κατήργηςας p. 113 . . . "Av. 58. 401. Ἐξέςτη τὰ εύμπαντα p. 230. 238. 248 . .. €ipu. 59. '€meckéyaro ἡμᾶς p. 113... . . . «Ὁ . . €ipp. 209. Ἐπὶ τῆς θείας φυλακῆς p. 218. 252 Cipp. 28. 377. Ἔρρηξε yacrpóc p. 2314 . . ....τὕὅ Εἷρμ. 74. 398. Ἐρχόμενος ὁ κύριος p. 94 . . - - - - ; AoE£. 2, 81. '€cmepiviv mpocküvncv p. 114... . Ἂν. 198. 438. "Ewce Amóv p.205... . e one €ipu. 12. 260. Εὐλογεῖτε παῖδες p. 164 . . . . -. - wem €ipu. 98. 244. Εὐλογητάρια (rà) p. 95 ἐὐγσι, τ Sv €ipu. 168. Εὐφραινέεθω. τὰ οὐράνια p. ΠΣ που δου, "Av. 109.
Εὐφράνθητι Ἱερουςαλὴμ p. 186.
Ἔφλεξε ῥείθρῳ p. 211. .. . . - T LEE
Ἔφριξε maíbuv εὐαγῶν p. 187 . ^€x0po0 ζοφώδης p. 210 .
€ípu. 73. 355. Cipu. 44. 293. €ipu. 115. 357, Εἷρμ. 42. 288.
H ΓΦ, δημιουργικὴ p1802-:1. €ipu. 6. 328. Ἡμάρτομεν, ἠνομήςαμεν p. 153 €ipu. 88. 342, Ἠνοίγηςάν cot κύριε bot s. Ἂν. 58. 407. 'H ὄντως εἰρήνη εὑ Xpicré p. 107 'Av. 211. Ἠιτήεατο Ἰωεὴφ p. 92 . . . Aot. 2, 9836. 'Hcaia xópeue p. 257 . . . .. €ipu. 434.
Ἢ τὸν ἀχώρητον θεὸν p. 188 . si d^
Ἢ φωνὴ τοῦ λόγου p. 171
Θαύματος ὑπερφυοῦς p. 168 Θείας πίετεως p. δ1. :
e. qM LA L9 uio
€ipu. 125. 360. ipu. 42. 289.
ipu. 19. 274. €ipu. 194. 467.
259 "
260 TIINAZ TON ΜΕΛΩ͂Ν
Ociu kaAugp6eeic p. 313. . . τὰ Θεον ἀνθρώποις ἰδεῖν p. 246
Θεὸς κύριος p. 186
Θεὸς νη εἰρήνη p. 167: 7 Θεοφανείας cou Xpicré p. 198 . . .
Ἰδοὺ ὁ νυμφίος ἔρχεται p. 91 Ἰδοὺ cxoría καὶ πρωϊ p. 107. .. "Incoüc ὁ ζωῆς ἀρχηγὸς p. 170 . "Ikacuóc fjutv p, 915... 1-68 Ἱμερτὸν ἐξέφηνε p. 911 . . . Ἵππον xai ἀναβάτην p. 2514 . "Icxbv ὁ διδοὺς p. 169 . : Ἱταμῷ θυμῷ τε kai πυρὶ p. 182 .
Κἂν ευνελήφθης Xpicré p. 114... Κατανοῶν ὁ προφήτης p. 902. Κατέλυςεας τῷ «ταυρῷ cou p.88* KarenAd[n "luco p. 60 EC Κατῆλθες ἐν τοῖς κατωτάτοις p. 219 . Κατῆλθες ἐν τῷ ἅδῃ p. 115 . Σ KuxAd)care λαοὶ p. 117
Κύματι θαλάςεης p. 196 .
Κύριε, ἡ ἐκ πατρός cou p. 113 : Κύριε, "| ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις p. 104 Κύριε, ὁ τὸν ἅδην εκυλεύεας Ῥ..18 Κύριος ὧν πάντων p. 191. :
Λύει τὰ δεεμὰ p. 216 Λυτήριον κάθαρειν p. 215
Μαινομένην κλύδωνι p. 256 Μέγα θαῦμα p. 119. :
Μέγα τὸ μυετήριον p.922 . . |... . Μετὰ μύρων mpoceA8oícaic p. 106 .
Μετὰ τὴν eic ἅδου κάθοδον p. 108 . .
Μὴ ἐποδύρου uou μῆτερ p. 201
Μὴ τῆς φθορᾶς διὰ πεῖραν p. 204 Μήτραν ἀφλέκτως p. 208 . : Μυετήριον ξένον p. 168 . . .
Μυετήριον παράδοξον p, 171 . AS Lei Mucrikóc ei, θεοτόκε, mapóóetcoc p. 164 .
Naíuv Ἰωνᾶς p. 907
Náoucav ἀκρότομον p. 184
Ναυτιῶν τῷ cdÀu p. 203 . . 2 CN Νενίκηνται τῆς püceuc oí ópot p. 183 . Néouc εὐςεβεῖς p. 171 . Tox Νεῦςον πρὸς ὕμνους p. 205 . CES Νόμων πατρῴων oi μακαριςτοὶ p. 192, Νοτίου θηρὸς ἐν ςπλάγχνοις ptos c
Ξενίας δεςποτικῆς p. 193
Cipu. 74. 397. €ipu. 440.
Cipu. 74. 355. €ipu. 15. 267.
. Cippg. 153, 371.
TTavó. 9, 98. Ἂν. 395.
€ipu. 41. 257: Cipu. 76. 403. Cipu. 43. 290. Cipu. 431.
Cipu. 38. 982. €ipu. 8. 331.
K
^
"Av. 991. 460. Cipu. 91. 399. "Av. 291.
€ipu. 192. 467. Cipu. 29. 378. "Av. 292. 461. Ἂν. 5. 396. Cipu. 147. 369. "Av. 153. 498. TTavó. 2, 299. 306. 311. "Av. 200. 440. €ipu. 436
€ipu. 77. 406. €ipu. 76. 401.
M
€ipu. 433. "Av. 198. 438. Εἷρμ. 33. 384. Ἄν. 88.
'Av. 392. €ipu. 165. 374. €ipu 93. 4060. Cipu. 20. 276, Cipn. -91: 978. €ipu. 45. 294. Cipu. 98. 246.
€ipu. 17. 270. €ipu. 70. 351. €ipu. 92. 402, €ipu. 11. 333. €ipu. 43. 991. Εἷρμ. 13. 263. €ipu. 440.
€ipu. 96. 341.
€ipu. 441.
Ao£. 2, 111.
*O διὰ cé θεοπάτωρ p. 118 ] *O eéiacuscac év πυρὶ p. 185. . . .. DUE » *O ék θεοῦ πατρὸς. λύγος p. 115 . . . . . : P *O év ἀρχῇ ἄναρχος λόγος p. 160. ς΄... ἶ ΠΥ εὖ κομίνῳ πυρὸς p.227 . .. ...... τ Ξ ὑψίετου κληθεὶς p. 72 . -.. .. . . Oi ἐν Βαβυλῶνι παῖδες p. 179 . . . . . . : Oi ἐν καμίνῳ τοῦ πυρὸς p. 308 ΄... . . .. οἱ παΐδες ἐν Βαβυλῶνι p. 192... . . -. «- Οἱ παῖδες εὐςεβείᾳ p. 167 . . seres Ot Tfjc koucruólac p. 114 . ὧς .. . . . *O καθήμενος ἐν δόξῃ p. 238. . Ὃ κτηςάμενος ἡμᾶς p. 159 £25 pe MP d "OXnv ἀποθέμενοι p. 16. 121. .. . 'O μόνος εἰδὼς p.233. . GPS DÉSYSS Nl τρατιοὶ p.154... .-'. nsu ts Ὃ παῖδας ἐκ καμίνου p. 220. . . ans Ὃ πήξας ἐπ᾽ οὐδενός p. 354 . . Ts 'OpepiZovrec βοῶμέν cot p. 2207 . .. ... 'Op8pícupev ὄρθρου βαθέος p. 219 . . *Op60poc fjv βαθὺς p. 106 . .. .. MERI Mu ce Ti. Yaorri ps 939. τς amos γι, cuin SUICOP παλαϊῦν. p. 209 . . .4. οὖς; Eis Ὁ τὰ εὐμπαντα φέρων p. 160. . . . . Ὅτε ἐκ τοῦ ξύλου ce νεκρὸν p. 67. 123 τε kdipüc τῆς ἐπὶ Τῆς p. 98 ... . ... ἱ Ὅτε κατῆλθες πρὸς τὸν θάνατον p: 86. . . Ὅτε οἱ ἔνδοξοι μαθηταὶ p. 91 . : *'O Tüv.àvácraciv διδοὺς p. 119. . . . . 'O τῇ ψυχῆς ῥαθυμίᾳ vucrá£ac p. 91... . . Ὁ τόκος cou ἄφθορος ἐδείχθη p. 179. . . 'O τοῦ φωτὸς διατμήξας p. 177 : πασῶν Ovüxtuv ἄναξ p.99. .. .—: ... “Οὐκ ἐλάτρευςαν p. 230, 239. 249 . . . . Οὐκ ἐν cogpía καὶ δυνάμει p. 158 AME EMEN Bac) 243 9. SQ... Οὐκ écrit cot ὅμοιος p. 157 . UM Οὗτος ὁ θεὸς ἡμῶν p. 158 1 'O ÓTepuyoUuevoc p. 256. : . . . . Ὃ φωτίςεας τῇ ἐλλάμψει p. 234
ΠΙΝΑΞ᾿ ΤΩΝ ΜΕΛΩ͂Ν 19)
Ἂν. 154. 429. €ipu. 72. 354. "Av. 346. 472. €ipu. 318. Cipu. 395.
Cipu. 182. 459.
Εἵρμ. 65. 325. Εἷρμ. 92. 403, Cipu. 493.
Cípu. 18. *.71. "Av. 199. 439.
ےpu. 108. 345.
Cipu. 315.
Εἷρμ. 185. 461.
Ἂν. 34, Εἷρμ. 89. 343. Εἴρμ. 29. 379. €ipu. 432. €ipu. 394. €ipu. 28. 378. 'Av. 183. "Av. 25. Εἷρμ. 39. 283. €ipu. 319.
Εἷρμ. 177. 456.
Δοξ. 1, 179. Ἄν. 64.
Tfav&. 2, 29. Ἂν. 191. 451. Δοξ. 3, 92. Εἵρμ. 66. 325.
€ipu. 323. 474.
Δοξ. 1, 286. €ipu. 60. Cipu. 313. €ipu. 436. €ipu. 312. Εἵρμ. 314. €Cipu. 433. Ἂν. 96.
IT
Tlaióac εὐαγεῖς p. 231. 250 . . ΤΤανεύφημοι μάρτυρες p. 63.122 . .
Πάντα ὑπὲρ ἔννοιαν p. 86. . .
* TTapéAafBev ὁ Xpicróc p. 101 .
SEEN p.95... ... Ὧν. ἢ uh Hdtya TO Teprvóv p. 96. .. Ὁ . γν0 ΤΤεποικιλμένη τῇ θείᾳ δόξῃ p. 180 . . . . TIAouciuv δωρεῶν τὰ κρείττονα p. 100. . . ΤΤοίοις εὐφημιῶν créuuaciv. p. 83
ἸΤόντῳ ἐκάλυψε p. 201... ... ἸΤροκατιδιὺν ὁ προφήτης p. 191
- TTpóc cé ópOpíZw p. 19£ . . . . . ..
| ΤΤύλας ἅδου cuvérpuyac p. 118. .
ΤΤύλας χαλκᾶς cuvérpuyac p. 113 . . : πε καθαρθεὶς p. 210. . . . .
,
"Páfboc ἐκ τῆς ῥίζης p. 168. ΜΗΡ
vi
'Páfboc εἰς τύπον p. 162
€ipu. 61.
ےpu. 173. 455.
"Av. 64.
Aot. 1, 340. €ipu. 472. €ipu. 473. Εΐρμ. 5. 327. Δοξ. 1, 282. €ipu. 179. €ipu. 90. 396. €ipu. 437.
. ےpu. 136. 365,
"Av. 151. 497. Ἂν. 153, 498. Εἰρμ. 40. 286.
P
Εἰρμ. 95. 237. €ipu. 14. 264.
261
262
Ῥῆμα τυράννου p. 189 ήςεις προφητῶν p. 181
TTINAZ ΤΩΝ ΜΕΛΩ͂Ν
Εἷρμ. 130. 362.
€ipu. 6. 329.
[: Capki ὑπνώςας p.112... €ipu. 207. Cé δοξάζομεν κύριε p. 115: Ἂν. 341. 412. Cé vonriv p. 234... . Ὁ "Av. 29. Cé τὴν μεειτεύςαςαν D. ΒΥ orans ORE s "Av. 109. Cé τὴν ὑπερένδοξον νύμφην... 160 . . . . €ipyu. 320. Cé τὴν ὑπὲρ νοῦν Ρ. 228 2 CERE τ ἡ Εἴθ NO96:
Cé τὴν φαεινὴν p. 225 :
Cé τὸν ἀναβαλλόμενον p. gd cr Cé τὸν ἐν πυρὶ ópocicavra p. 175 Cé τὸν ἐπὶ ὑδάτων p.196 . . . . Cé τὸν «ταυρωθέντα p. 113 . . .
Chuepov κρέμαται ἐπὶ ξύλου p::9d
Coi τῷ παντουργῷ p. 257 es
: Co ἡ τροπαιοῦχος δεξιὰ p. 232 CmAd[yvuv "luvàv p. 167 . . 2... Cravpóv χαράξας Μωεῆς p. Ἰοῦς" (τείβει θαλάςεεης p: 209 .
(τέργειν μὲν ἡμᾶς p. 208 . . Crepéucóv με Xpicré p. 222 . (τήλην κακίας p. 194 . . Cóuquvov ἐθρόηςεν p- 21625 CuvecyéOn, ἀλλ᾽ oU κατεςχέθη p». ζφαγήν cou τὴν ἄδικον p. 90 .
Tàc ἑςπερινὰς ἡμῶν εὐχὰς p. 117 . .
Τὰ τῆς Μαρίας δάκρυα p. 108 . Ταχὺ προκατάλαβε p. 58
€ipu. 35. 387. TTavó. 1, 525. Cipu. 55. 304.
2... Eippg. 149. 310.
Danes ose s Stare 0):
E MEER OEC B. (988. : . . Cipp. 434.
"Av. 93. €ipp.
Cipu. 16. 269. Cipu. 94. 236. €ipu. 38. 281. Cipu. 21. 279. Cipu. 32. 383.
Cipu. 139. 366.
€ipu. 77. 404.
Cipu. 156. 372.
TIavb. 158:
1
"Av. 5. 395. Ἂν. 881.
Cipu. 197. 468.
Aot. 9
Δοξ. 2, 179. 221.
408.
Τὴν Τὴν Τὴν
ἀνεξιχνίαςτον θείαν βουλὴν p. 229. ἐκ νεκρῶν cou ἀνάεταειν p. 115.
948.
ἐν «ταυρῷ cou θείαν κένωειν p.197 . .
Τὴν ἐξ ὕψους δύναμιν p. 202 Τὴν θείαν ἐννοήςας Ρ. 2552
Τὴν θείαν “ταύτην καὶ πάντιμον Ρ. 230. 41.
Τὴν παγκόεσμιον δόξαν p. 117 Τὴν ςἥμερον μυςτικῶς DIMOAS Τὴν cogíav καὶ λόγον p. 62.
Τὴν τιμιωτέραν he ud ds p. 195.
Τὴν ὡραιότητα p. Τῆς μαγδαληνῆς Bae p. 106 Τῆς micreuc ἐν πέτρᾳ με p. 189 Τῆς (ιὼν ἐπ᾽ ὄρους p. 185 . τὸ ὁρώμενον θέαμα p. 92 Tun8etcq τμᾶται p. 190 .
Τὸ ἀπ᾽ αἰῶνος ἀπόκρυφον p. 87 Τὸ διὰ τὸν φόβον cou p. 202
i-e UE I NO
Τὸ θεῖον kai ἄρρητον κάλλος p. ler
Toic μαθηταῖς ςυνέλθωμεν p. 110 Τὸν ἀρχηγὸν τῆς ςὠωτηρίας ἡμῶν p. Τὸν ζωοποιόν cou craupóv p. 118 . Τὸν ἐκ πατρὸς πρὸ αἰώνων p. 228 Tóv év φλογὶ ἀεΠρὺς p.995. Τὸν προφήτην διέεωςας p. 223 Τὸν cuvávapxyov λόγον p. 87.
Τὸν ςὠωτήριον ὕμνον DSEIST
Τὸν τάφον cou εωτὴρ p. 54.
Tó£ov δυνατῶν ἠςθένηςε 1459 rir
Cipu. 58.
Ἂν. 346. 472, Εἷρμ. 152. 370. €ipu. 90. 398. Cipu. 432. €ipu. 59.
Ἄν. 8. 398. UNO. 2:503. €ipu. 201. 471. Cipu. 143. 368. Cipu. 193. 466. "Av. 136. €ipu. 129. 361. €ipu. 72. 353. Ao£. 2, 234. Cipu. 435. "Av. 160. €Cipu. 91. 400. Cipu. 7.329. €ipu. 207.
"Av. 199. 438. "Av. 150. 426. €ipu. 395. €iou. 35. 386. Cipu. 34. 385. "Av. 206.
'Av. 59. 408. Cipu. 192. 466. €ipu. 64. 322.
Τὸ «τερέωμα τῶν ἐπὶ col πεποιθότων p. 1 173 €Cipu. 53. 300.
ΤΤανὸ. 1, 356.
py
i
THINAZ ΤΩΝ ΜΕΛΩ͂Ν
To fiov tv 0aÀaccav p. 944 . . . . .
Τοῦ Γαβριὴλ φθεγξαμένου cot p. 86 Τοῦ λίθου ςφραγιςθέντος p. 86. Τοῦ ξύλου τῆς παρακοῆς p. 118 . .
τοὺς coic ὑμνολόγους p. 229; 937. No Τὸ φαιδρὸν τῆς ávacráceuc p. 87 . . . EE πῆς ἁγνῆς p. 286 ..... ..
Τῷ δόγματι τῷ TupavvikQ p. 188 . .
zorücuQéryfet p. 244... τους . de Τῶν οὐρανίων ταγμάτων p. 64 . . . .
Té mavrávakroc p. 202. . . . . Τῶ πρὸ τῶν αἰώνων p. 166 . .
Τῷ cuvbécuu τῆς ἀγάπης p. 1947 3:4
mübcenunp θεῷ p.226 τ .. ...
Τῶ τὴν ἄβατον p. 187 Jat CHA ΤΩ AS
Qavepüv ἑαυτὸν p. 109. . . .. . .. QAóra ópociZoucav p. 182 . . . . . . . πε αρῦν ον; πῶς τ cu rari nq ' Φωτίζου, φωτίζου p. 221. 253 . .
Xaipe TUÀQ kupiou p. 87 .. . . . .. Zenocedyncca p.911 .: 1: κος
Xaípoic ücknriküv p. 74. 126.
- Xépcov ἀβυςεότοκον p. 173
Xopoi —cpa p.176. . . . . .
Xpicróc ἀνέετη ἐκ νεκρῶν p. 90 Add
Xpicróc γεννᾶται p. 165 . Xpicróc μου δύναμις p. 243 .
“Χριετὸς ὁ ἐρχόμενος p. 184. . . . A
Vuxoic καθαραῖς p. 189 . . . Ψυχή μου, ψυχή μου p. 90
Ὥς τενναῖογ ἐν μάρτυει p. 70 . 'Qc εἶδεν Ἡςαΐας p. 174
'Qc ἐπ᾽ ἐεχάτων τῶν χρόνων p. 108 . .
Ὡς ἐν ἠπείρῳ mezeócac p. 241 . .
. Ὡς τῆς ἡμῶν &vacráceuc p. 88 . . : "Q τοῦ παραδόξου θαύματος (TX. α΄) p. 65 . (üx. nA. δ΄ )P. 81
ὦ τριεμακάριετον ξύλον Ὁ 288 o Ds "Q τῶν copüv cou κριμάτων p. 107
"Q τῶν ὑπὲρ νοῦν p. 202 . . . . .-. "Qq6ncav ai πηταὶ τῆς ἀβύεςου p. 183 .
. . Cipp. 438.
Ἂν. 13. Ἂν. 13. "Av. 150. 426, €ipu. 58.
.. Av. 159. το δα Ὁ ΚΒ
Εἷρμ. 123. 360.
€ipu. 438.
. . Eipu. 173. 455.
€ipu. 18. 273.
T" .Cipu. 13. 9612 . . €Cipp. 438. Cipu. 392. Cipu. 113. 357. o 4» AV LOU . . €ipyp. 9. 332. . . ΤΙανδ. 1, 212. Cipu. 31. 381. X Ἂν. 206.
Εἷρμ. 78. 407.
€ipu. 183. 460.
Cipu. 52. 299. Εἷρμ. 63. 321. Tlavó. 4, 1.
€ipu. 11. 259.
€ipu. 437.
.. Εἴρμ. 11. 352.
Cipu. 134. 364.
ἸΤανὸ. 1, 311.
Q
Cipu. 181. 458.
€ipu. 54, 302. Ἂν. 390. Cipu. 435. "Av. 291.
Cipu. 174. 455. Cipu. 189. 463.
. €ipp. 95. 239. Ἂν. 231.
Cipu. 48. 298. €ipu. 70. 350.
263
WTINAz
ΤΩΝ YMNOLPAQOQN
τῶν Μηναίων Τριῳδίου TTevrqkocraptou Οκτιωήχου ἸΤαρακλητικῆς.
"'AvatóAioc. Ἰδιόμελα: 5. 8. 13. 14. 16. 24 Cemr..1..6. 7:402. 48,94. 94. 96. DIE ΟἹ. 5--8- 11: 9: 13.5945 30: Nocn ΤΕ DI Σὲ 17::20:/93::952 96-22: εκ. 1.2. δ. 10: 105 17. 19. 93. 95. 98. 31. lav. 2. 14. Φεβρ. 25. Mapt. 23. 'Ampi. 9. Mot. — 17. 24. "louv. 1.8. 15.23. 94. 25:21. lou. 6: 15.
992. Avv. TTevrnk. p. 23. 42. 89. "Oxrumy. Ἀνδρέας Ἱεροςεολυμίτης ἢ Κρήτης. "IlàóucAa: 14. 924. Cemv. 3, 12. 26. 'Oxr. 30. Noeu. 25. 29. Δεκ. 2. 'lav. 2. cep. 25. Map:. 24. 29. ANE — Kavóvec: 8. Cem. 9. 20. Δεκ. "louv. 1. 29. Avr.
Τριῳδ. p. 34. 88. 88. 96. 104. 258. 323. 342.
349. 355. 362. TTevrnk. p. 46. 83. Ἀνδρέας Tluppóc: Ἰδιόμελα: 1. 20. 20. Cem. 20. Aex. 2. ep. 29. "louv. 1. 'louA.
Ἰδιόμελον: Τριωδ. p. 321.
᾿Ανδρέας Τυφλός. ᾿Απολυτίκιον : 21.
"AvOiuoc πατρίάρχης. Cer.
Ἀντώνιος Aapíccnc. — Κανών: 15. Mat.
"ló1óueAov: 2, Νοεμ.
'"'Apcévioc. Ἰδιόμελα: 8. Noeg. 29. "louv. 20. "lou. --- Kavóvec: 10. 'louv. TTevrnk. p. 182,
Βαβύλας. Ἰδιόμελα: 4. Cem. 25. Noey.
BacíAeioc. Ἰδιόμελα: 18. 'OxT. "lav. — Kavd)v: 21. Νοεμ.
BuZávtioc. "ló|10peAa: 1. 2. 6. 16, 23. 26. οὐ. Gert. 44:4 93. 96 C Okr. o6: SIDE:
Νοειῖ. 4. Δεκ. 21. Maa. 24. 29. "lovv. 8. 15. 20. 94. 27. "lou.
Bozac. Ἰδιόμελα: 14, Noey. 13. 20. 22. Δεκ. . 6, 7. 9. 16. "lav. 25. Maps. 21. Mas. 22. Ἴουλ. 6. "AU.
Γαβριήλ. Pitra Hymn. p. 11. 13.
Fepáciuoc ᾿Αλεξανδρείας: Ἰδιόμελον: 8. "lav.
Γερμανὸς πατριάρχης. Ἰδιόμελα: 1. 7. 220::9B. ETT. 95, 1 20» 20 ΚΤ:
13. 30. Noep. 9. 11. 12. 13. 25. A^ex. 1..6. 18. 20. 27. 30. "lav. 2. epp. 2. 8. 24. Mar. 2099 7100V2-1: 58. 15.:20-324:— "190A: 91522207 Av. Πεντηκ. p. 92. — Kavóvec: 2. 13. Cer v. 17. "louv. 16. Αὐγ.
Γεώργιος. Ἰδιόμελον: 24. "louA. — Kavóvec: 11. Cem. 8. "Oxr. 21. Noey. 8. 9. 29. Aexk. 25. epp. 4. 16. 24. 29. Map. 13. Mar. 24. Ἴουν, 31. Aor. Tio. p. 2. 170.
Γεώργιος CikeAid Tc. Ἰδιόμελα: 26. Ὄκτ. 28. Νοεμ.
Γεώργιος Νικομηδείας. 21. Νοεμ. 18. Ἰουλ.
Γρηγόριος. Ἰδιόμελον: 17. Ἴουν.
Δημήτριος. Ἰδιόμελον: 9. Ὄκτ.
Ἐφραὶμ Καρίας. Ἰδόμελα: 8. 9. 20. Cer. 3. 8. Νοεμ. 29. Ἰουν. 26. Αὐγ.
Θεόδωρος (τουδίτης. Ἰδιόμελα: 25. Cer, 20. Ὄκτ. 8. 13. 27. 28: Νοεμ. 11:20:22. 28. Δεῖ. 11. 13. 17. 20. "lav. 11. Cep. 23. '"Anpil. Τριωδ. p. 64. 75, 95. Oxrumx. — Kavóvec: Τριῳδ. p. 14. 23. 130. 202. — - Tpubbia ἢ rerpadibia: ὅρα πίνακα γ΄.
Ἰδιόμελα: 18. 20.
Θεόδωρος Δούκας. Κανών: ράσο: p. 445.
Θεοςετήρικτος μοναχός. Κανών: Ὅρα Ῥ. 484. “
Θεοφάνης ὁ Γραπτός, Ἰδιόμελα: 14. 15. 26. Cemr. 9. Ὅκτ. 1. Noeg. 5. Ack. 2. 6.
"lav. 25. Map. 23. 'AmpiA. 29. "louv. 1. "louA. 15. Αὐγ. Τριωδ. p. 280. 431. TTevrnk. p. 185. TlapaxA. p. 158. 357. 393. — Kavóvec: 2. ἃ. 4. 5. 4. 15. 17. 20, 96. 28. Cem. 320. 7. 9. 11. 13. 15. 17. 18..19. 21.23; 24 926- 98. "Oxr. 2. 6. 11. 12. 13. 14. 15. 16. IT. 18. 19. 20. 23. 94. 25. 27. 28. 29. Noep. 1. 9. 8. ὅ.. 6.. 7. 8. 11. 19. 14. 16: 275226.
97. 30. Aek. 3. 4: V. 9. 17. 48:719. 22070991 23. 95. 96. 21..98. 99." "ldv- 1: 5.2820 1v 13. 14. 15. 16. 17. 18. 21. 23. 28. epp. 3. 8. 9. 11. 12. 16. 18. 25. 97. Map. 1. 2. 3. 4. 6. 19. 18. 23. 25. 30; "AmpiA: 9t. 8.9: 9 1 14. 15. 16.19. 23. '* Mar. 1. 4:5 8-0 E Ee 19. 20; 93. 925. 99. 30» ."louy- 11:523 "PRI 13. 17. 18. 92. 26.27; '"loUX. 2,1: 8:299 95. 26. 27. 98. Avv. T gw. p. 125. 218. 321. TTevrnk. p. 46. 83. 179. 185.
πὰ {Ὁ Kavóvec: 11. (επτ. 13. 21. Mapr.
7. ᾿Απριλ. 3. "louv. Τριῳδ. p. 239.
Ἰκαεία ἢ Καεία μοναχή. Ἰδιόμελα: 15. Νοεμ. 13. 25. Δεκ. 34. "louv. 29. Ἴουν. (Pitra p. LXVI) Τριῳὸ. p. 360. 408.
Ἰάκωβος πρωτοψάλτης. τοῦ Ἰουλίου p. 44 adn.
"Ioucriviavóc, ὅρα πίνακα γ΄.
Ἰωάννης. ᾿Ἰἰδιόμελον: 15. Avr. — Kavóvec: 8. Cen. 27. "lav.
Ἰωάννης Aust Ded Τριῳδ.
ὅρα Μηναῖον
᾿Ιδιόμελα:
ΠΙΝΑΞ ΤῊΝ YMNOTLlPAOQN,
p. 183. 20. 431. 453. 434. 437. 440. 444, 441.
450. 454. "Okrumx. — Kavóvec: 23. Cem. 1.
Noeg. 1. 6. 15. 18. 20. 21, "lav. 12. Moi. 14.
24. 25. "louv. 6. 15. Αὐγ. Τριῳδ. p. 113.
TTevtnk. p. 2.-189. "'Orumx. Ἰωάννης Εὐχαΐτων. Kavóvec: 30. ᾿-Τριῳδ. p. 116.
"lav.
Ἰωάννης μοναχός. ᾿Ιδιόμελα: 1. 5. 6. 13.
ΒΕ 25: 98." Cemt. 8: 10.16. 32: ὋὌκτ. 8, Nocu--4. 13. 25. 26. 27. 30. Aex. 1. 2. 3. 6. "lav. 2. 9. Φεβρ. 1. 9. 25. 26. Maps. 23. ᾿Απριλ. 9. Moi, 24. 29. Ἰουν. 20. Ἰουλ. 1. 29. Αὐγ. Τριῳδ. p. 430. ΤΤεντηκ. p. 22. 26. 82. 91. Kavóvec: 1. 13. 24. ζεπτ. 1. Oxr. .4. 8. 30. Nocy. 9. 13. 25. 26. 27. Aex, 10. 30. "lav. 9. Mopr. 6. 7. 24. Max. 14. 18. ?1. 29. 'louv. 10. 20. Ἰουλ. 12. 29, Αὐγ. Τριῳδ. p. 329. TTevtnk. p. 26. 150.
Ἰωάννης Maupórovuc. p. 471.
Ἰωςήφ. ᾿Ἰδιόμελα: 3. 7. "lav. Τριῳδ. p. 64. 66. 75. 95. 283. — Kavóvec xai τριῴδια: ΠΣ 40/513. 714.719: 927.25; 26.27.30. ἔτ 55 10. 11; 12. 14. 16. 11. 19. 20. 22. 90676; 99.30. 31» 'Oxr. 1.3. 4. 5. T. 9. 10. 19. 907-09. 93. 24. 95. 96. 28. 29. Noep. 7. DOLUII-*157—18: 19. 50... 21. 22- 93. 24. 26. σε 2.3: ἅν Ὁ. 8. 13. 16. 91. 28. 27. "lav. 3. 6. 7. 11. 19, 20. 26. 29. epp. 2. 6. 5. 10. 14. 15. 17. 19. 22. 23. 26. ?8. 29. Mapr. EDUC 559: 10: 11- 13. 14. 15: 16. 17. 21.
- 94. 96. 27. 28. 'Anp1A. 3. 15. 17. 18. 20. SD. 98:421. Mati. 5. 6. 7. 10. 12. 13. 16.
» 96. 97. 28. 'louv. 1. 2. 7. 11. 12. 13. 14. ἘΠ I4 48. 19. 20.23. 24. 25.26. 28. 30. ΠΝ 5: 5:117. 12.14.17. 18. 19. 20. 22, 94. 31. Αὐγ. Τριῳδ. p. 8. 30. 32. 35. 43. 67. 95. 229. TTevrmk. p. 70. 100. 138. 151. TTopakA. p. 128. 133. 139. 169. 179, 189. 250. 255. 260. 265. 290. 300. 305. 309. 314.334. 338. 343. 347. 368. 372. 316. 381. 385. 390. 405. 410. 125. 431.
Κλήμης. Kavóvec: 4. Cem. 8. Noeu. 30. Map. 4. Abr.
Kocuáàc. Ἰδιόμελα: 6. 37. "lav. 2, Φεβρ. 25. Map. 11. 29, 30. Ἴουν. 1. 6. Avr. TTevrnk. p. 42. — Kavóvec xai τριῴδια; 14. Cer.
*95. Aék. 6. 25. "lav. 2. Φεβρ. 6. 15. Avr. Tpiub. p. 327. 329. 337. 344. 352. 364. 318. 408. TTevtnk. p. 189.
. Kumpiavóc. Ἰδιόμελα: 1. 14. 22. Noeyu. 18, 20. 23. 27. 29. Aéx. 28. Φεβρ. 9. Map. 8. Ἰουλ.
Κύριλλος ᾿Αλεξανδρεύς. Ὡρῶν: Τριωδ. p. 383.
Κύριλλος πατριάρχης. Ἰδιόμελα: 1. Σεπτ. 1& "lav. 15. 24, Ἰουλ.
22,
21*
149. 294.
415.
Cert. 8. TUM, X.
ἀκολουθία τῶν
CARMINA CHRIETIANA,
Kavdüv: 'QpoÀoY.
22. 22. 15. 31. 40. 124.
353.
205
Κωνεταντῖνος ΤΤορφυρογεννήτης. ὅρα πίνακα τ΄.
Κουμούλας. Ἰδιόμελα: ΤΙεντηκ. p. 42. 67.
Λέων ὁ ςοφός. ᾿Ἰἰδιόμελα: 14. Cem. 17. AU. Τριῳδ. p. 207. 319. 320. ΤΠεντηκ. p. 187.
. Παρακλητ. p. 436— 9.
Λέων μαΐετωρ, Ἰδιόμελα: 18. Νοεμ. 8. Μαι.
Μάρκος Ἱδροῦντος. Κανών: Τριῳδὸ. p. 408.
Μαυρολέων. ᾿ἸἸδιόμελον : 15. Ἰουλ.
Μεθόδιοςπατριάρχης: Ἰδιόμελα: 6. Mapr. 21. Μαι. :
Μελέτιος Βλαςτός ἱερομάρτυς ᾿Ἰδιόμε- λον: 8. Ὄκτ.
Μητροφάνης (μύρνης. Kavóvec: TTevrnx. p. 24. 43. 67. 97. 121. 162. 213. oi τριαδι- xoi κανόνες τοῦ ΠΠεντηκοςταρίου oi αὐτοὶ καὶ τῆς Ὀκτωήχου. :
Νικόλαος Μαλαξός. "lóióuceÀa: 6. Δεκ. Τριῳδ. p. 123. — Κανών: 8. Φεβρ. — ἀκο- Aoubía τοῦ ἁτίου Mmrpopávouc: 4. "louv.
Νικόλαος Χιλιοδρομεύς. Ἰδιόμελον: 1. Αὐγ.
Νεῖλος Ξανθόπουλος. Ἰδιόμελον: 30. "lav.
Νικηφόρος Καλλίετου Ξανθοπούλου. ἀκολουθία eic τὴν ζωηδόχον πηγήν: TTev- T". p. 15— 20.
Tipoxómioc χαρτοφύλαξ. "louA.
Ρωμανός. TTpocouota: νακα Y.
Cépy10c. Ἰδιόμελα: 8, 30. Cem. 6. Aex.
Cépryf10c ἉΤτιοπολίτης. Ἰδιόμελα: 8. Cer. 21. Νοεμ.
Cépyvioc πατριάρχης. Ὕμνος ἀκάθιετος: Τριῳὸ. p.. 282.
κι. 21.
Ἰδιόμελον: 8.
20. Δεκ. ὅρα πί-
Crégavoc. Ἰδιόμελον: Τριῳδ. p. 244. — Kavdüv: 1. "lav.
Crépavoc Ἁτιοπολίτης. "lóuueAov: 8. Cem.
Crégavoc Caffaicnc. Kavóvec: 29. ζεπτ. 4. Δεκ. 20. Map.
Cuxeu 1nc. Ἰδιόμελα: 17. Μαρτ.
Cuueuv Θαυμαετορείτης. Ἰδιόμελον : 26. Ὄκτ.
(ζσυμεὼν Μεταφραςτὴς ἢ μοναχός. TTpo-
"lav. 5. Φεβρ. 6.
εὀμοια: Tib, p. 256. — Τριῴδιον: 20, Δεκ.
Cuqgpóvioc πατριάρχης. Ἰδιόμελα: 24. Δεκ. 6. "lav.
Tapácioc. Κανών: 25. Mai.
Φιλόθεος πατριάρχης. ᾿Ακολουθίαι: 13. Ἰουλ. Τριῳδ. p. 170, Κανόνες. 26. Ὄκτ. 13. Νοεμ.
Φώτιος πατριάρχης. ᾿ἸΙἰδιόμελα: 14.
Χριετοφόρος. Κανών: Τριῳδ. p. 59.
Ἴουν.
"ip
INDEX
RERUM ET NOMINUM.
Aecentuum vis in carminibus byzantinis p. LXXVIII—LXXX.
ἀκολουθία: p. XXXIV. LVII. ἀκολουθία τοῦ ὄρθρου: p. LV. ἀκολ. τοῦ ἐἑεπερινοῦ: p. LVI.
dkpocriyic carminum christianorum: p. XVII.
ἄμβων: p. CXIII.
ἀναβαθμοί: p. LVII. 53—51.
Anacreontea christiana: p. DI
Ananeotes musieus: p. XXXIX,
anapaestiei numeri: p. LXXXIII. XCV.
Andreas Cretensis melodus: p. XXXVI. XLII. 97—8. 141—161.
Andreas Pyrrhus melodus: p. XLII. 83.
Anastasius melodus: p. XXXV, CII sq.
dvacráciuoi κανόνες: p. LXX.
ávacraciudpiov: p. LXXII.
Anatolius melodus: p. XXXIIL 113—7.
Anthimus poeta tropariorum: p. XXXII.
ἀντικένωμα: p. CXXVI.
ἀντίφωνα: p. LVIIL 51—3. antiphonicus can- tus: p. CXII.
ἀπήχημα: p. CXXI.
ἁπλή: p. CXXV.
ἀπολυτίκια: p. LIX. 86— 90.
ἀπόςτιχα: p. LIX. 81,
ἀποετολικοὶ κανόνες: p. LXX.
àTÓcrpopoc: d. CXXV.
ἀργὸν μέλος: p. CXV. ἀργὸν, cnudóbtov: p. ÉCXXV.
áprocóvrouov μέλος: p. CXV.
αὐτόμέλον: p. LIX.
bacchiaci numeri: p. LXXXVII,
Bardesanis gnostici carmina: p. XXL
βαρεῖα: p. LXXVII. CXXVI.
Basilii liturgia: p. XXXIV.
βάεις μουεική: p. CXXI.
basis Hermanniana ex carminibus byzantinis illustrata: p. LXXXII. XC. XCVIII.
XXVI sqq. 43
XLI sq.
Byzas seu Byzantius poeta: p. XLIII. 100—1. Casia seu Casiana monacha; p. XLVIII. 103—4.
— X
canonum poesis quo tempore floruerit: p. XXXVsq. nominis vis et origo illustratur: p. LXII sq.
chromatica scala: p. CXXII.
Chrysostomi liturgia: p. XXXIV. clausularum varia genera: XC. clausulae ver- suum inter se discrepantes: p. XCIX sq. Clementis Alexandrini hymnus: p. XVIII. 31—8. cola sive versieuli carminum byzantinorum: p. LXXV sqq. conciliorum ecclesiasticorum decreta ad can- tum ecclesiasticum pertinentia: p. XXL
CXIV.
Constantinus Porphyrogenneta poeta: p. L. CH. 110—2. :
Cosmas melodus: p. XXXV, XXXVL XL. XLIX sq. 161—201.
χαμηλή: p. CXXV.
xeipovouia: p. CXIV.
χύματ p. CXV.
dactyliei numeri: p. LXXXIII. XCV.
διατονικὸν γένος uoucikfj]c: p. CXVI.
dies festi ecclesiae graecae: p. LVI.
διῴδια: p. LXVIII.
dochmiaci numeri: p. LXXXVII.
domestici cantores: p. CXIII,
δοξαςτάριον: p. LXXIII.
dóxologia: p. XXI. 37.
εἶδος kai εἰδύλλιον: p. LXIX,
eipuóc: p. LX. εἱρμολόγιον: p. LXXII. εἷρ- μολογικὰ μέλη: p. CXV.
ἐλαφρόν: p. CXXV.
Elias Syncellus poeta: p. XXVI, 46.
évapuóvioc κλίμαξ: p. CXXII.
ἐνδόφωνον: p. CXXVI.
Ephraim melodus: p. XLIII. 102, : 5
ἐξαποεςτειλάρια: p. LX. 110—2.
ἕτερον ἢ cóvbecuoc: p. CXXVI.
ἑωθινὰ μέλη: p. LXI. 105—9.
ἦχοι ὀκτὼ uoucikfjc: p. CXI sq. CXVIII sq. !
finales soni: p. CXX sq. ᾧ
γένη τρία μουεικῆς: p. CXVI, 1
Georgius Pisida falso pro auctore hymni aca- thisti habitus: p. LIII,
ν»
e
.Germanus patriarcha et poeta:
-Gnosticorum hymni:
INDEX RERUM
p. XLIIIL. 98—9.
pre WE
γοργόν: p. CXXvV.
"Gregorii Corinthii commentarii in canones
celeberrimos: p. XXXVIII.
- Gregorius theologus: p. XII —XV. 23—32.
Hierosolymorum monumenta a Sophronio illu- strata: p. XXVII. 45. sacrae urbis auctori- tas in rebus sacris: p. XXIV.
hirmus; vide eipuóc.
horae christianae: p. LIV.
Hucbaldus: p. CXIX, CXX.
hymni christiani antiquissimi: p. XIX—XXIV, 37—9. ὕμνος ákáOicroc: p. LIII. 140—7.
iambici numeri: p. LXXXIV. XCVI.
idiomela: p. LXI.
instrumenta musica in ecclesia graeca non adhibita: p. CXIIL
Ioannes Cladas musieus: p. XXXIX.
Ioannes Cucuzeles musieus: p. XXXIX. CXXIV.
Ioannes Damascenus melodus: p. XXXVI, XL. XLIVsqq. CIL CXXIV. 117—121. 205—236.
Ioannes Γλυκὺς musieus: p. XXXIX.
Ioannes monachus melodus: p. XLVII.
Iosephi melodi: p. XXXVI. XLVIIsq. 242 —253.
icov: p. CXIII. CXXI. CXXIV, icokparoüv- τες: p. CXIII.
καταβαείαι: p. LXVI,
καταλήξεις τελικαὶ, ἐντελεῖς, ἀτελεῖς : p. CXX
karavukTiKol κανόνες: p. LXX, κἀθίεματα: p. ΧΗ]. 514—625. κεκραγάρια: p. LXXII. κεντήματα: p. CXXV. κοντάκια seu κονδάκια: κουκούλια: p. XXVI.
Aaumabápioc: p. CXHI. latina poesis et musica sacra Graecorum ex-
p. LXVI. 90—
emplum secuta: p. XXV, XXXII. CXII. CXVIII. Leon Sapiens rex et poeta: p. LI. 48, ᾿ 105—9.
licentiae rhythmicae: logaoedici numeri: p.
uakopicuot: p. LXVI, Manuel Bryennius: p. CXVI. Manuel Chrysaphe: p. im ez Marcus Hidruntinus melodus: p. LI. μαρτυρίαι uoucikfjc: p. CXVI. μαρτυρικοὶ κανόνες: p. LXX. μεγαλυνάρια: p. LXVI. 81—6. unvaia: p. LXXI.
Methodius martyr. p. XVI sqq. 33— 7. Methodius patriarcha: p. LI. 99, Metrophanes poeta: p. XXXVII.
p. XCVII—CI. LXXXIV, XCVII.
XLV. 354
musica sacra cum poesi coniuncta: p. XXXVII,
ἃ poesis societate soluta: p. XXXIX. Naassenorum hymnus: p. XV. XXI. 32,
ET NOMINUM. 261
Nepotis psalmodia: p. XXI.
Nicephorus Callistus, auetor Cuvatapiwv: p. XXXVIII.
Nicolaus Malaxus poeta: p. XXXVIII.
Nili abbatis cum Ioanne et Sophronio collo- quium de officiis divinis: p. XXX.
offieia divina antiquissima: p. LIV sq. oikot: p. XXVI. LXVII.
ókrümxoc: p. XLV. LXX.
ὀλίγον, cquóbiov: p. CXXIV. ὁμαλόν, cqudbiov: p. CXXVI. ὅμοια, vide mpocóuota.
ὀξεῖα, ςημάδιον: p. LXXVIII.
ὠδαὶ πνευματικαί: p. XIX, dpoAópiov: p. LXXVII.
Pambonis abbatis sententia de cantilenis sa- eris: p. XXIX. CXI.
πανδέκτη: p. LX&III.
παπαδικὰ μέλη: p. CXV.
παρακλητική: p. LXX.
parallelismus in carminibus CVII.
Pauli testimonium de vetustissimo cantu saero: p. XIX
πεντηκοςτάριον: p. LXXI.
πεταςτῆ: p. CXXV. LXXVII.
Philotheus patriarcha et poeta:
Photius patriarcha et poeta: p. 50. 99— 100.
φθοραὶ ἤχου: p. CXXIV.
Plinii testimonium de carminibus christianis: p. XX.
πόδες cóvOerot: p. XC.
polyphoniae usus in CXIV
προςόμοια: p. LXVII. 63—84.
prosae latinae: p. LXXIII.
πρωτοψάλτης: p. CXII.
psalmorum cantus in ecclesia christiana: p. XX. LV.
psalterium:
ψηφιςτόν:
byzantinis: p.
p. XXXVIIL. XXVI. LIII.
ecclesia graeca: p.
p. XX. LXX. p. LXXVII. CXXVI. quantitas syllabarum ἃ poetis
neglecta: p. XIX. XXVI. reges carminibus sacris faciendis studebant:
p. XXXVIsq. rhythmiea carmina: p. XXXIV. rhythmus carminum byzantinorum ; sqq. Romanus melodus: —1490. ςημάδια μουεικῆς; p. CXXIV sqq. sequentiae: p. XXV. Sergius patriarcha et poeta:
christianis
p. LXXVI
p. XXXIV. LIsq. 91. 131
p. XXXV. LIII.
CII. 140— 7.
Sicilienses melodi: p. XXIV.
Sophronius Hierosolymitanus: p. XXVII. XXXV. LIII. 43—^. 96.
stanza: p. LXVII,
craupóc, vier μουσικόν: p. CXXVI.
craupo8eoTokía : L -
craupuciuot vavéve s) . LXX,
crixnpáptov: XIL ςτιχηραρικὰ μέλη: p. CXV,
268 INDEX RERUM stropharum compositio: p. CI—CVII. Symeon melodus: p. XXXIII.
Synesius: p. IX—XII. 3—23.
cóvrouov μέλος: p. CXV.
p. CXV:
τερετίεματα: p. XXXVI. XLIIT. 88.
Theodorus melodus: 101—2.
"Theodori Prodromi commentarii in canones sacros: p. XXXVIII.
Theophanes ὁ Γραπτός: p. XLIV. 121—130. 236—242.
Theophilus rex et melodus: CXIY.
theotokia: p. LXI.
Therapeutarum cantus: p. XVI. LVIII. CXIV.
Timocles auctor tropariorum: p. XXXII.
τόνος μείζων, ἐλάςεων, éAdyicroc: p. CXVII.
XXXVII. XL. p. XXXVI.
ET NOMINUM.
τόνοι δεςπόζοντες: p. CXXI. toni octo musici, vide ἦχοι. Τριῴδιον: p. LXXI. τριώδια et rerpauóia: p. LXVIII. : trochaiei numeri: p. LXXXIV. XCIV. tropi: p. XXV. τροπάρια: p. XXXII. LXVIII sq. Τροπολόγιον: p. LXX. versus ex pluribus colis constantes: sqq. ὑπακοή: p. XVI: LXIXS ὑπορροή:: p. ΟΧΧΥ. ὑψηλή: p. CXXV.
Zonarae commentarii in Ioannis canones ana-
stasimos: p. XXXVIII. commentarii in ca- nones conciliorum: p. CXV,
p. XCI τῷ
^ M
Cod. Mon. 471 fol. 297
-.“΄ -φ« να Rc C τῷ τ - - LÁ e *— «Mom
-—- -.c τι Ξ Πεῖδϑ.-ο τς - «. — » -- ÀÀ -—- τὴ ὧν » τρῶν -» i m 7" o» ——HBsn- τεὸς δότε, ΘΝ S πῇ
22b op t pce 91p- Sanc CAN TP 9 9X 1c$y - των «-Ῥ
"- NL» «— «- -—» «- « | — E al EE NM
Es n EH B^ Yee βομττων. e que S cu Mee P COLD
εῶϑεις T καὶ ἂν Aut: σωσυμμασο.
E -— E —
" i a
KANGQN ἸΟΑΝΝΟΥ Εἰς TO TIACXA. iibi a. ἦχος a. TTa.
MP
A A c E να τὰ Gt ὡς ἢ μερα λαμπρυνθῶμὲεν Ἴα Ot (ἢ
Πα α ὅὄχα Kv Qu & Παασχα ex γαρθα νὰ τόπροςξω ἣν j
T m um omms — 7)
καὶ €x. γηοσπρος Qv o« vov Xov zo og o Θὲ ος 4 ἢ μας Ot €
€ r Ὕ — 9 3, x Fe » τ e T à
ea t ——Ó t ED — .» T Bu. B«csvs πὶ νι κιον « « do ον τὰ 4
—— * e
πως τον τος SM ἃς ΑΘΒΒΕΣ 3. V 2) S ) m —K ὅχος C, τ...
K α θαρ θῶ μὲν τὰς «t σθησειςχαι ὁ d μὲ $c , TO € — — € —À 2
— 35 — 5 ) Co iiit Stm) T ed » » à
προ 6OLTO φῶ τι τῆς /4 νὰ g« 66€ ὡς 4 Χρι gov εξ α
σραπτοντακαι χαι QE TE φὰ GXOV τὰ (ἢ TOC νῶ ὡς & Xu GO μὲ
M» τ ) —— 39 )— 303 X A els ( M -^ S»
θα E πὶ vL XLOV α αἃ δοον τες
bi N B, «E Wc τῷ τ ue a D DX
ὁπ pe
Ξε ΤΥ δ d doen RUE NE Ur) ko cid aM Sco Dee
BV Christ, Wilhelm von (ed.)
467 Anthologie gr&eca& cerminum C5 christianorum 1871
PLEASE DO NOT REMOVE CARDS OR SLIPS FROM THIS POCKET ΒΒΑ͂ΝΕ τῶι ΚΑ τς T Km ΤΡ ον D UNIVERSITY OF TORONTO LIBRARY ἜΝ ἜΑ ΌΜΟΝΘΑ ξύν Nt e TE UA 1
o M —ÀÁÀ—
MID ΤΥ Ἰ Δ ΕΝ. iid
AL 010 40 “δ Ll 0L 6€
Ὁ W3ll SOd J'IHS AV8 39NVH Q
ἘΣ ΣΕ